Διοικητικό Έγγραφο

Αρ. Πρωτ.: 95528
ΑΔΑ: Ψ2ΥΓ46ΜΔΨΟ-ΨΓΞ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Υπουργείο Μετανάστευσης & Ασύλου
Γενική Γραμματεία Μεταναστευτικής Πολιτικής
Υπηρεσία Ασύλου Γραφείο Διοικητή
Τηλ.: 213 1629136-7
Ταχ. Δ.νση: Λεωφ. Θηβών 196-198, Τ.Κ. 18233,
ΑΓ. Ιωάννης Ρέντης - Νίκαια
E-mail: as@migration.gov.gr
ΠΡΟΣ:
Βλ. Πίνακα Αποδεκτών
ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
Αγ. Ιωάννης Ρέντης, 20/03/2024
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ
Θέμα: Ανανέωση Ισχύος Δελτίων Αιτούντων Διεθνή Προστασία (ΔΑΔΠ) Ασυνόδευτων Ανήλικων
Σχετικά με την ανανέωση της ισχύος του Δελτίου Αιτούντος Διεθνή Προστασία (ΔΑΔΠ) ασυνόδευτων ανήλικων από τα κατά τόπο και καθ' ύλη αρμόδια Περιφερειακά Γραφεία και Αυτοτελή Κλιμάκια Ασύλου, αναφέρονται τα εξής:
Α) Παραλαβή και Ανανέωση Δελτίου Αιτούντος Διεθνή Προστασία (ΔΑΔΠ)
Α.1. Νομικό Πλαίσιο
Στις παρ. 1 έως 4 του άρθρου 75 ν. 4939/2022 (Α' 111) ρυθμίζεται η διάρκεια ισχύος του ΔΑΔΠ ως εξής:
«1. Το δελτίο έχει διάρκεια ισχύος ενός (1) έτους και ανανεώνεται έως την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξέτασης της αίτησης διεθνούς προστασίας.
2. Με απόφαση του Διοικητή της Υπηρεσίας Ασύλου, μπορεί να μειώνεται η διάρκεια ισχύος των δελτίων αιτούντων από συγκεκριμένη χώρα καταγωγής, λαμβανομένης υπόψη της αναμενόμενης διάρκειας έκδοσης απόφασης σε πρώτο βαθμό και, εφόσον από τα επίσημα στατιστικά της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκύπτει ότι το ποσοστό χορήγησης διεθνούς προστασίας σε αιτούντες από τη συγκεκριμένη χώρα, κατά τα δύο (2) προηγούμενα τρίμηνα, είναι χαμηλότερο του τριάντα πέντε τοις εκατό (35%). Στην περίπτωση αυτή η διάρκεια του δελτίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των τριών (3) μηνών.
3. Με απόφαση του Προϊσταμένου της αρμόδιας Αρχής Παραλαβής περιορίζεται η διάρκεια ισχύος του δελτίου συγκεκριμένου αιτούντος, όταν επίκειται άμεσα η επίδοση απόφασης ή όταν εκκρεμεί μεταφορά στο πλαίσιο εφαρμογής του Κανονισμού (ΕΕ) 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Στην περίπτωση αυτή, η διάρκεια του δελτίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερών.
4. Με απόφαση του Προϊσταμένου της αρμόδιας Αρχής Παραλαβής περιορίζεται η διάρκεια ισχύος του δελτίου συγκεκριμένου αιτούντος ανάλογα με την ακολουθούμενη διαδικασία εξέτασης της αίτησής του. Ειδικότερα, η διάρκεια του δελτίου δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερών στις περιπτώσεις: α) αιτήσεων που εξετάζονται κατ' απόλυτη προτεραιότητα, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 88, β) αιτήσεων που εξετάζονται κατά προτεραιότητα, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 7 του άρθρου 88, αιτήσεων που εξετάζονται σύμφωνα με την παρ. 9 του άρθρου 88 (ταχύρρυθμη διαδικασία), και αιτήσεων που εξετάζονται σύμφωνα με το άρθρο 89 (απαράδεκτες) και γ) αιτήσεων που εξετάζονται με τη διαδικασία στα σύνορα.».
Στην παρ. 7 του άρθρου 80 ν. 4939/2022 ορίζεται ότι:
«7. Αιτήσεις ασυνόδευτων ανηλίκων ηλικίας κάτω των δεκαπέντε (15) ετών, καθώς και ανηλίκων που είναι θύματα εμπορίας ανθρώπων, βασανισμού, βιασμού ή άλλων σοβαρών μορφών ψυχολογικής, σωματικής ή σεξουαλικής βίας, εξετάζονται πάντα με την κανονική διαδικασία.».
Στο άρθρο 2 (με τίτλο Στοιχεία ΔΑΔΠ) της ΚΥΑ 22066/2020 (Β' 4699) ορίζεται ότι:
«Στο Δ.Α.Δ.Π. αναφέρονται τα ακόλουθα στοιχεία:
1. Επώνυμο: Με λατινικούς χαρακτήρες.
2. Όνομα: Με λατινικούς χαρακτήρες.
3. Πατρώνυμο: Με λατινικούς χαρακτήρες.
4. Φύλο: Α/Μ για άρρενες, Θ/F για θήλεα.
5. Υπηκοότητα: ο τριγράμματος διεθνής κωδικός της χώρας.
6. Ημερομηνία γέννησης.
7. Αριθμός Δελτίου Αιτούντος Διεθνή Προστασία (Δ.Α.Δ.Π.)
8. Αριθμός Διεύθυνσης Κρατικής Ασφάλειας (ΔΙ.Κ.Α.).
9. Αριθμός Υπόθεσης Ασύλου.
10. Προσωρινός Αριθμός Ασφάλισης και Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπού (Π.Α.Α.Υ.Π.Α).
11. Αρχή Έκδοσης.
12. Ημερομηνία έκδοσης.
13. Διάρκεια Ισχύος Κάρτας.
14. Φωτογραφία προσώπου.
15. Σειριακός αριθμός της κάρτας.
16. Η υποχρέωση ανανέωσης του Δ.Α.Δ.Π. σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 70 του ν. 4636/2019, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
17. Τυχόν επιβληθείς περιορισμός της κυκλοφορίας του αιτούντος σε τμήμα της ελληνικής επικράτειας στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.
18. Οδηγίες προς τους αιτούντες στην αγγλική γλώσσα.»
Στο Παράρτημα της ίδιας ως άνω ΚΥΑ εμφανίζεται η εμπρόσθια όψη του ΔΑΔΠ ως εξής:
Α.2. Ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων
Από την βασική διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 75 ν. 4939/2022 προκύπτει ότι η ανανέωση του ΔΑΔΠ λαμβάνει χώρα σε ετήσια βάση. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι όλοι οι ανήλικοι, συνοδευόμενοι ή μη, υποχρεούνται ανά έτος, εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η εξέταση της αίτησής τους, να ανανεώνουν το ΔΑΔΠ.
Σημειώνεται ότι η αναφορά στην εμπρόσθια όψη του ΔΑΔΠ «Ανανέωση ανά εξάμηνο», σύμφωνα με την απεικόνιση του ΔΑΔΠ στο Παράρτημα της ΚΥΑ 22066/2020, δεν έχει πλέον νομικό έρεισμα. Αυτό διότι η έκδοση της ΚΥΑ ανατρέχει στην ισχύ της παρ. 1 του άρθρου 70 ν. 4636/2019 (Α' 169) προ της τροποποίησής του από την παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 4825/2021 (Α' 157)1 όταν και το χρονικό διάστημα ισχύος του ΔΑΔΠ αυξήθηκε από 6 μήνες σε 1 έτος (βλ. και Εγκύκλιο 395448/2021, του Γενικού Γραμματέα Μεταναστευτικής Πολιτικής, με ΑΔΑ 9ΞΞΥ46ΜΔΨΟ-ΔΩ4, σελ. 14).
Βεβαίως, στις εξαιρετικές περιπτώσεις που τυγχάνουν εφαρμογής οι παρ. 2 έως 4 του άρθρου 75 ν. 4939/2022, η ισχύς του ΔΑΔΠ περιορίζεται σε διάστημα ενός ή τριών μηνών, λόγω της φύσης και του σταδίου της διαδικασίας εξέτασης αίτησης διεθνούς προστασίας.
Επιπλέον, επισημαίνεται ότι οι αιτήσεις των ανηλίκων κάτω των 15 ετών εξετάζονται πάντοτε υποχρεωτικά εκ του νόμου με την κανονική διαδικασία, ήτοι το ΔΑΔΠ των ανήλικων αυτών θα έχει πάντοτε ετήσια διάρκεια.
1 Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση της παρ. 1 του άρθρου 21, στόχος της ρύθμισης είναι η μείωση του γραφειοκρατικού φόρτου εργασίας και η εξοικονόμηση ανθρώπινων πόρων.
Β) Διαδικασία Ανανέωσης Δελτίου Ασυνόδευτου Ανηλίκου Αιτούντος Διεθνή Προστασία
Β.1. Νομικό Πλαίσιο
Στις παρ. 12 έως 14 του άρθρου 69 ν. 4939/2022 ορίζονται τα εξής:
«12. Ο ανήλικος άνω των δεκαπέντε (15) ετών, ασυνόδευτος ή μη, δύναται να υποβάλει αυτοτελώς αίτηση διεθνούς προστασίας. Σε περίπτωση ασυνόδευτου ανηλίκου, εφαρμόζεται περαιτέρω το άρθρο 80 του παρόντος Κώδικα.
13. Ο ανήλικος κάτω των δεκαπέντε (15) ετών, υποβάλει αίτηση διά του ενηλίκου μέλους της οικογένειάς του ή δια εκπροσώπου, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην παρ. 14 και στο άρθρο 80 του παρόντος Κώδικα.
14. Ο επίτροπος του ανηλίκου, καθώς και ο εκπρόσωπος του ξενώνα στον οποίο φιλοξενείται ο ανήλικος, μπορούν να καταθέτουν αίτηση διεθνούς προστασίας εξ ονόματος του ανηλίκου, εφόσον με βάση εξατομικευμένη εκτίμηση της προσωπικής κατάστασής του θεωρούν ότι ο ανήλικος έχει ενδεχομένως ανάγκη διεθνούς προστασίας. Τα πρόσωπα αυτά καθίστανται αυτοδικαίως αντίκλητοι και όλες οι επιδόσεις, σύμφωνα με το άρθρο 87 του παρόντος Κώδικα, γίνονται και προς αυτούς.».
Στην παρ. 1 του άρθρου 80 ν. 4939/2022 ορίζεται ότι:
«1. Οι αρμόδιες αρχές, όταν υποβάλλεται αίτηση από ασυνόδευτους ανηλίκους, ενεργούν σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις για τον διορισμό επιτρόπου του ανηλίκου. Ο ανήλικος ενημερώνεται αμέσως για το πρόσωπο του επιτρόπου. Ο επίτροπος εκπροσωπεί τον ανήλικο, μεριμνά για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του στο πλαίσιο της διαδικασίας ασύλου, καθώς και για την εξασφάλιση κατάλληλης νομικής συνδρομής και εκπροσώπησής του ενώπιον των αρμοδίων Αρχών. Ο επίτροπος ή ο ασκών τη σχετική πράξη επιτροπείας μεριμνά για την έγκαιρη και προσήκουσα ενημέρωση του ασυνόδευτου ανηλίκου, ιδίως για τη σημασία και τις πιθανές συνέπειες της προσωπικής συνέντευξης, καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να προετοιμαστεί για αυτή. Ο επίτροπος ή ο ασκών τη σχετική πράξη επιτροπείας καλείται και δύναται να παρίσταται στην προσωπική συνέντευξη του ανηλίκου και να υποβάλλει ερωτήσεις ή παρατηρήσεις προς διευκόλυνση της διαδικασίας. Κατά τη διενέργεια προσωπικής συνέντευξης μπορεί να κριθεί απαραίτητη η παρουσία του ασυνόδευτου ανηλίκου, παρά την παρουσία του επιτρόπου ή του ασκούντος σχετική πράξη επιτροπείας. Εφόσον ο επίτροπος ή ο ασκών τη σχετική πράξη επιτροπείας είναι δικηγόρος, ο αιτών δεν μπορεί να επωφεληθεί δωρεάν νομικής συνδρομής, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο της παρ. 3 του άρθρου 76.».
Στο Κεφάλαιο Γ' του Τρίτου Μέρους του ν. 4939/2022 με τίτλο «Εθνικό Σύστημα Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων» ορίζονται τα εξής:
Άρθρο 66Γ :
«Οι λειτουργίες της επιτροπείας ασυνόδευτου ανηλίκου διακρίνονται: α) Στην επιμέλεια του προσώπου του ασυνόδευτου ανηλίκου, β) στην εκπροσώπησή του σε θέματα προσωπικής κατάστασης, και γ) στη συνδρομή του σε περιουσιακά θέματα.».
Στις παρ. 1 και 2 σημ. α' του άρθρου 66Ε του ν. 4939/2022 ορίζονται τα εξής:
«1. Με την επιφύλαξη των άρθρων 134 έως 137 του Αστικού Κώδικα που ισχύουν για την περιορισμένη δικαιοπρακτική ικανότητα του ανηλίκου, ο επίτροπος εκπροσωπεί τον ασυνόδευτο ανήλικο:
α) σε κάθε νομική πράξη δεκτική άμεσης αντιπροσώπευσης,
β) στις διαδικασίες που ορίζονται στη νομοθεσία για τη διεθνή προστασία, όπως και στη νομοθεσία για τη μετανάστευση και την κοινωνική ένταξη, καθώς και γ) σε κάθε άλλη διαδικασία, διοικητική ή δικαστική.
2. Ο επίτροπος προβαίνει, στο όνομα και για λογαριασμό του ασυνόδευτου ανηλίκου, σε κάθε ενέργεια, ιδίως, για ζητήματα:
α) Διεθνούς προστασίας και μετανάστευσης, όπως είναι οι διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης, σύμφωνα με τα άρθρα 37 έως 62, η υποβολή αίτησης ασύλου, η παράσταση κατά τη διαδικασία καταγραφής του σχετικού αιτήματος, σύμφωνα με το άρθρο 69, η υπογραφή κάθε εγγράφου, ιδίως στην περίπτωση του ασυνόδευτου ανηλίκου κάτω των δεκαπέντε (15) ετών, σύμφωνα με τις παρ. 12 έως 15 του άρθρου 69 και την παρ. 1 του άρθρου 80, η παραλαβή του ποωτότυπου δελτίου αιτούντος ασύλου, σύμφωνα με τα άρθρα 48 και 75, η παράσταση κατά τη διενέργεια της προσωπικής συνέντευξης του ανηλίκου προς υποστήριξη της αίτησης ασύλου, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 80, η παραλαβή αποφάσεων ασύλου, σύμφωνα με την παρ. 14 του άρθρου 69, η άσκηση των προβλεπόμενων από τους οικείους κανόνες διοικητικών προσφυγών και ενδίκων μέσων στην περίπτωση της απόρριψης της αίτησης ασύλου, σύμφωνα με τα άρθρα 97 έως 118, η συνδρομή στις διαδικασίες έκδοσης άδειας διαμονής στο πλαίσιο χορήγησης καθεστώτος διεθνούς προστασίας, έκδοσης και παραλαβής ταξιδιωτικών εγγράφων, σύμφωνα με τα άρθρα 23 και 24, η συνδρομή στις διαδικασίες χορήγησης καθεστώτος προσωρινής προστασίας σύμφωνα με το άρθρο 124, η κατάθεση αίτησης χορήγησης άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς ή άλλους λόγους, και η παραλαβή της, καθώς και η υποβολή αίτησης για την ανανέωση άδειας διαμονής, σύμφωνα με το άρθρο 9 του ν. 4251/2014 (Α' 80),».
Τέλος, στο εδ. α' της παρ. 1 του άρθρου 63 ν. 4939/2022 ορίζεται ότι:
«1. Το βέλτιστο συμφέρον του ανηλίκου αποτελεί πρωταρχικό μέλημα των αρμόδιων Αρχών κατά την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Κώδικα.».
Β.2. Ερμηνεία και εφαρμογή των διατάξεων
Από τη γραμματική αλλά και την τελολογική/συστηματική ερμηνεία των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι για τους ασυνόδευτους ανηλίκους αιτούντες διεθνή προστασία ορίζεται επίτροπος, σύμφωνα με τις διαδικασίες που προβλέπονται στο οικείο κεφάλαιο του ν. 4939/2022 «Εθνικό Σύστημα Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων». Ειδικότερα, ο επίτροπος, μέσω εντεταλμένου επιτροπείας, διαθέτει ικανότητα εκπροσώπησης, άσκησης καθηκόντων γονικής μέριμνας, προάσπισης των έννομων συμφερόντων και δικαιωμάτων, και γενικότερα διασφάλισης του βέλτιστου συμφέροντος του ανήλικου, ενώ μεριμνά για την έναρξη και συμμετέχει στην διαδικασία εξέτασης αίτησης διεθνούς προστασίας.
Βάσει του νόμου, ο επίτροπος καθίσταται αντίκλητος του ανηλίκου ενώ ρητά του απονέμεται το δικαίωμα να παραλαμβάνει το πρωτότυπο ΔΑΔΠ του ανηλίκου μετά την πλήρη καταγραφή της αίτησης. Συνεπώς, εφόσον ο νόμος επιτρέπει το μείζον, δηλαδή την παραλαβή του αρχικού πρωτότυπου Δελτίου, επιτρέπει και το έλασσον, ήτοι την ανανέωση του ΔΑΔΠ. Αυτό αποτυπώνεται και ρητά στην Εγκύκλιο 1/2024 της 12.01.2024, της Γενικής Γραμματείας Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας, αναρτημένη στη «ΔΙΑΥΓΕΙΑ» με ΑΔΑ 6ΤΡΦ46ΜΔΨΟ-ΟΦΘ όπου αναφέρεται ότι (σελ. 20):
«Σε σχέση με τις διαδικασίες διεθνούς προστασίας και μετανάστευσης, ο επίτροπος εκπροσωπεί και συνδράμει τον ανήλικο:
- στις διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης, όπου αυτό είναι απαραίτητο,
- στην ενημέρωση και κατανόηση των δικαιωμάτων, των υποχρεώσεων, των διαδικασιών και σταδίων και των συνεπειών αυτών, σχετικά με το νομικό καθεστώς ενός πολίτη τρίτης χώρας ή ανιθαγενούς στην Ελλάδα,
- στην υποβολή και καταγραφή αιτήματος διεθνούς προστασίας (αρχικού και τυχόν μεταγενέστερου) και των ατομικών στοιχείων του ανηλίκου,
- στην υπογραφή κάθε σχετικού εγγράφου,
- στην παραλαβή του δελτίου αιτούντος διεθνή προστασία (ΔΑΔΠ) και την ανανέωση αυτού, ...».
Συμπερασματικά, πέραν της υποχρέωσης ανανέωσης του ΔΑΔΠ ανά έτος, με τις προβλεπόμενες από το νόμο εξαιρέσεις, όπως αναλύθηκε ανωτέρω (βλ. σημ. Α'), από την ερμηνεία των σχετικών με την ανανέωση ΔΑΔΠ διατάξεων προκύπτει ότι για την ανανέωση Δελτίου ασυνόδευτου ανήλικου δεν είναι υποχρεωτική η αυτοπρόσωπη παρουσία του, αλλά αρκεί μόνο αυτή του επιτρόπου. Βεβαίως, σε περίπτωση που δεν έχει οριστεί επίτροπος κατά τη λήξη ισχύος του ΔΑΔΠ, η ανανέωσή του πραγματοποιείται με αυτοπρόσωπη παρουσία του ασυνόδευτου ανήλικου.
Ο Διοικητής της Υπηρεσίας Ασύλου
Μάριος Καλέας
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ
• Σύνολο Διευθύνσεων Υπηρεσίας Ασύλου (με την παράκληση να ενημερώσουν τα Γραφεία, Κλιμάκια και Τμήματα αρμοδιότητάς τους)
• Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης (με την παράκληση να ενημερωθούν τα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, οι Κλειστές Ελεγχόμενες Δομές και οι Ελεγχόμενες Δομές Προσωρινής Φιλοξενίας Αιτούντων Άσυλο αρμοδιότητάς της)
ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΔΙΑΝΟΜΗ
• Γραφείο κ. Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου
• Γραφείο κας. Υφυπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου
• Γραφείο κ. Γενικού Γραμματέα Μεταναστευτικής Πολιτικής
• Γραφείο κ. Γενικού Γραμματέα Ευάλωτων Πολιτών και Θεσμικής Προστασίας
• Γραφείο κας Γενικής Γραμματέως Υποδοχής Αιτούντων Άσυλο
• Υποδιοικητής Υπηρεσίας Ασύλου
• Διοικητής Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης
• Υποδιοικήτρια Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης
• Διεύθυνση Νομικής Υποστήριξης Ασύλου και Υποδοχής
• Διοικητική Διευθύντρια Αρχής Προσφυγών