ΓΝΩΜΗ Γ5/2021ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ
ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
(της διαδικασίας του άρθρου 2, παρ. 2, περ. γ' υποπερ. γγ' του ν. 4015/2011)
Η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Στην Αθήνα σήμερα, την 1η Μαρτίου του έτους δύο χιλιάδες είκοσι ένα (2021), ημέρα Δευτέρα και ώρα 10.30 π.μ., και επί της οδού Κεφαλληνίας 45 και Κομνά Τράκα, όπου και τα γραφεία της, συνήλθε η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ σε συνεδρίαση, μετά από σχετική πρόσκληση του Προέδρου της, η οποία γνωστοποιήθηκε νομίμως σε όλα τα Μέλη της Αρχής.
Από τα προσκληθέντα Μέλη της Αρχής παρέστησαν κατά τη συνεδρίαση άπαντα τα τακτικά, ήτοι:
Πρόεδρος: Γεώργιος Καταπόδης
Αντιπρόεδρος: Αδάμ Καραγλάνης
Μέλη: Δημήτριος Σταθακόπουλος (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Μαρία Στυλιανίδη
Ερωφίλη Χριστοβασίλη
Κωνσταντίνος Βαρδακαστάνης (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Βασιλική Σκαρτσούνη (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Γραμματέας: Αικατερίνη Αλτιπαρμάκη, Δ.Ε. Διοικητικών Γραμματέων.
Εισηγήτρια: Αικατερίνη Κυριαζή, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Συντονισμού της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Κατά τη διάρκεια της Συνεδρίασης παρέστησαν η εισηγήτρια και Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Συντονισμού Αικατερίνη Κυριαζή, καθώς και ο Προϊστάμενος του Τμήματος Συντονισμού Γεώργιος Σίμου (μέσω τηλεδιάσκεψης), οι οποίοι αποδεσμεύτηκαν πριν από την έναρξη της διαδικασίας ψηφοφορίας των Μελών της Αρχής και τη λήψη της απόφασης.
Θέμα:
«Διατύπωση σύμφωνης γνώμης της Αρχής σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ υποπερ. (γγ) του ν.4013/2011 επί σχεδίου απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Εσωτερικών με τίτλο «Καθορισμός λεπτομερειών για τη σύνταξη έκθεσης παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων της παρ. 2 του άρθρου 340 ν. 4412/2016 (Α' 147)».Σχετ: Το με αριθμό πρωτ. 13106/02.02.2021 έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, το οποίο υποβλήθηκε στην Αρχή στις 02.02.2021 και έλαβε αρ. πρωτ. εισερχ. 708, με το οποίο διαβιβάζεται σχέδιο Απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Εσωτερικών.
I. Ιστορικό της υπό εξέταση ρύθμισης - ΔιαδικαστικάΜε το με αριθμό πρωτ. 132483/14.12.2020 έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων (αρ. πρωτ. εισερχ. Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. 6994) διαβιβάσθηκε στην Αρχή σχέδιο Απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Εσωτερικών με θέμα «Καθορισμός λεπτομερειών για τη σύνταξη έκθεσης παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων της παρ. 2 του άρθρου 340 ν. 4412/2016 (Α' 147)», για την παροχή σύμφωνης γνώμης της Αρχής σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ', υποπερ. γγ' του ν. 4013/2011.
Με το εν λόγω σχέδιο απόφασης οι ως άνω Υπουργοί προέβαιναν στη ρύθμιση ζητημάτων που αφορούσαν στη σύνταξη της έκθεσης παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων του άρθρου 340 του ν. 4412/2016 και, ειδικότερα, μεταξύ άλλων, στον καθορισμό των απαιτούμενων στοιχείων/πληροφοριών για τη σύνταξη της έκθεσης, των υπόχρεων για την παροχή των εν λόγω πληροφοριών, του χρόνου και του τρόπου υποβολής τους και των πειθαρχικών ευθυνών που υπέχουν οι υπόχρεοι σε περίπτωση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής των απαιτούμενων στοιχείων.
Επί του ανωτέρω σχεδίου υπουργικής απόφασης, η Αρχή δεν παρέσχε την αιτούμενη σύμφωνη γνώμη της, διότι, όπως αποφάνθηκε εν κατακλείδι με την Γ1/2021 σχετική Γνώμη της, «.....η υπό έκδοση ΚΥΑ, ως αυτή υποβλήθηκε ως σχέδιο στην Αρχή, δεν εξασφαλίζει επαρκώς τη συμμόρφωση προς το πλαίσιο διακυβέρνησης του συστήματος των δημοσίων συμβάσεων, όπως αυτό ρυθμίζεται στα άρθρα 339 επ. του ν. 4412/2016 (Βιβλίο ΙΙΙ), κατ' εφαρμογή των αντίστοιχων διατάξεων των ως άνω Οδηγιών, και ιδίως δεν θέτει επαρκώς τις αναγκαίες προϋποθέσεις και δικλείδες για την πληρότητα και την ποιότητα της εν λόγω παρακολούθησης, στο πλαίσιο και των σχετικών υποχρεώσεων και δεσμεύσεων της Χώρας απέναντι στην Ε.Ε.». Στην ανωτέρω Γνώμη της η Αρχή αναφέρεται αναλυτικά στα σημεία, όπου παρατηρούνται και διαπιστώνονται οι νομικές ελλείψεις και πλημμέλειες του υπό κρίση σχεδίου.
Η αρμόδια υπηρεσία (Γενική Διεύθυνση Δημοσίων Συμβάσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων), μετά τη λήψη της ανωτέρω Γ1/2021 Γνώμης της Αρχής, επανήλθε με το με αριθμό πρωτ. 13106/02.02.2021 έγγραφό της, με το οποίο διαβιβάζεται νέο σχέδιο Απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Εσωτερικών, ομοίως με τίτλο «Καθορισμός λεπτομερειών για τη σύνταξη έκθεσης παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων της παρ. 2 του άρθρου 340 ν. 4412/2016 (Α' 147)» και με το οποίο ζητούν εκ νέου την παροχή σύμφωνης γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το αρ. 2, παρ. 2, περ. γ', υποπερ. γγ' του ν. 4013/2011.
ΙΙ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.Σύμφωνα με το αρ. 2 παρ. 2 περ. γ υποπερ. γγ του ν. 4013/2011, όπως ισχύει, ορίζεται ότι:
γ) Γνωμοδοτεί για τη νομιμότητα κάθε διάταξης σχεδίου νόμου ή κανονιστικής πράξης που αφορά στις δημόσιες συμβάσεις και συμμετέχει στις οικείες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές. Τα αρμόδια όργανα οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη της Αρχής. Ειδικότερα:
[...] γγ) Οι λοιπές κανονιστικές πράξεις που εκδίδονται κατ' εξουσιοδότηση νόμου, εξαιρουμένων των προκηρύξεων, καθώς και οι κανονισμοί άλλων δημοσίων οργάνων και αναθετουσών αρχών, όπως ιδίως οι κανονισμοί που εκδίδονται δυνάμει του άρθρου 5 παρ. 3 του ν. 2286/ 1995, συμπεριλαμβανομένων των κανονισμών εσωτερικής λειτουργίας των κατά περίπτωση αρμόδιων ελεγκτικών διοικητικών οργάνων στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, κατά το μέρος που οι εν λόγω πράξεις και κανονισμοί ρυθμίζουν θέματα δημοσίων συμβάσεων, εκδίδονται μετά από σύμφωνη γνώμη της Αρχής. Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της παρούσας περίπτωσης ασκείται μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την περιέλευση των ανωτέρω σχεδίων διατάξεων στην Αρχή, με μέριμνα του οικείου οργάνου. Μετά την άπρακτη παρέλευση της ως άνω προθεσμίας οι σχετικές πράξεις μπορούν να εκδοθούν και χωρίς τη γνώμη της Αρχής.
Στο βαθμό που το ως άνω σχέδιο Υπουργικής Απόφασης, ως παρατίθεται κατωτέρω, περιλαμβάνει ρυθμίσεις που αφορούν, όπως προαναφέρθηκε, σε ζητήματα δημοσίων συμβάσεων, εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή σύμφωνης γνώμης κατ' άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. γγ' του ν. 4013/2011. Δεδομένου δε ότι πρόκειται για διαδικασία παροχής σύμφωνης γνώμης, όπως γίνεται παγίως αποδεκτό, όταν οι διατάξεις ορίζουν ότι η διοικητική πράξη εκδίδεται ύστερα από σύμφωνη γνωμοδότηση, το διοικητικό όργανο που έχει την αποφασιστική αρμοδιότητα δεν δύναται να εφαρμόσει τον νόμο ή να ενεργήσει κατά τρόπο διαφορετικό από αυτόν που υποδεικνύει το όργανο που γνωμοδοτεί. Ως εκ τούτου, το όργανο που έχει την αποφασιστική αρμοδιότητα, εάν διαφωνεί με την σύμφωνη γνωμοδότηση δύναται μόνον να απόσχει από πάσα ενέργεια διά της διακοπής της αρξαμένης διαδικασίας, εφ' όσον βεβαίως καταλείπεται διακριτική εξουσία προς τούτο, διότι σε αντίθετη περίπτωση οφείλει να εφαρμόσει τον νόμο ή να ενεργήσει κατά τον τρόπο που υποδεικνύει η σύμφωνη γνωμοδότηση, ακόμη και αν διαφωνεί με αυτήν. Περαιτέρω, σε κάθε περίπτωση, εάν η διαδικασία ολοκληρωθεί με έκδοση διοικητικής πράξεως κατά την σύμφωνη γνωμοδότηση και, στη συνέχεια, το όργανο που έχει την αποφασιστική αρμοδιότητα μεταβάλει άποψη επί κρισίμου νομικού ζητήματος, το όργανο αυτό δύναται, υπό προϋποθέσεις, να ανακαλέσει την πράξη, εφ' όσον όμως τηρηθεί και για την ανάκληση ο οριζόμενος για την έκδοση της ανακαλουμένης πράξεως τύπος της διαδικασίας. Συνεπώς, η ανακλητική πράξη εκδίδεται κατά παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας, εάν πριν από την έκδοσή της δεν έχει εκφέρει θετική σύμφωνη γνωμοδότηση για την ανάκληση το όργανο που είχε γνωμοδοτήσει για την έκδοση της ανακαλουμένης πράξεως (ΣτΕ 460/2001).
ΙΙΙ. Το υποβληθέν στην Αρχή σχέδιο Απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων με τίτλο «Καθορισμός λεπτομερειών για τη σύνταξη έκθεσης παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων της παρ. 2 του άρθρου 340 ν. 4412/2016 (Α' 147)» έχει ως εξής:«ΑΠΟΦΑΣΗ
ΘΕΜΑ: «Καθορισμός λεπτομερειών για τη σύνταξη έκθεσης παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων της παρ. 2 του άρθρου 340 ν. 4412/2016 (Α' 147)».
Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ KAIO ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
Έχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις, ως ισχύουν:
1.1 Του ν. 2690/1999 (Α' 45) «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις».
1.2 Του ν. 4013/2011 (Α' 204) «Σύσταση ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων και Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων - Αντικατάσταση του έκτου κεφαλαίου του ν. 3588/2007 (πτωχευτικός κώδικας) - Προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης και άλλες διατάξεις».
1.3 Του ν. 4354/2015 (Α' 176) «Διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μισθολογικές ρυθμίσεις και άλλες επείγουσες διατάξεις εφαρμογής της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων».
1.4 Του ν. 4412/2016 (Α' 147) «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)».
1.5 Του ν. 4622/2019 (Α' 133) «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης».
1.6 Του ν. 4623/2019 (Α'134) «Ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών, διατάξεις για την ψηφιακή διακυβέρνηση, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις και άλλα επείγοντα ζητήματα».
1.7 Του ν. 4727/2020 (Α'184) «Ψηφιακή Διακυβέρνηση (Ενσωμάτωση στην Ελληνική Νομοθεσία της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/2102 και της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1024) Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες (Ενσωμάτωση στο Ελληνικό Δίκαιο της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/1972) και άλλες διατάξεις».
1.8 Του άρθρου 90 του Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του π.δ. 63/2005 (Α' 98).
1.9 Του π.δ. 147/2017 (Α' 192) «Οργανισμός του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης».
1.10 Του π.δ. 80/2019 (Α' 118) «Διορισμός του Κυριάκου Μητσοτάκη του Κωνσταντίνου, Αρχηγού του Κόμματος της «Νέας Δημοκρατίας» (Ν.Δ.) ως Πρωθυπουργού».
1.11 Του π.δ. 81/2019 (Α' 119) «Σύσταση, συγχώνευση, μετονομασία και κατάργηση Υπουργείων και καθορισμός των αρμοδιοτήτων τους - Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων».
1.12 Του π.δ. 83/2019 (Α' 121) «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».
1.13 Του π.δ. 84/2019 (A' 123) «Σύσταση και κατάργηση Γενικών Γραμματειών και Ειδικών Γραμματειών/ΕνιαίωνΔιοικητικών Τομέων Υπουργείων».
1.14 Του π.δ. 2/2021 (Α'2) «Διορισμός Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».
2. Τις αποφάσεις:
2.1 Την υπ' αριθμ. 79595/30.07.2019 (Υ.Ο.Δ.Δ. 507) κοινή απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων «Διορισμός μετακλητού Γενικού Γραμματέα Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων».
2.2 Την υπ' αριθμ. 127526/10.12.2019 Απόφαση σύστασης και συγκρότησης ομάδας εργασίας με έργο την κατάρτιση σχεδίου κοινής υπουργικής απόφασης σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 340 του ν. 4412/2016 (ΑΔΑ: 7ΧΕΛ46ΜΤΛΡ-ΕΞΔ).
3. Την τυποποίηση που προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συμφωνήθηκε από τα κράτη-μέλη, υπό τον τίτλο «Procurement Monitoring Report Template», σχετικά με το περιεχόμενο της έκθεσης παρακολούθησης εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων των οδηγιών 2014/24/ΕΕ (άρθρα 83 παρ. 1-5, 86, 90 παρ. 7), 2014/25/ΕΕ (άρθρα 99 παρ. 1-5,106 παρ. 3, 102) και 2014/23/ΕΕ (άρθρα 45 παρ.1-3).
4. Τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 340 του ν. 4412/2016 (Α' 147), με την οποία χορηγείται εξουσιοδότηση για την έκδοση της παρούσας.
5. Το με αρ. πρωτ. 128387/03.12.2020 διαβιβαστικό έγγραφο της συντονίστριας της ομάδας εργασίας, η οποία συγκροτήθηκε με την με αρ. 127526/10.12.2019 Απόφαση.
6. Τη με αριθμ. ... σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.).
7. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις της παρούσας δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού.
ΑΠΟΦΑΣΙΖΟΥΜΕ
Άρθρο 1
Αντικείμενο
Αντικείμενο της παρούσας αποτελεί ο καθορισμός των λεπτομερειών για τη σύνταξη έκθεσης παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων, την οποία συντάσσει και αποστέλλει προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανά τριετία, η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ). Ειδικότερα με την παρούσα καθορίζονται τα απαιτούμενα στοιχεία/ πληροφορίες που παρέχονται στην Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ, οι υπόχρεοι για την παροχή των εν λόγω πληροφοριών, ο χρόνος και ο τρόπος υποβολής τους και οι πειθαρχικές ευθύνες που υπέχουν οι υπόχρεοι σε περίπτωση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής των απαιτούμενων στοιχείων.
Άρθρο 2
Απαιτούμενες πληροφορίες για τη σύνταξη της έκθεσης παρακολούθησης
1. Οι πληροφορίες παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων που απαιτούνται για τη σύνταξη της έκθεσης παρακολούθησης, διακρίνονται σε ποσοτικές και ποιοτικές.
2. Η ανάλυση και επεξεργασία των πληροφοριών πρέπει να αποβλέπει και να οδηγεί σε προσδιορισμό και τεκμηρίωση των:
(α) συχνότερων αιτιών πλημμελούς εφαρμογής ή έλλειψης ασφάλειας δικαίου
(β) ενδεχόμενων διαρθρωτικών ή επαναλαμβανόμενων προβλημάτων στην εφαρμογή των κανόνων δημοσίων συμβάσεων
(γ) του επιπέδου της συμμετοχής των ΜΜΕ στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων
(δ) των δράσεων πρόληψης, εντοπισμού και αναφοράς περιπτώσεων απάτης, διαφθοράς, και σύγκρουσης συμφερόντων
(ε) λοιπών σοβαρών παρατυπιών του τομέα των δημοσίων συμβάσεων
Πέραν των στοιχείων που αποστέλλουν οι υπόχρεοι του άρθρου 3 του παρόντος, η Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. μπορεί να αντλεί ποιοτικές και ποσοτικές πληροφορίες για τη σύνταξη της έκθεσης, ιδίως από:
• εκδοθείσες αποφάσεις της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών,
• εκδοθείσες αποφάσεις της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων επί αιτημάτων παροχής σύμφωνης γνώμης για την προσφυγή σε διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης,
• εκδοθείσες αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου,
• εκδοθείσες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας,
• εκδοθείσες αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου,
• εκδοθείσες εκθέσεις/ελέγχους της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας,
• έγγραφα ερωτήματα αναθετουσών αρχών/αναθετόντων φορέων που απευθύνονται στην Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων,
• γνωστοποίηση καταστάσεων σύγκρουσης συμφερόντων και προηγούμενης εμπλοκής υποψηφίων στην Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, σύμφωνα με τα άρθρα 24 και 48 ν. 4412/2016,
• εκδοθείσες εκθέσεις/ελέγχους της Επιτροπής Ανταγωνισμού,
• εκδοθείσες εκθέσεις/ελέγχους συγχρηματοδοτούμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση Προγραμμάτων που διενεργούνται από την Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου,
• το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ.) και το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.) και
• το "Smart Public Contracts Register - Empowering Public Procurement Statistical reporting, Market analysis and Monitoring".
Άρθρο 3
Υπόχρεοι παροχής στοιχείων/πληροφοριών
1. Για την παροχή των πληροφοριών του άρθρου 2 της παρούσας αρμόδιοι είναι οι κάτωθι φορείς:
Α. Αναθέτουσες Αρχές/Αναθέτοντες Φορείς
Β. Εποπτικά και Ελεγκτικά διοικητικά όργανα
1) Εθνική Αρχή Διαφάνειας
2) Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου
3) Διαχειριστικές Αρχές
4) Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών
5) Επιτροπή Ανταγωνισμού
6) Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων
7) Ειδική Υπηρεσία Θεσμικής Υποστήριξης (Ε.Υ.Θ.Υ.) της Εθνικής Αρχής Συντονισμού ΕΣΠΑ της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Επενδύσεων και Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων
Γ. Τμήμα Μητρώου Οικονομικών Φορέων, Επιτελικής Πληροφόρησης, Στατιστικών και Απολογιστικών Στοιχείων της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων
Οι φορείς της περίπτωσης Α' του παρόντος άρθρου θα παρέχουν τις πληροφορίες του Πίνακα 1 και 2 του Παραρτήματος της παρούσας.
Η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου και οι Διαχειριστικές Αρχές θα παρέχουν τις πληροφορίες του Πίνακα 1 του Παραρτήματος της παρούσας.
Η Αρχή Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών θα παρέχει τις πληροφορίες του Πίνακα 3 του Παραρτήματος της παρούσας.
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα παρέχει τις πληροφορίες του Πίνακα 4 του Παραρτήματος της παρούσας.
Η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων και η Ειδική Υπηρεσία Θεσμικής Υποστήριξης της Εθνικής Αρχής Συντονισμού ΕΣΠΑ της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Επενδύσεων και Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων θα παρέχουν τις πληροφορίες του Πίνακα 5 του Παραρτήματος της παρούσας.
Το αρμόδιο Τμήμα Μητρώου Οικονομικών Φορέων, Επιτελικής Πληροφόρησης, Στατιστικών και Απολογιστικών Στοιχείων της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων θα παρέχει τις πληροφορίες του Πίνακα 6 του Παραρτήματος της παρούσας έως την εξασφάλιση της διαλειτουργικότητας του Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ. και του Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ. με την Εθνική Βάση Δεδομένων Δημοσίων Συμβάσεων που τηρείται στην Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Άρθρο 4
Χρόνος και τρόπος υποβολής στοιχείων/πληροφοριών
Οι υπόχρεοι παροχής των πληροφοριών του άρθρου 3 της παρούσας, θα αποστέλλουν στην Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. τα απαιτούμενα, κατά περίπτωση, στοιχεία τον Ιανουάριο κάθε έτους και θα αφορούν το χρονικό διάστημα του αμέσως προηγούμενου έτους.
Για την αποστολή των στοιχείων απαιτείται υποχρεωτικά η συμπλήρωση των τυποποιημένων πινάκων του Παραρτήματος της παρούσας και ειδικότερα το σύνολο των πεδίων χωρίς αστερίσκο. Πρόσθετα στοιχεία για την τεκμηρίωση των Πινάκων εκ μέρους των υπόχρεων είναι προαιρετικά, καθώς επίσης και τα πεδία με αστερίσκο. Οι Πίνακες διατίθενται σε επεξεργάσιμη μορφή στην ιστοσελίδα της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων ( )
Άρθρο 5
Πειθαρχικές ευθύνες σε υπόχρεους παροχής στοιχείων
Η υπαίτια παράλειψη παροχής των ανωτέρω στοιχείων/ πληροφοριών από τα αρμόδια όργανα των φορέων του άρθρου 3 της παρούσης, συνιστά το πειθαρχικό παράπτωμα της περίπτωσης ιη' της παρ. 1 του άρθρου 107 του ν. 3528/2007 (Α' 26).
Η μη συνεργασία φορέων καταγράφεται στην ετήσια έκθεση της ΕΑΑΔΗΣΥ προς την Βουλή των Ελλήνων.
Άρθρο 6
Μεταβατική διάταξη
Για την πρώτη έκθεση παρακολούθησης των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων, που θα υποβληθεί μετά την δημοσίευση της παρούσας, δεν εφαρμόζονται τα αναφερόμενα στο άρθρο 4 της παρούσας. Τα στοιχεία/ πληροφορίες για την εν λόγω έκθεση θα πρέπει να αποσταλούν από τους υπόχρεους στην Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. εντός δύο μηνών από τη δημοσίευση της παρούσας στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και το αργότερο έως 31 Μαρτίου 2021.
Άρθρο 7
Έναρξη ισχύος
Η παρούσα απόφαση ισχύει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Ο Υπουργός
Ανάπτυξης και Επενδύσεων
Σπυρίδων - Άδωνις Γεωργιάδης
Ο Υπουργός Εσωτερικών
Μαυρουδής Βορίδης
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΠίνακας 1
Στοιχεία Αναθέτουσας Αρχής / Αναθέτοντος Φορέα / Διαχειριστικής Αρχής / Ελεγκτικής Αρχής
ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΝΟΝΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
| Σε ποια στάδια/επιμέρους διαδικασίες του κύκλου ζωής των δημοσίων συμβάσεων εντοπίζονται τα περισσότερα ή και σημαντικότερα προβλήματα | επιλογή | Εντοπισμός και πιθανές αιτίες προβλημάτων
|
| Στάδιο | Επιμέρους διαδικασία | Βιβλίο (Ι/ΙΙ) του ν.
4412/16 | Σχετικά άρθρα του ν. 4412/16 | Περιγραφή
προβλήματος | Πιθανές αιτίες
| |
| Σχεδιασμός | προγραμματισμός ετήσιων αναγκών | | | | | |
| προσδιορισμός αντικειμένου σύμβασης | | | | | |
| υπολογισμός εκτιμώμενης αξίας σύμβασης | | | | | |
| έρευνα αγοράς | | | | | |
| ωριμότητα | | | | | |
| σκοπιμότητα | | | | | |
| επιλογή διαδικασίας | | | | | |
| έλεγχος κατάτμησης | | | | | |
| αδήλωτη σύγκρουση συμφερόντων προσωπικού της αναθέτουσας αρχής | | | | | |
| Άλλο | | | | | |
| Δημοσιότητα και Διαφάνεια | κατάρτιση εγγράφων σύμβασης | | | | | |
| προσδιορισμός προδιαγραφών | | | | | |
| χρήση προτύπων /σημάτων (πιστοποίηση ποιότητας, περιβαλλοντική πιστοποίηση, οικολογικά σήματα κ.α.) | | | | | |
| καθορισμός κριτηρίων επιλογής και ανάθεσης | | | | | |
| διαμόρφωση ΕΕΕΣ-ΤΕΥΔ | | | | | |
| καθορισμός προθεσμιών | | | | | |
| δημοσίευση | | | | | |
| Άλλο | | | | | |
| Υποβολή προσφορών και αξιολόγηση | συγκρότηση επιτροπών | | | | | |
| ηλεκτρονική υποβολή προσφορών | | | | | |
| παροχή διευκρινήσεων | | | | | |
| εφαρμογή κριτηρίων επιλογής και ανάθεσης | | | | | |
| ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές | | | | | |
| Άλλο | | | | | |
| Κατακύρωση - σύναψη σύμβασης | ενστάσεις και προσφυγές | | | | | |
| προσυμβατικοί έλεγχοι |
| υποβολή δικαιολογητικών | |
| σύναψη σύμβασης | |
| Άλλο | |
| Εκτέλεση σύμβασης | παρακολούθηση /επίβλεψη εργασιών |
| υπεργολαβία |
| υποκατάσταση |
| τροποποίηση σύμβασης |
| επιμετρήσεις, πιστοποιήσεις |
| πληρωμές |
| παραλαβή |
| έκπτωση, λύση σύμβασης |
| Άλλο |
Πιθανές γενικές αιτίες για λανθασμένη εφαρμογή των κανόνων
• έλλειψη γνώσεων/δεξιοτήτων
• έλλειψη προσωπικού / οργάνωσης
• κακή διατύπωση
• ασάφεια
• δύσκολη ερμηνεία
• πιθανές διαφορετικές ερμηνείες
• απαιτείται συνεχής καθοδήγηση
• άλλο
Πίνακας 2
Στοιχεία Αναθέτουσας Αρχής /Αναθέτοντος Φορέα
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΝΟΝΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
| Έργα | Μελέτες, τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες | Προμήθειες | Υπηρεσίες
|
| Πλήθος προκηρύξεων/διακηρύξεων άνω των ορίων | | | | |
| Πλήθος προκηρύξεων/διακηρύξεων κάτω των ορίων | | | | |
| Πλήθος συμβάσεων άνω των ορίων | | | | |
| Πλήθος συμβάσεων κάτω των ορίων | | | | |
| Πλήθος γνωστοποιήσεων αναθέσεων συμβάσεων άνω των ορίων | | | | |
| Πλήθος γνωστοποιήσεων αναθέσεων συμβάσεων κάτω των ορίων | | | | |
| Συνολική αξία ανατεθειμένων συμβάσεων άνω των ορίων | | | | |
| Συνολική αξία ανατεθειμένων συμβάσεων κάτω των ορίων | | | | |
| Συνολική αξία συμβάσεων άνω των ορίων που ανατέθηκαν σε ΜΜΕ | | | | |
| Συνολική αξία συμβάσεων κάτω των ορίων που ανατέθηκαν σε ΜΜΕ | | | | |
| Πλήθος διαγωνισμών άνω των ορίων με μία μόνο υποβληθείσα προσφορά | | | | |
| Πλήθος διαγωνισμών κάτω των ορίων με μία μόνο υποβληθείσα προσφορά | | | | |
| Πλήθος διαγωνισμών άνω των ορίων με περισσότερες από τρεις (3) προσφορές |
| Πλήθος διαγωνισμών κάτω των ορίων με περισσότερες από τρεις (3) προσφορές |
| Πλήθος προκηρύξεων άνω των ορίων με προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση |
| Πλήθος προκηρύξεων κάτω των ορίων με προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση |
Πίνακας 3
ΑΡΧΗ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΠΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
| Πλήθος κατατεθειμένων προδικαστικών προσφυγών |
| Πλήθος προδικαστικών προσφυγών ανά αντικείμενο διακήρυξης |
| Εργο |
| Μελέτη, τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες |
| Παραχώρηση |
| Προμήθεια |
| Υπηρεσία |
| Προμήθεια και υπηρεσία |
| Πλήθος προδικαστικών προσφυγών ανά στάδιο προσβολής |
| κατά όρων διακήρυξης |
| κατά πρακτικών και αποφάσεων |
| Πλήθος οριστικών αποφάσεων |
| δεκτές |
| απορριπτικές |
| Πλήθος αποφάσεων προσωρινών μέτρων |
| δεκτές |
| απορριπτικές |
| Πλήθος δεκτών οριστικών αποφάσεων με τις οποίες συμμορφώθηκαν ή όχι οι ΑΑ |
| συμμόρφωση |
| προσβολή με ένδικα βοηθήματα |
| Πλήθος κατατεθειμένων ενδίκων βοηθημάτων κατά αποφάσεων της Αρχής |
| αιτήσεις αναστολής ενώπιον Διοικητικών Εφετείων και Συμβουλίου Επικρατείας |
| αιτήσεις ακυρώσεως ενώπιον Διοικητικών Εφετείων και Συμβουλίου Επικρατείας |
| Εκδοθείσες δικαστικές αποφάσεις επί των ενδίκων βοηθημάτων |
| αριθμός αποφάσεων Α.Ε.Π.Π. που προσεβλήθησαν με αίτηση αναστολής |
| αριθμός αποφάσεων Α.Ε.Π.Π. που ανεστάλησαν δυνάμει δικαστικών αποφάσεων |
| αριθμός αποφάσεων Α.Ε.Π.Π. που προσεβλήθησαν με αίτηση ακύρωσης |
| αριθμός αποφάσεων Α.Ε.Π.Π. που ακυρώθηκαν δυνάμει δικαστικών αποφάσεων |
Πίνακας 4
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
| Πλήθος αντι-ανταγωνιστικών συμπράξεων μεταξύ επιχειρήσεων για τις οποίες έχει εκδοθεί απόφαση (συμφωνίες, εναρμονισμένες πρακτικές και αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων) στο πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων |
| Εργο |
| Μελέτη, τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες |
| Παραχώρηση |
| Προμήθεια |
| Υπηρεσία |
| Προμήθεια και υπηρεσία |
Πλήθος αντι-ανταγωνιστικών συμπράξεων μεταξύ επιχειρήσεων
(συμφωνίες, εναρμονισμένες πρακτικές και αποφάσεις ενώσεων επιχειρήσεων) στο πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων |
| σε διαδικασία ελέγχου |
| μετά την έκδοση αποφασεων |
Πίνακας 5
Στοιχεία Φορέα παροχής γνωμοδότησης/συμβουλής επί των δημοσίων συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ, ΕΥΘΥ)
|
ΠΟΣΟΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ
|
| Α/Α | ΦΟΡΕΑΣ | ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ | ΒΙΒΛΙΟ Ι/ΙΙ | ΕΡΓΟ, ΜΕΛΕΤΗ, ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΣΥΝΑΦΕΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ, ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ, ΥΠΗΡΕΣΙΑ | ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
ΓΝΩΜΗΣ | ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ
|
Πίνακας 6
Στοιχεία από ΚΗΜΔΗΣ, ΕΣΗΔΗΣ
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΝΟΝΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
| Έργα | Μελέτες, τεχνικές και λοιπές συναφείς επιστημονικές υπηρεσίες | Προμήθειες | Υπηρεσίες
|
| Πλήθος προκηρύξεων/διακηρύξεων άνω των ορίων | | | | |
| Πλήθος προκηρύξεων/διακηρύξεων κάτω των ορίων | | | | |
| Πλήθος συμβάσεων άνω των ορίων | | | | |
| Πλήθος συμβάσεων κάτω των ορίων | | | | |
| Συνολική αξία συμβάσεων άνω των ορίων | | | | |
| Συνολική αξία συμβάσεων κάτω των ορίων | | | | |
| (*) Συνολική αξία συμβάσεων άνω των ορίων που ανατέθηκαν σε ΜΜΕ | | | | |
| (*) Συνολική αξία συμβάσεων κάτω των ορίων που ανατέθηκαν σε ΜΜΕ | | | | |
| (*) Πλήθος διαγωνισμών άνω των ορίων με μια μόνο υποβληθείσα προσφορά | | | | |
| (*) Πλήθος διαγωνισμών κάτω των ορίων με μια μόνο υποβληθείσα προσφορά | | | | |
| (*) Πλήθος διαγωνισμών άνω των ορίων με περισσότερες από τρεις προσφορές | | | | |
| (*) Πλήθος διαγωνισμών κάτω των ορίων με περισσότερες από τρεις προσφορές | | | | |
| Πλήθος προκηρύξεων άνω των ορίων με προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση | | | | |
| Πλήθος προκηρύξεων κάτω των ορίων με προσφυγή στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση | | | | |
| (*) πεδία με προαιρετική συμπλήρωση | | | | |
IV. Συναφείς διατάξειςΣτο Ν. 4412/16 (ΦΕΚ 147 Α'/08-08-2016) : «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» προβλέπονται σχετικώς τα κάτωθι:
«Άρθρο 340 Επιβολή (άρθρα 83 παράγραφοι 1-5 και 90 παρ. 7 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρα 99 παράγραφοι 1-5 και 106 παρ. 3 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
1. Η διαδικασία παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων διέπεται από τις διατάξεις του ν. 4013/2011 (Α' 204), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
Όταν ελεγκτικά ή εποπτικά διοικητικά όργανα εντοπίζουν, ιδία πρωτοβουλία ή κατόπιν λήψης πληροφοριών, συγκεκριμένες παραβιάσεις ή συστημικά προβλήματα, αναφέρουν υποχρεωτικά τα προβλήματα αυτά στην Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, στις αρχές λογιστικού ελέγχου και στα δικαστήρια.
2. Τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων παρακολούθησης, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο τίθενται στη διάθεση του κοινού με υποχρεωτική ανάρτηση τους στην επίσημη ιστοσελίδα της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων και αποστέλλονται στην αρμόδια Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων μεριμνά για την αποστολή έκθεσης παρακολούθησης στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανά τριετία, αρχής γενομένης από την 18.4.2017. Η έκθεση περιλαμβάνει, κατά περίπτωση, πληροφορίες σχετικά με τις συχνότερες αιτίες πλημμελούς εφαρμογής ή έλλειψης ασφάλειας δικαίου, περιλαμβανομένων ενδεχόμενων διαρθρωτικών ή επαναλαμβανόμενων προβλημάτων στην εφαρμογή των κανόνων, το επίπεδο της συμμετοχής ΜΜΕ στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων, καθώς και την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη δέουσα αναφορά περιπτώσεων απάτης, διαφθοράς, σύγκρουσης συμφερόντων και άλλων ανάλογων σοβαρών παρατυπιών στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και του αρμοδίου Υπουργού για την καταπολέμηση της διαφθοράς καθορίζονται οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου, ιδίως οι απαιτούμενες για τη σύνταξη της έκθεσης παρακολούθησης πληροφορίες που θα πρέπει να παρασχεθούν, οι υπόχρεοι για την παροχή των εν λόγω στοιχείων/πληροφοριών, ο χρόνος και ο τρόπος υποβολής τους, οι πειθαρχικές ευθύνες που υπέχουν οι υπόχρεοι σε περίπτωση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής των απαιτούμενων στοιχείων.
3. Η Αρχή στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 του ν. 4013/2011 μεριμνά:
α) για τη δωρεάν ενημέρωση και καθοδήγηση δια γενικών οδηγιών σχετικά με την ερμηνεία και την εφαρμογή της νομοθεσίας της Ένωσης στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, προς υποβοήθηση των αναθετουσών αρχών/αναθέτοντων φορέων και οικονομικών φορέων, ιδίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) για την ορθή εφαρμογή των κανόνων της Ένωσης περί δημοσίων συμβάσεων, και μέσω της ιστοσελίδας της, και
β) σε συνεργασία με τις ΕΚΑΑ και την Εθνική Αρχή Συντονισμού (ΕΑΣ) του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού για την υποστήριξη των αναθετουσών αρχών/αναθέτοντων φορέων στον σχεδιασμό και τη διεξαγωγή των διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων και συγχρηματοδοτούμενων δημοσίων συμβάσεων, αντίστοιχα.
4. Η Αρχή ανακοινώνει στην Επιτροπή το κείμενο των ουσιωδών διατάξεων εθνικού δικαίου τις οποίες η Ελλάδα θεσπίζει στον τομέα που διέπεται από τις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ (Βιβλία Ι και II).»
«Άρθρο 341 Χωριστές εκθέσεις σχετικά με τις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων (άρθρα 84 παράγραφο 1 και 3 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και 100 παράγραφο 1 και 3 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
1. Για κάθε σύμβαση ή συμφωνία-πλαίσιο που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος νόμου και κάθε εισαγωγή ενός δυναμικού συστήματος αγορών, οι αναθέτουσες αρχές του Βιβλίου Ι συντάσσουν γραπτή έκθεση η οποία περιλαμβάνει τουλάχιστον:
α) την επωνυμία και τη διεύθυνση της αναθέτουσας αρχής, το αντικείμενο και την αξία της σύμβασης, της συμφωνίας-πλαίσιο ή του δυναμικού συστήματος αγορών
β) κατά περίπτωση, τα αποτελέσματα της ποιοτικής επιλογής και/ή τον περιορισμό του αριθμού των υποψηφίων ή προσφερόντων και συγκεκριμένα:
αα) το όνομα των επιλεγέντων υποψηφίων ή προσφερόντων και την αιτιολόγηση της επιλογής τους,
ββ) το όνομα των απορριφθέντων υποψηφίων ή προσφερόντων και τους λόγους της απόρριψής τους,
γ) τους λόγους της απόρριψης των προσφορών που κρίθηκαν ασυνήθιστα χαμηλές,
δ) την επωνυμία του αναδόχου και την αιτιολόγηση της επιλογής της προσφοράς του, καθώς και, εφόσον είναι γνωστό, το τμήμα της σύμβασης ή της συμφωνίας πλαίσιο το οποίο ο ανάδοχος προτίθεται να αναθέσει υπό μορφή υπεργολαβίας σε τρίτους και όταν είναι γνωστές κατά τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, τις επωνυμίες των υπεργολάβων του κύριου αναδόχου, εάν συντρέχει περίπτωση,
ε) όσον αφορά τις ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση και τον ανταγωνιστικό διάλογο, τις οριζόμενες στο άρθρο 26 περιστάσεις που δικαιολογούν την προσφυγή στις διαδικασίες αυτές,
στ) όσον αφορά τις διαδικασίες με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, τις οριζόμενες στο άρθρο 32 περιστάσεις που δικαιολογούν την προσφυγή στη διαδικασία αυτή,
ζ) εφόσον συντρέχει περίπτωση, τους λόγους για τους οποίους η αναθέτουσα αρχή αποφάσισε να μην αναθέσει σύμβαση ή συμφωνία-πλαίσιο ή να μην εισαγάγει ένα δυναμικό σύστημα αγορών,
η) εφόσον συντρέχει περίπτωση, τους λόγους για τους οποίους χρησιμοποιήθηκαν για την υποβολή προσφοράς άλλα μέσα επικοινωνίας πλην των ηλεκτρονικών,
θ) εφόσον συντρέχει περίπτωση, τις περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων που εντοπίστηκαν και τα επακόλουθα μέτρα που ελήφθησαν. Η έκθεση αυτή δεν απαιτείται για συμβάσεις βασιζόμενες σε συμφωνίες-πλαίσιο, εφόσον συνάπτονται, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 39 ή την περίπτωση α' της παρ. 5 του άρθρου 39. Εφόσον η γνωστοποίηση συναφϋείσας σύμβασης που συντάσσεται, σύμφωνα με το άρθρο 64 περιέχει τις πληροφορίες που απαιτούνται στην παρούσα παράγραφο, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να παραπέμπουν στη γνωστοποίηση αυτή.
2. Οι αναθέτοντες φορείς του Βιβλίου ΙΙ διατηρούν τις κατάλληλες πληροφορίες για κάθε σύμβαση ή συμφωνία-πλαίσιο που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της παρούσας Οδηγίας και κάθε εισαγωγή δυναμικού συστήματος αγορών και κάθε υλοποίηση δυναμικού συστήματος αγορών. Οι εν λόγω πληροφορίες τους επιτρέπουν, σε μεταγενέστερη φάση, να αιτιολογήσουν τις αποφάσεις τους σχετικά με:
α) την προεπιλογή και την επιλογή οικονομικών φορέων και την ανάθεση των συμβάσεων,
β) τη χρήση διαδικασιών διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη προκήρυξη σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 269,
γ) τη μη εφαρμογή των άρθρων 263 έως 276, 278 έως 317 και 334 έως 338 δυνάμει των παρεκκλίσεων που προβλέπονται στα άρθρα 227 έως 252,
δ) εφόσον συντρέχει περίπτωση, τους λόγους για τους οποίους χρησιμοποιήθηκαν για την υποβολή προσφοράς άλλα μέσα επικοινωνίας πλην των ηλεκτρονικών.
Εφόσον η γνωστοποίηση συναφθείσας σύμβασης που συντάσσεται, σύμφωνα με το άρθρο 294 ή την παρ. 2 του άρθρου 319, περιέχει τις πληροφορίες που απαιτούνται στην παρούσα παράγραφο, οι αναθέτοντες φορείς μπορούν να παραπέμπουν στη γνωστοποίηση αυτή.
3. Η έκθεση ή τα κύρια στοιχεία της γνωστοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην Αρχή κατόπιν αιτήσεώς τους.
4. Υπό την επιφύλαξη του άρθρου 45 και του άρθρου 277 στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων εφαρμογής δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος άρθρου.»
«Άρθρο 342 Εθνικά στοιχεία εκθέσεων και στατιστικών (άρθρα 85 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και 101 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
1. Αν η ποιότητα και η πληρότητα των στοιχείων δεν είναι σύμφωνες με τις υποχρεώσεις που ορίζονται στα άρθρα 62 έως 64, 108 και 112, καθώς και στα άρθρα 291 έως και 295, 319 και 323 που δημοσιεύονται, σύμφωνα με τα Παραρτήματα VIII του Προσαρτήματος Α' και Παράρτημα IX του Προσαρτήματος Β', αποστέλλεται η υποβολή των ελλειπόντων στατιστικών στοιχείων στην Επιτροπή με μέριμνα της Αρχής.
2. Στατιστική έκθεση σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις που θα ενέπιπταν στο πεδίο εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας, εάν η αξία τους υπερέβαινε το αντίστοιχο κατώτατο όριο που ορίζεται στα άρθρα 5 και 235 συνοδευόμενη από εκτίμηση της συγκεντρωτικής συνολικής αξίας των εν λόγω συμβάσεων εντός της περιόδου αυτής αποστέλλεται στην αρμόδια Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με μέριμνα της Αρχής, σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και τη Γενική Γραμματεία Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, ανά τριετία, αρχής γενομένης από 18.4.2017. Η εκτίμηση μπορεί ιδίως να στηρίζεται στα διαθέσιμα δεδομένα από τις εθνικές απαιτήσεις περί δημοσίευσης ή σε εκτιμήσεις βάσει δειγματοληψιών.
Η έκθεση αυτή μπορεί να περιλαμβάνεται στην έκθεση που αναφέρεται στην παρ. 2 του άρθρου 340.
3. Σχετικά με τη θεσμική οργάνωση όσον αφορά στην εφαρμογή, την παρακολούθηση και την επιβολή της ενωσιακής νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων των αναθετουσών αρχών του Βιβλίου Ι διατίθενται πληροφορίες στην αρμόδια Διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την Αρχή, εφόσον της ζητηθούν. Ομοίως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενημερώνεται σχετικά με τις εθνικές πρωτοβουλίες για την παροχή καθοδήγησης ή για την υποστήριξη της εφαρμογής των κανόνων της Ένωσης σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις ή για την αντιμετώπιση εκ μέρους τους προσβολών που ανακύπτουν κατά την εφαρμογή των εν λόγω κανόνων. Οι πληροφορίες αυτές μπορούν να περιλαμβάνονται στην έκθεση που αναφέρεται στην παρ. 2 του άρθρου 340.
4. Στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του παρόντος άρθρου.»
«Άρθρο 83 Οδηγίας 2014/24/ΕΕ.
1. Προκειμένου να διασφαλιστεί η ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή, τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τουλάχιστον τα καθήκοντα που περιγράφονται στο παρόν άρθρο να εκτελούνται από μία ή περισσότερες αρχές, οργανισμούς ή δομές. Κοινοποιούν στην Επιτροπή όλους τους σχετικούς φορείς, αρχές ή δομές που είναι επιφορτισμένοι με τα συγκεκριμένα καθήκοντα.
2. Τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι παρακολουθείται η εφαρμογή των κανόνων περί δημοσίων προμηθειών. Όταν οι αρχές ή οι δομές παρακολούθησης εντοπίζουν, ιδία πρωτοβουλία ή κατόπιν λήψης πληροφοριών, συγκεκριμένες παραβιάσεις ή συστημικά προβλήματα, έχουν την εξουσία να υποδεικνύουν τα προβλήματα αυτά στις αρχές λογιστικού ελέγχου των κρατών, στα δικαστήρια ή σε άλλες αρμόδιες αρχές ή δομές, όπως είναι ο διαμεσολαβητής, τα κοινοβούλια των κρατών ή οι επιτροπές τους.
3. Τα αποτελέσματα των δραστηριοτήτων παρακολούθησης σύμφωνα με την παράγραφο 2 τίθενται στη διάθεση του κοινού με τα κατάλληλα μέσα πληροφόρησης. Τα αποτελέσματα τίθενται επίσης στη διάθεση της Επιτροπής. Φερ' ειπείν, μπορούν να ενσωματώνονται στις εκθέσεις παρακολούθησης που προβλέπονται στο δεύτερο εδάφιο της παρούσας παραγράφου. Τα κράτη μέλη υποβάλλουν στην Επιτροπή μέχρι τις 18 Απριλίου 2017 και στη συνέχεια ανά τριετία έκθεση παρακολούθησης η οποία περιλαμβάνει, κατά περίπτωση, πληροφορίες σχετικά με τις συχνότερες αιτίες πλημμελούς εφαρμογής ή έλλειψης ασφάλειας δικαίου, περιλαμβανομένων ενδεχόμενων διαρθρωτικών ή επαναλαμβανόμενων προβλημάτων στην εφαρμογή των κανόνων, το επίπεδο της συμμετοχής ΜΜΕ στις δημόσιες προμήθειες, καθώς και την πρόληψη, τον εντοπισμό και τη δέουσα αναφορά περιπτώσεων απάτης, διαφθοράς, σύγκρουσης συμφερόντων και άλλων ανάλογων σοβαρών παρατυπιών στον τομέα των προμηθειών.
Η Επιτροπή μπορεί, το συχνότερο ανά τριετία, να ζητεί από τα κράτη μέλη να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την πρακτική εφαρμογή των εθνικών πολιτικών τους για τις στρατηγικές προμήθειες.
Για τους σκοπούς της παρούσας παραγράφου και της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου, εφαρμόζεται ο ορισμός των ΜΜΕ που περιλαμβάνεται στη σύσταση 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής (1).
Βάσει των δεδομένων που λαμβάνονται βάσει της παρούσας παραγράφου, η Επιτροπή εκδίδει σε τακτική βάση έκθεση σχετικά με την εφαρμογή και τις βέλτιστες πρακτικές των εθνικών πολιτικών προμήθειας στην εσωτερική αγορά.
4. Τα κράτη μέλη μεριμνούν για: α) τη δωρεάν παροχή ενημέρωσης και καθοδήγησης σχετικά με την ερμηνεία και την εφαρμογή της νομοθεσίας της Ένωσης σχετικά με τις δημόσιες προμήθειες, ώστε να βοηθούνται οι αναθέτουσες αρχές και οι οικονομικοί φορείς, ιδίως οι ΜΜΕ, στην ορθή εφαρμογή των κανόνων της Ένωσης περί δημοσίων προμηθειών, και β) την παροχή στήριξης στις αναθέτουσες αρχές όσον αφορά τον σχεδιασμό και τη διεξαγωγή των διαδικασιών προμήθειας.
5. Με την επιφύλαξη των γενικών διαδικασιών και μεθόδων εργασίας που έχει θεσπίσει η Επιτροπή για την επικοινωνία και τις επαφές της με τα κράτη μέλη, τα κράτη μέλη ορίζουν ένα σημείο αναφοράς για τη συνεργασία τους με την Επιτροπή όσον αφορά την εφαρμογή της νομοθεσίας περί δημοσίων προμηθειών.
6. Τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της σύμβασης, οι αναθέτουσες αρχές διατηρούν αντίγραφα όλων των συμβάσεων που συνάπτονται και των οποίων η αξία ισούται ή είναι μεγαλύτερη από: L 94/140 EL Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 28.3.2014 ( 1) Σύσταση της Επιτροπής, της 6ης Μαΐου 2003, σχετικά με τον ορισμό των πολύ μικρών, των μικρών και των μεσαίων επιχειρήσεων (ΕΕ L 124 της 20.5.2003, σ. 36). α) 1 000 000 EUR, όταν πρόκειται για δημόσιες συμβάσεις αγαθών ή δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών β) 10 000 000 EUR, όταν πρόκειται για δημόσιες συμβάσεις έργων.
Οι αναθέτουσες αρχές παρέχουν πρόσβαση στις εν λόγω συμβάσεις· ωστόσο, μπορούν να αρνούνται την πρόσβαση σε συγκεκριμένα έγγραφα ή στοιχεία, στον βαθμό και υπό τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στους εφαρμοστέους ενωσιακούς ή εθνικούς κανόνες σχετικά με την πρόσβαση σε έγγραφα και την προστασία των δεδομένων.»
V. Εισαγωγικές παρατηρήσεις1. Πρόσθετοι αναγκαίοι παράγοντες - περιορισμοί που πρέπει να ληφθούν απαραίτητα υπόψιν
κατά την έκδοση της παρούσης ΚΥΑ είναι οι ακόλουθοι:
i. Η τυποποίηση που προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συμφωνήθηκε από τα Κράτη-Μέλη, υπό τον τίτλο «Procurement Monitoring Report Template» (πρότυπο έκθεσης παρακολούθησης δημοσίων συμβάσεων), σχετικά με το περιεχόμενο της έκθεσης παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ (άρθρα 83§1-5, 86, 90§7), 2014/25/ΕΕ (άρθρα 99§1-5, 106§3) και 2014/23/ΕΕ (άρθρα 45§1-3).
ii. Το γεγονός ότι η παρούσα υπό έκδοση υπουργική απόφαση, καθώς και η παρακολούθηση της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4412/2016, έχουν άμεση συσχέτιση με τον οριζόντιο αναγκαίο όρο νια τις δημόσιες συμβάσεις (Enabling condition for public procurement) της Νέας Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027.
Στο πλαίσιο των εργασιών της Ομάδας εργασίας, που συγκροτήθηκε με την με αρ. 127526/10.12.2019 Απόφαση για την κατάρτιση σχεδίου κοινής υπουργικής απόφασης σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 340 του ν. 4412/2016, η Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. συνέταξε και απέστειλε σχέδιο ΚΥΑ, το οποίο δεν έγινε στο σύνολό του αποδεκτό.
Συγκεκριμένα: περιορίστηκε το προβλεπόμενο στο υποβληθέν σχέδιο πεδίο των υπεύθυνων φορέων για τήρηση πληροφοριακών συστημάτων δημοσίων συμβάσεων, ως πηγές άντλησης στοιχείων και πληροφοριών και παραλείφθηκαν πεδία, ορισμένα εκ των οποίων είναι ιδιαιτέρως σημαντικά, όπως τα σχετιζόμενα με τις στρατηγικές δημόσιες συμβάσεις, δηλαδή τις «πράσινες», «κοινωνικές» και «καινοτόμες» συμβάσεις, καθώς και μέρος του περιεχομένου των πινάκων του παραρτήματος, προκειμένου η Αρχή (και, εν τέλει, η χώρα) να ανταποκριθεί με συνέπεια στις υποχρεώσεις της, ως προς την έκθεση παρακολούθησης, όπως αυτή συμφωνήθηκε σε επίπεδο ΕΕ (Procurement Monitoring Report Template) και να εκπληρώσει τον οριζόντιο αναγκαίο όρο για τις δημόσιες συμβάσεις.
Σημειώνεται ότι, παρά το γεγονός ότι στη Γ1/2021 Γνώμη της Αρχής επί του πρώτου σχεδίου της εν λόγω υπουργικής απόφασης διαπιστώνονται οι ανωτέρω παραλείψεις, στο ήδη υποβαλλόμενο νέο σχέδιο, μόνο εν μέρει παρατηρείται συμμόρφωση σε κρίσιμες επισημάνσεις.
VI. Επί της νομιμότητας, της σκοπιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεωνΜε το εν λόγω προτεινόμενο σχέδιο απόφασης οι Υπουργοί Ανάπτυξης και Επενδύσεων, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 340 του ν. 4412/2016 (Α' 147) προβαίνουν στη ρύθμιση ζητημάτων που αφορούν στη σύνταξη της έκθεσης παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων του άρθρου 340 του ίδιου ως άνω νόμου και, ειδικότερα, καθορίζονται τα απαιτούμενα στοιχεία/ πληροφορίες για τη σύνταξη της έκθεσης, οι υπόχρεοι για την παροχή των εν λόγω πληροφοριών, ο χρόνος και ο τρόπος υποβολής τους και οι πειθαρχικές ευθύνες που υπέχουν οι υπόχρεοι σε περίπτωση μη υποβολής ή εκπρόθεσμης υποβολής των απαιτούμενων στοιχείων.
Επ' αυτής παρατηρούνται τα ακόλουθα:
Α. Επί της εξουσιοδοτήσεως
Καταρχήν διαπιστώνεται ότι η εν λόγω ΚΥΑ, με τις περιλαμβανόμενες ρυθμίσεις, κείται εντός του πλαισίου της ως άνω εξουσιοδοτικής διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 340 του ν. 4412/2016, απαιτείται ωστόσο να αναφερθεί ρητά στο προοίμιο αυτής (σημ. 4) η σχετική εξουσιοδοτική διάταξη αντί της γενικής αναφοράς στο ν. 4412/2016.
Β. Επί της σκοπιμότητας
Κατ' αρχήν, σημειώνεται ότι η εν λόγω ΚΥΑ αφορά σε άσκηση αρμοδιότητας της Αρχής σχετικά με την παρακολούθηση του συστήματος των δημοσίων συμβάσεων, σύμφωνα με τον ιδρυτικό της νόμο 4013/2011. Περαιτέρω η Πολιτεία, μεταφέροντας το άρθρο 83 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ στην ελληνική έννομη τάξη και ειδικότερα στο άρθρο 340 του ν. 4412/2016, κατέστησε την Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. κύριο αρμόδιο φορέα για τη διακυβέρνηση του τομέα των Δημοσίων Συμβάσεων. Προς τούτο, πέραν της ανά τριετία αποστολής της εκθέσεως του άρθρου 340 παρ. 2, η Αρχή είναι υπεύθυνη για την ποιότητα και πληρότητα των εθνικών στοιχείων εκθέσεων και στατιστικών, σύμφωνα με το άρθρο 85 της Οδηγίας και το άρθρο 342 παράγραφος 1 του ν. 4412/2016.
Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 84 της Οδηγίας, όπως ενσωματώθηκε με το άρθρο 341 του ν. 4412/2016, οι αναθέτουσες αρχές και οι αναθέτοντες φορείς οφείλουν να τηρούν για κάθε σύμβαση, συμφωνία-πλαίσιο ή δυναμικό σύστημα αγορών χωριστές εκθέσεις ή κρίσιμες πληροφορίες για τις διαδικασίες ανάθεσης, τα οποία υποχρεούνται να παρέχουν στην Αρχή μας, εφόσον ζητηθούν.
Σε κάθε δε περίπτωση, ως προανεφέρθη, όταν οι διατάξεις ορίζουν ότι η διοικητική πράξη εκδίδεται ύστερα από σύμφωνη γνωμοδότηση, το διοικητικό όργανο που έχει την αποφασιστική αρμοδιότητα δεν δύναται να εφαρμόσει τον νόμο ή να ενεργήσει κατά τρόπο διαφορετικό από αυτόν που υποδεικνύει το όργανο που γνωμοδοτεί (ΣτΕ 460/2001).
Γ. Επί του περιεχομένου του υποβληθέντος σχεδίου ΚΥΑ
Ως προς το περιεχόμενο του σχεδίου παρατηρούνται τα εξής:
(1) Στο προοίμιο («έχοντας υπόψη») του υπό εξέταση σχεδίου απόφασης παραλείπεται κρίσιμη αναφορά στην υπ' αριθ. Α.Π.125192/25.11.2020 2η Εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, για την προετοιμασία του σχεδιασμού των Προγραμμάτων 2021-2027, δεδομένου ότι η υπό έκδοση Υπουργική Απόφαση, καθώς και εν γένει η παρακολούθηση της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4412/2016, έχουν άμεση συσχέτιση και συνιστούν μέρος του Οριζόντιου Αναγκαίου Όρου 1 «Αποτελεσματικοί μηχανισμοί παρακολούθησης της αγοράς δημοσίων συμβάσεων (Effective monitoring mechanisms of the public procurement market)», όπως καταχωρίζεται στο Μέρος Β', Κεφ. 5 «Κατευθύνσεις για τη διαμόρφωση των Προγραμμάτων 2021-2027», παρ. 5.5. «Αναγκαίοι (Πρόσφοροι) Όροι», Πίνακας 3 της παραπάνω Εγκυκλίου, σχετικά με την προετοιμασία του σχεδιασμού των προγραμμάτων της Νέας Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027.
Ως εκ τούτου, λόγω του κατά τον προγραμματικό σχεδιασμό κανονιστικού χαρακτήρα της αναφοράς αυτής αλλά και της κεφαλαιώδους σημασίας των Αναγκαίων Όρων του νέου Σχεδίου για το Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2021-2027, που αποτελούν τη συνέχεια των «αιρεσιμοτήτων» του προγενέστερου Σχεδίου, πρέπει να συμπεριληφθεί στο προοίμιο η με Α.Π.125192/25-11-2020 2η Εγκύκλιος της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, για την προετοιμασία του σχεδιασμού των Προγραμμάτων 2021-2027
(2) Στο άρθρο 2 («Απαιτούμενες πληροφορίες για τη σύνταξη της έκθεσης παρακολούθησης»), εν σχέσει προς τις πηγές, από τις οποίες η Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. μπορεί να αντλεί ποιοτικές και ποσοτικές πληροφορίες για τη σύνταξη της έκθεσης, πέραν των στοιχείων που αποστέλλουν οι υπόχρεοι του άρθρου 3 του παρόντος, κρίνεται σκόπιμο, για την πληρότητα του ευρύτερου συνόλου των συλλεγομένων πληροφοριών, παρά τον ενδεικτικό χαρακτήρα των αναφερόμενων ήδη πηγών, να προστεθούν σ' αυτές και οι:
• εκδοθείσες εκθέσεις / ελέγχους της ΕΑΑΔΗΣΥ
• εκδοθείσες εκθέσεις / ελέγχους της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσιονομικών Ελέγχων του Υπουργείου Οικονομικών
• δράσεις της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ του Υπουργείου
Ανάπτυξης και Επενδύσεων και της Ειδικής Υπηρεσίας Θεσμικής Υποστήριξης αναφορικά με την απάτη στις διαρθρωτικές δράσεις
(3) Στο άρθρο 3 («Υπόχρεοι παροχής στοιχείων/πληροφοριών»), στην περίπτωση Γ. («Άλλοι φορείς») του υποβληθέντος σχεδίου προβλέπεται αποκλειστικά ως υπόχρεος παροχής στοιχείων/πληροφοριών του άρθρου 2 το Τμήμα Μητρώου Οικονομικών Φορέων, Επιτελικής Πληροφόρησης, Στατιστικών και Απολογιστικών Στοιχείων της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Η Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., με το σχέδιό της, είχε προτείνει ως υπόχρεους παροχής στοιχείων/πληροφοριών το σύνολο των υπευθύνων φορέων για την τήρηση των πληροφοριακών συστημάτων δημοσίων συμβάσεων, ιδίως των ΚΗΜΔΗΣ, ΕΣΗΔΗΣ (προμηθειών/υπηρεσιών και δημοσίων έργων), προκειμένου να συλλέγονται πλήρη και ορθά ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία/πληροφορίες, ούτως ώστε, αφ' ενός μεν να μην αποκλείονται άλλες πηγές παροχής στοιχείων, όπως αδειοδοτημένες πλατφόρμες αναθετόντων φορέων, αφ' ετέρου δε τα στοιχεία που θα λαμβάνονται να έχουν πρωτογενή χαρακτήρα από την πηγή της πληροφορίας και να μην είναι στατιστικώς επεξεργασμένα από ενδιάμεσο φορέα, όπως εξ αντικειμένου θα συμβεί εφόσον εφαρμοστεί η συγκεκριμένη ρύθμιση, ως έχει, με αποκλειστικά αρμόδιο το εν λόγω Τμήμα.
Για τους λόγους αυτούς πρέπει να προστεθούν στην περίπτωση «Γ. Άλλοι φορείς», ως υπόχρεοι παροχής στοιχείων/πληροφοριών, το σύνολο των υπευθύνων φορέων για την τήρηση των πληροφοριακών συστημάτων δημοσίων συμβάσεων.
Εξυπακούεται ότι, μετά τη σχετική προσθήκη, πρέπει αναλόγως να διαμορφωθεί και το τελευταίο εδάφιο του άρθρου 3 με τη συμπερίληψη των υπευθύνων φορέων για την τήρηση των πληροφοριακών συστημάτων δημοσίων συμβάσεων, ώστε να συμπεριλαμβάνονται και οι αναθέτοντες φορείς που χρησιμοποιούν αδειοδοτημένες «πλατφόρμες» δημοσίων συμβάσεων.
(4) Στο άρθρο 3 και, ειδικότερα, στην περίπτωση των αναφερόμενων ελεγκτικών φορέων της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, Επιτροπής Δημοσιονομικού Ελέγχου και των Διαχειριστικών Αρχών, οι οποίοι θα παρέχουν τις πληροφορίες του Πίνακα 1 του Παραρτήματος της παρούσας, θα πρέπει, για την πληρότητα και ποιότητα των ελεγκτικών στοιχείων, να προστεθούν και :
• η Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. (ως ελεγκτική αρχή) και
• η Γενική Διεύθυνση Δημοσιονομικών Ελέγχων του Υπουργείου Οικονομικών.
(5) Στο άρθρο 4 του σχεδίου («Χρόνος και τρόπος υποβολής στοιχείων/πληροφοριών») προβλέπεται η αποστολή των απαιτούμενων στοιχείων από τους υπόχρεους υποβολής να πραγματοποιείται τον Ιανουάριο κάθε έτους.
Κρίνεται σκόπιμο, ως ελάχιστη κάλυψη συνεχούς μηχανισμού παρακολούθησης των δημοσίων συμβάσεων σε συμμόρφωση με την οριζόντια αιρεσιμότητα για τις δημόσιες συμβάσεις, αλλά και για τη διευκόλυνση των υπόχρεων φορέων για την παροχή στοιχείων/πληροφοριών, η αποστολή αυτή να διενεργείται, σύμφωνα με την πρόταση της Αρχής, ανά εξάμηνο, δηλαδή τον Ιανουάριο και Ιούλιο κάθε έτους.
(6) Στο άρθρο 5 («Πειθαρχικές ευθύνες σε υπόχρεους παροχής στοιχείων») προβλέπεται ότι «Η υπαίτια παράλειψη παροχής των ανωτέρω στοιχείων/ πληροφοριών από τα αρμόδια όργανα των φορέων του άρθρου 3 της παρούσης, συνιστά το πειθαρχικό παράπτωμα της περίπτωσης ιη' της παρ. 1 του άρθρου 107του ν. 3528/2007 (Α' 26).»
Στο άρθρο 107 παρ. 1 περ. ιη' του Υπαλληλικού Κώδικα, στο οποίο παραπέμπει ευθέως η προτεινόμενη ρύθμιση, προβλέπεται ότι: «ιη) η άρνηση σύμπραξης, συνεργασίας, χορήγησης στοιχείων ή εγγράφων κατά τη διεξαγωγή έρευνας, επιθεώρησης ή ελέγχου από Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές, τον Διοικητή της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας και τα ιδιαίτερα Σώματα και Υπηρεσίες Επιθεώρησης και Ελέγχου.»
Ο όρος «άρνηση σύμπραξης κ.λπ.», που στοιχειοθετεί το πειθαρχικό παράπτωμα της περίπτωσης ιη, παρ. 1 του άρθρου 107, καθιστά περιττό και αδόκιμο τον προσδιορισμό «υπαίτια» στην προτεινόμενη διάταξη και για το λόγο αυτό θα πρέπει να απαλειφθεί ο όρος «υπαίτια». Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 106 του ν. 3528/2007, «Το πειθαρχικό παράπτωμα συντελείται με υπαίτια πράξη ή παράλειψη του υπαλλήλου που μπορεί να του καταλογισθεί» και, κατά συνέπεια, ο όρος «υπαίτια» τίθεται εκ περισσού.
(7) Στους Πίνακες του Παραρτήματος, έχουν αφαιρεθεί πεδία που σχετίζονται κυρίως με τις στρατηγικές δημόσιες συμβάσεις (strategic public procurement-SPP) και, συγκεκριμένα, τις πράσινες (green public procurement-GPP), καινοτόμες (public procurement of innovation) και κοινωνικής αναφοράς (socially responsible public procurement-SRPP) συμβάσεις, πεδία που η Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. έχει συμπεριλάβει στην πρότασή της στον Πίνακα 1 (ποιοτικά στοιχεία) ως υποχρεωτικά και στον Πίνακα 2 (ποσοτικά στοιχεία) ως προαιρετικά.
Η διακριτή συλλογή στοιχείων και πληροφοριών για την κατηγορία των στρατηγικών δημοσίων συμβάσεων και των προαναφερθεισών τριών υποδιαιρέσεών της είναι αναγκαία και επιτακτική, όχι μόνον γιατί προβλέπεται από ρητή και διακριτή διάταξη της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, αλλά και λόγω της εξαιρετικά υψηλής ιεράρχησης στις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Κατ' αρχάς, στην Οδηγία 2014/24/ΕΕ, στο άρθρο 83 παρ. 3, προτελευταίο εδάφιο, προβλέπεται με ειδική και συγκεκριμένη αναφορά ότι: «Η Επιτροπή μπορεί, το συχνότερο ανά τριετία, να ζητεί από τα κράτη μέλη να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την πρακτική εφαρμογή των εθνικών πολιτικών τους για τις στρατηγικές προμήθειες.». Το αυτό, βεβαίως, προβλέπεται και στο άρθρο 99 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ.
Περαιτέρω, όπως έχει προαναφερθεί (υπό στοιχ. V), στην τυποποίηση που προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συμφωνήθηκε από τα Κράτη-Μέλη, υπό τον τίτλο «Procurement Monitoring Report Template» (πρότυπο έκθεσης παρακολούθησης δημοσίων συμβάσεων), σχετικά με το περιεχόμενο της έκθεσης παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ (άρθρα 83§1-5, 86, 90§7), 2014/25/ΕΕ (άρθρα 99§1-5, 106§3) και 2014/23/ΕΕ (άρθρα 45§1-3), προβλέπεται η συλλογή εκτενών και αναλυτικών στοιχείων, καθώς και πίνακες επεξεργασίας των στοιχείων αυτών, για τις πράσινες, τις καινοτόμες και κοινωνικής αναφοράς δημόσιες συμβάσεις υπό τον γενικό τίτλο «στρατηγικές δημόσιες συμβάσεις».
Επίσης, η απουσία πρόβλεψης διακριτής συλλογής στοιχείων/πληροφοριών για τις στρατηγικές δημόσιες συμβάσεις στους πίνακες του Παραρτήματος καθίσταται τουλάχιστον παράδοξη, ειδικά όσον αφορά στην εξεταζόμενη ρύθμιση, αφού στο προοίμιο της προτεινόμενης υπουργικής απόφασης διαλαμβάνεται με αριθμό 3, ως κανονιστικό της έρεισμα, η εν λόγω τυποποίηση υπό τον τίτλο «Procurement Monitoring Report Template».
Εξ άλλου, δεν πρέπει να παραραλείπεται η άμεση συσχέτιση των στρατηγικών δημοσίων συμβάσεων με τον οριζόντιο αναγκαίο όρο για τις δημόσιες συμβάσεις (Enabling condition for public procurement) ή, ειδικότερα, «Αποτελεσματικοί μηχανισμοί παρακολούθησης της αγοράς δημοσίων συμβάσεων (Effective monitoring mechanisms of the public procurement market)», όπως καταχωρίζεται στην υπ' αριθ. 125192/25-11-2020 2η Εγκύκλιο της Γενικής Γραμματείας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ, του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, για την προετοιμασία του σχεδιασμού των Προγραμμάτων 2021-2027, στο κεφ. 5 «Κατευθύνσεις για τη διαμόρφωση των Προγραμμάτων 2021-2027», παρ. 5.5. «Αναγκαίοι (Πρόσφοροι) Όροι».
Τέλος, εκτιμάται βασίμως ότι η συλλογή, μέσω των πινάκων που παρατίθενται στο Παράρτημα, στοιχείων και πληροφοριών για τις στρατηγικές δημόσιες συμβάσεις, που, όπως καταδεικνύεται, πέραν των ειδικών και διακριτών προβλέψεων στις Οδηγίες, επιπλέον συγκροτούν ισχυρή, προέχουσα και προβεβλημένη προτεραιότητα του συστήματος των δημοσίων συμβάσεων στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν μπορεί να θεωρηθεί σε καμμία περίπτωση ότι κείται εκτός της εξουσιοδοτήσεως του άρθρου 340 παρ. 2 του ν.4412/2016. Αντιθέτως, μάλιστα, η συλλογή πληροφοριών και στοιχείων για τις στρατηγικές δημόσιες συμβάσεις μέσω των πεδίων των πινάκων μπορεί να καταδείξει και ενδεχόμενες παρατυπίες ή συμπαιγνίες στον τομέα αυτό ή ειδικά προβλήματα και εγγενείς αδυναμίες, η θεραπεία ή πρόληψη των οποίων θα βοηθήσει στην ευχερέστερη προαγωγή των στρατηγικών συμβάσεων ως προνομιακού πεδίου για το μέλλον των δημοσίων συμβάσεων, εν γένει.
Για τους λόγους αυτούς και για την πληρότητα και την άρτια και ποιοτική απόδοση της λειτουργίας του συστήματος των δημοσίων συμβάσεων στο σύνολό του και μάλιστα σε ένα υψηλής ιεράρχησης τομέα, πρέπει να προστεθούν στους πίνακες 1 και δύο τα πεδία των στοιχείων και πληροφοριών που αναφέρονται στις στρατηγικές δημόσιες συμβάσεις, σύμφωνα με την πρόταση της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Δ. Εν κατακλείδι, από τις ανωτέρω παρατηρήσεις και επισημάνσεις διαφαίνεται ότι η υπό έκδοση ΚΥΑ, όπως υποβλήθηκε ως σχέδιο στην Αρχή, παρά την βελτίωση που παρουσίασε σε ορισμένες από τις προτεινόμενες ρυθμίσεις της, εξακολουθεί να προβληματίζει ως προς την επαρκή διασφάλιση της συμμόρφωσης προς το πλαίσιο διακυβέρνησης του συστήματος των δημοσίων συμβάσεων, όπως αυτό ρυθμίζεται στα άρθρα 339 επ. του ν. 4412/2016 (Βιβλίο ΙΙΙ), κατ' εφαρμογή των αντίστοιχων διατάξεων των ως άνω Οδηγιών, ιδίως ως προς τις απαριθμούμενες υπό στοιχ. νΐ.Γ. αναγκαίες προϋποθέσεις και δικλείδες για την πληρότητα και την ποιότητα της εν λόγω παρακολούθησης, στο πλαίσιο και των σχετικών υποχρεώσεων και δεσμεύσεων της Χώρας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
VII. ΣυμπέρασμαΚατόπιν των ανωτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ υποπερ. (γγ) του ν. 4013/2011, η Αρχή ομόφωνα αποφασίζει την παροχή σύμφωνης γνώμης επί του υποβληθέντος σχεδίου απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Εσωτερικών με θέμα «Καθορισμός λεπτομερειών για τη σύνταξη έκθεσης παρακολούθησης της εφαρμογής των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων της παρ. 2 του άρθρου 340 ν. 4412/2016 (Α' 147)», υπό την προϋπόθεση ότι οι αρμόδιες αρχές, πριν από την έκδοση της πράξης, θα προβούν σε διόρθωση και συμπλήρωση των προβληματικών ρυθμίσεων, καθώς και των καταδειχθεισών πλημμελειών και παραλείψεων, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα ανωτέρω υπό στοιχ. VI.Γ.
Αθήνα, 1 Μαρτίου 2021
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
Ο Πρόεδρος
Γεώργιος Καταπόδης