ΓνωμΕΑΑΔΗΣΥ Α10/2021 Διατύπωση γνώμης της Αρχής σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ’ υποπερ. αα’ του ν. 4013/2011, όπως ισχύει, επί σχεδίου νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων

ΓΝΩΜΗ Α 10/2021
ΑΔΑ: ΨΩΤΤΟΞΤΒ-Λ39
ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ
ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
(του άρθρου 2, παρ. 2, περ. γ', υποπερ. αα' του ν. 4013/2011)
Η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Στην Αθήνα σήμερα, την 26η Οκτωβρίου του έτους δύο χιλιάδες είκοσι ένα (2021), ημέρα Τρίτη και ώρα 13.30 μ.μ., επί της οδού Κεφαλληνίας 45 και Κομνά Τράκα, όπου και η έδρα της, συνήλθε η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ (εφεξής και «Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.» ή «Αρχή») σε συνεδρίαση, μετά από σχετική πρόσκληση του Προέδρου της, η οποία γνωστοποιήθηκε νομίμως σε όλα τα Μέλη της Αρχής.
Από τα προσκληθέντα Μέλη της Αρχής παρέστησαν κατά τη συνεδρίαση τα ακόλουθα:
1. Πρόεδρος: Γεώργιος Καταπόδης
2. Μέλη: Μιχαήλ Εκατομμάτης, Αναπληρωτής Πρόεδρος (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Αδάμ Καραγλάνης, Αντιπρόεδρος
Κωνσταντίνος Βαρδακαστάνης
Γραμματέας: Αικατερίνη Αλτιπαρμάκη, Δ.Ε. Διοικητικών Γραμματέων
Εισηγήτρια: Ελένη Σταθοπούλου, Νομικός, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης παρέστησαν, επίσης, η εισηγήτρια, Ελένη Σταθοπούλου (μέσω τηλεδιάσκεψης), καθώς και η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μελετών και Γνωμοδοτήσεων, Μίνα Καλογρίδου, οι οποίες αποδεσμεύτηκαν πριν την έναρξη της διαδικασίας της ψηφοφορίας των Μελών του Συμβουλίου της Αρχής και τη λήψη της απόφασης.
Θέμα: «Διατύπωση γνώμης της Αρχής σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ’ υποπερ. αα’ του ν. 4013/2011, όπως ισχύει, επί σχεδίου νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων»
**********************
Με το από 12.10.2021 μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της Γενικής Γραμματείας Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων (αρ. πρωτ. εισερχ. Αρχής 6123/12.10.2021), διαβιβάσθηκε στην Αρχή σχέδιο νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων και ζητήθηκε η παροχή γνώμης της Αρχής.
Ι. Οι διατάξεις του ως άνω σχεδίου νόμου για τις οποίες ζητήθηκε η παροχή γνώμης της Αρχής, κατά λόγο αρμοδιότητάς της, έχουν ως εξής:
«Άρθρο 13
Δαπάνες λειτουργίας Ειδικής Υπηρεσίας ΔΑΜ
1. Οι δαπάνες λειτουργίας της Ειδικής Υπηρεσίας βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Οι αναγκαίες πιστώσεις εγγράφονται, κάθε έτος, σε ιδιαίτερο φορέα και με ιδιαίτερους κωδικούς στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
2. Αρμόδια για τη διαχείριση των πιστώσεων του προϋπολογισμού, την έκδοση αποφάσεων δέσμευσης του προϋπολογισμού, την εκκαθάριση και πληρωμή δαπανών, συμπεριλαμβανομένης της μισθοδοσίας του προσωπικού της Ειδικής Υπηρεσίας, είναι η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
3. Στην Ειδική Υπηρεσία ΔΑΜ ανήκουν η διαχείριση, συντήρηση και εποπτεία των κτιρίων, εγκαταστάσεων, επίπλων και κάθε άλλου εξοπλισμού τους, των μηχανημάτων και του αναλώσιμου ή μη υλικού που διατίθενται για τις ανάγκες των υπηρεσιών της. Η Ειδική Υπηρεσία ΔΑΜ δύναται να προβεί, διά του αρμοδίου για τα θέματα ΔΑΜ Υπουργού, στη σύναψη σύμβασης μίσθωσης ακινήτου για την κάλυψη των στεγαστικών της αναγκών, κατόπιν δημοσίευσης πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος, κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων περί μίσθωσης ακινήτων για τη στέγαση δημόσιων υπηρεσιών.
4. Η Ειδική Υπηρεσία ΔΑΜ δύναται να συνάπτει συμβάσεις για την υλοποίηση έργων τεχνικής βοήθειας και παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών για την ωρίμανση, δημοπράτηση και παρακολούθηση έργων ΔΑΜ με διεθνείς οργανισμούς. Στο πλαίσιο αυτό, η Ειδική Υπηρεσία ΔΑΜ είναι αρμόδια για την παρακολούθηση της σχετικής σύμβασης και οι επιμέρους πράξεις για την εκτέλεση αυτής διενεργούνται από τον αρμόδιο για θέματα ΔΑΜ Υπουργό.
5. Η λειτουργία της Ειδικής Υπηρεσίας ΔΑΜ επικουρείται από τη Διεύθυνση Διαχείρισης και Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού και τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων.
Άρθρο 14
Χαρακτηρισμός Έργων Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης και Μισθώσεις Δημοσίων Ακινήτων
1. Με την απόφαση της παρ. 9 του άρθρου 16 συστήνονται Επιτροπές Αξιολόγησης Έργων Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Επιτροπές Αξιολόγησης Έργων ΔΑΜ), με αρμοδιότητα την αξιολόγηση έργων, επενδύσεων και αναπτυξιακών σχεδίων, την αξιολόγηση των αιτημάτων μίσθωσης δημοσίων ακινήτων και την σχετική εισήγηση προς τον αρμόδιο για θέματα ΔΑΜ Υπουργό.
2. Με την απόφαση της παρ. 10 του άρθρου 16 χαρακτηρίζονται ως Έργα ΔΑΜ έργα, επενδύσεις και αναπτυξιακά σχέδια, τα οποία υλοποιούνται εντός των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης (Ζ.ΑΠ.) της παρ. 1 του άρθρου 155 του ν. 4759/2020 (Α’ 245), και τα οποία παρουσιάζουν συμβατότητα με τους στόχους της Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, όπως αυτοί αποτυπώνονται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ).
3. Έργα, επενδύσεις και αναπτυξιακά σχέδια, τα οποία χαρακτηρίστηκαν ως Έργα ΔΑΜ βάσει της παρ. 2 και τα οποία υλοποιούνται:
α) εντός των πυρήνων Ζ.ΑΠ. της παρ. 1 του άρθρου 155 του ν. 4759/2020, και
β) εκτός των ως άνω πυρήνων Ζωνών Απολιγνιτοποίησης (Ζ.ΑΠ.), αλλά εντός των περιοχών, οι οποίες καλύπτουν τα ΕΣΔΙΜ και έχουν προϋπολογισμό άνω των πέντε εκατομμυρίων (5.000.000) ευρώ,
λαμβάνουν το κίνητρο της ταχείας αδειοδότησης των στρατηγικών επενδύσεων το οποίο προβλέπεται στο οικείο νομοθετικό πλαίσιο περί στρατηγικών επενδύσεων.
4. Οι φορείς επενδύσεων που χαρακτηρίστηκαν ως Έργα ΔΑΜ, βάσει της παρ. 2, δύνανται με την κατάθεση της αίτησης της παρ. 1 να αιτούνται τη μίσθωση δημοσίων ακινήτων επί των οποίων θα υλοποιηθεί το επενδυτικό τους σχέδιο. Οι Επιτροπές Αξιολόγησης Έργων ΔΑΜ πέραν του χαρακτηρισμού των επενδυτικών σχεδίων, αξιολογούν τα αιτήματα μίσθωσης των δημοσίων ακινήτων και εισηγούνται επί αυτών στον αρμόδιο για θέματα ΔΑΜ Υπουργό, λαμβάνοντας υπόψη προκαθορισμένες τιμές μίσθωσης, κατά παρέκκλιση του π.δ. 715/1979 (Α’ 212). Σε περίπτωση κυριότητας των δημοσίων ακινήτων από φορέα τοπικής αυτοδιοίκησης και κατόπιν σχετικής εισήγησης των Επιτροπών Αξιολόγησης Έργων ΔΑΜ της παρ. 1, η απόφαση περί μίσθωσης εκδίδεται από τον φορέα τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι προκαθορισμένες τιμές μίσθωσης των δημοσίων ακινήτων ορίζονται κατόπιν σχετικής εκτίμησης, που πραγματοποιείται από τρεις (3) ανεξάρτητους ορκωτούς εκτιμητές εγγεγραμμένους στο Μητρώο Πιστοποιημένων Εκτιμητών του Υπουργείου Οικονομικών, βάσει των γενικώς αποδεκτών δεικτών και προτύπων αποτίμησης της αγοράς.
Άρθρο 15
Σύσταση Εταιρείας «ΜΕΤΑΒΑΣΗ Α.Ε.»
1. Συστήνεται νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου (ν.π.ι.δ.) με τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Α.Ε. (ΕΛ.Ε.Δ.Α.Μ.)» και διακριτικό τίτλο «ΜΕΤΑΒΑΣΗ Α.Ε.» (Εταιρεία). Για τις σχέσεις της Εταιρείας με την αλλοδαπή χρησιμοποιείται η ίδια επωνυμία σε πιστή μετάφραση σε ξένη γλώσσα.
2. Η Εταιρεία λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και εποπτεύεται από τον αρμόδιο για θέματα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Υπουργό.
3. Η λειτουργία της Εταιρείας διέπεται από τις ρυθμίσεις του παρόντος, όπως εκάστοτε ισχύουν, από τις ειδικές για αυτήν διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας και συμπληρωματικά απότονν. 4548/2018 (Α΄ 104).
4. Η Εταιρεία δεν ανήκει στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, δεν υπάγεται στην κατηγορία των οργανισμών και επιχειρήσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και δεν εφαρμόζονται σ’ αυτήν οι διατάξεις, που διέπουν εταιρείες που άμεσα ή έμμεσα ανήκουν στο Δημόσιο. Οι διατάξεις που αναφέρονται σε δημόσιες επιχειρήσεις υπό την έννοια του ν.3429/2005 (Α` 314) ή σε οργανισμούς δημοσίου δικαίου υπό την έννοια του ν.4412/2016 (Α` 147) ή που διέπουν εταιρείες που ανήκουν άμεσα ή έμμεσα στο Δημόσιο ή που επιχορηγούνται ή χρηματοδοτούνται από αυτό δεν εφαρμόζονται ως προς την Εταιρεία, με εξαίρεση των όσων ορίζονται ρητά στον παρόντα νόμο. Ομοίως δεν εφαρμόζονται ως προς την Εταιρεία οι διατάξεις που διέπουν τους φορείς που έχουν ταξινομηθεί ως φορείς Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και οι διατάξεις που αναφέρονται στους φορείς αυτούς, με την επιφύλαξη του ν.4270/2014 (Α’ 143) και των κατ` εξουσιοδότηση αυτού εκδιδομένων προεδρικών διαταγμάτων και υπουργικών αποφάσεων που αφορούν στην υποβολή δημοσιονομικών αναφορών, οι οποίες, σε περίπτωση ταξινόμησης της Εταιρείας ως φορέα Γενικής Κυβέρνησης, εφαρμόζονται μόνο ως προς την υποβολή:
α) ετήσιου προϋπολογισμού και οποιασδήποτε αναπροσαρμογής του κατά τη διάρκεια του έτους (προϋπολογιστικά),
β) μηνιαίας αναφοράς εκτέλεσης προϋπολογισμού και χρηματοδότησης (απολογιστικά),
γ) μηνιαίων μισθολογικών στοιχείων (απολογιστικά), και
δ) μηνιαίας σύνοψης μητρώου δεσμεύσεων (απολογιστικά σε μηνιαία βάση, ετήσια μεγέθη).
5. Η Εταιρεία απαλλάσσεται από κάθε δημόσιο, δημοτικό, κοινοτικό ή υπέρ τρίτου άμεσο ή έμμεσο φόρο ή τέλος, εκτός από τον φόρο προστιθέμενης αξίας. Απαλλάσσεται επίσης από την υποχρέωση καταβολής δικαστικού ενσήμου και τελών και απολαμβάνει γενικά όλων των δικονομικών και άλλων προνομίων και ατελειών του Δημοσίου.
6. Κάθε δικαιοπραξία, που αφορά σε κτήση κυριότητας και εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων από την Εταιρεία, απαλλάσσεται από την καταβολή φόρου μεταβιβάσεως ακινήτων και από όλους τους συνεισπραττόμενους φόρους, τέλη και δικαιώματα, καθώς και από οποιονδήποτε άλλο φόρο ή τέλος υπέρ του Δημοσίου ή οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή τρίτων. Εξαιρούνται μόνο τα ανταποδοτικά τέλη για παρεχόμενες προς την Εταιρεία υπηρεσίες.
7. Όλες αδιακρίτως οι συμβάσεις δανείων ή πιστώσεων που συνάπτονται από την Εταιρεία απαλλάσσονται από την καταβολή του ειδικού φόρου τραπεζικών εργασιών. Τόκοι δανείων ή πιστώσεων που παρέχονται στην Εταιρεία από αλλοδαπά φυσικά ή νομικά πρόσωπα, που δεν έχουν ούτε διατηρούν μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα, απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος. Στην περίπτωση αυτή η Εταιρεία δεν υπέχει υποχρέωση παρακράτησης ή προείσπραξης φόρου εισοδήματος για τους τόκους αυτούς.
8. Όλες οι εργασίες που εκτελούνται από την Εταιρεία έχουν άμεση προτεραιότητα έναντι οποιωνδήποτε άλλων εργασιών που εκτελούνται από δημόσιες επιχειρήσεις ή οργανισμούς (όπως ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, ΔΕΠΑ).
9. Όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες και οργανισμοί του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα υποχρεούνται να παρέχουν κατά προτεραιότητα στην Εταιρεία κάθε αναγκαία συνδρομή, πληροφορία και διευκόλυνση για την πραγματοποίηση του σκοπού της.
10. Κάθε διαφορά μεταξύ της Εταιρείας και τρίτων υπάγεται αποκλειστικά στη δικαιοδοσία των δικαστηρίων της Αθήνας. Η Εταιρεία ενάγεται μόνο στα δικαστήρια αυτά ακόμη και στις περιπτώσεις που ισχύουν ειδικές δωσιδικίες, ή αν έχει συμφωνηθεί διαιτησία.
11. Το καταστατικό της Εταιρείας έχει ως εξής:
" Άρθρο 1
Σκοπός
1. α. Σκοπός της Εταιρείας είναι: [......]
εε. η λειτουργία ως Βασικός Τελικός Δικαιούχος του Προγράμματος ΕΣΠΑ ΔΑΜ 2021-2027, [......]
στ) Μεριμνά για τη διενέργεια κάθε προπαρασκευαστικής πράξης με σκοπό την ένταξη πράξεων/έργων στο Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης ή και σε λοιπά προγράμματα που χρηματοδοτούνται από ενωσιακούς ή εθνικούς πόρους και υποστηρίζει τους αρμοδίους φορείς στη διαχείριση και υλοποίηση αυτών, ιδίως την ωρίμανση, την εκτέλεση μελετών, τη λήψη των απαραίτητων αδειών και τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης, καθώς και την ευθύνη της ανάθεσης και της εκτέλεσης έργων.
ζ)Για την υλοποίηση των ανωτέρω ενεργειών, από α’ έως στ’, δύναται να συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις με φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα ή με νομικά πρόσωπα που λειτουργούν χάριν του δημοσίου συμφέροντος για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση των έργων υποδομής, αξιολόγησης και προώθησης των επενδύσεων στις περιοχές ΔΑΜ. [......]
ιδ) Μπορεί να συμμετέχει σε διαγωνιστικές διαδικασίες, όπου αυτό απαιτείται, καθώς και στην υλοποίηση δράσεων, έργων και προγραμμάτων σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο χρηματοδοτούμενων από εθνικούς, ενωσιακούς ή διεθνείς πόρους, που στοχεύουν στη μετάβαση σε μία κλιματικά ουδέτερη και κυκλική οικονομία, και γενικότερα σε δράσεις που σχετίζονται με τους σκοπούς της. [......]
ιστ) Δύναται να αναθέτει σε εξειδικευμένους συμβούλους έργα και υπηρεσίες για την προώθηση των σκοπών της και την εκτέλεση του εταιρικού της σκοπού.
ιζ) Δύναται να συνάπτει συμβάσεις για την υλοποίηση έργων τεχνικής βοήθειας και παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών για την ωρίμανση, δημοπράτηση και παρακολούθηση έργων ΔΑΜ με διεθνείς οργανισμούς. Στο πλαίσιο αυτό, η εταιρεία είναι αρμόδια για την παρακολούθηση της σχετικής σύμβασης και οι επιμέρους πράξεις για την εκτέλεση αυτής διενεργούνται από τη Διοίκηση αυτής.
ιθ) Υλοποιεί κάθε άλλο έργο στο πλαίσιο του σκοπού της, για το οποίο αποφασίζει το Διοικητικό της Συμβούλιο, ή που της αναθέτει ο εποπτεύων αρμόδιος για θέματα ΔΑΜ Υπουργός, ή άλλοι φορείς του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα, ή φορείς και υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. [......]
3. Περαιτέρω για την εκπλήρωση των σκοπών της η Εταιρεία μπορεί: [......]
δ) να συνάπτει συμβάσεις προς εξεύρεση οικονομικών πόρων, να αναθέτει σε τρίτους οποιοδήποτε έργο ή προμήθεια εξοπλισμού, να εποπτεύει και να συντονίζει τις απαιτούμενες εργασίες και εν γένει να προβαίνει σε οποιαδήποτε εργασία προς πραγμάτωση του ως άνω σκοπού της, και ε) να εκπονεί για λογαριασμό τρίτων, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αντί αμοιβής, μελέτες οποιουδήποτε τύπου και σταδίου, μελέτες οργάνωσης και διαχείρισης, επίβλεψη, ερευνητικά προγράμματα, καθώς και να παρέχει υπηρεσίες υποστήριξης και διαχείρισης αντίστοιχων έργων σε τρίτους.
4. Η Εταιρεία υλοποιεί κάθε άλλο έργο στο πλαίσιο του σκοπού της, για το οποίο αποφασίζει το Διοικητικό της Συμβούλιο, ή της αναθέτει ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ή άλλοι φορείς του δημοσίου ή του ιδιωτικού τομέα, ή φορείς και υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
[......]
Άρθρο 4
Έσοδα
1. Τα έσοδα της Εταιρείας προέρχονται από ετήσια επιχορήγηση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, από επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλους ενωσιακούς πόρους στο πλαίσιο του σκοπού της ή αντιστοίχως πόρους διεθνών οργανισμών, από δωρεές, κληρονομιές, κληροδοσίες, από την εκμετάλλευση της περιουσίας της, από ανταποδοτικές εισφορές, τέλη, αμοιβές ή διαχειριστικές αμοιβές για τις υπηρεσίες που προσφέρει, από την εκμίσθωση ή παραχώρηση χώρων ή εγκαταστάσεων και από οποιαδήποτε άλλη νόμιμη πηγή κατά την άσκηση δραστηριότητας εντός του πεδίου των σκοπών της.
2. Η Εταιρεία δύναται να αποδέχεται και να προβαίνει σε χορηγίες στο πλαίσιο της αποστολής της και για την επιτυχή εκπλήρωση του σκοπού και των στόχων της.
[......]
Άρθρο 21
Εσωτερικοί Κανονισμοί
1. Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας, εγκρίνεται ο Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας της Εταιρείας, με τον οποίο καθορίζονται ζητήματα σχετικά με την εσωτερική οργάνωση και λειτουργία της Εταιρείας και το προσωπικό.
2. Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας, που λαμβάνεται ύστερα από γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) του ν. 4013/2011 (Α΄ 204), εγκρίνεται κατά παρέκκλιση του ν. 4412/2016 (Α’ 147) και υπό την επιφύλαξη της ενωσιακής νομοθεσίας, Κανονισμός Προμηθειών με τον οποίο καθορίζονται οι όροι, οι διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης των μελετών, υπηρεσιών και εκτέλεσης έργων και εργασιών, προμηθειών κινητών πραγμάτων, εξοπλισμού και συναφών εργασιών, αγορών ακινήτων, μισθώσεων, καθώς και η διαδικασία για την εξέταση των οικείων ενστάσεων. Ο εγκεκριμένος Κανονισμός Προμηθειών της εταιρείας δημοσιεύεται στο τεύχος ΠΡΑ.Δ.Ι.Τ. της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως και αναρτάται στην ιστοσελίδα της Εταιρείας. Για τις διαδικασίες ανάθεσης προμηθειών, υπηρεσιών μελετών και έργων, με αξία άνω των ορίων που ορίζονται στο άρθρο 5 του ν. 4412/2016 εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. 4412/2016.
[......]
Άρθρο 23
Γενικές διατάξεις
[......]
2. Η εταιρεία είναι αναθέτουσα αρχή για όλα τα έργα που εκτελούνται εντός των επηρεαζόμενων περιοχών όπως αυτές προσδιορίζονται στο πλαίσιο του Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (Δ.Α.Μ.) 2021-2027.
ΜΕΡΟΣ Γ’
Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, όροι δόμησης και απολιγνιτοποίηση
Άρθρο 17
Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια εντός των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης - Τροποποίηση του άρθρου 155 του ν. 4759/2020
Στο άρθρο 155 του ν. 4759/2020 (Α’ 245): α) τα δύο τελευταία εδάφια της παρ. 1 διαμορφώνονται ως αυτοτελής παρ. 1Α, β) στη σύναψη της προγραμματικής σύμβασης της παρ. 2 συμπράττει και ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων και η αρμοδιότητα σύναψης της προγραμματικής σύμβασης της παρ. 3 μετατίθεται στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και την ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΛ.Ε.Δ.Α.Μ. Α.Ε.), γ) το περιεχόμενο της προγραμματικής σύμβασης της παρ. 3 περιορίζεται ως προς τις απαλλοτριώσεις και το άρθρο διαμορφώνεται ως εξής:
«Άρθρο 155
Ζώνες Απολιγνιτοποίησης (Ζ.ΑΠ.) - Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (Ε.Π.Σ.)
[......]
2. Με προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και της Ανώνυμης Εταιρείας με την επωνυμία Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (Δ.Ε.Η. Α.Ε.), δύναται να ανατίθεται στη Δ.Ε.Η. Α.Ε. η διενέργεια διαγωνισμών για την εκπόνηση των μελετών των Ειδικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Ε.Π.Σ.) εντός των ανωτέρω Ζ.ΑΠ. με δαπάνες της εταιρείας και να καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι της συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων των αρμοδιοτήτων των Ειδικών Γνωμοδοτικών Επιτροπών του επόμενου εδαφίου κατά την προετοιμασία, ανάθεση και εκτέλεση των συμβάσεων μελετών. Με απόφαση του αρμοδίου για θέματα ΔΑΜ Υπουργού συγκροτούνται Ειδικές Γνωμοδοτικές Επιτροπές από στελέχη του Υπουργείου για να υποστηρίζουν τα αρμόδια όργανα της Δ.Ε.Η. Α.Ε. ως αναθέτουσας αρχής κατά την προετοιμασία και υλοποίηση των διαγωνιστικών διαδικασιών και την εκτέλεση των συμβάσεων μελετών. Η παραλαβή των μελετών για τα Ε.Π.Σ. των Ζ.ΑΠ. διενεργείται μετά τη σύμφωνη γνώμη των ως άνω Ειδικών Γνωμοδοτικών Επιτροπών.
3. Με προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης» (ΕΛ.Ε.Δ.Α.Μ. Α.Ε.) και τον διακριτικό τίτλο «ΜΕΤΑΒΑΣΗ Α.Ε.» και της Δ.Ε.Η. Α.Ε., η οποία κυρώνεται από τη Βουλή, δύναται να ανατίθεται στη Δ.Ε.Η. Α.Ε. η υλοποίηση των νέων χρήσεων γης και η αναβάθμιση εκτάσεων, που είχαν περιέλθει στην κυριότητα ή τη χρήση της Δ.Ε.Η. Α.Ε. για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη και περιλαμβάνονται στις Ζ.ΑΠ. του παρόντος.
Με την προγραμματική σύμβαση προβλέπονται οι όροι και οι προϋποθέσεις για την αναβάθμιση των εκτάσεων από τη Δ.Ε.Η. Α.Ε. κατά τα ανωτέρω, οι υποχρεώσεις, η παρακολούθηση της εκτέλεσης της σύμβασης, ο τρόπος κάλυψης των δαπανών των δράσεων και τα σχετικά χρηματοδοτικά εργαλεία, ο τρόπος υπολογισμού των διαχειριστικών δαπανών της Δ.Ε.Η. Α.Ε. και κάλυψής τους, καθώς και ο τρόπος μεταβίβασης στο Δημόσιο της κυριότητας των υποκείμενων εκτάσεων που είναι στην κυριότητα της Δ.Ε.Η. Α.Ε., όπως και κάθε άλλου δικαιώματος ή υποχρέωσης που τις αφορά και κάθε άλλο ζήτημα για την εξυπηρέτηση του σκοπού της σύμβασης.».
[......]
ΙΙ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011: «2. Η Αρχή έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: […..] γ) Γνωμοδοτεί για τη νομιμότητα κάθε διάταξης σχεδίου νόμου ή κανονιστικής πράξης που αφορά στις δημόσιες συμβάσεις και συμμετέχει στις οικείες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές. Τα αρμόδια όργανα οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη της Αρχής. Ειδικότερα: αα) Η Αρχή γνωμοδοτεί επί των διατάξεων σχεδίων νόμων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις πριν από την κατάθεση τους στη Βουλή. Αν ο αρμόδιος Υπουργός διαφωνεί με τη γνώμη της Αρχής, η Αρχή δύναται να συγκαλεί συσκέψεις, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της και εκπροσώπων όλων των συναρμόδιων Υπουργείων με σκοπό την ανταλλαγή και σύγκλιση των απόψεων. Στις εν λόγω συσκέψεις η Αρχή και κάθε συναρμόδιος Υπουργός μπορούν να ζητούν τη συμμετοχή ανεξάρτητων τρίτων, ειδικών σε θέματα δημοσίων συμβάσεων. Οι συσκέψεις αυτές πραγματοποιούνται σε διάστημα δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την περιέλευση της πρόσκλησης της Αρχής στους συμμετέχοντες. Η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αυτής δεν κωλύει τη συνέχιση της διαδικασίας ψήφισης του σχεδίου νόμου. Αν δεν αρθεί η διαφωνία μεταξύ του αρμόδιου Υπουργού και της Αρχής, στη γνώμη της Αρχής προσαρτάται έκθεση του Υπουργού στην οποία περιλαμβάνεται και ειδική αιτιολόγηση κάθε απόκλισης από το περιεχόμενο της γνώμης. Τα εν λόγω έγγραφα συνοδεύουν τα σχέδια νόμων κατά την κατάθεση τους στη Βουλή και αναρτώνται με επιμέλεια της Αρχής στην ιστοσελίδα της. Σε περίπτωση απόκλισης του σχεδίου νόμου από τη γνώμη της Αρχής, η αρμόδια επιτροπή της Βουλής δύναται να καλεί, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, σε ακρόαση τον Πρόεδρο της Αρχής. […..] Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της παρούσας περίπτωσης ασκείται μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την περιέλευση των ανωτέρω σχεδίων διατάξεων στην Αρχή, με μέριμνα του οικείου οργάνου.»
Δεδομένου ότι οι ως άνω (υπό I) παρατιθέμενες νομοθετικές ρυθμίσεις αφορούν σε ζητήματα δημοσίων συμβάσεων, το παρόν σχέδιο νόμου εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης κατά τα ανωτέρω.
ΙΙΙ. Συναφείς διατάξεις
1. Το σύνολο των διατάξεων του ν. 4412/2016 και, ειδικότερα:
- Το άρθρο 2 «Ορισμοί - Εξουσιοδοτική διάταξη (άρθρα 2 και 33 παρ. 1 εδάφιο έκτο της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)», σύμφωνα με το οποίο :
«1. Για τους σκοπούς του παρόντος εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί:
1) α) ως «αναθέτουσες αρχές» νοούνται το κράτος, οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου ή οι ενώσεις μιας ή περισσότερων από αυτές τις αρχές ή ενός ή περισσότερων από αυτούς τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου και οι αναθέτουσες αρχές κατά την έννοια του άρθρου 223 και […….]
4) ως «οργανισμοί δημοσίου δικαίου» νοούνται οι οργανισμοί που έχουν όλα τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α) έχουν συσταθεί για το συγκεκριμένο σκοπό της κάλυψης αναγκών γενικού συμφέροντος, που δεν έχουν βιομηχανικό ή εμπορικό χαρακτήρα, β) έχουν νομική προσωπικότητα και γ) χρηματοδοτούνται, κατά το μεγαλύτερο μέρος, από τις κρατικές αρχές, τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου ή η διαχείριση των οποίων υπόκειται σε έλεγχο ασκούμενο από τους οργανισμούς αυτούς ή έχουν διοικητικό, διευθυντικό ή εποπτικό συμβούλιο, του οποίου περισσότερο από το ήμισυ των μελών διορίζεται από τις κρατικές αρχές, τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ή από άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου,………»
- Το άρθρο 10 «Ειδικές εξαιρέσεις για συμβάσεις υπηρεσιών (άρθρο 10 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)», σύμφωνα με το οποίο :
«Το παρόν Βιβλίο (άρθρα 3 έως 221) δεν εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών οι οποίες:
α) έχουν ως αντικείμενο την αγορά ή μίσθωση, με οποιουσδήποτε χρηματοδοτικούς όρους, γης ή υφισταμένων κτισμάτων ή άλλων ακινήτων ή αφορούν δικαιώματα επ’ αυτών, ……»
- Το άρθρο 12 «Δημόσιες συμβάσεις μεταξύ φορέων του δημοσίου τομέα (άρθρο 12 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)», σύμφωνα με το οποίο :
«1. Μία δημόσια σύμβαση που ανατίθεται από μία αναθέτουσα αρχή σε ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος Βιβλίου (άρθρα 3 έως 221), εάν πληρούνται σωρευτικά οι κατωτέρω προϋποθέσεις:
α) η αναθέτουσα αρχή ασκεί επί του εν λόγω νομικού προσώπου έλεγχο ανάλογο εκείνου που ασκεί επί των δικών της υπηρεσιών,
β) περισσότερο από το 80% των δραστηριοτήτων του ελεγχομένου νομικού προσώπου διεξάγεται κατά την εκτέλεση καθηκόντων που του έχουν ανατεθεί από την ελέγχουσα αναθέτουσα αρχή ή άλλα νομικά πρόσωπα που ελέγχει η εν λόγω αναθέτουσα αρχή, και
γ) δεν υπάρχει άμεση συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων στο ελεγχόμενο νομικό πρόσωπο, εξαιρουμένων των μορφών συμμετοχής ιδιωτικών κεφαλαίων χωρίς δυνατότητα ελέγχου ή δικαιώματος αρνησικυρίας που απαιτούνται διατάξεις νόμου και δεν ασκούν αποφασιστική επιρροή στο ελεγχόμενο νομικό πρόσωπο.
Μια αναθέτουσα αρχή θεωρείται ότι ασκεί έλεγχο επί νομικού προσώπου ανάλογο με τον έλεγχο που ασκεί στις υπηρεσίες της κατά την έννοια της περίπτωσης α΄ του πρώτου εδαφίου, όταν ασκεί αποφασιστική επιρροή τόσο στους στρατηγικούς στόχους, όσο και στις σημαντικές αποφάσεις του ελεγχόμενου νομικού προσώπου. Ο έλεγχος μπορεί, επίσης, να ασκείται από άλλο νομικό πρόσωπο που ελέγχεται με τον ίδιο τρόπο από την αναθέτουσα αρχή.
2. Η παράγραφος 1 εφαρμόζεται επίσης σε περίπτωση που ένα ελεγχόμενο νομικό πρόσωπο, το οποίο είναι αναθέτουσα αρχή, αναθέτει σύμβαση στην αναθέτουσα αρχή η οποία το ελέγχει ή σε άλλο νομικό πρόσωπο που τελεί υπό τον έλεγχο της ίδιας αναθέτουσας αρχής, εφόσον δεν υπάρχει άμεση συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων στο νομικό πρόσωπο στο οποίο ανατίθεται η δημόσια σύμβαση, εξαιρουμένων των μορφών συμμετοχής ιδιωτικών κεφαλαίων χωρίς δυνατότητα ελέγχου ή δικαιώματος αρνησικυρίας που απαιτούνται από διατάξεις νόμου, και δεν ασκούν αποφασιστική επιρροή στο ελεγχόμενο νομικό πρόσωπο.
3. Μία αναθέτουσα αρχή που δεν ασκεί έλεγχο κατά την έννοια της παραγράφου 1 σε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου μπορεί, εντούτοις, να αναθέσει δημόσια σύμβαση στο εν λόγω νομικό πρόσωπο χωρίς να εφαρμόσει τις διατάξεις του παρόντος Βιβλίου, εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) η αναθέτουσα αρχή ασκεί από κοινού με άλλες αναθέτουσες αρχές έλεγχο επί του εν λόγω νομικού προσώπου ανάλογο εκείνου που ασκούν επί των δικών τους υπηρεσιών,
β) περισσότερο από το 80% των δραστηριοτήτων του εν λόγω νομικού προσώπου διεξάγεται κατά την εκτέλεση καθηκόντων που του έχουν ανατεθεί από τις ελέγχουσες αναθέτουσες αρχές ή άλλα νομικά πρόσωπα που ελέγχονται από τις ίδιες αναθέτουσες αρχές και
γ) δεν υπάρχει άμεση συμμετοχή ιδιωτικών κεφαλαίων στο ελεγχόμενο νομικό πρόσωπο, εξαιρουμένων των μορφών συμμετοχής ιδιωτικών κεφαλαίων χωρίς δυνατότητα ελέγχου ή δικαιώματος αρνησικυρίας που απαιτούνται από διατάξεις νόμου και δεν ασκούν αποφασιστική επιρροή στο ελεγχόμενο νομικό πρόσωπο.
Για τους σκοπούς της περίπτωσης α΄ του πρώτου εδαφίου, οι αναθέτουσες αρχές ασκούν από κοινού έλεγχο επί νομικού προσώπου, εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι κατωτέρω προϋποθέσεις:
α) τα όργανα λήψης αποφάσεων του ελεγχόμενου νομικού προσώπου απαρτίζονται από εκπροσώπους όλων των αναθετουσών αρχών που συμμετέχουν· το ίδιο φυσικό πρόσωπο μπορεί να εκπροσωπεί πολλές ή όλες τις συμμετέχουσες αναθέτουσες αρχές,
β) οι εν λόγω αναθέτουσες αρχές είναι σε θέση να ασκούν από κοινού αποφασιστική επιρροή στους στρατηγικούς στόχους και τις σημαντικές αποφάσεις του ελεγχόμενου νομικού προσώπου και
γ) το ελεγχόμενο νομικό πρόσωπο δεν επιδιώκει συμφέροντα αντίθετα από αυτά των αναθετουσών αρχών που το ελέγχουν.
4. Μία σύμβαση, η οποία συνάπτεται αποκλειστικά μεταξύ δύο ή περισσότερων αναθετουσών αρχών, δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος Βιβλίου, εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι κατωτέρω προϋποθέσεις:
α) η σύμβαση εγκαθιδρύει ή υλοποιεί συνεργασία μεταξύ των συμμετεχουσών αναθετουσών αρχών η οποία αποσκοπεί να διασφαλίσει ότι οι δημόσιες υπηρεσίες που οφείλουν να εκτελούν οι εν λόγω αρχές παρέχονται για την επίτευξη των κοινών τους στόχων,
β) η υλοποίηση της συνεργασίας αυτής εξυπηρετεί αποκλειστικά σκοπούς δημοσίου συμφέροντος και
γ) οι συμμετέχουσες αναθέτουσες αρχές εκτελούν στην ελεύθερη αγορά λιγότερο από το 20% των δραστηριοτήτων που αφορά η συνεργασία.
5. Για τον προσδιορισμό του ποσοστού των δραστηριοτήτων που αναφέρεται στην περίπτωση β΄ του πρώτου εδαφίου της παρ. 1, στην περίπτωση β΄ του πρώτου εδαφίου της παρ. 3 και στην περίπτωσης γ΄ της παραγράφου 4, λαμβάνεται υπόψη ο μέσος συνολικός κύκλος εργασιών ή άλλο ενδεδειγμένο μέτρο βάσει δραστηριοτήτων, όπως το κόστος που βαρύνει το συγκεκριμένο νομικό πρόσωπο ή αναθέτουσα αρχή όσον αφορά τις υπηρεσίες, τα αγαθά και τα έργα κατά την τριετία που προηγείται της ανάθεσης της σύμβασης.
Αν, λόγω της ημερομηνίας κατά την οποία δημιουργήθηκε ή άρχισε τις δραστηριότητές του το συγκεκριμένο νομικό πρόσωπο ή αναθέτουσα αρχή ή λόγω αναδιοργάνωσης των δραστηριοτήτων του, ο κύκλος εργασιών ή άλλο μέτρο βάσει δραστηριοτήτων, όπως το κόστος, δεν διατίθεται για την τελευταία τριετία ή δεν είναι πλέον κατάλληλο, αρκεί να αποδειχθεί ότι η μέτρηση της δραστηριότητας είναι αξιόπιστη, ιδίως μέσω προβολών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.
6. Πάσης φύσεως συμβάσεις ή συμφωνίες (π.χ. προγραμματικές, συνεργασίας), οι οποίες ενδέχεται να συνάπτονται δυνάμει ειδικών διατάξεων και ιδίως:
α) του άρθρου 12 του π.δ. 30/1996 (Α΄ 21),
β) των άρθρων 223 και 225 του ν. 3463/2006 (Α΄ 114),
γ) των άρθρων 22 και 32 του ν. 3614/2007 (Α΄ 267),
δ) των άρθρων 99 και 100 του ν. 3852/2010 (Α΄ 87),
ε) του άρθρου 12 του ν. 4019/2011 (Α΄ 216) και
στ) του άρθρου 44, μπορεί να μην εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος Βιβλίου, υπό τους όρους των άρθρων 3 έως 17 και ιδίως του παρόντος άρθρου.»
- Το άρθρο 119 «Συμβάσεις ενεργειών τεχνικής βοήθειας - Εξουσιοδοτική διάταξη», σύμφωνα με το οποίο :
«1. Σε περίπτωση συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών, ή μελετών και τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, οι οποίες αφορούν ενέργειες τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή ταμείων, καθώς και των τομεακών, περιφερειακών και ειδικών προγραμμάτων του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ), οι αναθέτουσες αρχές ή οι δικαιούχοι ενεργειών τεχνικής βοήθειας, κατά την έννοια του ν. 4314/2014 (Α’ 265) και του θεσμικού πλαισίου του ΕΠΑ, μπορούν να προσφεύγουν και στις διαδικασίες των παρ. 2 και 3, κατά περίπτωση.
2. Με αιτιολογημένη απόφαση του αρμοδίου οργάνου για την εκτέλεση των ενεργειών τεχνικής βοήθειας του Υπουργείου ή της Περιφέρειας ή του νομικού προσώπου επιτρέπεται η σύναψη σύμβασης προμήθειας αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, εκτιμώμενης αξίας έως εξήντα χιλιάδων (60.000) ευρώ, κατόπιν αποστολής πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Η πρόσκληση απευθύνεται σε τρεις (3) τουλάχιστον οικονομικούς φορείς, οι οποίοι επιλέγονται μεταξύ των εγγεγραμμένων σε κατάλογο προμηθευτών ή/και παρόχων υπηρεσιών, ο οποίος καταρτίζεται και τηρείται για τον σκοπό της εκτέλεσης ενεργειών τεχνικής βοήθειας. Δεν αξιολογούνται προσφορές που υποβάλλονται από μη προσκληθέντες οικονομικούς φορείς. Το σχετικό συμφωνητικό, όπου απαιτείται, υπογράφεται από το ίδιο ως άνω όργανο.
3. Με αιτιολογημένη απόφαση του αρμοδίου οργάνου για την εκτέλεση των ενεργειών τεχνικής βοήθειας του Υπουργείου ή της Περιφέρειας ή του νομικού προσώπου επιτρέπεται η σύναψη σύμβασης προμήθειας αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, εκτιμώμενης αξίας άνω των εξήντα χιλιάδων (60.000) έως και εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ, κατόπιν πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Η πρόσκληση απευθύνεται προς όλους τους οικονομικούς φορείς, οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι σε κατάλογο προμηθευτών και παρόχων υπηρεσιών, ο οποίος καταρτίζεται και τηρείται για τον σκοπό της εκτέλεσης ενεργειών τεχνικής βοήθειας και οι οποίοι ανταποκρίνονται στις προϋποθέσεις του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης, όπως αυτό αποτυπώνεται στον συγκεκριμένο κωδικό CPV του άρθρου 23. Δεν αξιολογούνται προσφορές που υποβάλλονται από μη προσκληθέντες οικονομικούς φορείς. Το σχετικό συμφωνητικό, όπου απαιτείται, υπογράφεται από το ίδιο ως άνω όργανο.
4. Με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων ή του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού ρυθμίζεται η διαδικασία κατάρτισης και τήρησης των καταλόγων προμηθευτών και παρόχων υπηρεσιών ενεργειών τεχνικής βοήθειας για την εφαρμογή του παρόντος και εξειδικεύονται οι όροι εγγραφής των οικονομικών φορέων σε αυτούς, οι όροι επιλογής του αναδόχου κατά τις παρ. 2 και 3, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
5. [Καταργήθηκε]
6. Σε περίπτωση συμβάσεων προμηθειών ή υπηρεσιών ή μελετών και τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, οι οποίες αφορούν σε ενέργειες τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή ταμείων, καθώς και των τομεακών, περιφερειακών και ειδικών προγραμμάτων του ΕΠΑ, με τη διαδικασία των άρθρων 118, περί απευθείας ανάθεσης, και 118Α, περί απευθείας ανάθεσης μέσω συστημάτων ηλεκτρονικής αγοράς (e-marketplace), η σύναψη αυτών χωρεί με αιτιολογημένη απόφαση του αρμοδίου οργάνου για την εκτέλεση των ενεργειών τεχνικής βοήθειας του Υπουργείου ή της Περιφέρειας ή του νομικού προσώπου. Το σχετικό συμφωνητικό, όπου απαιτείται, υπογράφεται από το ίδιο ως άνω όργανο.
7. Η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για σύναψη σύμβασης, σύμφωνα με τις παρ. 2 και 3, αναρτάται στο ΚΗΜΔΗΣ.
8. Η διαδικασία ανάθεσης συμβάσεων υπηρεσιών, οι οποίες αφορούν σε ενέργειες ωρίμανσης των συγχρηματοδοτούμενων πράξεων του ΕΣΠΑ, του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή ταμείων, η εκτιμώμενη αξία των οποίων δεν υπερβαίνει τα όρια της παρ. 1 του άρθρου 118, γίνεται σύμφωνα με όσα ορίζονται στις παρ. 1 έως 3 του άρθρου 118.
9. Οι πληρωμές για τις δημόσιες συμβάσεις ενεργειών της παρ. 1, όταν εφαρμόζεται το άρθρο 117Α, περί δημόσιων συμβάσεων ήσσονος αξίας, εκτελούνται από τον προϊστάμενο της αρμόδιας για την εκτέλεση των ενεργειών τεχνικής βοήθειας υπηρεσίας.
10. Τα καθήκοντα αποφαινόμενου οργάνου στο πλαίσιο της διενέργειας διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημόσιων συμβάσεων ενεργειών τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή ταμείων, καθώς και των τομεακών, περιφερειακών και ειδικών προγραμμάτων του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ) εκτιμώμενης αξίας άνω των εκατό χιλιάδων (100,000) ευρώ ασκούνται από το αρμόδιο για την εκτέλεση των ενεργειών τεχνικής βοήθειας όργανο του Υπουργείου ή της Περιφέρειας ή του νομικού προσώπου.»
ΙV. Επί της σκοπιμότητας, της νομιμότητας και του περιεχομένου της προτεινόμενης ρύθμισης.
Α. Με το εξεταζόμενο σχέδιο νόμου ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με το σχεδιασμό και την οργάνωση του συστήματος διοίκησης για την αναπτυξιακή μετάβαση των περιοχών της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και του Δήμου Μεγαλόπολης που εξαρτώνται από την εξόρυξη και χρήση του λιγνίτη και των Περιφερειών Βορείου, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης που εξαρτώνται από τη χρήση πετρελαίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, όπως οι περιοχές αυτές αναφέρονται στα Εδαφικά Σχέδια Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΣΔΙΜ), που συνοδεύουν το Πρόγραμμα ΕΣΠΑ ΔΑΜ 2021-2027.
Β. Στο πλαίσιο αυτό, συστήνεται στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων η «Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης» (Ειδική Υπηρεσία ΔΑΜ), ως αυτοτελής δημόσια υπηρεσία που υπάγεται στον αρμόδιο για θέματα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΔΑΜ) Υπουργό (άρθρο 3 εξεταζόμενης ρύθμισης).
Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 13 του υπό εξέταση σχεδίου νόμου, οι δαπάνες λειτουργίας της ως άνω υπηρεσίας βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, ενώ περαιτέρω προβλέπεται ότι η τελευταία δύναται «να συνάπτει συμβάσεις για την υλοποίηση έργων τεχνικής βοήθειας και συμβουλευτικών υπηρεσιών για την ωρίμανση, δημοπράτηση και παρακολούθηση έργων ΔΑΜ με διεθνείς οργανισμούς», καθώς και ότι «είναι αρμόδια για την παρακολούθηση της σχετικής σύμβασης και οι επιμέρους πράξεις για την εκτέλεση αυτής διενεργούνται από τον αρμόδιο για θέματα ΔΑΜ Υπουργό».
Σημειώνεται ότι το άρθρο 119 του ν. 4412/2016 περιλαμβάνει ειδικές ρυθμίσεις για την ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων ενεργειών τεχνικής βοήθειας, μεταξύ των οποίων και η πρόβλεψη της παρ. 10 αυτού, σύμφωνα με την οποία, «Τα καθήκοντα αποφαινόμενου οργάνου στο πλαίσιο της διενέργειας διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημόσιων συμβάσεων ενεργειών τεχνικής βοήθειας των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων του ΕΣΠΑ, του ΕΟΧ ή άλλων ενωσιακών ή διεθνών προγραμμάτων ή ταμείων, καθώς και των τομεακών, περιφερειακών και ειδικών προγραμμάτων του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης (ΕΠΑ) εκτιμώμενης αξίας άνω των εκατό χιλιάδων (100,000) ευρώ ασκούνται από το αρμόδιο για την εκτέλεση των ενεργειών τεχνικής βοήθειας όργανο του Υπουργείου ή της Περιφέρειας ή του νομικού προσώπου.»
Ως εκ τούτου, η πρόβλεψη της εξεταζόμενης διάταξης περί έκδοσης των «επιμέρους πράξεων» που αφορούν στο στάδιο της εκτέλεσης από τον αρμόδιο για θέματα ΔΑΜ Υπουργό, φαίνεται πως τίθεται εκ περισσού, καθώς τα ζητήματα αυτά ρυθμίζονται ήδη από τη σχετική πρόβλεψη του άρθρου 119 και η Ειδική Υπηρεσία ΔΑΜ αποτελεί αυτοτελή υπηρεσία, της οποίας προΐσταται Διοικητής που ασκεί όλες τις αρμοδιότητες που προβλέπονται στο πλαίσιο λειτουργίας της (βλ. άρθρο 9 εξεταζόμενης ρύθμισης). Στην περίπτωση, ωστόσο, που πρόθεση του νομοθέτη είναι να αποστεί από το γενικό κανόνα, επισημαίνεται ότι θα πρέπει να ορισθεί ρητώς ποιος είναι ο αρμόδιος Υπουργός (σημειωτέον ότι η εν λόγω Ειδική Υπηρεσία συστήνεται ως αυτοτελής υπηρεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης), καθώς σε κανένα σημείο του υπό εξέταση σχεδίου νόμου δεν ορίζεται ο αρμόδιος «για θέματα ΔΑΜ» Υπουργός, γεγονός που ενδέχεται να ζητήματα κατά την εφαρμογή της ρύθμισης.
Γ. Ως προς το άρθρο 14 του υπό εξέταση σχεδίου νόμου, με το οποίο ρυθμίζονται, μεταξύ άλλων, ζητήματα που αφορούν μίσθωση δημοσίων ακινήτων, σημειώνεται ότι, καταρχήν, οι μισθώσεις ακινήτων εξαιρούνται των διατάξεων του ν. 4412/2016 σύμφωνα με την περ. α’ του άρθρου 10 «Ειδικές εξαιρέσεις για συμβάσεις υπηρεσιών (άρθρο 10 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)» αυτού και, ως εκ τούτου, δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης.
Δ. Με το άρθρο 15 του εξεταζόμενου σχεδίου νόμου, συστήνεται νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου (ν.π.ι.δ.), με τη μορφή ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Α.Ε. (ΕΛ.Ε.Δ.Α.Μ.)», η οποία «λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας».
Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο εν λόγω άρθρο, στο οποίο περιλαμβάνεται και το καταστατικό της, η εν λόγω εταιρεία «δεν ανήκει στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, δεν υπάγεται στην κατηγορία των οργανισμών και επιχειρήσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και δεν εφαρμόζονται σ’ αυτήν οι διατάξεις, που διέπουν εταιρείες που άμεσα ή έμμεσα ανήκουν στο Δημόσιο. Οι διατάξεις που αναφέρονται σε δημόσιες επιχειρήσεις υπό την έννοια του ν. 3429/2005 (Α’ 314) ή σε οργανισμούς δημοσίου δικαίου υπό την έννοια του ν. 4412/2016 (Α’ 147) ή που διέπουν εταιρείες που ανήκουν άμεσα ή έμμεσα στο Δημόσιο ή που επιχορηγούνται ή χρηματοδοτούνται από αυτό δεν εφαρμόζονται ως προς την Εταιρεία, με εξαίρεση των όσων ορίζονται ρητά στον παρόντα νόμο.»
Επί της ανωτέρω ρύθμισης, επισημαίνεται κατ’ αρχήν ότι η έννοια του «οργανισμού δημοσίου δικαίου» είναι ενωσιακής προελεύσεως, η δε υπαγωγή ορισμένης οντότητας στην έννοια της αναθέτουσας αρχής ή στην έννοια του οργανισμού δημοσίου δικαίου γίνεται κατά περίπτωση, με βάση τα κριτήρια που η ίδια η Οδηγία 2014/24/ΕΕ ορίζει και δεν είναι δυνατή η με εθνική διάταξη εξαίρεση ορισμένου φορέα από την υπαγωγή στην έννοια αυτή.
Ειδικότερα :
Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 2 «Ορισμοί (άρθρο 2 και άρθρο 33 παρ. 1 εδάφιο β΄ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)» του ν. 4412/2016 «ως “αναθέτουσες αρχές” νοούνται το κράτος, οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου ή οι ενώσεις μιας ή περισσότερων από αυτές τις αρχές ή ενός ή περισσότερων από αυτούς τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου και οι αναθέτουσες αρχές κατά την έννοια του άρθρου 223». Ειδικότερα, «ως “οργανισμοί δημοσίου δικαίου” νοούνται οι οργανισμοί που έχουν όλα τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α) έχουν συσταθεί για το συγκεκριμένο σκοπό της κάλυψης αναγκών γενικού συμφέροντος, που δεν έχουν βιομηχανικό ή εμπορικό χαρακτήρα, β) έχουν νομική προσωπικότητα και γ) χρηματοδοτούνται, κατά το μεγαλύτερο μέρος, από τις κρατικές αρχές, τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου ή η διαχείριση των οποίων υπόκειται σε έλεγχο ασκούμενο από τους οργανισμούς αυτούς ή έχουν διοικητικό, διευθυντικό ή εποπτικό συμβούλιο, του οποίου περισσότερο από το ήμισυ των μελών διορίζεται από τις κρατικές αρχές, τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ή από άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου».
Βάσει του προαναφερθέντος ορισμού, που ενσωματώνει στην εθνική έννομη τάξη την αντίστοιχη πρόβλεψη της Οδηγίας, ο χαρακτηρισμός μιας οντότητας ως «οργανισμού δημοσίου δικαίου» εξαρτάται από τη σωρευτική ικανοποίηση των τριών ως άνω τιθέμενων προϋποθέσεων, ενώ τα τρία κριτήρια που περιλαμβάνονται στην υπό στοιχείο γ’ προϋπόθεση, αναφέρονται εναλλακτικά (πρβλ. αποφάσεις της 12ης Σεπτεμβρίου 2013, IVD, C-526/11, EU:C:2013:543, σκέψη 20, και της 5ης Οκτωβρίου 2017, LitSpecMet, C-567/15, EU:C:2017:736, σκέψη 30 και εκεί μνημονευόμενη νομολογία).
Από την επισκόπηση του συνόλου των διατάξεων του εξεταζόμενου σχεδίου νόμου, προκύπτει ότι ο υπό σύσταση φορέας διαθέτει νομική προσωπικότητα, επιδιώκει την εξυπηρέτηση σκοπών δημοσίου συμφέροντος, το διοικητικό του συμβούλιο ορίζεται στο σύνολό του με απόφαση του εποπτεύοντος την εταιρεία Υπουργού (βλ. άρθρο 7 Καταστατικού), τα δε έσοδά του προέρχονται, μεταξύ άλλων, από ετήσια επιχορήγηση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, από επιχορήγηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλους ενωσιακούς πόρους στο πλαίσιο του σκοπού της ή αντιστοίχως πόρους διεθνών οργανισμών.
Βάσει, συνεπώς, των ανωτέρω, φαίνεται πως το υπό σύσταση ΝΠΙΔ αποτελεί αναθέτουσα αρχή, καθώς πληρούνται οι σωρευτικά απαιτούμενες από το νόμο προϋποθέσεις περί χαρακτηρισμού του ως οργανισμού δημοσίου δικαίου, ήτοι, διαθέτει νομική προσωπικότητα, έχει συσταθεί για το συγκεκριμένο σκοπό της κάλυψης αναγκών γενικού συμφέροντος που δεν έχουν βιομηχανικό ή εμπορικό χαρακτήρα και πάνω από το ήμισυ των μελών του Διοικητικού του Συμβουλίου (εν προκειμένω, το σύνολο) διορίζεται από τις κρατικές αρχές. (βλ. αναλυτικά Τεχνική Οδηγία 4/2019 της Αρχής) και, ως εκ τούτου, υπάγεται κατ’ αρχήν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016 ως αναθέτουσα αρχή.
Επιπρόσθετα, ως προς τα αναφερόμενα στις παρ. 1 και 4 του άρθρου 1 του Καταστατικού της εταιρείας, σημειώνεται ότι η εφαρμογή της παρ. 4 του άρθρου 12 Δημόσιες συμβάσεις μεταξύ φορέων του δημοσίου τομέα (άρθρο 12 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ) του ν. 4412/2016 προϋποθέτει, πέραν των ρητώς αναφερομένων κανόνων που θα πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά προκειμένου να μην εμπίπτει στους κανόνες του Βιβλίου Ι, σύμβαση, η οποία συνάπτεται αποκλειστικά μεταξύ δύο ή περισσότερων αναθετουσών αρχών.
Ε. Σε συνέχεια των ανωτέρω, σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 21 του Καταστατικού της ανωτέρω εταιρείας, προβλέπεται η κατά παρέκκλιση του ν. 4412/2016 και υπό την επιφύλαξη της ενωσιακής νομοθεσίας, θέσπιση με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας, κατόπιν γνώμης της ΕΑΑΔΗΣΥ (κατ’ άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ’ υποπερ. γγ’ του ν. 4013/2011) Κανονισμού Προμηθειών «με τον οποίο καθορίζονται οι όροι, οι διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης των μελετών, υπηρεσιών και εκτέλεσης έργων και εργασιών, προμηθειών κινητών πραγμάτων, εξοπλισμού και συναφών εργασιών, αγορών ακινήτων, μισθώσεων, καθώς και η διαδικασία για την εξέταση των οικείων ενστάσεων.», ο οποίος θα καταλαμβάνει την ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων αξίας έως τα ενωσιακά όρια, ενώ για τις συμβάσεις εκτιμώμενης αξίας άνω των ορίων του άρθρου 5 του ν. 4412/2016, προβλέπεται η εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4412/2016.
Πέραν της αντιφατικότητας των ως άνω σχετικών ρυθμίσεων (βλ. ανωτέρω σημείο Δ), σημειώνεται ότι δεν κρίνεται σκόπιμη η εισαγωγή μη αναγκαίων παρεκκλίσεων από την εθνική νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων, ανεξαρτήτως εκτιμώμενης αξίας, δεδομένης επιπλέον της σχετικά πρόσφατης εκτεταμένης τροποποίησης του ν. 4412/2016 προς την κατεύθυνση της απλοποίησης και της ευελιξίας. Σημειώνεται, επιπλέον ότι η εξεταζόμενη διάταξη δεν συνοδεύεται από ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολόγηση, με την οποία τεκμηριώνεται η ανάγκη εισαγωγής συγκεκριμένων παρεκκλίσεων από τις κείμενες διατάξεις.
Περαιτέρω, από την εξεταζόμενη – εξουσιοδοτική για την έκδοση Κανονισμού Προμηθειών – διάταξη δεν προκύπτει με σαφήνεια το εύρος των επιτρεπόμενων παρεκκλίσεων και, ειδικότερα, εάν οι παρεκκλίσεις αυτές θα αφορούν και σε διατάξεις που δεν περιλαμβάνονται μεν στο ν. 4412/2016, αλλά συνέχονται με τις δημόσιες συμβάσεις, όπως, ενδεικτικά, είναι η υπαγωγή στον προσυμβατικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, η υποχρέωση ανάρτησης στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ κα. Αντιστοίχως, επισημαίνεται ότι οι σχετικές ρυθμίσεις δεν θα πρέπει να περιλαμβάνουν παρεκκλίσεις από διατάξεις της κείμενης εθνικής νομοθεσίας, οι οποίες συνιστούν κομβικές θεσμικές πολιτικές επιλογές της Πολιτείας, αποτελούν τους πυλώνες του προγράμματος μεταρρύθμισης του ελληνικού συστήματος δημοσίων συμβάσεων και αποσκοπούν στον εκσυγχρονισμό, τον εξορθολογισμό των διοικητικών διαδικασιών, την αύξηση της αποτελεσματικότητας και την ενίσχυση της διαφάνειας στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, όπως ενδεικτικά (ΚΗΜΔΗΣ, ΕΣΗΔΗΣ κλπ).
Σημειώνεται εξ άλλου, ότι η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της Αρχής συντρέχει μόνον σε σχέδια Κανονισμών ανάθεσης και εκτέλεσης συμβάσεων οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016.
Στ. Τέλος, με το άρθρο 17 του υπό εξέταση σχεδίου νόμου, τροποποιείται το άρθρο 155 του ν. 4759/2020 και, συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι στη σύναψη της προγραμματικής σύμβασης της παρ. 2 συμπράττει και ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ότι η αρμοδιότητα σύναψης της προγραμματικής σύμβασης της παρ. 3 μετατίθεται στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων και την ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΛ.Ε.Δ.Α.Μ. Α.Ε.)», το δε περιεχόμενο της προγραμματικής σύμβασης της παρ. 3 περιορίζεται ως προς τις απαλλοτριώσεις. Επί του ως άνω άρθρου, η Αρχή έχει ήδη διατυπώσει την υπ’ αριθμ. Α43/2020 Γνώμη της.
V. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Κατόπιν των ανωτέρω, η Αρχή γνωμοδοτεί επί των υποβληθεισών ως άνω διατάξεων του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περιπτ. γ (αα) του ν. 4013/2011, με τις προαναφερόμενες παρατηρήσεις και επισημάνσεις, τονίζοντας ιδιαιτέρως τα ζητήματα ασυμβατότητας με το ενωσιακό δίκαιο που περιγράφονται και αναλύονται ανωτέρω υπό Δ.
Αθήνα, 26 Οκτωβρίου 2021
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
Ο Πρόεδρος
Γεώργιος Καταπόδης