ΓνωμΕΑΑΔΗΣΥ Γ4/2023 Διατύπωση σύμφωνης γνώμης της Αρχής, δυνάμει του άρθρου 347 παρ. 2 περ. γ’ υποπερ. γγ’ του ν.4412/2016, όπως ισχύει, επί σχεδίου Κοινής Απόφασης των Υπουργών Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών, με θέμα «Ορισμός οργάνων που αποφαίνονται ή γνωμοδοτούν, σε θέματα ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων έργων του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4412/2016, όπως ισχύει»

ΓΝΩΜΗ Γ 4 ΕΑΔΗΣΥ/2023
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΝΙΑΙΑ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
(του άρθρου 347 παρ. 2 περ. γ’ υποπερ. γγ’ του ν. 4412/2016, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 4 του ν. 4912/2022)
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ
της παρ. 5 του άρθρου 353 του ν. 4412/2016, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 10 του ν. 4912/2022.
Στην Αθήνα, σήμερα, 26 Απριλίου 2023, ημέρα Τετάρτη και ώρα 10.00 π.μ. στα επί της οδού Κεφαλληνίας 45 και Κομνά Τράκα γραφεία της, συνήλθε σε συνεδρίαση η ως άνω ΕΠΙΤΡΟΠΗ της ΕΝΙΑΙΑΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ (εφεξής και «Αρχή» ή «ΕΑΔΗΣΥ»), μετά από σχετική πρόσκληση της Προέδρου, η οποία γνωστοποιήθηκε νομίμως σε όλα τα Μέλη.
Τα προσκληθέντα Μέλη παρέστησαν κατά τη συνεδρίαση, ως εξής:
Πρόεδρος: Ανδρονίκη Θεοτοκάτου (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Σύμβουλοι: Ευαγγελία Κουτούπα
Δημήτριος Χανής
Μέλη: Χρυσάνθη Ζαράρη (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Αδάμ Καραγλάνης
Βασιλική Σκαρτσούνη (μέσω τηλεδιάσκεψης)
Δημήτριος Σταθακόπουλος (μέσω τηλεδιάσκεψης).
Γραμματέας: Αθανάσιος Λαμπράκης, ΠΕ Διοικητικού Οικονομικού.
Εισηγήτρια: Ευσταθία Μαραγκού, Νομικός, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Κατά τη διάρκεια της Συνεδρίασης, παρέστησαν, η Εισηγήτρια (μέσω τηλεδιάσκεψης), υπηρεσιακοί παράγοντες του αιτούντος φορέα (μέσω τηλεδιάσκεψης), καθώς επίσης και η Προϊσταμένη του Τμήματος Γνωμοδοτήσεων, Χριστίνα Καξιρή. Οι ανωτέρω αποχώρησαν πριν την έναρξη της ψηφοφορίας και τη λήψη απόφασης των Μελών της Επιτροπής.
ΘΕΜΑ: Διατύπωση σύμφωνης γνώμης της Αρχής, δυνάμει του άρθρου 347 παρ. 2 περ. γ’ υποπερ. γγ’ του ν.4412/2016, όπως ισχύει, επί σχεδίου Κοινής Απόφασης των Υπουργών Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών, με θέμα «Ορισμός οργάνων που αποφαίνονται ή γνωμοδοτούν, σε θέματα ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων έργων του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4412/2016, όπως ισχύει».
Ι. Με το αρ. πρωτ. ΥΠΟΙΚ 30/03/2023 Α.Π.:50936 ΕΞ 2023 έγγραφο της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Περιουσίας & Κοινωφελών Περιουσιών, της Γενικής Γραμματείας Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών (αρ. πρωτ. εισερχ. 1634/31.03.2023 Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.), διαβιβάστηκε σχέδιο Κοινής Απόφασης των Υπουργών Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών, με θέμα «Ορισμός οργάνων που αποφαίνονται ή γνωμοδοτούν, σε θέματα ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων έργων του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4412/2016, όπως ισχύει», συνοδευόμενο από αίτημα παροχής σύμφωνης γνώμης της Αρχής, κατά το άρθρο 347 παρ. 2 περ. γ’ υποπερ. γγ’ του ν.4412/2016.
Οι διατάξεις του παραπάνω σχεδίου έχουν ως εξής:
«Άρθρο 1
Αντικείμενο – Πεδίο εφαρμογής
Οι διατάξεις του παρόντος έχουν εφαρμογή στη διαδικασία ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων έργων του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν.4412/2016, οι οποίες ανατίθενται και εκτελούνται από την Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών, της Γενικής Δ/νσης Δημόσιας Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών, της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας του Υπουργείου Οικονομικών.
Άρθρο 2
Αρμόδια όργανα
Αρμόδιοι για τη λήψη αποφάσεων και την παροχή γνωμοδοτήσεων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4412/2016 όπως κάθε φορά ισχύει, καθώς και των προεδρικών διαταγμάτων και αποφάσεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότησή του, σε θέματα ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων έργων που εκτελούνται στην Περιφέρεια Αττικής (εκτός της Περιφερειακής ενότητας Νήσων) από το Υπουργείο Οικονομικών και από την Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, είναι ο Υπουργός Οικονομικών και τα εξουσιοδοτημένα όργανα ή το Διοικητικό Συμβούλιο της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, κατά περίπτωση, ανάλογα με τον φορέα ανάθεσης και εκτέλεσης της σύμβασης, σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά σχετικές οργανωτικές διατάξεις των παραπάνω φορέων και τα οριζόμενα ειδικότερα στα επόμενα άρθρα.
Άρθρο 3
Αναθέτουσα Αρχή
Τα καθήκοντα της Αναθέτουσας Αρχής ασκεί η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών, της Γενικής Δ/νσης Δημόσιας Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών, της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας, του Υπουργείου Οικονομικών μέσω του Προϊσταμένου αυτής, κατόπιν της έγκρισης της ανάληψης πίστωσης για τη σύναψη της σύμβασης από τα αρμόδια εξουσιοδοτημένα όργανα, σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά σχετικές οργανωτικές διατάξεις.
Άρθρο 4
Διευθύνουσα Υπηρεσία
Διευθύνουσα Υπηρεσία είναι το Τμήμα Γ΄- Κατασκευής και Συντήρησης Έργων, της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών, της Γενικής Δ/νσης Δημόσιας Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών, της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας. Οι αποφάσεις σε επίπεδο Διευθύνουσας Υπηρεσίας λαμβάνονται από τον Προϊστάμενο του Γ’ Τμήματος, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες οργανωτικές διατάξεις, με εισήγηση και μέριμνα του επιβλέποντα, όπου απαιτείται.
Άρθρο 5
Προϊσταμένη Αρχή
Προϊσταμένη Αρχή ή «Εποπτεύουσα Αρχή» είναι η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών. Τα καθήκοντα της Προϊσταμένης Αρχής ασκεί ο Προϊστάμενος της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών, ή ο νόμιμος αναπληρωτής του, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες οργανωτικές διατάξεις.
Άρθρο 6
Τεχνικό Συμβούλιο
1. Στο Υπουργείο Οικονομικών λειτουργεί Τεχνικό Συμβούλιο, το οποίο γνωμοδοτεί, κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις του ν.4412/2016 και των εκτελεστικών αυτού διαταγμάτων και αποφάσεων, για θέματα ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων έργων στην Περιφέρεια Αττικής (εκτός της Περιφερειακής ενότητας Νήσων) του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, καθώς και για κάθε θέμα που παραπέμπεται σ’ αυτό από το αρμόδιο για τη λήψη αποφάσεων, κατά περίπτωση, όργανο του άρθρου 5.
2. Το Τεχνικό Συμβούλιο του Υπουργείου Οικονομικών συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και αποτελείται από :
Έναν (1) Νομικό Σύμβουλο ή Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.), ως Πρόεδρο, με τον αναπληρωτή του.
Δύο (2) τεχνικούς υπαλλήλους της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών, κατηγορίας Μηχανικών ΠΕ με βαθμό Α’, με τους αναπληρωτές τους.
Έναν (1) τεχνικό υπάλληλο της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, κατηγορίας Μηχανικών ΠΕ με βαθμό Α΄ με τον αναπληρωτή του.
Έναν (1) εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.), με τον αναπληρωτή του.
Έναν (1) εκπρόσωπο των πανελληνίων οργανώσεων μελετητών με τον αναπληρωτή του.
Έναν (1) εκπρόσωπο των πανελληνίων εργοληπτικών οργανώσεων με τον αναπληρωτή του.
3. Καθήκοντα γραμματέα του Συμβουλίου εκτελεί υπάλληλος της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών με τον αναπληρωτή του, οι οποίοι ορίζονται με την υπουργική απόφαση ορισμού των μελών του Τεχνικού Συμβουλίου.
4. Τα θέματα εισηγείται στο Συμβούλιο ο Προϊστάμενος της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών ή ο νόμιμος αναπληρωτής του, ασκώντας τα καθήκοντα της Προϊσταμένης Αρχής και συμμετέχει σ’ αυτό χωρίς ψήφο.
5. Το Τεχνικό Συμβούλιο είναι σε απαρτία όταν είναι παρόντες ο Πρόεδρος ή ο αναπληρωτής του και τρία (3) τουλάχιστον μέλη. Οι αποφάσεις και γνωμοδοτήσεις λαμβάνονται με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών. Σε περίπτωση ισοψηφίας, υπερισχύει η γνώμη με την οποία τάσσεται η ψήφος του Προέδρου.
6. Ο Πρόεδρος του Τεχνικού Συμβουλίου μπορεί να καλεί στις συνεδριάσεις του Συμβουλίου οποιοδήποτε άτομο (υπάλληλο ή ιδιώτη) κρίνει απαραίτητο για την παροχή πληροφορίας ή γνώμης, σχετικά με τα θέματα που συζητούνται σ’ αυτό.
7. Η θητεία των μελών του Τεχνικού Συμβουλίου ορίζεται διετής, δυνάμενη να παραταθεί για ακόμα μια διετία.
8. Κατά τα λοιπά το Τεχνικό Συμβούλιο λειτουργεί σύμφωνα με τον ν.2690/1999 (Α’ 45) «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις», όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
Άρθρο 7
Παρεκκλίσεις
Όπου επιτρέπονται παρεκκλίσεις από τις κείμενες διατάξεις για την εκτέλεση έργων του παρόντος, αυτές εγκρίνονται από τον Υπουργό Οικονομικών ή το εξουσιοδοτημένο από αυτόν όργανο, μετά από γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου του Υπουργείου Οικονομικών και σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ).
Άρθρο 8
Διοικητική επίλυση διαφορών
Σε ενστάσεις του αναδόχου που ασκούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 174 του ν.4412/2016, όπως αντικαταστάθηκε και ισχύει, αποφασίζει ο Υπουργός Οικονομικών, ύστερα από αιτιολογημένη γνώμη του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου.
Άρθρο 9
Λοιπές Διατάξεις
1. Οι διακηρύξεις για τα έργα του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, μετά από γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου του Υπουργείου Οικονομικών.
2. Τα θέματα που δεν ρυθμίζονται ειδικά με τις διατάξεις του παρόντος διέπονται από τις διατάξεις του ν.4412/2016, όπως κάθε φορά ισχύει και των Προεδρικών Διαταγμάτων και κανονιστικών αποφάσεων που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση αυτού.
Άρθρο 10
Έναρξη ισχύος
Η ισχύς της παρούσας απόφασης αρχίζει από τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, οπότε και καταργείται το π.δ. 391/1996 (Α΄264).
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Αθήνα, …………….……- 2023
-Ο- ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
Ο-ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΠΟΔΟΜΩΝ & ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ
II. Αρμοδιότητα Ε.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Με τις διατάξεις του άρθρου 347 παρ. 2 περ. γ’ υποπερ. γγ’ του ν.4412/2016 ορίζεται « γγ) Οι λοιπές κανονιστικές πράξεις που εκδίδονται κατ’ εξουσιοδότηση νόμου, εξαιρουμένων των προκηρύξεων, καθώς και οι κανονισμοί άλλων δημοσίων οργάνων και αναθετουσών αρχών, συμπεριλαμβανομένων των κανονισμών εσωτερικής λειτουργίας των κατά περίπτωση αρμόδιων ελεγκτικών διοικητικών οργάνων στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων, κατά το μέρος που οι εν λόγω πράξεις και κανονισμοί ρυθμίζουν θέματα δημοσίων συμβάσεων, εκδίδονται μετά από σύμφωνη γνώμη της Αρχής. Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της παρούσας υποπερίπτωσης ασκείται μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την περιέλευση των ανωτέρω σχεδίων διατάξεων στην Αρχή, με μέριμνα του οικείου οργάνου. Μετά την άπρακτη παρέλευση της ως άνω προθεσμίας οι σχετικές πράξεις μπορούν να εκδοθούν και χωρίς τη γνώμη της Αρχής.».
Το υπό στοιχείο Ι της παρούσας σχέδιο Υπουργικής Απόφασης προτείνεται κατ’ εξουσιοδότηση διάταξης του ν. 4412/2016, η οποία αφορά κατά βάση σε εσωτερικές – οργανωτικές διατάξεις των αναθετουσών αρχών, ωστόσο το ουσιαστικό περιεχόμενο αυτής περιλαμβάνει διατάξεις που ρυθμίζουν ζητήματα ανάθεσης και εκτέλεσης συμβάσεων έργων (βλ. ενδεικτικά Άρθρο 1 Αντικείμενο- Πεδίο Εφαρμογής, Άρθρο 3 – Αναθέτουσα Αρχή, Άρθρο 7 – Παρεκκλίσεις). Επομένως, στον βαθμό που περιλαμβάνει ρυθμίσεις σχετικές με δημόσιες συμβάσεις, εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή σύμφωνης γνώμης, κατ’ άρθρο 347 παρ. 2 περ. γ’ υποπερ. γγ’ του ν.4412/2016.
ΙΙΙ. Νομικό πλαίσιο- συναφείς διατάξεις
1. Οι διατάξεις του ν. 4412/2016 και ειδικότερα:
- Η παρ. 1 περ. 6 και 7 και η παρ. 2 περ. 1 έως και 5 του άρθρου 2 «Ορισμοί εξουσιοδοτική διάταξη (άρθρα 2 και 33 παρ. 1 εδάφιο έκτο της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)», στις οποίες ορίζεται:
«6) ως «δημόσιες συμβάσεις έργων» και ως «συμβάσεις έργων» νοούνται οι συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο:
α) την εκτέλεση ή συγχρόνως τη μελέτη και την εκτέλεση εργασιών που αφορούν μία από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο Παράρτημα II του Προσαρτήματος Α΄ και στο Παράρτημα Ι του Προσαρτήματος Β΄,
β) την εκτέλεση ή συγχρόνως τη μελέτη και την εκτέλεση έργου,
γ) την υλοποίηση, με οποιαδήποτε μέσα, έργου ανταποκρινόμενου στις απαιτήσεις που ορίζει η αναθέτουσα αρχή ή ο αναθέτων φορέας που ασκεί αποφασιστική επιρροή στο είδος ή τη μελέτη του έργου,
7) ως «έργο» νοείται το αποτέλεσμα ενός συνόλου δομικών εργασιών ή εργασιών μηχανικού, το οποίο επαρκεί καθαυτό για την επιτέλεση οικονομικής ή τεχνικής λειτουργίας,» [..].
2. Πέραν των ορισμών της παρ. 1, ιδίως για τις ανάγκες εφαρμογής του Τίτλου 1 του Κεφαλαίου ΙΙ του Μέρους Β’ του Βιβλίου Ι:
1) ως «Κύριος του Έργου» ή «Εργοδότης» νοείται το Δημόσιο ή άλλος φορέας του δημόσιου τομέα, για λογαριασμό του οποίου καταρτίζεται η δημόσια σύμβαση ή σύμβαση, κατά την έννοια της διάταξης της περίπτωσης (5) της παρούσας παραγράφου ή κατασκευάζεται το έργο,
2) ως «Φορέας κατασκευής του έργου» νοείται η αρμόδια αναθέτουσα αρχή ή υπηρεσία αυτής που έχει την ευθύνη υλοποίησης του έργου,
3) ως «Προϊσταμένη Αρχή» νοείται η αρχή ή η υπηρεσία ή το όργανο του φορέα κατασκευής του έργου που εποπτεύει την κατασκευή του ασκώντας για λογαριασμό του αποφασιστικές αρμοδιότητες, ιδίως σε θέματα τροποποίησης των όρων της σύμβασης,
4) ως «διευθύνουσα υπηρεσία» νοείται η τεχνική υπηρεσία του φορέα κατασκευής του έργου που είναι αρμόδια για τον έλεγχο και τη διοίκηση της κατασκευής του έργου,
4α) ως «επιβλέπων» νοείται τεχνικός υπάλληλος της διευθύνουσας υπηρεσίας ή πιστοποιημένος ιδιωτικός φορέας (φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων), ο οποίος απαιτείται να διαθέτει τις εξιδεικευμένες γνώσεις που είναι αναγκαίες για την παρακολούθηση και επίβλεψη του έργου,
4β) ως «επιβλέπων ελεγκτής» ή «μηχανικός» ή «ελεγκτής μηχανικός» νοείται ο εγγεγραμμένος στο Μητρώο Επιβλεπόντων Ελεγκτών Μηχανικών, στον οποίο δύναται να ανατεθούν ο έλεγχος και η επίβλεψη των εκτελούμενων έργων προεκτιμώμενης αμοιβής από εξήντα χιλιάδες (60.000) ευρώ έως το αντίστοιχο όριο της παρ. 1 του άρθρου 5 του ν. 4412/2016,
4γ) «ψηφιακό αρχείο βαθμολόγησης» είναι το ηλεκτρονικό αρχείο που τηρεί η Γενική Γραμματεία Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, στο οποίο εντάσσονται όλες οι τεχνικές εταιρείες που εκτελούν δημόσια έργα,
4δ) «Ενιαίο Σύστημα Τεχνικών Προδιαγραφών και Τιμολόγησης Τεχνικών Έργων και Μελετών» είναι το σύνολο εναρμονισμένων αρχών, κανόνων, μεθόδων και εργαλείων για την εξαγωγή του πραγματικού κόστους των έργων,
5) ως «Τεχνικό Συμβούλιο» νοείται το συλλογικό όργανο που έχει την αρμοδιότητα να γνωμοδοτεί για την έκδοση αποφάσεων, όταν προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία ή ζητείται από την αναθέτουσα ή την προϊσταμένη αρχή.».
- Οι παρ. 1 έως και 5 και 9 έως και 11 του άρθρου 174 «Διοικητική επίλυση συμβατικών διαφορών», οι οποίες έχουν ως εξής:
«1.α. Κατά των εκτελεστών πράξεων ή παραλείψεων της διευθύνουσας υπηρεσίας ή της Προϊσταμένης Αρχής ή του κυρίου του έργου, που προσβάλλουν για πρώτη φορά δικαίωμα του αναδόχου, χωρεί ένσταση. Η ένσταση απευθύνεται στο κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο, και ασκείται είτε με επίδοση με δικαστικό επιμελητή είτε με ηλεκτρονική αποστολή, σύμφωνα με τα άρθρα 15, 19, 29 και 50 του ν. 4727/2020 (Α’ 184), στη διευθύνουσα υπηρεσία ή την Προϊσταμένη Αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη ή στο αποφαινόμενο όργανο, μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της πράξης ή τη συντέλεση της παράλειψης. Η παράλειψη της ως άνω επίδοσης ή ηλεκτρονικής αποστολής, καθιστά την ένσταση απαράδεκτη.
1.β. Ένσταση ασκείται επίσης και κατά πράξεων της Προϊσταμένης Αρχής ή του κυρίου του έργου, εφόσον με τις πράξεις αυτές προκαλείται διαφωνία για πρώτη φορά. Στην περίπτωση αυτήν, η προθεσμία για την άσκηση της ένστασης αρχίζει από την κοινοποίηση της απόφασης ή της πράξης στον ανάδοχο.
2. Η διευθύνουσα υπηρεσία ή η Προϊσταμένη Αρχή οφείλουν, κατά την έκδοση των πράξεων ή αποφάσεών τους, να μνημονεύουν τη δυνατότητα άσκησης ένστασης, την ανατρεπτική προθεσμία για την άσκησή της, το αποφαινόμενο όργανο, καθώς και τις συνέπειες από τη μη άσκησή της, σύμφωνα μ ε όσα προβλέπονται στην περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 175 , περί δικαστικής επίλυσης διαφορών.
3. Με την ένσταση εξετάζονται τόσο η νομιμότητα της πράξης ή παράλειψης όσο και η ουσία της υπόθεσης. Το αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο υποχρεούται να εκδώσει και κοινοποιήσει την απόφασή του μέσα σε εξήντα (60) ημέρες από την άσκηση της ένστασης, μετά από αιτιολογημένη γνώμη του τεχνικού συμβουλίου.
4. Η ένσταση πρέπει να αναφέρει την πράξη ή την παράλειψη, κατά της οποίας στρέφεται, σύντομο ιστορικό της σύμβασης και της διαφωνίας, τους λόγους, στους οποίους στηρίζει τις απόψεις του αυτός που υποβάλλει την ένσταση και ορισμένα αιτήματα. Η ένσταση συνοδεύεται από αντίγραφο της προσβαλλόμενης πράξης, εφόσον αυτή έχει κοινοποιηθεί.
5. Η διευθύνουσα υπηρεσία ή η Προϊσταμένη Αρχή, κατά περίπτωση, υποχρεούνται μέσα σε δεκαπέντε (15) ημέρες από την άσκηση της ένστασης να διαβιβάσουν στο αρμόδιο τεχνικό συμβούλιο τις απόψεις τους επί αυτής και τον φάκελο της υπόθεσης, ο οποίος περιλαμβάνει τα συμβατικά τεύχη ή αντίγραφά τους. Η παράλειψη αυτή αποτελεί πειθαρχική παράβαση και επιβάλλονται οι πειθαρχικές ποινές που προβλέπονται στο άρθρο 141 περί πειθαρχικών ευθυνών διοικητικών οργάνων. Τα συμβατικά τεύχη μπορεί να τα προσκομίσει και αυτός που υποβάλλει την ένσταση. […]
9. Αν ο ανάδοχος, μολονότι κλήθηκε, δεν παρέστη ο ίδιος ή με αντιπρόσωπό του, γίνεται σχετική μνεία στα πρακτικά του συμβουλίου και το συμβούλιο προχωρεί στην εξέταση της ένστασης και χωρίς την παρουσία του. Τα ίδια εφαρμόζονται και όταν κληθεί και δεν παραστεί ο κύριος του έργου, ο οποίος άσκησε ένσταση.
10. Η εξέταση της ένστασης αρχίζει με την προφορική ανάπτυξη της έγγραφης εισήγησης της αρμόδιας υπηρεσίας προς το συμβούλιο. Η εισήγηση ερευνά πρώτα το εμπρόθεσμο της ένστασης και το παραδεκτό των επιδόσεων αυτής. Στη συνέχεια εξετάζει την ουσιαστική βασιμότητα της ένστασης, ανάλογα με τους περιεχόμενους σε αυτή λόγους και τα προβαλλόμενα σχετικά αιτήματα. Αν η ένσταση έχει οικονομικό αντικείμενο, η εισήγηση περιλαμβάνει εκτίμηση αυτού. Την προφορική ανάπτυξη της εισήγησης ακολουθεί συζήτηση για την πλήρη ενημέρωση των μελών του συμβουλίου στην υπόθεση. Κατά τη συζήτηση στο συμβούλιο παρίσταται υποχρεωτικά, χωρίς δικαίωμα ψήφου, εξουσιοδοτημένος προς τούτο εκπρόσωπος της Προϊσταμένης Αρχής, ο οποίος διατυπώνει προφορικά τις απόψεις του προς το συμβούλιο, υποβάλλοντας και σχετικό έγγραφο απόψεων. Στη συνέχεια καλείται να ακουσθεί αυτός που άσκησε την ένσταση. Ο πρόεδρος του συμβουλίου ορίζει τη σειρά ακρόασης ή και την ενδεχόμενη ταυτόχρονη ακρόαση. Όταν οι ενδιαφερόμενοι αποχωρήσουν, συνεχίζεται η συζήτηση από το συμβούλιο, το οποίο, μετά το τέλος της συζήτησης, γνωμοδοτεί αιτιολογημένα, το αργότερο εντός δέκα (10) ημερών, για την υπόθεση.
11. Αν η ένσταση απορριφθεί εν όλω ή εν μέρει ή αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία της παρ. 2, αυτός που υπέβαλε την ένσταση μπορεί να προσφύγει στο αρμόδιο δικαστήριο, σύμφωνα με το άρθρο 175. Η έκδοση ή κοινοποίηση απόφασης επί της ένστασης, μετά την πάροδο της προθεσμίας της παρ. 2, δεν μεταθέτει την έναρξη της προθεσμίας για άσκηση προσφυγής.».
- Οι παρ. 1 έως και 4 του άρθρου 180 «Ειδικές ρυθμίσεις, έργα άλλων φορέων»
«1. Τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες που προβλέπονται από τον παρόντα νόμο και τις αποφάσεις που εκδίδονται με εξουσιοδότησή του ασκούνται από τα αρμόδια όργανα ή συμβούλια του φορέα κατασκευής του έργου, σύμφωνα με τις οργανωτικές διατάξεις του κάθε φορέα.
2. Καθήκοντα αναθέτουσας/ προϊσταμένης αρχής για την ανάθεση/εκτέλεση των δημοσίων έργων, αρμοδιότητας του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων ασκεί ο Υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων επικουρούμενος από την καθ’ ύλην αρμόδια υπηρεσία, σύμφωνα με τις οργανωτικές διατάξεις του Υπουργείου. Με απόφαση του Υπουργού μπορούν να μεταβιβάζονται οι σχετικές αρμοδιότητες σε υποκείμενα όργανα και να ορίζεται ο χρόνος έναρξης της άσκησης των αρμοδιοτήτων της Προϊσταμένης Αρχής από τα νέα όργανα και οι συμβάσεις στις οποίες ασκούνται οι αρμοδιότητες αυτές από Όργανα που έχουν καθοριστεί με προγενέστερες διατάξεις, διατηρούν τις αρμοδιότητές τους μέχρι την έκδοση νέας απόφασης. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να ανατίθεται η διαδικασία σύναψης έργου σε οποιαδήποτε οργανωτική μονάδα, Διεύθυνση ή Ειδική Υπηρεσία Δημόσιων Έργων (ΕΥΔΕ), της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων .
3. Α) Στα έργα που εκτελούνται από άλλους φορείς, εκτός από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μπορεί με διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, να γίνονται οι αναγκαίες προσαρμογές ή διαφοροποιήσεις των σχετικών διαδικασιών του και των θεμάτων που ρυθμίζονται με τον παρόντα νόμο για την αντιμετώπιση των ιδιαιτεροτήτων φορέων και έργων. Με το διάταγμα αυτό μπορεί να ενοποιούνται ή να συντέμνονται και οι διαδικασίες που αναφέρονται στη διοικητική και δικαστική επίλυση των διαφορών ή να καταργούνται βαθμοί των διαδικασιών αυτών.
Β) Στα έργα που εκτελούνται από άλλους φορείς, εκτός από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μπορεί με κοινή απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών και τον κατά περίπτωση αρμόδιο Υπουργό, να γίνεται ο ειδικότερος προσδιορισμός των οργάνων και συμβουλίων που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν για τα έργα των φορέων αυτών, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. Αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα που έχουν καθοριστεί με προγενέστερες διατάξεις διατηρούν τις αρμοδιότητές τους μέχρι την έκδοση νέας απόφασης.
4. Σε κάθε περίπτωση η εποπτεία στους άλλους φορείς για την τήρηση των διαδικασιών και γενικά για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου και των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται με εξουσιοδότησή του ασκείται από την Γενική Γραμματεία Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.».
- Το άρθρο 181 «Παρεκκλίσεις»
«Παρεκκλίσεις από τις διατάξεις του παρόντος τίτλου επιτρέπονται, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 11 του ν.δ. 2386/1953 (Α΄ 111). Δεν επιτρέπονται παρεκκλίσεις από τις διατάξεις των άρθρων 135, 137, 138, του άρθρου 152 παράγραφοι 1, 7, 8 και 9, και των άρθρων 153, 154, 155, 156, 157, 170, 171, 172, 174 και 175.»
2. Το άρθρο 11 του ν.δ. 2386/1953 (Α΄ 111):
«1. Από της ισχύος του παρόντος πάντα τα έργα εκτελούμενα υπό του Υπουργείου Δημοσίων Έργων εκτελούνται συμφώνως προς τις διατάξεις του νόμου [Ν] 5367/1932, ως τροποποιήθηκαν και συμπληρώθηκαν μεταγενεστέρως, και των εκτελεστικών τούτου Β. Διαταγμάτων. Ειδικώς δια τα έργα τα εκτελούμενα εκ πιστώσεων επενδύσεων, ισχύουν οι ειδικές, περί εκτελέσεως των έργων τούτων, διατάξεις.
2. Παρεκκλίσεις από των ως άνω διατάξεων, ως και των διατάξεων περί προμηθειών και Δημοσίου Λογιστικού επιτρέπονται μετά γνώμη του Συμβουλίου των Δημοσίων Έργων, δι' αποφάσεων του Υπουργού Δημοσίων Έργων ή, προκειμένου περί έργων εκ πιστώσεων επενδύσεων, δια κοινών αποφάσεων των Υπουργών Δημοσίων Έργων και Συντονισμού, δι' ων καθορίζεται και το περιεχόμενον των παρεκκλίσεων, αίτινες δύνανται να αφορούν είτε ειδικό έργον ή ειδική κατηγορία έργων.»
3. Το π.δ. 391/1996 (Α΄264). «Όργανα που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν και ειδικές ρυθμίσεις σε θέματα έργων, που εκτελούνται από το Υπουργείο Οικονομικών και την Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων» και ειδικότερα:
- Το άρθρο 1 «Αρμόδια Όργανα», «Αρμόδιοι, κατά τις διατάξεις του Ν. 1418/1984, όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το Ν. 2229/1994, καθώς και των διαταγμάτων, που εκδίδονται σε εκτέλεση αυτού, για τη λήψη αποφάσεων σε θέματα έργων, που εκτελούνται από το Υπουργείο Οικονομικών στην περιοχή του Νομού Αττικής και από την Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, είναι ο Υπουργός Οικονομικών και τα εξουσιοδοτημένα όργανα ή το Διοικητικό Συμβούλιο της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, κατά περίπτωση ανάλογα με το φορέα κατασκευής του έργου, σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά σχετικές οργανωτικές διατάξεις των παραπάνω φορέων και τα οριζόμενα ειδικότερα στα επόμενα άρθρα.»
4. Ο ν. 4622/2019 (A’ 133) «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης» και ειδικότερα:
- Το άρθρο 37 «Οι Υπηρεσιακοί Γραμματείς αναλαμβάνουν καθήκοντα αποφαινόμενου οργάνου στο πλαίσιο της διενέργειας διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων του οικείου Υπουργείου, εξαιρουμένων των περιπτώσεων για τις οποίες απόφαση του Υπουργού ορίζει αποφαινόμενο όργανο τον ίδιο ή άλλο όργανο. Σε αυτό το πλαίσιο ανατίθεται, διά του παρόντος, η αρμοδιότητα της τελικής υπογραφής για τις παρακάτω κατηγορίες διοικητικών πράξεων: (α) διακήρυξης διαγωνισμών και πρόσκλησης υποβολής προσφορών, (β) συγκρότησης και ορισμού γνωμοδοτικών οργάνων διενέργειας διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, (γ) επικύρωσης των πρακτικών των γνωμοδοτικών οργάνων, (δ) κατακύρωσης, ανάθεσης, σύναψης και τροποποίησης συμβάσεων, (ε) ματαίωσης διαδικασίας, κήρυξης έκπτωτου αναδόχου και μονομερούς λύσης συμβάσεων, και (στ) των λοιπών πράξεων αρμοδιότητας αποφαινόμενου οργάνου».
IV. Επί της νομιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεων.
1. Το υπό εξέταση σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης, ερείδεται στην εξουσιοδοτική διάταξη της παρ. 3Β του άρθρου 180 του ν. 4412/2016 και περιλαμβάνει ρυθμίσεις αναφορικά με τον καθορισμό των οργάνων και συμβουλίων που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν για τα έργα του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016.
2. Αποτελείται από 10 άρθρα, ως εξής:
Άρθρο 1 «Αντικείμενο – Πεδίο εφαρμογής»
Άρθρο 2 «Αρμόδια όργανα»
Άρθρο 3 «Αναθέτουσα Αρχή»
Άρθρο 4 «Διευθύνουσα Υπηρεσία»
Άρθρο 5 « Προϊσταμένη Αρχή»
Άρθρο 6 «Τεχνικό Συμβούλιο» ‘Άρθρο 7 «Παρεκκλίσεις»
Άρθρο 8 «Διοικητική επίλυση διαφορών»
Άρθρο 9 «Λοιπές Διατάξεις»
Άρθρο 10 «Έναρξη ισχύος».
3. Α. Γενικές επισημάνσεις
Με το άρθρο 180 παρ. 3Β του ν. 4412/2016 που αποτελεί την εξουσιοδοτική διάταξη για την έκδοση του υπό εξέταση σχεδίου, ορίζεται ότι, στα έργα που εκτελούνται από φορείς εκτός από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μπορεί με κοινή απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών και τον κατά περίπτωση αρμόδιο Υπουργό, να γίνεται ο ειδικότερος προσδιορισμός των οργάνων και συμβουλίων που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν για τα έργα των φορέων αυτών, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4412/2016.
Σύμφωνα με τη ρητή διατύπωση της ως άνω διάταξης, αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα που έχουν καθοριστεί με προγενέστερες διατάξεις διατηρούν τις αρμοδιότητές τους μέχρι την έκδοση νέας απόφασης. Σημειώνεται ότι υπό την προϊσχύσασα διάταξη, δηλαδή πριν την αντικατάστασή της με το άρθρο 66 του ν. 4690/2020 (Α 104/2020), ο προαναφερόμενος προσδιορισμός γινόταν με διάταγμα.
Στο υπό εξέταση σχέδιο προσδιορίζονται τα όργανα που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν σε όλο το φάσμα της ανάθεσης και της εκτέλεσης των δημοσίων έργων των ανωτέρω φορέων.
Όσον αφορά τα όργανα που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν σε θέματα εκτέλεσης έργων, που ανατίθενται και εκτελούνται από υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, ισχύει το π.δ. 391/1996 (Α΄264) «Όργανα που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν και ειδικές ρυθμίσεις σε θέματα έργων, που εκτελούνται από το Υπουργείο Οικονομικών και την Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων», το οποίο αναφέρεται ρητά στο προοίμιο της υπό εξέταση Κ.Υ.Α και καταργείται με τη δημοσίευση της παρούσας (βλ. Άρθρο 10 αυτής), σύμφωνα με τη διάταξη του τελευταίου εδαφίου της παρ. 3Β του αρ. 180 του ν. 4412/2016.
Σε κάθε περίπτωση κρίνεται σκόπιμο, για λόγους ασφάλειας δικαίου, να επιδιωχθεί η εναρμόνιση και η σύνδεση των προς ρύθμιση θεμάτων με την κείμενη νομοθεσία (βλ. ιδίως ν. 4622/2019 (A’ 133) «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης» και ειδικότερα το άρθρο 37: «Οι Υπηρεσιακοί Γραμματείς αναλαμβάνουν καθήκοντα αποφαινόμενου οργάνου στο πλαίσιο της διενέργειας διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων του οικείου Υπουργείου, εξαιρουμένων των περιπτώσεων για τις οποίες απόφαση του Υπουργού ορίζει αποφαινόμενο όργανο τον ίδιο ή άλλο όργανο. Σε αυτό το πλαίσιο ανατίθεται, διά του παρόντος, η αρμοδιότητα της τελικής υπογραφής για τις παρακάτω κατηγορίες διοικητικών πράξεων: (α) διακήρυξης διαγωνισμών και πρόσκλησης υποβολής προσφορών, (β) συγκρότησης και ορισμού γνωμοδοτικών οργάνων διενέργειας διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, (γ) επικύρωσης των πρακτικών των γνωμοδοτικών οργάνων, (δ) κατακύρωσης, ανάθεσης, σύναψης και τροποποίησης συμβάσεων, (ε) ματαίωσης διαδικασίας, κήρυξης έκπτωτου αναδόχου και μονομερούς λύσης συμβάσεων, και (στ) των λοιπών πράξεων αρμοδιότητας αποφαινόμενου οργάνου») και το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο που διέπει την οργάνωση του Υπουργείου και των εποπτευόμενων από αυτό φορέων, προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα στους εφαρμοστές των ρυθμίσεων και στους ενδιαφερομένους.
Επίσης, κρίνεται σκόπιμο να ρυθμιστούν κατά ολοκληρωμένο τρόπο (με τη συγκέντρωση και συστηματική ταξινόμηση των συναφών κανόνων) όλα τα αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων.
3. Β. Κατ’ άρθρο παρατηρήσεις
- Ως προς το προοίμιο της εξεταζόμενης ΚΥΑ αναφέρεται, προδήλως εκ παραδρομής, η με αρ. 19/2017 Γνώμη της Αρχής η οποία αφορά σε υποβληθέν σχέδιο Απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, με θέμα “Αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών κατά την ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων εκπόνησης μελετών και παροχής τεχνικών & λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών”, το οποίο προτάθηκε κατ' εξουσιοδότηση της διάταξης του άρθρου 199 του ν.4412/2016. Προτείνεται η αντικατάστασή της με την αναφορά της εκδοθησόμενης Γνώμης της επί της εξεταζόμενης ΚΥΑ.
- Ως προς τα Άρθρα 2 «Αρμόδια όργανα» & 3 «Αναθέτουσα Αρχή» και 9 «Λοιπές Διατάξεις»:
Σύμφωνα με το Άρθρο 2, αρμόδιοι για τη λήψη αποφάσεων και την παροχή γνωμοδοτήσεων σε θέματα ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων έργων που εκτελούνται στην Περιφέρεια Αττικής (εκτός της Περιφερειακής ενότητας Νήσων) από το Υπουργείο Οικονομικών και από την Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, είναι ο Υπουργός Οικονομικών και τα εξουσιοδοτημένα όργανα ή το Διοικητικό Συμβούλιο της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, κατά περίπτωση, ανάλογα με τον φορέα ανάθεσης και εκτέλεσης της σύμβασης.
Εν συνεχεία, σύμφωνα με το Άρθρο 3, καθήκοντα Αναθέτουσας Αρχής ασκεί δια του Προϊσταμένου της η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών της Γενικής Δ/νσης Δημόσιας Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών, της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας, του Υπουργείου Οικονομικών. Σημειώνεται ότι στο άρθρο αυτό δεν αναφέρεται αντίστοιχος τοπικός προσδιορισμός των υπό ανάθεση έργων [δηλαδή έργων που εκτελούνται στην Περιφέρεια Αττικής (εκτός της Περιφερειακής ενότητας Νήσων)].
Ειδικότερα, οι διατάξεις αυτές χρήζουν επανεξέτασης και αναδιατύπωσης για τους εξής λόγους:
α) προκειμένου να αρθεί η αντιφατικότητα των ως άνω κανόνων, δεδομένου ότι και τα τρία άρθρα αναφέρονται για τα ίδια έργα σε αποφασιστικές αρμοδιότητες στο στάδιο της ανάθεσης διαφορετικών οργάνων (στο μεν άρθρο 2 του Υπουργού Οικονομικών ή του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, στο δε άρθρο 3 του Προϊσταμένου της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών, ενώ το άρθρο 9 περιλαμβάνει ειδική ρύθμιση ως προς την έγκριση των διακηρύξεων),
β) προκειμένου να οριστούν τα αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα σε έργα που εκτελούνται εκτός της Περιφέρειας Αττικής,
γ) προκειμένου να αποσαφηνιστεί ότι οι γνωμοδοτικές και αποφασιστικές αρμοδιότητες δεν είναι δυνατόν να συμπίπτουν στα ίδια όργανα (Άρθρο 2 «Αρμόδιοι για τη λήψη αποφάσεων και την παροχή γνωμοδοτήσεων…είναι ο Υπουργός Οικονομικών και τα εξουσιοδοτημένα όργανα ή το Διοικητικό Συμβούλιο…»,
δ) προκειμένου να συσχετιστεί με συγκεκριμένες διατάξεις του ισχύοντος οργανωτικού πλαισίου που διέπει το ΥΠΟΙΚ, καθώς και με τις εκ του νόμου αρμοδιότητες του Υπηρεσιακού Γραμματέα βάσει του άρθρου 37 παρ. 2 του ν. 4622/2019 (A’ 133) «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης». Εφόσον η πρόθεση είναι να εξουσιοδοτηθεί άλλο όργανο - εν προκειμένω ο Προϊστάμενος της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών, της Γενικής Δ/νσης Δημόσιας Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών, της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας, του Υπουργείου Οικονομικών - για την άσκηση μέρους των ανωτέρω αρμοδιοτήτων του Υπηρεσιακού Γραμματέως (οι οποίες αποτελούν αρμοδιότητες της αναθέτουσας αρχής) στα πλαίσια της υπό εξέταση ΚΥΑ (κατά τα οριζόμενα στην παραπάνω διάταξη), προτείνεται να καταστεί αυτό σαφές στα άρθρα 2 & 3 και να συμπεριληφθεί η εν λόγω νομοθετική εξουσιοδότηση στο προοίμιο του σχεδίου της Κ.Υ.Α..
Σημειώνεται, ότι η αναθέτουσα αρχή εκπροσωπείται από το αποφαινόμενο όργανο για κάθε θέμα που ανακύπτει κατά την ανάθεση και εκτέλεση της σύμβασης, κατά συνέπεια η διάκριση αρμοδίων οργάνων και αναθέτουσας αρχής δεν καθίσταται κατανοητή. Προτείνεται η άρση της αμφισημίας που προκύπτει από τη διάσταση αρμοδίων οργάνων και αναθέτουσας αρχής στα άρθρα 2 και 3 του σχεδίου της Κ.Υ.Α.. και ο προσδιορισμός σε ένα άρθρο των οργάνων της αναθέτουσας αρχής που ασκούν αποφασιστικές αρμοδιότητες. Επισημαίνεται, ότι στο καταργούμενο με την παρούσα π.δ. 391/1996 δεν υπήρχε η ανωτέρω διάκριση αρμοδίων οργάνων και αναθέτουσας αρχής.
Επίσης, σύμφωνα με το Άρθρο 8 «Διοικητική επίλυση διαφορών», ορίζεται ήδη ότι το αποφαινόμενο όργανο επί ενστάσεων του αναδόχου σύμφωνα με το άρθρο 174 του ν. 4412/2016 («Κατά των εκτελεστών πράξεων ή παραλείψεων της διευθύνουσας υπηρεσίας ή της Προϊσταμένης Αρχής ή του κυρίου του έργου, που προσβάλλουν για πρώτη φορά δικαίωμα του αναδόχου, χωρεί ένσταση. Η ένσταση απευθύνεται στο κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο…».) είναι ο Υπουργός Οικονομικών, ύστερα από αιτιολογημένη γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου. Συνεπώς, η διάκριση αρμοδίων οργάνων και αναθέτουσας αρχής στα άρθρα 2 και 3 του σχεδίου Κ.Υ.Α, δεν αποσκοπεί στη διευθέτηση του εν λόγω ζητήματος και ως εκ τούτου κρίνεται σκόπιμο να τεθεί ρητή επιφύλαξη υπέρ της ισχύος του άρθρου 8.
- Ως προς το Άρθρο 4 «Διευθύνουσα Υπηρεσία»:
Ορίζεται το Τμήμα Γ’ - Κατασκευής και Συντήρησης Έργων, της Δ/νσης Τεχνικών Υπηρεσιών, της Γενικής Δ/νσης Δημόσιας Περιουσίας και Κοινωφελών Περιουσιών, της Γενικής Γραμματείας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας ως «διευθύνουσα υπηρεσία». Προκύπτει, συνεπώς, ότι καθίσταται αρμόδιο για τον έλεγχο και τη διοίκηση της κατασκευής του έργου.
- Ως προς το Άρθρο 5 «Προϊσταμένη Αρχή»
Ορίζεται η Δ/νση Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών δια του Προϊσταμένου της ως Προϊσταμένη Αρχή, συνεπώς προκύπτει ότι καθίσταται αρμόδια να εποπτεύει την κατασκευή του έργου ασκώντας για λογαριασμό του φορέα κατασκευής αποφασιστικές αρμοδιότητες, ιδίως σε θέματα τροποποίησης των όρων της σύμβασης.
- Ως προς το Άρθρο 6 «Τεχνικό Συμβούλιο»
Προβλέπεται η σύσταση Τεχνικού Συμβουλίου έργων, το οποίο διατυπώνει γνώμη σύμφωνα με τον ν. 4412/2016 για θέματα δημοσίων συμβάσεων έργων στην Περιφέρεια Αττικής (εκτός της Περιφερειακής ενότητας Νήσων) του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων καθώς και για κάθε άλλο θέμα για το οποίο ζητείται η γνώμη του από την Προϊσταμένη Αρχή. Επ΄ αυτού επαναλαμβάνεται η προαναφερθείσα παρατήρηση ως προς το κενό που δημιουργείται για τα έργα που εκτελούνται εκτός της Περιφέρειας Αττικής.
- Ως προς το Άρθρο 7 «Παρεκκλίσεις»
Με το ως άνω άρθρο ορίζεται ότι «όπου επιτρέπονται παρεκκλίσεις από τις κείμενες διατάξεις για την εκτέλεση έργων του παρόντος, αυτές εγκρίνονται από τον Υπουργό Οικονομικών ή το εξουσιοδοτημένο από αυτόν όργανο, μετά από γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου του Υπουργείου Οικονομικών και σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ).». Σημειώνεται ότι Παρόμοια εξουσιοδότηση προς τον Υπουργό Οικονομικών υπάρχει στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο (βλ. Άρθρο 4 του π.δ. 391/1996 (Α’ 264), ωστόσο, στην εν λόγω διάταξη εντοπίζονται ζητήματα ασάφειας, τόσο ως προς το περιεχόμενό της, όσο και ως προς τα αρμόδια όργανα να εγκρίνουν τις σχετικές παρεκκλίσεις.
Συγκεκριμένα, δεν είναι σαφές το περιεχόμενο των παρεκκλίσεων, ήτοι εάν «ως παρεκκλίσεις» νοείται η επίσπευση για την υιοθέτηση νομοθετικών-κανονιστικών ρυθμίσεων κατά παρέκκλιση των γενικών κανόνων, οπότε μόνο στην περίπτωση αυτή θα είχε νόημα η αναφορά στη γνωμοδοτική αρμοδιότητα της Αρχής, κατ΄ άρθρο 347 παρ. 2 περ. γ’ υποπερ. γα’ και γγ’ του ν.4412/2016 .
Εφόσον η βούληση, δυνάμει της υπό εξέταση ΚΥΑ, είναι να εξουσιοδοτείται ο Υπουργός Οικονομικών ή το εξουσιοδοτημένο από αυτόν όργανο να θεσπίσει παρεκκλίσεις από την οικεία νομοθεσία για την εκτέλεση έργων, για τη συνεκτικότητα της ρύθμισης, είναι κρίσιμο η διατύπωση του άρθρου 7 να συνάδει με αυτή του άρθρου 181 «Παρεκκλίσεις» του ν. 4412/2016 και συνεκδοχικά με του άρθρο 11 του ν.δ. 2386/1953 (Α΄ 111). Σε κάθε περίπτωση, η ρύθμιση παρεκκλίσεων από την κείμενη νομοθεσία περί εκτέλεσης έργων, σύμφωνα με το ως άνω άρθρο 181, απαιτεί τη σύμπραξη περισσότερων Υπουργών και πάντως του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών.
- Ως προς το Άρθρο 8 «Διοικητική επίλυση διαφορών»
Με το ως άνω άρθρο ορίζεται ότι επί των ενστάσεων του αναδόχου, που ασκούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 174 του ν. 4412/2016, αποφασίζει ο Υπουργός Οικονομικών, ύστερα από αιτιολογημένη γνώμη του Τεχνικού Συμβουλίου .
- Ως προς το Άρθρο 9 «Λοιπές Διατάξεις»
Αρχικά, με το ως άνω άρθρο οι διακηρύξεις για τα έργα εγκρίνονται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (…). Κρίνεται σκόπιμη, όπως προαναφέρθηκε, η συσχέτιση της προτεινόμενης ρύθμισης με τις αρμοδιότητες του Υπηρεσιακού Γραμματέα, σύμφωνα με το άρθρο 37 παρ. 2 του ν. 4622/2019 (βλ. σκέψεις επί του Άρθρου 2), καθώς και με τα άρθρα 2 και 3 της εξεταζόμενης ΚΥΑ και με τον Οργανισμό του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων.
Επιπλέον, εισάγεται μία γενική γνωμοδοτική αρμοδιότητα του Τεχνικού Συμβουλίου επί του σχεδίου διακηρύξεων, η υποχρεωτικότητα της οποίας δεν προκύπτει ρητά από το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο.
Στην παρ. 2 του Άρθρου 9 εισάγεται ρητή ρήτρα ότι τα μη ειδικότερα ρυθμιζόμενα με την υπό εξέταση ΚΥΑ θέματα, υπάγονται στις διατάξεις του ν. 4412/2016 και στο κανονιστικό πλαίσιο αυτού.
- Ως προς το άρθρο 10 «Έναρξη ισχύος»
Όπως ήδη αναφέρθηκε, με τη δημοσίευση της υπό εξέταση ΚΥΑ, καταργείται το π.δ. 391/1996 (Α’ 264), το οποίο επί του παρόντος αποτελεί το ισχύον ρυθμιστικό πλαίσιο των δημοσίων έργων των συγκεκριμένων φορέων και συγκεκριμένα καταργείται σύμφωνα με το άρθρο 180 παρ. 3Β του ν. 4412/2016.
VΙ. Συμπέρασμα
Κατόπιν των ανωτέρω, η Επιτροπή, ασκούσα την κατά νόμο αρμοδιότητά της, αποφασίζει την παροχή σύμφωνης γνώμης επί του προτεινόμενου σχεδίου Κοινής Απόφασης των Υπουργών Οικονομικών και Υποδομών και Μεταφορών, με θέμα «Ορισμός οργάνων που αποφαίνονται ή γνωμοδοτούν, σε θέματα ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων έργων του Υπουργείου Οικονομικών και της Επιτροπής Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν.4412/2016, όπως ισχύει», με τις προπαρατεθείσες επισημάνσεις, παρατηρήσεις και αναγκαίες διορθώσεις.
Αθήνα, 26.04.2023
Η Πρόεδρος
Ανδρονίκη Θεοτοκάτου