ΓΝΩΜΗ Α2/2019
ΑΔΑ: ΨΗΝ3ΟΞΤΒ-ΩΝΜ
ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
(άρθρου 2, παρ. 2, περ. γ (αα) Ν.4013/2011)
Στην Αθήνα σήμερα την 19η Φεβρουαρίου τoυ έτoυς δύo χιλιάδες δεκαεννέα (2019) ημέρα Τρίτη και ώρα 9:30 π.μ. και επί της οδού Κεφαλληνίας 45, στην Αθήνα, όπου και τα γραφεία της, συνήλθε η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ (εφεξής Αρχή) σε συνεδρίαση μετά από σχετική πρόσκληση του Προέδρου της, η οποία γνωστοποιήθηκε νομίμως σε όλα τα Μέλη της Αρχής.
Από τα προσκληθέντα μέλη της Αρχής παρέστησαν κατά την συνεδρίαση τα ακόλουθα:
1. Πρόεδρος: Γεώργιος Καταπόδης
2. Αντιπρόεδρος: Χριστίνα Μπουσουλέγκα
3. Μέλη: Kωνσταντίνος Βαρδακαστάνης, Δημήτριος Σταθακόπουλος, Μαρία Στυλιανίδου, Ερωφίλη Χριστοβασίλη Γραμματέας: Μαρία Αντωνοπούλου, Π.Ε. Διοικητικού – Οικονομικού.
Εισηγητές: Μίνα Καλογρίδου, Ε.Ε.Π. Νομικός, Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Νομικών Υπηρεσιών, Γεώργιος Κυρίτσης, Ε.Ε.Π. Νομικός, Προϊστάμενος Τμήματος Μελετών, Παναγιώτα Μπαράκου, Ε.Ε.Π. Νομικός του Τμήματος Μελετών, της Διεύθυνσης Νομικών Υπηρεσιών.
Κατά την διάρκεια της συνεδρίασης παρέστησαν οι εισηγητές οι οποίοι αποχώρησαν πριν την έναρξη της διαδικασίας ψηφοφορίας και της λήψης της απόφασης από τα Μέλη του Συμβουλίου της Αρχής.
Θέμα: Αίτημα του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής για διατύπωση γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011 όπως ισχύει, επί σχεδίου τροπολογίας- προσθήκης στο σχέδιο νόμου με τίτλο «Για την κύρωση των Συμβάσεων Παραχώρησης που έχουν συναφθεί μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και των Οργανισμών Λιμένος Α.Ε. - Διατάξεις για τη λειτουργία του συστήματος λιμενικής διακυβέρνησης και άλλες διατάξεις»
Σχετ: Το με αρ. πρωτ. εισερχ. 1003/18.02.2019 μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Γραφείου Γενικού Γραμματέα Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής & Ναυτιλιακών Επενδύσεων, του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, με το οποίο διαβιβάζεται σχέδιο τροπολογίας του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής.
Ι. Με το ως άνω σχετικό του Γραφείου Γενικού Γραμματέα Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής & Ναυτιλιακών Επενδύσεων διαβιβάστηκε Τροπολογία – Προσθήκη του Υπουργείου Ναυτιλίας & Νησιωτικής Πολιτικής, στο σχέδιο νόμου με τίτλο «Για την κύρωση των Συμβάσεων Παραχώρησης που έχουν συναφθεί μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου και των Οργανισμών Λιμένος Α.Ε. - Διατάξεις για τη λειτουργία του συστήματος λιμενικής διακυβέρνησης και άλλες διατάξεις». Το υποβληθέν σχέδιο τροπολογίας αφορά, μεταξύ άλλων, στην τροποποίηση διατάξεων του άρθρου 105 του ν. 4504/2017 (ΦΕΚ Α’ 184). Επί της ως άνω τροπολογίας επισημαίνονται τα ακόλουθα:
Α. Προτεινόμενη Ρύθμιση
Το κείμενο της προτεινόμενης τροπολογίας επί των παραγράφων 16 και 28 του άρθρου 105 του ν. 4504/2017 έχει ως ακολούθως:
«Άρθρο …..
Τροποποιήσεις άρθρου 105 του ν. 4504/2017
Το άρθρο 105 του ν. 4504/2017 (Α’ 184) τροποποιείται ως εξής:
1. Στο πρώτο εδάφιο της παρ. 16, η φράση «ύστερα από σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων» αντικαθίσταται από τη φράση «μετά από σύμφωνη γνώμη της Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων».
2. Στην παρ. 28, η φράση «Εντός τριών (3) μηνών από τη θέση σε ισχύ του παρόντος άρθρου, η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημόσιων Συμβάσεων εκδίδει τις πρότυπες προσκλήσεις των παραγράφων 8 και 10Α» αντικαθίσταται από τη φράση «Εντός τριών (3) μηνών από τη θέση σε ισχύ του παρόντος άρθρου, η Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων εκδίδει τις πρότυπες προσκλήσεις των παραγράφων 8 και 10Α».
Β. Αιτιολογική Έκθεση
«Άρθρο …
Τροποποιήσεις άρθρου 105 του ν. 4504/2017
Θεσπίζεται η αντικατάσταση της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων από τη Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων, κατά λόγο αρμοδιότητας και συνάφειας με το αντικείμενο της σύμβασης, ως ρυθμιστικής Αρχής σε ζητήματα που άπτονται παροχής λιμενικών υπηρεσιών.»
ΙΙ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011, «αα) Η Αρχή γνωμοδοτεί επί των διατάξεων σχεδίων νόμων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις πριν από την κατάθεση τους στη Βουλή. Αν ο αρμόδιος Υπουργός διαφωνεί με τη γνώμη της Αρχής, η Αρχή δύναται να συγκαλεί συσκέψεις, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της και εκπροσώπων όλων των συναρμόδιων Υπουργείων με σκοπό την ανταλλαγή και σύγκλιση των απόψεων. Στις εν λόγω συσκέψεις η Αρχή και κάθε συναρμόδιος Υπουργός μπορούν να ζητούν τη συμμετοχή ανεξάρτητων τρίτων, ειδικών σε θέματα δημοσίων συμβάσεων. Οι συσκέψεις αυτές πραγματοποιούνται σε διάστημα δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την περιέλευση της πρόσκλησης της Αρχής στους συμμετέχοντες. Η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αυτής δεν κωλύει τη συνέχιση της διαδικασίας ψήφισης του σχεδίου νόμου. Αν δεν αρθεί η διαφωνία μεταξύ του αρμόδιου Υπουργού και της Αρχής, στη γνώμη της Αρχής προσαρτάται έκθεση του Υπουργού στην οποία περιλαμβάνεται και ειδική αιτιολόγηση κάθε απόκλισης από το περιεχόμενο της γνώμης. Τα εν λόγω έγγραφα συνοδεύουν τα σχέδια νόμων κατά την κατάθεση τους στη Βουλή και αναρτώνται με επιμέλεια της Αρχής στην ιστοσελίδα της. Σε περίπτωση απόκλισης του σχεδίου νόμου από τη γνώμη της Αρχής, η αρμόδια επιτροπή της Βουλής δύναται να καλεί, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, σε ακρόαση τον Πρόεδρο της Αρχής».
Στο βαθμό που η ανωτέρω προτεινομένη νομοθετική ρύθμιση (ως παρατίθεται υπό I), περιλαμβάνει ρυθμίσεις που αφορούν στη γνωμοδοτική και κανονιστική αρμοδιότητα της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., εμπίπτει στην αρμοδιότητά της για παροχή γνώμης, κατ’ άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011.
ΙΙΙ. Συναφείς διατάξεις
Ν.4504/2017 “Δια βίου εκπαίδευση προσωπικού Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ενδυνάμωση της διαφάνειας και της αξιοκρατίας σε θέματα αρμοδιότητας Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ενίσχυση της κοινωνικής συμμετοχής στην ακτοπλοΐα, θέματα πολιτικού προσωπικού, συμπλήρωση διατάξεων για τα λιμενικά έργα και άλλες διατάξεις” (ΦΕΚ 184Α).
[…]
Άρθρο 105 (Ν. 4504/2017)
«Παροχή λιμενικών υπηρεσιών παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων πλοίων και καταλοίπων φορτίου»
1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, η παραλαβή και η διαχείριση των αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου που προέρχονται από τα πλοία, επιτρέπεται αποκλειστικά σε φυσικά και νομικά πρόσωπα εγγεγραμμένα στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (Η.Μ.Α.) του άρθρου 2 της 4394/4026/2016 (Β 2992) κοινής απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο παρόν άρθρο. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται στο σύνολο των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων διαχείρισης λιμένων του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, όπως απαριθμούνται στο Παράρτημα II του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1315/2013, (εφεξής «δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων»), με την επιφύλαξη ειδικότερων ρυθμίσεων των Συμβάσεων Παραχώρησης, όπως αυτές ορίζονται στην περίπτωση β της παρ. 5 του άρθρου 132 του ν. 4389/2016 (Α 94).
2. Από τη θέση σε ισχύ του παρόντος, τα σχέδια παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων διαχείρισης των λιμένων της προηγούμενης παραγράφου αναρτώνται υποχρεωτικά στις αντίστοιχες ιστοσελίδες αυτών, καθώς και στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.
3. Οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1 δημοσιεύουν, ανά πενταετία, προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος, χωριστά για καθεμία από τις κατηγορίες αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου της παραγράφου 9, με αντικείμενο την κατάρτιση καταλόγου πολλαπλών παρόχων για καθεμιά από τις κατηγορίες αυτές, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο παρόν άρθρο. Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος, οι προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος του προηγούμενου εδαφίου δημοσιεύονται το αργότερο εντός εκατόν ογδόντα (180) ημερών από την έναρξη ισχύος του ή τη λήξη των υφιστάμενων συμβάσεων.
4. Οι δημόσιοι φορείς διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1 υποχρεούνται, πριν τη δημοσίευση των προσκλήσεων ενδιαφέροντος της παραγράφου 3, να διεξαγάγουν προκαταρκτικές διαβουλεύσεις, σύμφωνα με τα άρθρα 46 και 47 του ν. 4412/2016 (Α 147).
5. Οι δημόσιοι φορείς διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1 υποχρεούνται να αναρτούν τις προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος της παραγράφου 3 στο διαδίκτυο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο ν. 3861/2010 (Α 112).
6. Με τις προσκλήσεις της παραγράφου 3, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1 δύνανται να απαιτήσουν από τους υποψήφιους αναδόχους τη συμμόρφωσή τους με ελάχιστες απαιτήσεις, οι οποίες μπορούν να αφορούν μόνο τα εξής:
α) τα επαγγελματικά προσόντα των υποψήφιων αναδόχων, του προσωπικού τους ή των φυσικών προσώπων, τα οποία διαχειρίζονται πραγματικά και συνεχώς τις δραστηριότητές τους,
β) την οικονομική επάρκεια των υποψήφιων αναδόχων,
γ) τον εξοπλισμό που απαιτείται για την παροχή της λιμενικής υπηρεσίας συλλογής των αποβλήτων πλοίου και καταλοίπων φορτίου υπό κανονικές και ασφαλείς συνθήκες και την ικανότητα διατήρησης αυτού του εξοπλισμού στο απαιτούμενο επίπεδο,
δ) τη διαθεσιμότητα της υπηρεσίας σε όλους τους χρήστες, σε κάθε θέση πλεύρισης και χωρίς διακοπές, νυχθημερόν και καθ όλη τη διάρκεια του έτους,
ε) τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις ως προς την ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών ή την ασφάλεια και προστασία του λιμένα ή της πρόσβασης σε αυτόν, των εγκαταστάσεών του, του εξοπλισμού και των εργατών και άλλων προσώπων,
στ) τη συμμόρφωση με τις τοπικές, εθνικές, ενωσιακές και διεθνείς περιβαλλοντικές απαιτήσεις,
ζ) τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις στον τομέα του κοινωνικού και εργατικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των όρων των εν ισχύι συλλογικών συμβάσεων, των απαιτήσεων επάνδρωσης και των απαιτήσεων σχετικά με τις ώρες εργασίας και ανάπαυσης των ναυτικών, καθώς και με τους ισχύοντες κανόνες για τις επιθεωρήσεις εργασίας,
η) τα εχέγγυα αξιοπιστίας των υποψήφιων αναδόχων, όπως καθορίζονται σύμφωνα με τη σχετική εφαρμοστέα εθνική νομοθεσία, λαμβανομένων υπόψη τυχόν επιτακτικών λόγων αμφισβήτησης της αξιοπιστίας αυτών.
Στην περίπτωση που οι ελάχιστες απαιτήσεις περιλαμβάνουν ειδικές γνώσεις για τις τοπικές συνθήκες, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων εξασφαλίζουν την ύπαρξη επαρκούς πρόσβασης στις αντίστοιχες πληροφορίες, υπό όρους διαφανείς, που δεν εισάγουν διακρίσεις, ώστε οι ειδικές γνώσεις για τις τοπικές συνθήκες να μην συνιστούν λόγο αποκλεισμού υποψήφιων αναδόχων.
7. Οι ελάχιστες απαιτήσεις της προηγούμενης παραγράφου:
α) είναι διαφανείς, αντικειμενικές, δεν εισάγουν διακρίσεις, ιδίως προς όφελος μίας επιχείρησης ή φορέα στον οποίο οι δημόσιοι ή ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων έχουν συμφέροντα, είναι αναλογικές και σχετικές με την κατηγορία και τη φύση της οικείας υπηρεσίας,
β) πληρούνται έως ότου λήξει το δικαίωμα παροχής της υπηρεσίας,
γ) μοναδικό σκοπό έχουν τη διασφάλιση της υψηλής ποιότητας των λιμενικών υπηρεσιών,
δ) δεν θα πρέπει να δημιουργούν εμπόδια στην είσοδο νέων παρόχων στην αγορά και στην ελεύθερη παροχή υπηρεσιών, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου,
ε) επιτρέπουν στους υποψήφιους αναδόχους να ξεκινούν έγκαιρα την παροχή των υπηρεσιών,
στ) απαγορεύεται να επιβάλουν υποχρεωτικές κατώτατες τιμές ή αμοιβές για την παροχή των υπηρεσιών παραλαβής και διαχείρισης των αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου που προέρχονται από τα πλοία είτε αυτές ορίζονται ευθέως είτε προσδιορίζονται εμμέσως με την εφαρμογή συντελεστή κέρδους ή με άλλο ποσοστιαίο υπολογισμό,
ζ) απαγορεύεται να επιβάλουν στους υποψήφιους αναδόχους υποχρέωση να προσφέρουν μαζί με τη δική τους υπηρεσία, άλλες συγκεκριμένες υπηρεσίες,
η) απαγορεύεται να περιορίζουν ή να περιορίζουν με ποινή αποκλεισμού των υποψηφίων τις ελάχιστες απαιτήσεις επαγγελματικών προσόντων και οικονομικής επάρκειας μόνο σε λιμένες ή σε λιμένες ενός μόνο κράτους.
Οι ελάχιστες απαιτήσεις της προηγούμενης παραγράφου αναρτώνται στην ιστοσελίδα του αντίστοιχου δημόσιου ή ιδιωτικού φορέα διαχείρισης λιμένα της παραγράφου 1, ο οποίος μεριμνά και για την εκ των προτέρων ενημέρωση των υποψήφιων αναδόχων.
8. Οι προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος της παραγράφου 3 καθορίζουν υποχρεωτικά μόνο:
α) τις κατηγορίες των αποβλήτων πλοίου και καταλοίπων φορτίου που προέρχονται από πλοία τα οποία χρησιμοποιούν το λιμένα, με σαφή αναφορά ενός ή και περισσότερων Παραρτημάτων της Σύμβασης Marpol 73/78 και του συνόλου των αντίστοιχων κωδικών του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (Ε.Κ.Α.) για το κάθε Παράρτημα,
β) τα αναφερόμενα στο άρθρο 8 της ανωτέρω 8111.1/41/2009 κοινής απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομίας και Οικονομικών, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Εργων, Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής (Β 412),
γ) τα ακόλουθα είδη εγγυήσεων:
αα) εγγύηση καλής λειτουργίας, το ύψος της οποίας καθορίζεται σε συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, αριθμητικώς και ολογράφως σε ευρώ, και δεν μπορεί να υπολείπεται του 8% του συνόλου των τελών του άρθρου 8 της ανωτέρω 8111.1.41/2009 κοινής υπουργικής απόφασης που αντιστοιχούν στο προηγούμενο από τη δημοσίευση της πρόσκλησης οικονομικό έτος εκτός Φ.Π.Α., με ανάλογη στρογγυλοποίηση. Η εγγύηση καλής λειτουργίας καταπίπτει, σε κάθε περίπτωση ελαττωμάτων που ανακύπτουν ή ζημιών που προκαλούνται από τη μη προσήκουσα παροχή υπηρεσιών παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου που προέρχονται από τα πλοία. Ο χρόνος ισχύος της εγγύησης καλής λειτουργίας πρέπει να είναι μεγαλύτερος από πέντε (5) έτη. Η εγγύηση καλής λειτουργίας επιστρέφεται εξήντα (60) ημέρες μετά τη δημοσίευση της επόμενης πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος,
ββ) εγγύηση καλής εκτέλεσης, το ύψος της οποίας καθορίζεται σε συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, αριθμητικώς και ολογράφως σε ευρώ, και δεν μπορεί να υπολείπεται του 5% του συνόλου των τελών του άρθρου 8 της ανωτέρω κοινής υπουργικής απόφασης, που αντιστοιχούν στα πέντε (5) προηγούμενα από τη δημοσίευση της πρόσκλησης οικονομικά έτη εκτός Φ.Π.Α., με ανάλογη στρογγυλοποίηση. Η εγγύηση καλής εκτέλεσης καταπίπτει, σε κάθε περίπτωση παράβασης της κείμενης νομοθεσίας, όπως ενδεικτικά της 8111.1/41/2009 κοινής υπουργικής απόφασης, της 4394/4026/2016 απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων. Ο χρόνος ισχύος της εγγύησης καλής εκτέλεσης πρέπει να είναι μεγαλύτερος από πέντε (5) έτη. Η εγγύηση καλής εκτέλεσης επιστρέφεται εξήντα (60) ημέρες, μετά τη δημοσίευση της επόμενης πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζονται αναλογικά τα οριζόμενα στο άρθρο 72 του ν. 4412/2016. Οι εγγυήσεις της παρούσας περίπτωσης αποτελούν δικαιολογητικό υπογραφής της αναφερόμενης στην παράγραφο 10 του παρόντος άρθρου, σύμβασης,
δ) τη σαφή και απαρέγκλιτη υποχρέωση κάθε υποψήφιου αναδόχου να πληροί της απαιτήσεις του εκάστοτε ισχύοντος σχεδίου παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων, ιδίως αναφορικά με τις λιμενικές εγκαταστάσεις παραλαβής, τα χρησιμοποιούμενα στο συγκεκριμένο λιμένα συλλεκτικά μέσα, το χρησιμοποιούμενο στο συγκεκριμένο λιμένα εξοπλισμό, τον αριθμό του αναγκαίου εξειδικευμένου προσωπικού, που θα απασχολείται για συγκεκριμένο λιμένα,
ε) τα αναγκαία ασφαλιστήρια συμβόλαια αστικής και περιβαλλοντικής ευθύνης,
στ) τις αναγκαίες άδειες συλλογής και μεταφοράς αποβλήτων,
ζ) την πιστοποίηση κατά τα πρότυπα συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης, ποιότητας, υγιεινής και ασφάλειας, διαχείρισης λιμενικών εγκαταστάσεων παραλαβής,
η) τις ελάχιστες απαιτήσεις της παραγράφου 6, εφόσον υφίσταται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο παρόν άρθρο,
θ) τις αναγκαίες συμβάσεις νόμιμης τελικής διάθεσης των αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου, καθώς και τις συμβάσεις ή δηλώσεις συνεργασίας με τα συλλογικά συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης και τις κατά περίπτωση απαραίτητες άδειες του τελικού αποδέκτη, λαμβανομένων υπόψη και των οριζόμενων στο ν. 2939/2001 (Α 179),
ι) τους όρους των συμβάσεων που πρόκειται να καταρτιστούν, στους οποίους περιλαμβάνονται, ιδίως, η διαδικασία παραλαβής, η υποχρεωτική αποδοχή αιτημάτων παράδοσης, η συνεχής ετοιμότητα εξυπηρέτησης καθ όλο το εικοσιτετράωρο και επί επτά ημέρες εβδομαδιαίως, σύμφωνα με το εγκεκριμένο σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων πλοίων του λιμένα, καθώς και το ύψος των ποινικών ρητρών.
Στις προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος της παρούσας παραγράφου επισυνάπτεται υποχρεωτικά περίληψη του εκάστοτε ισχύοντος σχεδίου παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων.
9. Εντός εξήντα (60) ημερών από τη δημοσίευση της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος της παραγράφου 3, οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν αίτηση δραστηριοποίησης στην οποία επισυνάπτουν αντίστοιχα μία ή περισσότερες από τις παρακάτω αναλυτικά αναφερό- μενες δηλώσεις:
α) δήλωση παραλαβής και διαχείρισης υγρών αποβλήτων πλοίων και κατάλοιπων φορτίου, σύμφωνα με τα αντίστοιχα Παραρτήματα Δ.Σ. Marpol 73/78, συνοδευόμενη από αναφορά εγγραφής στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (Η.Μ.Α.),για τους αντίστοιχους κωδικούς του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (Ε.Κ.Α.) του κάθε Παραρτήματος, με την επιφύλαξη τυχόν ειδικότερων διατάξεων. Η δήλωση του προηγούμενου εδαφίου υποβάλλεται σωρευτικά τόσο για το σύνολο των Παραρτημάτων του προηγούμενου εδαφίου όσο και για το σύνολο των αντίστοιχων κωδικών του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (Ε.Κ.Α.) του κάθε Παραρτήματος, χωρίς να επιτρέπεται η υποβολή δήλωσης για ένα (1) μόνο από τα προαναφερόμενα Παραρτήματα,
β) δήλωση παραλαβής και διαχείρισης στερεών αποβλήτων πλοίων και κατάλοιπων φορτίου, σύμφωνα με τα αντίστοιχα Παραρτήματα της Δ.Σ. Marpol 73/78, συνοδευόμενη από αναφορά εγγραφής στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (Η.Μ.Α.),για τους αντίστοιχους κωδικούς του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (Ε.Κ.Α.) του κάθε Παραρτήματος, με την επιφύλαξη τυχόν ειδικότερων διατάξεων. Η δήλωση του προηγούμενου εδαφίου υποβάλλεται σωρευτικά τόσο για το σύνολο των Παραρτημάτων του προηγούμενου εδαφίου όσο και για το σύνολο των αντίστοιχων κωδικών του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (Ε.Κ.Α.) του κάθε Παραρτήματος, χωρίς να επιτρέπεται η υποβολή δήλωσης για ένα (1) μόνο από τα προαναφερόμενα Παραρτήματα.
Επιπρόσθετα, οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν:
γ) δήλωση συμμόρφωσης με τα οριζόμενα στις παραγράφους 6 έως 8 του παρόντος άρθρου, στην οποία επισυνάπτονται όλες οι αναγκαίες βεβαιώσεις, άδειες και πιστοποιητικά,
δ) αποδεικτικά φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας.
Οι δηλώσεις των περιπτώσεων α έως γ υπέχουν θέση υπεύθυνης δήλωσης.
10. Εντός εξήντα (60) ημερών από τη λήξη της προθεσμίας της παραγράφου 9, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1, συνάπτουν συμβάσεις για την παραλαβή και διαχείριση των αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου, που προέρχονται από τα πλοία που καταπλέουν στην περιοχή αρμοδιότητάς τους, με κάθε ένα από τα φυσικά και νομικά πρόσωπα που πληρούν τις ορισθείσες ανωτέρω προϋποθέσεις (διαπιστευμένοι πάροχοι) και για κάθε μία από τις κατηγορίες αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου της παραγράφου 9 χωριστά. Μετά την υπογραφή των συμβάσεων του προηγούμενου εδαφίου, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1 αναρτούν στην ιστοσελίδα τους και στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κατάλογο διαπιστευμένων παρόχων για κάθε μία από τις κατηγορίες της παραγράφου 9.
10. Α. Ειδικά, για τα επικίνδυνα απόβλητα, κατά την έννοια του άρθρου 3 της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ, όπως ενσωματώθηκε με το άρθρο 11 του ν. 4042/2012 (Α 24), οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης των λιμένων της παραγράφου 1 δημοσιεύουν, ανά πενταετία, πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος με σκοπό την ανάδειξη ενός αναδόχου παραλαβής και διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων για κάθε ένα από τα αντίστοιχα Παραρτήματα της Δ.Σ. Marpol 73/78. Κατά την πρώτη εφαρμογή του παρόντος, οι προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος του προηγούμενου εδαφίου δημοσιεύονται το αργότερο εντός εκατόν ογδόντα (180) ημερών από την έναρξη ισχύος του ή από τη λήξη των υφιστάμενων συμβάσεων. Οι παράγραφοι 4 έως 7 ισχύουν και για τις προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος της παρούσας παραγράφου, εξαιρουμένης της περίπτωσης στ της παραγράφου 7. Οι προαναφερόμενες προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος περιέχουν τα στοιχεία της παραγράφου 8 για τα επικίνδυνα απόβλητα για κάθε ένα από τα Παραρτήματα της Δ.Σ. Marpol 73/78. Εντός εξήντα (60) ημερών από τη δημοσίευση της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος της παρούσας παραγράφου, οι ενδιαφερόμενοι υποβάλλουν προσφορά, στην οποία επισυνάπτουν υποχρεωτικά δήλωση παραλαβής και διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων πλοίων και καταλοίπων φορτίου για το Παράρτημα της Δ.Σ. Marpol 73/78, που αποτελεί αντικείμενο της αντίστοιχης πρόσκλησης, συνοδευόμενη από αναφορά εγγραφής στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (Η.Μ.Α.), για τους αντίστοιχους κωδικούς του Ευρωπαϊκού Καταλόγου Αποβλήτων (Ε.Κ.Α.), με την επιφύλαξη τυχόν ειδικότερων διατάξεων. Η διαδικασία ανάδειξης αναδόχων και υπογραφής των αντίστοιχων συμβάσεων ολοκληρώνεται κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων υποχρεωτικά εντός εξήντα (60) ημερών από τη λήξη της προθεσμίας του προηγούμενου εδαφίου, οπότε οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1, συνάπτουν συμβάσεις για την παραλαβή και διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων της παρούσας παραγράφου χωριστά με τον κάθε έναν από τους αναδόχους και για κάθε ένα από τα προαναφερόμενα Παραρτήματα Δ.Σ. Marpol 73/78. Στην περίπτωση που γίνουν αποδεκτές προσφορές για το σύνολο των προαναφερόμενων Παραρτημάτων, οι ανάδοχοι της παρούσας παραγράφου δεν μπορεί να είναι λιγότεροι από δυο (2). Μετά την υπογραφή των ανωτέρω συμβάσεων, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1 αναρτούν στην ιστοσελίδα τους και στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κατάλογο διαπιστευμένων παρόχων παραλαβής και διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων.
11. Οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1 δύνανται να επιβάλουν περιορισμούς στον αριθμό των υποψήφιων αναδόχων κάθε μίας από τις κατηγορίες αποβλήτων της παραγράφου 9 για έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους λόγους:
α) σπανιότητα ή αποκλειστική χρήση της γης ή της παράκτιας ζώνης υπό την προϋπόθεση ότι ο περιορισμός είναι σύμφωνος με το εκάστοτε ισχύον σχέδιο παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων και την αντίστοιχη σύμβαση παραχώρησης,
β) η απουσία τέτοιου περιορισμού εμποδίζει την εκπλήρωση των υποχρεώσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας,
γ) η απουσία τέτοιου περιορισμού αντιβαίνει στην ανάγκη να εξασφαλισθούν η ασφάλεια, η προστασία και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα των λιμενικών υπηρεσιών,
δ) λόγω των χαρακτηριστικών των λιμενικών υποδομών ή του είδους της κυκλοφορίας στο λιμένα, η δραστηριοποίηση πολυάριθμων παρόχων στο λιμένα δεν θα ήταν δυνατή,
ε) όταν έχει διαπιστωθεί, σύμφωνα με το άρθρο 35 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ, ότι ένας λιμενικός τομέας ή υποτομέας, μαζί με τις λιμενικές του υπηρεσίες, ασκεί δραστηριότητα η οποία είναι άμεσα εκτεθειμένη στον ανταγωνισμό σύμφωνα με το άρθρο 34 της Οδηγίας αυτής. Σε αυτήν την περίπτωση δεν εφαρμόζονται οι παράγραφοι 12, 13 και 14 του παρόντος άρθρου.
Για τους περιορισμούς της παρούσας παραγράφου, ισχύουν τα οριζόμενα στην παράγραφο 7, περιπτώσεις α έως ε.
12. Με στόχο να δοθεί σε κάθε ενδιαφερόμενο μέρος η ευκαιρία να διατυπώσει παρατηρήσεις εντός εύλογης προθεσμίας, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1 αναρτούν στην ιστοσελίδα τους και στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής κάθε πρόταση για περιορισμό του αριθμού των παρόχων, σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο, μαζί με την αιτιολόγησή της, τουλάχιστον τρεις (3) μήνες πριν από την έκδοση της απόφασης για τον περιορισμό αυτόν.
13. Οι αποφάσεις των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1, για περιορισμό του αριθμού των παρόχων, δημοσιεύονται υποχρεωτικά στις ιστοσελίδες των φορέων και του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.
14. Οταν δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας διαχείρισης λιμένα της παραγράφου 1 αποφασίζει να περιορίσει τον αριθμό των παρόχων, σύμφωνα με τις παραγράφους 11 έως 13, ακολουθείται η διαδικασία επιλογής υποψήφιων αναδόχων των παραγράφων 3 έως 10 και ο αριθμός των παρόχων για καθεμία από τις κατηγορίες αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου της παραγράφου 9 δεν μπορεί να είναι μικρότερος από δύο (2).
15. Οταν δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας διαχείρισης λιμένα της παραγράφου 1 παρέχει λιμενικές υπηρεσίες συλλογής των αποβλήτων πλοίου και καταλοίπων φορτίου, είτε ο ίδιος ή μέσω νομικά ανεξάρτητης οντότητας την οποία ελέγχει άμεσα ή έμμεσα, ο περιορισμός του αριθμού των παρόχων γίνεται με κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, μετά από γνώμη της Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων και της Δημόσιας Αρχής Λιμένων. Οι νομικές οντότητες του προηγούμενου εδαφίου πληρούν υποχρεωτικά τις ελάχιστες απαιτήσεις της παραγράφου 6. Με την υπουργική απόφαση του πρώτου εδαφίου της παρούσας παραγράφου ο αριθμός των παρόχων για κάθε μία από τις κατηγορίες αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου της παραγράφου 9 δεν μπορεί να είναι μικρότερος από δυο (2).
16. Με την επιφύλαξη των οριζομένων στην παράγραφο 10Α, σύμβαση με μοναδικό διαπιστευμένο πάροχο από δημόσιο φορέα διαχείρισης λιμένα της παραγράφου 1 για ένα ή περισσότερα Παραρτήματα της Σύμβασης Marpol 73/78 συνάπτεται, μόνο στην περίπτωση μη εκδήλωσης ενδιαφέροντος άλλων υποψηφίων, ύστερα από σύμφωνη γνώμη της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημόσιων Συμβάσεων, η οποία διατυπώνεται μέσα σε προθεσμία είκοσι (20) εργάσιμων ημερών από την περι έλευση του πλήρους φακέλου στην Αρχή. Με την άπρακτη παρέλευση της ως άνω προθεσμίας, τεκμαίρεται η σύμφωνη γνώμη της Αρχής.
17. Με την επιφύλαξη των οριζομένων στην παράγραφο 10Α, σύμβαση με μοναδικό διαπιστευμένο πάροχο από ιδιωτικό φορέα διαχείρισης λιμένα της παραγράφου 1 για ένα ή περισσότερα Παραρτήματα της Σύμβασης Marpol 73/78 συνάπτεται, μόνο στην περίπτωση μη εκδήλωσης ενδιαφέροντος άλλων υποψηφίων.
18. Με την επιφύλαξη των οριζομένων στην παράγραφο 10Α, σε περίπτωση μη εκδήλωσης ενδιαφέροντος για ένα ή περισσότερα Παραρτήματα της Σύμβασης Marpol 73/78, η επιλογή αναδόχου παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων, όπως αυτός ορίζεται στην περίπτωση ι της παρ. 1 του άρθρου 2 της 8111.1/41/2009 κοινής υπουργικής απόφασης, γίνεται για τους δημόσιους φορείς διαχείρισης λιμένα, σύμφωνα με το ν. 4412/2016 (Α 147). Με την επιφύλαξη των οριζόμενων στην παράγραφο 10Α, η μη εκδήλωση ενδιαφέροντος για ένα ή περισσότερα Παραρτήματα της Σύμβασης Marpol 73/78 αποτελεί νόμιμο λόγο σύναψης σύμβασης με μοναδικό πάροχο από ιδιωτικούς φορείς διαχείρισης λιμένων, σύμφωνα με όσα, κατά περίπτωση, ορίζονται στην αντίστοιχη σύμβαση παραχώρησης.
19. Μετά την υπογραφή σύμβασης, σύμφωνα με τις παραγράφους 10 και 10Α, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1 μεριμνούν, ώστε στο έντυπο κοινοποίησης, το οποίο αποστέλλουν τα πλοία πριν προσεγγίσουν το λιμένα αρμοδιότητάς τους, να αναφέρουν υποχρεωτικά και τον διαπιστευμένο πάροχο στον οποίο θα παραδώσουν τα απόβλητα ή κατάλοιπα φορτίου, που προέρχονται από το πλοίο και στον οποίο υποχρεούνται να έχουν κοινοποιήσει το αναφερόμενο, στην παρ. 1 του άρθρου 6 της 8111.1/41/2009 κοινής υπουργικής απόφασης, έντυπο.
20. Αρνηση διαπιστευμένου παρόχου για την παροχή λιμενικής υπηρεσίας συλλογής των αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου, που προέρχονται από πλοία, επιφέρει τις κυρώσεις του άρθρου 18 της 8111.1/41/2009 κοινής υπουργικής απόφασης.
21. Αδυναμία διαπιστευμένου παρόχου για την παροχή λιμενικής υπηρεσίας συλλογής αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου που προέρχονται από πλοία, επιφέρει τις κυρώσεις του άρθρου 18 της 8111.1/41/2009 κοινής υπουργικής απόφασης.
22. Οι διαπιστευμένοι πάροχοι υποχρεούνται να παραλαμβάνουν τα απόβλητα και κατάλοιπα φορτίου, σαφώς διαχωρισμένα και χωριστά, ανά Παράρτημα Δ.Σ. Μarpol 73/78. Η διαχείριση των αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου του προηγούμενου εδαφίου γίνεται, σύμφωνα με τις διατάξεις της εθνικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας περί διαχείρισης αποβλήτων, περιλαμβανομένης και της νομοθεσίας περί εναλλακτικής διαχείρισης αποβλήτων.
23. Συμβάσεις για την παραλαβή και διαχείριση αποβλήτων πλοίων και καταλοίπων φορτίου, καθώς και συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσιών ευκολιών παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων πλοίων και καταλοίπων φορτίου που προέρχονται από πλοία, εφόσον έχουν συναφθεί ύστερα από νόμιμη διαγωνιστική διαδικασία και βρίσκονται σε ισχύ κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, δεν καταλαμβάνονται από τις διατάξεις του, έως τη λήξη του συμβατικού χρόνου διαρκείας τους. Με την επιφύλαξη του προηγούμενου εδαφίου και για ζητήματα που δεν ανακύπτουν από τις υφιστάμενες συμβάσεις. Διαδικασίες σύναψης συμβάσεων για την παροχή λιμενικής υπηρεσίας συλλογής των αποβλήτων πλοίου και καταλοίπων φορτίου ή την παροχή υπηρεσιών ευκολιών παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων πλοίων και καταλοίπων φορτίου, οι οποίες έχουν ξεκινήσει μετά την 1η Νοεμβρίου 2017, συνεχίζονται και ολοκληρώνονται, μόνον εφόσον συμμορφώνονται με τα οριζόμενα στο παρόν άρθρο, εφαρμοζομένων σε περίπτωση παράβασης του παρόντος εδαφίου των οριζόμενων στο άρθρο 18 της κοινής υπουργικής απόφασης 8111.1/41/2009 (Β 412).
24. Με ευθύνη των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων διαχείρισης λιμένων, καταρτίζονται, εντός δώδεκα (12) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, αναθεωρημένα και σύμφωνα με τα οριζόμενα στο παρόν άρθρο σχέδια παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου, που προέρχονται από πλοία, τα οποία υποβάλλονται στη Γενική Γραμματεία Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, προς έγκριση, σύμφωνα με το άρθρο 5 της 8111.1/41/2009 κοινής υπουργικής απόφασης. H προθεσμία του προηγούμενου εδαφίου, σε καμία περίπτωση, δεν αποτελεί λόγο μη εφαρμογής του παρόντος άρθρου.
Οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης λιμένων λαμβάνουν κατάλληλα μέτρα για την αποτελεσματική πρόληψη, τον εντοπισμό και την επανόρθωση συγκρούσεων συμφερόντων που προκύπτουν κατά τη διεξαγωγή διαδικασιών κατάρτισης και εφαρμογής των σχεδίων παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων.
25. Με την επιφύλαξη ειδικότερων διατάξεων, στους παραβάτες του παρόντος άρθρου επιβάλλονται οι κυρώσεις του άρθρου 18 της 8111.1/41/2009 κοινής υπουργικής απόφασης.
26. Κατά της απόφασης της παραγράφου 6, των προσκλήσεων εκδήλωσης ενδιαφέροντος των παραγράφων 8 και 10Α και της απόφασης περιορισμού των παρόχων των παραγράφων 11 και 15, επιτρέπεται η άσκηση προσφυγής ή αγωγής στο αρμόδιο δικαστήριο κατά τις διατάξεις του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας ή του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας. Η κατά τον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας διάκριση μεταξύ των ένδικων βοηθημάτων της προσφυγής και της αγωγής (άρθρα 63 και 71) ισχύει και στις διαφορές της παρούσας παραγράφου.
27. Για τις προσκλήσεις της παραγράφου 8 και μόνο για ζητήματα που δεν ρυθμίζονται από το παρόν άρθρο, ισχύουν για τους μεν δημόσιους φορείς διαχείρισης λιμένα τα οριζόμενα στο ν. 4412/2016 (Α 147), για τους δε ιδιωτικούς φορείς διαχείρισης λιμένων τα οριζόμενα κατά περίπτωση, στην αντίστοιχη σύμβαση παραχώρησης. Για τις προσκλήσεις της παραγράφου 10Α και την αντίστοιχη διαδικασία επιλογής αναδόχων, ισχύουν για τα ζητήματα που δεν ρυθμίζονται από το παρόν άρθρο για τους μεν δημόσιους φορείς διαχείρισης λιμένα τα οριζόμενα στο ν. 4412/2016 (Α 147), για τους δε ιδιωτικούς φορείς διαχείρισης λιμένων τα οριζόμενα, κατά περίπτωση, στην αντίστοιχη σύμβαση παραχώρησης.
28. Εντός τριών (3) μηνών από τη θέση σε ισχύ του παρόντος άρθρου, η Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημόσιων Συμβάσεων εκδίδει τις πρότυπες προσκλήσεις των παραγράφων 8 και 10Α, κάθε έγγραφο αναγκαίο για τη διαδικασία επιλογής αναδόχων, σύμφωνα με την παράγραφο 27 και σχέδια συμβάσεων μετά από διαβούλευση με τους κατά περίπτωση αρμόδιους δημόσιους φορείς, η χρήση των οποίων καθίσταται υποχρεωτική για το σύνολο των δημόσιων φορέων διαχείρισης λιμένων της παραγράφου 1 του παρόντος, οι οποίοι, σε κάθε περίπτωση, δύνανται να εξειδικεύουν το περιεχόμενό τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο παρόν άρθρο.
29. Από τη θέση σε ισχύ του παρόντος άρθρου, οι δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς διαχείρισης των λιμένων της παραγράφου 1 υποχρεούνται στο τέλος εκάστου έτους να κοινοποιούν στη Γενική Γραμματεία Λιμένων, Λιμενικής Πολιτικής και Ναυτιλιακών Επενδύσεων, στη Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων και στη Δημόσια Αρχή Λιμένων τα παραστατικά και λοιπά έγγραφα ανάκτησης, αξιοποίησης ή διάθεσης των αποβλήτων και καταλοίπων φορτίου, που προήλθαν από πλοία τα οποία χρησιμοποίησαν το λιμένα αρμοδιότητάς τους κατά τη διάρκεια του έτους. Τα οριζόμενα στο παρόν άρθρο εφαρμόζονται και σε κάθε σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών ευκολιών παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων πλοίων και καταλοίπων φορτίου».
ΙV. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
Με την προτεινόμενη τροπολογία- προσθήκη, προτείνεται, μεταξύ άλλων, τροποποίηση των παραγράφων 16 και 28 του άρθρου 105 του ν. 4504/2017 (Α’184) «Δια βίου εκπαίδευση προσωπικού Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ενδυνάμωση της διαφάνειας και της αξιοκρατίας σε θέματα αρμοδιότητας Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ενίσχυση της κοινωνικής συμμετοχής στην ακτοπλοΐα, θέματα πολιτικού προσωπικού, συμπλήρωση διατάξεων για τα λιμενικά έργα και άλλες διατάξεις».
Ειδικότερα, προτείνεται η αντικατάσταση, στις ως άνω παραγράφους της αναφοράς «Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων» από την αναφορά «Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων», στη δε αιτιολογική έκθεση των προτεινόμενων ρυθμίσεων, η οποία συνοδεύει την υπό εξέταση τροπολογία- προσθήκη αναφέρεται: «Θεσπίζεται η αντικατάσταση της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων από τη Ρυθμιστική Αρχή Λιμένων, κατά λόγο αρμοδιότητας και συνάφειας με το αντικείμενο της σύμβασης, ως ρυθμιστικής Αρχής σε ζητήματα που άπτονται παροχής λιμενικών υπηρεσιών».
V. Επί της νομιμότητας, της σκοπιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεων.
Α. Καταρχάς επισημαίνεται ότι επί του περιεχομένου επιμέρους διατάξεων του άρθρου 105 του ν. 4504/2017 (Α’184), μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι προτεινόμενες προς τροποποίηση παράγραφοι 16 και 28, η Αρχή έχει αποστείλει σχετικά προηγούμενα έγγραφα στους εμπλεκόμενους φορείς και ειδικότερα τα με αριθμ. πρωτ. 932/12.02.2018, 1563/14.03.2018, 5331/12.10.2018 και 5802/13.11.2018 έγγραφα.
Στα ανωτέρω έγγραφα η Αρχή έχει διατυπώσει σαφώς τις απόψεις της ως προς το ειδικότερο περιεχόμενο του άρθρου 105 του ν. 4504/2017, με τις διατάξεις του οποίου ρυθμίζονται ζητήματα ανάθεσης συμβάσεων παροχής υπηρεσιών παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων πλοίων και καταλοίπων φορτίου, καθώς και ως προς τον συσχετισμό τους με τις διατάξεις του ν. 4412/2016 (Α 147).
Ειδικότερα, έχουν, μεταξύ άλλων, επισημανθεί τα ακόλουθα:
[….
«1) Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 2 παρ. 1 περ. του ν. 4412/2016 (ΦΕΚ Α΄ 147), «ως «δημόσιες συμβάσεις» νοούνται οι συμβάσεις εξ επαχθούς αιτίας οι οποίες συνάπτονται γραπτώς μεταξύ ενός ή περισσότερων οικονομικών φορέων και μιας ή περισσότερων αναθετουσών αρχών και έχουν ως αντικείμενο την εκτέλεση έργων, την προμήθεια προϊόντων ή την παροχή υπηρεσιών» και «11) ως «οικονομικός φορέας» νοείται κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή δημόσιος φορέας ή ένωση αυτών των προσώπων ή/και φορέων, συμπεριλαμβανομένων των προσωρινών συμπράξεων επιχειρήσεων, που προσφέρει στην αγορά εκτέλεση εργασιών ή/και έργου, προμήθεια προϊόντων ή παροχή υπηρεσιών» (άρθρο 2 παρ. 1 περ. 5 και 11 αντίστοιχα).
Περαιτέρω, στην αιτιολογική σκέψη 4 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ αναφέρονται τα ακόλουθα:
«…, περιπτώσεις στις οποίες όλοι οι φορείς που πληρούν ορισμένους όρους μπορούν να ασκούν συγκεκριμένα καθήκοντα χωρίς επιλογή, όπως στα συστήματα επιλογής πελάτη και τα συστήματα επιταγών παροχής υπηρεσιών, δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως προμήθειες αλλά ως συστήματα απλής αδειοδότησης (π.χ. άδειες για φάρμακα ή ιατρικές υπηρεσίες).».
Ομοίως, στην αιτιολογική έκθεση στο σχέδιο νόμου «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)», που αφορά στο ν. 4412/2016, αναφέρονται τα ακόλουθα:
α) Ως προς τις διατάξεις του Βιβλίου Ι: «Ε. Επιμέρους ρυθμίσεις Μέρους Α Βιβλίου I […] Ομοίως, περιπτώσεις στις οποίες όλοι οι φορείς που πληρούν ορισμένους όρους μπορούν να ασκούν συγκεκριμένα καθήκοντα χωρίς επιλογή, όπως στα συστήματα επιλογής πελάτη και τα συστήματα επιταγών παροχής υπηρεσιών, δεν θεωρούνται ως δημόσιες συμβάσεις αλλά ως συστήματα απλής αδειοδότησης (π.χ. άδειες για φάρμακα ή ιατρικές υπηρεσίες)». (σελ. 4)
β) Ως προς τις διατάξεις του Βιβλίου ΙΙ: «Ομοίως, περιπτώσεις στις οποίες όλοι οι φορείς που πληρούν ορισμένους όρους μπορούν να ασκούν συγκεκριμένα καθήκοντα χωρίς επιλογή, όπως στα συστήματα επιλογής πελάτη και τα συστήματα επιταγών παροχής υπηρεσιών, δεν θεωρούνται ως συμβάσεις κατά την έννοια του Βιβλίου ΙΙ, αλλά ως συστήματα απλής αδειοδότησης (π.χ. άδειες για φάρμακα ή ιατρικές υπηρεσίες). Οι διατάξεις του Βιβλίου ΙΙ του σχεδίου νόμου δεν υποχρεώνουν τους αναθέτοντες φορείς να αναθέτουν σε εξωτερικούς φορείς την παροχή υπηρεσιών που επιθυμούν να παρέχουν οι ίδιοι. Η παροχή υπηρεσιών που βασίζεται σε νομοθετικές ή κανονιστικές διατάξεις ή σε συμβάσεις εργασίας δεν εμπίπτει στο Βιβλίο IΙ του σχεδίου νόμου». (σελ. 44)
2) Περαιτέρω, στην αιτιολογική έκθεση του ν. 4504/2017, ως προς το άρθρο 105 αναφέρεται: «Με το άρθρο 106 [ήδη 105], μπαίνει οριστικά τέλος στην αδιαφάνεια των διαδικασιών κατάρτισης συμβάσεων παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων πλοίων και καταλοίπων 22 φορτίου και διασφαλίζεται η υποχρεωτική εγγραφή στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων των παρόχων των ανωτέρω υπηρεσιών, σε λιμένες του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών. Η προτεινόμενη διάταξη εξασφαλίζει την αδιάκοπη παροχή των αντίστοιχων υπηρεσιών από περισσότερους του ενός διαπιστευμένους παρόχους, οι οποίοι εγγυώνται επαρκώς όχι µόνο την προσήκουσα εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους αλλά και τη διασφάλιση τυχόν απαιτήσεων του φορέα διαχείρισης. Η προτεινόμενη ρύθμιση αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση του ανταγωνισμού, μείωση του κόστους και τελικά φθηνότερη παροχή υπηρεσιών προς τον τελικό χρήστη του λιμένα.»
3) Τέλος, στις αιτιολογικές σκέψεις του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/352 αναφέρονται:
«10. Ο παρών κανονισμός δεν επιβάλλει κάποιο ειδικό μοντέλο για τη διαχείριση των θαλάσσιων λιμένων και δεν επηρεάζει με κανέναν τρόπο την αρμοδιότητα των κρατών μελών να παρέχουν, σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ένωσης, μη οικονομικές υπηρεσίες γενικού συμφέροντος. Μπορούν να υπάρξουν διάφορα μοντέλα διαχείρισης των λιμένων, με την προϋπόθεση της τήρησης του πλαισίου για την παροχή λιμενικών υπηρεσιών και των κοινών κανόνων περί χρηματοοικονομικής διαφάνειας που ορίζονται στον παρόντα κανονισμό.
18. Όπου απαιτείται συμμόρφωση με ελάχιστες απαιτήσεις, η διαδικασία για τη χορήγηση του δικαιώματος παροχής λιμενικών υπηρεσιών θα πρέπει να είναι διαφανής, αντικειμενική, να μην εισάγει διακρίσεις και να είναι αναλογική, και να επιτρέπει στους παρόχους λιμενικών υπηρεσιών να ξεκινούν έγκαιρα την παροχή των λιμενικών τους υπηρεσιών.
21. Ο διαχειριστικός φορέας του λιμένα ή η αρμόδια αρχή θα πρέπει να δημοσιεύουν, μεταξύ άλλων στο διαδίκτυο και, κατά περίπτωση, στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την πρόθεσή τους να κινήσουν διαδικασία επιλογής για την παροχή λιμενικής υπηρεσίας. Τέτοια δημοσίευση θα πρέπει να περιέχει πληροφορίες για τη διαδικασία επιλογής, την προθεσμία υποβολής προσφορών, τα σχετικά κριτήρια ανάθεσης καθώς και για το πώς μπορεί κανείς να έχει πρόσβαση στα συναφή έγγραφα που απαιτούνται για τη σύνταξη της αίτησης.»
….4) Περαιτέρω, από τη συνδυαστική ανάγνωση των προπαρατεθεισών διατάξεων και αιτιολογικών σκέψεων, διαφαίνεται ότι οι σκοπούμενοι, με την εθνική ρύθμιση, όπως αυτή αποτυπώθηκε στο άρθρο 105 του ν. 4504/2017, «κατάλογοι πολλαπλών διαπιστευμένων παρόχων» και η υποχρεωτική εγγραφή των τελευταίων στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων, προσιδιάζουν σε καθεστώς αδειοδότησης, το οποίο κείται εκτός του πεδίου εφαρμογής του ν. 4412/2016 (βλ. ως άνω αιτιολογικές σκέψεις ν. 4412/2016) και όχι σε δημόσιες συμβάσεις, κατά την έννοια του ν. 4412/2016, ώστε να δύνανται να ανατεθούν με ορισμένη από τις προβλεπόμενες στις διατάξεις αυτού διαδικασίες. Άλλωστε, και στο ίδιο το κείμενο της αιτιολογικής έκθεσης του εν λόγω άρθρου, όπως παρατίθεται ανωτέρω, γίνεται μνεία σε «περισσότερους του ενός διαπιστευμένους παρόχους» και δεν υπάρχει οποιαδήποτε συσχέτιση της προβλεπόμενης διαδικασίας διαπίστευσης των παρόχων με διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης……»
Β. Σε συνέχεια των ανωτέρω, επισημαίνεται ότι η προτεινόμενη ρύθμιση και η αντικατάσταση της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. από τη Ρ.Α.Λ., αποτελεί ατελή ρύθμιση και θίγει την αρμοδιότητα της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ., εάν δεν συνδυαστεί με την ταυτόχρονη απαλοιφή των αναφορών στον ν. 4412/2016 σε άλλες επιμέρους διατάξεις του άρθρου 105, καθώς το μείζον ζήτημα που εγείρεται από τις υφιστάμενες ρυθμίσεις του εν λόγω άρθρου, όπως έχει ήδη επισημανθεί με τα προαναφερθέντα έγγραφα της Αρχής, είναι η φύση των προς ανάθεση συμβάσεων, ότι, δηλαδή, δεν αποτελούν δημόσιες συμβάσεις, σύμφωνα με το ν.4412/2016, και όχι η αφαίρεση αρμοδιότητας από την ΕΑΑΔΗΣΥ και η υποκατάστασή της από τη Ρ.Α.Λ.
Υπό το πρίσμα των ανωτέρω, προτείνεται κατ’ αρχάς η απαλοιφή της αναφοράς ότι εφαρμόζονται «τα οριζόμενα στον ν. 4412/2016, για ζητήματα που δεν ρυθμίζονται από το παρόν άρθρο» (105), καθώς η ως άνω γενική παραπομπή στις διατάξεις του ν. 4412/2016, δημιουργεί πλείστα ερμηνευτικά ζητήματα ως προς την αληθή φύση των συμβάσεων διαχείρισης αποβλήτων, καθώς και ως προς τις εν τέλει εφαρμοστέες από τον ως άνω νόμο διατάξεις.
Σε περίπτωση που, για λόγους ασφάλειας δικαίου, ο νομοθέτης προκρίνει την εφαρμογή διατάξεων του ν. 4412/2016, κρίνεται σκόπιμο να προσδιοριστούν οι συγκεκριμένες διατάξεις με ρητή αναφορά αυτών ή άλλως, έστω, με την προσθήκη της μνείας «αναλογικά εφαρμοζόμενα» στις ενυπάρχουσες στο εν ισχύι άρθρο 105 παραπομπές στον ν. 4412/2016, πλην της παραγράφου 18, στην οποία είναι σαφής η βούληση του νομοθέτη για την ανάθεση δημόσιας σύμβασης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4412/2016, στο οποίο ορίζεται «σε περίπτωση μη εκδήλωσης ενδιαφέροντος για ένα ή περισσότερα Παραρτήματα της Σύμβασης Marpol 73/78, η επιλογή αναδόχου παραλαβής και διαχείρισης αποβλήτων ,…………., γίνεται για τους δημόσιους φορείς διαχείρισης λιμένα, σύμφωνα με το ν. 4412/2016 (Α 147)» Είναι αυτονόητο ότι στην περίπτωση αυτή δεν θα υφίσταται πλέον καν λόγος για την υποκατάσταση της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. από την Ρ.Α.Λ.
VI. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Κατόπιν όλων των ανωτέρω, η Αρχή γνωμοδοτεί αρνητικά επί της προτεινόμενης τροπολογίας, όπως αυτή εντάσσεται στις υφιστάμενες σχετικές διατάξεις χωρίς να συνοδεύεται από τις υπό άνω (σημ. V.B.) προτεινόμενες αλλαγές, κατά τα αναλυτικά ανωτέρω αναφερόμενα.
Αθήνα, 19 Φεβρουαρίου 2019
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
Ο Πρόεδρος
Γεώργιος Καταπόδης