Κείμενο

1. Δαπάνες λήψης υπηρεσιών που αφαιρούνται από το εισόδημα φυσικών προσώπων
Σχετικές διατάξεις: [παράγραφος 7, περιπτώσεις (α) και (β) του άρθρου 15 του Ν 4172/2013, ΚΦΕ]
«Ειδικά για τα φορολογικά έτη 2022 έως και 2025, από το φορολογητέο εισόδημα του φυσικού προσώπου από μισθωτή εργασία και συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία, αποκλειστικά και μόνο για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος, αφαιρείται αναλογικά ποσό ίσο με το τριάντα τοις εκατό (30%) των δαπανών λήψης υπηρεσιών, για ορισμένες δαπάνες των Ομάδων:
4 (Στέγαση),
5 (Υπηρεσίες),
7 (Μεταφορές),
9 (Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες),
10 (Εκπαίδευση),
12 (Υπηρεσίες)
της περίπτωσης (δ) της παραγράφου 6 που πραγματοποιούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής σύμφωνα με την περίπτωση (α) της ως άνω παραγράφου. Το αφαιρούμενο ποσό εισοδήματος δεν υπερβαίνει το ποσό των 5.000,00 ευρώ ετησίως ούτε το πραγματικό εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία.
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, μετά από εισήγηση του Διοικητή της ΑΑΔΕ, δύνανται να καθορίζονται συγκεκριμένες δαπάνες λήψης υπηρεσιών ως προς τις οποίες δεν είναι ευρέως διαδεδομένη η χρήση ηλεκτρονικών συναλλαγών, για τις οποίες εφαρμόζεται η περίπτωση (α), καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας».
Σχόλια – Επισημάνσεις:
Η σχολιαζόμενη ως άνω διάταξη (παράγραφος 7) προστέθηκε στο άρθρο 15 του ΚΦΕ, με την παράγραφο 3 του άρθρου 50 του Ν 4876/2021 («Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και την προστασία της δημόσιας υγείας και άλλες επείγουσες διατάξεις»). Με την διάταξη αυτή, οι δαπάνες λήψης συγκεκριμένων υπηρεσιών που πραγματοποιούνται απαραιτήτως με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, των Ομάδων 4 (Στέγαση), 5 (Υπηρεσίες), 7 (Μεταφορές), 9 (Αναψυχή, πολιτιστικές δραστηριότητες), 10 (Εκπαίδευση) και 12 (Υπηρεσίες) της περίπτωσης (δ) της παραγράφου 6 του άρθρου 15 του ΚΦΕ, όπως αυτές καθορίσθηκαν με το άρθρο 2 της υπό στοιχεία 35565 ΕΞ 2022/2022 Απόφασης, για τις οποίες, για τα φορολογικά έτη 2022 έως και 2025, ισχύουν ιδιαίτερες διαδικασίες έκπτωσης (μείωση φορολογητέου εισοδήματος). Συνεπώς, σύμφωνα με την περίπτωση (α) της παραγράφου 7 του άρθρου 15 του ΚΦΕ, αφαιρείται αναλογικά ποσό ίσο με το 30% των δαπανών από το φορολογητέο εισόδημα του φυσικού προσώπου από μισθωτή εργασία και συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία, αποκλειστικώς και μόνο για τον υπολογισμό του φόρου εισοδήματος. Η μείωση δεν καταλαμβάνει τον υπολογισμό της μείωσης του φόρου του άρθρου 16.
Περαιτέρω, το αφαιρούμενο ποσό εισοδήματος δεν μπορεί να υπερβαίνει το συνολικό πραγματικό εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα και ακίνητη περιουσία του φυσικού προσώπου και περιορίζεται μέχρι και το ύψος του ποσού των 5.000,00 ευρώ ετησίως, συνολικώς για τις ως άνω κατηγορίες εισοδημάτων. Προσοχή! Οι δαπάνες αυτές, αφορούν αποκλειστικώς τον υπόχρεο και την σύζυγο (ή το άλλο μέλος του συμφώνου συμβίωσης), διακεκριμένα, και δεν δύναται το τυχόν πλεονάζον ποσό να χρησιμοποιηθεί από τον άλλο σύζυγο ή το άλλο μέλος του συμφώνου συμβίωσης. Σημειώνεται ότι, οι εν λόγω δαπάνες λαμβάνονται υπόψη στο σύνολο των συναλλαγών με ηλεκτρονικές πληρωμές, όπως προβλέπεται στην περίπτωση (β) της παραγράφου 6 του άρθρου 15 του ΚΦΕ.
Για την εφαρμογή των ανωτέρω, λαμβάνονται υπόψη δαπάνες των δικαιούχων προς επιχειρήσεις (φυσικά και νομικά πρόσωπα και οικονομικές οντότητες) που φέρουν, τους ακόλουθους Κωδικούς Κατηγορίας Εμπόρου (ΚΕ):
Κατηγορία Εμπόρου
Περιγραφή δραστηριότητας
0742
Κτηνιατρικές Υπηρεσίες
1711
Εργασίες υδραυλικού, ψυκτικού, συντηρητή θέρμανσης
1731
Εργασίες ηλεκτρολόγου
1740
Εργασίες μόνωσης, τοιχοποιίας, σοβατίσματος, τοποθέτησης πλακιδίων κ.λπ.
1750
Εργασίες ξυλουργού
1761
Εργασίας τοποθεσίας στέγης και παραθύρων, λαμαρίνας κ.λπ.
1771
Εργασίες σκυροδέματος
4121
Υπηρεσίες ταξί
7230
Κουρεία, κομμωτήρια και καταστήματα ομορφιάς
7261
Υπηρεσίες κηδειών
7297
Υπηρεσίες μασάζ
7298
Υπηρεσίες φυσικής ευεξίας
7349
Υπηρεσίες καθαρισμού και οικιακές υπηρεσίες
7395
Ανάπτυξη φωτογραφιών
7911
Σχολές χορού
7997
Γυμναστήρια και δραστηριότητες ελευθέρου χρόνου με συνδρομή
7999
Διάφορες υπηρεσίες ελεύθερου χρόνου
8050
Προσωπική φροντίδα και νοσηλεία (εξαιρούνται νοσοκομειακές δραστηριότητες)
8111
Νομικές υπηρεσίες
8351
Υπηρεσίες φροντίδας παιδιών
Επισημαίνεται ότι ειδικά για τις δαπάνες που αφορούν στις υπηρεσίες επισκευής και συντήρησης κατοικίας, δεν εφαρμόζονται οι παραπάνω δαπάνες αυτής της κατηγορίας, εφόσον, ήδη, το φυσικό πρόσωπο έχει τύχει εφαρμογής, μέσα στο ίδιο φορολογικό έτος, των διατάξεων του άρθρου 39β του ΚΦΕ (βλέπε την επόμενη Επισήμανση). Σχετικό παράδειγμα, βλέπε στην στήλη «ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ, στο παρόν τεύχος.
2. Δαπάνες που σχετίζονται με την αναβάθμιση κτηρίων
Σχετικές διατάξεις: [παράγραφοι 1, 2, και 3, του άρθρου 39β του Ν 4172/2013, ΚΦΕ]
«1. Οι δαπάνες που πραγματοποιούνται για την αγορά αγαθών και την λήψη υπηρεσιών που σχετίζονται με την ενεργειακή, λειτουργική και αισθητική αναβάθμιση κτηρίων, τα οποία δεν έχουν ήδη ενταχθεί ή δεν εντάσσονται σε πρόγραμμα αναβάθμισης κτηρίων, μειώνουν, ισόποσα κατανεμημένες σε περίοδο πέντε (5) ετών, τον φόρο εισοδήματος των φυσικών προσώπων, μέχρι του αναλογούντος για κάθε φορολογικό έτος φόρου, με ανώτατο συνολικά όριο δαπάνης τις δεκαέξι χιλιάδες (16.000) ευρώ. Το ποσό των δαπανών για αγορά αγαθών που λαμβάνεται υπόψη για την μείωση του φόρου, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο δεν υπερβαίνει το ένα τρίτο (1/3) του ποσού των δαπανών για την λήψη υπηρεσιών που λαμβάνεται υπόψη για την μείωση του φόρου.
2. Προϋπόθεση για την μείωση του φόρου από το ποσό των δαπανών της παραγράφου 1, αποτελεί η απόδειξή τους με νόμιμα παραστατικά του Ν 4308/2014 (ΕΛΠ) και η εξόφλησή τους με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής ή μέσω παρόχου υπηρεσιών πληρωμών, τηρουμένου του άρθρου 15Α του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Ν 4987/2022, Α 206, ήδη Ν 5104/2024).
3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από εισήγηση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), καθορίζονται οι προϋποθέσεις, οι όροι, η διαδικασία, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του παρόντος».
Σχόλιο:
Η παράγραφος 1 της σχολιαζόμενης ως άνω διάταξης, προστέθηκε με το άρθρο 16 του Ν 4646/2019 («Φορολογική μεταρρύθμιση με αναπτυξιακή διάσταση για την Ελλάδα του αύριο»), ενώ, εν συνεχεία, τροποποιήθηκε με το άρθρο 31 του Ν 5073/2023 και παρουσιάζεται στην τελική του μορφή. Ομοίως, τροποποιήθηκαν και οι επόμενες παράγραφοι. Το φυσικό πρόσωπο που τυγχάνει εφαρμογής των παραπάνω διατάξεων, δεν έχει το πλεονέκτημα των ρυθμίσεων της παραγράφου 7 του άρθρου 15 του ΚΦΕ.
3. Υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων
Σχετικές διατάξεις: [Άρθρο 67, παράγραφος 1, πρώτο εδάφιο, του Ν 4172/2013, ΚΦΕ]
«Ο φορολογούμενος που έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του υποχρεούται να δηλώνει όλα τα εισοδήματά του, τα φορολογούμενα με οποιονδήποτε τρόπο ή απαλλασσόμενα, στην Φορολογική Διοίκηση ηλεκτρονικά. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η δήλωση αυτή μπορεί να υποβάλλεται στην Φορολογική Διοίκηση σε έγχαρτη μορφή».
Επισημάνσεις:
Κάθε φυσικό πρόσωπο, φορολογικός κάτοικος Ελλάδας, που έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του και αποκτά πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα, ανεξαρτήτως από το αν είναι εξαρτώμενο μέλος ή όχι, υποχρεούται να υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος για όλα τα εισοδήματά του, τα φορολογούμενα με οποιονδήποτε τρόπο ή ενδεχομένως, εισοδήματα απαλλασσόμενα από τον φόρο. Επισημαίνεται ότι, οι φορολογικοί κάτοικοι εξωτερικού υποχρεούνται να υποβάλουν φορολογική δήλωση μόνο όταν αποκτούν πραγματικό εισόδημα, φορολογούμενο με οποιονδήποτε τρόπο, δηλαδή, είτε βάσει κλίμακας, είτε με αυτοτελή φορολόγηση, αλλά ακόμη και απαλλασσόμενο από τον φόρο, το οποίο αποκτάται στην χώρα μας. Ωστόσο, θα πρέπει να επισημάνουμε εδώ, ότι ενώ όντως, έτσι προβλέπουν οι σχετικές διατάξεις και οι Εγκύκλιοι της Διοίκησης, όταν παραστεί ανάγκη για τον φορολογούμενο να ζητήσει κάποιο έγγραφο (π.χ. φορολογική ενημερότητα), οι Υπηρεσίες του κράτους ζητούν να διαπιστώσουν την υποβολή φορολογικών δηλώσεων, έστω μηδενικών, με αποτέλεσμα να υποχρεώνεται ο κάτοικος εξωτερικού να υποβάλει εκπροθέσμως τις φορολογικές δηλώσεις, για τις οποίες δεν ήταν υπόχρεος υποβολής, με τις ανάλογες εννοείται, επιπτώσεις.
Περαιτέρω, οι φορολογούμενοι, φυσικά πρόσωπα, που έχουν υποβάλει στην αρμόδια ΔΟΥ φορολογίας τους, δήλωση έναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας, υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως ύπαρξης ή μη εισοδήματος. Ακολούθως, δεν υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης οι φορολογούμενοι που έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους και δεν αποκτούν πραγματικό ή τεκμαρτό εισόδημα. Ομοίως, δεν υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης τα φυσικά πρόσωπα (με την επιφύλαξη της παρατήρησής μας, της προηγούμενης παραγράφου), που είναι φορολογικοί κάτοικοι αλλοδαπής και αποκτούν εισόδημα αποκλειστικά από τόκους κρατικών ομολόγων και εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου, καθώς και από τόκους εταιρικών ομολογιών της παραγράφου 5 του άρθρου 37 του ΚΦΕ.
Στην φορολογική δήλωση συμπληρώνονται υποχρεωτικά όλα τα εισοδήματα ανεξαρτήτως του τρόπου φορολόγησής τους, καθώς και εκείνα τα εισοδήματα που είναι απαλλασσόμενα από τον φόρο. Σε κάθε περίπτωση παρακράτησης φόρου ακόμη και στην περίπτωση αυτοτελώς ή με ειδικό τρόπο φορολογούμενων εισοδημάτων, συμπληρώνεται και ο παρακρατηθείς ή αποδοθείς, κατά περίπτωση, φόρος.
4. Το νομοθετικό πλαίσιο της πρόσθετης εργασίας, υπερεργασίας και υπερωρίας
Σχετικές διατάξεις: [Άρθρο 55, παράγραφοι 1 και 2, Ν 4808/2021]
1. Σε όλους ανεξαιρέτως τους κλάδους εργασίας και σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, η πλήρης απασχόληση καθορίζεται σε σαράντα (40) ώρες εβδομαδιαίως, οι οποίες δύνανται να κατανέμονται σε πενθήμερη ή εξαήμερη εβδομαδιαία εργασία, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή τις διαιτητικές αποφάσεις. Όταν εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, το πλήρες συμβατικό ωράριο εργασίας ανέρχεται ημερησίως σε οκτώ (8) ώρες, ενώ όταν εφαρμόζεται σύστημα εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, το πλήρες ωράριο εργασίας ανέρχεται σε έξι (6) ώρες και σαράντα (40) λεπτά ημερησίως. Με συλλογικές συμβάσεις εργασίας, διαιτητικές αποφάσεις ή ατομικές συμβάσεις εργασίας είναι δυνατή η εφαρμογή μικρότερων ωραρίων πλήρους απασχόλησης ημερησίως και εβδομαδιαίως.
2. Στο πλαίσιο διευθέτησης του χρόνου εργασίας του άρθρου 41 του Ν 1892/1990 (Α 101), ως πλήρης απασχόληση νοείται και η εργασία τεσσάρων (4) ημερών εβδομαδιαίως.
Επεξηγήσεις – ανάλυση:
Με το ως άνω σχολιαζόμενο άρθρο 55 («Καθιέρωση χρονικών ορίων εργασίας») του Ν 4808/2021 («Για την Προστασία της Εργασίας Σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής “Επιθεώρηση Εργασίας” Κύρωση της Σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας κ.λπ.»), χαρακτηρίζεται ως συμβατικό ωράριο πλήρους απασχόλησης, το ισχύον, σε γενικό επίπεδο, από 1/1/1984 μέχρι σήμερα, ωράριο των 40 ωρών εβδομαδιαίως (βλέπε και Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας της 14/2/1984). Ωστόσο, ως συμβατικό ωράριο χαρακτηρίζεται και το τυχόν μικρότερο των 40 ωρών εβδομαδιαίως εφαρμοζόμενο ωράριο, το οποίο όμως, έχει καθιερωθεί με εξειδικευμένη ΣΣΕ, αλλά και με αποδεκτή από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη (εργοδότης/εργαζόμενος), ατομική σύμβαση εργασίας.
Σε κάθε περίπτωση, το συμβατικό ωράριο πρέπει να διακρίνεται από το νόμιμο ωράριο, εκείνο δηλαδή που έχει καθιερωθεί με νόμο ή με κανονιστική διοικητική πράξη κατά συγκεκριμένη νόμιμη εξουσιοδότηση. Στο ως άνω άρθρο 55 του Ν 4808/2021, καθορίζεται και αναφέρεται ρητώς, το πλήρες ημερήσιο ωράριο, ίσον με 8 ώρες, για εκείνους τους εργαζόμενους που απασχολούνται με το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας και με 6 ώρες και 40 λεπτά της ώρας, για εκείνους τους εργαζόμενους που απασχολούνται με το σύστημα της εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας.
Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι η υπέρβαση του συμβατικού ωραρίου συνιστά:
- πρόσθετη εργασία ή
- υπερεργασία ή
- υπερωρία.
1. Αναφορικώς με την πρόσθετη εργασία, ανατρέχουμε στον νόμο 4635/2019 («Επενδύω στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις»), και στο άρθρο 59 («Μέτρα για την προστασία εργαζομένων μερικής απασχόλησης»), δια του οποίου αντικαταστάθηκε και αναδιατυπώθηκε το άρθρο 38 («Μερική απασχόληση») του Ν 1892/1990 («Για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη και άλλες διατάξεις»). Στην παράγραφο 11 του ως άνω άρθρου 59, αναφέρονται τα εξής: «Αν παραστεί ανάγκη για πρόσθετη εργασία πέραν από την συμφωνηθείσα, ο εργαζόμενος έχει υποχρέωση να την παράσχει, αν είναι σε θέση να το κάνει και η άρνησή του θα ήταν αντίθετη με την καλή πίστη. Αν παρασχεθεί εργασία πέραν της συμφωνημένης, ο μερικώς απασχολούμενος δικαιούται αντίστοιχης αμοιβής με προσαύξηση δώδεκα τοις εκατό (12%) επί της συμφωνηθείσας αμοιβής για κάθε επιπλέον ώρα εργασίας που θα παράσχει. O μερικώς απασχολούμενος μπορεί να αρνηθεί την παροχή εργασίας πέραν της συμφωνημένης, όταν αυτή η πρόσθετη εργασία λαμβάνει χώρα κατά συνήθη τρόπο. Σε κάθε περίπτωση η πρόσθετη αυτή εργασία δύναται να πραγματοποιηθεί κατ’ ανώτατο όριο μέχρι τη συμπλήρωση του πλήρους ημερήσιου ωραρίου του συγκρίσιμου εργαζομένου». Επισημαίνεται ότι, η διάταξη αυτή ευρίσκεται σε ισχύ.
Συνεπώς, απασχόληση πέραν του συμβατικού ωραρίου, το οποίο είναι μικρότερο των 40 ωρών, αλλά μέχρι αυτού του ορίου, καθώς και του μικρότερου ωραρίου, από το πλήρες ημερήσιο, μέχρι το όριο του πλήρους, οφείλεται για κάθε ώρα απασχόλησης το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 12%.
2. Εν συνεχεία, η απασχόληση πέραν των 40 ωρών, αλλά μέχρι του νόμιμου ωραρίου, χαρακτηρίζεται ως υπερεργασία. Η απασχόληση αυτή, παρέχεται κατά την κρίση του εργοδότη, αμείβεται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 20% και δεν συνυπολογίζεται στα επιτρεπόμενα όρια υπερωριακής απασχόλησης. Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 58 του Ν 4808/2021, («Αμοιβή υπέρβασης χρονικών ορίων εργασίας - Προσθήκη τίτλου, τροποποίηση των παραγράφων 3 και 5 και προσθήκη παραγράφου 6 στο άρθρο 4 του Ν 2874/2000»), όπως έχει αναδιατυπωθεί:
- Για τους μισθωτούς που απασχολούνται με το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, υπερεργασία χαρακτηρίζεται η απασχόληση μέχρι των 45 ωρών την εβδομάδα, ήτοι από την 41η, 42η, 43η, 44η, και 45η ώρα.
- Για τους μισθωτούς που απασχολούνται με σύστημα της εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, υπερεργασία χαρακτηρίζεται η απασχόληση μέχρι των 48 ωρών την εβδομάδα, ήτοι από την 41η έως και την 48η ώρα.
3. Τέλος, ως υπερωριακή απασχόληση ενός εργαζομένου, αναφορικώς προς όλες τις νόμιμες συνέπειες, διατυπώσεις και διαδικασίες, χαρακτηρίζεται, για όσους μεν εργαζομένους απασχολούνται με το σύστημα της πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας, η εργασία πέραν των 45 ωρών την εβδομάδα και των 9 ωρών ημερησίως (αφού η μία ώρα, μετά την 8η είναι υπερεργασία), ενώ για τους μισθωτούς που απασχολούνται με το σύστημα της εξαήμερης εργασίας, η απασχόληση πέραν των 48 ωρών την εβδομάδα και των 8 ωρών ημερησίως. Σύμφωνα με το άρθρο 58 του Ν 4808/2021, σε σχέση με την υπερωριακή απασχόληση, έχουμε τα εξής: (βλέπε, άρθρο 4: «υπέρβαση χρονικών ορίων εργασίας», του Ν 2874/2000, όπως έχει αναδιατυπωθεί, παράγραφοι: 2, 3, 4 και 5):
«Η πέραν των 45 ωρών την εβδομάδα απασχόληση του μισθωτού στις επιχειρήσεις της παραγράφου 1 θεωρείται υπερωριακή απασχόληση ως προς όλες τις νόμιμες συνέπειες, διατυπώσεις και διαδικασίες έγκρισης. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας έξι (6) εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η εργασία πέραν των σαράντα οκτώ (48) ωρών την εβδομάδα. Σε κάθε περίπτωση, διατηρούνται σε ισχύ οι ρυθμίσεις για το νόμιμο ημερήσιο ωράριο εργασίας.
Μισθωτοί απασχολούμενοι υπερωριακώς δικαιούνται για κάθε ώρα νόμιμης υπερωρίας, έως τρεις (3) ώρες ημερησίως και μέχρι την συμπλήρωση εκατόν πενήντα (150) ωρών ετησίως, αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά σαράντα τοις εκατό (40%).
Κάθε ώρα υπερωρίας, για την πραγματοποίηση της οποίας δεν τηρούνται οι προβλεπόμενες από το νόμο διατυπώσεις και διαδικασίες έγκρισης, χαρακτηρίζεται εφεξής παράνομη υπερωρία.
Για κάθε ώρα παράνομης υπερωρίας, ο μισθωτός δικαιούται αποζημίωση ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά εκατόν είκοσι τοις εκατό (120%)».