ΓνωμΕΑΑΔΗΣΥ Α9/2019 Διατύπωση γνώμης της Αρχής σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ’ υποπερ. (αα) του ν.4013/2011 επί προτεινόμενων τροποποιήσεων του ν. 3959/2011 (ΦΕΚ Α΄ 93/20.04.2011) «Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού»

ΓΝΩΜΗ Α9/2019
ΑΔΑ: 60ΕΖΟΞΤΒ-ΨΝ3
ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ (5.7.2019)
EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
(Της διαδικασίας του άρθρου 2, παρ. 2, περ. γ' (αα) Ν. 4013/2011)
Η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Στην Αθήνα σήμερα, την 27η Ιουνίου τoυ έτoυς δύo χιλιάδες δέκα εννιά (2019) ημέρα Πέμπτη και ώρα 9:30 π.μ. και επί της οδού Κεφαλληνίας 45 και Κομνά Τράκα, όπoυ και τα γραφεία της, συνήλθε η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ (εφεξής Αρχή) σε συνεδρίαση μετά από σχετική πρόσκληση του Προέδρου της, η οποία γνωστοποιήθηκε νομίμως σε όλα τα μέλη της Αρχής.
Από τα προσκληθέντα μέλη της Αρχής παρέστησαν κατά την συνεδρίαση τα ακόλουθα:
1. Αντιπρόεδρος (Προεδρεύων): Αδάμ Καραγλάνης
2. Μέλη : Κωνσταντίνος Βαρδακαστάνης
Δημήτριος Λουρίκας
Δημήτριος Σταθακόπουλος
Ερωφίλη Χριστοβασίλη
Γραμματέας: Μαρία Αντωνοπούλου, Π.Ε. Διοικητικού Οικονομικού.
Εισηγήτρια: Ελένη Σταθοπούλου , Νομικός, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Κατά την διάρκεια της Συνεδρίασης παρέστησαν η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Μελετών και Γνωμοδοτήσεων, Μίνα Καλογρίδου, η Προϊσταμένη του Τμήματος Γνωμοδοτήσεων, Χριστίνα Καξιρή, o Προϊστάμενος του Τμήματος Εθνικής Βάσης Δεδομένων Δημοσίων Συμβάσεων και Στατιστικών Αναλύσεων, Κωνσταντίνος Γιαννικόπουλος, εκπρόσωποι του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, ο Σύμβουλος του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης καθώς και εκπρόσωπος της Επιτροπής Ανταγωνισμού (με τηλεδιάσκεψη), οι οποίοι αποδεσμεύτηκαν πριν την έναρξη της διαδικασίας ψηφοφορίας και της λήψης της απόφασης από τα Μέλη της Αρχής.
Θέμα: Διατύπωση γνώμης της Αρχής σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ’ υποπερ. (αα) του ν.4013/2011 επί προτεινόμενων τροποποιήσεων του ν. 3959/2011 (ΦΕΚ Α΄ 93/20.04.2011) «Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού»
Ι. Η υπό εξέταση ρύθμιση
Με το από 24.05.2019 (αρ. πρωτ. ΕΑΑΔΗΣΥ 2849/27.05.2019) έγγραφο του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, υποβλήθηκαν στην Αρχή οι προτεινόμενες τροποποιήσεις του ν. 3959/2011 (ΦΕΚ Α΄ 93/20.04.2011) «Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού», συνοδευόμενες από τη Γνώμη της Επιτροπής Ανταγωνισμού, όπως αυτή διατυπώθηκε με ομόφωνη απόφασή της κατά τη συνεδρίαση της 21ης Μαΐου 2019 (αρ. συνεδρίασης 47) και ζητείται η παροχή γνώμης της Αρχής κατ’ άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ, υποπερ. αα’ του ν. 4013/2011, ιδίως επί της τελευταίας προτεινόμενης διάταξης σχετικά με την απευθείας πρόσβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού σε ΚΗΜΔΗΣ και ΕΣΗΔΗΣ.
ΙΙ. Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις έχουν ως εξής :
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ
Το πρώτο εδάφιο του άρθρου 25α του ν. 3959/2011 τροποποιείται ως εξής : «Με απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, η οποία λαμβάνεται σε Ολομέλεια, μπορεί να θεσπιστεί διαδικασία διευθέτησης διαφορών για τις επιχειρήσεις που παραδέχονται τη συμμετοχή στην αποδιδόμενη σε αυτές οριζόντια ή/και κάθετη σύμπραξη ή / και κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης κατά παράβαση των άρθρων 1 ή/και 2 του παρόντος νόμου ή/και των άρθρων 101 ή/και 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο τέλος της διάταξης του άρθρου 43 του ν. 3959/2011 προστίθεται εδάφιο ως εξής : «Οι εισαγγελικές αρχές υποχρεούνται να ενημερώνουν αμελλητί την Επιτροπή Ανταγωνισμού για την έναρξη της διαδικασίας έρευνας προς άσκηση ποινικής δίωξης σε συνέχεια αποφάσεων της Επιτροπής, καθώς και για την έκβαση αυτής, και σε περίπτωση παραπομπής σε δίκη και για την έκβαση αυτής».
Από τη διάταξη του άρθρου 6 παρ. 6 του ν. 3959/2011 η λέξη «αμέσως» αντικαθίσταται με τη φράση «εντός πέντε ημερών».
Από τη διάταξη του άρθρου 8 παρ. 2 του ν. 3959/2011 η φράση «, μέσα σε ένα μήνα από τη γνωστοποίηση,» αντικαθίσταται με τη φράση : «, μέσα σε δύο (2) μήνες από τη γνωστοποίηση,».
Από τη διάταξη του άρθρου 8 παρ. 12 του ν. 3959/2011 η φράση «αποκλειστική προθεσμία δύο ημερών», αντικαθίσταται με τη φράση : «αποκλειστική προθεσμίας τεσσάρων εργάσιμων ημερών».
Στην παράγραφο 8 του άρθρου 8 του ν. 3959/2011 προστίθεται πρώτο εδάφιο ως εξής : «Η Επιτροπή Ανταγωνισμού μπορεί να εγκρίνει συγκέντρωση, με την απόφαση της παραγράφου 3, υπό όρους και προϋποθέσεις που η ίδια επιβάλλει, προκειμένου να εξασφαλίζεται η συμμόρφωση των συμμετεχουσών επιχειρήσεων με τις δεσμεύσεις που αυτές έχουν αναλάβει έναντι της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ούτως ώστε να μην κινηθεί η διαδικασία πλήρους διερεύνησης της εν λόγω συγκέντρωσης, σύμφωνα με την παρ. 4».
Το εδάφιο 1 της παρ. 1 του άρθρου 17 του ν. 3959/2011 αναδιατυπώνεται ως εξής και προστίθεται μετά από αυτό νέο εδάφιο : «Στις κεφαλαιουχικές εταιρίες που ιδρύονται ή αυξάνουν το μετοχικό τους κεφάλαιο επιβάλλεται τέλος ύψους ένα τοις χιλίοις (1‰), υπολογιζόμενο υπέρ το άρτιο επί του μετοχικού κεφαλαίου ή επί του ποσού της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου αντιστοίχως υπέρ της Επιτροπής Ανταγωνισμού»
Το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 45 του ν. 3959/2011 αντικαθίσταται ως εξής : «Το ποσό του παραβόλου ορίζεται ποσοστιαία εκκινώντας από το ποσό των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ και φθάνοντας μέχρι το ποσό των τριανταπέντε χιλιάδων (35.000) ευρώ ανάλογα με την αξία της συναλλαγής για την γνωστοποίηση του άρθρου 6 και για τις αιτήσεις των παραγράφων 13 και 3 των άρθρων 8 και 9, αντιστοίχως, με βάση σχετικό πίνακα που καταρτίζεται από την Επιτροπή Ανταγωνισμού και αναρτάται στον ιστότοπο αυτής. Το συγκεκριμένο παράβολο στο σύνολό του εισπράττεται και αποτελεί έσοδο της ΕΑ κατά το άρθρο 17 του παρόντος».
1. Το άρθρο 20 του ν. 3959/2011 (Α’ 93) αντικαθίσταται ως εξής :
«Άρθρο 20 – Γραφείο Νομικού Συμβούλου του Ν.Σ.Κ.
«1. Στην Επιτροπή Ανταγωνισμού συνιστάται Γραφείο Νομικού Συμβούλου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.), με αρμοδιότητα τη δικαστική παράσταση και την εν γένει νομική υποστήριξη της Επιτροπής, καθώς και την παροχή νομικών γνωμοδοτήσεων, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις περί Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, το οποίο στελεχώνεται από μέλη του κύριου προσωπικού του με βαθμούς Νομικού Συμβούλου, Παρέδρου και Δικαστικού Πληρεξουσίου.
2. Του Γραφείου προΐσταται ο Νομικός Σύμβουλος του Ν.Σ.Κ., ο οποίος έχει τη γενική εποπτεία του Γραφείου, την επιμέλεια για την ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία του και τη διεκπεραίωση των πάσης φύσης υποθέσεων της αρμοδιότητάς του.
3. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού, με απόφαση του Προέδρου της, υποχρεούνται να παρέχει στο Γραφείο Νομικού Συμβούλου του Ν.Σ.Κ. την απαραίτητη για τη στέγαση και λειτουργία του υλικοτεχνική υποδομή και να διαθέτει για τη γραμματειακή του υποστήριξη τουλάχιστον δύο (2) διοικητικούς υπαλλήλους της Επιτροπής για χρονικό διάστημα έως δύο (2) έτη, το οποίο μπορεί να παρατείνεται. Η Επιτροπή υποθέσεων περιέρχεται στο Γραφείο Νομικού Συμβούλου της Επιτροπής Ανταγωνισμού».
4. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού, με απόφαση του Προέδρου της, ύστερα από εισήγηση του προϊσταμένου του Γραφείου Νομικού Συμβούλου του Ν.Σ.Κ., δικαιούται, κατ’εξαίρεση, να προσφύγει στις υπηρεσίες εξωτερικού δικηγόρου, εφόσον κριθεί αναγκαίο από την ιδιαίτερη σπουδαιότητα και πολυπλοκότητα της υπόθεσης. Με απόφαση της Ολομέλειας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που εγκρίνεται με κοινή απόφαση των Υπουργώ Οικονομικών και Οικονομίας και Ανάπτυξης, ορίζονται οι αμοιβές που καταβάλλονται σε περίπτωση προσφυγής σε υπηρεσίες εξωτερικού δικηγόρου. Η συνολική ετήσια αμοιβή έκαστου εξωτερικού δικηγόρου (φυσικού ή νομικού προσώπου) δεν μπορεί να υπερβαίνει τις είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ. Το ποσό του προηγούμενου εδαφίου μπορεί να αναπροσαρμόζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Οικονομικών, η οποία εφαρμόζεται από το επόμενο οικονομικό έτος σε σχέση με αυτό της δημοσίευσής της. Δεν επιτρέπεται να ανατίθεται υπόθεση σε εξωτερικό δικηγόρο (φυσικό ή νομικό πρόσωπο), ο οποίος : α) εκπροσωπεί άλλο διάδικο στην ίδια υπόθεση ή σε υπόθεση συναφή, κατά την έννοια της περίπτωσης α’ της παραγράφου 2 του άρθρου 122 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας (ν. 2717/1999, Α’ 97), η οποία είναι εκκρεμής ενώπιον της Επιτροπής Ανταγωνισμού, β) είναι μέλος δικηγορικής εταιρίας, η οποία εκπροσωπεί διάδικο σε τέτοια υπόθεση, γ) έχει ως μέλος δικηγόρο, ο οποίος εκπροσωπεί διάδικο σε τέτοια υπόθεση, δ) απασχολεί ή απασχολείται από δικηγόρο (φυσικό ή νομικό πρόσωπο), ο οποίος εκπροσωπεί διάδικο σε τέτοια υπόθεση, ε) είναι μέλος διοικητικού συμβουλίου ανώνυμης εταιρίας, η οποία είναι διάδικος σε τέτοια υπόθεση. Αν οι υποθέσεις του προηγούμενου εδαφίου δεν είναι συναφείς, τότε ο εξωτερικός δικηγόρος, που αναλαμβάνει την εκπροσώπηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, αναλαμβάνει εγγράφως την υποχρέωση προς την Επιτροπή να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα και προφυλάξεις, προκειμένου να εξασφαλίσει το απόρρητο όσων πληροφορείται κατά το χειρισμό της υπόθεσης και ιδίως να μην αποκαλύψει ούτε να επιτρέψει την πρόσβαση σε όποια πληροφορία ή υλικό σχετίζεται με την υπόθεση, να μην ανταλλάξει γραπτά ή προφορικά πληροφορίες που σχετίζονται με την υπόθεση με τους δικηγόρους του προηγούμενου εδαφίου ή το προσωπικό που απασχολούν, με τα μέλη των δικηγορικών εταιριών του προηγούμενου εδαφίου ή με τους μετόχους, τα μέλη των οργάνων διοίκησης ή το προσωπικό των ανωνύμων εταιριών του προηγούμενου εδαφίου, και να λάβει όλες τις αναγκαίες προφυλάξεις, ώστε να αποχωρίζει και να επιβλέπει τις πληροφορίες και το υλικό της υπόθεσης σε έναν περιορισμένο χώρο του απόλυτου και αποκλειστικού ελέγχου του. Αν ένας εξωτερικός δικηγόρος αναλάβει τέτοια υπόθεση και παραβεί οποιαδήποτε από τις υποχρεώσεις του προηγούμενου εδαφίου, η Επιτροπή Ανταγωνισμού υποβάλλει αναφορά στον οικείο Δικηγορικό Σύλλογο προς άσκηση πειθαρχικής δίωξης και ο δικηγόρος αυτός δεν επιτρέπεται να αναλάβει άλλη υπόθεση της Επιτροπής Ανταγωνισμού»
2. Οι οργανικές θέσεις των Νομικών Συμβούλων Ν.Σ.Κ. αυξάνονται κατά μία (1), των Παρέδρων Ν.Σ.Κ. κατά μία (1) και των Δικαστικών Πληρεξουσίων Ν.Σ.Κ. κατά δύο (2).
3. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 19 του ν. 3959/2011 (Α’ 93) προστίθεται περίπτωση ια’ ως εξής : «ια) υπογράφει τα ερωτήματα προς το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους για θέματα αρμοδιότητας της Επιτροπής Ανταγωνισμού, αποδέχεται τις σχετικές γνωμοδοτήσεις και εγκρίνει τα πρακτικά γνωμοδοτήσεων του Ν.Σ.Κ. επί δικαστικών και εξωδίκων της Επιτροπής»
4. Στην παράγραφο 3 του άρθρου 19 του ν. 3959/2011 (Α΄93) προστίθεται περίπτωση ια’ ως εξής : «, το Γραφείο Εισηγητών και το Γραφείο Νομικής Υποστήριξης» αντικαθίστανται με τη φράση «και το Γραφείο Εισηγητών».
5. Οι παράγραφοι 8 και 9 του άρθρου 50 του 3959/20101 (Α’ 93) καταργούνται.
6. Για τέσσερις μήνες από το διορισμό των στελεχών του Γραφείου Νομικού Συμβούλου του ΝΣΚ, η Επιτροπή Ανταγωνισμού, με απόφαση του Προέδρου της, μπορεί να προσφεύγει στις υπηρεσίες εξωτερικού δικηγόρου και χωρίς τη συνδρομή των προϋποθέσεων του πρώτου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 20 του ν. 3959/2011 (Α’ 93), όπως το άρθρο αυτό ισχύει μετά την αντικατάστασή του με την παράγραφο 1 του παρόντος. Εξωτερικοί δικηγόροι, στους οποίους έχουν ανατεθεί υποθέσεις ή στους οποίους ανατίθενται υποθέσεις μέσα στην προθεσμία του προηγούμενου εδαφίου, εξακολουθούν να τις χειρίζονται μέχρι τη λήξη με οποιονδήποτε τρόπο της εντολής. Μετά τη λήξη της εντολής ο χειρισμός των υποθέσεων περιέρχεται στο Γραφείο Νομικού Συμβούλου της Επιτροπής Ανταγωνισμού»
Στην παράγραφο 1 του άρθρου 39 του ν. 3959/2011 προστίθεται υποπαράγραφος ως εξής : «Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή αποκτά απευθείας πρόσβαση στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων – ΚΗΜΔΗΣ, καθώς επίσης και στο Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων – ΕΣΗΔΗΣ».
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ
Αναφορικά με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις/αλλαγές των άρθρων 17 και 45 του ν. 3959/2011, σημειώνονται τα εξής : Η ανάγκη για οικονομική αυτοτέλεια – μεταξύ άλλων – της Επιτροπής Ανταγωνισμού, προβλέπεται σε περισσότερα τους ενός σημεία στην ΟΔΗΓΙΑ (ΕΕ) 2019/1 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ (ECN+) της 11ης Δεκεμβρίου 2018 για την παροχή αρμοδιοτήτων στις αρχές ανταγωνισμού των κρατών μελών ώστε να επιβάλλουν αποτελεσματικότερα τους κανόνες και για τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς. Ως εκ τούτου, προκειμένου να ενισχυθούν με τρόπο ουσιαστικό τα οικονομικά της Επιτροπής Ανταγωνισμού, τα οποία είναι άρρηκτα συνυφασμένα, αλλά και σύμφυτα με τη λεγόμενη ανεξαρτησία της Αρχής (Independence), ειδική αναφορά στην οποία γίνεται σε πολλά σημεία, αλλά και σε ξεχωριστό άρθρο (άρθρο 4) της εν λόγω Οδηγίας, κρίνεται σκόπιμη η επαναφορά όχι μόνο της υπέρ το άρτιο διαφοράς στην επίμαχη διάταξη, αλλά και η πρόβλεψη κλιμακωτού παραβόλου υπέρ της Επιτροπής Ανταγωνισμού για τις περιπτώσεις εκείνες γνωστοποίησης συγκεντρώσεων. Σε διαφορετική περίπτωση, αν όχι βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα πάντως διακυβεύεται η λειτουργική ανεξαρτησία και η αποτελεσματικότητα της Επιτροπής Ανταγωνισμού, με δυσμενείς συνέπειες για την προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού στην ελληνική αγορά.
Οι λοιπές προτεινόμενες διατάξεις για τη διευθέτηση, για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων, για τη συνεργασία με τις εισαγγελικές αρχές και την πρόσβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού σε ΚΗΜΔΗΣ και ΕΣΗΔΗΣ (ήτοι αλλαγές/τροποποιήσεις των άρθρων 8, 25α, 39 και 43 του ν. 3959/2011) αποτελούν κατά κύριο λόγο συστάσεις του ΟΟΣΑ, οι οποίες διατυπώθηκαν ρητά και με σαφήνεια στην τελευταία από 7 Ιουνίου 2018 έκθεσή του για τον ανταγωνισμό στην Ελλάδα (Competition Law and Policy in Greece – A Peer Review Report by the Secreteriat, DAF/COMP/WD(2018)3/FINAL) και αποβλέπουν στη βελτιστοποίηση της λειτουργίας της Επιτροπής, παρέχοντάς της χρήσιμα εργαλεία, ορισμένα μάλιστα εκ των οποίων έχουν προταθεί και από φορείς της αγοράς (πχ επέκταση του θεσμού της διευθέτησης και σε άλλες περιπτώσεις παράβασης, επέκταση του θεσμού των δεσμεύσεων και σε συγκεντρώσεις που εξετάζονται υπό το πρίσμα της α’ Φάσης).
Επίσης, σε ό,τι αφορά την αντικατάσταση του άρθρου 20 του ν. 3959/2011, σημειώνονται τα εξής : Προκρίνεται αντί της στελέχωσης με δικηγόρους με έμμισθη εντολή, η στελέχωση του Γραφείου Νομικής Υποστήριξης από στελέχη του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, κατά το πρότυπο που εν γένει επικρατεί στους φορείς του Δημοσίου και για το λόγο αυτό προτείνεται η σχετική ρύθμιση, η οποία θα αποτελεί και οικονομικότερη λύση για την Επιτροπή Ανταγωνισμού, σε σύγκριση τόσο με την υφιστάμενη επί μακρόν κατάσταση (ad hoc ανάθεση σε δικηγόρους) όσο και με τη μελλοντική στελέχωση του Γραφείου Νομικής Υποστήριξης από δικηγόρους με έμμισθη εντολή.
Τέλος, από τη διάταξη του άρθρου 8 παρ. 2 του ν. 3959/2011 αντικαθίσταται η φράση «, μέσα σε ένα μήνα από τη γνωστοποίηση,», ενώ και οι λοιπές αλλαγές που τίθενται αναφορικά με προθεσμίες (πχ αντικατάσταση επιστολής διημέρου του άρθρου 8 παρ. 12) αποβλέπουν ιδίως στη βελτιστοποίηση της διαδικασίας αξιολόγησης των συγκεντρώσεων.»
ΙΙΙ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011, «αα) Η Αρχή γνωμοδοτεί επί των διατάξεων σχεδίων νόμων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις πριν από την κατάθεση τους στη Βουλή. Αν ο αρμόδιος Υπουργός διαφωνεί με τη γνώμη της Αρχής, η Αρχή δύναται να συγκαλεί συσκέψεις, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της και εκπροσώπων όλων των συναρμόδιων Υπουργείων με σκοπό την ανταλλαγή και σύγκλιση των απόψεων. Στις εν λόγω συσκέψεις η Αρχή και κάθε συναρμόδιος Υπουργός μπορούν να ζητούν τη συμμετοχή ανεξάρτητων τρίτων, ειδικών σε θέματα δημοσίων συμβάσεων. Οι συσκέψεις αυτές πραγματοποιούνται σε διάστημα δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την περιέλευση της πρόσκλησης της Αρχής στους συμμετέχοντες. Η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αυτής δεν κωλύει τη συνέχιση της διαδικασίας ψήφισης του σχεδίου νόμου. Αν δεν αρθεί η διαφωνία μεταξύ του αρμόδιου Υπουργού και της Αρχής, στη γνώμη της Αρχής προσαρτάται έκθεση του Υπουργού στην οποία περιλαμβάνεται και ειδική αιτιολόγηση κάθε απόκλισης από το περιεχόμενο της γνώμης. Τα εν λόγω έγγραφα συνοδεύουν τα σχέδια νόμων κατά την κατάθεση τους στη Βουλή και αναρτώνται με επιμέλεια της Αρχής στην ιστοσελίδα της. Σε περίπτωση απόκλισης του σχεδίου νόμου από τη γνώμη της Αρχής, η αρμόδια επιτροπή της Βουλής δύναται να καλεί, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, σε ακρόαση τον Πρόεδρο της Αρχής ».
Οι υποβληθείσες στην Αρχή διατάξεις, ως παρατίθενται ανωτέρω (υπό ΙI), δεν περιλαμβάνουν ρυθμίσεις που άπτονται των δημοσίων συμβάσεων, πλην της διάταξης που προστίθεται στην παρ. 1 του άρθρου 39 του ν. 3959/2011 και αφορά την απευθείας πρόσβαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού στο Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων – ΚΗΜΔΗΣ, καθώς επίσης και στο Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων – ΕΣΗΔΗΣ και η ο οποία, ως εκ τούτου, εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης κατ’ άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011.
ΙV. Σχετικές διατάξεις
1. Άρθρο 39 του ν. 3959/2011 «Διεξαγωγή ερευνών» «1. Για τη διαπίστωση των παραβάσεων των άρθρων 1, 2 και 5 μέχρι 10 και για την εφαρμογή του άρθρου 11, καθώς και για τη διαπίστωση παραβάσεων των άρθρων 101 και 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι εντεταλμένοι υπάλληλοι της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού ασκούν εξουσίες φορολογικού ελεγκτή και έχουν την αρμοδιότητα ιδίως:
α) να ελέγχουν κάθε είδους και κατηγορίας βιβλία, στοιχεία και λοιπά έγγραφα των επιχειρήσεων και ενώσεων επιχειρήσεων, καθώς και την ηλεκτρονική εμπορική αλληλογραφία των επιχειρηματιών, διοικητών, διευθυνόντων συμβούλων, διαχειριστών και γενικά εντεταλμένων τη διοίκηση ή διαχείριση προσώπων, καθώς και του προσωπικού των επιχειρήσεων ή ενώσεων επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως της μορφής αποθήκευσης τους, και οπουδήποτε και εάν αυτά φυλάσσονται και να λαμβάνουν αντίγραφα ή αποσπάσματα τους.
β) να προβαίνουν σε κατασχέσεις βιβλίων, εγγράφων και άλλων στοιχείων, καθώς και ηλεκτρονικών μέσων αποθήκευσης και μεταφοράς δεδομένων, τα οποία αποτελούν επαγγελματικές πληροφορίες.
γ) να ελέγχουν και να συλλέγουν πληροφορίες και δεδομένα κινητών τερματικών, φορητών συσκευών, καθώς και των εξυπηρετητών τους σε συνεργασία με τις αρμόδιες κατά περίπτωση αρχές, που βρίσκονται μέσα ή έξω από τις κτιριακές εγκαταστάσεις των ελεγχόμενων επιχειρήσεων ή ενώσεων αυτών
δ) να ενεργούν έρευνες στα γραφεία και τους λοιπούς χώρους και τα μεταφορικά μέσα των επιχειρήσεων ή ενώσεων επιχειρήσεων
ε) να σφραγίζουν οποιονδήποτε επαγγελματικό χώρο. βιβλία ή έγγραφα, κατά την περίοδο που διενεργείται ο έλεγχος και στο μέτρο των αναγκών αυτού.
στ) να ενεργούν έρευνες στις κατοικίες των επιχειρηματιών, διοικητών, διευθυνόντων συμβούλων, διαχειριστών και γενικά εντεταλμένων τη διοίκηση ή διαχείριση προσώπων, καθώς και του προσωπικού των επιχειρήσεων ή ενώσεων επιχειρήσεων, εφόσον υπάρχουν εύλογες υπόνοιες, ότι φυλάσσονται εκεί βιβλία ή άλλα έγγραφα που συνδέονται με την επιχείρηση και το αντικείμενο του ελέγχου.
ζ) να λαμβάνουν, κατά την κρίση τους, ένορκες ή ανωμοτί καταθέσεις, με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 212 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, και να ζητούν από κάθε αντιπρόσωπο ή μέλος του προσωπικού της επιχείρησης ή ένωσης επιχειρήσεων, επεξηγήσεις για τα γεγονότα ή τα έγγραφα που σχετίζονται με το αντικείμενο και το σκοπό του ελέγχου και να καταγράφουν τις σχετικές απαντήσεις.
Η διαδικασία συλλογής, φύλαξης και επεξεργασίας ηλεκτρονικών αρχείων και αλληλογραφίας, που συλλέγονται για τους σκοπούς του παρόντος νόμου, καθορίζεται με απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού.
Κατά την άσκηση των εξουσιών τους, σύμφωνα με τις περιπτώσεις α` μέχρι ζ`, οι υπάλληλοι Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού τηρούν τις διατάξεις του άρθρου 9 του Συντάγματος για το άσυλο της κατοικίας.»
2. Άρθρο 14 του ν. 4013/2011 «Αρμοδιότητες της Επιτροπής Ανταγωνισμού»
[…..] 3. Όλες οι δημόσιες υπηρεσίες και αρχές, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, καθώς και οι φορείς που ανήκουν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, κατά τις διατάξεις του ν. 1892/1990 (Α` 101), υποχρεούνται να υποβοηθούν το έργο της Επιτροπής Ανταγωνισμού, ύστερα από σχετική έγγραφη αίτηση του Προέδρου της, παρέχοντας ιδίως τη συνδρομή τους στο πλαίσιο της διεξαγωγής των ερευνών κατά το άρθρο 39 με τη συλλογή και Παροχή πληροφοριών και στοιχείων σχετικά με:
α) την εξέλιξη, διάρθρωση και τις τάσεις της εγχώριας κατανάλωσης, την οργάνωση και δομή κλάδων της αγοράς, καθώς και τις συνθήκες ανταγωνισμού κάθε κλάδου.
β) την κατάρτιση πινάκων διακλαδικών κοστολογικών σχέσεων και δεικτών
γ) την παρακολούθηση του βαθμού συγκέντρωσης των επιχειρήσεων, κατά κλάδο οικονομικής δραστηριότητας ή την ύπαρξη εναρμονισμένων πρακτικών και τη διερεύνηση καταχρηστικής συμπεριφοράς της δεσπόζουσας θέσης επιχειρήσεων
δ) την παρακολούθηση της εκτέλεσης των αποφάσεων της Επιτροπής Ανταγωνισμού που εκδίδονται βάσει του παρόντος νόμου, καθώς και των δικαστικών αποφάσεων που εκδίδονται στις περιπτώσεις προσβολής των προηγούμενων αποφάσεων.
3 . Άρθρο 2 Ορισμοί (άρθρο 2 και άρθρο 33 παρ. 1 εδάφιο β΄ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ) του ν. 4412/2016
1. Για τους σκοπούς του παρόντος εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί: [….] 32) ως «Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ)» νοείται το Ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα, το οποίο περιλαμβάνει όλα τα αναγκαία στοιχεία για τον προγραμματισμό και τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων και συμβάσεων, κατά την έννοια της διάταξης της περίπτωσης 5 της παρούσας παραγράφου, με τη χρήση και εφαρμογή Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), [….] 34) ως «Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ)» νοείται το πληροφοριακό σύστημα, που αποτελεί μέρος του Ε.Σ.Η.Δ.Η.Σ. και έχει ως σκοπό τη συλλογή, επεξεργασία και δημοσιοποίηση στοιχείων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις και στις συμβάσεις, κατά την έννοια της διάταξης της περίπτωσης 5 της παρούσας παραγράφου, σύμφωνα με το άρθρο 11 του ν. 4013/2011 (Α΄ 204) και το άρθρο 38,
4. Άρθρο 38 του ν. 4412/2016 «Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (Κ.Η.Μ.ΔΗ.Σ.)»
1. Το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων («ΚΗΜΔΗΣ»), που συστάθηκε με το άρθρο 11 του ν. 4013/2011 στο Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού (Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή), έχει ως σκοπό τη συλλογή, την επεξεργασία και τη δημοσιοποίηση στοιχείων αναφορικά με τις συμβάσεις του παρόντος Βιβλίου, οι οποίες συνάπτονται γραπτώς, προφορικώς ή με ηλεκτρονικά μέσα από αναθέτουσες αρχές και ΚΑΑ, εκτιμώμενης αξίας ίσης ή ανώτερης του ποσού των χιλίων (1.000) ευρώ (άνευ ΦΠΑ) και ανεξαρτήτως διαδικασίας ανάθεσης. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και του καθ’ ύλην συναρμόδιου Υπουργού μπορούν να ορίζονται ειδικότερα οι συμβάσεις που εξαιρούνται από το πεδίο εφαρμογής του παρόντος άρθρου.
2. Η λειτουργία του ΚΗΜΔΗΣ τελεί υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του ν. 2472/1997 (Α΄50) και των άρθρων 21 και 257. Η πρόσβαση στα στοιχεία του ΚΗΜΔΗΣ πραγματοποιείται με την επιφύλαξη των διατάξεων για την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και των κρατικών απορρήτων που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία, των κανόνων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, καθώς και του εταιρικού ή άλλου απορρήτου που προβλέπεται σε ειδικότερες διατάξεις.
3. Στο ΚΗΜΔΗΣ καταχωρίζονται από τις αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς και τις ΚΑΑ ηλεκτρονικά στοιχεία των ακόλουθων σταδίων για όλες τις συμβάσεις της παραγράφου 1: α) των πρωτογενών και των εγκεκριμένων αιτημάτων, δηλαδή των αποφάσεων ανάληψης υποχρέωσης ή/και των αποφάσεων αρμοδίου οργάνου για τη δέσμευση πίστωσης, β) της προκήρυξης και της διακήρυξης, γ) της απόφασης ανάθεσης ή κατακύρωσης, δ) του συμφωνητικού και ε) το χρηματικό ένταλμα ή κάθε άλλο παραστατικό που αντιστοιχεί σε αυτό για τους φορείς που δεν εμπίπτουν στον ν. 4270/2014 (A΄143).
4. Η καταχώριση περιλαμβάνει, κατά περίπτωση, τουλάχιστον τα ακόλουθα επιμέρους στοιχεία: […..]. Όσα από τα παραπάνω στοιχεία και έγγραφα αποτελούν αντικείμενο ανάρτησης στο «Πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ», σύμφωνα με το ν. 3861/2010 (Α΄112), όπως ισχύει, δεν καταχωρίζονται πρωτογενώς στο «Πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ», αλλά αντλούνται αυτόματα από το ΚΗΜΔΗΣ.
5. Για λόγους εθνικής ασφάλειας, τα στοιχεία των παραγράφων 3 και 4, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που ορίζεται από την απόφαση της παρ. 6, που αφορούν στις ένοπλες δυνάμεις, καταχωρίζονται σε διαβαθμισμένο πληροφοριακό σύστημα, με την επιφύλαξη της τήρησης των κανονισμών ασφάλειας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Για λόγους εθνικής ασφάλειας, τα στοιχεία των παραγράφων 3 και 4, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που ορίζεται από την υπουργική απόφαση της παρ. 6, που αφορούν στην Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ), καταχωρίζονται σε διαβαθμισμένο πληροφοριακό σύστημα, με την επιφύλαξη της τήρησης των κανονισμών ασφάλειας του Υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης. Για λόγους εθνικής ασφάλειας, τα στοιχεία των παραγράφων 3 και 4, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο που ορίζεται από την υπουργική απόφαση της παρ. 6, που αφορούν σε συμβάσεις που συνάπτονται από τις Υπηρεσίες του Υπουργείου Εξωτερικών και χαρακτηρίζονται ως απόρρητες ή η σύναψη και εκτέλεσή τους πρέπει να συνοδεύονται από ιδιαίτερα μέτρα ασφαλείας καταχωρίζονται σε διαβαθμισμένο πληροφοριακό σύστημα, με την επιφύλαξη της τήρησης των κανονισμών ασφάλειας του Υπουργείου Εξωτερικών. Με κοινή απόφαση του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού και του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, ρυθμίζονται ο τρόπος υποβολής των στοιχείων, η πρόσβαση σε αυτά, καθώς και κάθε άλλο αναγκαίο ζήτημα για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου.
6. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και του καθ΄ύλην αρμόδιου Υπουργού στις περιπτώσεις της παρ. 5, ρυθμίζονται ειδικότερα θέματα που αφορούν στη λειτουργία και διαχείριση του ΚΗΜΔΗΣ, το δικτυακό τόπο τήρησής του, τη δομή, το περιεχόμενο και την πρόσβαση σε αυτό, και τα επίπεδα διαβάθμισης, τη διαδικασία έκδοσης κωδικών ηλεκτρονικής καταχώρισης, τα κατά περίπτωση καταχωριζόμενα στοιχεία, το χρόνο καταχώρισης αυτών, τα κατά περίπτωση υπόχρεα πρόσωπα για την καταχώριση και τα αρμόδια όργανα για τον έλεγχο της προσήκουσας τήρησής του, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα. [….]
7. […..]
8. Η καταχώριση δημοσίων συμβάσεων στο ΚΗΜΔΗΣ, καθώς και η αναφορά του Αριθμού Διαδικτυακής Ανάρτησης Μητρώου (ΑΔΑΜ), αποτελούν στοιχεία της κανονικότητας της δαπάνης, με την έννοια ότι η ύπαρξη ΑΔΑΜ εξομοιώνεται με δικαιολογητικό που απαιτείται κατά την παρ. 2 του άρθρου 91 του ν. 4270/2014 (Α΄143). Αρκεί η επίκληση του ΑΔΑΜ για την αυτεπάγγελτη αναζήτηση των πράξεων που καταχωρίζονται τόσο κατά τη διεκπεραίωση υποθέσεων των διοικούμενων όσο και κατά την επικοινωνία μεταξύ φορέων του Δημοσίου. Η έκδοση ξεχωριστών ΑΔΑΜ αφορά στα έγγραφα που καταχωρίζονται στο ΚΗΜΔΗΣ.
9. […..]
10. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα δύνανται να ρυθμίζονται θέματα που αφορούν τη διασύνδεση και τη διαλειτουργικότητα του ΚΗΜΔΗΣ με το Μητρώο Δεσμεύσεων του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα παρακολούθησης συγχρηματοδοτούμενων έργων, καθώς και με κάθε άλλο πληροφοριακό σύστημα που κρίνεται απαραίτητο για την παρακολούθηση από τις υπηρεσίες του Δημοσίου των δημοσίων συμβάσεων για ελεγκτικούς, δημοσιονομικούς, στατιστικούς και λοιπούς σκοπούς.
5. Άρθρο 260 του ν. 4412/2016 «Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ)»
Για τη συλλογή, επεξεργασία και δημοσιοποίηση στοιχείων αναφορικά με τις συμβάσεις του παρόντος Βιβλίου (άρθρα 222 έως 338) εφαρμόζεται αναλόγως το άρθρο 38.
6. Άρθρο 11 ν. 4013/2011 «Σύσταση Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων»
[….] 4. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, ρυθμίζονται θέματα που αφορούν τη διασύνδεση των αναφερομένων στην προηγούμενη παράγραφο μητρώων, καθώς και τη διασύνδεση του Μητρώου με κάθε άλλο μητρώο που τηρείται από τις υπηρεσίες του Δημοσίου για την παρακολούθηση της πορείας ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων για ελεγκτικούς, δημοσιονομικούς και στατιστικούς σκοπούς.
[…..]
7. Η πρόσβαση στα στοιχεία του Μητρώου πραγματοποιείται με την επιφύλαξη των διατάξεων για την προστασία του ατόμου από την επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και τυχόν κρατικών απορρήτων που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία, των κανόνων πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, καθώς και εταιρικού ή άλλου απορρήτου που προβλέπεται σε ειδικότερες διατάξεις.
7. Η υπ’ αριθμ. 57564/22.05.2017 Απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης (ΦΕΚ Β’ 1781/23.05.2017) με θέμα : «Ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων λειτουργίας και διαχείρισης του Κεντρικού Ηλεκτρονικού Μητρώου Δημοσίων Συμβάσεων (ΚΗΜΔΗΣ) του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης.»
Άρθρο 4 «Επίπεδα διαβάθμισης και έκδοση κωδικών ηλεκτρονικής καταχώρισης» : 1. Το ΚΗΜΔΗΣ υποστηρίζει διαβαθμισμένη πρόσβαση με την απόδοση διαφορετικών δικαιωμάτων χρήσης στις αντίστοιχες κατηγορίες χρηστών από τη Διεύθυνση Ανάπτυξης και Τεχνικής Στήριξης ΕΣΗΔΗΣ της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων και Προμηθειών της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή (ΓΓΕκΠΚ) ως κατωτέρω:
α) Απλοί Χρήστες του ΚΗΜΔΗΣ: Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει ιδιώτες, επιχειρήσεις, οικονομικούς και άλλους φορείς που επιθυμούν να ενημερωθούν για το ΚΗΜΔΗΣ και να επικοινωνήσουν με τα αρμόδια στελέχη της αρμόδιας Διεύθυνσης της ΓΓΕκΠΚ. Η πρόσβαση τους στο ΚΗΜΔΗΣ πραγματοποιείται μέσω της διαδικτυακής πύλης του ΕΣΗΔΗΣ και δεν απαιτεί ειδικές διαδικασίες εγγραφής, ταυτοποίησης και αναγνώρισης τους. Οι ανωτέρω χρήστες έχουν πρόσβαση αποκλειστικά και μόνο στον ελεύθερα προσβάσιμο χώρο, όπως ορίζεται κάτωθι. Ελεύθερα προσβάσιμος χώρος: πρόκειται για τις σελίδες της διαδικτυακής πύλης του ΕΣΗΔΗΣ στις οποίες η πρόσβαση επιτρέπεται ελεύθερα στο ενδιαφερόμενο κοινό. Στο χώρο αυτόν δημοσιεύονται, μεταξύ άλλων, γενικές πληροφορίες σχετικά με δημόσιες συμβάσεις, και ειδικότερα όσον αφορά το ΚΗΜΔΗΣ στοιχεία δημοσίων συμβάσεων των αναθετουσών αρχών/αναθετόντων φορέων που σχετίζονται με πρωτογενή και εγκεκριμένα αιτήματα, προκηρύξεις και διακηρύξεις, αναθέσεις και κατακυρώσεις, συμφωνητικά (συμβάσεις) και εντολές πληρωμών για την προμήθεια αγαθών, υπηρεσιών και δημοσίων έργων, β) Πιστοποιημένοι χρήστες των αναθετουσών αρχών/ αναθετόντων φορέων και Κεντρικών Αρχών Αγορών: η ομάδα αυτή περιλαμβάνει στελέχη των αναθετουσών αρχών/ αναθετόντων φορέων και Κεντρικών Αρχών Αγορών που πραγματοποιούν καταχωρίσεις πράξεων σχετικά με δημόσιες συμβάσεις στο ΚΗΜΔΗΣ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, με τα σχετικά δικαιώματα πρόσβασης που έχουν αιτηθεί και τους έχουν αποδοθεί από την Διεύθυνση Ανάπτυξης και Τεχνικής Στήριξης ΕΣΗΔΗΣ. γ) Πιστοποιημένοι χρήστες της ΓΓΕκΠΚ: η ομάδα αυτή περιλαμβάνει στελέχη της Διεύθυνσης Ανάπτυξης και Τεχνικής Υποστήριξης ΕΣΗΔΗΣ που πραγματοποιούν λειτουργίες σχετικά με την επιχειρησιακή υποστήριξη και διαχείριση του ΚΗΜΔΗΣ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους. δ) Διαχειριστές ΚΗΜΔΗΣ: η ομάδα αυτή περιλαμβάνει στελέχη της Διεύθυνσης Ανάπτυξης και Τεχνικής Υποστήριξης ΕΣΗΔΗΣ που έχουν αυξημένα δικαιώματα πρόσβασης και διαχείρισης στους σχετικούς πόρους και υποδομές του ΚΗΜΔΗΣ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, ανάλογα με τα δικαιώματα πρόσβασης τους.
8. Η υπ’αριθμ. 56902/215/19.05.2017 Απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης (ΦΕΚ Β’ 1924/02.06.2017) με θέμα “Τεχνικές λεπτομέρειες και διαδικασίες λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.).”
Άρθρο 4 «Δικαιώματα χρήσης, και τρόπος πρόσβασης» : 1. Στο Σύστημα εφαρμόζεται συγκεκριμένη πολιτική ασφαλείας και κατάλληλες τεχνικές ασφάλειας διαχείρισης των δεδομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 37 και του άρθρου 259 του ν.4412/2016.
2. Το Σύστημα υποστηρίζει διαβαθμισμένη πρόσβαση με την απόδοση διαφορετικών δικαιωμάτων χρήσης στις αντίστοιχες κατηγορίες χρηστών από τη Διεύθυνση Ανάπτυξης και Τεχνικής Στήριξης ΕΣΗΔΗΣ της Γενικής Διεύθυνσης Δημοσίων Συμβάσεων και Προμηθειών της ΓΓΕΠΚ ως κατωτέρω: [….] 2.5 Πιστοποιημένοι χρήστες ελεγκτικών και εποπτικών αρχών: η ομάδα αυτή περιλαμβάνει στελέχη ελεγκτικών και εποπτικών αρχών που πραγματοποιούν λειτουργίες σχετικά με δημόσιες συμβάσεις μέσω του Συστήματος, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, ανάλογα με τα δικαιώματα πρόσβασης που έχουν αιτηθεί και τους έχουν αποδοθεί από την Διεύθυνση Ανάπτυξης και Τεχνικής Στήριξης ΕΣΗΔΗΣ, καθώς και τον σχετικό Κανονισμό Ασφαλείας του.
9. Η υπ’αριθμ117384/31.10.2017 Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης - Υποδομών και Μεταφορών (ΦΕΚ Β' 3821/31/10/2017) με θέμα : «Ρυθμίσεις τεχνικών ζητημάτων που αφορούν την ανάθεση των Δημοσίων Συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών με χρήση των επιμέρους εργαλείων και διαδικασιών του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.)»,
Άρθρο 4 Δικαιώματα χρήσης και τρόπος πρόσβασης : 1. Στο παρόν άρθρο ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες που αφορούν στα δικαιώματα χρήσης και τον τρόπο πρόσβασης των χρηστών στο υποσύστημα. 2. Το υποσύστημα δια του Συστήματος υποστηρίζει διαβαθμισμένη πρόσβαση με την απόδοση διαφορετικών δικαιωμάτων χρήσης στις αντίστοιχες κατηγορίες χρηστών από τον Διαχειριστή του υποσυστήματος , σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην υπ’ αριθμ. 56902/215/ 19-5-2017 υπουργική απόφαση «Τεχνικές Λεπτομέρειες και διαδικασίες λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ)» (ΦΕΚ 1924 Β΄) και τα ειδικώς αναφερόμενα κατωτέρω: […..] 2.5 Πιστοποιημένοι χρήστες ελεγκτικών και εποπτικών αρχών: Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει στελέχη ελεγκτικών και εποπτικών Αρχών που πραγματοποιούν λειτουργίες σχετικά με δημόσιες συμβάσεις μέσω του υποσυστήματος, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, ανάλογα με τα δικαιώματα πρόσβασης που οι ελεγκτικοί Μηχανισμοί έχουν αιτηθεί και τους έχουν αποδοθεί από το Διαχειριστή του υποσυστήματος, καθώς και τον σχετικό Κανονισμό Ασφαλείας του»
Άρθρο 5 Διαδικασία εγγραφής Ισχύουν τα αναφερόμενα στην υπ’ αριθμ. 56902/215/ 19-5- 2017 υπουργική απόφαση «Τεχνικές Λεπτομέρειες και διαδικασίες λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΣΗΔΗΣ)» (ΦΕΚ 1924 Β΄) και τα ειδικώς αναφερόμενα κατωτέρω: 1. Η χορήγηση των ανωτέρω δικαιωμάτων, ειδικότερα των περιπτώσεων 2.2, 2.3, 2.4, 2.5, 2.6, 2.7 και 2.8 του άρθρου 4, πραγματοποιείται μέσω εγγραφής στο Σύστημα με την κατωτέρω διαδικασία: 1.1 Οι Αναθέτουσες Αρχές/Αναθέτοντες Φορείς, Ελεγκτικοί Μηχανισμοί κ.λπ. αιτούνται την εγγραφή των στελεχών τους (Χειριστής, Μέλη Επιτροπής Διαγωνισμού, Ελεγκτές κ.λπ.) παρέχοντας τις απαραίτητες πληροφορίες και αποδεχόμενοι τους όρους χρήσης του Συστήματος. Ο αρμόδιος Διαχειριστής του υποσυστήματος ταυτοποιεί τους χρήστες μέσω του Προγράμματος ΔΙΑΥΓΕΙΑ και αποδίδει σε αυτούς τα απαραίτητα διαπιστευτήρια και δικαιώματα πρόσβασης και χρήσης του υποσυστήματος. Ο αρμόδιος Διαχειριστής του υποσυστήματος, σε περίπτωση που οι Αναθέτουσες Αρχές/Αναθέτοντες Φορείς δεν υποχρεούνται να διαθέτουν κωδικούς πρόσβασης στο Πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ, ταυτοποιεί τους χρήστες βάσει παρεχόμενων στοιχείων ταυτοποίησης (π.χ. Μέλη Επιτροπών Διαγωνισμού που δεν ανήκουν σε Αναθέτουσα Αρχή).
V. Επί της νομιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεων
1. Το ΚΗΜΔΗΣ συστάθηκε με το άρθρο 11, παρ. 1 του ν. 4013/2011, με σκοπό «τη συλλογή, επεξεργασία και δημοσιοποίηση στοιχείων, που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις….», ως εργαλείο, δηλαδή το οποίο επιτρέπει στο κράτος να δημιουργήσει ένα «περιβάλλον «εσωτερικής αγοράς», στο οποίο κάθε διοικητική πρωτοβουλία που οδηγεί σε δαπάνη που αποβλέπει σε εκτέλεση έργου, προμήθεια αγαθών ή παροχή υπηρεσιών θα δημοσιοποιείται και θα παρακολουθείται συστηματικά ήδη από το στάδιο γνωστοποίησης έως τη σύναψη και εκτέλεση της σχετικής σύβασης. Πέρα από τη συμβολή του στην παρακολούθηση της εκτέλεσης των δαπανών, και µέσω της έγκαιρης δημοσιοποίησης των τεχνικών προδιαγραφών των αιτημάτων προμηθειών βάσει συγκεκριμένων και κοινώς αποδεκτών προτύπων, το Κεντρικό Ηλεκτρονικό Μητρώο Δημοσίων Συβάσεων θα συμβάλει στη διαφάνεια και την ομαλότερη λειτουργία του ανταγωνισμού, µε σημαντικά προσδοκώμενα οφέλη όσον αφορά το κόστος προμήθειας αγαθών και υπηρεσιών από το Δημόσιο.».
Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι η ύπαρξη και λειτουργία του ΚΗΜΔΗΣ, σκοπεί αφ’ενός στην επίτευξη διαφάνειας στις διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων και αφ’ετέρου στην παροχή του συνόλου της σχετικής πληροφορίας στους εμπλεκόμενους φορείς για ελεγκτικούς, δημοσιονομικούς και στατιστικούς σκοπούς.
2. Με την παρ. 4 του ως άνω άρθρου παρέχεται η εξουσιοδότηση στους συναρμόδιους Υπουργούς να προβούν στη ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων που αφορούν τη διασύνδεση του ΚΗΜΔΗΣ με άλλα μητρώα που τηρούνται από το Ελληνικό Δημόσιο για την παρακολούθηση της πορείας ανάθεσης και εκτέλεσης των δημοσίων συμβάσεων για ελεγκτικούς, δημοσιονομικούς και στατιστικούς σκοπούς […..], ενώ περαιτέρω, οι τεχνικές λεπτομέρειες και διαδικασίες λειτουργίας των υποσυστημάτων του Εθνικού Συστήματος Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων (Ε.Σ.Η.ΔΗ.Σ.) «Προμηθειών - Γενικών Υπηρεσιών» και «Δημοσίων ‘Έργων», οι οποίες ρυθμίστηκαν με τις υπ’αριθμ. ΥΑ 56902/215 και ΚΥΑ 117384/26.10.2017, αντίστοιχα, προβλέπουν την απόδοση διαφορετικών δικαιωμάτων χρήσης στις αντίστοιχες κατηγορίες χρηστών. Ειδικότερα, προβλέπεται ελεύθερη πρόσβαση (χωρίς εγγραφή / ταυτοποίηση / αναγνώριση) στον ελεύθερα προσβάσιμο χώρο, στον οποίο αναρτώνται γενικές πληροφορίες ενώ απαιτείται πιστοποίηση για τους χρήστες του συστήματος, όπως αυτοί παρατίθενται αναλυτικά με τα δικαιώματα που απαιτούνται για την άσκηση των αρμοδιοτήτων εκάστου, διακρινόμενοι σε : α) Πιστοποποιημένους Χρήστες ΓΓΥ, β) Πιστοποποιημένους Χρήστες ΓΓΕΠΚ, γ) Πιστοποιημένους Χρήστες ΚΑΑ και ΕΚΑΑ, δ) Πιστοποποιημένους Χρήστες ελεγκτικών και εποπτικών αρχών, ε) Πιστοποποιημένους Χρήστες Αναθετουσών Αρχών, στ) Πιστοποποιημένους Χρήστες γνωμοδοτικών οργάνων, ζ) .Πιστοποιημένους Οικονομικούς Φορείς και η) Χρήστες τoυ Διαχειριστή του Συστήματος / Υποσυστήματος.
Στο πλαίσιο αυτό, οι ελεγκτικές και εποπτικές αρχές δύνανται να αιτηθούν την απόδοση από το Διαχειριστή του Συστήματος / Υποσυστήματος, δικαιωμάτων πρόσβασης, ως χρήστες της κατηγορίας της υπό στοιχεία 2.5 παραγράφου «Πιστοποιημένοι Χρήστες ελεγκτικών και εποπτικών αρχών», ακολουθώντας τη διαδικασία που περιγράφεται στο άρθρο 5 «Διαδικασία Εγγραφής».
Κατά συνέπεια, οι ελεγκτικές και εποπτικές αρχές, ήδη από την κείμενη νομοθεσία δικαιούνται να αιτηθούν από το Διαχειριστή του Συστήματος την απόδοση των σχετικών δικαιωμάτων πρόσβασης που εξυπηρετούν την αρμοδιότητά τους. Σε κάθε περίπτωση, ασχέτως των τεχνικών ή άλλων λεπτομερειών για τη ρύθμιση των οποίων ενδεχομένως απαιτείται η έκδοση ειδικών κανονιστικών πράξεων, η υπό εξέταση διάταξη δεν αντίκειται στους κανόνες της Ένωσης για τις δημόσιες συμβάσεις και δεν είναι ασύμβατη με το υφιστάμενο εθνικό νομικό πλαίσιο των δημοσίων συμβάσεων.
VI. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Κατόπιν όλων των ανωτέρω η Αρχή διατυπώνει θετική γνώμη, σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ’ υποπερ. (αα) του ν.4013/2011, επί των προτεινόμενων τροποποιήσεων του ν. 3959/2011 (ΦΕΚ Α΄ 93/20.04.2011) «Προστασία του ελεύθερου ανταγωνισμού».
Αθήνα, 27 Ιουνίου 2019
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
Ο Αντιπρόεδρος
Αδάμ Καραγλάνης