ΓΝΩΜΗ Α15/2021
ΑΔΑ: 6Γ8ΓΟΞΤΒ-ΦΗΗ
ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΗ ΔΙΑΥΓΕΙΑ
EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ
ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
(άρθρου 2, παρ. 2, περ. γ (αα) Ν.4013/2011)
Η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Στην Αθήνα σήμερα την 29η Δεκεμβρίου του έτους δύο χιλιάδες είκοσι ένα (2021) ημέρα Τετάρτη και ώρα 9.30 π.μ., επί της οδού Κεφαλληνίας 45 και Κομνά Τράκα, όπου και η έδρα της, συνήλθε η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ σε συνεδρίαση, μετά από σχετική πρόσκληση του Προέδρου της, η οποία γνωστοποιήθηκε νομίμως σε όλα τα μέλη της Αρχής.
Από τα προσκληθέντα μέλη της Αρχής παρέστησαν κατά την συνεδρίαση τα ακόλουθα:
1. Προεδρεύων: Αδάμ Καραγλάνης, Αντιπρόεδρος
2. Μέλη: Δημήτριος Σταθακόπουλος (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Μαρία Στυλιανίδη (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Κωνσταντίνος Βαρδακαστάνης (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Γραμματέας: Αικατερίνη Αλτιπαρμάκη, Δ.Ε. Διοικητικών Γραμματέων
Εισηγήτρια: Ελένη Σταθοπούλου, Νομικός, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ
Κατά τη διάρκεια της Συνεδρίασης παρέστησαν, η εισηγήτρια, Ελένη Σταθοπούλου, η Προϊσταμένη του Τμήματος Γνωμοδοτήσεων της Διεύθυνσης Μελετών και Γνωμοδοτήσεων, Χριστίνα Καξιρή (μέσω τηλεδιάσκεψης), καθώς και η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μελετών και Γνωμοδοτήσεων, Μίνα Καλογρίδου, οι οποίες αποδεσμεύτηκαν πριν από την έναρξη της διαδικασίας της ψηφοφορίας των μελών της Αρχής και τη λήψη της απόφασης.
Σχετ: Το από 19.11.2021 ηλεκτρονικό μήνυμα της Γενικής Γραμματείας Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων (αρ. πρωτ. εισερχ. ΕΑΑΔΗΣΥ 6995/19.19.2021).
Θέμα: Διατύπωση γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011, όπως ισχύει, επί των άρθρων 77-81 που περιελήφθησαν ως «Κεφάλαιο Β’ – Διατάξεις σχετικά με τη διαφημιστική δραστηριότητα του Δημοσίου Τομέα και την Ε.Ρ.Τ. Α.Ε.» στον ψηφισθέντα από τη Βουλή των Ελλήνων νόμο με αριθμό 4864/2021 και τίτλο «Στρατηγικές επενδύσεις και βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος μέσω της επιτάχυνσης διαδικασιών στις ιδιωτικές και στρατηγικές επενδύσεις, δημιουργία πλαισίου για τις εταιρείες τεχνοβλαστούς και άλλες επείγουσες διατάξεις για την ανάπτυξη».
Με το από 19.11.2021 μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου της Γενικής Γραμματείας Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων (αρ. πρωτ. εισερχ. Αρχής 6995/19.19.2021), διαβιβάσθηκε στην Αρχή τροπολογία σε σχέδιο νόμου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με τίτλο «Μέτρα διευκόλυνσης και εκσυγχρονισμού της ίδρυσης και λειτουργίας κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων, διατάξεις για τη διενέργεια ελέγχων και την επιβολή κυρώσεων και άλλες επείγουσες ρυθμίσεις του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων» και ζητήθηκε η παροχή γνώμης της Αρχής.
Οι σχετικές ρυθμίσεις κατατέθηκαν στη Βουλή αυθημερόν (19.11.2021) ως τροπολογία στο σχέδιο νόμου «Στρατηγικές επενδύσεις και βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος μέσω της επιτάχυνσης διαδικασιών στις ιδιωτικές και στρατηγικές επενδύσεις, δημιουργία πλαισίου για τις εταιρείες τεχνοβλαστούς και άλλες επείγουσες διατάξεις για την ανάπτυξη» και περιελήφθησαν ως «Κεφάλαιο Β’Α – Διατάξεις σχετικά με τη διαφημιστική δραστηριότητα του Δημοσίου Τομέα και την Ε.Ρ.Τ. Α.Ε.» (άρθρα 77-81) στον ν. 4864/2021 (Α' 237/02.12.2021), που ψηφίσθηκε την 30.11.2011, χωρίς να προηγηθεί η κατ’άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ’ υποπερ. (αα) γνώμη της Αρχής.
Κατά συνέπεια, κατωτέρω παρατίθενται οι προς εξέταση διατάξεις, ως αυτές ενσωματώθηκαν στον ν. 4864/2021 και όχι ως αυτές υπεβλήθησαν στην Αρχή για παροχή γνώμης.
Ι. Οι εξεταζόμενες διατάξεις και η συνοδεύουσα αυτές κατά την κατάθεση της τροπολογίας αιτιολογική έκθεση έχουν ως εξής:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β’ - ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ ΤΗΝ Ε.Ρ.Τ.
Άρθρο 77 «Ορισμοί - Τροποποιήσεις του άρθρου 2 του π.δ. 261/1997»
1. Η περ. γ’ της παρ. 2 του άρθρου 2 του π.δ. 261/1997 (Α’ 186) συμπληρώνεται ως προς τον ορισμό των διαφημιστικών και άλλων συναφών δραστηριοτήτων του δημοσίου τομέα και η περ. γ’ διαμορφώνεται ως εξής:
«γ) η παροχή συμβουλών σχετικά με την επιλογή από τις αναθέτουσες αρχές του κατάλληλου μέσου προβολής των διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου, η κατάρτιση του πλάνου δημοσιότητας και η υποστήριξη της αναθέτουσας αρχής στη διαχείριση των αναθέσεων μετάδοσης και καταχώρισης των διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου, κατά τα άρθρα 6 και 7.»
2. Στο τέλος της παρ. 7 του άρθρου 2 του π.δ. 261/1997, προστίθεται δεύτερο εδάφιο και η παρ. 7 διαμορφώνεται ως εξής:
«7. «Συμβάσεις μετάδοσης ή καταχώρισης»: Συμβάσεις εξ επαχθούς αιτίας, που συνάπτονται εγγράφως μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και ενός από τους αναδόχους μετάδοσης ή καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου, εφόσον το ετήσιο ύψος της δαπάνης υπερβαίνει το ποσό των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ. Θέση συμβάσεως υπέχουν και οι εντολές των αναδόχων διαφημιστικών υπηρεσιών, οι οποίες εγκρίνονται από το αποφαινόμενο όργανο στο πλαίσιο της υποστήριξης για την ανάθεση των υπηρεσιών μετάδοσης και καταχώρισης κατά τα άρθρα 6 και 7 για λογαριασμό και κατ’ εντολή της αναθέτουσας αρχής.».
3. Η ισχύς του παρόντος αρχίζει την 1η.1.2021.
Άρθρο 78 «Εντολές ανάθεσης μετάδοσης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου - Προσθήκη παρ. 6 στο άρθρο 6 του π.δ. 261/1997
1. Στο άρθρο 6 του π.δ. 261/1997 (Α’ 186) προστίθεται παρ. 6 ως εξής:
«6. Οι εντολές ανάθεσης μετάδοσης δύναται να πραγματοποιούνται και από τους αναδόχους διαφημιστικών υπηρεσιών για λογαριασμό και κατ’ εντολή της αναθέτουσας αρχής. Η εξόφληση των υπηρεσιών μετάδοσης πραγματοποιείται αποκλειστικά από τις αναθέτουσες αρχές, σε συνέχεια των εντολών ανάθεσης του πρώτου εδαφίου και κατόπιν προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών πληρωμής από το μέσο μετάδοσης, καθώς και της βεβαίωσης καλής εκτέλεσης εκ μέρους του αναδόχου διαφημιστικών υπηρεσιών.».
2. Η ισχύς του παρόντος αρχίζει την 1η.1.2021.
Άρθρο 79 «Εντολές ανάθεσης καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου - Προσθήκη παρ. 4 στο άρθρο 7 του π.δ. 261/1997
1. Στο άρθρο 7 του π.δ. 261/1997 (Α’ 186) προστίθεται παρ. 4 ως εξής:
«4. Οι εντολές ανάθεσης καταχώρισης δύναται να πραγματοποιούνται και από τους αναδόχους διαφημιστικών υπηρεσιών για λογαριασμό και κατ’ εντολή της αναθέτουσας αρχής. Η εξόφληση των υπηρεσιών καταχώρισης πραγματοποιείται αποκλειστικά από τις αναθέτουσες αρχές σε συνέχεια των εντολών ανάθεσης του πρώτου εδαφίου και κατόπιν προσκόμισης όλων των απαιτούμενων δικαιολογητικών πληρωμής από το μέσο μετάδοσης, καθώς και της βεβαίωσης καλής εκτέλεσης εκ μέρους του αναδόχου διαφημιστικών υπηρεσιών.».
2. Η ισχύς του παρόντος αρχίζει την 1η.1.2021.
Άρθρο 80 «Διαμόρφωση τιμοκαταλόγου και τελικών τιμών - Εξουσιοδοτική διάταξη - Τροποποίηση της παρ. 3 του άρθρου 6 του π.δ. 261/1997
Στο τέλος της παρ. 3 του άρθρου 6 του π.δ. 261/1997 (Α’ 186) προστίθεται τέταρτο εδάφιο και η παρ. 3 διαμορφώνεται ως εξής:
«3. Κάθε Σεπτέμβριο, οι ενδιαφερόμενες τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές επιχειρήσεις υποβάλλουν στις αρμόδιες υπηρεσίες των Υπουργείων τιμοκατάλογο, στον οποίο αναφέρουν αναλυτικά τις τιμές μονάδος διαφημιστικού χρόνου ανά ζώνη τηλεθέασης ή ακροαματικότητας που προτίθενται να εφαρμόσουν για τη μετάδοση διαφημιστικών και άλλων συναφών μηνυμάτων των φορέων του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα για το επόμενο έτος. Η υποβολή του τιμοκαταλόγου αυτού επέχει θέση πρόσκλησης προς σύναψη συμβάσεων μετάδοσης βάσει των εκεί αναφερόμενων τιμών και είναι απαραίτητη για τη νόμιμη σύναψη οποιασδήποτε τέτοιας σύμβασης. Ο τιμοκατάλογος αυτός διαβιβάζεται σε όλα τα εποπτευόμενα από τον αρμόδιο Υπουργό δημόσια νομικά πρόσωπα. Με απόφαση του αρμόδιου για τη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης Υπουργού ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια και ειδικότερα για τη διαμόρφωση του τιμοκαταλόγου και των τελικών τιμών που θα τύχουν αποδοχής για την ανάθεση υπηρεσιών μετάδοσης βάσει τιμοκαταλόγου.».
Άρθρο 81 «Συμβάσεις ανάθεσης έργου και παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών της ΕΡΤ Α.Ε.»
Στην παρ. 5 του άρθρου 15 του ν. 4173/2013 (Α’ 169), στο πρώτο εδάφιο προστίθεται η δυνατότητα ανάθεσης έργου ή παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών και για την προβολή, μετάδοση και εκμετάλλευση ραδιοφωνικού, τηλεοπτικού ή διαδικτυακού προϊόντος για την εκπλήρωση των σκοπών και της αποστολής της ΕΡΤ Α.Ε., στο δεύτερο εδάφιο προστίθεται πρόβλεψη ώστε οι ανωτέρω αναθέσεις και παροχές να συνάδουν με τα όρια του εκάστοτε ισχύοντος Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) και η παρ. 5 διαμορφώνεται ως εξής:
«5. Επιτρέπεται, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, ύστερα από εισήγηση του Διευθύνοντος Συμβούλου, και αφού έχει προηγηθεί σχετική δημόσια προκήρυξη στον ιστότοπο της εταιρείας, η ανάθεση έργου ή παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για την παραγωγή ή την επεξεργασία ή την παρουσίαση ή την προβολή ή την μετάδοση ή την εκμετάλλευση ραδιοφωνικού, τηλεοπτικού ή διαδικτυακού προϊόντος για την εκπλήρωση των σκοπών και της αποστολής της εταιρείας, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου και του Καταστατικού της. Οι αναθέσεις και οι παροχές αυτές γίνονται με όρους χρηστής διαχείρισης, απόλυτης διαφάνειας και αξιοκρατίας, στο πλαίσιο ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, και εφόσον αυτές συνάδουν με τα όρια του εκάστοτε ισχύοντος Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ), αφορούν δε σε πρόγραμμα που ενισχύει το παραγόμενο και παρεχόμενο πρόγραμμα από το προσωπικό της ΕΡΤ Α.Ε. και στοχεύουν στην ενδυνάμωση της εγχώριας παραγωγής και των συντελεστών της. Στις συμβάσεις της παρούσας παραγράφου, δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ. 1, της περ. β’ της παρ. 2 και των παρ. 3 και 6 του άρθρου 6 του ν. 2527/1997 (Α’ 206).».
Αιτιολογική Έκθεση
«Άρθρα 1-4
Με την προτεινόμενη ρύθμιση διασαφηνίζεται το αντικείμενο των διαφημιστικών υπηρεσιών όπως αυτές προβλέπονται στο π.δ. 261/1997 (A’ 186), καθώς επίσης ρυθμίζεται η διαδικασία πληρωμής των αναδόχων μετάδοσης και καταχώρισης.
Ειδικότερα, η διαφημιστική δαπάνη του Δημοσίου διακρίνεται σε δύο τμήματα, αυτό της ανάθεσης διαφημιστικών υπηρεσιών, η οποία διενεργείται με τήρηση των διαδικασιών του ν. 4412/2016 (A’ 147) περί δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, καθώς και αυτό της ανάθεσης της μετάδοσης και καταχώρισης μηνυμάτων σε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης που πραγματοποιείται στη βάση τιμοκαταλόγου σύμφωνα με το π.δ. 261/1997. Με το δεδομένο αυτό, κρίνεται αναγκαία η ρύθμιση που προτείνεται, καθώς οι δαπάνες που αφορούν στην πληρωμή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης ως μη υπαγόμενες στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016, πρέπει να αντιμετωπίζονται αυτοτελώς. Επιπρόσθετα, με την προτεινόμενη ρύθμιση επέρχονται οι αναγκαίες αλλαγές ώστε οι αναθέσεις διαφημιστικών υπηρεσιών να γίνονται με ορθολογικό τρόπο, ενισχυόμενης και της διαφάνειας της διαδικασίας. Το τμήμα εκείνο της δαπάνης που αφορά στην πληρωμή των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης είναι κατά κανόνα πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με το τμήμα της δαπάνης που αφορά στην ανάθεση διαφημιστικών υπηρεσιών, στη δημιουργία του διαφημιστικού υλικού και στον σχεδιασμό της κατανομής της διαφημιστικής δαπάνης για την ανάθεση διαφημιστικών υπηρεσιών. Ταυτόχρονα με τη ρύθμιση αυτή αποφεύγεται οποιοδήποτε ενδεχόμενο σύγκρουσης συμφερόντων λόγω της ρύθμισης της παρ. 8 του άρθρου 12 του ν. 2328/1995 (Α’ 195). Ενόψει όλων των ανωτέρω, απαιτείται να διαχωριστεί η διαδικασία πληρωμής των αναθέσεων μετάδοσης και καταχώρισης.
Εισάγεται, έτσι, ρητά με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις των άρθρων 2 και 3 ότι η διαδικασία πληρωμών των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης – αναδόχων μετάδοσης και καταχώρισης διαφημιστικών μηνυμάτων θα γίνεται αποκλειστικά από τις κατά περίπτωση αρμόδιες οικονομικές υπηρεσίες των αναθετουσών αρχών βάσει των εντολών ανάθεσης που θα δίδονται από τους αναδόχους των διαφημιστικών υπηρεσιών. Οι ως άνω εντολές θα δίδονται στο πλαίσιο της υποστήριξης που θα παρέχουν από τις αναθέτουσες αρχές οι ανάδοχοι των διαφημιστικών υπηρεσιών ιδίως λόγω της εξειδικευμένης γνώσης που διαθέτουν οι ανάδοχοι των διαφημιστικών υπηρεσιών.
Περαιτέρω, αποσαφηνίζεται ότι μέσω των εντολών αυτών, τις οποίες καλείται να διαχειριστεί ο ανάδοχος στο πλαίσιο της υποστήριξης που θα παρέχει προς τις αναθέτουσες αρχές, τεκμαίρεται ότι συμβάλλονται τελικώς με τον τρόπο αυτό οι αναθέτουσες αρχές με τα μέσα μετάδοσης και καταχώρισης. Αυτό καθίσταται απαραίτητο καθώς οι υπηρεσίες του Δημοσίου δεν διαθέτουν την τεχνογνωσία ούτε την εξειδικευμένη εμπειρία για τη διαχείριση των εντολών αυτών.
Τέλος, με το προτεινόμενο άρθρο 4 εισάγεται εξουσιοδοτική διάταξη για τη ρύθμιση κάθε αναγκαίας λεπτομέρειας ως προς τη διαμόρφωση του τιμοκαταλόγου και των τελικών τιμών που προσφέρονται στους δημόσιους φορείς με σκοπό την ενίσχυση της διαφάνειας στην ανάθεση των σχετικών υπηρεσιών.
Άρθρο 5
Με την προτεινόμενη ρύθμιση του άρθρου 5 τροποποιείται η παρ. 5 του άρθρου 15 του ν. 4173/2013 (Α΄ 169), και ειδικότερα προβλέπεται η δυνατότητα ανάθεσης έργου ή παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα για την προβολή, την μετάδοση και την εκμετάλλευση ραδιοφωνικού, τηλεοπτικού ή διαδικτυακού προϊόντος, συμπληρώνοντας τη σημερινή διάταξη με την οποία περιορίζεται η εν λόγω δυνατότητα στην παραγωγή ή στην επεξεργασία ή στην παρουσίαση. Η ρύθμιση αυτή κρίνεται κατάλληλη και αναγκαία για τη διασφάλιση της απρόσκοπτης εκτέλεσης της δημόσιας ραδιοτηλεοπτικής υπηρεσίας, με την οποία είναι εκ του νόμου επιφορτισμένη η ΕΡΤ Α.Ε. και η οποία συνίσταται, μεταξύ άλλων, στην υποχρέωση του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα να καλύπτει τα πάσης φύσεως γεγονότα, να παρέχει οπτικοακουστικές υπηρεσίες, που να ανταποκρίνονται στην ποιοτική στάθμη που επιβάλλουν η κοινωνική αποστολή της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και να παράγει, να προβάλει και να μεταδίδει προγράμματα που να απευθύνονται σε όλες τις κατηγορίες του κοινωνικού συνόλου, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες ιδιαίτερων κοινωνικών ομάδων, ανεξάρτητα από τη θεαματικότητα και ακροαματικότητα των σχετικών εκπομπών.»
ΙΙ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011: «2. Η Αρχή έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: […..] γ) Γνωμοδοτεί για τη νομιμότητα κάθε διάταξης σχεδίου νόμου ή κανονιστικής πράξης που αφορά στις δημόσιες συμβάσεις και συμμετέχει στις οικείες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές. Τα αρμόδια όργανα οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη της Αρχής. Ειδικότερα: αα) Η Αρχή γνωμοδοτεί επί των διατάξεων σχεδίων νόμων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις πριν από την κατάθεση τους στη Βουλή. Αν ο αρμόδιος Υπουργός διαφωνεί με τη γνώμη της Αρχής, η Αρχή δύναται να συγκαλεί συσκέψεις, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της και εκπροσώπων όλων των συναρμόδιων Υπουργείων με σκοπό την ανταλλαγή και σύγκλιση των απόψεων. Στις εν λόγω συσκέψεις η Αρχή και κάθε συναρμόδιος Υπουργός μπορούν να ζητούν τη συμμετοχή ανεξάρτητων τρίτων, ειδικών σε θέματα δημοσίων συμβάσεων. Οι συσκέψεις αυτές πραγματοποιούνται σε διάστημα δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την περιέλευση της πρόσκλησης της Αρχής στους συμμετέχοντες. Η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αυτής δεν κωλύει τη συνέχιση της διαδικασίας ψήφισης του σχεδίου νόμου. Αν δεν αρθεί η διαφωνία μεταξύ του αρμόδιου Υπουργού και της Αρχής, στη γνώμη της Αρχής προσαρτάται έκθεση του Υπουργού στην οποία περιλαμβάνεται και ειδική αιτιολόγηση κάθε απόκλισης από το περιεχόμενο της γνώμης. Τα εν λόγω έγγραφα συνοδεύουν τα σχέδια νόμων κατά την κατάθεση τους στη Βουλή και αναρτώνται με επιμέλεια της Αρχής στην ιστοσελίδα της. Σε περίπτωση απόκλισης του σχεδίου νόμου από τη γνώμη της Αρχής, η αρμόδια επιτροπή της Βουλής δύναται να καλεί, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, σε ακρόαση τον Πρόεδρο της Αρχής. […..] Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της παρούσας περίπτωσης ασκείται μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την περιέλευση των ανωτέρω σχεδίων διατάξεων στην Αρχή, με μέριμνα του οικείου οργάνου.».
Περαιτέρω, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 35 παρ. 7 του Οργανισμού και Κανονισμού Λειτουργίας της Αρχής ως τροποποιήθηκε και ισχύει με το άρθρο 53 του Ν. 4605/2019 (Α΄52/1-4-2019) «7. Στην περίπτωση που η Αρχή, κατά την ενάσκηση της γνωμοδοτικής της αρμοδιότητας, κρίνει ότι διατάξεις σχεδίου νόμου, προεδρικού διατάγματος, άλλης κανονιστικής πράξης ή κανονισμοί λειτουργίας εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της παραγράφου 2 του άρθρου 2 περίπτωση γ΄ υποπερίπτωση αα), ββ), γγ), αλλά δεν της έχουν κοινοποιηθεί, δύναται και αυτεπαγγέλτως να ασκήσει την κατά περίπτωση γνωμοδοτική της αρμοδιότητα, ακόμα και αν η σχετική διάταξη, πράξη ή κανονισμός έχει ήδη δημοσιευτεί για αυτεπάγγελτη έκδοση γνώμης (αρ. 53 ν. 4605/2019)» .
Δεδομένου ότι οι ως άνω (υπό I) παρατιθέμενες νομοθετικές ρυθμίσεις αφορούν σε ζητήματα δημοσίων συμβάσεων, εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης κατά τα ανωτέρω.
ΙΙΙ. Συναφείς διατάξεις
1. Το σύνολο των διατάξεων του ν. 4412/2016 και, ειδικότερα :
- Το άρθρο 2 «Ορισμοί - Εξουσιοδοτική διάταξη (άρθρα 2 και 33 παρ. 1 εδάφιο έκτο της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)», σύμφωνα με το οποίο :
«1. Για τους σκοπούς του παρόντος εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί:
1) α) ως «αναθέτουσες αρχές» νοούνται το κράτος, οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου ή οι ενώσεις μιας ή περισσότερων από αυτές τις αρχές ή ενός ή περισσότερων από αυτούς τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου και οι αναθέτουσες αρχές κατά την έννοια του άρθρου 223 και [….]
9) ως «δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών» και ως «συμβάσεις υπηρεσιών» νοούνται οι συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών που δεν εμπίπτουν στην περ. 7α.
Στις συμβάσεις υπηρεσιών περιλαμβάνονται και οι συμβάσεις παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών που έχουν ως αντικείμενο τον σχεδιασμό, προγραμματισμό, οργάνωση, διαχείριση, παρακολούθηση, έλεγχο και αξιολόγηση επιχειρησιακών και αναπτυξιακών προγραμμάτων και δράσεων σε όλους τους τομείς της οικονομίας, καθώς και σε οριζόντιου χαρακτήρα παρεμβάσεις, την υποστήριξη της υλοποίησής τους με τη μεταφορά της απαραίτητης τεχνογνωσίας, καθώς και την παροχή εξωγενών υπηρεσιών (outsourcing) υλοποίησης των ανωτέρω προγραμμάτων και δράσεων. Στις συμβουλευτικές υπηρεσίες υπάγονται ιδίως οι οικονομικές μελέτες, κοινωνικές μελέτες και μελέτες οργάνωσης και επιχειρησιακής έρευνας, [.…]
- Το άρθρο 10 «Ειδικές εξαιρέσεις για συμβάσεις υπηρεσιών (άρθρο 10 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)», σύμφωνα με το οποίο :
«Το παρόν Βιβλίο (άρθρα 3 έως 221) δεν εφαρμόζεται στις δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών οι οποίες:
α) έχουν ως αντικείμενο την αγορά ή μίσθωση, με οποιουσδήποτε χρηματοδοτικούς όρους, γης ή υφισταμένων κτισμάτων ή άλλων ακινήτων ή αφορούν δικαιώματα επ’ αυτών,
β) αφορούν την αγορά, την ανάπτυξη, την παραγωγή ή τη συμπαραγωγή υλικού προγραμμάτων που προορίζεται για υπηρεσίες οπτικοακουστικών ή ραδιοφωνικών μέσων τις οποίες αναθέτουν πάροχοι υπηρεσιών οπτικοακουστικών ή ραδιοφωνικών μέσων ή στις συμβάσεις για το χρόνο μετάδοσης ή την παροχή προγραμμάτων που ανατίθενται σε παρόχους υπηρεσιών οπτικοακουστικών ή ραδιοφωνικών μέσων. Για τους σκοπούς της παρούσας περίπτωσης, οι «υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων» και οι «πάροχοι υπηρεσιών οπτικοακουστικών μέσων» έχουν την ίδια έννοια με εκείνη των περιπτώσεων α΄ και δ΄ της παρ. 1 του άρθρου 2 του π.δ. 109/2010 (Α΄ 190). Το «πρόγραμμα» έχει την ίδια έννοια με εκείνη της περίπτωσης β΄ της παρ. 1 του άρθρου 2 του π.δ. 109/2010, αλλά περιλαμβάνει επίσης ραδιοφωνικά προγράμματα και υλικό ραδιοφωνικών προγραμμάτων. Επίσης, για τους σκοπούς της παρούσας διάταξης, το «υλικό προγραμμάτων» έχει την ίδια έννοια με το «πρόγραμμα», [….]»
2. Οι διατάξεις του π.δ. 261/1977 «Για τη διαφάνεια στην διαφημιστική προβολή του Δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα από τα έντυπα και τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης», ως ίσχυαν προς της εξεταζόμενης τροποποίησης, και ειδικότερα :
- Το Άρθρο 2 «Ορισμοί», σύμφωνα με το οποίο :
Για την εφαρμογή του παρόντος διατάγματος θεωρούνται ως:
1. «Αναθέτουσες αρχές»: τα νομικά πρόσωπα που ανήκουν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ο οποίος, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 9 παρ. 1 του Ν. 1232/1982 και 1 παρ. 6 του Ν. 1256/1982, απαρτίζεται από:
α) Τις Κρατικές ή Δημόσιες υπηρεσίες, όπως εκπροσωπούνται από το νομικό πρόσωπο του Δημοσίου.
β) Τα πάσης φύσεως νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου.
γ) Τα κοινωφελή ιδρύματα του Αστικού Κώδικα που περιήλθαν στο Δημόσιο και χρηματοδοτούνται ή επιχορηγούνται από αυτό.
δ) Τις τραπεζικές και άλλες Ανώνυμες Εταιρείας:
i. οι οποίες αναλαμβάνουν Κρατικών προνομίων ή επιχορηγήσεων ή ii. των οποίων το σύνολο ή η πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου ανήκει στα νομικά πρόσωπα των προηγούμενων εδαφίων.
ε) Τα Κρατικά Νομικά Πρόσωπα που έχουν χαρακτηρισθεί από το Νόμο ή τη νομολογία των δικαστηρίων ως Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου.
στ) Τις θυγατρικές εταιρείες των Νομικών Προσώπων που αναφέρονται στα προηγούμενα εδάφια αυτής της παραγράφου και ελέγχονται άμεσα ή έμμεσα από αυτά.
2. «Διαφημιστικές και άλλες συναφείς δραστηριότητες του Δημοσίου τομέα»: η οργάνωση, προπαρασκευή και η καθ` οιονδήποτε τρόπο ή μέσο ανακοίνωση προς το κοινό των αγαθών ή των υπηρεσιών που παρέχουν οι αναθέτουσες αρχές καθώς και η προβολή των εν γένει δραστηριοτήτων τους. Στις διαφημιστικές και άλλες συναφείς του δραστηριότητες του Δημοσίου τομέα περιλαμβάνονται ιδίως:
α) ο σχεδιασμός και η οργάνωση διαφημιστικής στρατηγικής.
β) η παραγωγή πρωτότυπων δημιουργημάτων λόγου ή τέχνης καθώς και η καθ` οιοδήποτε μέσο εγγραφή, προσαρμογή, εκτέλεση ή αναπαραγωγή τους κατά τις διατάξεις του Ν. 2121/1993 (ΦΕΚ Α` 25) που γίνεται για τους παραπάνω σκοπούς.
γ) η παροχή συμβουλών σχετικά με την επιλογή από τις αναθέτουσες αρχές του κατάλληλου μέσου προβολής των διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου.
δ) η παροχή συμβουλών και εν γένει υπηρεσιών προώθησης και δημοσίων σχέσεων ή διαμόρφωσης περιεχομένου ιστοσελίδων στο διαδίκτυο.»
(ε) η μετάδοση ή καταχώριση ή με άλλο υλικό μέσο προβολή των διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου.
Στις δραστηριότητες της παραγράφου αυτής εμπίπτουν και τα μηνύματα κοινωνικού περιεχομένου όπως αυτά προσδιορίζονται από το άρθρο 1 της υπ` αριθ. πρωτ. 24/2.1.1997 κοινής απόφασης των Υπουργών Υγείας και Πρόνοιας και Τύπου και Μ.Μ.Ε. (ΦΕΚ Β` 11).
3. «Ανάδοχοι διαφημιστικών υπηρεσιών»: εταιρείες που ασκούν τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο υπό στοιχεία α`, β`, γ΄ και δ΄ της προηγούμενης παραγράφου.
Οι εταιρείες αυτές πρέπει να είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Διαφημιστών του Δημοσίου που ιδρύεται με το άρθρο 3 του παρόντος διατάγματος καθώς και στο Μητρώο που τηρείται στο Τμήμα Ελέγχου Διαφάνειας του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης σύμφωνα με τους όρους του Π.Δ. 310/1996 (ΦΕΚ Α` 114) και, εφόσον λειτουργούν με τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας, έχουν υποχρεωτικά ονομαστικές μετοχές, σύμφωνα με τους όρους και τις εξαιρέσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 12, παρ. 18 του Ν. 2328/1995, όπως αυτό ισχύει.
4. «Ανάδοχοι μετάδοσης ή καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου» : τα φυσικά πρόσωπα, που ασκούν τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο υπό στοιχείο ε της παραγράφου 2 του παρόντoς και κατέχουν νομίμως άδεια λειτουργίας ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2328/1995 ή εκδίδουν εφημερίδες ή περιοδικά, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 24 του ν. 1746/1988.»
Τα πρόσωπα αυτά πρέπει να είναι προσηκόντως καταχωρημένα στο Μητρώο που τηρείται στο Τμήμα Ελέγχου Διαφάνειας του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης σύμφωνα με τους όρους του Π.Δ.310/1996 (ΦΕΚ Α` 114) και, εφόσον λειτουργούν με τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας, έχουν ονομαστικές μετοχές σύμφωνα με τους όρους και τις εξαιρέσεις που προβλέπονται από τις παραπάνω οικείες διατάξεις.
6. «Συμβάσεις διαφημιστικών υπηρεσιών» : συμβάσεις εξ επαχθούς αιτίας που συνάπτονται εγγράφως μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και ενός από τους αναδόχους διαφημιστικών υπηρεσιών, εφόσον το ύψος της προβλεπόμενης δαπάνης της αναθέτουσας αρχής υπερβαίνει το ποσό των τριών εκατομμυρίων (3.000.000) δρχ.
7. «Συμβάσεις μετάδοσης ή καταχώρισης»: Συμβάσεις εξ επαχθούς αιτίας που συνάπτονται εγγράφως μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και ενός από τους αναδόχους μετάδοσης ή καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου, εφόσον το ετήσιο ύψος της δαπάνης υπερβαίνει το ποσό των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ."
8. «Περιφερειακά μέσα ενημέρωσης»: α) οι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί των οποίων η άδεια λειτουργίας έχει παραχωρηθεί για γεωγραφική ενότητα που δεν περιλαμβάνει τους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης. β) οι επιχειρήσεις έκδοσης εφημερίδων και περιοδικών, εφ` όσον βρίσκεται εκτός των ορίων των Νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης ο τόπος όπου:
i. λειτουργεί η διεύθυνση του εντύπου, με την απαραίτητη εγκατάσταση οργανωμένου γραφείου και
ii. δίνονται οι κατευθύνσεις για την εμφάνισή τους, για τη συγκέντρωση, την επεξεργασία, και τον έλεγχο της δημοσιογραφικής ύλης καθώς επίσης και οι οδηγίες για την εκτύπωσή τους
- Το Άρθρο 6 «Διαδικασία ανάθεσης μετάδοσης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του δημοσίου» :
«1. Οι αναθέτουσες αρχές επιλέγουν τις τηλεοπτικές ή ραδιοφωνικές επιχειρήσεις στις οποίες αναθέτουν τη μετάδοση των σχετικών διαφημιστικών ή άλλων συναφών μηνυμάτων τους, στα πλαίσια του ετήσιου προγράμματος διαφημιστικής προβολής, όπως αυτό εγκρίθηκε με την προβλεπόμενη από το άρθρο 4 παρ. 3 και 4 του παρόντος διατάγματος απόφαση του Υπουργού Τύπου και Μ.Μ.Ε. και βάσει των εκεί αναφερομένων νομίμων ποσοστών συμμετοχής των διαφόρων κατηγοριών μέσων ενημέρωσης.
Μέχρι την έναρξη ισχύος των διατάξεων του άρθρου 4 του παρόντος, η ανάθεση μετάδοσης γίνεται βάσει των αναφερομένων στο άρθρο 9 του Ν. 2328/1995 ποσοστών συμμετοχής των διαφόρων κατηγοριών μέσων ενημέρωσης.
2. Στα πλαίσια των επιμέρους ποσοστών συμμετοχής των διαφόρων κατηγοριών μέσων ενημέρωσης, η επιλογή του συγκεκριμένου μέσου στο οποίο ανατίθεται η μετάδοση γίνεται μετά από συνεκτίμηση των παρακάτω στοιχείων:
α) κόστος της μετάδοσης
β) απήχηση του μέσου ενημέρωσης στο ευρύ κοινό όπως αυτή συνάγεται από το ύψος των ποσοστών τηλεθέασης ή ακροαματικότητας που συγκεντρώνει ο σταθμός κατά το τελευταίο δίμηνο πριν από τη μετάδοση του διαφημιστικού μηνύματος
γ) απήχηση του μέσου ενημέρωσης σε συγκεκριμένες κατηγορίες του κοινού εφ` όσον πρόκειται για προβολή δραστηριοτήτων εξειδικευμένου χαρακτήρα.
3. Κάθε Σεπτέμβριο, οι ενδιαφερόμενες τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές επιχειρήσεις υποβάλλουν στις αρμόδιες υπηρεσίες των Υπουργείων τιμοκατάλογο στον οποίο αναφέρουν αναλυτικά τις τιμές μονάδος διαφημιστικού χρόνου ανά ζώνη τηλεθέασης ή ακροαματικότητας που προτίθενται να εφαρμόσουν για τη μετάδοση διαφημιστικών και άλλων συναφών μηνυμάτων των φορέων του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα για το επόμενο έτος. Η υποβολή του τιμοκαταλόγου αυτού επέχει θέση πρόσκλησης προς σύναψη συμβάσεων μετάδοσης βάσει των εκεί αναφερόμενων τιμών και είναι απαραίτητη για τη νόμιμη σύναψη οποιασδήποτε τέτοιας σύμβασης. Ο τιμοκατάλογος αυτός διαβιβάζεται σε όλα τα εποπτευόμενα από τον αρμόδιο Υπουργό δημόσια νομικά πρόσωπα.
4. Κάθε δίμηνο οι ενδιαφερόμενες τηλεοπτικές ή ραδιοφωνικές επιχειρήσεις υποβάλλουν στις αρμόδιες υπηρεσίες των Υπουργείων τις πλήρεις καταστάσεις των ποσοστών τηλεθέασης ή ακροαματικότητας αντίστοιχα για το δίμηνο που παρήλθε, βάσει των σχετικών μετρήσεων που διενήργησαν εταιρείες έρευνας ραδιοτηλεοπτικής αγοράς που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 11 του Ν. 2328/1995 και έχουν καταχωρηθεί στο Μητρώο του Τμήματος Ελέγχου Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ. Οι καταστάσεις αυτές διαβιβάζονται και στα τυχόν εποπτευόμενα δημόσια νομικά πρόσωπο.
5. Οι αναθέτουσες αρχές επιλέγουν για τη μετάδοση των συγκεκριμένων κάθε φορά διαφημιστικών και λοιπών συναφών μηνυμάτων τουλάχιστον τις δύο επιχειρήσεις της ίδιας κατηγορίας μέσων ενημέρωσης που συγκεντρώνουν σε μεγαλύτερο βαθμό τα αναφερόμενα στην παράγραφο 2 του παρόντος στοιχεία. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 5 του παρόντος, συμβάσεις με εταιρείες, που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Διαφημιστών του Δημοσίου, για την παροχή συμβουλών και την εν γένει επικουρία της αναθέτουσας αρχής κατά την επιλογή των κατάλληλων μέσων μετάδοσης, βάσει της συνεκτίμησης των αναφερομένων στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου στοιχείων.
- Το Άρθρο 7 «Διαδικασία ανάθεσης καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του δημοσίου» :
«1. Προκειμένου περί ανάθεσης καταχώρισης διαφημιστικών ή άλλων συναφών μηνυμάτων του Δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα, σε επιχειρήσεις έκδοσης εφημερίδων ή περιοδικών που είναι καταχωρημένες στο Μητρώο του Τμήματος Διαφάνειας του Ε.Σ.Ρ., οι αναθέτουσες αρχές εφαρμόζουν αναλογικά τις διαδικασίες ανάθεσης μετάδοσης που προβλέπονται από τις διατάξεις του προηγουμένου άρθρου.
2. Η επιλογή του συγκεκριμένου μέσου στο οποίο ανατίθεται η καταχώριση του διαφημιστικού ή άλλου συναφούς μηνύματος γίνεται μετά από συνεκτίμηση των στοιχείων της παραγράφου 2 του προηγουμένου άρθρου.
Για την εκτίμηση της απήχησης του εντύπου μέσου στο ευρύ κοινό λαμβάνεται υπ` όψιν η μέση μηνιαία κυκλοφορία του εντύπου, όπως αυτή βεβαιούται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Τύπου και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.
3. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να συνάπτουν, σύμφωνα με τη διαδικασία του αρθρου 5 του παρόντος, συμβάσεις με εταιρείες που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο Διαφημιστών του Δημοσίου, για την παροχή συμβουλών και την εν γένει επικουρία της αναθέτουσας αρχής κατά την επιλογή των καταλλήλων μέσων καταχώρισης, βάσει της συνεκτίμησης των αναφερομένων στην παράγραφο 2 του προηγουμένου άρθρου στοιχείων.
3. - Η παρ. 5 του άρθρου 15 «Ρύθμιση θεμάτων προσωπικού» του ν. 4173/2013 «Ελληνική Ραδιοφωνία, Τηλεόραση Ανώνυμη Εταιρεία (Ε.Ρ.Τ. Α.Ε.)», η οποία έχει ως εξής (προ της τροποποιήσεώς της με την εξεταζόμενη διάταξη):
«5. Επιτρέπεται, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου ύστερα από εισήγηση του Διευθύνοντος Συμβούλου, και αφού έχει προηγηθεί σχετική δημόσια προκήρυξη στον ιστότοπο της εταιρείας, η ανάθεση έργου ή παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για την παραγωγή ή την επεξεργασία ή την παρουσίαση συγκεκριμένου ραδιοφωνικού, τηλεοπτικού ή διαδικτυακού προϊόντος για την εκπλήρωση των σκοπών και της αποστολής της εταιρείας σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου και του Καταστατικού της. Οι αναθέσεις και οι παροχές αυτές γίνονται με όρους χρηστής διαχείρισης, απόλυτης διαφάνειας και αξιοκρατίας, στο πλαίσιο ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, αφορούν δε σε πρόγραμμα που ενισχύει το παραγόμενο και παρεχόμενο πρόγραμμα από το προσωπικό της Ε.Ρ.Τ. Α.Ε. και στοχεύουν στην ενδυνάμωση της εγχώριας παραγωγής και των συντελεστών της. Στις συμβάσεις της παρούσας παραγράφου, δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 1, της περίπτωσης β' της παραγράφου 2 και των παραγράφων 3 και 6 του άρθρου 6 του ν. 2527/1997 (Α' 206).».
ΙV. Επί της νομιμότητας και του περιεχομένου της προτεινόμενης ρύθμισης.
Με τις υπό εξέταση ρυθμίσεις τροποποιούνται οι ρυθμίσεις του π.δ. 261/1997 «Για τη διαφάνεια στην διαφημιστική προβολή του Δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα από τα έντυπα και τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης» και ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με την ανάθεση διαφημιστικών υπηρεσιών. Ειδικότερα :
Α. Με το άρθρο 77 «Ορισμοί - Τροποποιήσεις του άρθρου 2 του π.δ. 261/1997», τροποποιούνται οι ορισμοί των «διαφημιστικών υπηρεσιών» και των «συμβάσεων μετάδοσης ή καταχώρισης», που περιλαμβάνονται στην περ. γ' της παρ. 2 και στην παρ. 7, αντιστοίχως, του άρθρου 2 του π.δ. 261/1997. Συγκεκριμένα, στις ενδεικτικά αναφερόμενες υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στον ορισμό των «Διαφημιστικών και άλλων συναφών δραστηριοτήτων του Δημοσίου τομέα», προστίθεται στην παρ. γ’ της παρ. 2, πέραν της «παροχής συμβουλών σχετικά με την επιλογή από τις αναθέτουσες αρχές του κατάλληλου μέσου προβολής των διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου», «η κατάρτιση του πλάνου δημοσιότητας και η υποστήριξη της αναθέτουσας αρχής στη διαχείριση των αναθέσεων μετάδοσης και καταχώρισης των διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου, κατά τα άρθρα 6 και 7 του παρόντος», ενώ στην παρ. 7, όπου περιλαμβάνεται ο ορισμός των «συμβάσεων μετάδοσης ή καταχώρισης», προστίθεται εδάφιο, σύμφωνα με το οποίο «Θέση συμβάσεως υπέχουν και οι εντολές των αναδόχων διαφημιστικών υπηρεσιών, οι οποίες εγκρίνονται από το αποφαινόμενο όργανο στο πλαίσιο της υποστήριξης για την ανάθεση των υπηρεσιών μετάδοσης και καταχώρισης κατά τα άρθρα 6 και 7 για λογαριασμό και κατ’εντολή της αναθέτουσας αρχής».
Με το άρθρο 78 «Εντολές ανάθεσης μετάδοσης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου - Προσθήκη παρ. 6 στο άρθρο 6 του π.δ. 261/1997», προστίθεται παράγραφος με αριθμό 6 στο άρθρο 6 «Διαδικασία ανάθεσης μετάδοσης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του δημοσίου», με την οποία ορίζεται ότι οι εντολές ανάθεσης μετάδοσης δύνανται να πραγματοποιούνται για λογαριασμό και κατ’εντολή της αναθέτουσας αρχής και από τους αναδόχους διαφημιστικών υπηρεσιών, ενώ η εξόφληση πραγματοποιείται αποκλειστικά από τις αναθέτουσες αρχές, κατόπιν προσκόμισης των απαιτούμενων δικαιολογητικών πληρωμής από το μέσο μετάδοσης και βεβαίωσης καλής εκτέλεσης εκ μέρους του αναδόχου.
Με το άρθρο 79 «Εντολές ανάθεσης καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου - Προσθήκη παρ. 4 στο άρθρο 7 του π.δ. 261/1997» προστίθεται παράγραφος με αριθμό 4 στο άρθρο 7 «Διαδικασία ανάθεσης καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του δημοσίου», με την οποία επαναλαμβάνονται κατ’ουσίαν οι προβλέψεις του προηγούμενου άρθρου όσον αφορά τις αναθέσεις καταχώρισης.
Ως ημερομηνία δε ισχύος των ανωτέρω διατάξεων ορίζεται η 01.01.2021.
Σύμφωνα με τη συνοδεύουσα τις ανωτέρω ρυθμίσεις αιτιολογική σκέψη, «Οι ως άνω εντολές θα δίδονται στο πλαίσιο της υποστήριξης που θα παρέχουν από τις αναθέτουσες αρχές οι ανάδοχοι των διαφημιστικών υπηρεσιών ιδίως λόγω της εξειδικευμένης γνώσης που διαθέτουν οι ανάδοχοι των διαφημιστικών υπηρεσιών. Περαιτέρω, αποσαφηνίζεται ότι μέσω των εντολών αυτών, τις οποίες καλείται να διαχειριστεί ο ανάδοχος στο πλαίσιο της υποστήριξης που θα παρέχει προς τις αναθέτουσες αρχές, τεκμαίρεται ότι συμβάλλονται τελικώς με τον τρόπο αυτό οι αναθέτουσες αρχές με τα μέσα μετάδοσης και καταχώρισης. Αυτό καθίσταται απαραίτητο καθώς οι υπηρεσίες του Δημοσίου δεν διαθέτουν την τεχνογνωσία ούτε την εξειδικευμένη εμπειρία για τη διαχείριση των εντολών αυτών.»
Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων, διαπιστώνεται ότι θεσπίζεται - με αναδρομική μάλιστα ισχύ – ειδική διαδικασία εκτέλεσης των συμβάσεων διαφημιστικών υπηρεσιών, σύμφωνα με την οποία : α) οι εντολές ανάθεσης μετάδοσης/καταχώρισης προς τα μέσα μετάδοσης εγκρίνονται από το αποφαινόμενο όργανο στο πλαίσιο εκτέλεσης σύμβασης διαφημιστικών υπηρεσιών, συναφθείσης μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και του επιλεγέντος βάσει των προβλέψεων του ν. 4412/2016 αναδόχου για την παροχή διαφημιστικών υπηρεσιών, β) ως αντικείμενο της εν λόγω σύμβασης είναι δυνατόν να προβλεφθεί και η υποστήριξη της αναθέτουσας αρχής στη διαχείριση των αναθέσεων μετάδοσης και καταχώρισης των διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του Δημοσίου, γ) στο πλαίσιο αυτό, οι εντολές ανάθεσης μετάδοσης/καταχώρισης δύνανται να δίδονται, πέραν της αναθέτουσας αρχής, και από τους αναδόχους διαφημιστικών υπηρεσιών, κατ’εντολή και για λογαριασμό της, ε) οι εντολές ανάθεσης μετάδοσης/καταχώρισης από τους αναδόχους προς τα μέσα μετάδοσης επέχουν θέση σύμβασης (προφανώς μεταξύ της αναθέτουσας αρχής και του μέσου μετάδοσης), στ) η εξόφληση των ως άνω εντολών πραγματοποιείται αποκλειστικά από την αναθέτουσα αρχή, ζ) πέραν των απαιτούμενων κατά τις οικείες διατάξεις δικαιολογητικών για την εξόφληση των εν λόγω εντολών, απαιτείται και βεβαίωση καλής εκτέλεσης εκ μέρους του αναδόχου διαφημιστικών υπηρεσιών, ο οποίος, εν προκειμένω, λειτουργεί τοις πράγμασι ως όργανο της αναθέτουσας αρχής, επιφορτισμένο με την παρακολούθηση της καλής εκτέλεσης της εν λόγω σύμβασης.
Ειδικά ως προς τις συμβάσεις ανάθεσης μετάδοσης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του δημοσίου σε τηλεοπτικές ή ραδιοφωνικές επιχειρήσεις και καταχώρισης διαφημιστικών και λοιπών μηνυμάτων του δημοσίου σε επιχειρήσεις έκδοσης εφημερίδων ή περιοδικών, που ρυθμίζονται από τα άρθρα 6 και 7, αντιστοίχως, του π.δ. 261/1697, σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 10 του ν. 4412/2016, με το οποίο ενσωματώθηκε στην ελληνική έννομη τάξη το ταυτάριθμο άρθρο της οδηγίας 2014/24/ΕΕ, εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του οι δημόσιες συμβάσεις «για το χρόνο μετάδοσης ή την παροχή προγραμμάτων που ανατίθενται σε παρόχους υπηρεσιών οπτικοακουστικών ή ραδιοφωνικών μέσων» και τούτο, καθώς, κατά τα αναφερόμενα στη σκέψη 23 της Οδηγίας «Για την ανάθεση δημόσιων συμβάσεων με αντικείμενο την παροχή ορισμένων οπτικοακουστικών και ραδιοφωνικών υπηρεσιών από παρόχους υπηρεσιών μέσων ενημέρωσης θα πρέπει να επιτρέπεται η συνεκτίμηση πτυχών με πολιτιστική ή κοινωνική σημασία οι οποίες καθιστούν απρόσφορη την εφαρμογή των κανόνων περί προμηθειών….».
Δεδομένου, συνεπώς, ότι οι εν λόγω συμβάσεις βρίσκονται εκτός του ρυθμιστικού πεδίου της Οδηγίας (και συνακόλουθα του ν. 4412/2016), οι ανωτέρω ρυθμίσεις δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι η συγκεκριμένη εξαίρεση θα πρέπει να ερμηνεύεται συσταλτικά, ως αφορώσα αποκλειστικά και μόνον μίσθωση τηλεοπτικού και ραδιοφωνικού χρόνου και σε καμία περίπτωση την ανάθεση διαφημιστικών υπηρεσιών, οπότε και εφαρμοστέες είναι οι διατάξεις του ν. 4412/2016 περί ανάθεσης και εκτέλεσης συμβάσεων γενικών υπηρεσιών, στην περίπτωση που το έργο δεν εκτελείται από το προσωπικό των αναθετουσών αρχών.
Περαιτέρω, με τη θέσπιση αναδρομικής ισχύος των εν λόγω διατάξεων, χωρίς να υφίσταται σχετική αναφορά στη συνοδεύουσα αυτές αιτιολογική έκθεση, καθίστανται εκ των υστέρων ισχυρές συμβάσεις που ενδεχομένως συνήφθησαν κατά την περιγραφόμενη ανωτέρω διαδικασία, (ανάθεση συμβάσεων μετάδοσης ή καταχώρισης για λογαριασμό ορισμένης αναθέτουσας αρχής βάσει εντολής από αναδόχους διαφημιστικών υπηρεσιών), χωρίς να παρέχεται από το νόμο κατά το χρόνο σύναψής τους η δυνατότητα αυτή.
Β. Περαιτέρω, με το άρθρο 80 «Διαμόρφωση τιμοκαταλόγου και τελικών τιμών - Εξουσιοδοτική διάταξη - Τροποποίηση της παρ. 3 του άρθρου 6 του π.δ. 261/1997», με το οποίο τροποποιείται η παρ. 3 του άρθρου 6 του π.δ. 261/1997, παρέχεται εξουσιοδότηση στον αρμόδιο για τη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης Υπουργό να ρυθμίζει με απόφασή του κάθε αναγκαία λεπτομέρεια σχετική με την για την υποβολή εκ μέρους των ενδιαφερομένων τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών επιχειρήσεων προς τις αρμόδιες υπηρεσίες των Υπουργείων τιμοκαταλόγου για την μετάδοση διαφημιστικών και άλλων μηνυμάτων του Δημοσίου για το επόμενο έτος και την διαμόρφωση των τελικών τιμών.
Με το άρθρο 81, τροποποιείται η παρ. 5 του άρθρου 15 του ν. 4173/2003, κατά τρόπον ώστε να παρέχεται στην ΕΡΤ Α.Ε. η δυνατότητα ανάθεσης έργου ή παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα, για την παραγωγή ή την επεξεργασία ή την παρουσίαση ή την προβολή ή την μετάδοση ή την εκμετάλλευση ραδιοφωνικού, τηλεοπτικού ή διαδικτυακού προϊόντος για την εκπλήρωση των σκοπών και της αποστολής της εταιρείας, (αντί της ισχύουσας ρύθμισης «για την παραγωγή ή την επεξεργασία ή την παρουσίαση συγκεκριμένου ραδιοφωνικού, τηλεοπτικού ή διαδικτυακού προϊόντος») υπό τον όρο ότι συνάδουν με τα όρια του εκάστοτε ισχύοντος Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ). Σύμφωνα με τη συνοδεύουσα την ως άνω διάταξη αιτιολογική σκέψη, η ρύθμιση κρίθηκε αναγκαία προκειμένου να συμπληρωθεί η προϋφιστάμενη διάταξη με την οποία η εν λόγω δυνατότητα περιοριζόταν στην παραγωγή, επεξεργασία και παρουσίαση ραδιοφωνικού, τηλεοπτικού ή διαδικτυακού προϊόντος.
Στο βαθμό που οι ρυθμιζόμενες από τις ως άνω διατάξεις συμβάσεις εμπίπτουν στην περ. β’ του άρθρου 10 του ν. 4412/2016, ήτοι «αφορούν την αγορά, την ανάπτυξη, την παραγωγή ή συμπαραγωγή υλικού προγραμμάτων που προορίζεται για υπηρεσίες οπτικοακουστικών ή ραδιοφωνικών μέσων» και ανατίθενται από τους ίδιους τους παρόχους υπηρεσιών οπτικοακουστικών ή ραδιοφωνικών μέσων, δεν εμπίπτουν στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης, ως μη εμπίπτουσες στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016 και της οδηγίας 2014/24/ΕΕ.
V. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Κατόπιν όλων των ανωτέρω, η Αρχή, ασκούσα την κατά το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ’, υποπερ. αα΄, ν. 4013/11 αρμοδιότητά της, στο βαθμό που οι ανωτέρω εξεταζόμενες διατάξεις εμπίπτουν σ’ αυτήν, γνωμοδοτεί επί των άρθρων 77-81 που περιελήφθησαν ως «Κεφάλαιο Β’ – Διατάξεις σχετικά με τη διαφημιστική δραστηριότητα του Δημοσίου Τομέα και την Ε.Ρ.Τ. Α.Ε.» στον ψηφισθέντα από τη Βουλή των Ελλήνων νόμο με αριθμό 4864/2021 και τίτλο «Στρατηγικές επενδύσεις και βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος μέσω της επιτάχυνσης διαδικασιών στις ιδιωτικές και στρατηγικές επενδύσεις, δημιουργία πλαισίου για τις εταιρείες τεχνοβλαστούς και άλλες επείγουσες διατάξεις για την ανάπτυξη», σύμφωνα με τις προπαρατιθέμενες παρατηρήσεις, επισημάνσεις, καθώς και νομοτεχνικές διορθώσεις και βελτιώσεις.
Αθήνα 29 Δεκεμβρίου 2021
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
Ο Προεδρεύων Αντιπρόεδρος
Αδάμ Καραγλάνης