ΕγκΥπΕσ 518/2.5.2023 Ενημέρωση επί των κωλυμάτων εκλογιμότητας για τις δημοτικές εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023

Αριθμός Εγκυκλίου: 518
Α.Δ.Α.: 99Ν146ΜΤΛ6-ΟΩΛ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Α'ΒΑΘΜΟΥ
«Ενημέρωση επί των κωλυμάτων εκλογιμότητας για τις δημοτικές εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023»
Α.Π.: 38218/02-05-2023
I. Εισαγωγικά
Α. Γενικές πληροφορίες επί της εγκυκλίου
Με την παρούσα εγκύκλιο, παρέχονται διευκρινίσεις σχετικά με τις κρίσιμες ημερομηνίες που συνδέονται με τα κωλύματα εκλογιμότητας και τα ασυμβίβαστα του άρθρου 10 του ν. 4804/2021 (Α’ 90), μετά και τις τροποποιήσεις που επήλθαν με τα άρθρα 105 και 121 του ν. 5003/2022 (Α’ 230) και τα άρθρα 19 και 23 του ν. 5043/2023 (Α’ 91) ειδικά για τις δημοτικές εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023.
Επομένως, η παρούσα εγκύκλιος αντικαθιστά στο σύνολό της την εγκύκλιο αριθ. 765/91030/30.12.2022 (Α.Δ.Α.: 6ΜΣΤ46ΜΤΛ6-ΧΓΦ) με θέμα: «Ενημέρωση επί των κωλυμάτων εκλογιμότητας για τις δημοτικές εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023» και ενσωματώνει στο περιεχόμενό της την εγκύκλιο αριθ. 291/21712/14-03-2023 (ΑΔΑ:ΡΔΒ146ΜΤΛ6-ΑΓΞ) με θέμα: «Γνωστοποίηση διατάξεων για τα άρθρα 45, 47, 57 και 58 του ν. 5027/2023».
Περισσότερες διευκρινίσεις και πληροφορίες για το σύνολο των κωλυμάτων εκλογιμότητας και ασυμβιβάστων, πρόκειται να παρασχεθούν με την κύρια εκλογική εγκύκλιο που θα εκδοθεί ενόψει των δημοτικών εκλογών της 8ης Οκτωβρίου 2023.
Σημειώνεται ότι, έως την έκδοση της αναφερόμενης ως άνω εγκυκλίου, κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέχει στις εγκύκλιες οδηγίες για τις δημοτικές εκλογές της 26ης Μαΐου 2019 (12/α.π. 24344/3.4.2019, Α.Δ.Α.: 65ΦΔ465ΧΘ7-5ΟΕ), για να αναζητήσει λεπτομέρειες για το περιεχόμενο των κωλυμάτων που ταυτίζονται κατά περιεχόμενο με αυτά του άρθρου 10 του ν. 4804/2021.
Β. Αναγκαίες επεξηγήσεις επί των κωλυμάτων εκλογιμότητας
Οι υποψήφιοι αιρετοί των δήμων (δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων ή πρόεδροι δημοτικών κοινοτήτων) δεν πρέπει να ασκούν ή να αποδέχονται καθήκοντα που συνιστούν κώλυμα εκλογιμότητας ή ασυμβίβαστο με τη θέση του αιρετού.
Η νόμιμη αιτία που επιβάλλει τη θέσπιση κωλύματος είναι η προστασία του δημοσίου συμφέροντος από τον επηρεασμό που είναι δυνατόν να ασκήσουν στο εκλογικό σώμα πρόσωπα, τα οποία κατέχουν δημόσια θέση και η αποφυγή της προπαρασκευής, με τον τρόπο αυτό, της σταδιοδρομίας τους ως αιρετών των δήμων.
Ακολούθως, επειδή οι σχετικές διατάξεις εισάγουν περιορισμό του πολιτικού δικαιώματος του εκλέγεσθαι σε θέσεις οργάνων της τοπικής αυτοδιοίκησης, είναι στενώς ερμηνευτέες, με συνέπεια να αποκλείεται η διασταλτική τους ερμηνεία ή η αναλογική τους εφαρμογή σε άλλες, έστω και όμοιες, περιπτώσεις.
Επισημαίνεται ότι η συνταγματική διάταξη (του άρθρου 56 Συντάγματος), ορίζοντας κατά τρόπο πλήρη και περιοριστικό τα κωλύματα εκλογιμότητας των βουλευτών, είναι ειδική διάταξη εξαιρετικού χαρακτήρα και δεν είναι, για το λόγο αυτό, δυνατό να τύχει ανάλογης εφαρμογής και στις εκλογές για την ανάδειξη των αιρετών οργάνων των Ο.Τ.Α.3.
Κώλυμα εκλογιμότητας υπάρχει πριν από την εκλογή και διαπιστώνεται κατά την ανακήρυξη των υποψηφίων, ενώ, αν εξακολουθεί να υφίσταται και μετά ή υφίσταται για πρώτη φορά μετά την εκλογή και κατά την εγκατάσταση των νέων δημοτικών αρχών, καθίσταται ασυμβίβαστο, οπότε μπορεί να επιφέρει την έκπτωση του αιρετού από το αξίωμά του.
Σχετικό κώλυμα εκλογιμότητας υφίσταται, όταν ο υποψήφιος μπορεί να το αποβάλει, εφόσον παραιτηθεί, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις.
Απόλυτο κώλυμα εκλογιμότητας υφίσταται, όταν ο υποψήφιος δεν μπορεί να το αποβάλει, ακόμα και σε περίπτωση παραίτησής του από την κρίσιμη ιδιότητα.
Τοπικό κώλυμα εκλογιμότητας υφίσταται, όταν ο υποψήφιος φέρει την κρίσιμη ιδιότητα, εντός συγκεκριμένης χωρικής αρμοδιότητας στην οποία εμπίπτει ο δήμος, στον οποίο επιθυμεί να θέσει υποψηφιότητα.
Γ. Νομοθετικές εξελίξεις
Με το άρθρο 121 του ν. 5003/2022 (Α'230) προστέθηκε στις μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 90 του ν. 4804/2021, παράγραφος 9, με την οποία επήλθαν τροποποιήσεις σε συγκεκριμένες κατηγορίες κωλυμάτων ειδικά για τις αυτοδιοικητικές εκλογές που θα διεξαχθούν την 8η Οκτωβρίου 2023, κατ’ εφαρμογή της παρ. 5 του άρθρου 5 του ν. 4804/2021.
Με τα άρθρα 19 και 23 του ν. 5043/2023, στο πλαίσιο εξορθολογισμού των κωλυμάτων εκλογιμότητας, επήλθαν σημαντικές αλλαγές που σχετίζονται με: α) κατάργηση κωλυμάτων εκλογιμότητας σε συγκεκριμένες κατηγορίες υποψηφίων, τόσο στις πάγιες διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 4804/2021 όσο και στις μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 90 του ν. 4804/2021, για τις δημοτικές εκλογές εν γένει αλλά και συγκεκριμένα για τις δημοτικές εκλογές της 8ης Οκτωβρίου 2023, β) νομοτεχνικές βελτιώσεις στα κωλύματα εκλογιμότητας που αφορούν τις συμβάσεις και γ) τροποποίηση του ποσοστού συμμετοχής άνω του οποίου υφίσταται κώλυμα εκλογιμότητας για τους συμμετέχοντες σε κεφαλαιουχικές εταιρείες που έχουν συμβληθεί με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει.
Όσον αφορά την κατάργηση κωλυμάτων εκλογιμότητας σε συγκεκριμένες κατηγορίες υποψηφίων, στο νόμο γίνεται η επιμέρους διάκριση:
1. Ολική κατάργηση κωλυμάτων εκλογιμότητας σε συγκεκριμένες κατηγορίες υποψηφίων
Με το άρθρο 19 του ν. 5043/2023, καταργούνται τα κωλύματα εκλογιμότητας για τις ακόλουθες κατηγορίες υποψηφίων που θέλουν να θέσουν υποψηφιότητα στους δήμους που άσκησαν καθήκοντα και ανεξαιρέτως σε όλους τους δήμους της Χώρας.
α. Αξιωματικοί των Σωμάτων Ασφαλείας και του Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής, μέχρι του βαθμού του Υπαστυνόμου Α', του Υποπυραγού και του Ανθυποπλοιάρχου.
β. Συμπαραστάτες του δημότη και της επιχείρησης
γ. Γενικοί γραμματείς δήμων, ειδικοί σύμβουλοι δήμων και δικηγόροι με έμμισθη εντολή.
δ. Διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των κρατικών νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, των δημόσιων επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει, άμεσα ή έμμεσα, το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος, καθώς και των πάσης φύσεως νομικών προσώπων των δήμων, στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνεται η χωρική αρμοδιότητα των νομικών προσώπων.
2. Μερική κατάργηση κωλύματος εκλογιμότητας:
Ειδικά για τους Διευθυντές ιατρούς που προΐστανται της Ιατρικής Υπηρεσίας και των Κέντρων Υγείας, καθώς και τον υπεύθυνο συντονιστή της επιστημονικής λειτουργίας Κέντρου Υγείας, το κώλυμα εκλογιμότητας δεν υφίσταται, εφόσον υποβάλλουν υποψηφιότητα σε άλλους δήμους, πλην του δήμου της έδρας, στους οποίους εκτείνεται η αρμοδιότητα του φορέα στον οποίο υπηρετούν.
3. Άρση ανεπιεικών αποτελεσμάτων
Με το άρθρο 23 του ν. 5043/2023, δίνεται η δυνατότητα, στις κατηγορίες υποψηφίων των οποίων το κώλυμα εκλογιμότητας καταργείται και έχουν ήδη υποβάλει την παραίτησή τους έως την 31η.12.2022 προκειμένου να θέσουν υποψηφιότητα στις δημοτικές εκλογές της 8η Οκτωβρίου 2023, να μπορούν να επανέλθουν στη θέση τους, κατά την κρίση του οικείου φορέα, κατόπιν αίτησής τους, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, ήτοι έως τη Δευτέρα 24 Απριλίου 2023.
Ακολουθεί η παρουσίαση των καθηκόντων που αποτελούν κώλυμα για την εκλογή στα αξιώματα της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης, επισημαίνοντας ότι η διαπίστωση της ύπαρξης κωλύματος ή μη, αποτελεί αντικείμενο δικαστικής κρίσης.
II. Τοπικά κωλύματα εκλογιμότητας
Α. Τοπικό κώλυμα εκλογιμότητας - Δυνατότητα απαλλαγής από κρίσιμα καθήκοντα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2022
Υπάλληλοι με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου και Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου του Δημοσίου, των περιφερειών και των νομικών προσώπων που είναι ενταγμένα στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α' 143), ως έχει δέκα (10) μήνες πριν από τη διενέργεια των εκλογών, οι οποίοι, κατά και μετά από την 1η Ιανουαρίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών, άσκησαν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου γενικής διεύθυνσης ή διεύθυνσης, δεν μπορούν να εκλεγούν στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνεται η αρμοδιότητα των οργανικών τους μονάδων.
Τα ως άνω πρόσωπα δύνανται να θέσουν υποψηφιότητα στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνεται η αρμοδιότητα των οργανικών τους μονάδων, εφόσον έχουν κατά νόμιμο τρόπο απαλλαγεί από τα καθήκοντά τους μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2022.
Αντιθέτως, εάν άσκησαν τα καθήκοντα αυτά έστω και μία μέρα από την 1η.1.2023 και μετά στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνεται η αρμοδιότητα των οργανικών τους μονάδων, καταλαμβάνονται από απόλυτο τοπικό κώλυμα.
Επισημαίνεται ότι το εν λόγω τοπικό κώλυμα δεν αφορά τους υποψηφίους υπαλλήλους των δήμων και των νομικών τους προσώπων που είναι ενταγμένα στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης, οι οποίοι άσκησαν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής μονάδας επίπεδου γενικής διεύθυνσης ή διεύθυνσης. Για αυτή την κατηγορία υποψηφίων ακολουθεί αναλυτικά η ενότητα Β i.
Διευκρινίζεται ότι στο εν λόγω κώλυμα εκλογιμότητας δεν εμπίπτουν:
> οι διευθυντές σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και οι διευθυντές τμημάτων, μονάδων, κλινικών και εργαστηρίων ιατρικής υπηρεσίας του Ε.Σ.Υ.
> οι διευθυντές ιατροί που προΐστανται της Ιατρικής Υπηρεσίας και των Κέντρων Υγείας και ο υπεύθυνος συντονιστής της επιστημονικής λειτουργίας Κέντρου Υγείας, εφόσον υποβάλλουν υποψηφιότητα σε άλλους δήμους στους οποίους εκτείνεται η αρμοδιότητα του φορέα στον οποίο υπηρετούν, πλην του δήμου της έδρας.
> Διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των κρατικών νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, των δημόσιων επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει, άμεσα ή έμμεσα, το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος, οι οποίοι δεν είναι αιρετοί της τοπικής αυτοδιοίκησης, δεν έχουν εκλεγεί στα ανωτέρω αξιώματα, ή δεν έχουν οριστεί στις θέσεις αυτές λόγω ιδιότητας (ex officio), σύμφωνα με τη νομοθεσία που διέπει τα νομικά αυτά πρόσωπα.
Β. Τοπικό κώλυμα εκλογιμότητας - Δυνατότητα παραίτησης υποψηφίων μέχρι την 31η Μαΐου 2023
Ειδικά για τις αυτοδιοικητικές εκλογές που θα διεξαχθούν την 8η Οκτωβρίου 2023, κατ’ εφαρμογή της παρ. 5 του άρθρου 5 του ν. 4804/2021, ισχύουν τα ακόλουθα τοπικά κωλύματα εκλογιμότητας, τα οποία αίρονται, εφόσον οι υποψήφιοι παραιτηθούν το αργότερο την 31η Μαΐου 2023.
Επισημαίνεται ότι εάν οι υποψήφιοι δεν παραιτηθούν από τη θέση τους το αργότερο την 31η Μαΐου 2023, καταλαμβάνονται από απόλυτο τοπικό κώλυμα.
i.Υπάλληλοι με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου και Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου των δήμων και των νομικών τους προσώπων που είναι ενταγμένα στο Μητρώο Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α' 143), ως έχει δέκα (10) μήνες πριν από τη διενέργεια των εκλογών, οι οποίοι, ασκούν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου γενικής διεύθυνσης ή διεύθυνσης στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνεται η αρμοδιότητα των οργανικών τους μονάδων, μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα, εάν παραιτηθούν από τη θέση τους το αργότερο την 31η Μαΐου 2023.
Το ανωτέρω κώλυμα αίρεται για τους υπαλλήλους των δήμων και των νομικών τους προσώπων που είναι ενταγμένα στο Μητρώο Φορέων Γενικής Κυβέρνησης του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α'143), δέκα (10) μήνες πριν τη διενέργεια των εκλογών, οι οποίοι ασκούν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής μονάδας επίπεδου γενικής διεύθυνσης ή διεύθυνσης, στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνεται η αρμοδιότητα των οργανικών τους μονάδων, εφόσον παραιτηθούν από τη θέση τους το αργότερο μέχρι την 31η Μαΐου 2023.
Επισημαίνεται ότι οι υπάλληλοι των δήμων και των νομικών τους προσώπων που παραιτηθούν από τα διευθυντικά τους καθήκοντα το αργότερο μέχρι την 31η Μαΐου 2023, στην περίπτωση που εκλεγούν καταλαμβάνονται από το σχετικό ασυμβίβαστο του άρθρου 105 του ν. 5003/2022. Συνεπώς, θα πρέπει να αιτηθούν την απόσπαση τους σε άλλη υπηρεσία εντός των διοικητικών ορίων του δήμου όπου εξελέγησαν και εάν δεν υπάρχει στην πλησιέστερη υπηρεσία προς το δήμο όπου εξελέγησαν. Αναλυτικές οδηγίες ακολουθούν στο κεφάλαιο IV.
ii. Περιφερειακοί διευθυντές εκπαίδευσης και διευθυντές εκπαίδευσης στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνεται η αρμοδιότητα των οργανικών τους μονάδων, μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα, εάν παραιτηθούν από τη θέση τους το αργότερο την 31η Μαΐου 2023.
iii. Διευθυντές ιατροί που προΐστανται της Ιατρικής Υπηρεσίας και των Κέντρων Υγείας, καθώς και ο υπεύθυνος συντονιστής της επιστημονικής λειτουργίας Κέντρου Υγείας στο δήμο που έχει την έδρα του ο φορέας, μπορούν να θέσουν υποψηφιότητα, εάν παραιτηθούν από τη θέση τους το αργότερο την 31η Μαΐου 2023.
iv. Μέλη των ανεξάρτητων αρχών του άρθρου 101Α του Συντάγματος ή των αρχών που χαρακτηρίζονται με νόμο ως ανεξάρτητες ή ρυθμιστικές, αν για τα μέλη αυτά προβλέπεται από τον νόμο η πλήρης και αποκλειστική τους απασχόληση ή η αναστολή άσκησης εκ μέρους τους οποιουδήποτε άλλου δημόσιου λειτουργήματος ή καθήκοντος, αμειβόμενου ή μη, σε οποιαδήποτε θέση του δημόσιου τομέα, κατά τη διάρκεια της θητείας τους στην αρχή αυτή, μπορούν να εκλεγούν, εάν παραιτηθούν από τη θέση τους το αργότερο την 31η Μαΐου 2023.
Διευκρινίζεται ότι στο εν λόγω κώλυμα εκλογιμότητας δεν εμπίπτουν:
> Διευθυντές τμημάτων, μονάδων, κλινικών και εργαστηρίων ιατρικής υπηρεσίας του Ε.Σ.Υ.
> Διευθυντές ιατροί που προΐστανται της Ιατρικής Υπηρεσίας και των Κέντρων Υγείας και ο υπεύθυνος συντονιστής της επιστημονικής λειτουργίας Κέντρου Υγείας, εφόσον υποβάλλουν υποψηφιότητα στους λοιπούς δήμους στους οποίους εκτείνεται η αρμοδιότητα που έχει ο φορέας, πλην του δήμου που ο φορέας έχει την έδρα του.
> Διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, διευθύνοντες ή εντεταλμένοι σύμβουλοι των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, των κρατικών νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, των δημόσιων επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων τη διοίκηση των οποίων ορίζει, άμεσα ή έμμεσα, το Δημόσιο με διοικητική πράξη ή ως μέτοχος, προκειμένου να θέσουν υποψηφιότητα σε δήμους της χωρικής αρμοδιότητας του νομικού προσώπου.
> Πρόεδροι διοικητικών συμβουλίων, διευθύνοντες και εντεταλμένοι σύμβουλοι των πάσης φύσεως νομικών προσώπων των δήμων, προκειμένου να θέσουν υποψηφιότητα στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνεται η χωρική αρμοδιότητα των νομικών προσώπων.
> Όσοι ασκούν καθήκοντα Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης
> Γενικοί γραμματείς δήμων, ειδικοί σύμβουλοι των δήμων και δικηγόροι με έμμισθη εντολή των δήμων.
III. Λοιπές περιπτώσεις κωλυμάτων εκλογιμότητας
Α. Τοπικό κώλυμα εκλογιμότητας από συναφθείσες συμβάσεις
i. Για όποιους συνδέονται με τον οικείο δήμο, όπου επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα, ή τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, με σύμβαση ή συμβάσεις προμήθειας ή εκτέλεσης έργου, ή παροχής υπηρεσιών ή παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας με αντικείμενο συνολικής αξίας, μεμονωμένα κατ' είδος ή σωρευτικά, κατ' έτος άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., εφόσον η σύμβαση είναι σε ισχύ κατά και μετά από την 1η Ιανουαρίου του 2023.
Με την προτεινόμενη διάταξη, αποσαφηνίζονται οι κατηγορίες των συμβάσεων, ο τρόπος προσδιορισμού του συνολικού οικονομικού αντικειμένου κατ έτος της σύμβασης ή των συμβάσεων που έχουν συναφθεί και είναι σε ισχύ ή θα συναφθούν κατά τη διάρκεια της δημοτικής περιόδου, καθώς και το ποσό το οποίο αποτελεί κώλυμα εκλογιμότητας για τον υποψήφιο που είναι ανάδοχος ή ασυμβίβαστο, σε περίπτωση που καταστεί ανάδοχος κατά την άσκηση των αιρετών του καθηκόντων.
Ειδικότερα, διευκρινίζεται ότι κώλυμα εκλογιμότητας και ασυμβίβαστο αποτελεί το καθαρό ποσό των 10.001 ευρώ και άνω, χωρίς Φ.Π.Α., κατ' έτος είτε μιας και μόνο σύμβασης (για παράδειγμα προμήθειας), είτε για παράδειγμα δύο διακριτών συμβάσεων προμήθειας που συνολικά ξεπερνούν κατ' έτος το ποσό των 10.000 ευρώ, είτε για παράδειγμα μιας σύμβασης προμήθειας και μιας σύμβασης υπηρεσίας που συνολικά ξεπερνούν κατ' έτος το ως άνω ποσό.
Σημειώνεται ότι δεν αποτελεί κώλυμα ή ασυμβίβαστο η ιδιότητα του μέλους της διοίκησης ή του υπαλλήλου δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών κοινής ωφέλειας, που συνδέονται με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, με σύμβαση που είναι σχετική με το αντικείμενο της δραστηριότητάς τους.
Υπενθυμίζεται, επίσης, ότι δεν αποτελεί ασυμβίβαστο η σύναψη σύμβασης αγοράς, εκποίησης ή εκμίσθωσης δημοτικών ακινήτων, εφόσον η σχετική σύμβαση έχει συναφθεί ύστερα από πλειοδοτική δημοπρασία.
ii. Για τους γενικούς διευθυντές, διευθύνοντες συμβούλους, προέδρους και μέλη διοικητικών συμβουλίων, διαχειριστές εταιρειών, που έχουν συμβληθεί με τον οικείο δήμο, όπου προτίθενται να θέσουν υποψηφιότητα, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, με σύμβαση ή συμβάσεις προμήθειας ή εκτέλεσης έργου, ή παροχής υπηρεσιών ή παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας με αντικείμενο συνολικής αξίας, μεμονωμένα κατ' είδος ή σωρευτικά, κατ' έτος άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., εφόσον η σύμβαση είναι σε ισχύ κατά και μετά από την 1η Ιανουαρίου του 2023.
Το ίδιο κώλυμα και με τις ίδιες προϋποθέσεις ισχύει και για τους μετόχους και εταίρους κεφαλαιουχικών εταιρειών, εφόσον το ποσοστό συμμετοχής τους στις εταιρίες αυτές υπερβαίνει το τριάντα πέντε τοις εκατό (35%)του συνολικού κεφαλαίου της εταιρείας, καθώς και για όσους είναι εταίροι προσωπικών εταιρειών (Ο.Ε. και Ε.Ε.), καθώς και κοινοπρακτούντα πρόσωπα που έχουν συμβληθεί με τον οικείο δήμο όπου επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει.
Αν ο οικείος δήμος συμμετέχει με οποιονδήποτε τρόπο στην επιχείρηση με την οποία συμβάλλεται ο ίδιος, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία μετέχει, δεν υπάρχει ασυμβίβαστο για τους αιρετούς του δήμου που μετέχουν στη διοίκηση της επιχείρησης αυτής.
Β. Τοπικό κώλυμα εκλογιμότητας - Δυνατότητα παραίτησης πριν από την ανακήρυξη των υποψηφίων
Δικαστικοί λειτουργοί και αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων, των σωμάτων ασφαλείας και του Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής, εφόσον δεν υπηρέτησαν εντός των ορίων του δήμου στον οποίο επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα κατά και μετά την 1η Ιανουαρίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών των δημοτικών αρχών, μπορούν να είναι υποψήφιοι, εφόσον παραιτηθούν από τη θέση τους πριν από την ημερομηνία ανακήρυξης των υποψηφίων.
Ειδικές διατάξεις που απαγορεύουν την υποβολή ή την αποδοχή της παραίτησης των προσώπων αυτών ή που περιορίζουν το δικαίωμά τους να παραιτηθούν ή την αρμοδιότητα της αρχής να αποδεχθεί την παραίτησή τους, εξακολουθούν να ισχύουν.
Τα ως άνω πρόσωπα δύνανται να θέσουν υποψηφιότητα στους δήμους όπου υπηρέτησαν, με κρίσιμο, όμως, χρονικό όριο υπηρέτησης σε αυτούς τους δήμους έως την 31η Δεκεμβρίου 2022, καθώς και με την πρόσθετη προϋπόθεση να παραιτηθούν από τη θέση τους (υπηρεσία τους) πριν από την ανακήρυξη των υποψηφίων, ήτοι μέχρι και την 9η Σεπτεμβρίου 2023.
Αντιθέτως, εάν τα ανωτέρω πρόσωπα ασκήσουν υπηρεσία έστω και μία μέρα από την 1η Ιανουαρίου 2023 και μετά στους δήμους όπου επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα, καταλαμβάνονται από απόλυτο τοπικό κώλυμα, το οποίο δεν αίρεται με παραίτηση.
Επισημαίνεται ότι οι υποψήφιοι αυτής της κατηγορίας σε οποιοδήποτε δήμο και εάν επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα οφείλουν να έχουν παραιτηθεί από τη θέση τους (υπηρεσία) πριν από την ανακήρυξη των υποψηφίων, ήτοι μέχρι και την 9η Σεπτεμβρίου 2023.
Εξαιρούνται από το εν λόγω κώλυμα εκλογιμότητας οι Αξιωματικοί Σωμάτων Ασφαλείας και του Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής μέχρι του βαθμού του Υπαστυνόμου Α', του Υποπυραγού και του Ανθυποπλοιάρχου.
Γ. Απόλυτο τοπικό κώλυμα εκλογιμότητας - Μη δυνατότητα παραίτησης των υποψηφίων
i. Για τον Επόπτη Ο.Τ.Α., στους δήμους στους οποίους εκτείνεται η αρμοδιότητά του, για τέσσερα (4) έτη από τη λήξη της θητείας του με οποιονδήποτε τρόπο.
Επισημαίνεται ότι, μέχρι την έναρξη της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας, ο Συντονιστής που άσκησε ή ο Γραμματέας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης που ασκεί καθήκοντα Επόπτη Ο.Τ.Α δεν μπορεί να εκλεγεί ή να είναι δήμαρχος, δημοτικός σύμβουλος, σύμβουλος δημοτικών κοινοτήτων ή πρόεδρος δημοτικών κοινοτήτων, στους δήμους στους οποίους εκτείνεται η αρμοδιότητά του, για τέσσερα (4) έτη από τη λήξη της θητείας του με οποιονδήποτε τρόπο.
ii. Για τους θρησκευτικούς λειτουργούς των γνωστών θρησκειών.
Δ. Απόλυτο κώλυμα εκλογιμότητας - Έκπτωση - Στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων
i. Για όσους έχουν εκπέσει από οποιοδήποτε αιρετό αξίωμα πρώτου ή δεύτερου βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης ύστερα από:
α) αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση, σύμφωνα με την περ. γ' της παρ. 1 του άρθρου 236 του ν. 3852/2010 (Α' 87), περί έκπτωσης εξαιτίας καταδίκης, ή
β) αιτιολογημένη απόφαση του Επόπτη Ο.Τ.Α. για πειθαρχικό παράπτωμα, σύμφωνα με τα άρθρα 233 και 234 του ν. 3852/2010, περί πειθαρχικής ευθύνης και πειθαρχικής διαδικασίας αντίστοιχα.
γ) απόφαση παύσης από το αξίωμά τους, για λόγους δημόσιου συμφέροντος, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 237 του ν. 3852/2010 (Α'87).
Το κώλυμα ισχύει για την επόμενη της έκπτωσης αυτοδιοικητική περίοδο και καταλαμβάνει και τους δύο βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.
ii. Για όσους στερούνται των πολιτικών δικαιωμάτων τους ή στους οποίους έχει επιβληθεί αποστέρηση δημόσιας θέσης ή δημόσιου ή αυτοδιοικητικού αξιώματος με αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση.
Το κώλυμα ισχύει για την επόμενη της έκπτωσης αυτοδιοικητική περίοδο και καταλαμβάνει και τους δύο βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.
IV. Σχετικό ασυμβίβαστο υπαλλήλων δήμων και των νομικών τους προσώπων (Άρθρο 105 του ν. 5003/2022)
Ασυμβίβαστη είναι η ιδιότητα του δημάρχου, δημοτικού συμβούλου, συμβούλου δημοτικών κοινοτήτων ή προέδρου δημοτικών κοινοτήτων με την ιδιότητα υπάλληλου με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου και ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου που υπηρετεί στον ίδιο δήμο και στα πάσης φύσεως νομικά πρόσωπα τα οποία έχει συστήσει ή στα οποία μετέχει ο δήμος.
Το ασυμβίβαστο δεν συντρέχει, αν οι ανωτέρω υπάλληλοι αιτηθούν εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την επικύρωση της εκλογής από το αρμόδιο δικαστήριο την απόσπαση τους σε άλλη υπηρεσία προτίμησής τους, εντός των διοικητικών ορίων του δήμου όπου εξελέγησαν και, αν δεν υπάρχει, στην πλησιέστερη υπηρεσία προς τον δήμο όπου εξελέγησαν.
Σε διαφορετική περίπτωση, εκπίπτουν αυτοδικαίως από το αιρετό αξίωμά τους και η αρμόδια υπηρεσία του δήμου οφείλει αμελλητί να ενημερώσει τον Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησηςγια την έκδοση της σχετικής διαπιστωτικής πράξης έκπτωσης.
Η ισχύς της απόσπασης άρχεται από την ημερομηνία εγκατάστασης των αιρετών και για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους.
Ειδικότερα, η απόσπαση είναι υποχρεωτική για τη διοίκηση. Διενεργείται με απόφαση των αρμοδίων οργάνων του Υπουργείου Εσωτερικών και του κατά περίπτωση αρμοδίου Υπουργού, κατά παρέκκλιση του ν. 4440/2016 (Α' 224), μη εφαρμοζομένου του άρθρου 35 του ν. 4873/2021 (Α' 248), και λήγει αυτοδίκαια με την καθ’ οιονδήποτε τρόπο λήξη της θητείας τους.
Η απόσπαση παραμένει σε ισχύ και στην περίπτωση ανάληψης αιρετού αξιώματος, για την άσκηση του οποίου ο αιρετός λαμβάνει υποχρεωτικά ειδική άδεια άνευ αποδοχών κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Η μισθοδοσία υπαλλήλων φορέων εκτός Γενικής Κυβέρνησης, κατά τη διάρκεια της απόσπασής τους, βαρύνει τον φορέα προέλευσης.
V. Πίνακας κρίσιμων ημερομηνιών για τα κωλύματα εκλογιμότητας και το ασυμβίβαστο υπαλλήλων δήμων

Ιδιότητα		Πεδίο κωλύματος	Υποβολή Υποψηφιότητας
Ν. 4804/2021Άρθρο 10, παρ. 2, περ. α, δεύτερο εδάφιο	Δικαστικοί λειτουργοί,Αξιωματικοί Ενόπλων Δυνάμεων, Σωμάτων ασφαλείας, Λιμενικού Σώματος- Ελληνικής Ακτοφυλακής Εξαιρούνται από το κώλυμα οι Αξιωματικοί Σωμάτων Ασφαλείας και του Λιμενικού Σώματος - Ελληνικής Ακτοφυλακής μέχρι βαθμού του Υπαστυνόμου Α', Υποπυραγού Ανθυποπλοιάρχου	εφόσον δεν υπηρέτησαν εντός ορίων δήμου στον οποίο επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα κατά και μετά την 1η Ιανουαρίου 2023	Άρση κωλύματος με παραίτηση πριν από την ημερομηνία ανακήρυξης των υποψηφίων

Ν. 4804/2021 Άρθρο 90, παρ. 9, περ. β	Μέλη ανεξάρτητων αρχών	σε όλους τους δήμους	Άρση κωλύματος με παραίτηση το αργότερο την 31η Μαΐου 2023
Ν. 4804/2021 Άρθρο 10, παρ. 2, περ. ε	Υπάλληλοι με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου και Ιδιωτικού Δικαίου Αορίστου Χρόνου: • Δημοσίου, • Περιφερειών• Νομικών προσώπων που είναι ενταγμένα στο Μητρώο Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α' 143), ως έχει δέκα(10) μήνες πριν από τη διενέργεια των εκλογών	στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνεται η αρμοδιότητα των οργανικών τους μονάδων	Απόλυτο τοπικό κώλυμα, εφόσον κατά και μετά από την 1η Ιανουαρίου 2023, ασκούν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου γενικής διεύθυνσης ή διεύθυνσης. Άρση κωλύματος με απαλλαγή από σχετικά καθήκοντα έως την 31η.12.2022.

Ν. 4804/2021 Άρθρο 90, παρ. 9, περ. δ Ν. 4804/2021 Άρθρο 90, παρ. 9, περ. δ

Υπάλληλοι • δήμων • νομικών τους προσώπων που είναι ενταγμένα στο Μητρώο Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α' 143), ως έχει δέκα (10) μήνες πριν από τη διενέργεια των εκλογών Περιφερειακοί διευθυντές εκπαίδευσης, διευθυντές εκπαίδευσης.

στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνεται η αρμοδιότητα των οργανικών τους μονάδων στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτείνεται η αρμοδιότητα των οργανικών τους μονάδων

Άρση κωλύματος με παραίτηση το αργότερο την 31η Μαΐου 2023, εφόσον ασκούν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου γενικής διεύθυνσης ή διεύθυνσης Άρση κωλύματος με παραίτηση το αργότερο την 31η Μαΐου 2023

Ν. 4804/2021	Διευθυντές ιατροί που	στο δήμο όπου έχει την	Άρση κωλύματος με
Άρθρο 90, παρ. 9, περ. δ και άρθρο 10, παρ. 2, περ. ε	προΐστανται της Ιατρικής Υπηρεσίας και των Κέντρων Υγείας, υπεύθυνοι συντονιστές της επιστημονικής λειτουργίας Κέντρων Υγείας	έδρα του ο φορέας	παραίτηση το αργότερο την 31η Μαΐου 2023

Ν. 5003/2022	Υπάλληλοι με σχέση	που υπηρετούν στον ίδιο	Σχετικό Ασυμβίβαστο
Άρθρο 105 Ν. 4804/2021	εργασίας δημοσίου δικαίου και ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου Όποιοι συνδέονται με τον οικείο δήμο, τα νομικά του	δήμο και τα πάσης φύσεως νομικά πρόσωπα τα οποία έχει συστήσει ή στα οποία μετέχει ο δήμος.	Άρση ασυμβίβαστου με αίτηση απόσπασης σε άλλη υπηρεσία προτίμησης, εντός των διοικητικών ορίων του δήμου όπου εξελέγησαν και, αν δεν υπάρχει, στην πλησιέστερη υπηρεσία προς τον δήμο όπου εξελέγησαν, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την επικύρωση της εκλογής από το αρμόδιο δικαστήριο Απόλυτο τοπικό κώλυμα, εφόσον η σύμβαση είναι

Άρθρο 10, παρ. 2, περ. στ	πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει με σύμβαση ή συμβάσεις προμήθειας ή εκτέλεσης έργου, ή παροχής υπηρεσιών ή παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας με αντικείμενο συνολικής αξίας, μεμονωμένα κατ' είδος ή σωρευτικά, κατ' έτος άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ, μη συ μπεριλαμβανο μένου Φ.Π.Α.		σε ισχύ κατά και μετά από την 1η Ιανουαρίου του 2023.
Ν. 4804/2021 Άρθρο 10, παρ. 2, περ. ζ	Γενικοί διευθυντές, διευθύνοντες σύμβουλοι, πρόεδροι και μέλη διοικητικών συμβουλίων, διαχειριστές, μέτοχοι και εταίροι κεφαλαιουχικών εταιρειών, εταίροι προσωπικών εταιρειών και κοινοπρακτούντα πρόσωπα, εφόσον το ποσοστό συμμετοχής τους στις εταιρείες υπερβαίνει το τριάντα πέντε τοις εκατό	έχουν συμβληθεί με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει	Απόλυτο τοπικό κώλυμα, εφόσον η σύμβαση ή συμβάσεις προμήθειας ή εκτέλεσης έργου, ή παροχής υπηρεσιών ή παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας έχουν αντικείμενο συνολικής αξίας, μεμονωμένα κατ' είδος ή σωρευτικά, κατ' έτος άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ,

	(35%) του συνολικού κεφαλαίου της εταιρείας		μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.
Ν. 4804/2021 Άρθρο 10, παρ. 2, περ. γ & Ν. 5027/2023 άρθρο 57	Συντονιστής που άσκησε ή ο Γραμματέας της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης που ασκεί καθήκοντα Επόπτη Ο.Τ.Α.	στους δήμους όπου εκτείνεται η αρμοδιότητα για 4 έτη από τη λήξη της θητείας	Απόλυτο τοπικό κώλυμα, δεν αίρεται με παραίτηση
Ν. 4804/2021 Άρθρο 10, παρ. 2, περ. α, 3,7 και Ν. 5027/2023 άρθρο 58	Θρησκευτικοί λειτουργοί γνωστών θρησκειών 'Έκπτωση από αιρετό αξίωμα μετά από αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση, ως αυτουργοί ή συμμέτοχοι για κακούργημα ή σε οποιαδήποτε ποινή για συγκεκριμένα αδικήματα. 'Έκπτωση από αιρετό αξίωμα ύστερα από πειθαρχικό παράπτωμα 'Έκπτωση ύστερα από απόφαση παύσηςΥποψηφιότητα για αξίωμα στις περιφερειακές εκλογές Υποψηφιότητα για άλλο άμεσα αιρετό αξίωμα στον πρώτο βαθμό αυτοδιοίκησης	για την επόμενη της έκπτωσης αυτοδιοικητική περίοδο για την επόμενη της έκπτωσης αυτοδιοικητική περίοδο για την επόμενη της έκπτωσης αυτοδιοικητική περίοδο για την επόμενη της έκπτωσης αυτοδιοικητική περίοδο	Απόλυτο κώλυμα

Για περαιτέρω διευκρινίσεις ή πληροφορίες αναφορικά με τα διαλαμβανόμενα στην παρούσα εγκύκλιο, μπορείτε να απευθύνεστε στην ηλεκτρονική διεύθυνση info@ypes.gr, καθώς και στους παρακάτω υπαλλήλους:

Όνομα Νάσαινα Δέσποινα	Τηλέφωνο 213 136 4378
Αντωνίου Δημήτρης	213 136 4346
Γαλάνης Κώστας	213 136 4348
Γεωργακοπούλου Παρασκευή	213 136 4337
Διαμάντη Μαρία	213 136 4390
Ζαγορίτης Λάζαρος	213 136 4309
Ντάβα Ρένια	213 1364027
Οικονομίδης Δημήτρης	213 136 4313

Την παρούσα εγκύκλιο μπορείτε να την αναζητήσετε και στο δικτυακό τόπο του Υπουργείου Εσωτερικών, στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.ypes.gr.
Ο Γενικός Γραμματέας Εσωτερικών και Οργάνωσης
Μιχάλης Ι. Σταυριανουδάκης
Αποδέκτες:
1. Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της Χώρας
2. Δήμοι της Χώρας
3. Κ.Ε.Δ.Ε.
4. Ε.Ε.Τ.Α.Α. Α.Ε.
Εσωτερική Διανομή:
1. Γραφείο Υπουργού Εσωτερικών
2. Γραφείο Αναπληρωτή Υπουργού Εσωτερικών
3. Γραφείο Γενικού Γραμματέα Εσωτερικών και Οργάνωσης
4. Διευθύνσεις του Υπουργείου