Κείμενο

1. Πρόλογος
Στο παρόν παρουσιάζεται το κανονιστικό πλαίσιο σχετικά με τη σύσταση και τη λειτουργία της Επιτροπής Εξώδικης Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών, η οποία θεσπίσθηκε με το άρθρο 16 Ν 4174/2020, με σκοπό κυρίως την ταχεία επίλυση μέρους των εκκρεμών ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων φορολογικών διαφορών και εμμέσως την τόνωση των φορολογικών εσόδων, λόγω της αμεσότερης περαίωσης της διαφοράς.
Σημειώνεται ότι η Επιτροπή συστάθηκε αρχικά σαν έκτακτο όργανο, με περιορισμένη χρονική διάρκεια. Ο όγκος όμως των συσσωρευμένων ενώπιον των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων και του Συμβουλίου της Επικρατείας υποθέσεων, αλλά ενδεχομένως και η βούληση να συνεχίσει να υφίσταται «παράλληλα» με την πάγια διαδικασία (ενδικοφανής διαδικασία – προσφυγή στο δικαστήριο), χωρίς πάντως να αμφισβητείται η συμβολή της στην αποσυμφόρηση των φορολογικών υποθέσεων, έχει οδηγήσει σε αλλεπάλληλες παρατάσεις της διάρκειάς της.
2. Εισαγωγικά
Με τον Ν 4714/2020 χορηγήθηκε, λοιπόν, η δυνατότητα εξώδικης επίλυσης για εκκρεμείς φορολογικές διαφορές, στις οποίες τίθενται συγκεκριμένα νομικά και πραγματικά ζητήματα. Η διαδικασία αυτή είναι έκτακτη, με προκαθορισμένο χρονικό όριο εφαρμογής και αποσκοπεί στην ταχεία εκκαθάριση υποθέσεων που αφορούν ζητήματα που έχουν ήδη επιλυθεί από τη νομολογία, όπως π.χ. η παραγραφή και η αναδρομική εφαρμογή της ευμενέστερης φορολογικής κύρωσης.
Σελ. 7683. Η Επιτροπή Εξώδικης Επίλυσης Φορολογικών Διαφορών
3.1. Η σύσταση της Επιτροπής
Η Επιτροπή λειτουργεί σε τριμελείς συνθέσεις, ο συνολικός αριθμός των οποίων δεν μπορεί να υπερβεί τις δέκα (10), προκειμένου να διασφαλίζεται η ταχεία διεκπεραίωση των υποθέσεων και θα συγκροτείται από πρόσωπα με προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία που θα εξασφαλίζουν τη δίκαιη και αμερόληπτη διεκπεραίωση των υποθέσεων.
Πιο συγκεκριμένα, όπως διαρρυθμίζεται από την παρ. 1 του άρθρου 16 Ν 4714/2020, μέλη εκάστου Τμήματος ορίζονται ένας πρώην δικαστικός λειτουργός των Διοικητικών Δικαστηρίων με βαθμό τουλάχιστον Εφέτη και ένα (1) μέλος του κύριου προσωπικού του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Στα Τμήματα εισηγούνται χωρίς δικαίωμα ψήφου εφοριακοί υπάλληλοι. Της Επιτροπής προΐ­σταται Γενικός Προϊστάμενος. Ως Γενικός Προϊστάμενος ορίζεται πρώην μέλος του Συμβουλίου της Επικρατείας ή πρώην δικαστικός λειτουργός των διοικητικών δικαστηρίων με βαθμό τουλάχιστον Προέδρου Εφετών. Ο Γενικός Προϊστάμενος επιβλέπει και συντονίζει τις εργασίες των Τμημάτων της Επιτροπής χωρίς να συμμετέχει σε αυτές και κατανέμει στα Τμήματα τις ασκηθείσες αιτήσεις. Σε περίπτωση απουσίας, κωλύματος ή έλλειψης του Γενικού Προϊσταμένου αυτός αναπληρώνεται από τον Πρόεδρο Τμήματος που ορίζεται με την απόφαση του Υπουργού Οικονομικών. Σε περίπτωση απουσίας, κωλύματος ή έλλειψης Προέδρου ή μέλους Τμήματος, αυτός ή αυτό αναπληρώνεται από Πρόεδρο ή μέλος άλλου Τμήματος αντίστοιχα με πράξη του Γενικού Προϊσταμένου.
3.2. Η λειτουργία της Επιτροπής
Ο διάδικος φορολογούμενος σε εκκρεμείς ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και των Τακτικών Διοικητικών Δικαστηρίων διαφορές από πράξη επιβολής φόρου ή προστίμων κατά τη φορολογική νομοθεσία μπορούσε να υποβάλει αίτηση ενώπιον της Επιτροπής με αίτημα την εξώδικη επίλυση της διαφοράς. Η αίτηση μπορούσε να υποβληθεί ηλεκτρονικά έως τις 28 Φεβρουαρίου 2023. Το αίτημα μπορούσε να αφορά μόνο σε υποθέσεις που εκκρεμούν και δεν έχουν συζητηθεί, ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων έως τις 29 Ιουλίου 2022. Σε υποθέσεις, εξάλλου, για τις οποίες είχε υποβληθεί αίτηση και απορρίφθηκαν από την Επιτροπή για τυπικούς λόγους, ήταν επιτρεπτή η υποβολή νέας αίτησης επίσης μέχρι 28 Φεβρουαρίου 2023.
Με την αίτηση εξώδικης επίλυσης ήταν δυνατό να προβληθούν μόνον οι εξής λόγοι: α) Παραγραφή του δικαιώματος του Δημοσίου να επιβάλει τον επίδικο φόρο ή πρόστιμο λόγω παρόδου του χρόνου εντός του οποίου η Φορολογική Διοίκηση είχε δικαίωμα προς καταλογισμό αυτών, β) Παραγραφή του δικαιώματος του Δημοσίου να επιβάλει τον επίδικο φόρο ή πρόστιμο λόγω λήψης φορολογικού πιστοποιητικού χωρίς επιφύλαξη, γ) Εσφαλμένος καταλογισμός του φόρου ή προστίμου λόγω πρόδηλης έλλειψης φορολογικής υποχρέωσης ή αριθμητικού σφάλματος, δ) Αναδρομική εφαρμογή της ευμενέστερης φορολογικής κύρωσης σύμφωνα με όσα έχουν γίνει δεκτά από τη νομολογία του ΣτΕ, ε) Μείωση του πρόσθετου φόρου, του τόκου, των προσαυξήσεων και των προστίμων γενικώς.
Εξάλλου, οι ισχυρισμοί των παραπάνω περιπτώσεων (α) έως (δ) πρέπει να περιλαμβάνονται στα εκκρεμή για τη διαφορά δικόγραφα. Σημειώνεται ότι το αίτημα εξώδικης επίλυσης είναι απαράδεκτο όταν το εκκρεμές ένδικο βοήθημα ή μέσο, ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, είναι, κατά την κρίση της Επιτροπής, εκπρόθεσμο.
Η εξέταση των κατά τα ανωτέρω υποβληθέντων αιτήσεων εξώδικης επίλυσης ολοκληρώνεται το αργότερο έως τις 29 Σεπτεμβρίου 2023 και τα πρακτικά εξώδικης επίλυσης εκδίδονται έως τις 29 Δεκεμβρίου 2023. Αιτήσεις που δεν θα εξεταστούν μέχρι τις 29 Σεπτεμβρίου 2023, θεωρείται ότι απορρίφθηκαν σιωπηρά και επανεισάγονται με επιμέλεια της Γραμματείας των Επιτροπών στο αρμόδιο Δικαστήριο χωρίς τη σύνταξη πρακτικού. Για όσο διάστημα η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον των Επιτροπών, η δίκη ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του αρμοδίου τακτικού διοικητικού δικαστηρίου αναστέλλεται.

Η Επιτροπή μπορεί να προτείνει την εν όλω ή εν μέρει αποδοχή ή την απόρριψη του αιτήματος, υποβάλλει δε, σε κάθε περίπτωση, συγκεκριμένη πρόταση στον αιτούντα, στην οποία αναγράφονται τα ποσά του κύριου φόρου,
Σελ. 769των πρόσθετων φόρων, των τόκων, των προσαυξήσεων και των προστίμων. Η πρόταση της Επιτροπής περιέχει επαρκή αιτιολογία και κοινοποιείται στον αιτούντα από τη γραμματεία της Επιτροπής, σύμφωνα με το άρθρο 5 ΚΦΔ. Εάν ο αιτών αποδεχθεί την πρόταση της Επιτροπής εντός πέντε εργάσιμων ημερών από την κοινοποίηση αυτής, συντάσσεται σχετικό πρακτικό εξώδικης επίλυσης. Το πρακτικό εξώδικης επίλυσης είναι εκτελεστός τίτλος κατά την έννοια του άρθρου 45 ΚΦΔ και το αναγραφόμενο σε αυτό ποσό βεβαιώνεται ως δημόσιο έσοδο, ενώ η αρχική βεβαίωση διαγράφεται.
Το πρακτικό επιλύει αμετάκλητα την εκκρεμή διαφορά και δεν προσβάλλεται με κανένα ένδικο βοήθημα ή μέσο, εφόσον επί του συνολικού ποσού που προκύπτει για τον φορολογούμενο, καταβληθεί ποσοστό τουλάχιστον 30% του κύριου φόρου που οφείλεται ή ποσοστό 25% σε περίπτωση αυτοτελών προστίμων, εντός δέκα εργάσιμων ημερών από την κοινοποίησή του και χωρίσει νομίμως η εξόφληση του συνόλου αυτού σε 1 έως 24 δόσεις, κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 8 του άρθρου 16 Ν 4714/2020. Αν δεν τηρηθούν οι παραπάνω όροι ο συμβιβασμός ανατρέπεται αναδρομικά, θεωρείται ότι δεν επήλθε ποτέ και καταβληθέντα ποσά θεωρούνται ότι καταβλήθηκαν έναντι της οφειλής του αρχικού τίτλου, ο οποίος βεβαιώνεται εκ νέου ως δημόσιο έσοδο.
Σε περίπτωση μη αποδοχής από τον αιτούντα της πρότασης της επιτροπής, συντάσσεται πρακτικό ματαίωσης της εξώδικης επίλυσης. Το πρακτικό εξώδικης επίλυσης ή το πρακτικό ματαίωσης αυτής κοινοποιούνται άμεσα, με επιμέλεια της γραμματείας των επιτροπών, στο δικαστήριο, στο οποίο εκκρεμεί η υπόθεση.
Με την κοινοποίηση του πρακτικού εξώδικης επίλυσης η υπόθεση τίθεται αυτοδίκαια στο αρχείο με πράξη του προέδρου του δικαστηρίου, ενώ σε περίπτωση μη αποδοχής από τον αιτούντα της πρότασης της Επιτροπής και σύνταξης πρακτικού ματαίωσης της εξώδικης επίλυσης η ανασταλείσα δίκη συνεχίζεται.