Διοικητικό Έγγραφο

ΓΝΩΜΗ Α5/2021
ΑΔΑ: 6ΣΘΥΟΞΤΒ-ΩΣΧ
EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ
ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
(Της διαδικασίας του άρθρου 2, παρ. 2, περ. γ΄, υποπερ. αα' του ν. 4013/2011)
Η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Στην Αθήνα σήμερα, την 22η Ιουνίου του έτους δύο χιλιάδες είκοσι ένα (2021) ημέρα Τρίτη και ώρα 09.30 π.μ. και επί της οδού Κεφαλληνίας 45 και Κομνά Τράκα, όπου και τα γραφεία της, συνήλθε η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ σε συνεδρίαση μετά από σχετική πρόσκληση του Προέδρου της, η οποία γνωστοποιήθηκε νομίμως σε όλα τα μέλη της Αρχής.
Από τα προσκληθέντα μέλη της Αρχής παρέστησαν κατά την συνεδρίαση τα ακόλουθα:
Αντιπρόεδρος: Αδάμ Καραγλάνης (Προεδρεύων)
Μέλη: Δημήτριος Σταθακόπουλος (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Μαρία Στυλιανίδη (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Κωνσταντίνος Βαρδακαστάνης
Βασιλική Σκαρτσούνη (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Γραμματέας: Αθανάσιος Λαμπράκης, ΠΕ Διοικητικού- Οικονομικού
Εισηγήτρια: Παναγιώτα Μπαράκου, Νομικός, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Κατά τη διάρκεια της Συνεδρίασης παρέστησαν (και οι δύο μέσω τηλεδιάσκεψης) η εισηγήτρια Παναγιώτα Μπαράκου, ΕΕΠ Νομικός, και η Μίνα Καλογρίδου, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μελετών και Γνωμοδοτήσεων, οι οποίες αποχώρησαν πριν την έναρξη της διαδικασίας ψηφοφορίας και της λήψης απόφασης από τα Μέλη της Αρχής.
Σχετ: Το από 27.05.2021 μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της Γενικής Γραμματείας Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων (αρ. πρωτ. εισερχ. Αρχής 3082/27.05.2021) με το οποίο διαβιβάσθηκαν στην Αρχή διατάξεις σχετικά με δημόσιες συμβάσεις που θα συμπεριληφθούν σε σχέδιο νόμου του Υπουργείου Υγείας με τίτλο «Κύρωση της από 24.3.2021 τροποποίησης της από 3.2.2020 επιμέρους σύμβασης δωρεάς για το Έργο I [Παράρτημα 5 του ν. 4564/2018] της από 6.9.2018 κύριας σύμβασης δωρεάς μεταξύ του Ιδρύματος «Κοινωφελές Ίδρυμα Σταύρος Σ. Νιάρχος» και του Ελληνικού Δημοσίου για την ενίσχυση και αναβάθμιση των υποδομών στον τομέα της υγείας και των παραρτημάτων της και άλλες διατάξεις του Υπουργείου Υγείας»
Θέμα: Διατύπωση γνώμης της Αρχής σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ’ υποπερ. (αα) του ν. 4013/2011, όπως ισχύει, επί προτεινόμενων διατάξεων σχεδίου νόμου του Υπουργείου Υγείας.
**********************
Με το από 27.05.2021 μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της Γενικής Γραμματείας Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων (αρ. πρωτ. εισερχ. Αρχής 3082/27.05.2021) διαβιβάσθηκαν στην Αρχή διατάξεις σχετικά με δημόσιες συμβάσεις που θα συμπεριληφθούν σε σχέδιο νόμου του Υπουργείου Υγείας με τίτλο «Κύρωση της από 24.3.2021 τροποποίησης της από 3.2.2020 επιμέρους σύμβασης δωρεάς για το Έργο I [Παράρτημα 5 του ν. 4564/2018] της από 6.9.2018 κύριας σύμβασης δωρεάς μεταξύ του Ιδρύματος «Κοινωφελές Ίδρυμα Σταύρος Σ. Νιάρχος» και του Ελληνικού Δημοσίου για την ενίσχυση και αναβάθμιση των υποδομών στον τομέα της υγείας και των παραρτημάτων της και άλλες διατάξεις του Υπουργείου Υγείας», που πρόκειται να κατατεθεί, διατυπώθηκε δε αίτημα περί παροχής γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011, όπως ισχύει.
Ι. Οι υπό εξέταση διατάξεις που κατατέθηκαν, οι οποίες δεν συνοδεύονται από αιτιολογική έκθεση, έχουν ως εξής :
«ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ TOY ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΜΕ ΤΙΤΛΟ
«Κύρωση της από 24.3.2021 τροποποίησης της από 3.2.2020 επιμέρους σύμβασης δωρεάς για το Έργο I [Παράρτημα 5 του ν. 4564/2018] της από 6.9.2018 κύριας σύμβασης δωρεάς μεταξύ του Ιδρύματος «Κοινωφελές Ίδρυμα Σταύρος Σ. Νιάρχος» και του Ελληνικού Δημοσίου για την ενίσχυση και αναβάθμιση των υποδομών στον τομέα της υγείας και των παραρτημάτων της και άλλες διατάξεις του Υπουργείου Υγείας»
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΚΥΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟ 24.3.2021 ΤΡΟΠΟΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟ 3.2.2020 ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΔΩΡΕΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΟ I [ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5 ΤΟΥ Ν. 4564/2018] ΤΗΣ ΑΠΟ 6.9.2018 ΚΥΡΙΑΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΔΩΡΕΑΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ «ΚΟΙΝΩΦΕΛΕΣ ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ Σ. ΝΙΑΡΧΟΣ» ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ
Άρθρο πρώτο
Κύρωση της από 24.3.2021 τροποποίησης της από 3.2.2020 επιμέρους σύμβασης δωρεάς - Έργο I της από 6.9.2018 κύριας σύμβασης δωρεάς μεταξύ του Ιδρύματος «Κοινωφελές Ίδρυμα Σταύρος Σ. Νιάρχος» και του Ελληνικού Δημοσίου για την ενίσχυση και αναβάθμιση των υποδομών στον τομέα της υγείας και των παραρτημάτων της
Κυρώνεται και αποκτά ισχύ νόμου η από 24.3.2021 τροποποίηση της από 3.2.2020 επιμέρους σύμβασης δωρεάς για το Έργο I [Παράρτημα 5 του ν. 4564/2018] της από 6.9.2018 Σύμβασης Δωρεάς μεταξύ του Ιδρύματος «Κοινωφελές Ίδρυμα Σταύρος Σ. Νιάρχος» και του Ελληνικού Δημοσίου για την ενίσχυση και αναβάθμιση των υποδομών στον τομέα της υγείας, η οποία επιμέρους σύμβαση κυρώθηκε με τον ν. 4667/2020 (Α’ 38), καθώς και τα συνημμένα σε αυτή Παραρτήματα, που υπεγράφησαν μεταξύ των ανωτέρω μερών για την υλοποίηση της δωρεάς του Ιδρύματος, το κείμενο των οποίων έχει ως ακολούθως:
[…………………..]
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΑΛΛΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄ - ΕΚΤΑΚΤΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΚΟΡΩΝΟΪΟΥ COVID-19
Άρθρο ένατο
Παράταση ισχύος ρυθμίσεων του ΕΟΔΥ για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών λόγω του κορωνοϊού COVID-19
1. Οι συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου των ιατρών που έχουν τοποθετηθεί και αυτών που τοποθετούνται εφεξής κατ’ εφαρμογή του τεσσαρακοστού έκτου άρθρου της από 20.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (A΄ 68), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4683/2020 (A΄ 83), και της παρ. 1 του τριακοστού δεύτερου άρθρου της από 30.3.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (A΄ 75), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4684/2020 (A΄ 86), και παρατάθηκαν με το άρθρο 87 του ν. 4745/2020 (Α’ 214) έως και την 30ή.6.2021, παρατείνονται έως και την 30ή.9.2021. Η παράταση των συμβάσεων δεν μεταβάλλει τον χαρακτήρα της σχέσης εργασίας, βάσει της οποίας προσλήφθηκαν οι απασχολούμενοι στις θέσεις αυτές.
2. Οι συμβάσεις έργου και παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών επαγγελματιών υγείας διαφόρων ειδικοτήτων και διοικητικού προσωπικού, που έχουν συναφθεί κατ’ εφαρμογή της παρ. 2 του άρθρου δεύτερου της από 25.2.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (A΄ 42), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4682/2020 (A΄ 76) και των οποίων η διάρκεια παρατάθηκε για τέσσερις (4) επιπλέον μήνες από την ημερομηνία λήξης τους και όχι πέραν της 30ής Νοεμβρίου 2020, δυνάμει του άρθρου έκτου της από 10.8.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, όπως αυτή κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4722/2020 (A΄ 157), καθώς και των συμβάσεων έργου και παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών επαγγελματιών υγείας διαφόρων ειδικοτήτων και διοικητικού προσωπικού, που έχουν συναφθεί κατ’ εφαρμογή της παρ. 3 του άρθρου δέκατου έβδομου του ν. 4737/2020 (Α΄ 204) διάρκειας τεσσάρων (4) μηνών, παρατάθηκαν με το άρθρο 87 του ν. 4745/2020 έως και την 30η.6.2021, παρατείνονται αυτοδικαίως μέχρι και την 30η Σεπτεμβρίου 2021, ανεξαρτήτως του χρόνου λήξης τους. Η παρούσα καταλαμβάνει και συμβάσεις που έληξαν μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος, εφόσον συνέτρεξαν οι ανωτέρω συνθήκες και προϋποθέσεις.
Άρθρο ενδέκατο
Παράταση συμβάσεων εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου για υπηρεσίες φύλαξης και καθαριότητας
Συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, που έχει συνάψει ο ΕΟΔΥ για τις ανάγκες φύλαξης και καθαριότητας των κτιρίων της ευθύνης του και των περιβάλλοντων αυτών χώρων, καθώς και για τις ανάγκες εστίασης και σίτισης, παρατείνονται έως τις 30.9.2021.
Άρθρο δωδέκατο
Παρατάσεις έκτακτων ρυθμίσεων λόγω του κορωνοϊού COVID-19
1. Η ισχύς του άρθρου 73 του ν. 4761/2020 (Α’ 248), που αφορά τη διενέργεια ελέγχων φορείας του κορωνοϊού COVID-19 για επιδημιολογικούς λόγους, παρατείνεται έως και την 30η.9.2021.
2. Η ισχύς του άρθρου 47 του ν. 4753/2020 (Α’ 227), που αφορά την υγειονομική κάλυψη ανασφάλιστων και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων των παρ. 1 και 2 του άρθρου 33 του ν. 4368/2016 (Α’ 21), που χρήζουν νοσηλείας, ανεξαρτήτως της φύσης της ασθένειας τους, παρατείνεται έως και την 30η.9.2021.
3. Η ισχύς του άρθρου 48 του ν. 4753/2020, που αφορά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών σε εξοπλισμό νοσηλείας και την παροχή υπηρεσιών, παρατείνεται έως και την 30η.9.2021.
4. Η ισχύς του άρθρου δεύτερου της από 25.2.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α’ 42), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4682/2020 (Α’ 76), κατά το μέρος που αφορά σε μετακίνηση ιατρικού, νοσηλευτικού και λοιπού βοηθητικού προσωπικού, παρατείνεται έως και την 30η.9.2021.
5. Η ισχύς του άρθρου τετάρτου της από 25.2.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου, η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4682/2020, που αφορά την αναγκαστική διάθεση χώρων στο Δημόσιο για την κάλυψη έκτακτων αναγκών δημόσιας υγείας, παρατείνεται έως και την 30η.9.2021.
6. Η ισχύς της παρ. 1 του άρθρου 86 του ν. 4745/2020 (Α’ 214), που αφορά τη διάθεση άνευ αντιτίμου στο Δημόσιο εγκαταστάσεων, θαλάμων, κλινών νοσηλείας, κλινών αυξημένης φροντίδας και εντατικής θεραπείας των στρατιωτικών νοσοκομείων, παρατείνεται έως και τις 7.6.2021, η δε ισχύς της παρ. 2 του άρθρου 86 του ν. 4745/2020, που αφορά τη διάθεση επιμέρους χώρων ιδιωτικών θεραπευτηρίων, δομών υγείας, παρόχων υπηρεσιών υγείας, κέντρων αποκατάστασης, καθώς και ιατρικού, νοσηλευτικού, βοηθητικού προσωπικού, ιδιωτικών παρόχων υπηρεσιών υγείας προς το δημόσιο, παρατείνεται έως και την 30η.9.2021.
7. Η ισχύς του άρθρου 22 του ν. 4683/2020 (Α’ 83), που αφορά την ισχύ συμβάσεων μεταξύ του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.) και παρόχων του, κατά την περίοδο της διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, παρατείνεται έως και την 30η.9.2021.
8. Η ισχύς του άρθρου 13 του ν. 4684/2020 (Α’ 86), που αφορά τη θητεία των τακτικών και αναπληρωματικών μελών των διοικητικών και εποπτικών συμβουλίων των προμηθευτικών φαρμακευτικών συνεταιρισμών, παρατείνεται έως και την 30η.9.2021, από την ημερομηνία λήξης της.
9. Η θητεία των διοικητικών συμβουλίων του Πανελλήνιου Συλλόγου Φυσιοθεραπευτών, εφόσον έχει λήξει ή λήγει ενόσω βρίσκονται σε ισχύ τα έκτακτα μέτρα προστασίας της δημόσιας υγείας από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 και εφόσον στο μεταξύ δεν έχουν διενεργηθεί ή δεν διενεργηθούν, αρχαιρεσίες για την ανάδειξη νέων καταστατικών οργάνων, παρατείνεται, από την ημερομηνία λήξης της, έως την 30ή.9.2021.
10. Η ισχύς του άρθρου 74 του ν. 4761/2020 (Α’ 248), που αφορά την Εθνική Εκστρατεία Εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19, παρατείνεται από την ημερομηνία λήξη της, έως την 30η.9.2021.
Άρθρο δέκατο τρίτο
Ρυθμίσεις ζητημάτων δαπανών των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. των Υ.Πε. και των Κέντρων Υγείας
1. Η ισχύς της παρ. 2 του άρθρου 17 του ν. 4332/2015 (Α` 76), ως προς τη νομιμοποίηση δαπανών για την εξόφληση υποχρεώσεων των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. και των Υ.Πε., παρατείνεται από τη λήξη της έως τη δημοσίευση του παρόντος.
2. Η ισχύς του δέκατου άρθρου του ν. 4737/2020 (Α΄ 204), ως προς τη νομιμοποίηση δαπανών των Κέντρων Υγείας για την εξέταση δειγμάτων βιολογικού υλικού ύποπτων κρουσμάτων κορωνοϊού COVID-19, παρατείνεται από τη λήξη της έως τη δημοσίευση του παρόντος.
3. Η ισχύς της παρ. 2 του άρθρου 39 του ν. 4715/2020 (Α` 149), ως προς την εκκαθάριση και πληρωμή δαπανών νοσοκομείων για την εξέταση δειγμάτων βιολογικού υλικού ύποπτων κρουσμάτων κορωνοϊού COVID-19, παρατείνεται από τη λήξη της έως τη δημοσίευση του παρόντος.
4. Οι δαπάνες της παρ. 2 του άρθρου 53 του ν. 4790/2021 (Α’ 48) είναι νόμιμες, ανεξαρτήτως του εάν τηρήθηκε η διαδικασία του άρθρου 66 του ν. 4270/2014 (Α’ 143).
5. Δαπάνες που διενεργήθηκαν στο πλαίσιο διαδικασιών έκτακτης προμήθειας μέσων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ), τηρουμένων οπωσδήποτε των προϋποθέσεων της παρ. 2 του άρθρου τρίτου της από 25.2.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α` 42), όπως αυτή κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4682/2020 (Α` 76), για το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό νοσοκομείων, από τη διοίκηση της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας Αττικής, κατά τη χρονική περίοδο από 1.5.2020 έως και 31.5.2020, είναι νόμιμες ως προς τις παραληφθείσες ποσότητες παραδοτέων ΜΑΠ μέχρι και 31.5.2020, ανεξαρτήτως του εάν τηρήθηκε η υπαγωγή στον έλεγχο του άρθρου 35 του ν. 4129/2013 (Α` 52).
6. Η ισχύς του άρθρου 49 του ν. 4633/2019 (Α’161), ως προς την ενταλματοποίηση και καταβολή δεδουλευμένων εφημεριών, παρατείνεται, από τη λήξη της, έως τη δημοσίευση του παρόντος.
7. Η ισχύς της παρ. 28 του άρθρου 66 του ν. 3984/2011 (Α’150), ως προς τη νομιμοποίηση δαπανών που απορρέουν από προμήθειες των Νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. συμπεριλαμβανομένων των Ψυχιατρικών και των Πανεπιστημιακών Κλινικών, των Νοσοκομείων Αρεταίειο και Αιγινήτειο, του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου και του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης, παρατείνεται, από τη λήξη της, έως τη δημοσίευση του παρόντος.
Άρθρο δέκατο πέμπτο
Παράταση συμβάσεων του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (Ε.ΚΕ.Α.) Παρατείνονται για χρονικό διάστημα έξι μηνών (6) μηνών από την ημερομηνία λήξης τους κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης 1) η υπ’ αρ. 01/14 σύμβαση-συμφωνία πλαίσιο του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (Ε.ΚΕ.Α.) που έχει συναφθεί σε συνέχεια της υπ’ αρ. 01/2014 διακήρυξης του Ε.ΚΕ.Α για την προμήθεια αντιδραστηρίων με συνοδό εξοπλισμό για τον ορολογικό έλεγχο των μονάδων αίματος, και 2) οι υπ’ αρ. 02/18-1 και 02/18-2 συμβάσεις του Ε.ΚΕ.Α. που έχουν συναφθεί στο πλαίσιο της υπ’ αρ. 02/18 διακήρυξης του Ε.ΚΕ.Α., για την προμήθεια αντιδραστηρίων για τον ορολογικό έλεγχο του προς μετάγγιση αίματος.
Άρθρο τριακοστό πέμπτο
Έναρξη ισχύος
Η ισχύς του νόμου αυτού αρχίζει από τη δημοσίευση του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, εκτός αν άλλη διάταξη ορίζει διαφορετικά.»
ΙΙ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011: «2. Η Αρχή έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: […..] γ) Γνωμοδοτεί για τη νομιμότητα κάθε διάταξης σχεδίου νόμου ή κανονιστικής πράξης που αφορά στις δημόσιες συμβάσεις και συμμετέχει στις οικείες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές. Τα αρμόδια όργανα οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη της Αρχής. Ειδικότερα: αα) Η Αρχή γνωμοδοτεί επί των διατάξεων σχεδίων νόμων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις πριν από την κατάθεση τους στη Βουλή. Αν ο αρμόδιος Υπουργός διαφωνεί με τη γνώμη της Αρχής, η Αρχή δύναται να συγκαλεί συσκέψεις, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της και εκπροσώπων όλων των συναρμόδιων Υπουργείων με σκοπό την ανταλλαγή και σύγκλιση των απόψεων. Στις εν λόγω συσκέψεις η Αρχή και κάθε συναρμόδιος Υπουργός μπορούν να ζητούν τη συμμετοχή ανεξάρτητων τρίτων, ειδικών σε θέματα δημοσίων συμβάσεων. Οι συσκέψεις αυτές πραγματοποιούνται σε διάστημα δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την περιέλευση της πρόσκλησης της Αρχής στους συμμετέχοντες. Η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αυτής δεν κωλύει τη συνέχιση της διαδικασίας ψήφισης του σχεδίου νόμου. Αν δεν αρθεί η διαφωνία μεταξύ του αρμόδιου Υπουργού και της Αρχής, στη γνώμη της Αρχής προσαρτάται έκθεση του Υπουργού στην οποία περιλαμβάνεται και ειδική αιτιολόγηση κάθε απόκλισης από το περιεχόμενο της γνώμης. Τα εν λόγω έγγραφα συνοδεύουν τα σχέδια νόμων κατά την κατάθεση τους στη Βουλή και αναρτώνται με επιμέλεια της Αρχής στην ιστοσελίδα της. Σε περίπτωση απόκλισης του σχεδίου νόμου από τη γνώμη της Αρχής, η αρμόδια επιτροπή της Βουλής δύναται να καλεί, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, σε ακρόαση τον Πρόεδρο της Αρχής. […..] Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της παρούσας περίπτωσης ασκείται μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την περιέλευση των ανωτέρω σχεδίων διατάξεων στην Αρχή, με μέριμνα του οικείου οργάνου.».
Στο βαθμό που οι ανωτέρω αναφερόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις, ως παρατίθενται παραπάνω, περιλαμβάνουν ρυθμίσεις που αφορούν σε ζητήματα δημοσίων συμβάσεων, εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης κατά τα ανωτέρω. Αναλυτικά η παρούσα γνώμη αναφέρεται στις ακόλουθες διατάξεις του υποβληθέντος σχεδίου νόμου:
➢ “Άρθρο δωδέκατο «Παρατάσεις έκτακτων ρυθμίσεων λόγω του κορωνοϊού COVID- 19» […]
3. Η ισχύς του άρθρου 48 του ν. 4753/2020, που αφορά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών σε εξοπλισμό νοσηλείας και την παροχή υπηρεσιών, παρατείνεται έως και την 30η.9.2021.
[…]
10. Η ισχύς του άρθρου 74 του ν. 4761/2020 (Α’ 248), που αφορά την Εθνική Εκστρατεία Εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19, παρατείνεται από την ημερομηνία λήξη της, έως την 30η.9.2021.”
➢ “Άρθρο δέκατο τρίτο «Ρυθμίσεις ζητημάτων δαπανών των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. των Υ.Πε. και των Κέντρων Υγείας
1. Η ισχύς της παρ. 2 του άρθρου 17 του ν. 4332/2015 (Α` 76), ως προς τη νομιμοποίηση δαπανών για την εξόφληση υποχρεώσεων των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. και των Υ.Πε., παρατείνεται από τη λήξη της έως τη δημοσίευση του παρόντος.
2. Η ισχύς του δέκατου άρθρου του ν. 4737/2020 (Α΄ 204), ως προς τη νομιμοποίηση δαπανών των Κέντρων Υγείας για την εξέταση δειγμάτων βιολογικού υλικού ύποπτων κρουσμάτων κορωνοϊού COVID-19, παρατείνεται από τη λήξη της έως τη δημοσίευση του παρόντος.
3. Η ισχύς της παρ. 2 του άρθρου 39 του ν. 4715/2020 (Α` 149), ως προς την εκκαθάριση και πληρωμή δαπανών νοσοκομείων για την εξέταση δειγμάτων βιολογικού υλικού ύποπτων κρουσμάτων κορωνοϊού COVID-19, παρατείνεται από τη λήξη της έως τη δημοσίευση του παρόντος.
4. Οι δαπάνες της παρ. 2 του άρθρου 53 του ν. 4790/2021 (Α’ 48) είναι νόμιμες, ανεξαρτήτως του εάν τηρήθηκε η διαδικασία του άρθρου 66 του ν. 4270/2014 (Α’ 143).
5. Δαπάνες που διενεργήθηκαν στο πλαίσιο διαδικασιών έκτακτης προμήθειας μέσων ατομικής προστασίας (ΜΑΠ), τηρουμένων οπωσδήποτε των προϋποθέσεων της παρ. 2 του άρθρου τρίτου της από 25.2.2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α` 42), όπως αυτή κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4682/2020 (Α` 76), για το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό νοσοκομείων, από τη διοίκηση της 2ης Υγειονομικής Περιφέρειας Αττικής, κατά τη χρονική περίοδο από 1.5.2020 έως και 31.5.2020, είναι νόμιμες ως προς τις παραληφθείσες ποσότητες παραδοτέων ΜΑΠ μέχρι και 31.5.2020, ανεξαρτήτως του εάν τηρήθηκε η υπαγωγή στον έλεγχο του άρθρου 35 του ν. 4129/2013 (Α` 52).
[…]
7. Η ισχύς της παρ. 28 του άρθρου 66 του ν. 3984/2011 (Α’150), ως προς τη νομιμοποίηση δαπανών που απορρέουν από προμήθειες των Νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. συμπεριλαμβανομένων των Ψυχιατρικών και των Πανεπιστημιακών Κλινικών, των Νοσοκομείων Αρεταίειο και Αιγινήτειο, του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου και του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου της Θεσσαλονίκης, παρατείνεται, από τη λήξη της, έως τη δημοσίευση του παρόντος.”
➢ “Άρθρο δέκατο πέμπτο «Παράταση συμβάσεων του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (Ε.ΚΕ.Α.)»
Παρατείνονται για χρονικό διάστημα έξι μηνών (6) μηνών από την ημερομηνία λήξης τους κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης 1) η υπ’ αρ. 01/14 σύμβαση-συμφωνία πλαίσιο του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (Ε.ΚΕ.Α.) που έχει συναφθεί σε συνέχεια της υπ’ αρ. 01/2014 διακήρυξης του Ε.ΚΕ.Α για την προμήθεια αντιδραστηρίων με συνοδό εξοπλισμό για τον ορολογικό έλεγχο των μονάδων αίματος, και 2) οι υπ’ αρ. 02/18-1 και 02/18-2 συμβάσεις του Ε.ΚΕ.Α. που έχουν συναφθεί στο πλαίσιο της υπ’ αρ. 02/18 διακήρυξης του Ε.ΚΕ.Α., για την προμήθεια αντιδραστηρίων για τον ορολογικό έλεγχο του προς μετάγγιση αίματος.”
ΙΙΙ. Συναφείς διατάξεις
1. Το σύνολο των διατάξεων του ν. 4412/2016 «Δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» και, ειδικότερα:
- Το άρθρο 1 «Αντικείμενο - Πεδίο Εφαρμογής»: «[…] 2. Ο παρών νόμος θεσπίζει κανόνες: α) για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης δημοσίων συμβάσεων και διαγωνισμών μελετών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου Ι (άρθρα 2 έως 221), β) για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης συμβάσεων και διαγωνισμών μελετών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου ΙΙ (άρθρα 2 και 222 έως 338), γ) για τη διακυβέρνηση, οι οποίοι εφαρμόζονται, σύμφωνα με το Βιβλίο ΙΙΙ (άρθρα 339 έως 344), από τις αναθέτουσες αρχές και τους αναθέτοντες φορείς και δ) για την έννομη προστασία κατά τη σύναψη συμβάσεων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου ΙV (άρθρα 345 έως 374). Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται, με την επιφύλαξη των παραγράφων 3 έως 7, σε όλες τις συμβάσεις των περιπτώσεων α΄ και β΄, ανεξαρτήτως είδους και εκτιμώμενης αξίας αυτών, εκτός αν άλλως ορίζεται στις επιμέρους διατάξεις αυτού.»
- Το άρθρο 26 «Επιλογή των διαδικασιών (άρθρο 26 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)» :
1. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να προσφεύγουν:
α) στις ανοικτές ή κλειστές διαδικασίες των άρθρων 27 και 28 αντίστοιχα ή
β) στις συμπράξεις καινοτομίας του άρθρου 31.
2. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να προσφεύγουν στην ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση ή στον ανταγωνιστικό διάλογο, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) όσον αφορά έργα, αγαθά ή υπηρεσίες, που πληρούν ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα κριτήρια:
αα) αν οι ανάγκες της αναθέτουσας αρχής δεν είναι δυνατόν να ικανοποιηθούν χωρίς προσαρμογή των άμεσα διαθέσιμων λύσεων,
ββ) αν περιλαμβάνουν σχεδιασμό ή καινοτόμες λύσεις,
γγ) αν η σύμβαση δεν είναι δυνατόν να ανατεθεί χωρίς προηγούμενες διαπραγματεύσεις λόγω ειδικών περιστάσεων που σχετίζονται με τη φύση, την πολυπλοκότητα ή τη νομική ή χρηματοοικονομική οργάνωση ή λόγω των κινδύνων που συνδέονται με τους ανωτέρω παράγοντες,
δδ) αν οι τεχνικές προδιαγραφές δεν είναι δυνατόν να προκαθοριστούν με επαρκή ακρίβεια από την αναθέτουσα αρχή με αναφορά σε πρότυπο, ευρωπαϊκή τεχνική αξιολόγηση, κοινή τεχνική προδιαγραφή ή τεχνικό πλαίσιο αναφοράς κατά την έννοια των παραγράφων 2 έως 5 του Παραρτήματος VII του Προσαρτήματος Α΄,
β) όσον αφορά έργα, αγαθά ή υπηρεσίες για τα οποία, έπειτα από ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, υποβάλλονται μόνο μη κανονικές ή απαράδεκτες προσφορές.
Στις περιπτώσεις αυτές, οι αναθέτουσες αρχές δεν απαιτείται να δημοσιεύουν προκήρυξη σύμβασης, εφόσον στη διαδικασία περιλαμβάνουν όλους τους προσφέροντες οι οποίοι πληρούν τα κριτήρια των άρθρων 73 έως 83 και οι οποίοι, κατά την προηγηθείσα ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, υπέβαλαν προσφορές σύμφωνες προς τις τυπικές απαιτήσεις της διαδικασίας σύναψης σύμβασης, και μόνον αυτούς. […….]
6. Στις ειδικές περιπτώσεις και περιστάσεις που αναφέρονται ρητά στο άρθρο 32, οι αναθέτουσες αρχές μπορεί να προσφεύγουν σε διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση ή διαγωνισμό».
- Το άρθρο 32 «Προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)» :
«1. Στις ειδικές περιπτώσεις και περιστάσεις που προβλέπονται στις παραγράφους 2 έως 6, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αναθέτουν δημόσιες συμβάσεις προσφεύγοντας στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση.
2. Η διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση μπορεί να χρησιμοποιείται για δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών σε οποιαδήποτε από τις κατωτέρω περιπτώσεις: [….]
γ) στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο, εάν λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση. Οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη.»
- Το άρθρο 32Α :
«Εξαιρούνται της υποχρεωτικής εφαρμογής των άρθρων 22 παράγραφοι 1, 36, 72 παράγραφος 1 περίπτωση α΄, 79 παράγραφοι 1 έως 4, και 221 παράγραφοι 8 και 9, οι ακόλουθες περιπτώσεις του άρθρου 32:
α) όπου η δυνατότητα ανάθεσης περιορίζεται σε έναν προκαθορισμένο συμμετέχοντα, σύμφωνα με την περίπτωση β΄ της παραγράφου 2, με την παράγραφο 3, με την περίπτωση β΄της παραγράφου 4 και την παράγραφο 6,
β) λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της ανάθεσης σύμφωνα με την περίπτωση γ΄ της παραγράφου 2, ή
γ) λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της συναλλαγής στην περίπτωση προμηθειών που είναι εισηγμένες και αγοράζονται σε χρηματιστήριο εμπορευμάτων σύμφωνα με την περίπτωση γ΄ της παραγράφου 4.
Στις περιπτώσεις α΄ και β΄ η διαδικασία διεξάγεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στους όρους της πρόσκλησης, όπου υπάρχει, και η αξιολόγηση των προσφορών μπορεί να γίνεται σε ενιαίο στάδιο με την ανάθεση της σύμβασης. Στην περίπτωση γ΄ δεν απαιτείται προηγούμενη πρόσκληση και η διαδικασία διεξάγεται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συναλλαγής. Η διαδικασία της διαπραγμάτευσης γίνεται από τριμελές όργανο, το οποίο συγκροτείται από την Αναθέτουσα Αρχή και εισηγείται προς το αποφαινόμενο όργανο για κάθε θέμα που ανακύπτει κατά την ανάθεση της σύμβασης.»
- Το άρθρο 132 «Τροποποίηση συμβάσεων κατά τη διάρκειά τους (άρθρο 72 Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)»:
«1. Οι συμβάσεις και οι συμφωνίες-πλαίσιο μπορούν να τροποποιούνται χωρίς νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης σε οποιαδήποτε από τις ακόλουθες περιπτώσεις: α) όταν οι τροποποιήσεις, ανεξαρτήτως της χρηματικής αξίας τους, προβλέπονται σε σαφείς, ακριβείς και ρητές ρήτρες αναθεώρησης στα αρχικά έγγραφα της σύμβασης στις οποίες μπορεί να περιλαμβάνονται και ρήτρες αναθεώρησης τιμών ή προαιρέσεις. Οι ρήτρες αυτές αναφέρουν το αντικείμενο και τη φύση των ενδεχόμενων τροποποιήσεων ή προαιρέσεων, καθώς και τους όρους υπό τους οποίους μπορούν να ενεργοποιηθούν. Δεν προβλέπουν τροποποιήσεις ή προαιρέσεις που ενδέχεται να μεταβάλουν τη συνολική φύση της σύμβασης ή της συμφωνίαςπλαίσιο· β) για τα συμπληρωματικά έργα, υπηρεσίες ή αγαθά από τον αρχικό ανάδοχο, τα οποία κατέστησαν αναγκαία και δεν περιλαμβάνονταν στην αρχική σύμβαση, εφόσον η αλλαγή αναδόχου: αα) δεν μπορεί να γίνει για οικονομικούς ή τεχνικούς λόγους, π.χ. απαιτήσεις εναλλαξιμότητας ή διαλειτουργικότητας με τον υφιστάμενο εξοπλισμό, υπηρεσίες ή εγκαταστάσεις που παρασχέθηκαν με τη διαδικασία σύναψης της αρχικής σύμβασης, και ββ) θα συνεπαγόταν σημαντικά προβλήματα ή ουσιαστική επικάλυψη δαπανών για την αναθέτουσα αρχή. Ωστόσο, οποιαδήποτε αύξηση της τιμής δεν υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) της αξίας της αρχικής σύμβασης. Σε περίπτωση διαδοχικών τροποποιήσεων, η σωρευτική αξία των τροποποιήσεων αυτών δεν μπορεί να υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) της αξίας της αρχικής σύμβασης ή της συμφωνίας-πλαίσιο. Οι επακόλουθες τροποποιήσεις δεν πρέπει να αποσκοπούν στην αποφυγή εφαρμογής του παρόντος Βιβλίου (άρθρα 3 έως 221). γ) όταν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: αα) η ανάγκη τροποποίησης προέκυψε λόγω περιστάσεων που δεν ήταν δυνατόν να προβλεφθούν από μια επιμελή αναθέτουσα αρχή, ββ) η τροποποίηση δεν μεταβάλλει τη συνολική φύση της σύμβασης, γγ) οποιαδήποτε αύξηση της τιμής δεν υπερβαίνει το 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης ή της συμφωνίας-πλαίσιο. Οι επακόλουθες τροποποιήσεις δεν πρέπει να αποσκοπούν στην αποφυγή εφαρμογής του παρόντος Βιβλίου, δ) όταν ένας νέος ανάδοχος υποκαθιστά εκείνον στον οποίο ανατέθηκε αρχικά η σύμβαση από την αναθέτουσα αρχή, συνεπεία: αα) ρητής ρήτρας αναθεώρησης ή προαίρεσης, σύμφωνης με την περίπτωση α΄, ββ) ολικής ή μερικής διαδοχής του αρχικού αναδόχου, λόγω εταιρικής αναδιάρθρωσης, περιλαμβανομένων της εξαγοράς, της απορρόφησης, της συγχώνευσης ή καταστάσεων αφερεγγυότητας ιδίως στο πλαίσιο προπτωχευτικών ή πτωχευτικών διαδικασιών, από άλλον οικονομικό φορέα, ο οποίος πληροί τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής που καθορίστηκαν αρχικά, υπό τον όρο ότι η διαδοχή δεν συνεπάγεται άλλες ουσιώδεις τροποποιήσεις της σύμβασης και δεν γίνεται με σκοπό την αποφυγή της εφαρμογής του παρόντος Βιβλίου ή γγ) περίπτωσης που η αναθέτουσα αρχή αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις του κύριου αναδόχου έναντι των υπεργολάβων του και εφόσον η δυνατότητα αυτή προβλέπεται στις κείμενες διατάξεις, σύμφωνα με το άρθρο 131, ε) όταν οι τροποποιήσεις, ανεξαρτήτως της αξίας τους, δεν είναι ουσιώδεις κατά την έννοια της παρ. 4. Οι αναθέτουσες αρχές που τροποποιούν μία σύμβαση στις περιπτώσεις των περιπτώσεων β΄ και γ΄ δημοσιεύουν σχετική γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ένωσης. Η γνωστοποίηση αυτή περιέχει τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Μέρος Ζ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄ και δημοσιεύεται, σύμφωνα με το άρθρο 65.
2. Χωρίς να απαιτείται επαλήθευση αν τηρούνται οι προϋποθέσεις των περιπτώσεων α΄ έως δ΄ της παρ. 4, οι συμβάσεις μπορεί να τροποποιούνται χωρίς νέα διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης, σύμφωνα με το παρόν Βιβλίο, εφόσον η αξία της τροποποίησης είναι κατώτερη και των δύο ακόλουθων τιμών: α) των κατώτατων ορίων του άρθρου 5, και β) του δέκα τοις εκατό (10%) της αξίας της αρχικής σύμβασης για τις συμβάσεις υπηρεσιών και προμηθειών και του 15% της αξίας της αρχικής σύμβασης για τις συμβάσεις έργων. Η τροποποίηση δεν μπορεί να μεταβάλει τη συνολική φύση της σύμβασης ή της συμφωνίαςπλαίσιο. Σε περίπτωση διαδοχικών τροποποιήσεων, η αξία τους υπολογίζεται βάσει της καθαρής σωρευτικής αξίας των διαδοχικών τροποποιήσεων.
3. Για τον υπολογισμό της τιμής που προβλέπεται στην παρ. 2 και στις περιπτώσεις β΄ και γ΄ της παρ. 1, όταν η σύμβαση περιλαμβάνει ρήτρα τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, η αναπροσαρμοσμένη τιμή είναι η τιμή αναφοράς.
4. Η τροποποίηση σύμβασης ή συμφωνίας-πλαίσιο κατά τη διάρκειά της θεωρείται ουσιώδης κατά την έννοια της περίπτωσης ε΄ της παρ. 1, εφόσον καθιστά τη σύμβαση ή τη συμφωνίαπλαίσιο ουσιωδώς διαφορετική, ως προς τον χαρακτήρα, από την αρχικώς συναφθείσα. Σε κάθε περίπτωση, με την επιφύλαξη των παραγράφων 1 και 2, μία τροποποίηση θεωρείται ουσιώδης όταν πληροί μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) η τροποποίηση εισάγει όρους οι οποίοι, εάν είχαν αποτελέσει μέρος της αρχικής διαδικασίας σύναψης σύμβασης, θα είχαν επιτρέψει τη συμμετοχή διαφορετικών υποψηφίων από αυτούς που επιλέχθηκαν αρχικώς ή στην αποδοχή άλλης προσφοράς από εκείνη που επελέγη αρχικώς ή θα προσέλκυαν και άλλους συμμετέχοντες στη διαδικασία σύναψης σύμβασης, β) η τροποποίηση αλλάζει την οικονομική ισορροπία της σύμβασης ή της συμφωνίας-πλαίσιο υπέρ του αναδόχου, κατά τρόπο που δεν προβλεπόταν στην αρχική σύμβαση ή συμφωνία-πλαίσιο, γ) η τροποποίηση επεκτείνει σημαντικά το αντικείμενο της σύμβασης ή της συμφωνίαςπλαίσιο, δ) όταν νέος ανάδοχος υποκαθιστά εκείνον στον οποίο είχε ανατεθεί αρχικώς η σύμβαση σε περιπτώσεις διαφορετικές από τις προβλεπόμενες στην περίπτωση δ΄ της παραγράφου 1.
5. Απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης, σύμφωνα με το παρόν Βιβλίο, για τροποποιήσεις των διατάξεων μίας δημόσιας σύμβασης ή μίας συμφωνίας-πλαίσιο κατά τη διάρκειά τους, που είναι διαφορετικές από τις προβλεπόμενες στις παραγράφους 1 και 2. 6. Στον έλεγχο νομιμότητας υπάγονται οι τροποποιητικές συμβάσεις, εφόσον η κύρια σύμβαση διήλθε από τον προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εκτός από τις ακόλουθες περιπτώσεις: α) όταν οι τροποποιήσεις δεν έχουν οικονομικό αντικείμενο και δεν είναι ουσιώδεις κατά την έννοια της παραγράφου 4, β) όταν οι τροποποιήσεις γίνονται κατ΄ εφαρμογή της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 1 και της παραγράφου 2 του παρόντος και γ) όταν μετά τον έλεγχο νομιμότητας της αρχικής σύμβασης αυτή εντάχθηκε σε πρόγραμμα χρηματοδότησης και το συνολικό ποσό της αρχικής σύμβασης δεν υπερβαίνει το εκάστοτε ισχύον όριο ελέγχου για τις συγχρηματοδοτούμενες συμβάσεις. Στον έλεγχο νομιμότητας υπάγονται και τροποποιητικές συμβάσεις, δυνάμει των οποίων τροποποιείται σύμβαση της οποίας η αρχική αξία υπολειπόταν του εκάστοτε ορίου του ελέγχου, εφόσον με την τροποποίηση αυτή προσαυξάνεται το οικονομικό αντικείμενο τόσο, ώστε η συνολική αξία της σύμβασης να υπερβαίνει το εκάστοτε όριο ελέγχου.
2. Το άρθρο 48 του ν. 4753/2020 (Α’227) «Λήψη συμπληρωματικών μέτρων για την εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/1150 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 για την προώθηση της δίκαιης μεταχείρισης και της διαφάνειας για τους επιχειρηματικούς χρήστες επιγραμμικών υπηρεσιών διαμεσολάβησης (L 186), ρυθμίσεις για τη Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς, την Επιτροπή Ανταγωνισμού, τη λειτουργία της αγοράς και λοιπές διατάξεις»:
Άρθρο 48 «Ζητήματα δημοσίων συμβάσεων για κάλυψη εκτάκτων αναγκών σε εξοπλισμό νοσηλείας και παροχή υπηρεσιών»
1. Εφόσον εξακολουθεί να υφίσταται ο κίνδυνος διασποράς του κορωνοϊού COVID-19, και έως και την 28η.2.2021, η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας Α.Ε.» (ΙΦΕΤ Α.Ε.) δύναται, κατά παρέκκλιση όλων των κείμενων εθνικών διατάξεων περί δημοσίων συμβάσεων, πλην αυτών που ενσωματώνουν ενωσιακό δίκαιο και των διατάξεων περί σκοπού της ΙΦΕΤ Α.Ε., να απευθύνει πρόσκληση για την αγορά ειδικού νοσοκομειακού εξοπλισμού για θεραπεία και νοσηλεία κρουσμάτων κορωνοϊού που ενδέχεται να χρήζουν νοσηλείας σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) ή σε μονάδες αυξημένης φροντίδας (ΜΑΦ) σε δημόσιες δομές υγείας για τη νοσηλεία κρουσμάτων κορωνοϊού. Ειδικός νοσοκομειακός εξοπλισμός που εμπίπτει στη διαδικασία προμήθειας του παρόντος ενόψει της ενεστώσας έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας, είναι αναπνευστήρες, κλίνες νοσηλείας, πάγιος εξοπλισμός κλινών, μόνιτορ παρακολούθησης ζωτικών ενδείξεων, κλειστά κυκλώματα αναρρόφησης και αναγκαία ιατροτεχνολογικά προϊόντα συνοδά προς τη λειτουργία αναπνευστήρων. Η πρόσκληση αναρτάται μέσω της ιστοσελίδας της εταιρείας για χρονικό διάστημα τριών (3) ημερών και δύναται να απευθύνεται σε κάθε επιχείρηση πώλησης και διάθεσης του ανωτέρω εξοπλισμού και παροχής υπηρεσιών. Οι συμβάσεις συνάπτονται με σκοπό την αγορά ικανών ποσοτήτων με κριτήριο χαμηλότερης τιμής μεταξύ των άμεσα διαθέσιμων προϊόντων και υπηρεσιών κατά παρέκκλιση της υποπαρ. 1.1.3 του άρθρου 25 του ν. 4472/2017 (Α’ 74). 2. Εφόσον εξακολουθεί να υφίσταται ο κίνδυνος διασποράς του κορωνοϊού COVID-19 και έως και την 28η.2.2021, διαδικασίες έκτακτης προμήθειας ειδικού νοσοκομειακού εξοπλισμού για θεραπεία και νοσηλεία κρουσμάτων κορωνοϊού που ενδέχεται να χρήζουν νοσηλείας σε ΜΕΘ, σε ΜΑΦ ή σε δημόσιες δομές υγείας μπορούν να διενεργούνται από οποιαδήποτε αναθέτουσα αρχή αρμοδιότητας ή εποπτείας του Υπουργείου Υγείας ή να ανατίθενται από οποιαδήποτε αναθέτουσα αρχή αρμοδιότητας ή εποπτείας του Υπουργείου Υγείας στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ), κατά παρέκκλιση όλων των κείμενων εθνικών διατάξεων περί δημοσίων συμβάσεων, πλην αυτών που ενσωματώνουν ενωσιακό δίκαιο. Η ΕΚΑΠΥ ή η οποιαδήποτε αναθέτουσα αρχή αρμοδιότητας ή εποπτείας του Υπουργείου Υγείας απευθύνει πρόσκληση για απευθείας αγορά ειδικού νοσοκομειακού εξοπλισμού και υπηρεσιών προς τον σκοπό της κάλυψης της ανωτέρω έκτακτης ανάγκης. Ο ειδικός νοσοκομειακός εξοπλισμός που εμπίπτει στη διαδικασία προμήθειας του παρόντος ενόψει της ενεστώσας έκτακτης ανάγκης δημόσιας υγείας είναι αναπνευστήρες, κλίνες νοσηλείας, εξοπλισμός κλινών, μόνιτορ ζωτικών ενδείξεων, κλειστά κυκλώματα αναρρόφησης και αναγκαία ιατροτεχνολογικά προϊόντα συνοδά προς τη λειτουργία αναπνευστήρων. Η σύνταξη των τεχνικών προδιαγραφών των προϊόντων ανατίθεται από οποιαδήποτε αναθέτουσα αρχή αρμοδιότητας ή εποπτείας του Υπουργείου Υγείας σε ειδική επιτροπή αποτελούμενη από επιστήμονες. Η πρόσκληση αναρτάται μέσω της ιστοσελίδας της ΕΚΑΠΥ ή οποιασδήποτε αναθέτουσας αρχής αρμοδιότητας ή εποπτείας του Υπουργείου Υγείας για χρονικό διάστημα τριών (3) ημερών και δύναται να απευθύνεται σε κάθε επιχείρηση πώλησης και διάθεσης του ανωτέρω εξοπλισμού και παροχής υπηρεσιών. Οι συμβάσεις συνάπτονται με σκοπό την αγορά ικανών ποσοτήτων με κριτήριο χαμηλότερης τιμής μεταξύ των άμεσα διαθέσιμων προϊόντων ή και υπηρεσιών κατά παρέκκλιση της υποπαρ. 1.1.3 του άρθρου 25 του ν. 4472/2017.
3. Το άρθρο 74 του ν. 4761/2020 (Α’248) «Αναδιοργάνωση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων και μετονομασία του σε Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων, προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς στο εξωτερικό, ρυθμίσεις για το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης και το μουσείο «Φοίβος Ανωγειανάκης» και άλλες διατάξεις»:
Άρθρο 74 Εθνική Εκστρατεία Εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID -19
“1. Για χρονικό διάστημα μέχρι την 30ή.6.2021 το Υπουργείο Υγείας δύναται να οργανώνει Εθνική Εκστρατεία Εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19 (Εθνική Εκστρατεία) με αντικείμενο τη διαμόρφωση θετικής πεποίθησης και ενεργού συμμετοχής των πολιτών στον εμβολιασμό έναντι του κορωνοϊού COVID-19. Η Εθνική Εκστρατεία περιλαμβάνει συνεργασία και συμπράξεις με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς εν γένει, περιλαμβανομένων ιδίως των πολιτικών κομμάτων, της Εκκλησίας της Ελλάδος, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού, ιατρικών και φαρμακευτικών συλλόγων, συλλόγων ασθενών και λοιπών επιστημονικών συλλόγων, ενώσεων και φορέων, επαγγελματικών ενώσεων και συνδικαλιστικών οργανώσεων, αθλητικών και πολιτιστικών σωματείων, μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ), με σκοπό την ασφαλή ενημέρωση και τη διεύρυνση της συμμετοχής των πολιτών στο εμβολιαστικό πρόγραμμα κατά του κορωνοϊού COVID-19. Για την επίτευξη του σκοπού της παρούσας συγκροτείται στο Υπουργείο Υγείας, Τριμελής Επιτροπή Οργάνωσης της Εθνικής Εκστρατείας, μέλη της οποίας είναι εκ της ιδιότητάς τους ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας, ο Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και άλλο ένα μέλος, που υποδεικνύεται από τον Υπουργό Υγείας. Έργο της Επιτροπής είναι η υλοποίηση όλων των ενδεδειγμένων δράσεων ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και προβολής της ανάγκης εμβολιασμού του πληθυσμού κατά του κορωνοϊού COVID-19, η μέριμνα για τη δημιουργία ενδεδειγμένου ενημερωτικού υλικού για τον εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού COVID-19 και την έγκαιρη διάθεσή του σε όλους τους φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, με στόχο την αποτελεσματική ενημέρωση και τη μεγιστοποίηση της συμμετοχής των πολιτών στον εμβολιασμό, η επιλογή φορέων για την υλοποίηση της Εθνικής Εκστρατείας και η παρακολούθηση της καλής εκτέλεσης των παρεχόμενων υπηρεσιών.
2. Το Υπουργείο Υγείας, μέσω των εποπτευόμενων φορέων του, υπό τον συντονισμό και την εποπτεία της Επιτροπής της παρ. 1 διαθέτει το ενδεδειγμένο πληροφοριακό υλικό με κάθε πρόσφορο μέσο σε όλους τους φορείς της παρ. 1 και προβαίνει σε σειρά ενημερωτικών δράσεων επί του αντικειμένου της Εθνικής Εκστρατείας.
3. Για την υλοποίηση του σκοπού του παρόντος συνάπτονται δύο (2) συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο αντιστοίχως: α) τον δημιουργικό σχεδιασμό της εκστρατείας ενημέρωσης των πολιτών για τον έγκαιρο εμβολιασμό έναντι του κορωνοϊού COVID-19 και τη διαμόρφωση των ενημερωτικών μηνυμάτων και πάσης φύσεως έντυπου, οπτικοακουστικού και ηλεκτρονικού, προωθητικού υλικού για την προβολή των μηνυμάτων της Εθνικής Εκστρατείας και β) τη διάθεση, με κάθε πρόσφορο μέσο, έντυπο, οπτικοακουστικό ή ηλεκτρονικό, των μηνυμάτων και του υλικού της περ. α) προς τον σκοπό της πληροφόρησης των πολιτών ως προς όλα τα επιμέρους ζητήματα που σχετίζονται με τον εμβολιασμό τους, τα οφέλη, τα μέτρα προστασίας, τη διαδικασία, καθώς και την ασφαλή και σύμφωνη με τον κρατικό προγραμματισμό συμμετοχή τους στον εμβολιασμό έναντι του κορωνοϊού COVID-19.
4. Προς τον σκοπό σύναψης καθεμιάς από τις συμβάσεις της παρ. 3, η Επιτροπή της παρ. 1 απευθύνει πρόσκληση για χρονικό διάστημα πέντε (5) ημερών και προβαίνει σε διαδικασία απευθείας διαπραγμάτευσης κατ’ εφαρμογή της περ. γ’ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4412/2016 (Α’ 147), κατά παρέκκλιση ειδικότερων εθνικών διατάξεων που αφορούν στην ανάθεση σχετικών υπηρεσιών. Η πρόσκληση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση απευθύνεται σε πέντε (5) τουλάχιστον οικονομικούς φορείς εγνωσμένου κύρους σε σχέση με το αντικείμενο της υπό σύναψη σύμβασης, φυσικά πρόσωπα, νομικά πρόσωπα ή ενώσεις προσώπων. Οι προσκαλούμενοι φορείς δύνανται να συμμετέχουν είτε μεμονωμένα είτε ως μέλη ένωσης, με συγκεκριμένη κατανομή των αναλαμβανόμενων εργασιών από έναν έκαστο εξ αυτών. Η σύμβαση ανατίθεται με κριτήριο αξιολόγησης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά με βάση την τιμή. Η Επιτροπή της παρ. 1 επιλέγει τον ανάδοχο κατά την ανωτέρω περιγραφόμενη διαδικασία σύμφωνα με το περιεχόμενο και τους όρους της σχετικής πρόσκλησης και έχει την υποχρέωση της παρακολούθησης της ορθής εκτέλεσης της σύμβασης από τον ανάδοχο. Η παραλαβή των παραδοτέων γίνεται με ευθύνη της ειδικής επιτροπής παραλαβής που συστήνεται με την απόφαση της παρ. 6.
5. Η προθεσμία άσκησης ενδικοφανών προσφυγών κατά των διαγωνιστικών διαδικασιών της παρ. 3 ορίζεται στο ήμισυ των προθεσμιών των κείμενων διατάξεων. 6. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υγείας καθορίζονται οι όροι και προϋποθέσεις ανάθεσης και παροχής των υπηρεσιών της παρ. 3, η διαδικασία διάθεσης των σχετικών πιστώσεων για την κάλυψη της προκαλούμενης δαπάνης, η σύσταση ειδικής επιτροπής παραλαβής παραδοτέων και οι λοιπές αναγκαίες λεπτομέρειες για την εφαρμογή του παρόντος”.
ΙV. Επί της σκοπιμότητας, της νομιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεων.
Εισαγωγικά, σημειώνεται ότι η Αρχή, στο πλαίσιο της γνωμοδοτικής της αρμοδιότητας και μεσούσης της πανδημικής κρίσης,έχει ήδη εκδώσει: (α) τη με αριθμ. Α10/2020 γνώμη σχετικά με το σχέδιο νόμου για την κύρωση των από 25.02.2020, 11.03.2020 και 14.03.2020 Π.Ν.Π., (β) τη με αριθμ. Α14/2020 γνώμη για την κύρωση της από 20.3.2020 Π.Ν.Π. (γ) τη με αριθμ. Α16/2020 γνώμη σχετικά με το σχέδιο νόμου για την κύρωση της από 13.04.2020 ΠΝΠ, (δ) τη με αριθμ. Α20/2020 γνώμη σχετικά με το σχέδιο νόμου για την κύρωση της από 30.03.2020 ΠΝΠ, (ε) τη με αριθμ. Α21/2020 γνώμη σχετικά με το σχέδιο νόμου για την κύρωση των από 13.4.2020 και 1.5.2020 Π.Ν.Π., (στ) τη με αριθμ. Α23/2020 γνώμη σχετικά με σχέδιο νόμου του Υπουργείου Υγείας, (ζ) τη με αριθμ. Α31/2020 γνώμη σχετικά με νομοθετικές διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών , (η) τη με αριθμ. Α32/2020 γνώμη και (θ) τη με αριθμ. Α35/2020 γνώμη επί προτεινόμενων νομοθετικών διατάξεων.
Επίσης, με την 01/15.04.2020 Απόφασή της η Αρχή, στο πλαίσιο της αρμοδιότητάς της να εκδίδει Κατευθυντήριες Οδηγίες, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. δ΄ του ν. 4013/2011, εξέδωσε την αριθμ. 24/2020 Κατευθυντήρια Οδηγία με θέμα «Ειδικά ζητήματα ανάθεσης και διαχείρισης δημοσίων συμβάσεων, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης του ιού COVID 19, καθώς και των μέτρων για την αποτροπή της διασποράς του»(ΑΔΑΨΟΗ0ΟΞΤΒ-ΦΔ7).
Τόσο με τις ως άνω γνώμες της, όσο και με την ως άνω Κ.Ο. 24/2020, η Αρχή παρέχει διευκρινίσεις στις αναθέτουσες αρχές και τους αναθέτοντες φορείς ως προς τις επιλογές και τις δυνατότητες ευελιξίας που είναι διαθέσιμες στο εθνικό και ενωσιακό θεσμικό πλαίσιο για τις δημόσιες συμβάσεις, σχετικά με την αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης.
1. Σχετικά με τις ρυθμίσεις που αφορούν τις παρατάσεις έκτακτων ρυθμίσεων λόγω του κορωνοϊόυ COVID – 19, και ειδικότερα τις παραγράφους 3, 7 και 10 του προτεινόμενου άρθρου δωδέκατου αναφέρονται τα ακόλουθα:
Με τις προτεινόμενες διατάξεις του άρθρου δωδέκατου, και ειδικότερα τις παραγράφους 3, 7 και 10 που αφορούν σε θέματα δημοσίων συμβάσεων, παρατείνεται έως την 30η.09.2021 η ισχύς διατάξεων νόμων σχετικών με την παράταση υφιστάμενων συμβάσεων, καθώς και τη σύναψη νέων συμβάσεων, κατά παρέκκλιση ειδικότερων εθνικών διατάξεων, ως ακολούθως:
- η ισχύς του άρθρου 48 του ν. 4753/2020, που αφορά τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών σε εξοπλισμό νοσηλείας και την παροχή υπηρεσιών, με την οποία ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι: α) η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ινστιτούτο Φαρμακευτικής Έρευνας και Τεχνολογίας Α.Ε.» (ΙΦΕΤ Α.Ε.) δύναται, κατά παρέκκλιση όλων των κείμενων εθνικών διατάξεων περί δημοσίων συμβάσεων, πλην αυτών που ενσωματώνουν ενωσιακό δίκαιο και των διατάξεων περί σκοπού της ΙΦΕΤ Α.Ε., να απευθύνει πρόσκληση για την αγορά ειδικού νοσοκομειακού εξοπλισμού για θεραπεία και νοσηλεία κρουσμάτων κορωνοϊού που ενδέχεται να χρήζουν νοσηλείας σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) ή σε μονάδες αυξημένης φροντίδας (ΜΑΦ) σε δημόσιες δομές υγείας για τη νοσηλεία κρουσμάτων κορωνοϊού, και β) διαδικασίες έκτακτης προμήθειας ειδικού νοσοκομειακού εξοπλισμού για θεραπεία και νοσηλεία κρουσμάτων κορωνοϊού που ενδέχεται να χρήζουν νοσηλείας σε ΜΕΘ, σε ΜΑΦ ή σε δημόσιες δομές υγείας μπορούν να διενεργούνται από οποιαδήποτε αναθέτουσα αρχή αρμοδιότητας ή εποπτείας του Υπουργείου Υγείας ή να ανατίθενται από οποιαδήποτε αναθέτουσα αρχή αρμοδιότητας ή εποπτείας του Υπουργείου Υγείας στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ), κατά παρέκκλιση όλων των κείμενων εθνικών διατάξεων περί δημοσίων συμβάσεων, πλην αυτών που ενσωματώνουν ενωσιακό δίκαιο,
και
- η ισχύς του άρθρου 74 του ν. 4761/2020 (Α’ 248), που αφορά την Εθνική Εκστρατεία Εμβολιασμού κατά του κορωνοϊού COVID-19, με την οποία ορίζεται (στην παράγραφο 4 αυτού), μεταξύ άλλων, ότι προς τον σκοπό σύναψης καθεμιάς από τις συμβάσεις της παρ. 3, η Επιτροπή της παρ. 1 απευθύνει πρόσκληση για χρονικό διάστημα πέντε (5) ημερών και προβαίνει σε διαδικασία απευθείας διαπραγμάτευσης κατ’ εφαρμογή της περ. γ’ της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4412/2016 (Α’ 147), κατά παρέκκλιση ειδικότερων εθνικών διατάξεων που αφορούν στην ανάθεση σχετικών υπηρεσιών.
Επί των ανωτέρω υποβληθεισών ρυθμίσεων, σε γενικές γραμμές, σημειώνονται τα ακόλουθα, τα οποία έχουν, άλλωστε, εν πολλοίς επισημανθεί στις προαναφερθείσες γνώμες της Αρχής: Η πανδημική κρίση από τη διάδοση και διασπορά του κορωνοϊού COVID-19 αποτέλεσε για την Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά και τα κράτη- μέλη της εξατομικευμένα, μια πρωτόγνωρη πρόκληση αντιμετώπισης εξαιρετικά επειγουσών αναγκών στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, ιδιαιτέρως σε μέσα ατομικής προστασίας, υγειονομικό υλικό και υπηρεσίες στον τομέα της υγείας. Όλες οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης προχώρησαν σε έκτακτα νομοθετικά μέτρα και παρείχαν οδηγίες και κατευθύνσεις για την αντιμετώπιση των έκτακτων αναγκών τους. Ως κατεξοχήν περίπτωση εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης, η προαναφερόμενη επιδημιολογική κρίση δικαιολόγησε την ανάγκη ενεργοποίησης της συνταγματικής πρόβλεψης του άρθρου 44 παρ. 1 και δυνάμει αυτού την έκδοση Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου, καθώς και την υιοθέτηση εξαιρετικών ρυθμίσεων για την αντιμετώπισή της και στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων (πρβλ. και Γνώμες Α10/2020, Α14/2020, Α16/2020, Α20/2020, Α21/2020, Α23/2020, Α31/2020 και 32/2020 της Αρχής).
Σημειώνεται περαιτέρω ότι, και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας την έκταση της υγειονομικής κρίσης και των συνεπειών της στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων εξέδωσε «Ανακοίνωση με οδηγίες σχετικά με τη χρήση του πλαισίου για της δημόσιες συμβάσεις στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης που σχετίζεται με την κρίση της νόσου COVID-19». Στην Ανακοίνωση της Επιτροπής, τονίζεται ότι η νόσος COVID-19 είναι μια κρίση στον τομέα της υγείας, η οποία απαιτεί γρήγορες και έξυπνες λύσεις, καθώς και ευελιξία, ώστε να αντιμετωπιστεί η τεράστια αύξηση της ζήτησης για παρόμοια αγαθά και υπηρεσίες, τη στιγμή που ορισμένες αλυσίδες εφοδιασμού διαταράσσονται. Αναφέρεται δε ότι, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Επιτροπή από κοινού με τα κράτη μέλη έχει ήδη εντείνει τις προσπάθειές της μέσα από τη δρομολόγηση κοινών δράσεων στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων για διάφορες ιατρικές προμήθειες. Περαιτέρω, για την καλύτερη εξατομίκευση της βοήθειας που παρέχει σε αυτή την κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η Επιτροπή εξηγεί ποιες επιλογές και δυνατότητες ευελιξίας είναι διαθέσιμες στο πλαίσιο της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις όσον αφορά στην αγορά προμηθειών, υπηρεσιών και έργων που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Οι ανωτέρω οδηγίες της Ε.Ε. εστιάζουν ιδίως στις συμβάσεις σε εξαιρετικά επείγουσες καταστάσεις, οι οποίες επιτρέπουν στις αναθέτουσες αρχές να πραγματοποιούν αγορές μέσα σε λίγες ημέρες, ή ακόμη και ώρες, εάν χρειάζεται. Για μια κατάσταση όπως ακριβώς είναι η τρέχουσα κρίση της νόσου COVID-19, η οποία διαθέτει εξαιρετικά επείγοντα και απρόβλεπτο χαρακτήρα, οι οδηγίες της ΕΕ δεν περιέχουν διαδικαστικούς περιορισμούς.
Συγκεκριμένα, η διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς δημοσίευση επιτρέπει στους αγοραστές του δημόσιου τομέα να προμηθεύονται εμπορεύματα και υπηρεσίες το συντομότερο δυνατό. Στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας, όπως ορίζεται στο άρθρο 32 της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, οι αγοραστές του δημόσιου τομέα μπορούν να διαπραγματεύονται απευθείας με τους δυνητικούς αναδόχους και δεν ισχύουν απαιτήσεις δημοσίευσης, ούτε προθεσμίες, ούτε ελάχιστος αριθμός υποψηφίων προς διαβούλευση, ούτε άλλες διαδικαστικές απαιτήσεις. Δεν υπάρχουν ρυθμίσεις για διαδικαστικά βήματα σε επίπεδο ΕΕ.
Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι αρχές μπορούν να ενεργούν όσο το δυνατόν ταχύτερα από τεχνικής/υλικής άποψης — και η διαδικασία μπορεί να αποτελεί εκ των πραγμάτων άμεση ανάθεση η οποία υπόκειται μόνο στους υλικούς/τεχνικούς περιορισμούς που αφορούν την πραγματική διαθεσιμότητα και την ταχύτητα της παράδοσης. Δεδομένου, ωστόσο, ότι οι αναθέτουσες αρχές παρεκκλίνουν εν προκειμένω από τη βασική αρχή της Συνθήκης σχετικά με τη διαφάνεια, υπενθυμίζεται ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απαιτεί η χρήση της διαδικασίας αυτής να εξακολουθήσει να γίνεται κατ’ εξαίρεση. Όλες οι προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται σωρευτικά και πρέπει να ερμηνεύονται συσταλτικά (βλ., π.χ., την υπόθεση C- 275/08, Επιτροπή κατά Γερμανίας, και την υπόθεση C-352/12, Consiglio Nazionale degli Ingenieri). Κάθε αναθέτουσα αρχή θα πρέπει να αξιολογεί κατά πόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη χρήση της εν λόγω «διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση» και, σε χωριστή έκθεση, θα πρέπει να αιτιολογεί την απόφασή της να επιλέξει τέτοια διαδικασία. Περαιτέρω, όπως έχει ήδη τονίσει σε προηγούμενες Γνώμες της η Αρχή, οι ως άνω προϋποθέσεις δεν είναι δυνατό να καθίστανται περισσότερο ελαστικές δυνάμει εθνικής ρύθμισης, τουλάχιστον ως προς τις συμβάσεις άνω των ορίων, το δε βάρος απόδειξης ότι συντρέχουν πράγματι οι εξαιρετικές περιστάσεις που δικαιολογούν την παρέκκλιση φέρει εκείνος που τις επικαλείται.
Εν προκειμένω, η υπό εξέταση ρύθμιση που αφορά στο άρθρο 74 του ν. 4761/2020 προβλέπει την προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της περ. γ) της παρ. 2 του άρθρου 32 του ν. 4412/2016 κατά παρέκκλιση ειδικότερων εθνικών διατάξεων που αφορούν στην ανάθεση σχετικών υπηρεσιών. Επισημαίνεται ότι είναι δυνατή η προσφυγή στην εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση, εφ’ όσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που καθορίζονται στο άρθρο 32.2.γ του ν. 4412/2016, χωρίς να απαιτείται προς τούτο ειδικότερη νομοθετική πρόβλεψη. Κατά την αξιολόγηση κάθε μεμονωμένης περίπτωσης πρέπει να πληρούνται τα ακόλουθα σωρευτικά κριτήρια: α) Γεγονότα τα οποία η υπόψη αναθέτουσα αρχή δεν θα μπορούσε να προβλέψει, β) ο κατεπείγων χαρακτήρας της κατάστασης καθιστά αδύνατη τη συμμόρφωση με τις γενικές προθεσμίες, συμπεριλαμβανομένης και της συντομευμένης προθεσμίας για την παραλαβή προσφορών λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, γ) αιτιώδης συνάφεια μεταξύ του απρόβλεπτου συμβάντος και του κατεπείγοντος χαρακτήρα, δ) χρήση μόνο για την κάλυψη του κενού έως ότου βρεθούν πιο σταθερές λύσεις. Η προσφυγή συνεπώς στην εξαιρετική αυτή διαδικασία νομιμοποιείται μόνο για τις ποσότητες και για το χρονικό διάστημα που είναι πράγματι αναγκαία για την άμεση αντιμετώπιση της έκτακτης περίστασης. Δεν είναι δυνατή, συνεπώς, η εκ των προτέρων πλήρωση των ως άνω προϋποθέσεων, αλλά είναι απαραίτητη η εξέταση μίας εκάστης περίπτωσης.
Στο ανωτέρω πλαίσιο, ωστόσο, εφιστάται η προσοχή στο γεγονός ότι με την πάροδο ικανού χρόνου από την εμφάνιση της πανδημικής κρίσης και την σταδιακή άρση των περιοριστικών έκτακτων μέτρων, αποδυναμώνεται και η δυνατότητα επίκλησης αυτής, ως κατεξοχήν περίπτωσης εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης, για την συνέχιση της λήψης ή την παράταση ληφθέντων έκτακτων μέτρων ή την προσφυγή εξ αυτού μόνον του λόγου σε εξαιρετικές διαδικασίες. Στον αντίποδα προκρίνεται η προσφυγή στις λοιπές συνήθεις ανταγωνιστικές διαδικασίες (ανοικτή ή κλειστή), έστω και με χρήση συντετμημένων προθεσμιών, αλλά και στη συμφωνία πλαίσιο.
2. Σχετικά με τις ρυθμίσεις που αφορούν ρυθμίσεις ζητημάτων δαπανών των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. των Υ.Πε και των Κέντρων Υγείας, και ειδικότερα τις παραγράφους 1- 5 και 7 του προτεινόμενου άρθρου δέκατου τρίτου, με τις οποίες παρατείνεται η ισχύς των αναφερόμενων σ’αυτές άρθρων, ως προς τη νομιμοποίηση των σχετικών δαπανών, αναφέρονται τα ακόλουθα:
Η Αρχή παγίως είναι αντίθετη σε διαδικασίες νομιμοποίησης δαπανών, με την έννοια ότι αρχή της νομιμότητας, της ασφάλειας δικαίου και της ίσης μεταχείρισης επιβάλλουν την τήρηση των κανόνων που αφορούν στην ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων. Η συγκεκριμένη ανάγκη νομιμοποίησης, που διαφαίνεται ότι συνέχεται με τις συμβάσεις που συνήφθησαν κατά την πρώτη περίοδο αντιμετώπισης της επιδημιολογικής κρίσης, ενδεχομένως αποτελεί συνέπεια των ασαφών ρυθμίσεων περί ανάθεσης συμβάσεων «κατά παρέκκλιση των κείμενων εθνικών διατάξεων περί δημοσίων συμβάσεων». Ως επανειλημμένως έχει επισημάνει η Αρχή, στην πλειονότητα των σχετικών ρυθμίσεων δεν είναι σαφές ποιες είναι οι διατάξεις από τις οποίες εισάγεται η παρέκκλιση από κάθε σχετική διάταξη της κείμενης εθνικής νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων, και εάν η παρέκκλιση αυτή αφορά και διατάξεις που δεν εμπίπτουν στο ν. 4412/2016 αλλά συνέχονται με τις δημόσιες συμβάσεις όπως η αρμοδιότητα προσυμβατικού ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Περαιτέρω αναφέρεται, ότι ειδικά για την ρύθμιση της παραγράφου 1 του εν λόγω προτεινόμενου άρθρου που αφορά στο άρθρο 17 του ν. 4332/2015, η Αρχή με την Γνώμη A14/2020 έχει επισημάνει το ακόλουθα: «Με την προτεινόμενη διάταξη του άρθρου 6 του σ/ν, που τροποποιεί το άρθρο 17 του ν. 4332/2015, θεωρούνται νόμιμες (νομιμοποιούνται) οι δαπάνες για την εξόφληση υποχρεώσεων των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. και των Υ.Πε. που απορρέουν από προμήθειες υλικών – αγαθών και παροχή υπηρεσιών που διενεργήθηκαν μέχρι τις 31.3.2020, χωρίς την υπογραφή σύμβασης, δεν αναφέρονται στο Παρατηρητήριο Τιμών που τηρεί η Ε.Π.Υ. και δεν υφίστανται προηγούμενες συμβάσεις, με την προϋπόθεση ότι είναι εντός των εγκεκριμένων πιστώσεων των προϋπολογισμών τους, των αντίστοιχων ετών αναφοράς. Σύμφωνα με την οικεία αιτιολογική έκθεση, παρατείνεται έως τις 31 Μαρτίου 2020, η περίοδος εξόφλησης των δαπανών που καλύπτονται και αφορούν σε δεδουλευμένες δαπάνες προμήθειας και παροχής υποστηρικτικών υπηρεσιών (καθαριότητα, σίτιση, κ.ο.κ.) προς τα νοσοκομεία του ΕΣΥ και των Υ.Πε. Οι εν λόγω προμήθειες και υπηρεσίες αναγνωρίζεται ότι παρασχέθηκαν δυνάμει απευθείας αναθέσεων, λόγω επειγουσών αναγκών ή παρατάσεων των αρχικών συμβάσεων, για λόγους δημοσίου συμφέροντος και προστασίας της δημόσιας υγείας. Επισημαίνεται ότι η ισχύς της ως άνω διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 17 του ν. 4332/2015, κατόπιν διαδοχικών παρατάσεων, είχε παραταθεί εν τέλει έως την 31η Ιουλίου 2019, με το άρθρο 78 παρ.3 του ν. 4623/2019 (Α 134). Η ανωτέρω προτεινόμενη διάταξη, η οποία επισημαίνεται ότι δεν συνέχεται με τις συμβάσεις που συνάφθηκαν δυνάμει της πανδημικής κρίσης του COVID-19, αποτελεί άλλη μια εξαιρετική ρύθμιση σε σειρά παρόμοιων από το 2015, που νομιμοποιεί δαπάνες στον τομέα της υγείας που έχουν συναφθεί κατά παρέκκλιση της κείμενης νομοθεσίας των δημοσίων συμβάσεων και ενδεχομένως του άρθρου 98 του Συντάγματος. Η δε συνεχής παράταση του νομιμοποιητικού καθεστώτος δαπανών, έχει μεταβάλει τον χαρακτήρα των διατάξεων αυτών από εξαιρετικό σε πάγιο. Επισημαίνεται ότι η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Οδηγίες από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με τη χρήση του πλαισίου για τις δημόσιες συμβάσεις στην κατάσταση έκτακτης ανάγκης που σχετίζεται με την κρίση της νόσου COVID- 19» (Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 1.4.2020 C 108 I/1). 54 Συνεδρίου το 2018 γνωμοδότησε, κατά πλειοψηφία, ότι αντίστοιχες νομιμοποιητικές διατάξεις δαπανών, όπως η παράταση του άρθρου 66 παρ. 28 ν. 3984/2001, δεν αντίκειται στις διατάξεις του άρθρου 98 παρ. 1 περ. α΄, β΄ και γ΄ του Συντάγματος.»
3. Σχετικά με τη ρύθμιση του άρθρου δέκατου πέμπτου που αφορά στην παράταση συμβάσεων του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (Ε.ΚΕ.Α.), με την οποία παρατείνονται για χρονικό διάστημα έξι μηνών (6) μηνών από την ημερομηνία λήξης τους κατά παρέκκλιση κάθε γενικής και ειδικής διάταξης 1) η υπ’ αρ. 01/14 σύμβαση-συμφωνία πλαίσιο του Εθνικού Κέντρου Αιμοδοσίας (Ε.ΚΕ.Α.) που έχει συναφθεί σε συνέχεια της υπ’ αρ. 01/2014 διακήρυξης του Ε.ΚΕ.Α για την προμήθεια αντιδραστηρίων με συνοδό εξοπλισμό για τον ορολογικό έλεγχο των μονάδων αίματος, και 2) οι υπ’ αρ. 02/18-1 και 02/18-2 συμβάσεις του Ε.ΚΕ.Α. που έχουν συναφθεί στο πλαίσιο της υπ’ αρ. 02/18 διακήρυξης του Ε.ΚΕ.Α., για την προμήθεια αντιδραστηρίων για τον ορολογικό έλεγχο του προς μετάγγιση αίματος, επισημαίνονται όσα αναφέρθηκαν και ανωτέρω υπό σημείο 1 για την εφαρμογή του άρθρου 132 του ν. 4412/2106 και την παράταση υφιστάμενων συμβάσεων.
Επισημαίνεται ότι η χρήση του όρου «παράταση» στο κείμενο της υπό εξέταση διάταξης, δεν είναι ακριβής, αν και από το περιεχόμενο τις διάταξης δεν προκύπτει αν πρόκειται μόνον για χρονική παράταση ή και για αύξηση του φυσικού και οικονομικού τους αντικειμένου, οπότε θα ήταν εφαρμοστέο το άρθρο 132 του ν. 4412/2016, με το οποίο ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη το αντίστοιχο άρθρο της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και στο οποίο περιλαμβάνονται τόσο οι περιπτώσεις και οι προϋποθέσεις των επιτρεπτών τροποποιήσεων της αρχικής σύμβασης χωρίς να απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης (περιοριστικός και όχι ενδεικτικός κατάλογος αυτών), όσο και τα κριτήρια που καθιστούν την τροποποίηση μίας σύμβασης ουσιώδη και συνεπώς επιβεβλημένη την εκκίνηση νέας διαδικασίας ανάθεσης εκ μέρους της αναθέτουσας αρχής (βλ. σχετ. Κ.Ο. 22 της Αρχής «Τροποποίηση των συμβάσεων κατά τη διάρκειά τους»).
4. Συμπερασματικά, οι υπό κρίση προτεινόμενες διατάξεις εισάγονται στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της κρίσης λόγω της πανδημίας του COVID 19 και αποτελούν επανάληψη αυτών ή παρόμοιων ρυθμίσεων.
Η Αρχή, τόσο με τις γνώμες που έχει εκδώσει καθόλη την περίοδο της πανδημίας (κι οι οποίες αναφέρονται αναλυτικά στην παρούσα), όσο και με την Κ.Ο. 24/2020 με θέμα «Ειδικά ζητήματα ανάθεσης και διαχείρισης δημοσίων συμβάσεων, στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της υγειονομικής κρίσης του ιού COVID 19, καθώς και των μέτρων για την αποτροπή της διασποράς του» (ΑΔΑ-ΨΟΗ0ΟΞΤΒ-ΦΔ7), παρέχει διευκρινίσεις στις αναθέτουσες αρχές και τους αναθέτοντες φορείς ως προς τις επιλογές και τις δυνατότητες ευελιξίας που είναι διαθέσιμες στο εθνικό και ενωσιακό θεσμικό πλαίσιο για της δημόσιες συμβάσεις, σχετικά με την αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης.
Τέλος, από άποψη σκοπιμότητας, η Αρχή επισημαίνει ότι οι προτεινόμενες ρυθμίσεις δεν θα πρέπει να περιλαμβάνουν παρεκκλίσεις από διατάξεις της κείμενης εθνικής νομοθεσίας, οι οποίες συνιστούν κομβικές θεσμικές πολιτικές επιλογές της Πολιτείας που αποσκοπούν στον εκσυγχρονισμό, τον εξορθολογισμό των διοικητικών διαδικασιών, την αύξηση της αποτελεσματικότητας και την ενίσχυση της διαφάνειας στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων.
V. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Κατόπιν των ανωτέρω, η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων, ασκούσα την αρμοδιότητά της, όπως ορίζεται στο άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ΄, υποπερ. (αα) του ν.4013/2011, γνωμοδοτεί με την επιφύλαξη των προπαρατεθεισών παρατηρήσεων.
Αθήνα, 22 Ιουνίου 2021
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
Ο Αντιπρόεδρος
Αδάμ Καραγλάνης