ΓΝΩΜΗ Α17/2020
ΑΔΑ: ΨΦ9ΑΟΞΤΒ-5ΙΥ
ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
(του αρ. 2, παρ. 2, περ. γ', υποπερ. αα’ του ν. 4013/2011)
Η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Στην Αθήνα σήμερα, την 8η Μαΐου του έτους δύο χιλιάδες είκοσι (2020), ημέρα Παρασκευή και ώρα 10.30 π.μ. και επί της οδού Κεφαλληνίας 45 και Κομνά Τράκα, όπου και τα γραφεία της, συνήλθε η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ σε συνεδρίαση μετά από σχετική πρόσκληση του Προέδρου της, η οποία γνωστοποιήθηκε νομίμως σε όλα τα μέλη της Αρχής.
Από τα προσκληθέντα μέλη της Αρχής παρέστησαν κατά την συνεδρίαση τα ακόλουθα:
Πρόεδρος: Γεώργιος Καταπόδης
Αντιπρόεδρος: Αδάμ Καραγλάνης
Μέλη: Δημήτριος Λουρίκας, μέσω τηλεδιάσκεψης Δημήτριος Σταθακόπουλος, μέσω τηλεδιάσκεψης Μαρία Στυλιανίδη Ερωφίλη Χριστοβασίλη Κωνσταντίνος Βαρδακαστάνης, μέσω τηλεδιάσκεψης
Γραμματέας: Μαρία Αντωνοπούλου, Π.Ε. Διοικητικού – Οικονομικού.
Εισηγήτρια: Ελένη Σταθοπούλου, Νομικός, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Κατά τη διάρκεια της Συνεδρίασης παρέστησαν η εισηγήτρια Ε. Σταθοπούλου (μέσω τηλεδιάσκεψης), η Αν. Προϊσταμένη του Τμήματος Γνωμοδοτήσεων Χ. Καξιρή (μέσω τηλεδιάσκεψης), η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μελετών και Γνωμοδοτήσεων, Μ. Καλογρίδου, καθώς και εκπρόσωπος του Υπουργείου Υποδομών (μέσω τηλεδιάσκεψης) οι οποίοι αποχώρησαν πριν την έναρξη της διαδικασίας ψηφοφορίας και της λήψης απόφασης από τα Μέλη της Αρχής.
Θέμα: Διατύπωση γνώμης της Αρχής σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ’ υποπερ. (αα) του ν. 4013/2011, όπως ισχύει, επί διάταξης περιλαμβανόμενης σε σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Με το από 23.04.2020 μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (αριθμ. πρωτ. εισερχ. Αρχής 2220/23.04.2020), διαβιβάσθηκαν στην Αρχή διατάξεις, οι οποίες επρόκειτο να περιληφθούν στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Εκσυγχρονισμός περιβαλλοντικής νομοθεσίας, ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία των Οδηγιών 2018/844 και 2019/692 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και λοιπές διατάξεις», καθώς και σχετική αιτιολογική έκθεση, και διατυπώθηκε αίτημα περί παροχής γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011, όπως ισχύει.
Ι. Οι υποβληθείσες στην Αρχή διατάξεις και η συνοδεύουσα αυτές αιτιολογική έκθεση έχουν ως εξής :
Άρθρο …
1. Θέματα αποφαινομένων οργάνων άλλων φορέων
H παρ. 3 του άρθρου 180 ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται ως εξής:
Ειδικές ρυθμίσεις, έργα άλλων φορέων
3. α’ Στα έργα που εκτελούνται από άλλους φορείς, εκτός από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μπορεί με διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του αρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργού, να γίνονται οι αναγκαίες προσαρμογές ή διαφοροποιήσεις των σχετικών διαδικασιών του και των θεμάτων που ρυθμίζονται με τον παρόντα νόμο για την αντιμετώπιση των ιδιαιτεροτήτων φορέων και έργων. Με το διάταγμα αυτό μπορεί να ενοποιούνται ή να συντέμνονται και οι διαδικασίες που αναφέρονται στη διοικητική και δικαστική επίλυση των διαφορών ή να καταργούνται βαθμοί των διαδικασιών αυτών. Επίσης μπορεί να μεταβιβάζονται και οι αρμοδιότητες του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών επί των ενστάσεων του άρθρου 174 του παρόντος νόμου, εγκρίσεως διεξαγωγής διεθνών διαγωνισμών και εγκρίσεως παρεκκλίσεων για τη μελέτη και κατασκευή έργων.
β΄ Στα έργα που εκτελούνται από άλλους φορείς, εκτός από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, μπορεί με απόφαση που εκδίδεται από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών και τον αρμόδιο κατά περίπτωση Υπουργό, να γίνεται ο ειδικότερος προσδιορισμός των οργάνων και συμβουλίων που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν για τα έργα των φορέων αυτών, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Νόμου. Αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα που έχουν καθοριστεί με προγενέστερες διατάξεις διατηρούν τις αρμοδιότητές τους μέχρι την έκδοση νέας απόφασης
2. Όργανα διενέργειας διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων
Οι παρ. 8, 9 και 10 του άρθρου 221 ν. 4412/2016 (Α’ 147) αντικαθίσταται ως κατωτέρω και προστίθεται παράγραφος 10α ως εξής:
«Άρθρο 221
Όργανα διενέργειας διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων
8. Στις δημόσιες συμβάσεις έργων, πέραν των ανωτέρω ισχύουν και τα ακόλουθα:
α) Όταν ως κριτήριο ανάθεσης χρησιμοποιείται η πλέον συμφέρουσα, από οικονομική άποψη, προσφορά μόνο βάσει τιμής, η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από τρεις (3) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, που υπηρετούν στην αναθέτουσα αρχή, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης η΄ της παρούσας παραγράφου, με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες, που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών και που ορίζονται από τον προϊστάμενο της υπηρεσίας, που διενεργεί το διαγωνισμό και μόνο κατ’ εξαίρεση, αν δεν επαρκούν οι υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής ή δεν καθίσταται εφικτός ο ορισμός των μελών από το δημόσιο ή φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα, ως προσδιορίζεται στο άρθρο 14 Ν. 4270/2014 (Α 143), διενεργείται κλήρωση μεταξύ των εγγεγραμμένων στο Μη.Μ.Ε.Δ.. Στις εργασίες της επιτροπής μπορεί να παρίσταται, χωρίς δικαίωμα ψήφου, εκπρόσωπος των εργοληπτών, που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του, από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις.
β) Όταν ως κριτήριο ανάθεσης χρησιμοποιείται η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης τιμής - ποιότητας, η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από:
αα) Τέσσερις (4) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, που υπηρετούν στην αναθέτουσα αρχή ή στο δημόσιο ή σε φορέα του ευρύτερου δημόσιου τομέα ως προσδιορίζεται στο άρθρο 14 Ν. 4270/2014 (Α 143), εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης ζ' της παρούσας παραγράφου, με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών.
ββ) Έναν (1) εκπρόσωπο των Ο.Τ.Α., που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του, από την Περιφερειακή Ένωση Δήμων της έδρας της Περιφέρειας όπου εκτελείται το έργο, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης ζ’.
γγ) Έναν (1) εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (TEE), που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από τα αρμόδια όργανα του TEE.
δδ) Έναν (1) εκπρόσωπο των εργοληπτικών οργανώσεων, που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του, από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις, όταν πρόκειται για έργα των οποίων ο προϋπολογισμός εκτός ΦΠΑ και αναθεώρησης, ισούται ή υπερβαίνει το όριο εφαρμογής της Οδηγίας, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 5.
γ) Η επιτροπή διαγωνισμού της περίπτωσης β', συγκροτείται από την αναθέτουσα αρχή του φορέα κατασκευής του έργου. Τυχόν μη υπόδειξη των μελών των περιπτώσεων ββ, γγ και δδ δεν επάγεται ακυρότητα ως προς την συγκρότηση των οργάνων.
δ) Για τον ορισμό των μελών της επιτροπής διαγωνισμού, η αρμόδια για τη διεξαγωγή του υπηρεσία ζητά εγκαίρως την υπόδειξη των μελών και των εκπροσώπων των κοινωνικών φορέων (TEE ή άλλου Επιμελητηρίου, Περιφερειακής Ένωσης Δήμων και των εργοληπτικών οργανώσεων), κατά την επόμενη περίπτωση. Οι φορείς στους οποίους υπηρετούν οι υπάλληλοι και οι λοιποί εκπρόσωποι παρέχουν τις αναγκαίες διευκολύνσεις για την άσκηση των καθηκόντων τους.
ε) Για τον ορισμό του εκπροσώπου τους, τα Επιμελητήρια, οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων και οι εργοληπτικές οργανώσεις λαμβάνουν απόφαση των διοικούντων αυτά οργάνων. Η “αναθέτουσα αρχή” ορίζει τα υποδειχθέντα μέλη, αφού λάβει υπόψη της τυχόν αιτήματα εξαίρεσης, λόγω κατάστασης σύγκρουσης συμφερόντων στο συγκεκριμένο διαγωνισμό. Στην περίπτωση αυτή υποδεικνύονται αντικαταστάτες των εξαιρεθέντων μελών.
στ) Στις επιτροπές ετήσιας βάσης, το μέλος που εκπροσωπεί τον φορέα χρήσης του έργου, μπορεί να ορίζεται από την αρχή ή σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση με αντίστοιχο προσδιορισμό και του μέλους αντί του οποίου συμμετέχει στη επιτροπή.
ζ) Συνιστάται και τηρείται στη Γενική Γραμματεία Υποδομών Μητρώο Μελών Επιτροπών Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων Έργων, Μελετών, Τεχνικών και Λοιπών Συναφών Επιστημονικών Υπηρεσιών (Μη.Μ.Ε.Δ.) Στο Μητρώο αυτό εγγράφονται τεχνικοί υπάλληλοι όλων των αναθετουσών αρχών ή αναθετόντων φορέων, των Ανεξάρτητων Αρχών και της Βουλής των Ελλήνων. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών ρυθμίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για την εγγραφή στο Μητρώο, η διαδικασία κατάρτισης και τήρησης του Μητρώου, τα καθηκόντων των εγγεγραμμένων, τα πειθαρχικά αδικήματα τους και κάθε άλλο σχετικά με τα παραπάνω αναγκαίο θέμα.
9. Ειδικά στις δημόσιες συμβάσεις μελετών και παροχής τεχνικών υπηρεσιών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, “πέραν των ανωτέρω στις παραγράφους 1 έως 6”, ισχύουν και τα ακόλουθα:
α) Για τη διεξαγωγή των διαγωνισμών του παρόντος Βιβλίου η αναθέτουσα Αρχή συγκροτεί, με απόφασή της, Επιτροπή Διαγωνισμού, που αποτελείται από τρία μέλη. Δύο από τα μέλη είναι τεχνικοί υπάλληλοι “κατηγορίας ΠΕ”-, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένοι στο μητρώο της περίπτωσης ζ' της παραγράφου 8 του παρόντος άρθρου που έχουν εμπειρία και προσόντα σχετικά με το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και ένας εξ αυτών ορίζεται ως πρόεδρος με τον αναπληρωτή του. Κατ’ εξαίρεση, όταν η ανάθεση της σύμβασης γίνεται με κριτήριο μόνο τη χαμηλότερη τιμή, σύμφωνα με το άρθρο 86 παρ. 6 , ορίζονται ως μέλη της επιτροπής υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής, κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ, και μόνο κατ’ εξαίρεση, αν δεν επαρκούν οι υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής, διενεργείται κλήρωση μεταξύ των εγγεγραμμένων στο Μη.Μ.Ε.Δ.
β) Κατ' εξαίρεση η Επιτροπή Διαγωνισμού μπορεί να συγκροτείται από πέντε μέλη, αν κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής η προς ανάθεση σύμβαση είναι πολύπλοκη και απαιτεί εξειδικευμένη εμπειρία. Τέσσερα από τα μέλη είναι τεχνικοί υπάλληλοι, με τους αναπληρωτές τους εγγεγραμμένοι στο μητρώο της περίπτωσης ζ' της προηγούμενης παραγράφου και με εμπειρία και προσόντα σχετικά με το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης, εκ των οποίων ένας ορίζεται ως πρόεδρος με τον αναπληρωτή του.
γ) Ένα από τα μέλη της Επιτροπής Διαγωνισμού με τον αναπληρωτή του υποδεικνύεται σε κάθε περίπτωση από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, μετά από σχετικό αίτημα της αναθέτουσας Αρχής. Ο εκπρόσωπος του Τ.Ε.Ε. προκύπτει από απόφαση του διοικούντος αυτό οργάνου. Αν το Т.Е.Ε. δεν ανταποκριθεί μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της πρόσκλησης, επιλέγεται από την αναθέτουσα αρχή πρόσωπο μέλος του Т.Е.Ε..
δ) Σε περιπτώσεις ανάθεσης συμβάσεων με ιδιαίτερα σύνθετο, πολύπλοκο και εξειδικευμένο αντικείμενο, μπορεί με απόφαση του Υπουργού Υποδομών και , Μεταφορών να καθορίζονται πρόσθετα προσόντα που πρέπει να πληρούν τα μέλη της Επιτροπής Διαγωνισμού, κατά παρέκκλιση των όσων ορίζονται στις περιπτώσεις α ' και β '.
10. Εφόσον διενεργείται κλήρωση που προβλέπεται στις προηγούμενες παραγράφους προηγείται η δημοσιοποίηση των στοιχείων της σύμβασης, στην ιστοσελίδα του κυρίου του έργου. Η κλήρωση διενεργείται υποχρεωτικά με βάση το ηλεκτρονικό σύστημα κληρώσεων της παραγράφου 6 του άρθρου 118 του παρόντος, μεταξύ των τεχνικών υπαλλήλων του μητρώου της περίπτωσης η΄ της παραγράφου 7 του παρόντος σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας με βάση την έδρα της αναθέτουσας αρχής, οι οποίοι διαθέτουν τα αντίστοιχα προσόντα των προηγούμενων παραγράφων του παρόντος κατά περίπτωση. Άρνηση εκτέλεσης των καθηκόντων συνιστά πειθαρχικό αδίκημα του υπαλλήλου και διώκεται κατά τις οικείες διατάξεις. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 26 του ν. 4024/2011 (A' 226).
10α. Το άρθρο 26 του ν. 4024/2011 δεν εφαρμόζεται κατά τον ορισμό των μελών των επιτροπών που ασκούν καθήκοντα κατά την εκτέλεση των έργων.»
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Άρθρο ….
Με την προτεινόμενη διάταξη της παρ. 2 σκοπείται η εναρμόνιση των προβλέψεων του ν. 4412/2016, ως προς τον τρόπο ορισμού των αποφαινομένων οργάνων των εποπτευόμενων και λοιπών φορέων του δημοσίου, ήτοι η εναρμόνιση των προβλέψεων των άρθρων 180 και 199 ως προς τον τρόπο ορισμού αφού στην μεν πρώτη περίπτωση που αφορούσε την εκτέλεση έργων προβλέπονταν η έκδοση προεδρικού διατάγματος, ενώ στην δεύτερη περίπτωση που αφορά την εκπόνηση μελετών για την εκτέλεση έργων, η έκδοση κοινής υπουργικής αποφάσεως του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του κατά περίπτωση συναρμόδιου υπουργού.
Με την προτεινόμενη νομοθετική μεταβολή καθίσταται ευχερέστερος ο ορισμός αποφαινομένων οργάνων και η αποκέντρωση της λήψης των προβλεπόμενων αποφάσεων κατά την διαδικασία διαχείρισης έργων και μελετών των αναθετόντων φορέων και η συνακόλουθη αποσυμφόρηση των υπηρεσιών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Ενώ με την διάταξη της παρ. 2 επέρχεται απλοποίηση των διαδικασιών ορισμού των γνωμοδοτικών οργάνων διενέργειας διαγωνιστικών διαδικασιών και αντιμετώπιση των σοβαρών δυσλειτουργιών που επέφερε η υποχρεωτική διαδικασία κλήρωσης των μελών των Επιτροπών διαγωνισμών τόσο στην λειτουργία της αναθέτουσας αρχής όσο και των φορέων από τους οποίους προέρχονταν τα μέλη των Επιτροπών, με αποτέλεσμα να καθυστερούν οι κρίσεις των γνωμοδοτικών οργάνων ή και πολλές φορές να ματαιώνονται προκηρυχθέντες διαγωνισμοί λόγω της μη συγκρότησης αυτών., αφού αποδείχθηκε ότι διά της αρχικώς επιλεγείσης κληρώσεως παρά την γενικώς αποδεκτή αρχή της διασφάλισης διαφάνειας, που αποτέλεσε την πρόθεση για την συγκεκριμένη νομοθέτηση, υπήρξε τεράστια διαδικαστική επιβάρυνση
ΙΙ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011: «2. Η Αρχή έχει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: […..] γ) Γνωμοδοτεί για τη νομιμότητα κάθε διάταξης σχεδίου νόμου ή κανονιστικής πράξης που αφορά στις δημόσιες συμβάσεις και συμμετέχει στις οικείες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές. Τα αρμόδια όργανα οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τη γνώμη της Αρχής. Ειδικότερα: αα) Η Αρχή γνωμοδοτεί επί των διατάξεων σχεδίων νόμων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις πριν από την κατάθεση τους στη Βουλή. Αν ο αρμόδιος Υπουργός διαφωνεί με τη γνώμη της Αρχής, η Αρχή δύναται να συγκαλεί συσκέψεις, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της και εκπροσώπων όλων των συναρμόδιων Υπουργείων με σκοπό την ανταλλαγή και σύγκλιση των απόψεων. Στις εν λόγω συσκέψεις η Αρχή και κάθε συναρμόδιος Υπουργός μπορούν να ζητούν τη συμμετοχή ανεξάρτητων τρίτων, ειδικών σε θέματα δημοσίων συμβάσεων. Οι συσκέψεις αυτές πραγματοποιούνται σε διάστημα δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την περιέλευση της πρόσκλησης της Αρχής στους συμμετέχοντες. Η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αυτής δεν κωλύει τη συνέχιση της διαδικασίας ψήφισης του σχεδίου νόμου. Αν δεν αρθεί η διαφωνία μεταξύ του αρμόδιου Υπουργού και της Αρχής, στη γνώμη της Αρχής προσαρτάται έκθεση του Υπουργού στην οποία περιλαμβάνεται και ειδική αιτιολόγηση κάθε απόκλισης από το περιεχόμενο της γνώμης. Τα εν λόγω έγγραφα συνοδεύουν τα σχέδια νόμων κατά την κατάθεση τους στη Βουλή και αναρτώνται με επιμέλεια της Αρχής στην ιστοσελίδα της. Σε περίπτωση απόκλισης του σχεδίου νόμου από τη γνώμη της Αρχής, η αρμόδια επιτροπή της Βουλής δύναται να καλεί, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, σε ακρόαση τον Πρόεδρο της Αρχής. […..] Η γνωμοδοτική αρμοδιότητα της παρούσας περίπτωσης ασκείται μέσα σε προθεσμία τριάντα (30) ημερών από την περιέλευση των ανωτέρω σχεδίων διατάξεων στην Αρχή, με μέριμνα του οικείου οργάνου.».
Η προτεινόμενη ρύθμιση, ως παρατίθεται ανωτέρω (υπό I), αφορά δημόσιες συμβάσεις και, κατά συνέπεια, εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης κατά τα ανωτέρω.
ΙΙΙ. Συναφείς διατάξεις
1. Το σύνολο των διατάξεων του ν. 4412/2016 «Δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)», ως τροποποιημένος ισχύει και, ειδικότερα τα κάτωθι άρθρα αυτού :
- Το άρθρο 180 «Ειδικές ρυθμίσεις, έργα άλλων φορέων»
«1. Τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες που προβλέπονται από τον παρόντα νόμο και τις αποφάσεις που εκδίδονται με εξουσιοδότησή του ασκούνται από τα αρμόδια όργανα ή συμβούλια του φορέα κατασκευής του έργου, σύμφωνα με τις οργανωτικές διατάξεις του κάθε φορέα.
2. Καθήκοντα αναθέτουσας/ προϊσταμένης αρχής για την ανάθεση/εκτέλεση των δημοσίων έργων, αρμοδιότητας του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων ασκεί ο Υπουργός Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων επικουρούμενος από την καθ’ ύλην αρμόδια υπηρεσία, σύμφωνα με τις οργανωτικές διατάξεις του Υπουργείου. Με απόφαση του Υπουργού μπορούν να μεταβιβάζονται οι σχετικές αρμοδιότητες σε υποκείμενα όργανα και να ορίζεται ο χρόνος έναρξης της άσκησης των αρμοδιοτήτων της Προϊσταμένης Αρχής από τα νέα όργανα και οι συμβάσεις στις οποίες ασκούνται οι αρμοδιότητες αυτές από Όργανα που έχουν καθοριστεί με προγενέστερες διατάξεις, διατηρούν τις αρμοδιότητές τους μέχρι την έκδοση νέας απόφασης.
Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να ανατίθεται η διαδικασία σύναψης έργου σε οποιαδήποτε οργανωτική μονάδα, Διεύθυνση ή Ειδική Υπηρεσία Δημόσιων Έργων (ΕΥΔΕ), της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων .
3. Στα έργα που εκτελούνται από άλλους φορείς, εκτός από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, μπορεί με διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του αρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργού, να γίνεται ο ειδικότερος προσδιορισμός των οργάνων και συμβουλίων που αποφασίζουν ή γνωμοδοτούν για τα έργα των φορέων αυτών, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος Νόμου και να γίνονται οι αναγκαίες προσαρμογές ή διαφοροποιήσεις των σχετικών διαδικασιών του και των θεμάτων που ρυθμίζονται με τον παρόντα νόμο για την αντιμετώπιση των ιδιαιτεροτήτων φορέων και έργων. Με το διάταγμα αυτό μπορεί να ενοποιούνται ή να συντέμνονται και οι διαδικασίες που αναφέρονται στη διοικητική και δικαστική επίλυση των διαφορών ή να καταργούνται βαθμοί των διαδικασιών αυτών. Επίσης μπορεί να μεταβιβάζονται και οι αρμοδιότητες του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων επί των αιτήσεων θεραπείας, εγκρίσεως διεξαγωγής διεθνών διαγωνισμών και εγκρίσεως παρεκκλίσεων για τη μελέτη και κατασκευή έργων.
Αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα που έχουν καθοριστεί με προγενέστερες διατάξεις διατηρούν τις αρμοδιότητές τους μέχρι την έκδοση νέας απόφασης.
4. Σε κάθε περίπτωση η εποπτεία στους άλλους φορείς για την τήρηση των διαδικασιών και γενικά για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος νόμου και των κανονιστικών πράξεων που εκδίδονται με εξουσιοδότησή του ασκείται από την Γενική Γραμματεία Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.
5. Οι διατάξεις των άρθρων 92-110 του ν. 3669/2008 όπως ισχύουν και οι κανονιστικές πράξεις που εκδόθηκαν για την εφαρμογή τους συνεχίζουν να ισχύουν. Οι βεβαιώσεις εγγραφής στα μητρώα (πτυχία) που έχουν εκδοθεί υπό την ισχύ του ν. 3669/2008 ισχύουν για κάθε συνέπεια.»
- Το άρθρο 199 «Ειδικές ρυθμίσεις»
«Τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες που προβλέπονται από το νόμο αυτόν ασκούνται από τα αρμόδια όργανα της αναθέτουσας αρχής και του εργοδότη, σύμφωνα με τις οργανωτικές διατάξεις τους. Με κοινές αποφάσεις του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού, μπορεί να ορίζονται τα αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα των επί μέρους αναθετουσών αρχών, για τις ανάγκες εφαρμογής του νόμου αυτού. Αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα που έχουν καθοριστεί με προγενέστερες διατάξεις διατηρούν τις αρμοδιότητές τους μέχρι την έκδοση νέας απόφασης.»
- Το άρθρο 221 «Όργανα διενέργειας διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων»
1. Στο πλαίσιο των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων, τα όργανα που γνωμοδοτούν προς τα αποφαινόμενα όργανα («γνωμοδοτικά όργανα») έχουν ιδίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
α) αξιολογούν τις προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής των προσφερόντων ή υποψηφίων,
β) ελέγχουν την καταλληλότητα των προσφερόντων ή υποψηφίων για τη συμμετοχή τους στη διαδικασία σύναψης δημόσιας σύμβασης,
γ) ελέγχουν και αξιολογούν τις προσφορές,
δ) στο πλαίσιο ανταγωνιστική διαδικασίας με διαπραγμάτευση, ανταγωνιστικού διαλόγου ή σύμπραξης καινοτομίας, διαπραγματεύονται με τους προσφέροντες ή υποψηφίους,
ε) εισηγούνται τον αποκλεισμό των προσφερόντων ή υποψηφίων από τη διαδικασία, την απόρριψη των προσφορών, την κατακύρωση των αποτελεσμάτων, την αποδέσμευση των εγγυήσεων, τη ματαίωση της διαδικασίας,
στ) γνωμοδοτούν για κάθε άλλο θέμα που ανακύπτει κατά τη διαδικασία ανάθεσης,
ζ) στο στάδιο της εκτέλεσης γνωμοδοτούν για κάθε θέμα που ανακύπτει από τη σύμβαση και ιδίως επί της παράτασης του συμβατικού χρόνου, κάθε άλλης τροποποίησης της σύμβασης και της έκπτωσης του αναδόχου και
η) γνωμοδοτούν για τις προβλεπόμενες στον παρόντα νόμο ενστάσεις και προσφυγές που υποβάλλονται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής ή της Προϊσταμένης Αρχής κατά το στάδιο της ανάθεσης και εκτέλεσης.
2. Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους τα όργανα αυτά εκδίδουν γνώμη (συμπεριλαμβανομένης της βαθμολόγησης) μετά από ψηφοφορία επί των επικρατέστερων προτάσεων (π.χ. βαθμολόγησης). Η γνώμη (π.χ επί της βαθμολόγησης) του οργάνου είναι η πρόταση που συγκεντρώνει την πλειοψηφία των παρόντων. Δεν επιτρέπεται η γνώμη των οργάνων αυτών να προκύπτει από το μέσο όρο των προτάσεων.
3. Με απόφαση της αναθέτουσας αρχής συγκροτούνται γνωμοδοτικά όργανα για συγκεκριμένη σύμβαση ή περισσότερες ή σε ετήσια βάση για τις συμβάσεις που συνάπτει η αναθέτουσα αρχή. Η ύπαρξη οργάνων σε ετήσια βάση δεν αποκλείει τη συγκρότηση οργάνου συγκεκριμένης/ων σύμβασης ή συμβάσεων. Εφόσον τα όργανα συγκροτούνται σε ετήσια βάση, οι διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων που δεν έχουν ολοκληρωθεί εντός του έτους, συνεχίζονται και ολοκληρώνονται από το ίδιο όργανο. Στην περίπτωση της διενέργειας συγκεντρωτικών αγορών από ΚΑΑ, τα αντίστοιχα γνωμοδοτικά όργανα συγκροτούνται με απόφασή τους. Με τις αποφάσεις της παρούσας δύνανται να συγκροτούνται κατά περίπτωση και έκτακτες επιτροπές ή ομάδες εργασίας για την αντιμετώπιση ειδικών θεμάτων που αφορούν τις διαδικασίες σύναψης. Οι αποφάσεις συγκρότησης των γνωμοδοτικών οργάνων κοινοποιούνται στα μέλη αυτών και τους φορείς από τους οποίους αυτά προέρχονται.
4. Με την απόφαση της παραγράφου 3 εξειδικεύονται οι αρμοδιότητες, ο αριθμός και οι ιδιότητες των μελών, η λειτουργία των οργάνων (επιτροπών κ.λπ.), καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα σχετικά με τα ανωτέρω.
5. Στο στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης, ως γνωμοδοτικά όργανα μπορεί να ορίζονται και οργανωτικές μονάδες ενταγμένες στη διοικητική δομή της αναθέτουσας αρχής ή του φορέα που έχει αναλάβει την εκτέλεση της σύμβασης.
6. Για τη συγκρότηση και τη λειτουργία των συλλογικών οργάνων στις αναθέτουσες αρχές, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 2690/1999 «Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας», εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις του ως άνω νόμου. Tα συλλογικά όργανα είναι δυνατόν να συνεδριάζουν και με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων (τηλεδιάσκεψη), σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 13 του άρθρου 14 του ν. 2690/1999 (Α΄ 45). Ειδικά στις περιπτώσεις που δεν διενεργούνται με ηλεκτρονικά μέσα, η αποσφράγιση και μονογραφή των φακέλων γίνεται από το μέλος ή τα μέλη που βρίσκονται στην έδρα της αναθέτουσας αρχής, στην οποία έχουν κατατεθεί οι προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής, κατά τη διάρκεια της τηλεδιάσκεψης.
7. Στη σύνθεση των γνωμοδοτικών οργάνων του παρόντος άρθρου μετέχει υποχρεωτικά ένα μέλος του Μη.Π.Υ.Δη.Συ. του άρθρου 344.
8. Στις δημόσιες συμβάσεις έργων, πέραν των ανωτέρω ισχύουν και τα ακόλουθα:
α) Όταν ως κριτήριο ανάθεσης χρησιμοποιείται η πλέον συμφέρουσα, από οικονομική άποψη, προσφορά μόνο βάσει τιμής και η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης του έργου δεν υπερβαίνει το 1.000.000 ευρώ, χωρίς να συνυπολογίζεται το κονδύλιο του ΦΠΑ, η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από τρεις (3) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης η΄ της παρούσας παραγράφου, με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών και που ορίζονται από το αρμόδιο όργανο μετά από κλήρωση. Στις εργασίες της επιτροπής μπορεί να παρίσταται, χωρίς δικαίωμα ψήφου, εκπρόσωπος των εργοληπτών, που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του, από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις.
β) Όταν ως κριτήριο ανάθεσης χρησιμοποιείται η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης τιμής – ποιότητας ή η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης του έργου υπερβαίνει το όριο της περίπτωσης α΄, η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από:
αα) Τέσσερις (4) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης η' της παρούσας παραγράφου, με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών.
ββ) Έναν (1) εκπρόσωπο των Ο.Τ.Α., που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του, από την Περιφερειακή Ένωση Δήμων της έδρας της Περιφέρειας όπου εκτελείται το έργο, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης στ΄.
γγ) Έναν (1) εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (TEE), που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από τα αρμόδια όργανα του TEE εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης στ΄.
δδ) Έναν (1) εκπρόσωπο των εργοληπτικών οργανώσεων εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης στ΄, που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του, από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις, όταν πρόκειται για έργα των οποίων ο προϋπολογισμός εκτός ΦΠΑ και αναθεώρησης, ισούται ή υπερβαίνει το όριο εφαρμογής της Οδηγίας, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 5 ή και οργανώσεις σε επίπεδο Περιφέρειας, εφόσον υπάρχουν, στις λοιπές περιπτώσεις.
γ) Η επιτροπή διαγωνισμού της περίπτωσης β΄, συγκροτείται από την αναθέτουσα αρχή του φορέα κατασκευής του έργου.
δ) Στις περιπτώσεις του άρθρου 50 ή όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφοράς βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας – τιμής, υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής απαγορεύεται να ορίζονται ως μέλη της επιτροπής διαγωνισμού και συνεπώς δεν συμμετέχουν στη δημόσια κλήρωση.
ε) Για τον ορισμό των μελών της επιτροπής διαγωνισμού, η αρμόδια για τη διεξαγωγή του υπηρεσία ζητά εγκαίρως την υπόδειξη των μελών και των εκπροσώπων των κοινωνικών φορέων (ΤΕΕ ή άλλου Επιμελητηρίου, Περιφερειακής Ένωσης Δήμων και των εργοληπτικών οργανώσεων), κατά την επόμενη περίπτωση. Οι φορείς στους οποίους υπηρετούν οι υπάλληλοι και οι λοιποί εκπρόσωποι παρέχουν τις αναγκαίες διευκολύνσεις για την άσκηση των καθηκόντων τους.
στ) Για τον ορισμό του εκπροσώπου τους, τα Επιμελητήρια, οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων και οι εργοληπτικές οργανώσεις διενεργούν με ευθύνη τους δημόσια κλήρωση κατά τις κείμενες διατάξεις, ύστερα από έγκαιρη δημοσιοποίηση της ημέρας και ώρας διενέργειάς της, από σχετικούς καταλόγους (μητρώα) προσώπων, που καταρτίζονται και τηρούνται με ευθύνη των παραπάνω φορέων. Η αναθέτουσα αρχή ορίζει τα υποδειχθέντα μέλη, αφού λάβει υπόψη της αιτήματα εξαίρεσης, λόγω κατάστασης σύγκρουσης συμφερόντων στο συγκεκριμένο διαγωνισμό. Στην περίπτωση αυτή υποδεικνύονται αντικαταστάτες των εξαιρεθέντων μελών, κατά τη διαδικασία της προηγούμενης περίπτωσης ε΄.
ζ) Στις επιτροπές ετήσιας βάσης, το μέλος που εκπροσωπεί τον φορέα χρήσης του έργου, μπορεί να ορίζεται από την αρχή ή σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση με αντίστοιχο προσδιορισμό και του μέλους αντί του οποίου συμμετέχει στη επιτροπή.
η) Συνιστάται και τηρείται στη Γενική Γραμματεία Υποδομών Μητρώο Μελών Επιτροπών Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων Έργων, Μελετών, Τεχνικών και Λοιπών Συναφών Επιστημονικών Υπηρεσιών (Μη.Μ.Ε.Δ.) Στο Μητρώο αυτό εγγράφονται τεχνικοί υπάλληλοι όλων των αναθετουσών αρχών ή αναθετόντων φορέων, των Ανεξάρτητων Αρχών και της Βουλής των Ελλήνων. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων ρυθμίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για την εγγραφή στο Μητρώο, η διαδικασία κατάρτισης και τήρησης του Μητρώου, τα καθηκόντων των εγγεγραμμένων, τα πειθαρχικά αδικήματά τους και κάθε άλλο σχετικά με τα παραπάνω αναγκαίο θέμα.
9. Ειδικά στις δημόσιες συμβάσεις μελετών και παροχής τεχνικών υπηρεσιών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, πέραν των ανωτέρω στις παραγράφους 1 έως 7, ισχύουν και τα ακόλουθα:
α) Για τη διεξαγωγή των διαγωνισμών του παρόντος Βιβλίου η αναθέτουσα Αρχή συγκροτεί, μετά από δημόσια κλήρωση, με απόφασή της, Επιτροπή Διαγωνισμού, που αποτελείται από τρία μέλη. Δύο από τα μέλη είναι τεχνικοί υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένοι στο μητρώο της περίπτωσης η΄ της παραγράφου 8 του παρόντος άρθρου που έχουν εμπειρία και προσόντα σχετικά με το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης και ένας εξ αυτών ορίζεται ως πρόεδρος με τον αναπληρωτή του.
β) Κατ’ εξαίρεση η Επιτροπή Διαγωνισμού μπορεί να συγκροτείται από πέντε μέλη, αν κατά την κρίση της αναθέτουσας αρχής η προς ανάθεση σύμβαση είναι πολύπλοκη και απαιτεί εξειδικευμένη εμπειρία. Τέσσερα από τα μέλη είναι τεχνικοί υπάλληλοι, με τους αναπληρωτές τους εγγεγραμμένοι στο μητρώο της περίπτωσης η΄ της προηγούμενης παραγράφου και με εμπειρία και προσόντα σχετικά με το αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης, εκ των οποίων ένας ορίζεται ως πρόεδρος με τον αναπληρωτή του.
γ) Ένα από τα μέλη της Επιτροπής Διαγωνισμού με τον αναπληρωτή του υποδεικνύεται σε κάθε περίπτωση από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, μετά από σχετικό αίτημα της αναθέτουσας Αρχής. Ο εκπρόσωπος του Τ.Ε.Ε. προκύπτει από δημόσια κλήρωση που διενεργείται στο Τ.Ε.Ε. με βάση κατάλογο που συντάσσεται κατόπιν σχετικής πρόσκλησης ανά κατηγορία κύριας μελέτης κατ’ έτος. Αν το Τ.Ε.Ε. δεν ανταποκριθεί μέσα σε προθεσμία δεκαπέντε (15) ημερών από την κοινοποίηση της πρόσκλησης, επιλέγεται από την αναθέτουσα αρχή πρόσωπο μέλος του Τ.Ε.Ε..
δ) Σε περιπτώσεις ανάθεσης συμβάσεων με ιδιαίτερα σύνθετο, πολύπλοκο και εξειδικευμένο αντικείμενο, μπορεί με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων να καθορίζονται πρόσθετα προσόντα που πρέπει να πληρούν τα μέλη της Επιτροπής Διαγωνισμού, κατά παρέκκλιση των όσων ορίζονται στις περιπτώσεις α΄ και β΄.
ε) Κατά τα λοιπά ισχύουν τα αναφερόμενα στην περίπτωση η΄ της παραγράφου 8.
10. Πριν από τις κληρώσεις που προβλέπονται στις παραγράφους 8 και 9 προηγείται η δημοσιοποίηση των στοιχείων της σύμβασης, στην ιστοσελίδα του κυρίου του έργου και του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων. Η κλήρωση διενεργείται υποχρεωτικά με βάση το ηλεκτρονικό σύστημα κληρώσεων της παραγράφου 6 του άρθρου 118 του παρόντος, μεταξύ των τεχνικών υπαλλήλων του μητρώου της περίπτωσης η΄ της παραγράφου 8 του παρόντος σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας με βάση την έδρα της αναθέτουσας αρχής, οι οποίοι διαθέτουν τα αντίστοιχα προσόντα της παραγράφου 8 ή 9 του παρόντος κατά περίπτωση. Άρνηση εκτέλεσης των καθηκόντων συνιστά πειθαρχικό αδίκημα του υπαλλήλου και διώκεται κατά τις οικείες διατάξεις. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 26 του ν. 4024/2011 (Α΄ 226).
11. Στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών, πέραν των οριζόμενων στην παράγραφο 1, ισχύουν και τα ακόλουθα:
α) Συγκροτείται τριμελές ή πενταμελές γνωμοδοτικό όργανο (Επιτροπή διενέργειας/επιτροπή αξιολόγησης). Για την εξέταση των προβλεπόμενων ενστάσεων που υποβάλλονται ενώπιον της αναθέτουσας αρχής, συγκροτείται χωριστό γνωμοδοτικό όργανο τριμελές ή πενταμελές (Επιτροπή αξιολόγησης ενστάσεων), τα μέλη του οποίου είναι διαφορετικά από τα μέλη του γνωμοδοτικού οργάνου που είναι αρμόδιο για τα υπόλοιπα θέματα που ανακύπτουν κατά τη διαδικασία ανάθεσης (αξιολόγησης προσφορών κ.λπ.). Σε περίπτωση αποδοχής, ολικής ή μερικής, ένστασης με την οποία ζητείται η αναβαθμολόγηση τεχνικών προσφορών, η επιτροπή αξιολόγησης ενστάσεων προβαίνει κατά την κρίση της σε αναβαθμολόγηση.
β) Για την παρακολούθηση και την παραλαβή της σύμβασης προμήθειας συγκροτείται τριμελής ή πενταμελής Επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής με απόφαση του αρμόδιου αποφαινομένου οργάνου της Αναθέτουσας Αρχής ή του Φορέα Εκτέλεσης της Σύμβασης. Το όργανο αυτό εισηγείται για όλα τα θέματα παραλαβής του φυσικού αντικειμένου της σύμβασης, προβαίνοντας, σε μακροσκοπικούς, λειτουργικούς ή και επιχειρησιακούς ελέγχους του προς παραλαβή αντικειμένου της σύμβασης, εφόσον προβλέπεται από τη σύμβαση ή κρίνεται αναγκαίο, συντάσσει τα σχετικά πρωτόκολλα, παρακολουθεί και ελέγχει την προσήκουσα εκτέλεση όλων των όρων της σύμβασης και την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αναδόχου και εισηγείται τη λήψη των επιβεβλημένων μέτρων λόγω μη τήρησης των ως άνω όρων. Με απόφαση του αρμόδιου αποφαινομένου οργάνου μπορεί να συγκροτείται δευτεροβάθμια επιτροπή παρακολούθησης και παραλαβής με τις παραπάνω αρμοδιότητες.
γ) Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, μπορεί να καθορίζονται οι όροι για τη συγκρότηση των πρωτοβάθμιων, μόνιμων ή μη, και των δευτεροβάθμιων επιτροπών παραλαβής, η σύνθεση αυτών, η διαδικασία επιλογής των μελών τους και κάθε άλλο θέμα σχετικά με το παραπάνω.
δ) Για την παραλαβή του αντικειμένου τμηματικού ή συνολικού σύμβασης παροχής υπηρεσιών συγκροτείται τριμελής Επιτροπή παραλαβής με απόφαση του αρμόδιου αποφαινομένου οργάνου της Αναθέτουσας Αρχής ή του Φορέα Εκτέλεσης της Σύμβασης. Εφόσον απαιτούνται ειδικές γνώσεις ένα τουλάχιστον μέλος της επιτροπής πρέπει να έχει την αντίστοιχη ειδικότητα. Ως μέλη της Επιτροπής του παρόντος δύναται να συμμετέχουν και ορίζονται και υπάλληλοι στους οποίους έχουν ανατεθεί καθήκοντα, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 216.
ε) Για την επιλογή των μελών των συλλογικών οργάνων του παρόντος άρθρου, οι αναθέτουσες αρχές μπορεί να διενεργούν κλήρωση κατά τις διατάξεις του άρθρου 26 του ν. 4024/2011 (Α΄ 226).
στ) Τα γνωμοδοτικά όργανα της παρούσας παραγράφου συγκροτούνται από υπαλλήλους που υπηρετούν με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στον φορέα που διενεργεί το διαγωνισμό ή σε άλλο φορέα του δημοσίου τομέα και λειτουργούν σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά γενικές διατάξεις περί συλλογικών οργάνων.
ζ) Η Επιτροπή της περίπτωσης β΄ εισηγείται και για ζητήματα τροποποίησης των συμβάσεων προμηθειών, σύμφωνα με το άρθρο 132 με την επιφύλαξη του άρθρου 41.
η) Για την παρακολούθηση ή παραλαβή συμβάσεων προμηθειών ή συμβάσεων υπηρεσιών με εκτιμώμενη αξία ίση ή κατώτερη από το ποσό των δύο χιλιάδων πεντακοσίων ευρώ (2.500,00) δεν απαιτείται συγκρότηση Επιτροπής Παρακολούθησης ή Παραλαβής και το σχετικό πρωτόκολλο εκδίδεται από τον Προϊστάμενο της αρμόδιας Υπηρεσίας.
η. Σε περίπτωση αιτιολογημένης αδυναμίας για τη συμπλήρωση ή τη συγκρότηση των επιτροπών της παραγράφου 1, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ζητήσει από άλλη αναθέτουσα αρχή τη διάθεση υπαλλήλου ή υπαλλήλων της για τη συγκρότηση της Επιτροπής.»
- Το άρθρο 344 «Κατάρτιση και Πιστοποίηση προσωπικού Αναθετουσών Αρχών/Αναθετόντων Φορέων» :
«1. Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς εξασφαλίζουν ότι το προσωπικό που είναι επιφορτισμένο με καθήκοντα σχετικά με την προπαρασκευή, σύναψη και εκτέλεση των δημοσίων συμβάσεων διαθέτει την απαιτούμενη κατάρτιση, εμπειρία και εξειδίκευση.
2. Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μεριμνούν για την αρχική και δια βίου κατάρτιση, καθώς και την αντίστοιχη πιστοποίηση του προσωπικού τους που υπηρετεί με οποιαδήποτε σχέση εργασίας και το οποίο είναι επιφορτισμένο με καθήκοντα σχετικά με την άσκηση αρμοδιοτήτων του παρόντος νόμου.
3. Η κατάρτιση γίνεται μέσω πιστοποιημένων προγραμμάτων που σχεδιάζονται και υλοποιούνται ιδίως απά το Ινστιτούτο Επιμάρφωσης (ΙΝ.ΕΠ.) του Εθνικού Κέντρου Δημάσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης, με τη συνεργασία της Αρχής και ειδικών επιστημόνων, καθώς και της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και της Εθνικής Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας του Υπουργείου Υγείας.
4. Οι αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς, κατά την προπαρασκευή και διενέργεια διαδικασιών σύναψης και εκτέλεσης δημόσιας συμβάσεων του παρόντος νόμου, υποστηρίζονται υποχρεωτικά από πιστοποιημένο προσωπικό που υπηρετεί με οποιαδήποτε σχέση εργασίας σε αυτές/αυτούς.
Με προεδρικό διάταγμα ύστερα από πρόταση των Υπουργών Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων «Υγείας» και του αρμοδίου Αναπληρωτή Υπουργού Διοικητικής Ανασυγκρότησης και έκδοση σχετικής Γνώμης της Αρχής συστήνεται Μητρώο Πιστοποιημένων Υπαλλήλων Δημοσίων Συμβάσεων (Μη.Π.Υ.Δη.Συ.).
Με το ανωτέρω διάταγμα ρυθμίζονται θέματα που αφορούν ιδίως:
α) το φορέα τήρησης του Μητρώου,
β) τις προϋποθέσεις εγγραφής και τους λόγους διαγραφής,
γ) τους όρους, τα επίπεδα και τον τρόπο αξιολόγησης και πιστοποίησης και
δ) κάθε άλλο αναγκαίο θέμα που έχει σχέση με πιστοποίηση του προσωπικού και τη λειτουργία του Μητρώου.
Η υποχρέωση του πρώτου εδαφίου της παρούσας παρ. αναστέλλεται μέχρι την επαρκή λειτουργία του Μητρώου. Για τις ανάγκες του παρόντος νόμου η επαρκής λειτουργία του Μητρώου πιστοποιείται από το φορέα τήρησής του.»
- Το άρθρο 379 «Έναρξη ισχύος (άρθρα 90 παράγραφοι 1-2 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και 106 παράγραφοι 1-2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)»
[…….]
6. Η ισχύς του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 344 αρχίζει έξι (6) μήνες μετά την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του δεύτερου εδαφίου της ίδιας παραγράφου. […..]»
2. Το άρθρο 13 «Συγκρότηση» του ν. 2690/1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις.»
1. Για τη νόμιμη συγκρότηση συλλογικού οργάνου απαιτείται ο ορισμός, με πράξη, όλων των μελών (τακτικών και αναπληρωματικών) που προβλέπει ο νόμος. Ο ορισμός του ίδιου προσώπου με περισσότερες από μια ιδιότητες δεν επιτρέπεται. Αν ορισμένα μέλη εκλέγονται ή υποδεικνύονται από τρίτους και τα μέλη αυτά δεν έχουν ακόμη εκλεγεί ή υποδειχθεί από τα αρμόδια όργανα, η συγκρότηση είναι νόμιμη αν έχει εγκαίρως ζητηθεί εγγράφως η εκλογή ή η υπόδειξή τους και τα υπόλοιπα μέλη επαρκούν ώστε να υπάρχει απαρτία.
2. Τα συλλογικά όργανα, αν στο νόμο δεν ορίζεται διαφορετικά, συγκροτούνται από τρία (3) τουλάχιστον μέλη.
3. Ο πρόεδρος και ο γραμματέας του συλλογικού οργάνου ορίζονται, μαζί με τους αναπληρωματικούς τους, με την πράξη συγκρότησής του. Αν το συλλογικό όργανο συγκροτείται αποκλειστικώς από αιρετά μέλη, ο πρόεδρος, ο γραμματέας και τα λοιπά μέλη στα οποία ανατίθεται συγκεκριμένο αξίωμα, μαζί με τους αναπληρωματικούς τους, εκλέγονται, με μυστική ψηφοφορία, από τα μέλη του συλλογικού οργάνου.
4. Η τυχόν κατά παράνομο τρόπο κτήση της ιδιότητας υπό την οποία κάποιος ορίζεται μέλος συλλογικού οργάνου δεν επηρεάζει τη νομιμότητα της συγκρότησης του οργάνου.
5. Το συλλογικό όργανο μπορεί να λειτουργήσει, όχι όμως πέρα από ένα τρίμηνο, αν κάποια από τα μέλη του εκλείψουν ή αποχωρήσουν για οποιονδήποτε λόγο ή απολέσουν την ιδιότητα βάσει της οποίας ορίστηκαν, εφόσον, κατά τις συνεδριάσεις του, τα λοιπά μέλη επαρκούν ώστε να υπάρχει απαρτία.
6. Όταν ο νόμος προβλέπει θητεία για τα μέλη του συλλογικού οργάνου, η αντικατάσταση μέλους πριν από τη λήξη της θητείας του είναι δυνατή μόνο για λόγον αναγόμενο στην άσκηση των καθηκόντων του, ο οποίος και πρέπει να βεβαιώνεται στη σχετική πράξη.»
3. Το άρθρο 14 «Σύνθεση - Συνεδριάσεις – Λειτουργία» του ν. 2690/1999 «Κύρωση του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και άλλες διατάξεις.»
«1. Το συλλογικό όργανο συνεδριάζει νομίμως όταν στη σύνθεσή του μετέχουν, ως τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη, περισσότερα από τα μισά των διορισμένων τακτικών μελών (απαρτία). Η απαρτία πρέπει να υπάρχει σε όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης. Αν, κατά την πρώτη συνεδρίαση, διαπιστωθεί έλλειψη απαρτίας, το όργανο καλείται εκ νέου σε συνεδρίαση, η οποία πραγματοποιείται το νωρίτερο σε είκοσι τέσσερις (24) ώρες, στον ίδιο τόπο και με την ίδια ημερήσια διάταξη. Κατά τη συνεδρίαση αυτή, υπάρχει απαρτία αν μετέχουν στη σύνθεση τακτικά ή αναπληρωματικά μέλη που παριστούν τουλάχιστον το ένα τρίτο (1/3) του συνόλου των διορισμένων τακτικών μελών του και εν πάση περιπτώσει όχι λιγότερα των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών. Στα τριμελή συλλογικά όργανα, για την ύπαρξη απαρτίας, απαιτείται η παρουσία και των τριών (3) τακτικών ή αναπληρωματικών μελών.
4. Το άρθρο 26 «Συγκρότηση συλλογικών οργάνων της διοίκησης» του ν. 4024/2011 «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, ενιαίο μισθολόγιο - βαθμολόγιο, εργασιακή εφεδρεία και άλλες διατάξεις εφαρμογής του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2012-2015», το οποίο προβλέπει ότι :
«Στις περιπτώσεις που, για τη νόμιμη συγκρότηση των συλλογικών οργάνων της διοίκησης για τη διεξαγωγή δημόσιων διαγωνισμών ή την ανάθεση ή την αξιολόγηση, παρακολούθηση, παραλαβή προμηθειών, υπηρεσιών ή έργων, δεν προβλέπεται η συμμετοχή μέλους μετά από υπόδειξη από το αρμόδιο προς τούτο όργανο ούτε η συμμετοχή έκτης θέσεως ή ιδιότητας του (ex officio), τότε τα μέλη προκύπτουν μετά από διαδικασία κληρώσεως, μεταξύ όλων όσων πληρούν τις προϋποθέσεις από το νόμο να συμμετέχουν στο εν λόγω συλλογικό όργανο. Η κλήρωση διενεργείται από την αρμόδια για την συγκρότηση του συλλογικού οργάνου υπηρεσία. Με απόφαση του Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης μπορεί να ρυθμίζονται τυχόν άλλα ειδικότερα θέματα που αφορούν στη διενέργεια της διαδικασίας κληρώσεως.»
4. Η υπ’αριθμ. ΔΝΣ/61034/ΦΝ 466 Απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών (ΦΕΚ Β 4841/29.12.2017) «Κατάρτιση, τήρηση και λειτουργία του Μητρώου μελών επιτροπών διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών (Μη.Μ.Ε.Δ.) της παρ. 8.(η) του άρθρου 221 του ν. 4412/2016.»
ΙV. Επί της σκοπιμότητας, της νομιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεων
Α. Με την πρώτη παράγραφο της υπό εξέταση ρύθμισης τροποποιείται η παράγραφος 3 του άρθρου 180 «Ειδικές ρυθμίσεις, έργα άλλων φορέων» του ν. 4412/2016, το οποίο, ανήκει στην Ενότητα 8 «Ειδικές Διατάξεις» του Τμήματος ΙΙ «Συμβατικό Στάδιο» και περιλαμβάνει διατάξεις σχετικά με τη διοίκηση συμβάσεων έργων εκτελούμενων από φορείς πλην της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη που συνοδεύει την εξεταζόμενη διάταξη, η προτεινόμενη τροποποίηση κρίνεται αναγκαία προκειμένου να ρυθμίζεται κατά τρόπο ενιαίο ο ορισμός των γνωμοδοτούντων και αποφαινομένων οργάνων των εποπτευομένων [νοείται από το Υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών] και λοιπών φορέων του δημοσίου. Και τούτο διότι, ενώ η ισχύουσα διάταξη του άρθρου 180 προβλέπει τον ορισμό με προεδρικό διάταγμα, εκδιδόμενο κατόπιν προτάσεως του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, των γνωμοδοτούντων και αποφαινομένων οργάνων για τα έργα των εν λόγω φορέων, η αντίστοιχη διάταξη του άρθρου 190 «Ειδικές Ρυθμίσεις», που περιλαμβάνεται στο Τμήμα ΙΙ «Λοιπές διατάξεις περί Μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών» του ιδίου Κεφαλαίου του ν. 4412/2016, προβλέπει τον ορισμό των γνωμοδοτούντων και αποφαινομένων οργάνων με Κοινή απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του καθ’ύλην αρμόδιου Υπουργού.
Προς το σκοπό αυτό, διακρίνεται ως περίπτωση α’ της παραγράφου 3 του άρθρου 180 η πρόβλεψη για δυνατότητα έκδοσης προεδρικού διατάγματος με πρόταση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του αρμόδιου κατά περίπτωση Υπουργού, προκειμένου να ρυθμίζονται με ειδικό τρόπο θέματα και διαδικασίες που αφορούν την εκτέλεση έργων από φορείς πλην της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, λόγω των ιδιαιτεροτήτων που τυχόν εμφανίζει η οργανωτική δομή των φορέων αυτών και τα εκτελούμενα από αυτούς έργα. Παράλληλα, αντικαθίσταται ο όρος «επί των αιτήσεων θεραπείας»με τον όρο «επί των ενστάσεων του άρθρου του άρθρου 174 του παρόντος νόμου», καθώς μετά την επελθούσα δυνάμει του άρθρου 20 του ν. 4491/2017 (Α’ 152) τροποποίηση, διαφοροποιήθηκε η διαδικασία διοικητικής επίλυσης συμβατικών διαφορών, μη προβλεπομένης πλέον της υποβολής αίτησης θεραπείας.
Περαιτέρω, η διαμορφούμενη ως περίπτωση β’ προβλέπει τη δυνατότητα έκδοσης από τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών και τον κατά περίπτωση αρμόδιο Υπουργό Κοινής Απόφασης με την οποία γίνεται ο προσδιορισμός των γνωμοδοτούντων και αποφαινομένων οργάνων για τα έργα που εκτελούνται από φορείς πλην των υπηρεσιών της Γενικής Γραμματείας Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, αντί της υφιστάμενης πρόβλεψης για έκδοση προεδρικού διατάγματος, προς το σκοπό της υιοθέτησης ενιαίας διαδικασίας τόσο για τις δημόσιες συμβάσεις έργων όσο για τις δημόσιες συμβάσεις μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών. Παράλληλα, προστίθεται διάταξη με την οποία ρυθμίζεται το μεταβατικό διάστημα έως την έκδοση προβλεπομένων κατά τα ανωτέρω Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων, σύμφωνα με την οποία, τα αποφαινόμενα και γνωμοδοτούντα όργανα που έχουν ορισθεί με βάση τις υφιστάμενες διατάξεις διατηρούν τις αρμοδιότητές τους, κατ’αντιστοιχία με τα οριζόμενα στο άρθρο 199.
Με το περιεχόμενο αυτό, η κατά τα άνω τροποποίηση αφορά σε ζητήματα εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας αναθετουσών αρχών. Επ’αυτής, σημειώνονται τα κάτωθι :
Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 174 του ν. 4412/2016, «Κατά των εκτελεστών πράξεων ή παραλείψεων της διευθύνουσας υπηρεσίας, που προσβάλλουν για πρώτη φορά δικαίωμα του αναδόχου, χωρεί ένσταση. Η ένσταση απευθύνεται στον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών ή στο κατά περίπτωση, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις αρμόδιο αποφαινόμενο όργανο,…. Ένσταση ασκείται επίσης και κατά αποφάσεων ή πράξεων της προϊσταμένης αρχής ή του κυρίου του έργου […….]14. Όπου στο άρθρο αυτό αναφέρεται ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, νοούνται και οι άλλες αρχές, οι οποίες αποφασίζουν επί ενστάσεων, με την επιφύλαξη του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 6.».
Δεδομένου ότι μετά την τροποποίηση του άρθρου 174, δυνάμει του άρθρου 20 του ν. 4491/2017 (Α’ 152), δεν υφίσταται πλέον, ως προαναφέρθηκε, η δυνατότητα υποβολής αίτησης θεραπείας, η δε ένσταση απευθύνεται είτε προς τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών είτε στο κατά περίπτωση αποφαινόμενο όργανο, το οποίο και ορίζεται σύμφωνα με τις προβλέψεις της παρ. 2 του υπό εξέταση άρθρου, ήτοι στο αρμόδιο όργανο της εκάστοτε αναθέτουσας αρχής, η παρούσα ρύθμιση φαίνεται πως είναι άνευ αντικειμένου, καθώς ήδη με την απόφαση της περ. 2 ορίζονται τα αρμόδια γνωμοδοτικά και αποφαινόμενα όργανα. Αντίστοιχα, άνευ πρακτικής εφαρμογής φαίνεται πως είναι και η αναφερόμενη δυνατότητα μεταβίβασης των αρμοδιοτήτων του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών περί έγκρισης διεθνών διαγωνισμών ή παρεκκλίσεων από την κείμενη νομοθεσία για τη μελέτη και εκτέλεση έργων. Κατά συνέπεια, προτείνεται η εξάλειψη του τελευταίου εδαφίου της πρώτης παραγράφου.
Περαιτέρω, προκειμένου οι διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης συμβάσεων να καταστούν ταχύτερες και πιο ευέλικτες και δεδομένου ότι τα ρυθμιζόμενα με την Απόφαση της περ. β’ ζητήματα αφορούν αποκλειστικά εσωτερικές / οργανωτικές διαδικασίες των αναθετουσών αρχών, εκτιμάται ότι ο ορισμός των γνωμοδοτούντων και αποφαινομένων οργάνων αυτών θα μπορούσε να γίνεται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου εκάστης αυτών, χωρίς να απαιτείται προς τούτο η έκδοση Κοινής Απόφασης του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού.
Β. Με τη δεύτερη παράγραφο της υπό εξέταση ρύθμισης τροποποιούνται οι παράγραφοι 8, 9 και 10 του άρθρου 221 «Όργανα διενέργειας διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων» του ν. 4412/2016, ως τροποποιημένες ισχύουν, και προστίθεται παράγραφος 10α. Ειδικότερα :
i. Η παράγραφος 8, ως τροποποιημένη ισχύει, περιλαμβάνει ειδικές προβλέψεις που εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις έργων, πέραν των αναφερομένων στις παραγράφους 1 έως 7.
α. Η τροποποιούμενη με την υπό εξέταση διάταξη περίπτωση α’ της παραγράφου 8 προβλέπει ότι, για τις συμβάσεις με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής και εφ’όσον η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης δεν υπερβαίνει το 1.000.000 ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ, η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από τρεις (3) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένους στο μητρώο της περίπτωσης η’ της αυτής παραγράφου (Μη.Μ.Ε.Δ.), με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών και που ορίζονται από το αρμόδιο όργανο μετά από κλήρωση. Στις εργασίες της επιτροπής μπορεί να παρίσταται, χωρίς δικαίωμα ψήφου, εκπρόσωπος των εργοληπτών, που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του, από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις.
Με την προτεινόμενη τροποποίηση, η περίπτωση α’ εφαρμόζεται σε όλες τις συμβάσεις έργων με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει τιμής, ασχέτως εκτιμώμενης αξίας αυτών. Η επιτροπή διαγωνισμού αποτελείται από τρεις (3) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, προστίθεται όμως η προϋπόθεση, πέραν της εγγραφής τους στο μητρώο της περίπτωσης η’ της υπό τροποποίηση παραγράφου και της εμπειρίας, τεχνικής εξειδίκευσής τους και ειδικότητας που προσιδιάζει στην υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών, να υπηρετούν στην αναθέτουσα αρχή. Αντί δε του ορισμού τους από το αρμόδιο όργανο με κλήρωση, όπως προβλέπει η ισχύουσα μορφή της διάταξης, ο ορισμός τους γίνεται από τον προϊστάμενο της υπηρεσίας που διενεργεί τον διαγωνισμό και μόνον κατ’εξαίρεση, εάν δεν επαρκούν οι υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής ή δεν καθίσταται εφικτός ο ορισμός μελών από το δημόσιο ή φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα (ως αυτός ορίζεται στο άρθρο 14 του ν. 4270/2014), διενεργείται κλήρωση μεταξύ των εγγεγραμμένων στο ΜΗΜΕΔ. Επιπλέον, εισάγεται η δυνατότητα να παρίσταται στις εργασίες της επιτροπής, χωρίς δικαίωμα ψήφου, εκπρόσωπος των εργοληπτών, που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του, από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις.
Εν προκειμένω, δεν είναι αρκετά σαφής ο τρόπος με τον οποίο ορίζονται οι τρεις τεχνικοί υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής, ήτοι, εάν αυτοί δύνανται να επιλεγούν μέσω του Μη.Μ.Ε.Δ. μεταξύ των υπηρετούντων στην αναθέτουσα αρχή ή με την προβλεπόμενη στο άρθρο 26 του ν. 4024/2011 κλήρωση. Αντίστοιχα, θα πρέπει να διευκρινισθεί ποια είναι η νοούμενη ως «υπηρεσία που διενεργεί τον διαγωνισμό», ο προϊστάμενος της οποίας προβαίνει στην κατά τα άνω επιλογή, καθώς και εάν ο ορισμός αυτών γίνεται με πρόταση του προϊσταμένου και απόφαση του αρμοδίου αποφαινομένου οργάνου. Παράλληλα, δεν καθορίζεται η διαδικασία με την οποία ορίζονται μέλη από το δημόσιο ή φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα (ο τρόπος με τον οποίο γίνεται το αίτημα από την αναθέτουσα αρχή, ο τρόπος επιλογής των φορέων από τους οποίους ζητείται ο ορισμός μελών, ο αριθμός αυτών, ο χρόνος απόκρισής τους κλπ).
Σημειώνεται επίσης, ότι στην υπό εξέταση περίπτωση δεν υφίσταται πρόβλεψη για τη συμμετοχή – εκπροσώπηση στην επιτροπή διαγωνισμού του κυρίου του έργου, στην περίπτωση που ο τελευταίος δεν ταυτίζεται με την αναθέτουσα αρχή. Κατά συνέπεια, αντί της πρόβλεψης για συγκρότηση τριμελούς επιτροπής θα μπορούσε να εισαχθεί ρύθμιση προβλέπουσα τη συγκρότηση αυτής από τουλάχιστον τρία μέλη, στην οποία να συμμετέχει και εκπρόσωπος του κυρίου του έργου.
Επιπλέον, παρέχεται η δυνατότητα να παρίσταται στις εργασίες της επιτροπής, χωρίς δικαίωμα ψήφου, εκπρόσωπος των εργοληπτών, υποδεικνυόμενος από τις εργοληπτικές οργανώσεις. Η ρύθμιση αυτή, για την οποία δεν υπάρχει αναφορά στην αιτιολογική σκέψη, χρήζει περαιτέρω εξειδίκευσης ως προς τον τρόπο και τις λεπτομέρειες εφαρμογής της.
Τέλος, επισημαίνεται ότι με την υπό εξέταση τροποποίηση η περ. η’ αναριθμείται σε ζ’, οπότε και η σχετική αναφορά στην περίπτωση α’ θα πρέπει να τροποποιηθεί αντιστοίχως.
β. Αντίστοιχα, η τροποποιούμενη με την υπό εξέταση διάταξη περίπτωση β’ της παραγράφου 8, προβλέπει ότι για τις συμβάσεις με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει βέλτιστης σχέσης τιμής - ποιότητας, ασχέτως εκτιμώμενης αξίας αυτής, η επιτροπή διαγωνισμού (7μελής) αποτελείται από : α) Τέσσερις (4) τεχνικούς υπαλλήλους, κατηγορίας ΠΕ ή TE, με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένους στο Μη.Μ.Ε.Δ., με εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και ειδικότητες που προσιδιάζουν στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών, β) Έναν (1) εκπρόσωπο των Ο.Τ.Α., που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του, από την Περιφερειακή Ένωση Δήμων της έδρας της Περιφέρειας όπου εκτελείται το έργο, εγγεγραμμένους στο Μη.Μ.Ε.Δ., γ) Έναν (1) εκπρόσωπο του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (TEE), που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από τα αρμόδια όργανα του TEE, εγγεγραμμένους στο Μη.Μ.Ε.Δ., δ) Έναν (1) εκπρόσωπο των εργοληπτικών οργανώσεων εγγεγραμμένους στο Μη.Μ.Ε.Δ., που υποδεικνύεται μαζί με τον αναπληρωτή του, από τις πανελλήνιες εργοληπτικές οργανώσεις, όταν πρόκειται για έργα των οποίων ο προϋπολογισμός εκτός ΦΠΑ και αναθεώρησης, ισούται ή υπερβαίνει το όριο εφαρμογής της Οδηγίας, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 5 ή και οργανώσεις σε επίπεδο Περιφέρειας, εφόσον υπάρχουν, στις λοιπές περιπτώσεις.
Με την προτεινόμενη τροποποίηση, η συγκρότηση των ως άνω επιτροπών διαγωνισμού, διαφοροποιείται κατά τα κάτωθι :
α) Οι τέσσερις (4) τεχνικοί υπάλληλοι με τους αναπληρωτές τους επιλέγονται μεταξύ των υπηρετούντων στην αναθέτουσα αρχήή στο δημόσιο ή σε φορέα του ευρύτερου δημόσιου τομέα ως προσδιορίζεται στο άρθρο 14 ν. 4270/2014 (Α 143).
Αντίστοιχα με τα ανωτέρω αναφερόμενα, δεν προκύπτει από την τροποποιούμενη διάταξη, ο τρόπος επιλογής των ως άνω τεχνικών υπαλλήλων ήτοι, εάν αυτοί επιλέγονται μέσω του Μη.Μ.Ε.Δ., με την προβλεπόμενη στο άρθρο 26 του ν. 4024/2011 ή με άλλο τρόπο. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να καθορισθεί λεπτομερώς με την υπό εξέταση διάταξη, προκειμένου να μην ανακύψουν κατά την εφαρμογή της ερμηνευτικά ζητήματα σχετικά με τη νόμιμη συγκρότηση των επιτροπών. Επίσης, θα πρέπει να καθορισθεί με σαφήνεια ο τρόπος ορισμού των μελών (απόφαση του αρμοδίου οργάνου της αναθέτουσας αρχής), ενώ, η απαιτούμενη εμπειρία, τεχνική εξειδίκευση και η προσιδιάζουσα στις υπό ανάθεση κατηγορίες εργασιών ειδικότητα θα μπορούσε να εξειδικευθεί με ρητή παραπομπή στις προβλέψεις του π.δ. 71/2019.
β) Ο εκπρόσωπος του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (TEE) και ο αναπληρωτής του, καθώς και ο εκπρόσωπος των εργοληπτικών οργανώσεων και ο αναπληρωτής του δεν απαιτείται να είναι εγγεγραμμένοι στο Μη.Μ.Ε.Δ.. Η απαλοιφή της προϋπόθεσης αυτής φαίνεται πως συνάδει με τα οριζόμενα στην υπ’αριθμ. ΔΝΣ/61034/2017 Απόφαση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών (ΦΕΚ Β 4841/29.12.2017), σύμφωνα με την οποία, «Στο Μητρώο εγγράφονται τεχνικοί υπάλληλοι των κλάδων ΠΕ και TE όπως αυτοί καθορίζονται στην «ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΣΟΝΤΟΛΟΓΙΟΥ» (π.δ. 50/2001 (Α 39), ……» (άρθρο 3 αυτής), και, κατά συνέπεια, δεν είναι δυνατή η εγγραφή στο Μητρώο επαγγελματιών οι οποίοι δεν τελούν σε υπαλληλική σχέση με τις αναθέτουσες αρχές.
γ) Καταργείται η δυνατότητα υπόδειξης του εκπροσώπου των εργοληπτικών οργανώσεων από «οργανώσεις σε επίπεδο Περιφέρειας, εφόσον υπάρχουν στις λοιπές περιπτώσεις».
Τέλος και στην περίπτωση αυτή, δεν προβλέπεται συμμετοχή εκπροσώπου του κυρίου του έργου, στην περίπτωση που ο τελευταίος δεν ταυτίζεται με την αναθέτουσα αρχή.
Με δεδομένο ότι η αιτιολογική σκέψη δεν περιέχει αναφορές στις ανωτέρω τροποποιήσεις, δεν είναι δυνατόν να εξετασθεί περαιτέρω η σκοπιμότητα αυτών.
γ. Η τροποποιούμενη με την υπό εξέταση διάταξη περίπτωση γ’ της παραγράφου 8 προβλέπει ότι η επιτροπή διαγωνισμού της περίπτωσης β’, συγκροτείται από την αναθέτουσα αρχή του φορέα κατασκευής του έργου. Με την προτεινόμενη τροποποίηση προστίθεται πρόβλεψη, σύμφωνα με την οποία, η τυχόν μη υπόδειξη των μελών των περιπτώσεων ββ, γγ και δδ δεν επάγεται ακυρότητα ως προς την συγκρότηση των οργάνων. Επ’αυτής, επισημαίνονται τα κάτωθι :
Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 2, παρ. 2, ως «Φορέας κατασκευής του έργου νοείται η αρμόδια αναθέτουσα αρχή ή υπηρεσία αυτής που έχει την ευθύνη υλοποίησης του έργου». Κατά συνέπεια, η φράση «Η επιτροπή διαγωνισμού της περίπτωσης β', συγκροτείται από την αναθέτουσα αρχή του φορέα κατασκευής του έργου» θα πρέπει να αναδιατυπωθεί.
Περαιτέρω, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 6 του άρθρου 221, «Για τη συγκρότηση και τη λειτουργία των συλλογικών οργάνων στις αναθέτουσες αρχές, που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ν. 2690/1999 «Κώδικας Διοικητικής Διαδικασίας», εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις του ως άνω νόμου». Συναφώς, το άρθρο 13 του ΚΔΔ προβλέπεται ότι «1. Για τη νόμιμη συγκρότηση συλλογικού οργάνου απαιτείται ο ορισμός, με πράξη, όλων των μελών (τακτικών και αναπληρωματικών) που προβλέπει ο νόμος. [….]. Αν ορισμένα μέλη εκλέγονται ή υποδεικνύονται από τρίτους και τα μέλη αυτά δεν έχουν ακόμη εκλεγεί ή υποδειχθεί από τα αρμόδια όργανα, η συγκρότηση είναι νόμιμη αν έχει εγκαίρως ζητηθεί εγγράφως η εκλογή ή η υπόδειξή τους και τα υπόλοιπα μέλη επαρκούν ώστε να υπάρχει απαρτία.»
Από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθρου 13 παρ. 1 και 14 παρ. 1 εδ. α’ του ΚΔΔ, συνάγεται ότι ο νομοθέτης θέτει ως κανόνα για τη νόμιμη συγκρότηση συλλογικού οργάνου τον ορισμό όλων των προβλεπόμενων από το νόμο μελών αυτού, τακτικών και αναπληρωματικών, κατ’ εξαίρεση δε προβλέπει τη συγκρότησή του με μικρότερο αριθμό μελών στην περίπτωση που ορισμένα μέλη εκλέγονται ή υποδεικνύονται από τρίτους και τα μέλη αυτά δεν έχουν εκλεγεί ή υποδειχθεί, έχει δε εγκαίρως ζητηθεί εγγράφως η εκλογή ή η υπόδειξή τους από τα αρμόδια προς τούτο όργανα (πρβλ. και ΣτΕ 547/2019, 3626/2013, 3700/2010). Και τούτο προκειμένου να εξασφαλίζεται τόσο η ορθή και αντικειμενική διερεύνηση των υποθέσεων και η εντεύθεν προστασία των διοικουμένων, όσο και η εύρυθμη λειτουργία της Διοίκησης (ΔΕφΑθ 1569/2015).
Η εισαγόμενη κατά τα άνω πρόβλεψη, κατ’αναλογία με την αντίστοιχη πρόβλεψη του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας και επεκτεινόμενη και στους φορείς που ενδεχομένως βρίσκονται εκτός πεδίου εφαρμογής του, επιχειρεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα της μη έγκαιρης υπόδειξης ή της μη υπόδειξης των προβλεπόμενων από το νόμο μελών της επιτροπής από τρίτους φορείς, θέτοντας τον κανόνα ότι η μη υπόδειξη αυτών δεν συνεπάγεται ακυρότητα ως προς τη συγκρότηση της επιτροπής. Δεν ορίζονται, ωστόσο, ρητά (όπως στον ΚΔΔ) οι προϋποθέσεις που θα πρέπει να συντρέχουν προς τούτο, ήτοι, ότι η υπόδειξη θα πρέπει να έχει ζητηθεί εγγράφως, ενδεχόμενως ο χρόνος απόκρισης, μετά την παρέλευση του οποίου είναι δυνατή η ενεργοποίηση της άνω πρόβλεψης, καθώς και ρητή πρόβλεψη για την επίτευξη απαρτίας. Η ερμηνευτική κατά περίπτωση επίλυση των μη ρυθμιζόμενων ζητημάτων είναι δυνατόν να οδηγήσει σε δικαστικές διενέξεις και, κατά συνέπεια, σε ματαιώσεις ή καθυστερήσεις διαγωνιστικών διαδικασιών, αντί της σκοπούμενης με την εξεταζόμενη διάταξη επιτάχυνσης.
δ. Η περίπτωση δ’ της παραγράφου 8, σύμφωνα με την οποία, «Στις περιπτώσεις του άρθρου 50 ή όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφοράς βάσει βέλτιστης σχέσης ποιότητας - τιμής, υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής απαγορεύεται να ορίζονται ως μέλη της επιτροπής διαγωνισμού και συνεπώς δεν συμμετέχουν στη δημόσια κλήρωση.» διαγράφεται και η υφιστάμενη περίπτωση ε’ (η οποία δεν τροποποιείται με την παρούσα) αναριθμείται σε περίπτωση δ’.
ε. Η περίπτωση στ’ της παραγράφου 8 αναριθμείται σε περίπτωση ε’ και προβλέπεται, αντί της δημόσιας κλήρωση που σύμφωνα με την υφιστάμενη διάταξη διενεργούν τα Επιμελητήρια, οι Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων και οι εργοληπτικές οργανώσεις για τον ορισμό του εκπροσώπου τους, ο ορισμός αυτού με απόφαση των διοικούντων οργάνων τους. Η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται στην περίπτωση που λόγω κατάστασης σύγκρουσης συμφερόντων απαιτηθεί αντικατάσταση κάποιου μέλους.
στ. Η περίπτωση ζ’ της παραγράφου 8 αναριθμείται σε περίπτωση στ’ και αντίστοιχα, η περίπτωση η’ της παραγράφου 8, η οποία προβλέπει τη σύσταση και λειτουργία του Μη.Μ.Ε.Δ. αναριθμείται σε περίπτωση ζ΄.
Ειδικότερα, ως προς την περίπτωση στ’, η οποία ρυθμίζει τα των επιτροπών ετήσιας βάσης, θα πρέπει να επισημανθεί ότι στη σύνθεσή της προβλέπεται εκπροσώπηση του κυρίου του έργου, σε αντίθεση με τα προβλεπόμενα στις περιπτώσεις α’ και β’. Από τη γραμματική διατύπωση της διάταξης συνάγεται ότι στην περίπτωση αυτή, ο εκπροσωπών τον κύριο του έργου αντικαθιστά ένα από τα λοιπά μέλη της επιτροπής. Σε κάθε περίπτωση, η συγκεκριμένα διάταξη χρήζει αναδιατύπωσης προκειμένου να καταστεί σαφής, εύληπτη και μη δεκτική παρερμηνείας, ενώ παράλληλα θα πρέπει να γίνεται χρήση ενιαίας ορολογίας σε όλο το κείμενο του νόμου (ο όρος «φορέας χρήσης του έργου», αναφέρεται προφανώς στον «κύριο του έργου», όπως αυτός ορίζεται στο άρθρο 2 του ν. 4412/2016 «Ορισμοί»).
ii. Η παράγραφος 9 περιλαμβάνει ειδικές προβλέψεις που εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις μελετών και παροχής τεχνικών υπηρεσιών και λοιπών συναφών υπηρεσιών, πέραν των αναφερομένων στις παραγράφους 1 έως 7.
- Με την εξεταζόμενη τροποποίηση, δεν εφαρμόζεται ως προς τα γνωμοδοτικά όργανα της παραγράφου αυτής η παράγραφος 7 του άρθρου 221, σύμφωνα με την οποία, στη σύνθεση των γνωμοδοτικών οργάνων μετέχει υποχρεωτικά ένα μέλος του Μη.Π.Υ.Δη.Συ.
Συναφώς σημειώνεται ότι έως σήμερα, δεν έχει συσταθεί το προβλεπόμενο από το άρθρο 344 Μητρώο Πιστοποιημένων Υπαλλήλων Δημοσίων Συμβάσεων (Μη.Π.Υ.Δη.Συ.), το οποίο, σύμφωνα με τις προβλέψεις του άρθρου 344 όφειλε να έχει λειτουργήσει έξι μήνες μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 4412/2016 και του οποίου η χρήση τίθεται ως υποχρεωτική από το ίδιο άρθρο (παρ. 4) για την προπαρασκευή και διενέργεια διαδικασιών σύναψης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων. Ως εκ τούτου, οι αντίστοιχες προβλέψεις του άρθρου 221 περί υποχρεωτικής συμμετοχής μέλους του Μη.Π.Υ.Δη.Συ. καθίστανται άνευ αντικειμένου, καθιστώντας ουσιαστικά αδύνατη τη νόμιμη συγκρότηση των επιτροπών αυτών. Δεδομένου, ωστόσο, ότι οι διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων απαιτούν υψηλό επίπεδο κατάρτισης, εμπειρίας και εξειδίκευσης, που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες και προκλήσεις, καθώς οι δημόσιες συμβάσεις αποτελούν μέσον για την επίτευξη έξυπνης, βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, η προκείμενη ρύθμιση θα πρέπει να περιορισθεί χρονικά έως την σύσταση του Μητρώου Πιστοποιημένων Υπαλλήλων Δημοσίων Συμβάσεων (Μη.Π.Υ.Δη.Συ.).
α. Η τροποποιούμενη με την εξεταζόμενη διάταξη περίπτωση α’ της παραγράφου 9 ορίζει η επιτροπή διαγωνισμού συγκροτείται με απόφαση της αναθέτουσας αρχής αποτελούμενη από δύο τεχνικούς υπαλλήλους κατηγορίας ΠΕ με τους αναπληρωτές τους, εγγεγραμμένους στο Μη.Μ.Ε.Δ. και με συναφή εμπειρία και προσόντα. Κατ’ εξαίρεση, αν δεν επαρκούν οι υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής, διενεργείται κλήρωση μεταξύ των εγγεγραμμένων στο Μη.Μ.Ε.Δ. ενώ σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περ. γ’, ένα μέλος υποδεικνύεται από το ΤΕΕ.
Με την εξεταζόμενη τροποποίηση εξαλείφεται η απαίτηση για δημόσια κλήρωση για την επιλογή των τεχνικών υπαλλήλων, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται περαιτέρω με ποιόν τρόπο γίνεται η επιλογή των ως άνω υπαλλήλων. Παράλληλα, εισάγεται εξαίρεση για την περίπτωση που ως κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης χρησιμοποιείται η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά βάσει τιμής, (η ακριβής διατύπωση του άρθρου είναι «χαμηλότερη τιμή») οπότε και ορίζονται ως μέλη της επιτροπής υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής, ενώ στην περίπτωση που δεν επαρκούν οι υπάλληλοι της αναθέτουσας αρχής, διενεργείται κλήρωση μεταξύ των εγγεγραμμένων στο Μη.Μ.Ε.Δ. Από τη γραμματική διατύπωση της φράσης, σε αντιδιαστολή με τα οριζόμενα στο πρώτο εδάφιο, ήτοι «…δύο από τα μέλη είναι τεχνικοί υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ….εγγεγραμμένοι στο Μητρώο της περίπτωσης ζ’ της παραγράφου 8…», συνάγεται ότι οι εν λόγω υπάλληλοι δεν απαιτείται να είναι τεχνικοί.
- Η περίπτωση γ’ της παραγράφου 9 τροποποιείται αντίστοιχα ώστε, αντί της διενέργειας δημόσιας κλήρωσης για την υπόδειξη μέλους και του αναπληρωτή του από το ΤΕΕ, αυτοί να υποδεικνύονται με απόφαση του διοικούντος οργάνου του, ενώ η περίπτωση δ’ της παραγράφου 9 παραμένει ως έχει.
- Η περίπτωση ε’ της παραγράφου 9, σύμφωνα με την οποία «Κατά τα λοιπά ισχύουν τα αναφερόμενα στην περ. η’ της παραγράφου 8», απαλείφεται, τροποποίηση η οποία δεν ασκεί ουσιώδη επιρροή, καθώς η αναριθμημένη σε περ. ζ’ κατά τα ανωτέρω της παρ. 8, ρυθμίζει τα ζητήματα σύστασης και λειτουργίας του Μη.Μ.Ε.Δ.
iii. Η παράγραφος 10, ως ισχύει, προβλέπει δημοσιοποίηση των στοιχείων της σύμβασης στην ιστοσελίδα του κυρίου του έργου και του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών πριν από τις κληρώσεις που αναφέρονται στις παραγράφους 8 και 9. Με την προτεινόμενη τροποποίηση, διατηρείται η υποχρέωση δημοσιοποίησης των στοιχείων της σύμβασης εφ’όσον διενεργείται κλήρωση βάσει των προβλεπομένων στις προηγούμενες παραγράφους μόνον στην ιστοσελίδα του κυρίου του έργου.
Από την επισκόπηση, ωστόσο, των προηγουμένων παραγράφων (8 και 9), δεν είναι σαφές, εάν η κλήρωση διενεργείται με χρήση του ηλεκτρονικού συστήματος κληρώσεων της παραγράφου 6 του άρθρου 118 (Κ.Η.Σ.Κ.), μεταξύ των εγγεγραμμένων στο Μη.Μ.Ε.Δ. που υπηρετούν στην αναθέτουσα αρχή ή στην Περιφερειακή Ενότητα όπου έχει την έδρα της η αναθέτουσα αρχή κλπ.
Τέλος, η φράση «Η κλήρωση διενεργείται ……… μεταξύ των τεχνικών υπαλλήλων του μητρώου της περίπτωσης η΄ της παραγράφου 7 του παρόντος…..» θα πρέπει να αναδιατυπωθεί επί το ορθόν ως «του μητρώου της περίπτωσης ζ’ της παραγράφου 8».
iv. Τέλος, με την προτεινόμενη ρύθμιση προστίθεται παράγραφος 10α με την οποία ορίζεται ότι το άρθρο 26 του ν. 4024/2011, (ήτοι η επιλογή με κλήρωση των μελών των επιτροπών για τα οποία δεν προβλέπεται η υπόδειξή τους από αρμόδιο όργανο ή η ex officio συμμετοχή τους), δεν εφαρμόζεται κατά τον ορισμό των μελών των επιτροπών που ασκούν καθήκοντα κατά την εκτέλεση των έργων. Όπως προαναφέρθηκε, δεν είναι σαφές σε ποιες περιπτώσεις διενεργείται κλήρωση και δη, η προβλεπόμενη από το άρθρο 26 του ν. 4024/2011, το οποίο ρυθμίζει τις περιπτώσεις κατά τις οποίες, για τη νόμιμη συγκρότηση των συλλογικών οργάνων δεν προβλέπεται η συμμετοχή μέλους μετά από υπόδειξη από το αρμόδιο προς τούτο όργανο, ούτε η συμμετοχή εκ της θέσεως ή ιδιότητάς του (ex officio), οπότε και προβλέπει την διαδικασία της κλήρωσης μεταξύ όλων όσων πληρούν τις προϋποθέσεις για συμμετοχή στο εν λόγω όργανο. Κατά συνέπεια, και η ρύθμιση αυτή χρήζει εξειδίκευσης και εναρμόνισης με το λοιπό πλαίσιο που τίθεται από το άρθρο 221.
Επισημαίνεται περαιτέρω ότι στο σχέδιο νόμου για την κύρωση της από 13.4.2020 Π.Ν.Π. «Μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεχιζόμενων συνεπειών της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 και άλλες κατεπείγουσες διατάξεις» (A΄ 84), περιελήφθη διάταξη (προσθήκη εδαφίου στην παρ. 3 του άρθρου 221), με την οποία ορίζεται ότι για την επιλογή των μελών των συλλογικών οργάνων που λειτουργούν στο πλαίσιο των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων που υλοποιούνται ως Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.), σύμφωνα με το ν. 3389/2005 (Α΄ 232), οι αναθέτουσες αρχές δύναται να διενεργούν κλήρωση κατά τις διατάξεις του άρθρου 26 του ν. 4024/2011 (Α΄ 226). Αντίστοιχα, προστίθεται εδάφιο στην παρ. 7 του άρθρου 67 του ν. 4413/2016 (Α’ 148) ως εξής: «Για την επιλογή των μελών των συλλογικών γνωμοδοτικών οργάνων του παρόντος άρθρου, τα οποία λειτουργούν στο πλαίσιο των διαδικασιών σύναψης συμβάσεων παραχώρησης που υλοποιούνται ως Συμπράξεις Δημόσιου-Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.), σύμφωνα με το ν. 3389/2005 (Α΄ 232), οι αναθέτουσες αρχές ή οι αναθέτοντες φορείς δύναται να διενεργούν κλήρωση κατά τις διατάξεις του άρθρου 26 του ν. 4024/2011 (Α΄ 226)». Συνεπώς, και αναφορικά με την προτεινόμενη τροποποίηση, δεν προκύπτει ο λόγος διαφοροποίησης των ρυθμίσεων για την συγκρότηση των συλλογικών οργάνων που λειτουργούν στα πλαίσια διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων με βάση τον τρόπο υλοποίησής τους («κλασσικές» δημόσιες συμβάσεις, Σ.Δ.Ι.Τ. ή συμβάσεις παραχώρησης.
Σημειώνεται, επιπλέον ότι, σύμφωνα με το άρθρο 24 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ, τα κράτη μέλη διασφαλίζουν ότι οι αναθέτουσες αρχές λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την αποτελεσματική πρόληψη, τον εντοπισμό και την επανόρθωση συγκρούσεων συμφερόντων που προκύπτουν κατά τη διεξαγωγή διαδικασιών προμήθειας, ούτως ώστε να αποφεύγονται τυχόν στρεβλώσεις του ανταγωνισμού και να διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση όλων των οικονομικών φορέων. Κατά συνέπεια, ο εθνικός νομοθέτης θα πρέπει να λαμβάνει ιδιαίτερη μέριμνα για την αποφυγή καταστάσεων που ενέχουν κίνδυνο σύγκρουσης συμφερόντων, ιδία εν όψει της συμμετοχής στα όργανα διενέργειας διαδικασιών ανάθεσης και ιδιωτών (όπως εν προκειμένω, εκπρόσωποι Επιμελητηρίων, εργοληπτικών οργανώσεων κλπ). Περαιτέρω, προτείνεται ως βέλτιστη πρακτική να ζητείται από όλα τα μέλη των εν λόγω οργάνων η υπογραφή δήλωσης απουσίας σύγκρουσης συμφερόντων και εμπιστευτικότητας, όπου αυτή δεν καλύπτεται από κώδικα δεοντολογίας
Σε κάθε περίπτωση, επισημαίνεται ότι οι διαδοχικές τροποποιήσεις του άρθρου 221 έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία κατακερματισμένου και ασαφούς πλαισίου που δεν εξυπηρετεί το σκοπό της ασφάλειας δικαίου. Προτείνεται, συνεπώς, η συνολική αναμόρφωση του πλαισίου που διέπει τη συγκρότηση και λειτουργία των γνωμοδοτικών συλλογικών οργάνων που μετέχουν στις διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων, κατά τρόπο ενιαίο, συνεκτικό και ανταποκρινόμενο στις διαπιστωμένες ανάγκες των αναθετουσών αρχών.
V. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Κατόπιν όλων των ανωτέρω, η Αρχή γνωμοδοτεί, σύμφωνα με την παράγραφο 2 περ. γ’ υποπερ, (αα) του άρθρου 2 του ν. 4013/2011, επί των προτεινόμενων διατάξεων του υποβληθέντος σχεδίου νόμου με τις ανωτέρω παρατηρήσεις, τις προτεινόμενες αναγκαίες βελτιώσεις και διορθώσεις, καθώς και για τους λόγους που αναφέρονται στην παρούσα γνωμοδότηση.
ΑΘΗΝΑ 8 Μαΐου 2020
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
Ο Πρόεδρος
Γεώργιος Καταπόδης