Απόφαση 26/2023
Αθήνα, 26-06-2023
Αριθ. Πρωτ.: 1629
(Τμήμα)
Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τμήματος μέσω τηλεδιασκέψεως την 14-06-2023 μετά από πρόσκληση του Προέδρου της, προκειμένου να εξετάσει την υπόθεση που αναφέρεται στο ιστορικό της παρούσας. Παρέστησαν ο Γεώργιος Μπατζαλέξης, Αναπληρωτής Πρόεδρος, κωλυομένου του Προέδρου της Αρχής Κωνσταντίνου Μενουδάκου, τα αναπληρωματικά μέλη Δημοσθένης Βουγιούκας και Μαρία Ψάλλα ως εισηγήτρια, σε αντικατάσταση των τακτικών μελών Κωνσταντίνου Λαμπρινουδάκη και Γρηγορίου Τσόλια αντιστοίχως οι οποίοι αν και εκλήθησαν νομίμως εγγράφως δεν παρέστησαν λόγω κωλύματος. Στη συνεδρίαση παρέστησαν, με εντολή του Προέδρου, η Αναστασία Κανικλίδου, νομική ελέγκτρια – δικηγόρος, ως βοηθός εισηγητή και η Ειρήνη Παπαγεωργοπούλου, υπάλληλος του τμήματος διοικητικών υποθέσεων της Αρχής, ως γραμματέας.
Η Αρχή έλαβε υπ’ όψιν της τα παρακάτω:
Υποβλήθηκε στην Αρχή η με αριθ.πρωτ. .../26-10-2022 ένσταση του Α, η οποία επέχει θέση αίτησης θεραπείας, κατά της από 25-10-2022 πράξης αρχειοθέτησης της με αριθμό πρωτοκόλλου .../05-08-2022 καταγγελίας του, που του κοινοποιήθηκε με το με αριθμό πρωτοκόλλου .../26-10-2022 διαβιβαστικό έγγραφο της Αρχής.
Ειδικότερα, υποβλήθηκε στην Αρχή η με αριθ. πρωτοκόλλου .../05-08-2022 καταγγελία του Α κατά της Διευθύντριας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Π.Ε. Χ. Με την ως άνω καταγγελία του, ο καταγγέλλων (και ήδη αιτών) αναφέρει ότι στο πλαίσιο μιας γενεαλογικής έρευνας που διενεργεί επί του επωνύμου του ζήτησε μέσω αποστολής μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου την 12-07-2022 (με αριθμό πρωτ. .../13-07-2022) από τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Π.Ε. Χ να του επιτραπεί να ερευνήσει, μεταξύ άλλων, τα βιβλία Μαθητολογίου και Βιβλίου Πιστοποιητικών Σπουδών του κλειστού/καταργημένου από το 19.. Δημοτικού Σχολείου … της επαρχίας Χ, αναζητώντας τις εγγραφές σ’ αυτό του επωνύμου Α. Η καταγγελλόμενη (και ήδη καθ’ ης η αίτηση) απάντησε στον καταγγέλλοντα στις 04-08-2022 με το με αριθμό πρωτοκόλλου .../04.08.2022 έγγραφό της, αναφέροντάς του- μεταξύ άλλων- ότι έχει τη δυνατότητα να του παράσχει μόνο αριθμητικά δεδομένα (αριθμό μαθητών ανά έτος) και όχι προσωπικά δεδομένα (ονοματεπώνυμα μαθητών, βαθμολογίες, οικογενειακά στοιχεία, φύλο, κλπ.). Επιπλέον, ο καταγγέλλων (και ήδη αιτών) ζητά με την καταγγελία του από την Αρχή να διατάξει την Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Π.Ε. Χ να του επιτραπεί άμεσα η ερευνητική πρόσβαση στα βιβλία Μαθητολογίου και Β.Π.Σ. του κλειστού/καταργημένου Δημοτικού Σχολείου … Χ, όσον αφορά την έρευνα στις συνεπώνυμες εγγραφές σε αυτά.
Ακολούθως, η Αρχή, κατόπιν εξέτασης της ως άνω καταγγελίας, και αφού έλαβε υπόψη της το σύνολο των εγγράφων που προσκομίσθηκαν από τον καταγγέλλοντα, εξέδωσε την προαναφερόμενη από 25-10-2022 πράξη αρχειοθέτησης, θέτοντας την ως άνω καταγγελία στο αρχείο με την αιτιολογία ότι αφενός δεν επήλθε παραβίαση δικαιώματος του υποκειμένου των δεδομένων, αφετέρου λόγω μη υπαγωγής στην αρμοδιότητα της Αρχής. Συγκεκριμένα, η Αρχή έκρινε ότι, όπως προέκυψε από το υπ’ αριθμ. πρωτ. Αρχής .../20-10-2022 συμπληρωματικό έγγραφο του καταγγέλλοντος (και ήδη αιτούντος), το αίτημά του προς τον καταγγελλόμενο υπεύθυνο επεξεργασίας (Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Χ) δεν αποτελεί ενάσκηση του κατά το άρθρο 15 ΓΚΠΔ δικαιώματος πρόσβασης σε προσωπικά δεδομένα που τον αφορούν, αλλά αίτημα διενέργειας επιστημονικής έρευνας. Επιπλέον, όσον αφορά την έτερη αιτιολογία της πράξης αρχειοθέτησης, αφού επισημάνθηκε ότι αναφορικά με τα προσωπικά δεδομένα θανόντων ο ΓΚΠΔ δεν έχει εφαρμογή (βλ. Αιτ. Σκ. 27 ΓΚΠΔ), η Αρχή συμπληρωματικά σημείωσε ότι αναφορικά με την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων ζώντων, όπως έχει κριθεί με την απόφαση 52/2018 της Αρχής, δεν έχει υποχρέωση να απαντά στα ερωτήµατα και αιτήµατα είτε των υπευθύνων επεξεργασίας είτε των υποκειµένων των δεδοµένων ή τρίτων, σχετικά µε ζητήµατα επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων, που δεν εμπίπτουν στις προβλεπόμενες από τον ΓΚΠΔ αρμοδιότητές της, για τα οποία αποκλειστικά αρµόδιος είναι ο εκάστοτε υπεύθυνος επεξεργασίας, σύμφωνα με την αρχή της λογοδοσίας (άρθρο 5 παρ. 2 ΓΚΠΔ). Εξάλλου η Αρχή δεν έχει πλέον αρμοδιότητα να εκδίδει άδεια προς τον υπεύθυνο επεξεργασίας προκειμένου να χορηγήσει δεδομένα σε ερευνητή ή να συλλέξει πρωτογενώς ευαίσθητα δεδομένα για ιστορικούς ή επιστημονικούς σκοπούς.
Ακολούθως, ο καταγγέλλων (και ήδη αιτών) υπέβαλε την υπό κρίση με αριθμό πρωτοκόλλου .../26-10-2022 ένσταση-αίτημα επανεξέτασης της υπόθεσής του, το οποίο επέχει θέση αίτησης θεραπείας, με την οποία ισχυρίζεται συνοπτικώς, μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
- η αίτησή του προς την καταγγελλόμενη δεν είναι αίτηση διενέργειας επιστημονικής έρευνας, αλλά προσωπική γενεαλογική έρευνα, η οποία απέχει από την επιστημονική έρευνα.
- τα δεδομένα της αιτηθείσας αναζήτησης τον αφορούν και αποτελούν το δικαίωμά του στην πρόσβαση στο ιστορικό παρελθόν της οικογένειάς του, και ζητά την επανεξέτασή της.
Η Αρχή, μετά από εξέταση των στοιχείων του φακέλου και αφού άκουσε την εισηγήτρια και τις διευκρινίσεις της βοηθού εισηγητή, η οποία παρέστη χωρίς δικαίωμα ψήφου, μετά από διεξοδική συζήτηση,
ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
1. Επειδή, το άρθρο 2 παρ. 8 του Ν. 3051/2002 για τις «Συνταγµατικά κατοχυρωµένες ανεξάρτητες αρχές, τροποποίηση και συµπλήρωση του συστήµατος προσλήψεων στο δηµόσιο τοµέα και συναφείς ρυθµίσεις» που εκδόθηκε σε εκτέλεση του άρθρου 101 Α του Συντάγµατος ορίζει ότι «8. Κατά των εκτελεστών αποφάσεων των ανεξάρτητων αρχών µπορεί να ασκηθεί αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Συµβουλίου της Επικρατείας, καθώς και οι προβλεπόµενες στο Σύνταγµα και τη νοµοθεσία διοικητικές προσφυγές. Ένδικα βοηθήµατα κατά των αποφάσεων των ανεξάρτητων αρχών µπορεί να ασκεί και ο κατά περίπτωση αρµόδιος Υπουργός». Το άρθρο 24 παρ. 1 του Ν. 2690/1999 (Κ∆∆ιαδ) ορίζει ότι «Αν από τις σχετικές διατάξεις δεν προβλέπεται η δυνατότητα άσκησης της, κατά το επόµενο άρθρο, ειδικής διοικητικής, ή ενδικοφανούς προσφυγής, ο ενδιαφερόµενος, για την αποκατάσταση υλικής ή ηθικής βλάβης των εννόµων συµφερόντων του που προκαλείται από ατοµική διοικητική πράξη µπορεί, για οποιονδήποτε λόγο, µε αίτησή του, να ζητήσει, είτε από τη διοικητική αρχή η οποία εξέδωσε την πράξη, την ανάκληση ή τροποποίησή της (αίτηση θεραπείας), είτε, από την αρχή η οποία προΐσταται εκείνης που εξέδωσε την πράξη, την ακύρωσή της (ιεραρχική προσφυγή)». Κατά την αληθή έννοια της διάταξης, η αίτηση θεραπείας αποσκοπεί στην ανάκληση ή τροποποίηση της προσβαλλόµενης ατοµικής διοικητικής πράξης για νοµικά ή πραγµατικά ελαττώµατα αυτής που ανάγονται στο καθεστώς υπό το οποίο εκδόθηκε.
2. Επειδή, με τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 24 Κ∆∆ιαδ θεσπίζεται δικαίωµα κάθε «ενδιαφερόµενου» διοικουµένου, ο οποίος έχει υποστεί υλική ή ηθική βλάβη από ατοµική διοικητική πράξη, να προσφύγει κατά της αρχής που εξέδωσε την εν λόγω πράξη πριν καταφύγει στη δικαστική του προστασία (απλή διοικητική προσφυγή, άλλως αίτηση θεραπείας). Πρόκειται για «άτυπη» διοικητική προσφυγή σε αντιδιαστολή µε τις τυπικές «ειδικές» και «ενδικοφανείς» προσφυγές του άρθρου 25 Κ∆∆ιαδ. Η εν λόγω προσφυγή έχει ως αίτηµα την ανάκληση ή την τροποποίηση της ως άνω αναφερόµενης ατοµικής διοικητικής πράξης, προκειµένου να αποκατασταθεί η υλική ή ηθική βλάβη των εννόµων συµφερόντων του προσφεύγοντος που η διοικητική πράξη προκάλεσε, στις περιπτώσεις εκείνες που ο νόµος δεν προβλέπει τη δυνατότητα άσκησης των παραπάνω προσφυγών του άρθρου 25 ΚΔ∆ιαδ .
3. Όπως προκύπτει από το περιεχόμενο της υπό κρίση αίτησης, ο αιτών παραπονείται για τη νομική ορθότητα της πράξης αρχειοθέτησης και επαναλαμβάνει τους ισχυρισμούς της καταγγελίας του όπως εκτίθενται στο ιστορικό της παρούσας, οι οποίοι όμως έχουν εξεταστεί και αξιολογηθεί στο πλαίσιο εκδόσεως της προσβαλλόμενης πράξης αρχειοθέτησης. Σε κάθε περίπτωση, ο αιτών δεν επικαλείται ούτε προσκομίζει νέα ουσιώδη στοιχεία για την υποστήριξη των ισχυρισμών του, από την εκτίμηση των οποίων θα μπορούσε υπό νόμιμες προϋποθέσεις να προκύψει διαφορετική κρίση.
4. Συγκεκριμένα, αναφορικά με τα όσα σημειώνονται στην υπό κρίση αίτηση (θεραπείας) για την αρμοδιότητα Αρχής, ο ΓΚΠΔ προβλέπει, καταρχήν, τεκμήριο συμβατότητας για την επεξεργασία προσωπικών δεδομένων για σκοπούς επιστημονικής ή ιστορικής έρευνας (καθώς η περαιτέρω επεξεργασία δεδομένων για τους σκοπούς αυτούς δεν θεωρείται ασύμβατη με τους αρχικούς σκοπούς για τους οποίους συλλέχθηκαν τα δεδομένα) αλλά ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει, βάσει της αρχής της λογοδοσίας (άρθρο 5 παρ. 2 και 24 του ΓΚΠΔ), να εξετάσει μόνος του τη δυνατότητά του να επιτρέψει σε κάποιον να έχει πρόσβαση στο αρχείο του ή να συλλέξει πρωτογενώς δεδομένα για ερευνητικούς, ή στατιστικούς σκοπούς, ενώ η Αρχή δεν έχει πλέον αρμοδιότητα να εκδίδει άδεια προς τον υπεύθυνο επεξεργασίας προκειμένου να χορηγήσει δεδομένα σε ερευνητή ή να συλλέξει πρωτογενώς ευαίσθητα δεδομένα για ιστορικούς ή επιστημονικούς σκοπούς. Προκειμένου ο αιτών να έχει πρόσβαση σε συγκεκριμένα έγγραφα που περιλαμβάνουν προσωπικά του δεδομένα, θα πρέπει ως υποκείμενο των δεδομένων να απευθυνθεί στον υπεύθυνο επεξεργασίας ασκώντας με τον προσήκοντα τρόπο το δικαίωμα πρόσβασης σε προσωπικά δεδομένα που τον αφορούν κατ’ άρθρο 15 του ΓΚΠΔ.
5. Ως εκ τούτου, η Αρχή εμμένει στην από 25-10-2022 πράξη αρχειοθέτησης που διαβιβάστηκε στον ήδη αιτούντα με το με αριθ. πρωτ. .../26-10-2022 έγγραφο, στους λόγους της οποίας και αναφέρεται.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Η Αρχή
Απορρίπτει την με αριθμό πρωτοκόλλου .../26-10-2022 αίτηση θεραπείας του Α.
Ο ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ
Γεώργιος Μπατζαλέξης
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Ειρήνη Παπαγεωργοπούλου