ΓνωμΕΑΑΔΗΣΥ Α9/2021 Διατύπωση γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ υποπερ. (αα) του ν.4013/2011, επί σχεδίου διάταξης αρμοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας

ΓΝΩΜΗ Α 9/2021
ΑΔΑ: ΨΕΕΡΟΞΤΒ-ΗΡΛ
ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ
ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
(του αρ. 2, παρ. 2, περ. γ', υποπερ. αα' του ν. 4013/2011)
Η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Στην Αθήνα σήμερα την 14η Οκτωβρίου του έτους δύο χιλιάδες είκοσι ένα (2021) ημέρα Πέμπτη και ώρα 9.30 π.μ., επί της οδού Κεφαλληνίας 45 και Κομνά Τράκα, όπου και η έδρα της, συνήλθε η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ σε συνεδρίαση, μετά από σχετική πρόσκληση του Προέδρου της, η οποία γνωστοποιήθηκε νομίμως σε όλα τα μέλη της Αρχής. Από τα προσκληθέντα μέλη της Αρχής παρέστησαν κατά την συνεδρίαση τα ακόλουθα:
1. Πρόεδρος Γεώργιος Καταπόδης
2.Αντιπρόεδρος: Αδάμ Καραγλάνης
3. Μέλη: Δημήτριος Σταθακόπουλος (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Μαρία Στυλιανίδη (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Ερωφίλη Χριστοβασίλη (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Κωνσταντίνος Βαρδακαστάνης (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Βασιλική Σκαρτσούνη
Γραμματέας: Αθανάσιος Λαμπράκης, Π.Ε. Διοικητικού-Οικονομικού.
Εισηγήτρια: Αικατερίνη Θεοδωροπούλου, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ, Νομικός.
Κατά τη διάρκεια της Συνεδρίασης παρέστησαν, η εισηγήτρια, κ. Αικατερίνη Θεοδωροπούλου, η Προϊσταμένη του τμήματος Γνωμοδοτήσεων, κ. Μαρία-Χριστίνα Καξιρή (μέσω τηλεδιάσκεψης), καθώς και η Προϊσταμένη Διεύθυνσης Μελετών και Γνωμοδοτήσεων, κ. Μίνα Καλογρίδου, οι οποίες αποδεσμεύτηκαν πριν την έναρξη της διαδικασίας της ψηφοφορίας των μελών του Συμβουλίου της Αρχής και τη λήψη της απόφασης.
Θέμα: “Διατύπωση γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ υποπερ. (αα) του ν.4013/2011, επί σχεδίου διάταξης αρμοδιότητας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.»
Με το από 28.09.2021 μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Γ.Γ. Ενέργειας & Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (αριθμ. πρωτ. εισερχ. Αρχής 5682/29- 04-2020), διαβιβάσθηκε στην Αρχή διάταξη και σχετική αιτιολογική έκθεση, και διατυπώθηκε αίτημα περί παροχής γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011, όπως ισχύει. Με την ως άνω νομοθετική ρύθμιση παρέχεται η δυνατότητα στη ΔΑΠΕΕΠ Α.Ε. να συνάπτει μία ή περισσότερες συμβάσεις, σχετικές με τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (του άρ. 40 του Ν. 2773/1999, όπως ισχύει), με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατά παρέκκλιση του ν. 4412/2016 (Α’ 147), με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 235 του ίδιου νόμου.
Ι. Η υποβληθείσα στην Αρχή διάταξη και η συνοδεύουσα αυτήν αιτιολογική έκθεση έχουν ως εξής :
Προτεινόμενη διάταξη
Η ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ δύναται να συνάπτει μία ή περισσότερες συμβάσεις, σχετικές με τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (του άρ. 40 του Ν. 2773/1999, όπως ισχύει), με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατά παρέκκλιση του ν. 4412/2016 (Α’ 147), με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 235 του ίδιου νόμου και έως του ποσού 0,5‰ (μηδέν πέντε τοις χιλίοις) επί των ετήσιων εισροών του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ. Οι δαπάνες των συμβάσεων αυτών θα καλύπτεται από τον ετήσιο προϋπολογισμό λειτουργικών και επενδυτικών δαπανών της ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ και δεν θα υπερβαίνει το 20% (είκοσι τοις εκατό) αυτού.
Αιτιολογική Έκθεση
Ο Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ είναι ένα μέγεθος διαρκώς μεταβαλλόμενο, από την εξέλιξη του οποίου εξαρτάται η βιωσιμότητα των ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στη χώρα μας. Η προσήκουσα και εύρυθμη διαχείρισή του, η οποία αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ, είναι ασφαλώς επιβεβλημένη. Για να εξασφαλιστεί η εν λόγω δέουσα διαχείριση, ιδίως ενόψει των τεχνολογικά ραγδαίων εξελίξεων, αλλά και των πολλαπλών παραγόντων από τους οποίους εξαρτάται η πορεία του ΕΛΑΠΕ, κρίνεται απαραίτητη η υποστήριξή του, ενδεικτικώς με την χρήση ενδεδειγμένων και ανά πάσα στιγμή επικαιροποιημένων πληροφοριακών συστημάτων, με την διενέργεια κρίσιμων οικονομικών μελετών, αλλά και με την λειτουργία εν γένει υποστηρικτικών υπηρεσιών.
Ενδεικτικό, αλλά όχι το μόνο, παράδειγμα αποτελεί η επιτακτική ανάγκη ανάπτυξης από τη ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ κατάλληλου συστήματος προβλέψεων με στόχο τη βελτίωση της ακρίβειας των προβλέψεων παραγωγής των μονάδων ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, ώστε οι προβλέψεις αυτές να προσεγγίζουν κατά το δυνατόν την ποσότητα ενέργειας που πρόκειται να παραχθεί, ελαχιστοποιώντας τις αποκλίσεις παραγωγής των εν λόγω μονάδων. Σημειώνεται ότι η εκτιμώμενη επιβάρυνση του ΕΛΑΠΕ από το κόστος εξισορρόπησης που δημιουργείται από τις μη ακριβείς προβλέψεις υπολογίζεται σε ποσά που ενδέχεται να ανέλθουν στα 120 εκατομμύρια ευρώ. Οι προβλέψεις παραγωγής των εν λόγω μονάδων, παρέχονται μέχρι σήμερα (μεταβατικά) στην ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ από τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) (κατόπιν σύναψης σχετικού Μνημονίου Συνεργασίας), μη έχοντας τη δυνατότητα η ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ να έχει έλεγχο επί αυτών ή επί του συστήματος από το οποίο εξάγονται. Η συνεργασία μέσω του ανωτέρω Μνημονίου ισχύει μέχρι η ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ να αναπτύξει και εφαρμόσει το δικό της σύστημα προβλέψεων, με αποκλειστική συμβατική σχέση μεταξύ αυτής και των εξειδικευμένων παρόχων.
Για τους λόγους αυτούς, που αποτελούν λόγους δημοσίου συμφέροντος, που προέχουν των σχετικών υποχρεώσεων για την τήρηση της συνήθους διαδικασίας ανάθεσης, κρίνεται σκόπιμο να προβλεφθεί η παρέκκλιση από τις σχετικές διατάξεις. Η παρέκκλιση αυτή υπαγορεύεται κυρίως από την ταχύτητα με την οποία μεταβάλλεται ο ΕΛΑΠΕ, ταχύτητα που δεν μπορεί να συμπλεύσει με τους χρόνους που απαιτούνται, κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων, για την διενέργεια μιας διαγωνιστικής διαδικασίας, η οποία είναι μακρά και γραφειοκρατικά σύνθετη, καθιστώντας έτσι συχνά άνευ αντικειμένου τη σχετική διαδικασία.
ΙΙ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011: «2. Η Αρχή έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: […..] γ) Γνωμοδοτεί για τη νομιμότητα κάθε διάταξης σχεδίου νόμου ή κανονιστικής πράξης που αφορά στις δημόσιες συμβάσεις και συμμετέχει στις οικείες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές. Τα αρμόδια όργανα οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη της Αρχής. Ειδικότερα: αα) Η Αρχή γνωμοδοτεί επί των διατάξεων σχεδίων νόμων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις πριν από την κατάθεση τους στη Βουλή. Αν ο αρμόδιος Υπουργός διαφωνεί με τη γνώμη της Αρχής, η Αρχή δύναται να συγκαλεί συσκέψεις, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της και εκπροσώπων όλων των συναρμόδιων Υπουργείων με σκοπό την ανταλλαγή και σύγκλιση των απόψεων. Στις εν λόγω συσκέψεις η Αρχή και κάθε συναρμόδιος Υπουργός μπορούν να ζητούν τη συμμετοχή ανεξάρτητων τρίτων, ειδικών σε θέματα δημοσίων συμβάσεων. Οι συσκέψεις αυτές πραγματοποιούνται σε διάστημα δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την περιέλευση της πρόσκλησης της Αρχής στους συμμετέχοντες. Η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αυτής δεν κωλύει τη συνέχιση της διαδικασίας ψήφισης του σχεδίου νόμου. Αν δεν αρθεί η διαφωνία μεταξύ του αρμόδιου Υπουργού και της Αρχής, στη γνώμη της Αρχής προσαρτάται έκθεση του Υπουργού στην οποία περιλαμβάνεται και ειδική αιτιολόγηση κάθε απόκλισης από το περιεχόμενο της γνώμης. Τα εν λόγω έγγραφα συνοδεύουν τα σχέδια νόμων κατά την κατάθεση τους στη Βουλή και αναρτώνται με επιμέλεια της Αρχής στην ιστοσελίδα της. Σε περίπτωση απόκλισης του σχεδίου νόμου από τη γνώμη της Αρχής, η αρμόδια επιτροπή της Βουλής δύναται να καλεί, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, σε ακρόαση τον Πρόεδρο της Αρχής. […..] Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της παρούσας περίπτωσης ασκείται μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την περιέλευση των ανωτέρω σχεδίων διατάξεων στην Αρχή, με μέριμνα του οικείου οργάνου.».
Στο βαθμό που η ανωτέρω αναφερόμενη νομοθετική διάταξη, ως παρατίθεται ανωτέρω (υπό I), περιλαμβάνει ρυθμίσεις που αφορούν σε ζητήματα δημοσίων συμβάσεων, εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης, κατ’ άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011.
ΙΙΙ. Συναφείς διατάξεις
1. Το σύνολο των διατάξεων του ν. 4412/2016 «Δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» και, ειδικότερα:
Άρθρο 2 Ορισμοί (άρθρο 2 και άρθρο 33 παρ. 1 εδάφιο β΄ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
«1. Για τους σκοπούς του παρόντος εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί:
[...] 31) 31) ως «απευθείας ανάθεση» νοείται η διαδικασία ανάθεσης σύμβασης με ή χωρίς εκ των προτέρων δημοσιότητα κατά περίπτωση, σύμφωνα με την παρ. 3 των άρθρων 120 και 330, στο πλαίσιο της οποίας οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς αναθέτουν σύμβαση στον οικονομικό φορέα της επιλογής τους, κατόπιν έρευνας αγοράς, σύμφωνα με όσα ορίζονται στα άρθρα 118 και 328».
Το άρθρο 222 «Αντικείμενο και πεδίο εφαρμογής (άρθρο 1 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)»
1. Το παρόν Βιβλίο (άρθρα 222 έως 338) θεσπίζει κανόνες για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης που πραγματοποιούνται από αναθέτοντες φορείς για συμβάσεις και διαγωνισμούς μελετών, ανεξαρτήτως της εκτιμώμενης αξίας αυτών, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στα επιμέρους άρθρα του παρόντος Βιβλίου.
2. Διαδικασία σύναψης σύμβασης κατά την έννοια του παρόντος Βιβλίου, είναι η διαδικασία για την απόκτηση έργων, προμηθειών ή υπηρεσιών από οικονομικούς φορείς που επιλέγονται από έναν ή περισσότερους αναθέτοντες φορείς, εφόσον τα εν λόγω έργα, προμήθειες ή υπηρεσίες προορίζονται για την εκτέλεση μιας εκ των δραστηριοτήτων που αναφέρονται στα άρθρα 228 έως 234.
[….]
6. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του κατά περίπτωση εποπτεύοντος Υπουργού, κατόπιν αιτιολογημένου αιτήματος αναθέτοντος φορέα, είναι δυνατή η παρέκκλιση από διατάξεις των άρθρων 279, 281, 302, 315 έως 317, 326 έως 333, καθώς και των παρ. 4,5 και 6 του άρθρου 1. Στο αίτημα του αναθέτοντος φορέα περιλαμβάνονται οι λόγοι που καθιστούν αναγκαία την αιτούμενη παρέκκλιση, λόγω της νομικής φύσης του φορέα ή /και του αντικειμένου των συμβάσεων, καθώς και οι προτεινόμενοι προς εφαρμογή κανόνες.
7. Οι διατάξεις των άρθρων 279, 281, 302, 315 έως 317, 326 έως 333, καθώς και των παρ. 4,5 και 6 του άρθρου 1 δεν εφαρμόζονται από τις εταιρείες του Κεφαλαίου Β΄ του ν. 3429/2005 (Α΄ 314).
Άρθρο 223 Αναθέτουσες αρχές (άρθρο 3 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
1. Για τους σκοπούς του παρόντος Βιβλίου (άρθρα 222 έως 338) ως αναθέτουσες αρχές νοούνται το κράτος, οι αρχές περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου και οι ενώσεις μιας ή περισσότερων από αυτές τις αρχές ή ενός ή περισσότερων από αυτούς τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου.
2. Ως «αρχές περιφερειακής αυτοδιοίκησης» νοούνται όλες οι αρχές των διοικητικών μονάδων που απαριθμούνται ενδεικτικώς στα επίπεδα NUTS 1, και 2 και οι μικρότερες διοικητικές μονάδες, όπως αναφέρονται στον Κανονισμό (ΕΚ) 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.
3. Ως αρχές «τοπικής αυτοδιοίκησης» νοούνται όλες οι αρχές των διοικητικών μονάδων που εμπίπτουν στο επίπεδο NUTS 3, καθώς και μικρότερες διοικητικές μονάδες, όπως αναφέρονται στον Κανονισμό (ΕΚ) 1059/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου.
4. Ως οργανισμοί δημοσίου δικαίου νοούνται οργανισμοί που έχουν όλα τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
α) έχουν συσταθεί για το συγκεκριμένο σκοπό της κάλυψης αναγκών γενικού συμφέροντος που δεν έχουν βιομηχανικό ή εμπορικό χαρακτήρα·
β) έχουν νομική προσωπικότητα· και
γ) χρηματοδοτούνται, κατά το μεγαλύτερο μέρος, από το κράτος, τις αρχές περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου· ή υπόκεινται σε διαχειριστική εποπτεία από τις αρχές ή τους οργανισμούς αυτούς· ή έχουν διοικητικό, διευθυντικό ή εποπτικό συμβούλιο, του οποίου περισσότερα από τα μισά μέλη διορίζονται από το κράτος, τις αρχές περιφερειακής ή τοπικής αυτοδιοίκησης ή από άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου.
Άρθρο 224 Αναθέτοντες φορείς (άρθρο 4 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
1. Για τους σκοπούς του παρόντος Βιβλίου (άρθρα 222 έως 338) αναθέτοντες φορείς είναι εκείνοι οι οποίοι:
α) είναι αναθέτουσες αρχές ή δημόσιες επιχειρήσεις, οι οποίες ασκούν μία από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στα άρθρα 228 έως 234·
β) αν δεν είναι αναθέτουσες αρχές ή δημόσιες επιχειρήσεις, ασκούν, μεταξύ των δραστηριοτήτων τους, κάποια από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στα άρθρα 228 έως 234 ή συνδυασμό τέτοιων δραστηριοτήτων και λειτουργούν επί τη βάσει ειδικών ή αποκλειστικών δικαιωμάτων τα οποία εκχωρεί αρμόδια αρχή της Ελλάδας.
2. Ως «δημόσια επιχείρηση» νοείται κάθε επιχείρηση στην οποία οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να ασκούν, άμεσα ή έμμεσα, δεσπόζουσα επιρροή λόγω κυριότητας, χρηματοδοτικής συμμετοχής ή των κανόνων που τη διέπουν. Η δεσπόζουσα επιρροή εκ μέρους των αναθετουσών αρχών τεκμαίρεται σε οποιαδήποτε από τις ακόλουθες περιπτώσεις στις οποίες οι εν λόγω αρχές, άμεσα ή έμμεσα:
α) κατέχουν την πλειοψηφία του εγγεγραμμένου κεφαλαίου της επιχείρησης ή
β) ελέγχουν την πλειοψηφία των ψήφων που συνδέονται με τις μετοχές που εκδίδει η επιχείρηση ή
γ) μπορούν να διορίζουν περισσότερα από τα μισά μέλη του διοικητικού, διευθυντικού ή εποπτικού οργάνου της επιχείρησης.
3. Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, «ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα» νοούνται τα δικαιώματα που εκχωρούνται από αρμόδια αρχή της Ελλάδας μέσω οιασδήποτε διάταξης νόμου ή διοικητικής πράξης που έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζει την άσκηση των δραστηριοτήτων οι οποίες ορίζονται στα άρθρα 228 έως 234 σε έναν ή περισσότερους φορείς, και η οποία επηρεάζει ουσιωδώς την ικανότητα άλλων φορέων να ασκούν τέτοιου είδους δραστηριότητα.
Τα δικαιώματα που έχουν εκχωρηθεί μέσω διαδικασίας στην οποία έχει διασφαλιστεί επαρκής δημοσιότητα και στην περίπτωση που η εκχώρηση των εν λόγω δικαιωμάτων βασίστηκε σε αντικειμενικά κριτήρια δεν συνιστούν ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα κατά την έννοια του πρώτου εδαφίου.
Οι διαδικασίες αυτές περιλαμβάνουν:
α) διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων με προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού, σύμφωνα με το Βιβλίο Ι (άρθρα 3 έως 221), το ν. 3978/2011, τις διατάξεις με τις οποίες εναρμονίζεται η νομοθεσία στην Οδηγία 2014/23/ΕΕ ή το παρόν Βιβλίο (άρθρα 222 έως 338)·
β) διαδικασίες, σύμφωνα με άλλες νομοθετικές πράξεις της Ένωσης, που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα II του Προσαρτήματος Β΄, οι οποίες διασφαλίζουν ικανοποιητική εκ των προτέρων διαφάνεια για τη χορήγηση αδειών με βάση αντικειμενικά κριτήρια.
Άρθρο 227 Κοινές διατάξεις (άρθρο 7 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
Για τους σκοπούς των άρθρων 228, 229 και 230, ο όρος «τροφοδότηση» περιλαμβάνει την παραγωγή, τη χονδρική, καθώς και τη λιανική πώληση. Ωστόσο η παραγωγή φυσικού αερίου με τη μορφή εξόρυξης υπόκειται στο πεδίο εφαρμογής του άρθρου 234.
Άρθρο 228 Φυσικό αέριο και θερμότητα (άρθρο 8 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
1. Όσον αφορά στο φυσικό αέριο και στη θερμότητα, οι διατάξεις του παρόντος Βιβλίου (άρθρα 222 έως 338) εφαρμόζονται στις ακόλουθες δραστηριότητες:
α) την παροχή ή λειτουργία σταθερών δικτύων που έχουν ως στόχο να παρέχουν στο κοινό υπηρεσίες στον τομέα της παραγωγής, της μεταφοράς ή της διανομής φυσικού αερίου ή θερμότητας·
β) την τροφοδότηση των δικτύων αυτών με φυσικό αέριο ή θερμότητα.
2. Η τροφοδότηση από αναθέτοντα φορέα που δεν είναι αναθέτουσα αρχή με φυσικό αέριο ή θερμότητα σταθερών δικτύων που παρέχουν υπηρεσίες στο κοινό δεν θεωρείται σχετική δραστηριότητα κατά την έννοια της παραγράφου 1, όταν πληρούνται όλες οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) η παραγωγή φυσικού αερίου ή θερμότητας από τον εν λόγω αναθέτοντα φορέα αποτελεί αναπόφευκτο αποτέλεσμα της άσκησης δραστηριότητας που δεν αναφέρεται στην παράγραφο 1 ή στα άρθρα 229 έως 231·
β) η τροφοδότηση του δημόσιου δικτύου αποβλέπει μόνο στην οικονομική εκμετάλλευση της παραγωγής αυτής και αντιστοιχεί το πολύ στο 20 % του κύκλου εργασιών του αναθέτοντος φορέα, με βάση το μέσο όρο των τριών τελευταίων ετών συμπεριλαμβανομένου του τρέχοντος έτους.
Άρθρο 229 Ηλεκτρισμός (άρθρο 9 της Οδηγίας 2014/25)
1. Όσον αφορά στον ηλεκτρισμό, οι διατάξεις του παρόντος Βιβλίου (άρθρα 222 έως 338) εφαρμόζονται στις ακόλουθες δραστηριότητες:
α) την παροχή ή λειτουργία σταθερών δικτύων που έχουν ως στόχο να παρέχουν στο κοινό υπηρεσίες στον τομέα της παραγωγής, της μεταφοράς ή της διανομής ηλεκτρισμού,
β) την τροφοδότηση των εν λόγω δικτύων με ηλεκτρισμό.
2. Η τροφοδότηση από αναθέτοντα φορέα που δεν είναι αναθέτουσα αρχή με ηλεκτρισμό σταθερών δικτύων που παρέχουν υπηρεσίες στο κοινό δεν θεωρείται σχετική δραστηριότητα κατά την έννοια της παραγράφου 1, όταν πληρούνται όλες οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) η παραγωγή ηλεκτρισμού από τον αναθέτοντα φορέα γίνεται διότι η κατανάλωσή του είναι αναγκαία για την άσκηση δραστηριότητας που δεν αναφέρεται στην παράγραφο 1 ή στα άρθρα 228, 230 και 231·
β) η τροφοδότηση του δημόσιου δικτύου εξαρτάται μόνον από την ιδία κατανάλωση του αναθέτοντος φορέα και δεν υπερβαίνει το 30% της συνολικής παραγωγής ενέργειας του εν λόγω αναθέτοντος φορέα, με βάση το μέσο όρο των τριών τελευταίων ετών συμπεριλαμβανομένου του τρέχοντος έτους.
Άρθρο 235 Κατώτατα όρια (άρθρο 15 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
Ως κατώτατα όρια, σε συνάρτηση προς την εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, εκτός ΦΠΑ, ορίζονται τα ακόλουθα:
α) 428.000 ευρώ για τις συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών, καθώς και για τους διαγωνισμούς μελετών,
β) 5.350.000 ευρώ για τις συμβάσεις έργων,
γ) 1.000.000 ευρώ για συμβάσεις υπηρεσιών που αφορούν κοινωνικές και άλλες ειδικές υπηρεσίες που περιέχονται στον κατάλογο του Παραρτήματος XVII του Προσαρτήματος Β`.
{Τα κατώτατα όρια που καθορίζονται στις ως άνω περιπτώσεις α` και β` ισχύουν ως έχουν αναθεωρηθεί, σύμφωνα με το άρθρο 17 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ.
Άρθρο 236 Μέθοδοι υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας των συμβάσεων (άρθρο 16 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
1. Ο υπολογισμός της εκτιμώμενης αξίας μιας σύμβασης βασίζεται στο συνολικό πληρωτέο ποσό, χωρίς ΦΠΑ, όπως εκτιμάται από τον αναθέτοντα φορέα, συμπεριλαμβανομένου κάθε τυχόν δικαιώματος προαίρεσης ή τυχόν παρατάσεων της σύμβασης, όπως αυτά προβλέπονται ρητά στα έγγραφα της σύμβασης.
Αν ο αναθέτων φορέας προβλέπει απονομή βραβείων ή καταβολή χρηματικών ποσών για τους υποψήφιους ή προσφέροντες, λαμβάνει υπόψη του τα ποσά αυτά κατά τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης.
2. Όταν ο αναθέτων φορέας αποτελείται από χωριστές επιχειρησιακές μονάδες, λαμβάνεται υπόψη η συνολική εκτιμώμενη αξία για όλες τις χωριστές επιχειρησιακές μονάδες.
Κατά παρέκκλιση του πρώτου εδαφίου, αν μία χωριστή επιχειρησιακή μονάδα είναι ανεξαρτήτως υπεύθυνη για τις διαδικασίες ανάθεσης των συμβάσεων της ίδιας ή ορισμένων κατηγοριών αυτών, η αξία των συμβάσεων μπορεί να υπολογίζεται στο επίπεδο της συγκεκριμένης μονάδας.
3. Η επιλογή της χρησιμοποιούμενης μεθόδου για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας μιας σύμβασης δεν γίνεται με σκοπό την αποφυγή της εφαρμογής οποιασδήποτε διάταξης του παρόντος νόμου. Η σύμβαση δεν κατατέμνεται κατά τρόπο ώστε να αποφεύγεται η εφαρμογή οποιασδήποτε διάταξης του παρόντος νόμου, εκτός αν δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους.
4. Η εκτιμωμένη αξία ισχύει τη στιγμή της αποστολής της προκήρυξης διαγωνισμού ή, στις περιπτώσεις που δεν προβλέπεται τέτοια προκήρυξη, τη στιγμή που ο αναθέτων φορέας εκκινεί τη διαδικασία σύναψης της σύμβασης, για παράδειγμα, ερχόμενος σε επαφή με οικονομικούς φορείς για τους σκοπούς σύναψης σύμβασης, όπου ενδείκνυται κατά τα ειδικότερα προβλεπόμενα στο άρθρο 290.
5. Όσον αφορά στις συμφωνίες-πλαίσιο και τα δυναμικά συστήματα αγορών, η αξία που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι η μέγιστη εκτιμώμενη αξία, χωρίς ΦΠΑ, του συνόλου των συμβάσεων που προβλέπονται για τη συνολική διάρκεια της συμφωνίας-πλαίσιο ή του δυναμικού συστήματος αγορών.
6. Στην περίπτωση συμπράξεων καινοτομίας, η αξία που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι η μέγιστη εκτιμώμενη αξία, χωρίς ΦΠΑ, των δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης που θα λάβουν χώρα σε όλα τα στάδια της προβλεπόμενης σύμπραξης, καθώς και των αγαθών, των υπηρεσιών ή των έργων που θα αναπτυχθούν και θα παρασχεθούν μετά τη λήξη της προβλεπόμενης σύμπραξης.
7. Για τους σκοπούς του άρθρου 235, οι αναθέτοντες φορείς περιλαμβάνουν στην εκτιμώμενη αξία μιας σύμβασης έργων το κόστος των έργων, καθώς και τη συνολική εκτιμώμενη αξία τυχόν αγαθών ή υπηρεσιών που τίθενται στη διάθεση του αναδόχου από τους αναθέτοντες φορείς, εφόσον είναι αναγκαία για την εκτέλεση των έργων.
8. Όταν προτεινόμενο έργο ή προτεινόμενη παροχή υπηρεσιών μπορεί να οδηγήσει σε ανάθεση συμβάσεων υπό τη μορφή χωριστών τμημάτων, λαμβάνεται υπόψη η συνολική εκτιμώμενη αξία όλων αυτών των τμημάτων. Όταν η συνολική αξία των τμημάτων ισούται ή υπερβαίνει το κατώτατο όριο που προβλέπεται στο άρθρο 235, το παρόν Βιβλίο (άρθρα 222 έως 338) εφαρμόζεται στην ανάθεση κάθε τμήματος.
9. Όταν ένα σχέδιο αγοράς για την απόκτηση ομοιογενών αγαθών μπορεί να οδηγήσει στην ανάθεση συμβάσεων υπό τη μορφή χωριστών τμημάτων, λαμβάνεται υπ' όψιν, για την εφαρμογή των σημείων β΄ και γ΄ του άρθρου 235, η συνολική εκτιμώμενη αξία όλων των τμημάτων.
Όταν η συνολική αξία των τμημάτων ισούται με ή υπερβαίνει την αξία που προβλέπεται στο άρθρο 235, το παρόν Βιβλίο εφαρμόζεται στην ανάθεση κάθε επιμέρους τμήματος.
10. Κατά παρέκκλιση των παραγράφων 8 και 9, οι αναθέτοντες φορείς μπορούν να αναθέτουν συμβάσεις για μεμονωμένα τμήματα κατά τις διατάξεις του παρόντος Βιβλίου, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την εκτιμώμενη αξία μόνο του τμήματος, εφόσον αυτή, χωρίς ΦΠΑ είναι μικρότερη από ογδόντα χιλιάδες ευρώ (80.000) για προμήθειες ή υπηρεσίες ή από ένα εκατομμύριο Ευρώ (1.000.000) για έργα, υπό την προϋπόθεση ότι η συνολική αξία των τμημάτων που ανατίθενται με αυτόν τον τρόπο δεν υπερβαίνει το 20% της συνολικής αξίας όλων των τμημάτων στα οποία έχει διαιρεθεί το προτεινόμενο έργο, η προτεινόμενη αγορά παρεμφερών αγαθών ή η προτεινόμενη παροχή υπηρεσιών.
11. Όταν πρόκειται για συμβάσεις προμηθειών ή υπηρεσιών που έχουν περιοδικό χαρακτήρα ή που προβλέπεται να ανανεωθούν μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, λαμβάνεται ως βάση για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης:
α) είτε η συνολική πραγματική αξία των διαδοχικών συμβάσεων ιδίου τύπου οι οποίες συνήφθησαν κατά το προηγούμενο δωδεκάμηνο ή κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος, αναπροσαρμοσμένη, ει δυνατόν, προκειμένου να ληφθούν υπόψη ενδεχόμενες μεταβολές ως προς την ποσότητα ή την αξία τους κατά τους δώδεκα μήνες που έπονται της αρχικής σύμβασης·
β) είτε η συνολική εκτιμώμενη αξία των διαδοχικών συμβάσεων που συνήφθησαν κατά το δωδεκάμηνο που έπεται της πρώτης παράδοσης ή κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους, εφόσον αυτό υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες.
12. Όσον αφορά τις συμβάσεις προμηθειών που αφορούν χρηματοδοτική μίσθωση, μίσθωση ή μίσθωση-αγορά προϊόντων, ως βάση για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης λαμβάνεται:
α) στην περίπτωση συμβάσεων ορισμένου χρόνου, εφόσον η διάρκειά τους είναι ίση ή μικρότερη από δώδεκα μήνες, η συνολική εκτιμώμενη αξία για τη διάρκεια της σύμβασης ή, εφόσον η διάρκεια της σύμβασης είναι μεγαλύτερη από δώδεκα μήνες, η συνολική αξία της σύμβασης, συμπεριλαμβανομένης της εκτιμώμενης υπολειπόμενης αξίας·
β) για τις συμβάσεις αορίστου χρόνου ή τις συμβάσεις των οποίων η διάρκεια δεν μπορεί να προσδιοριστεί, η μηνιαία αξία πολλαπλασιαζόμενη επί 48.
13. Όσον αφορά τις συμβάσεις υπηρεσιών, ο υπολογισμός της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης βασίζεται, κατά περίπτωση, στα εξής:
α) ασφαλιστικές υπηρεσίες: το καταβλητέο ασφάλιστρο και άλλοι τρόποι αμοιβής·
β) τραπεζικές και άλλες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες: οι αμοιβές, οι καταβλητέες προμήθειες, οι τόκοι και άλλοι τρόποι αμοιβής·
γ) συμβάσεις μελετών: οι αμοιβές, οι καταβλητέες προμήθειες και άλλοι τρόποι αμοιβής.
14. Όσον αφορά στις συμβάσεις υπηρεσιών στις οποίες δεν αναφέρεται συνολική τιμή, ως βάση υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας των συμβάσεων λαμβάνεται:
α) στην περίπτωση συμβάσεων ορισμένου χρόνου και εφόσον η διάρκειά τους είναι ίση ή μικρότερη από 48 μήνες: η συνολική αξία για όλη τη διάρκειά τους·
β) στην περίπτωση συμβάσεων αορίστου χρόνου ή διάρκειας μεγαλύτερης των 48 μηνών: η μηνιαία αξία πολλαπλασιαζόμενη επί 48.
Άρθρο 263 Επιλογή των διαδικασιών (άρθρο 44 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
1 Οι αναθέτοντες φορείς μπορούν να προσφεύγουν στις ανοικτές ή στις κλειστές διαδικασίες ή στις διαδικασίες με διαπραγμάτευση με προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού ή στον ανταγωνιστικό διάλογο ή στη σύμπραξη καινοτομίας, όπως ρυθμίζονται, σύμφωνα με το παρόν Βιβλίο.
2. Η προκήρυξη διαγωνισμού μπορεί να λάβει χώρα με ένα από τα ακόλουθα μέσα:
α) μέσω περιοδικής ενδεικτικής προκήρυξης , σύμφωνα με το άρθρο 291, αν η σύμβαση ανατίθεται μέσω κλειστής διαδικασίας ή διαδικασίας με διαπραγμάτευση,
β) μέσω γνωστοποίησης για την ύπαρξη συστήματος προεπιλογής, σύμφωνα με το άρθρο 292, αν η σύμβαση ανατίθεται μέσω κλειστής διαδικασίας ή διαδικασίας με διαπραγμάτευση ή με ανταγωνιστικό διάλογο ή σύμπραξη καινοτομίας,
γ) μέσω της προκήρυξης σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 293.
Στην περίπτωση α΄ της παρούσας παραγράφου, οι οικονομικοί φορείς που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον μετά τη δημοσίευση της περιοδικής ενδεικτικής προκήρυξης προσκαλούνται στη συνέχεια να επιβεβαιώσουν το ενδιαφέρον τους γραπτώς μέσω πρόσκλησης επιβεβαίωσης ενδιαφέροντος, σύμφωνα με το άρθρο 299.
3. Στις ειδικές περιπτώσεις και περιστάσεις που αναφέρονται ρητά στο άρθρο 269, οι αναθέτοντες φορείς δύνανται να προσφεύγουν στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού.
Άρθρο 269 Χρήση της διαδικασίας με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 50 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
Οι αναθέτοντες φορείς μπορούν να χρησιμοποιούν μια διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού, στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) εάν, ύστερα από διαδικασία με προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού, δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά ή καμία από τις υποβληθείσες προσφορές δεν είναι κατάλληλη ή καμία αίτηση συμμετοχής ή καμία από τις υποβληθείσες αιτήσεις δεν είναι κατάλληλη, εφόσον δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιωδώς οι αρχικοί όροι της σύμβασης.
Μη κατάλληλη θεωρείται μία προσφορά όταν είναι άσχετη με τη σύμβαση και αδυνατεί προδήλως, χωρίς να τροποποιηθεί ουσιαστικά, να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του αναθέτοντος φορέα, όπως προσδιορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης.
Μη κατάλληλη θεωρείται μία αίτηση συμμετοχής όταν στο πρόσωπο του οικονομικού φορέα συντρέχει υποχρεωτικός ή δυνητικός λόγος αποκλεισμού, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 304 ή την παράγραφο 1 του άρθρου 305 ή όταν αυτός δεν πληροί τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής που έχει θέσει ο αναθέτων φορέας, σύμφωνα με το άρθρα 304 ή 305,
β) εάν μια σύμβαση έχει αποκλειστικά ως στόχο έρευνα, δοκιμές, μελέτη ή ανάπτυξη και όχι την εξασφάλιση κέρδους ή την ανάκτηση των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης και στον βαθμό που η ανάθεση μιας τέτοιας σύμβασης δεν θίγει την ανάθεση, με διαγωνιστική διαδικασία, επόμενων συμβάσεων, οι οποίες θα επιδιώκουν ιδίως αυτούς τους στόχους,
γ) εάν τα έργα, τα αγαθά ή οι υπηρεσίες μπορούν να παρασχεθούν μόνον από έναν συγκεκριμένο οικονομικό φορέα για οποιονδήποτε από τους κατωτέρω λόγους:
αα) ο στόχος της σύμβασης είναι η δημιουργία ή απόκτηση μοναδικού έργου τέχνης ή καλλιτεχνικής εκδήλωσης, όπου η ταυτότητα του καλλιτέχνη συνδέεται άρρηκτα με τον μοναδικό χαρακτήρα και την αξία του έργου τέχνης,
ββ) δεν υφίσταται ανταγωνισμός, επειδή υπάρχουν τεχνικοί λόγοι που εμποδίζουν την ανάπτυξή του,
γγ) για λόγους προστασίας αποκλειστικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.
Οι εξαιρέσεις που ορίζονται στις υποπεριπτώσεις ββ) και γγ) εφαρμόζονται μόνο εάν δεν υπάρχει εύλογη εναλλακτική λύση ή υποκατάστατο και η απουσία ανταγωνισμού δεν είναι αποτέλεσμα τεχνητού περιορισμού των παραμέτρων της σύμβασης,
δ) στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο, εάν λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε γεγονότα απρόβλεπτα για τον αναθέτοντα φορέα, δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές και τις διαδικασίες με διαπραγμάτευση με προηγούμενη προκήρυξη διαγωνισμού. Οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αναθέτοντες φορείς για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη,
ε) στην περίπτωση συμβάσεων προμηθειών για συμπληρωματικές παραδόσεις που πραγματοποιούνται από τον αρχικό προμηθευτή και προορίζονται είτε για τη μερική αντικατάσταση αγαθών ή εγκαταστάσεων είτε για επέκταση υφιστάμενων αγαθών ή εγκαταστάσεων, εφόσον η αλλαγή προμηθευτή θα υποχρέωνε τον αναθέτοντα φορέα να προμηθευτεί αγαθά με διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά τα οποία είναι ασυμβίβαστα ή προκαλούν δυσανάλογες τεχνικές δυσχέρειες ως προς τη χρήση και τη συντήρηση,
στ) για νέα έργα ή υπηρεσίες που συνίστανται στην επανάληψη παρομοίων έργων ή υπηρεσιών που ανατέθηκαν στον ανάδοχο στον οποίο είχε ανατεθεί παλαιότερη σύμβαση από τους ίδιους αναθέτοντες φορείς, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά τα έργα ή υπηρεσίες είναι, σύμφωνα με βασικό σχέδιο το οποίο αποτέλεσε αντικείμενο αρχικής σύμβασης η οποία έχει συναφθεί, σύμφωνα με διαδικασία που ορίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 263.
Στο βασικό σχέδιο επισημαίνεται η έκταση πιθανών συμπληρωματικών έργων ή υπηρεσιών και οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες θα ανατεθούν. Η ενδεχόμενη χρήση της εν λόγω διαδικασίας επισημαίνεται ήδη κατά την προκήρυξη του πρώτου διαγωνισμού και το συνολικό προβλεπόμενο ποσό των επακόλουθων εργασιών ή υπηρεσιών λαμβάνεται υπόψη από τους αναθέτοντες φορείς κατά την εφαρμογή των άρθρων 235 και 236,
ζ) για αγαθά που είναι εισηγμένα και αγοράζονται σε χρηματιστήριο εμπορευμάτων,
η) για τις αγορές ευκαιρίας, όταν, με την αξιοποίηση μιας ιδιαίτερα ευνοϊκής ευκαιρίας που παρουσιάζεται για πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, μπορούν να αποκτηθούναγαθά σε τιμή πολύ χαμηλότερη από τις τιμές που επικρατούν συνήθως στην αγορά,
θ) για την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών, υπό ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους είτε από έναν προμηθευτή που έπαυσε οριστικά τις εμπορικές του δραστηριότητες είτε από τον εκκαθαριστή σε διαδικασία αφερεγγυότητας, δικαστικού συμβιβασμού ή ανάλογης διαδικασίας που προβλέπεται σε διατάξεις νόμου,
ι) όταν η σχετική σύμβαση υπηρεσιών έπεται διαγωνισμού μελετών που έχει διοργανωθεί, σύμφωνα με το παρόν Βιβλίο πρέπει, σύμφωνα με τους κανόνες που προβλέπει ο διαγωνισμός μελετών, να ανατεθεί στον νικητή ή σε έναν από τους νικητές του διαγωνισμού αυτού· στην τελευταία αυτή περίπτωση, όλοι οι νικητές του διαγωνισμού πρέπει να καλούνται να συμμετάσχουν στις διαπραγματεύσεις.
Άρθρο 269Α
Εξαιρούνται της υποχρεωτικής εφαρμογής των άρθρων 79 παράγραφοι 1 έως 4, 258 παράγραφος 1 και 302 παράγραφος 1 περίπτωση α΄, οι ακόλουθες περιπτώσεις του άρθρου 269:
α) όπου η δυνατότητα ανάθεσης περιορίζεται σε έναν προκαθορισμένο συμμετέχοντα σύμφωνα με τις περιπτώσεις γ΄, ε΄, στ΄ και θ΄ της παραγράφου 1,
β) λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της ανάθεσης σύμφωνα με τις περιπτώσεις δ΄ και η΄ της παραγράφου 1 και
γ) λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της συναλλαγής στην περίπτωση προμηθειών που είναι εισηγμένες και αγοράζονται σε χρηματιστήριο εμπορευμάτων σύμφωνα με την περίπτωση ζ΄ της παραγράφου 1.
Στις περιπτώσεις α΄ και β΄ η διαδικασία διεξάγεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στους όρους της πρόσκλησης και η αξιολόγηση των προσφορών μπορεί να γίνεται σε ενιαίο στάδιο με την ανάθεση της σύμβασης. Στην περίπτωση γ΄ δεν απαιτείται προηγούμενη πρόσκληση και η διαδικασία διεξάγεται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συναλλαγής.
Άρθρο 328 Απευθείας ανάθεση
1. Προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης είναι ίση ή κατώτερη από το όριο των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ.
Για τις διαδικασίες ανάθεσης σύμβασης έργου και τις συμβάσεις υπηρεσιών, οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των άρθρων 318 έως 321, το ποσό του προηγούμενου εδαφίου είναι εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ.
2. Η απευθείας ανάθεση διενεργείται από τις αρμόδιες για την ανάθεση της σύμβασης υπηρεσίες του αναθέτοντα φορέα, χωρίς να απαιτείται γνωμοδότηση συλλογικού οργάνου.
3. Η απευθείας ανάθεση σε συγκεκριμένο οικονομικό φορέα γίνεται με κριτήρια τη δυνατότητα της καλής και έγκαιρης εκτέλεσης της σύμβασης από τον ανάδοχο και την οικονομική του προσφορά.
4. Μετά από την έκδοση της απόφασης ανάθεσης, ο αναθέτων φορέας κοινοποιεί στον οικονομικό φορέα την απόφαση και τη δημοσιεύει στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 38 και το άρθρο 260 περί Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημόσιων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ). Η παράλειψη δημοσίευσης καθιστά τη σύμβαση αυτοδικαίως άκυρη. Με την κοινοποίηση της απόφασης ανάθεσης η σύμβαση θεωρείται ότι έχει συναφθεί και η υπογραφή του σχετικού συμφωνητικού έχει αποδεικτικό χαρακτήρα. Η υπογραφή συμφωνητικού απαιτείται για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία που υπερβαίνει το ποσό των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ, με την επιφύλαξη της παρ. 6 του άρθρου 315 περί ειδικών κανόνων διεξαγωγής διαδικασίας ανάθεσης σύμβασης. Ειδικά για τις συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών που αφορούν σε ενέργειες τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ και του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή ταμείων, καθώς και των τομεακών, περιφερειακών και ειδικών προγραμμάτων του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ), το ανωτέρω ποσό ορίζεται σε δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ.
Η απόφαση ανάθεσης περιέχει κατ’ ελάχιστο:
α) την επωνυμία και τα στοιχεία του αναθέτοντα φορέα,
β) περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης και της αξίας της,
γ) όνομα και στοιχεία επικοινωνίας του οικονομικού φορέα στον οποίο ανατίθεται η σύμβαση,
δ) κάθε άλλη πληροφορία που ο αναθέτων φορέας κρίνει απαραίτητη.
Άρθρο 330 Έναρξη διαδικασίας σύναψης σύμβασης
1. Για τις συμβάσεις κάτω των ορίων, ως χρόνος έναρξης της ανοικτής διαδικασίας, της κλειστής διαδικασίας και της διαδικασίας διαπραγμάτευσης με δημοσίευση προκήρυξης, ανταγωνιστικού διαλόγου και της σύμπραξης καινοτομίας νοείται η ημερομηνία δημοσίευσης της προκήρυξης σύμβασης στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 296 περί δημοσίευσης σε εθνικό επίπεδο.
2. Ως χρόνος έναρξης της διαδικασίας της απευθείας ανάθεσης ή της διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης νοείται η ημερομηνία αποστολής προς τους οικονομικούς φορείς της πρώτης πρόσκλησης υποβολής προσφοράς ή της πρώτης πρόσκλησης συμμετοχής σε διαπραγμάτευση.
3. Για τις συμβάσεις του άρθρου 328 περί απευθείας ανάθεσης και για τους αναθέτοντες φορείς που είναι αναθέτουσες αρχές ισχύουν τα ακόλουθα:
α) Η πρόσκληση της παρ. 2, ειδικά για συμβάσεις προμήθειας αγαθών και παροχής υπηρεσιών με εκτιμώμενη αξία άνω του ορίου των δύο χιλιάδων πεντακοσίων (2.500) ευρώ, δύναται να απευθύνεται και σε έναν οικονομικό φορέα και αναρτάται στο ΚΗΜΔΗΣ τουλάχιστον πέντε (5) εργάσιμες ημέρες πριν από την κοινοποίηση της απόφασης ανάθεσης. Δεν λαμβάνονται υπόψη προσφορές οικονομικών φορέων που δεν προσκλήθηκαν να υποβάλουν προσφορά.
β) Για τις δημόσιες συμβάσεις έργου με εκτιμώμενη αξία μέχρι τριάντα χιλιάδες (30.000) ευρώ, η πρόσκληση της παρ. 2 δύναται να απευθύνεται και σε έναν οικονομικό φορέα και αναρτάται στο ΚΗΜΔΗΣ πέντε (5) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν από την κοινοποίηση της απόφασης ανάθεσης. Δεν λαμβάνονται υπόψη προσφορές οικονομικών φορέων που δεν προσκλήθηκαν να υποβάλουν προσφορά.
Για τις δημόσιες συμβάσεις έργου με εκτιμώμενη αξία άνω των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ, η πρόσκληση για την υποβολή προσφοράς αποστέλλεται σε τουλάχιστον τρεις (3) φορείς και αναρτάται στο ΚΗΜΔΗΣ για τουλάχιστον πέντε (5) ημέρες πριν από την κοινοποίηση της απόφασης ανάθεσης. Δεν αξιολογούνται προσφορές οικονομικών φορέων, που δεν προσκλήθηκαν να υποβάλουν προσφορά.
γ) Οι προσκλήσεις για την υποβολή προσφοράς στις συμβάσεις έργων, μελετών και τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών αναρτώνται και στην ιστοσελίδα του Τ.Ε.Ε.
4. Η παράλειψη εκπλήρωσης της υποχρέωσης της παρ. 3 κωλύει τη σύναψη της σύμβασης.
2. Ο ν. 4001/2011 «Για τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις» και, ειδικότερα τα κάτωθι άρθρα αυτού, ως τροποποιημένα ισχύουν :
- Το άρθρο 117 Β «Ανεξάρτητος Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας», ως τροποποιημένο ισχύει :
«1. Με την ολοκλήρωση της μεταφοράς των δραστηριοτήτων της ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ στην ΑΔΜΗΕ ΑΕ, η ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ μετονομάζεται σε "ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΕ" και με διακριτικό τίτλο "ΛΑΓΗΕ ΑΕ" (εφεξής Λειτουργός Αγοράς), η οποία θα λειτουργεί σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και θα διέπεται από τις διατάξεις του κ.ν. 2190/1920 και τις διατάξεις του παρόντος νόμου, προσαρμόζοντας αντίστοιχα το Καταστατικό της.
2. Σύμφωνα με όσα ειδικότερα ορίζονται στα άρθρα 118 και 119, η ΛΑΓΗΕ ΑΕ ασκεί τις δραστηριότητες που ασκούνταν από τη ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ, πλην εκείνων που κατά το άρθρο 99 μεταφέρονται στην ΑΔΜΗΕ ΑΕ. Τα πάγια στοιχεία, που κατά την Έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου, χρησιμοποιούνται στις παραμένουσες στη ΔΕΣΜΗΕ ΑΕ δραστηριότητες, παραμένουν σε αυτήν.»
- Το άρθρο 118 «Σκοπός και αρμοδιότητες του Διαχειριστή ΑΠΕ & Εγγυήσεων Προέλευσης Α.Ε.», ως τροποποιημένο ισχύει :
«1. Με την ολοκλήρωση της απόσχισης του κλάδου της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και της μεταφοράς των δραστηριοτήτων από τη ΛΑΓΗΕ Α.Ε. στην Ελληνικό Χρηματιστήριο Ενέργειας Α.Ε., όπως ορίζεται στα άρθρα 117Α, 117Β, 117Γ και 117Δ. Η ΛΑΓΗΕ Α.Ε. μετονομάζεται σε «Διαχειριστή ΑΠΕ & Εγγυήσεων Προέλευσης Α.Ε.», η οποία θα λειτουργεί σύμφωνα τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, προσαρμόζοντας αντίστοιχα το Καταστατικό της.
2. Η εταιρεία «Διαχειριστής ΑΠΕ & Εγγυήσεων Προέλευσης Α.Ε.» με διακριτικό τίτλο ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ (πρώην ΛΑΓΗΕ Α.Ε.) ασκεί ιδίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
α) Συνεργάζεται με τους Διαχειριστές του ΕΣΜΗΕ, του ΕΔΔΗΕ και το ΔΑΑ, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις του Κώδικα του Διαχειριστή ΑΠΕ & Εγγυήσεων Προέλευσης.
β) Συνάπτει Συμβάσεις λειτουργικής Ενίσχυσης κατά τα προβλεπόμενα στο ν. 4414/2016 (Α` 149) Συμβάσεις πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 12 του ν. 3468/2006 (Α` 129), εξαιρουμένων των σταθμών με Σύμβαση Ενεργειακού Συμψηφισμού και των Φ/Β του Ειδικού Προγράμματος Ανάπτυξης Φωτοβολταϊκών Συστημάτων σε Κτιριακές Εγκαταστάσεις και, ιδίως, σε δώματα και στέγες Κτιρίων (12323/ΓΓ175/09, Β` 1079 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και Περιβάλλοντος και Ενέργειας), που συνάπτουν Συμβάσεις Συμψηφισμού με Προμηθευτές, για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από εγκαταστάσεις Α.Π.Ε. ή Σ.Η.Θ.Υ.Α., εφόσον οι εγκαταστάσεις αυτές παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνδέονται στο Σύστημα είτε απευθείας είτε μέσω του Δικτύου, και καταβάλει τις πληρωμές που προβλέπονται στις Συμβάσεις αυτές από τον Ειδικό Λογαριασμό Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. Επικράτειας κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 143 του παρόντος νόμου.
γ) Εισπράττει έσοδο από τους αντισυμβαλλόμενους παραγωγούς της προηγούμενης παραγράφου για την κάλυψη των λειτουργικών και επενδυτικών δαπανών της, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις του Κώδικα του Διαχειριστή ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης.
δ) Υποβάλλει Προσφορές Έγχυσης για την ποσότητα ενέργειας η οποία προβλέπεται ότι θα εγχυθεί στο Σύστημα και στο Δίκτυο από Φωτοβολταϊκά Στεγών, από μονάδες ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ βάσει συμβάσεων πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 12 του ν. 3468/2006 (Α` 129) και βάσει συμβάσεων λειτουργικής Ενίσχυσης Σταθερής Τιμής κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 10 του ν. 4414/2016, σύμφωνα με τον Κώδικα του Διαχειριστή ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης.
ε) Δύναται να εκπροσωπεί στις Αγορές Ηλεκτρικής Ενέργειας ως Φορέας Συλλογικής Εκπροσώπησης (Φο.Σ.Ε.) τους παραγωγούς που συνάπτουν συμβάσεις λειτουργικής Ενίσχυσης Διαφορικής Προσαύξησης του άρθρου 9 του ν. 4414/2016,σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον Κώδικα του Διαχειριστή ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης.
στ) Υπολογίζει στο πλαίσιο εφαρμογής του άρθρου 48 το συνολικό μείγμα καυσίμων κάθε Προμηθευτή ηλεκτρικής ενέργειας και το υπολειπόμενο μείγμα καυσίμων της χώρας, καθώς και ελέγχει τη χρήση των Εγγυήσεων Προέλευσης για τον προσδιορισμό από τους Προμηθευτές στους καταναλωτές της προέλευσης της ηλεκτρικής ενέργειας, κατά τα προβλεπόμενα στον Κώδικα του Διαχειριστή ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης.
ζ) Συμμετέχει σε ενώσεις, οργανώσεις ή εταιρείες, μέλη των οποίων είναι Φορείς Έκδοσης Εγγυήσεων Προέλευσης, οι οποίες έχουν σκοπό την επεξεργασία και διαμόρφωση κανόνων κοινής δράσης που συντείνουν, στο πλαίσιο της κοινοτικής νομοθεσίας, στην εναρμόνιση του συστήματος των Εγγυήσεων Προέλευσης των μελών τους και στη δημιουργία ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής αγοράς με χρήση Εγγυήσεων Προέλευσης.
η) Εκκαθαρίζει και εισπράττει από 1.4.2019 το Ειδικό Τέλος για τη Μείωση Εκπομπών Αερίων Ρύπων και το Μεσοσταθμικό Μεταβλητό Κόστος Θερμικών Συμβατικών Σταθμών από τους υπόχρεους Προμηθευτές ή Αυτοπρομηθευόμενους Πελάτες, σύμφωνα με τις ειδικότερες προβλέψεις του Κώδικα Διαχειριστή Α.Π.Ε. και Εγγυήσεων Προέλευσης.».
3. Το Ελληνικό Δημόσιο δύναται να περιορίζει το ποσοστό συμμετοχής του στον Διαχειριστή ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης. Η διαδικασία διάθεσης και το ύψος του εκάστοτε διατιθέμενου ποσοστού ορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας.».
3. Στο άρθρο 40 του ν. Ν 2773/1999 «Απελευθέρωση αγοράς ηλεκτρ. ενέργειας (Βλ.& Ν.3428/05,3468/2006) κλπ διατάξεις» προβλέπονται τα κάτωθι:
Άρθρο 40
1. Ο Διαχειριστής του Συστήματος και ο Διαχειριστής του Δικτύου ανακτούν πλήρως τα ποσά που καταβάλλουν στους αντισυμβαλλόμενους σύμφωνα με το άρθρα 35, 36, 37 , 38 και 39 μέσω ειδικού Λογαριασμού τον οποίο διαχειρίζεται ο Διαχειριστής του Συστήματος.
2. Ο Διαχειριστής του Συστήματος υποχρεούται να συστήσει το αργότερο μέχρι την 30ή Απριλίου 2001 τον ειδικό Λογαριασμό της προηγούμενης παραγράφου.
3. Έσοδα του ειδικού Λογαριασμού είναι:
(α) Τα ποσό που καταβάλλουν οι κάτοχοι άδειας παραγωγής και προμήθειας του Συστήματος μέσω της διαδικασίας διευθέτησης των Αποκλίσεων Παραγωγής-Ζήτησης του άρθρου 20, το οποία αναλογούν στην ισχύ που εντάσσεται κατά προτεραιότητα στο Σύστημα από το Διαχειριστή του Συστήματος κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 35, 37 και 38.
(β) Τα ποσά που καταβάλλει η Δ.Ε.Η ως αποκλειστικός Προμηθευτής στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά, για την ηλεκτρική ενέργεια που απορροφάται στα συστήματα των νησιών αυτών κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 36, 37 και 38. Για τον υπολογισμό του ποσού αυτού ως τιμή Kwh λαμβάνεται το μέσο μεταβλητό κόστος της παραγωγής της Δ.Ε.Η. στα Μη Διασυνδεδεμένο Νησιά για κάθε μήνα, το οποίο τελεί υπό την έγκριση της Ρ.Α.Ε..
"(γ) «Το Ειδικό Τέλος για τη Μείωση Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ), που επιμερίζεται ομοιόμορφα για όλη την ελληνική επικράτεια σε κάθε Πελάτη, περιλαμβανομένων και των αυτοπαραγωγών, σύμφωνα με μεθοδολογία η οποία καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, που εκδίδεται μετά από γνώμη της Ρ.Α.Ε, και η οποία λαμβάνει υπόψη την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει ο κάθε Πελάτης και συντελεστές που διαφοροποιούν τον επιμερισμό κατά κατηγορία Πελατών, έτσι ώστε να προκύπτει χρέωση που εξισορροπεί τις οικονομικές συνέπειες μεταξύ των κατηγοριών Πελατών.»
Οι αριθμητικές τιμές των συντελεστών της ανωτέρω μεθοδολογίας προσδιορίζονται κάθε έτος με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης μετά από πρόταση της Ρ.Α.Ε., που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η ετήσια επιβάρυνση Πελάτη κατά θέση κατανάλωσης δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των εξακοσίων χιλιάδων ευρώ (600.000). Το όριο αυτό αναπροσαρμόζεται ετήσια με μέριμνα της Ρ.Α.Ε. σύμφωνα με την ετήσια μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή όπως δημοσιεύεται από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (Ε.Σ.Υ.Ε.)."
Το ανά Kwh ύψος του ειδικού τέλους είναι ενιαίο για όλη την ελληνική επικράτεια και προσδιορίζεται κάθε έτος με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μετά από πρόταση της Ρ.Α.Ε..»
4. Στην παρ. 4 του ν. 4685/2020 «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 κλπ. Διατάξεις» προβλέπονται τα κάτωθι:
«[…]4. Στο άρθρο 18 του ν. 3468/2006 (Α` 129) προστίθεται παράγραφος 4 ως εξής:
«4. Ειδικά για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, όλα τα Μητρώα Εγγυήσεων Προέλευσης τηρούνται στο Πληροφοριακό Σύστημα Εγγυήσεων Προέλευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας, το οποίο είναι ενιαίο για όλους τους Φορείς Έκδοσης και υπεύθυνος για τον ορισμό των προδιαγραφών του, τη λειτουργία του, τη συντήρηση και την αναβάθμισή του είναι αποκλειστικά ο Διαχειριστής ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης. Ο Διαχειριστής ΑΠΕ και Εγγυήσεων Προέλευσης διασφαλίζει τη συμμόρφωση του Πληροφοριακού Συστήματος Εγγυήσεων Προέλευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας με το ευρωπαϊκό πρότυπο EN 16325».
5. Η ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ δύναται αποκλειστικά εντός του έτους 2020 να συνάπτει μία ή περισσότερες συμβάσεις για την ανάπτυξη του Πληροφοριακού Συστήματος Εγγυήσεων Προέλευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας, με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατά παρέκκλιση του ν. 4412/2016 (Α` 147), με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 235 του ίδιου νόμου. Το συνολικό ποσό των συμβάσεων του προηγούμενου εδαφίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τις εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ πλέον ΦΠΑ.»
ΙV. Επί της σκοπιμότητας, της νομιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεων
Α. Με την προτεινόμενη διάταξη, δίδεται η δυνατότητα στη ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ να συνάπτει συμβάσεις σχετικές με τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ, μέχρι του ποσού που αντιστοιχεί στο 0,5‰ (μηδέν πέντε τοις χιλίοις) επί των ετήσιων εισροών του ως άνω λογαριασμού, µε τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης κατά παρέκκλιση των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 235 του ίδιου νόμου.
Σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη που συνοδεύει την υπό εξέταση διάταξη, η ΔΑΠΕΕΠ δύναται να προβεί σε διαδικασίες απευθείας ανάθεσης για «λόγους δημοσίου συμφέροντος, που προέχουν των σχετικών υποχρεώσεων για την τήρηση της συνήθους διαδικασίας ανάθεσης, κρίνεται σκόπιμο να προβλεφθεί η παρέκκλιση από τις σχετικές διατάξεις. Η παρέκκλιση αυτή υπαγορεύεται κυρίως από την ταχύτητα με την οποία μεταβάλλεται ο ΕΛΑΠΕ, ταχύτητα που δεν μπορεί να συμπλεύσει με τους χρόνους που απαιτούνται, κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων, για την διενέργεια μιας διαγωνιστικής διαδικασίας, η οποία είναι μακρά και γραφειοκρατικά σύνθετη, καθιστώντας έτσι συχνά άνευ αντικειμένου τη σχετική διαδικασία.»
Και τούτο διότι «ο Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ είναι ένα μέγεθος διαρκώς μεταβαλλόμενο, από την εξέλιξη του οποίου εξαρτάται η βιωσιμότητα των ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ στη χώρα μας. Η προσήκουσα και εύρυθμη διαχείρισή του, η οποία αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ, είναι ασφαλώς επιβεβλημένη. Για να εξασφαλιστεί η εν λόγω δέουσα διαχείριση, ιδίως ενόψει των τεχνολογικά ραγδαίων εξελίξεων, αλλά και των πολλαπλών παραγόντων από τους οποίους εξαρτάται η πορεία του ΕΛΑΠΕ, κρίνεται απαραίτητη η υποστήριξή του, ενδεικτικώς με την χρήση ενδεδειγμένων και ανά πάσα στιγμή επικαιροποιημένων πληροφοριακών συστημάτων, με την διενέργεια κρίσιμων οικονομικών μελετών, αλλά και με την λειτουργία εν γένει υποστηρικτικών υπηρεσιών.
Στο πλαίσιο αυτό, παρέχεται στην ΔΑΠΕΕΠ Α.Ε. η δυνατότητα σύναψης παγίως συμβάσεων σχετικών με τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ, αθροιστικά μέχρι του ποσού που αντιστοιχεί στο 0,5‰ επί των ετήσιων εισροών του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ, µε τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης «κατά παρέκκλιση του ν. 4412/2016 με την επιφύλαξη των διατάξεων άρθρου 235 του ίδιου νόμου», ήτοι όταν η εκτιμώμενη αξία αυτών είναι ίση ή κατώτερη από αυτή που τίθεται στο ως άνω άρθρο [ήτοι 428.000 € για συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών (άρθρο 235 περ. α) και 1.000.000 € για συμβάσεις υπηρεσιών που αφορούν σε κοινωνικές και άλλες ειδικές υπηρεσίες (άρθρο 235 περ. γ)].
Σημειώνεται ότι με την αριθμ. Α19/2020 Γνώμη η Αρχή γνωμοδότησε επί σχεδίου ρύθμισης περιλαμβανόμενης σε σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις». Σε συνέχεια της Γνώμης υιοθετήθηκε η διάταξη του άρθρου 112 του ν. 4685/2020 «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 κλπ. Διατάξεις» σύμφωνα με την οποία, μεταξύ άλλων, παρασχέθηκε η δυνατότητα στη ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ «αποκλειστικά εντός του έτους 2020 να συνάπτει μία ή περισσότερες συμβάσεις για την ανάπτυξη του Πληροφοριακού Συστήματος Εγγυήσεων Προέλευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας, με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, κατά παρέκκλιση του ν. 4412/2016 (Α` 147), με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 235 του ίδιου νόμου. Το συνολικό ποσό των συμβάσεων του προηγούμενου εδαφίου δεν μπορεί να υπερβαίνει τις εκατόν πενήντα χιλιάδες (150.000) ευρώ πλέον ΦΠΑ.».
Ανεξαρτήτως των επιφυλάξεων που διατύπωσε η Αρχή με την ως άνω Γνώμη της διαφαίνεται ότι, πλέον, σε σχέση με την ως άνω εξαιρετική διάταξη που ίσχυσε για το 2020 προτείνεται μία πάγια εξαίρεση από τους κανόνες ανάθεσης του ν. 4412/2016, τουλάχιστον για συμβάσεις που υπολείπονται των κατώτατων ορίων του άρθρου 235 του ν. 4412/2016.
Σε κάθε περίπτωση, σε γενικές γραμμές η ρύθμιση αυτή διαφαίνεται αόριστη και ασαφής ως προς το ακριβές πεδίο εφαρμογής και το αντικείμενο των υπό ανάθεση συμβάσεων, καθώς και ως προς τις διατάξεις από τις οποίες εισάγεται η παρέκκλιση, καθώς δεν προσδιορίζονται επιμέρους προϋποθέσεις της προσφυγής στην απευθείας ανάθεση και πρωτίστως ούτε χρονική περίοδος εντός της οποίας παρέχεται η δυνατότητα για την παρέκκλιση.
Εν προκειμένω σκόπιμο είναι κάθε παρέκκλιση να είναι ειδική και εμπεριστατωμένη κατά περίπτωση ώστε να μην χρησιμοποιείται κατά τρόπο γενικό και, ενδεχομένως, καταχρηστικό, για την κάλυψη επειγουσών αναγκών, για τις οποίες θα μπορούσε να έχει λάβει χώρα έγκαιρος σχεδιασμός ή θα μπορούσαν να καλυφθούν με τη χρήση των δυνατοτήτων που προβλέπουν οι κείμενες διατάξεις.
Β. Αρχικά σημειώνεται ότι η υπό εξέταση ρύθμιση εισάγεται κατά παρέκκλιση των πρόσφατα αναμορφωμένων κανόνων για την απευθείας ανάθεση (πρβλ. σχετικώς άρθρα 328 και 330 ν. 4412/2026 ως ισχύουν, για συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών των οποίων η αξία είναι ίση ή κατώτερη από το όριο των τριάντα χιλιάδων (30.000) ευρώ) καθιερώνοντας πάγια παρέκκλιση από τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας, χωρίς χρονικό περιορισμό, για την ανάθεση συμβάσεων σχετικών με τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ.
Στο σημείο αυτό τονίζεται ότι ο εθνικός νομοθέτης πρόσφατα αναθεώρησε τους κανόνες της απευθείας ανάθεσης ως προς τις συμβάσεις του Βιβλίου ΙΙ κατά τρόπο οριζόντιο, χωρίς να εισάγει εξαιρέσεις ως προς μεμονωμένους φορείς που δραστηριοποιούνται στους πρώην εξαιρούμενους φορείς. Επιπλέον, ήδη με την παρ. 6 του άρθρου 222 του ν. 4412/2016 προβλέπεται ότι με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του κατά περίπτωση εποπτεύοντος Υπουργού, κατόπιν αιτιολογημένου αιτήματος αναθέτοντος φορέα, είναι δυνατή η παρέκκλιση από διατάξεις των άρθρων 279, 281, 302, 315 έως 317, 326 έως 333, καθώς και των παρ. 4,5 και 6 του άρθρου 1 του ως άνω νόμου. Στο αίτημα του αναθέτοντος φορέα περιλαμβάνονται οι λόγοι που καθιστούν αναγκαία την αιτούμενη παρέκκλιση, λόγω της νομικής φύσης του φορέα ή /και του αντικειμένου των συμβάσεων, καθώς και οι προτεινόμενοι προς εφαρμογή κανόνες.
Επομένως, με αυτή την έννοια η ρύθμιση κρίνεται αποσπασματική και δεν εντάσσεται κατά τρόπο ομαλό στο υφιστάμενο δίκαιο.
Πέραν τούτου σημειώνεται ότι το αντικειμενικό πεδίο εφαρμογής της εν λόγω εξαίρεσης είναι πολύ ευρύ και δεν οριοθετείται επαρκώς, καθώς η υφιστάμενη περιγραφή συμβάσεων δεν προσδιορίζεται με επιπλέον ειδικά χαρακτηριστικά και κριτήρια, παρά μόνο από τη σχέση της με τον ως άνω ΕΛΑΠΕ. Υφίσταται επομένως αοριστία και ασάφεια στην εν λόγω κατηγοριοποίηση, καθώς δεν προσδιορίζονται με ακρίβεια οι δυνάμενες προς υπαγωγή στην εν λόγω εξαίρεση συμβάσεις αλλά κάθε σύμβαση, η οποία δύναται να συσχετισθεί με τον εν λόγο λογαριασμό, (ανεξαρτήτως αντικειμένου, λειτουργικού σκοπού CPV κλπ) μπορεί να τύχει εφαρμογής της εν λόγω παρέκκλισης. Αντίστοιχα, σκόπιμο είναι να εξετασθεί και ο τρόπος με τον οποίο θα πληρούται και η δεύτερη και τρίτη εκ των προϋποθέσεων που τίθενται σωρευτικά στη διάταξη για την προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης (οι συμβάσεις δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν το ποσοστό 0,5‰ (μηδέν πέντε τοις χιλίοις) επί των ετήσιων εισροών του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ και το 20% (είκοσι τοις εκατό) του προϋπολογισμού λειτουργικών και επενδυτικών δαπανών της ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ.
Γ. Περαιτέρω, πιθανολογείται ότι οι εν λόγω συμβάσεις εμπίπτουν λόγω της φύσης και του αντικειμένου τους στο ρυθμιστικό πεδίο του Βιβλίου ΙΙ του ν. 4412/2016, που αφορά σε προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας στην Οδηγία 2014/25/ΕΕ του ΕΚ και του Συμβουλίου σχετικά με τις συμβάσεις φορέων, που δραστηριοποιούνται στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών, κατά τα ειδικώς οριζόμενα στις διατάξεις των αρ. 222 παρ. 2, 224 και 229, σε συνδυασμό και με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο που διέπει το σκοπό, τη λειτουργία και τις αρμοδιότητες της ΔΑΠΕΕΠ ΑΕ.
Καθώς δε το άρθρο 235 του ν. 4412/2016 αποτελεί μεταφορά στην ελληνική έννομη τάξη του άρθρου 15 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ και, κατά συνέπεια, ως κανόνας του ενωσιακού δικαίου, υπερισχύει οποιουδήποτε κανόνα της εθνικής έννομης τάξης, κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οποιαδήποτε ρύθμιση με εθνικό κανόνα, σχετικά με διαδικασίες ανάθεσης κατά παρέκκλιση των κανόνων των οδηγιών, όπως έχουν ενσωματωθεί στην εθνική έννομη τάξη, είναι δυνατή αποκλειστικά για συμβάσεις, η συνολική αξία των οποίων, υπολογιζόμενη βάσει του άρθρου 236 του ν. 4412/2016 (άρθρο 16 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ), δεν υπερβαίνει τα κατά τα άνω τεθέντα ενωσιακά όρια και βεβαίως, υπό την επιφύλαξη τήρησης των γενικών αρχών της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και προστασίας του ανταγωνισμού για συμβάσεις που παρουσιάζουν διασυνοριακό ενδιαφέρον.
Δ. Στο βαθμό που η εξεταζόμενη ρύθμιση αφορά σε παρέκκλιση αμιγώς από την εφαρμογή διατάξεων του ν. 4412/2026 όσον αφορά στην επιλογή της διαδικασίας με βάση την εκτιμώμενη αξία, επισημαίνονται τα εξής :
α) Ως ελέχθη ανωτέρω, από τη γραμματική διατύπωση της προτεινόμενης ρύθμισης και του εύρους της παρέκκλισης της εξεταζόμενης διάταξης διαφαίνεται ότι αυτή καθιερώνει πάγια απόκλιση συνολικά από τους γενικούς κανόνες της κείμενης νομοθεσίας, καθώς δεν αποτυπώνονται ρητά οι διατάξεις από τις οποίες εισάγεται η εξαίρεση (λ.χ. για τους κανόνες της απευθείας ανάθεσης, την ανάρτηση των σχετικών προσκλήσεων και αποφάσεων ανάθεσης στο ΚΗΜΔΗΣ, την έννομη προστασία, την υποχρεωτική χρήση ΕΣΗΔΗΣ κ.α.). Ως εκ τούτου η εν λόγω διάταξη ρυθμίζει ζητήματα ανάθεσης των εν θέματι δημοσίων συμβάσεων με τρόπο διαφορετικό από τα οριζόμενα στο ν. 4412/2016 και δεν συνάδει με την απαίτηση ασφάλειας δικαίου, τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και της διαφάνειας που προάγει ο ως άνω νόμος, ιδίως δε λαμβανομένης υπ’ όψιν και επιπροσθέτως της μεγαλύτερης ευελιξίας κατά τις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων που παρέχεται από τις ρυθμίσεις του Βιβλίου ΙΙ σε σχέση με αυτές της κλασικής Οδηγίας (Πρβλ αναλυτικά Κατευθυντήρια Οδηγία 27/2021 Πεδίο Εφαρμογής & Ειδικά Ζητήματα Βιβλίου ΙΙ Ν. 4412/2016 ΑΔΑ: ΩΣΨ1ΟΞΤΒ-ΚΦΦ).
β. Επιπλέον τούτου θα πρέπει να εξετασθεί εάν με την εν θέματι παρέκκλιση τελικά αναιρούνται βασικές νομοθετικές επιλογές που συνδέονται με την ανοικτή ή κλειστή διαδικασία, ακόμα και για συμβάσεις κάτω των ορίων όπως, ενδεικτικά, η χρήση ΕΕΕΣ, η υποχρεωτική κατάθεση εγγυητικής επιστολής συμμετοχής, η εφαρμογή των ενωσιακών λόγων αποκλεισμού και των αντίστοιχων αποδεικτικών μέσων, η γνωμοδότηση συλλογικού οργάνου, η έννομη προστασία ενώπιον της ΑΕΠΠ.
Ειδικά δε όσον αφορά την ηλεκτρονική παραλαβή προσφορών σημειώνεται, ότι σύμφωνα το άρθρο 258 παρ. 7, όπως τροποποιήθηκε με το ν. 4782/2021 και ισχύει από 01.06.2021, είναι υποχρεωτική η χρήση του ΕΣΗΔΗΣ σε όλα τα στάδια της διαδικασίας σύναψης δημοσίων συμβάσεων του Βιβλίου ΙΙ νόμου, με εκτιμώμενη αξία ανώτερη των (30.000) ευρώ. Κατά συνέπεια και ανεξαρτήτως διαδικασίας σύναψης, εφόσον η εκτιμώμενη αξία των συμβάσεων υπερβαίνει το ποσό των 30.000 €, αυτές θα πρέπει να ανατίθενται με τη χρήση του ΕΣΗΔΗΣ.
Πέραν τούτου, σύμφωνα με το άρθρο 260 Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) για τη συλλογή, επεξεργασία και δημοσιοποίηση στοιχείων αναφορικά με τις συμβάσεις του παρόντος Βιβλίου (άρθρα 222 έως 338) εφαρμόζεται αναλόγως το άρθρο 38.
Την δημοσίευση των σχετικών προσκλήσεων και αποφάσεων ανάθεσης στο ΚΗΜΔΗΣ, υπό τους όρους των άρθρων 328 και 330 προβλέπει πλέον η ισχύουσα νομοθεσία και για τις απευθείας αναθέσεις, γεγονός που είναι ενδεικτικό της σημασίας που αποδίδει ο εθνικός νομοθέτης στην αρχή της διαφάνειας και την ανάγκη παρακολούθησης όλων των συμβάσεων, ανεξαρτήτως αξίας και αναθέτουσας αρχής-αναθέτοντος φορέα.
γ. Η υπό εξέταση ρύθμιση επιτρέπει την ανάθεση μίας ή περισσότερων συμβάσεων με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης και για ποσό που υπερβαίνει κατά πολύ το οριζόμενο από το άρθρο 328 του ν. 4412/2016, καθώς δύναται να ανέλθει έως του ποσού των κατώτατων ορίων του άρθρου 235 και σωρευτικά έως του έως του ποσού 0,5‰ (μηδέν πέντε τοις χιλίοις) επί των ετήσιων εισροών του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ.
Αναφορικά με το ως άνω τεθέν όριο του ποσοστού επί των ετήσιων συνολικών εισροών του ΕΛΑΠΕ δύναται να προκύψουν ζητήματα αναφορικά με τον υπολογισμό της αξίας της σύμβασης καθώς αυτό αποτελεί κομβικής σημασίας ζήτημα για την ορθή διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης. Συνακόλουθα θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι η εκτιμώμενη αξία των σχετικών συμβάσεων θα υπολογίζεται με βάση τους κανόνες του άρθρου 236 του ν. 4412/2016, δηλαδή λαμβάνοντας υπόψη τη συνολική αξία των ομοειδών υπηρεσιών/προμηθειών.
δ) Επιπροσθέτως σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη, «Για να εξασφαλιστεί η εν λόγω δέουσα διαχείριση, ιδίως ενόψει των τεχνολογικά ραγδαίων εξελίξεων, αλλά και των πολλαπλών παραγόντων από τους οποίους εξαρτάται η πορεία του ΕΛΑΠΕ, κρίνεται απαραίτητη η υποστήριξή του, ενδεικτικώς με την χρήση ενδεδειγμένων και ανά πάσα στιγμή επικαιροποιημένων πληροφοριακών συστημάτων, με την διενέργεια κρίσιμων οικονομικών μελετών, αλλά και με την λειτουργία εν γένει υποστηρικτικών υπηρεσιών.[…] Για τους λόγους αυτούς, που αποτελούν λόγους δημοσίου συμφέροντος, που προέχουν των σχετικών υποχρεώσεων για την τήρηση της συνήθους διαδικασίας ανάθεσης, κρίνεται σκόπιμο να προβλεφθεί η παρέκκλιση από τις σχετικές διατάξεις. Η παρέκκλιση αυτή υπαγορεύεται κυρίως από την ταχύτητα με την οποία μεταβάλλεται ο ΕΛΑΠΕ, ταχύτητα που δεν μπορεί να συμπλεύσει με τους χρόνους που απαιτούνται, κατά την συνήθη πορεία των πραγμάτων, για την διενέργεια μιας διαγωνιστικής διαδικασίας, η οποία είναι μακρά και γραφειοκρατικά σύνθετη, καθιστώντας έτσι συχνά άνευ αντικειμένου τη σχετική διαδικασία.».
Η αναφορά στις «τεχνολογικά ραγδαίες εξελίξεις» και τους «λόγους δημοσίου συμφέροντος» δεν παρέχει επαρκή εξειδίκευση ή αιτιολόγηση ούτως ώστε να καθίσταται σαφές για ποιο λόγο δεν είναι δυνατή η προσφυγή σε κάποια από τις λοιπές διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων που προβλέπονται στο 4412/2016 (βλ. αναλυτικά Γνώμη Α19/2020).
Σημειώνεται δε ότι ο ν. 4412/2016, ως τροποποιημένος ισχύει, παρέχει στους αναθέτοντες φορείς, όπως και στις αναθέτουσες αρχές, πλήθος εργαλείων και τεχνικών σύναψης δημοσίων συμβάσεων, προκειμένου αυτοί να επιλέγουν την πλέον κατάλληλη για κάθε περίπτωση, χωρίς να απαιτείται η θέσπιση εξαιρετικών και αποσπασματικών ρυθμίσεων, οι οποίες οδηγούν στη δημιουργία ασαφούς και κατακερματισμένου νομικού πλαισίου.
Σε κάθε περίπτωση η Αρχή επισημαίνει, για πολλοστή φορά, την ανάγκη για έγκαιρο και ορθολογικό προγραμματισμό των δημοσίων συμβάσεων προς το σκοπό αποτελεσματικής αντιμετώπισης των αναγκών των αναθετόντων φορέων και τήρησης των αρχών του δημοσιονομικού πλαισίου. Σημειώνεται, επιπλέον, ότι η αόριστη αναφορά σε «λόγους δημοσίου συμφέροντος», χωρίς περαιτέρω εξειδίκευση, δεν συνιστά επαρκή τεκμηρίωση ως προς την ενδεχόμενη αναγκαιότητα της συγκεκριμένης ρύθμισης και την παρέκκλιση από τους κανόνες που διέπουν την ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων.
Ε. Τέλος, από άποψη σκοπιμότητας, η Αρχή επαναλαμβάνει για το συγκεκριμένη προτεινόμενη διάταξη ότι οι προτεινόμενοι κανόνες δεν θα πρέπει να περιλαμβάνουν παρεκκλίσεις από διατάξεις της κείμενης εθνικής νομοθεσίας, οι οποίες συνιστούν κομβικές θεσμικές πολιτικές επιλογές της Πολιτείας, αποτελούν τους πυλώνες του προγράμματος μεταρρύθμισης του ελληνικού συστήματος δημοσίων συμβάσεων και αποσκοπούν στον εκσυγχρονισμό, τον εξορθολογισμό των διοικητικών διαδικασιών, την αύξηση της αποτελεσματικότητας και την ενίσχυση της διαφάνειας στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων ( Πρβλ. Γνώμη Α1/2021 της Αρχής).
IV. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Κατόπιν των ανωτέρω, η Αρχή γνωμοδοτεί αρνητικά επί της προτεινόμενης διάταξης, λαμβανομένων υπ’ όψιν των αοριστιών και ασαφειών αυτής, κατά τα αναλυτικά ανωτέρω αναφερόμενα, και ειδικότερα αναφορικά με την πάγια παρέκκλιση που καθιερώνεται συνολικά από τους κανόνες της κείμενης νομοθεσίας περί δημοσίων συμβάσεων, ιδίως δε αυτούς που αφορούν σε ζητήματα δημοσιότητας με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε σε πιθανή παράβαση βασικών κανόνων του δικαίου αυτού, όπως για τον υπολογισμό της αξίας της σύμβασης με υπαρκτό τον κίνδυνο κατατμήσεων, γεγονός που δεν συνάδει με την απαίτηση ασφάλειας δικαίου, τις αρχές της ίσης μεταχείρισης και προπάντων της διαφάνειας.
Αθήνα, 14 Οκτωβρίου 2021
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
Ο Πρόεδρος
Γεώργιος Καταπόδης