Γνωμ.ΡΑΑΕΥ 5/2024 Ανταποδοτικά τέλη υπέρ ΡΑΑΕΥ των κλάδων Αποβλήτων και Υδάτων του άρθρου 38 του ν. 4001/2011

Γνώμη ΡΑΑΕΥ υπ΄αριθμ. 5/2024
ΑΔΑ 90ΑΙΙΔΞ-8ΩΒ
PAAEY
ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ, ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ & ΥύΑΤΩΝ
Πειραιώς 132, 118 54 Αθήνα
Τηλ.: 210-3727400
E-mail: info@raaey.gr
Web: www.raaey.gr
«Ανταποδοτικά τέλη υπέρ ΡΑΑΕΥ των κλάδων Αποβλήτων και Υδάτων του άρθρου 38 του ν. 4001/2011»
Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων
Κατά την τακτική συνεδρίασή της στην έδρα της, στην Αθήνα, στις 7 Νοεμβρίου 2024 και
Λαμβάνοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις του ν. 4001/2011 «Για τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις» (ΦΕΚ Α’179/22.08.2011), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, και ιδίως του άρθρου 38.
2. Τις διατάξεις του ν. 4819/2021 «Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων -Ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/ 851 και 2018/852 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 30ής Μαΐου 2018 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ περί αποβλήτων και της Οδηγίας 94/62/ΕΚ περί συσκευασιών και απορριμμάτων συσκευασιών, πλαίσιο οργάνωσης του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης, διατάξεις για τα πλαστικά προϊόντα και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, χωροταξικές πολεοδομικές, ενεργειακές και συναφείς επείγουσες ρυθμίσεις» , όπως ισχύει, και ιδίως του άρθρου 38.
3. Τις διατάξεις του ν. 5037/2023 «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής - Εκσυγχρονισμός της νομοθεσίας για τη χρήση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της ενσωμάτωσης των Οδηγιών ΕΕ 2018/2001 και 2019/944 - Ειδικότερες διατάξεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες και την
προστασία του περιβάλλοντος» (ΦΕΚ Α΄ 78/28.03.2023), όπως ισχύει, και ιδίως των άρθρων 1-23.
4. Τη μελέτη του Συμβούλου Grant Thornton Business Solutions Α.Ε. κατόπιν σχετικής ανάθεσης της ΡΑΑΕΥ (Υπ΄αριθμ. πρωτ. ΡΑΑΕΥ Ι-368574/23.02.2024).
5. Τη γνωμοδότηση του καθηγητή κ. Φ. Σπυρόπουλου κατόπιν σχετικής ανάθεσης της ΡΑΑΕΥ (Ι-369780/15.03.2024).
6. Την υπ’ αριθμ. πρωτ. ΡΑΑΕΥ O-108512/23.02.2024 επιστολή της ΡΑΑΕΥ προς το ΥΠΕΝ με θέμα «Μεθοδολογία υπολογισμού των Ανταποδοτικών Τελών της Αρχής».
7. Την υπ’ αριθμ. 138/2024 Απόφαση ΡΑΑΕΥ με θέμα «Μεθοδολογία υπολογισμού των ανταποδοτικών τελών υπέρ ΡΑΑΕΥ, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 38 του νόμου 4001/2011» (ΦΕΚ Β’ 2722/10.05.2024).
8. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσης δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού καθώς και σε βάρος του προϋπολογισμού της ΡΑΑΕΥ.
Σκέφθηκε ως εξής
Επειδή σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 38 του ν. 4001/2011 : «1. Για την άσκηση των αρμοδιοτήτων της, η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (Ρ.Α.Α.Ε.Υ.) εισπράττει ως πόρους αυτής: (α)…(β)…γ)..(δ) Ποσοστό επί του τέλους ταφής, το οποίο καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών.(ε) Ποσοστό επί του ετήσιου κύκλου εργασιών των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, εξαιρουμένων των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων, το οποίο καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών.».
Επειδή σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 38 του νόμου 4001/2011: «Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από σύμφωνη γνώμη της ΡΑΑΕΥ, με βάση τον προϋπολογισμό της Αρχής και τη μεθοδολογία υπολογισμού της παραγράφου 3, καθορίζονται το ύψος των ανταποδοτικών τελών που επιβάλλονται υπέρ της ΡΑΑΕΥ, τα όργανα, ο τρόπος είσπραξης των τελών και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια.».
Επειδή με την υπ’ αριθμ. 138/2024 Απόφαση ΡΑΑΕΥ «Μεθοδολογία υπολογισμού των ανταποδοτικών τελών υπέρ ΡΑΑΕΥ, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 38 του νόμου 4001/2011» (ΦΕΚ Β’ 2722/10.05.2024), καθορίστηκε η μεθοδολογία υπολογισμού των ανταποδοτικών τελών, λαμβάνοντας υπόψη:
• τον κύκλο εργασιών κάθε δραστηριότητας, βάσει του ποσοστού συμμετοχής της καθεμίας τόσο στην συνολική αγορά ενέργειας (σε αξία) όσο και στο συνολικό λειτουργικό κόστος της ΡΑΑΕΥ.
• το εύρος των απαιτούμενων διοικητικών ενεργειών και απασχόλησης της Αρχής, και ιδίως αυτών της χορήγησης και παρακολούθησης αδειών ή πιστοποίησης άσκησης της δραστηριότητας και της εποπτείας της αγοράς.
• την ελαχιστοποίηση της επιβάρυνσης των καταναλωτών, μέσω της ελαχιστοποίησης του λειτουργικού κόστους της Αρχής και
• την εξασφάλιση ισότιμης και αποτελεσματικής εισόδου των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στις σχετικές αγορές, μέσω της χρήσης αντικειμενικών κριτηρίων στην επιβολή και κατανομή των τελών σε όλους τους συμμετέχοντες, ώστε το ύψος αυτών να μην είναι απαγορευτικό για όλους.
Επειδήκαι όσον αφορά στο εύρος των απαιτούμενων διοικητικών ενεργειών και απασχόλησης της Αρχής, κρίνεται σκόπιμο να επισημανθούν ιδίως: α) η εποπτεία και η παρακολούθηση της διαχείρισης αστικών αποβλήτων από τους εμπλεκόμενους φορείς, με σκοπό την αποτελεσματική και οικονομικά συμφέρουσα διαχείριση των αστικών αποβλήτων από τους Φορείς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο.Δ.Σ.Α.), σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 5037/2023, και β) η εποπτεία και παρακολούθηση των υπηρεσιών ύδρευσης από τους παρόχους αυτών, σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 5037/2023.
Επειδή η Αρχή θεωρεί ότι από την παρ. 1 του άρθρου 38, τα τέλη των κλάδων Ενέργειας, Υδάτων και Αποβλήτων χαρακτηρίζονται ανταποδοτικά, και επομένως εμπίπτουν στη διάταξη της παρ. 3 του ίδιου άρθρου. Για το λόγο αυτό τα τέλη των κλάδων Υδάτων και Αποβλήτων συμπεριλήφθηκαν στην εκεί προβλεπόμενη μεθοδολογία και ειδικότερα στην υπ΄αριθμ. 138/2024 Απόφαση ΡΑΑΕΥ. Σημειώνεται σχετικώς ότι για την αποσαφήνιση του εν λόγω ζητήματος, η ΡΑΑΕΥ ζήτησε νομική γνωμοδότηση, η οποία υποβλήθηκε με το σχετικό 5 και καταλήγει ότι και τα τέλη των περιπτώσεων (δ) και (ε) του άρθρου 38 παρ. 1 είναι ανταποδοτικά και πρέπει να αποτελέσουν μέρος της ως άνω μεθοδολογίας.
Για τους παραπάνω λόγους
Γνωμοδοτεί
Προς τον Υπουργό Εσωτερικών για την έκδοση της κοινής υπουργικής απόφασης των περιπτώσεων (δ) και (ε) της παρ. 1 του άρθρου 38 σε συνδυασμό με την παρ. 4 του ίδιου άρθρου, ως προς το ύψος των ανταποδοτικών τελών που επιβάλλονται υπέρ της ΡΑΑΕΥ για
τους κλάδους Αποβλήτων και Υδάτων, τα όργανα, τον τρόπο είσπραξης των τελών και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια, ως εξής:
Σκοπός
Σκοπός της παρούσας γνωμοδότησης είναι:
α) ο καθορισμός του ύψους των τελών που επιβάλλονται στους φορείς που δραστηριοποιούνται στους τομείς των Αποβλήτων και των Υδάτων και τα οποία αποτελούν πόρους της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και
β) ο καθορισμός των οργάνων και της διαδικασίας είσπραξης των ανωτέρω τελών.
Κατηγορίες τελών των κλάδων Αποβλήτων και Υδάτων
Η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων, για τους κλάδους Αποβλήτων και Υδάτων, εισπράττει τα ακόλουθα ανταποδοτικά τέλη, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθ. 38 του ν. 4001/2011:
(α) Ποσοστό επί του τέλους ταφής, το οποίο καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών.
(β) Ποσοστό επί του ετήσιου κύκλου εργασιών των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, εξαιρουμένων των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων.
Υπόχρεα μέρη
Τα υπόχρεα μέρη για την απόδοση των ανταποδοτικών τελών της ΡΑΑΕΥ για τους κλάδους Αποβλήτων και Υδάτων είναι τα ακόλουθα:
α) Για τα ετήσια τέλη στον κλάδο Αποβλήτων, o Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ).
β) Για τα ετήσια τέλη στον κλάδο Υδάτων, οι πάροχοι Υπηρεσιών Ύδατος (εξαιρουμένων των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων), οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες ύδατος είτε προς άλλους φορείς είτε προς τελικούς χρήστες.
Ανταποδοτικά τέλη
Ι. Κλάδος Αποβλήτων
Τα ετήσια τέλη του κλάδου Αποβλήτων ορίζονται ως ποσοστό επί του τέλους ταφής, το οποίο προκύπτει από τον λόγο του προς ανάκτηση ποσού του Κλάδου Αποβλήτων (ΤΠΑ) προς το συνολικό ύψος του τέλους ταφής, που αποδίδεται από τους υπόχρεους φορείς στον Ε.Ο.ΑΝ. βάσει του ν. 4819/2021, όπως ισχύει, ήτοι :
% Τέλους ταφής = ,. ΤΠα——
Τέλος Ταφής
Το ποσοστό επί του τέλους ταφής καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθ. 38 του ν. 4001/2011.
Το προκύπτον προς ανάκτηση ποσό του Κλάδου Αποβλήτων (ΤΠΑ) για το 2025, βάσει της υπ’ αριθμ. 138/2024 Απόφασης ΡΑΑΕΥ (ΦΕΚ Β’ 2722/10.05.2024), που περιλαμβάνει την μεθοδολογία υπολογισμού των ανταποδοτικών τελών υπέρ ΡΑΑΕΥ, ανέρχεται στο ποσό των 3.024.500 €.
ΙΙ. Κλάδος Υδάτων
Τα ετήσια τέλη του κλάδου Υδάτων ορίζονται ως ποσοστό επί του ετήσιου κύκλου εργασιών των παρόχων υπηρεσιών ύδατος και προκύπτει από το λόγο του προς ανάκτηση ποσού του Κλάδου Υδάτων (ΤΠΥ), προς το συνολικό κύκλο εργασιών των ανωτέρω υπόχρεων μερών, ήτοι :
Συνολικός κύκλος εργασιών υποχρεών της Ομάδάς ι
Στα υπόχρεα μέρη επιβάλλεται ετήσιο τέλος, υπολογιζόμενο ως ποσοστό επί του συνολικού κύκλου εργασιών, ως εξής:

Ομάδα i (όπου i= 1…..4)	Κύκλος εργασιών υπόχρεων τέλους υδάτων	% Ποσοστό ανάκτησης κόστους κλάδου υδάτων (ΠΑi)
1	>30.000.000 €	80%
2	>10.000.000 € & ≤30.000.000 €	10%
3	>1.000.000 € & ≤10.000.000 €	9%
4	≤1.000.000 €	1%

Το ποσοστό επί του ετήσιου κύκλου εργασιών των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, εξαιρουμένων των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων, καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθ. 38 του ν. 4001/2011.
Το προκύπτον προς ανάκτηση ποσό του Κλάδου Υδάτων (ΤΠΥ) για το 2025, βάσει της υπ’ αριθμ. 138/2024 Απόφασης ΡΑΑΕΥ (ΦΕΚ Β’ 2722/10.05.2024), που περιλαμβάνει την μεθοδολογία υπολογισμού των ανταποδοτικών τελών υπέρ ΡΑΑΕΥ, ανέρχεται στο ποσό των 3.352.950 €.
Διαδικασία και όργανα είσπραξης
Α. Ετήσια ανταποδοτικά τέλη κλάδου Αποβλήτων
Για κάθε ημερολογιακό έτος, ο Ε.Ο.ΑΝ. υποβάλλει στη ΡΑΑΕΥ, έως την 30η Ιουνίου του επόμενου έτους, δήλωση σχετική με το ετήσιο συνολικό ύψος του τέλους ταφής υπογεγραμμένο από τον Διευθυντή Οικονομικού ή άλλον υπεύθυνο με αντίστοιχα καθήκοντα. Τα τέλη του κλάδου Αποβλήτων υπολογίζονται από την Αρχή και γνωστοποιούνται στον Ε.Ο.ΑΝ. μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους. Στην περίπτωση που ο Ε.Ο.ΑΝ. δε υποβάλλει εγκαίρως τα παραπάνω στοιχεία τότε το συνολικό ύψος του τέλους ταφής θα υπολογίζεται από τη ΡΑΑΕΥ κατά το δοκούν, λαμβάνοντας υπόψη ιστορικά στοιχεία, αντίστοιχα στοιχεία από Φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης κλπ.
Η απόδοση των τελών στη ΡΑΑΕΥ λαμβάνει χώρα ανά εξάμηνο, ήτοι α) εντός του Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους καταβάλλεται έναντι που αφορά στα τέλη του α’ εξαμήνου του ιδίου έτους και β) εντός του Ιουνίου του επόμενου έτους (μετά την υποβολή της σχετικής δήλωσης του Ε.Ο.ΑΝ) γίνεται η εκκαθάριση και η καταβολή του υπολειπόμενου ποσού επί του συνόλου των τελών του προηγούμενου έτους. Τα ανωτέρω τέλη καταβάλλονται από τον Ε.Ο.ΑΝ. σε τραπεζικό λογαριασμό της Αρχής, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη έγγραφη ειδοποίηση της ΡΑΑΕΥ προς αυτό.
Β. Ετήσια ανταποδοτικά τέλη κλάδου Υδάτων
Για κάθε ημερολογιακό έτος, οι υπόχρεοι του τέλους υδάτων υποβάλλουν στη ΡΑΑΕΥ, έως την 30η Ιουνίου του επόμενου έτους, δήλωση σχετική με το ύψος των ακαθάριστων ετησίων εσόδων πιστοποιημένο από τον Ορκωτό Ελεγκτή/Λογιστή που υπογράφει τους Ισολογισμούς των παρόχων υπηρεσιών Ύδατος. Σε περίπτωση όπου δεν προβλέπεται δημοσίευση Ισολογισμού με υπογραφή Ορκωτού Ελεγκτή/Λογιστή, η δήλωση για το σύνολο των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων υπογράφεται από τον Διευθυντή οικονομικού, ή άλλου υπεύθυνου με αντίστοιχα καθήκοντα στον Υπόχρεο.
Τα τέλη του κλάδου Υδάτων υπολογίζονται από την Αρχή και γνωστοποιούνται στους παρόχους υπηρεσιών ύδατος μέχρι την 30η Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους. Στην περίπτωση που οι πάροχοι υπηρεσιών ύδατος δεν υποβάλλουν εγκαίρως τα παραπάνω στοιχεία, τότε ο Συνολικός Κύκλος Εργασιών των Υπόχρεων Τέλους Υδάτων ή ο Συνολικός Κύκλος Εργασιών ανά Ομάδα Υπόχρεων θα υπολογίζονται από τη ΡΑΑΕΥ κατά το δοκούν, λαμβάνοντας υπόψη ιστορικά στοιχεία, αντίστοιχα στοιχεία από συγκρίσιμους Υπόχρεους.
Η απόδοση των τελών στη ΡΑΑΕΥ λαμβάνει χώρα ανά εξάμηνο, ήτοι α) εντός του Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους καταβάλλεται έναντι που αφορά στα τέλη του α’ εξαμήνου του ιδίου έτους και β) εντός του Ιουνίου του επόμενου έτους (μετά την υποβολή της σχετικής δήλωσης των παρόχων υπηρεσιών ύδατος) γίνεται η εκκαθάριση και η καταβολή του υπολειπόμενου ποσού επί του συνόλου των τελών του προηγούμενου έτους. Τα ανωτέρω τέλη καταβάλλονται από τους παρόχους υπηρεσιών ύδατος σε τραπεζικό λογαριασμό της Αρχής, χωρίς να απαιτείται προηγούμενη έγγραφη ειδοποίηση της ΡΑΑΕΥ προς αυτό.
Εκκρεμότητες οφειλής τελών
Σε περίπτωση εκκρεμότητας οφειλής ή μη εμπρόθεσμης καταβολής των τελών που περιγράφονται στην παρούσα απόφαση, η βεβαίωση και η είσπραξή τους ενεργείται με τη διαδικασία του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) στο όνομα και για λογαριασμό της ΡΑΑΕΥ και αποδίδονται σε αυτήν.
Έναρξη ισχύος
Ως πρώτο έτος καταβολής των προβλεπόμενων τελών, από το άρθρ. 38, παρ. 1, περ. (δ) και (ε) του ν. 4001/2011, όπως ισχύει, ήτοι α) του τέλους ταφής και β) του ποσοστού επί του ετήσιου κύκλου εργασιών των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, εξαιρουμένων των Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων, ορίζεται το 2025.
Αθήνα, 07-11-2024
Ο Πρόεδρος της ΡΑΑΕΥ
Αναπλ. Καθ. Αθανάσιος Δαγούμας