ΓνωμΕΑΑΔΗΣΥ Α14/2018 Διατύπωση γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011, επί νομοθετικών διατάξεων που προτείνονται από τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης.

ΓΝΩΜΗ Α14/2018
ΑΔΑ: Ω5ΙΗΟΞΤΒ-ΗΤ1
ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΝΙΑΙΑ
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
(άρθρου 2, παρ. 2, περ. γ, υποπερ. (αα) του Ν.4013/2011)
Η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Στην Αθήνα σήμερα την 29η Νοεμβρίου του έτους δύο χιλιάδες δέκα οκτώ (2018) ημέρα Πέμπτη και ώρα 9:30 π.μ. και επί της οδού Κεφαλληνίας 45 και Κομνά Τράκα, όπου και τα γραφεία της, συνήλθε η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ σε συνεδρίαση μετά από σχετική πρόσκληση του Προέδρου της, η οποία γνωστοποιήθηκε νομίμως σε όλα τα μέλη της Αρχής.
Από τα προσκληθέντα μέλη της Αρχής παρέστησαν κατά την συνεδρίαση τα ακόλουθα:
Πρόεδρος: Γεώργιος Καταπόδης
Αντιπρόεδρος: Χριστίνα Μπουσουλέγκα
Μέλη: Κωνσταντίνος Βαρδακαστάνης Δημήτριος Σταθακόπουλος Ερωφίλη Χριστοβασίλη
Τα λοιπά τακτικά και αναπληρωματικά μέλη, καίτοι προσκληθέντα, δεν προσήλθαν.
Γραμματέας: Μαρία Αντωνοπούλου, ΠΕ Διοικητικού – Οικονομικού.
Εισηγήτρια: Ειρήνη Στρογγύλη, Νομικός, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης παρέστησαν η εισηγήτρια, Ειρήνη Στρογγύλη, η Προϊσταμένη του Τμήματος Γνωμοδοτήσεων Χριστίνα Καξιρή καθώς και η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Νομικών Υπηρεσιών, Μίνα Καλογρίδου, οι οποίες αποχώρησαν πριν την έναρξη της διαδικασίας ψηφοφορίας και της λήψης της απόφασης από τα Μέλη της Αρχής.
Σχετ: 1) Τα υπ’αριθ. πρωτ. εισερχ. 5640 και 5641/30-10-2018, το υπ’αριθ. πρωτ. εισερχ 5877/12-11- 2018 και το υπ’αριθ. πρωτ. Εισερχ. 6009/16-11-2018 ηλεκτρονικά μηνύματα του γραφείου του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης, στα οποία επισυνάπτονται διατάξεις σχεδίων νόμου που αφορούν σε δημόσιες συμβάσεις.
Θέμα: Διατύπωση γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011, επί νομοθετικών διατάξεων που προτείνονται από τον Υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης.
Με τα υπ’ αριθ. πρωτ. εισερχ. 5640/30-10-2018, 5641/30-10-2018, 5877/12-11-2018 και 6009/16-11- 2018 ηλεκτρονικά μηνύματα του γραφείου του Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης διαβιβάσθηκαν στην Αρχή προτεινόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις που σχετίζονται με την ανάθεση και εκτέλεση συμβάσεων της εταιρείας «Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης Α.Ε.», του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, της δημοτικής Ανώνυμης Εταιρείας εταιρείας «Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ελευσίνα 2021» και της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου ΑΕ», αντίστοιχα, συνοδευόμενες από την αιτιολογική τους έκθεση, και διατυπώνεται αίτημα περί παροχής γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011.
Ι. H υποβληθείσα στην Αρχή προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση (α.π. 5640/30-10-2018, όπως συμπληρώθηκε με το α.π. 6098/22-11-2018) η οποία αποτελεί το άρθρο 46 του πολυνομοσχεδίου του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης και πρόκειται να προστεθεί στο τέλος του πρώτου εδαφίου της παρ. 18 του άρθρου 12 του ν. 4109/2013 (ΦΕΚ Α΄ 16/23.01.2013) «Κατάργηση και συγχώνευση νομικών προσώπων του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα - Σύσταση Γενικής Γραμματείας για το συντονισμό του κυβερνητικού έργου και άλλες διατάξεις», όπως ισχύει, και η συνυποβληθείσα αιτιολογική έκθεση έχουν ως εξής:
Α. Προτεινόμενη Διάταξη
Άρθρο 46
Στο τέλος του πρώτου εδαφίου της παρ. 18 του άρθρου 12 του ν. 4109/2013 (Α 16) προστίθεται εδάφιο ως εξής: «και από τις διατάξεις των δημοσίων συμβάσεων και του ν. 4412/2016, όπως αυτός εκάστοτε ισχύει (ΦΕΚ Α 147).
Β. Αιτιολογική έκθεση
Το κείμενο της συνημμένης στην προτεινόμενη διάταξη αιτιολογικής έκθεσης έχει ως εξής:
Σύμφωνα με την παρ. 18 του άρθρου 12 του Ν. 4109/2013 (ΦΕΚ Α 16/2013), όπως αυτή τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με την παράγραφο 3 του άρθρου 18 του Ν. 4368/2016 (ΦΕΚ Α 21/2016), προκύπτει ρητά η βούληση του νομοθέτη να εξαιρέσει τη Δ.Ε.Θ.-HELEXPO Α.Ε. ακόμα και από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα και η αναγκαιότητα να λειτουργήσει αυτή κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Βάσει του Ν. 4412/2016 (Α 147/2016) που ρυθμίζει τις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων, ορίζεται ρητά ότι οι «οργανισμοί δημοσίου δικαίου» είναι υποχρεωμένοι να συνάπτουν τις συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών σύμφωνα με τους κανόνες και τις διαδικασίες του ως άνω νόμου. Όμως, η Δ.Ε.Θ.-HELEXPO Α.Ε. δεν εμπίπτει στην έννοια των «οργανισμών δημοσίου δικαίου», όπως αυτή ορίζεται στον προαναφερθέντα νόμο, γιατί, ακόμα και εάν θεωρηθεί ότι έχει συσταθεί για την κάλυψη αναγκών γενικού συμφέροντος, οι ανάγκες αυτές εμπίπτουν στον βιομηχανικό ή εμπορικό τομέα.
Εν προκειμένω, η Δ.Ε.Θ.-HELEXPO Α.Ε. φέρει η ίδια τον οικονομικό κίνδυνο των δραστηριοτήτων της, έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα, δεν λαμβάνει καμία μορφή δημόσιας ή κρατικής χρηματοδότησης και το σύνολο των οικονομικών της πόρων προέρχεται αποκλειστικά και μόνο από την άσκηση των εμπορικών της δραστηριοτήτων, ενώ δρα σε ανταγωνιστικό περιβάλλον. Για όλους τους παραπάνω λόγους καθίσταται σαφές ότι ο ν. 4412/2016 δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής στην περίπτωση της Δ.Ε.Θ.-HELEXPO Α.Ε. Ενόψει των ανωτέρω κρίνεται αναγκαία η προτεινόμενη τροποποίηση του Ν. 4109/2013 προς το σκοπό της πλήρους αποσαφήνισης του νομικού καθεστώτος που διέπει τη Δ.Ε.Θ.-HELEXPO Α.Ε. όσον αφορά την εφαρμογή του Ν. 4412/2016 και, γενικότερα, την εφαρμογή των διατάξεων περί δημοσίων συμβάσεων έργων, υπηρεσιών και προμηθειών, από τις οποίες και εξαιρείται.
Γ. Συναφείς διατάξεις
1. Στο ν. 4412/16 (ΦΕΚ-147 Α/8-8-16-Διορθ. Σφαλμ. στα ΦΕΚ-200 Α/24-10-16 και ΦΕΚ-206 Α/3-11- 16) : “Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)” προβλέπονται σχετικώς τα κάτωθι :
Άρθρο 1 Αντικείμενο - Πεδίο Εφαρμογής
[...]
2. Ο παρών νόμος θεσπίζει κανόνες: α) για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης δημοσίων συμβάσεων και διαγωνισμών μελετών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου Ι (άρθρα 2 έως 221), β) για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης συμβάσεων και διαγωνισμών μελετών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου ΙΙ (άρθρα 2 και 222 έως 338), γ) για τη διακυβέρνηση, οι οποίοι εφαρμόζονται, σύμφωνα με το Βιβλίο ΙΙΙ (άρθρα 339 έως 344), από τις αναθέτουσες αρχές και τους αναθέτοντες φορείς και δ) για την έννομη προστασία κατά τη σύναψη συμβάσεων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου ΙV (άρθρα 345 έως 374). Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται, με την επιφύλαξη των παραγράφων 3 έως 7, σε όλες τις συμβάσεις των περιπτώσεων α΄ και β΄, ανεξαρτήτως είδους και εκτιμώμενης αξίας αυτών, εκτός αν άλλως ορίζεται στις επιμέρους διατάξεις αυτού.
Άρθρο 2 Ορισμοί
(άρθρο 2 και άρθρο 33 παρ. 1 εδάφιο β΄ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
1. Για τους σκοπούς του παρόντος εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί:
1) α) ως «αναθέτουσες αρχές» νοούνται το κράτος, οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου ή οι ενώσεις μιας ή περισσότερων από αυτές τις αρχές ή ενός ή περισσότερων από αυτούς τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου και οι αναθέτουσες αρχές κατά την έννοια του άρθρου 223 και β) ως «αναθέτοντες φορείς» νοούνται οι αναθέτοντες φορείς κατά την έννοια του άρθρου 224,
2) ως «κεντρικές κυβερνητικές αρχές (ΚΚΑ)», νοούνται οι αναθέτουσες αρχές που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα I του Προσαρτήματος Α΄ και, εφόσον έχουν επέλθει διορθώσεις ή τροποποιήσεις, οι φορείς που τις έχουν διαδεχθεί,
3) ως «μη κεντρικές αναθέτουσες αρχές» νοούνται όλες οι αναθέτουσες αρχές που δεν είναι κεντρικές κυβερνητικές αρχές,
4) ως «οργανισμοί δημοσίου δικαίου» νοούνται οι οργανισμοί που έχουν όλα τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α) έχουν συσταθεί για το συγκεκριμένο σκοπό της κάλυψης αναγκών γενικού συμφέροντος, που δεν έχουν βιομηχανικό ή εμπορικό χαρακτήρα, β) έχουν νομική προσωπικότητα και γ) χρηματοδοτούνται, κατά το μεγαλύτερο μέρος, από τις κρατικές αρχές, τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου ή η διαχείριση των οποίων υπόκειται σε έλεγχο ασκούμενο από τους οργανισμούς αυτούς ή έχουν διοικητικό, διευθυντικό ή εποπτικό συμβούλιο, του οποίου περισσότερο από το ήμισυ των μελών διορίζεται από τις κρατικές αρχές, τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ή από άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου,
[…]
8) ως «δημόσιες συμβάσεις» και ως «συμβάσεις έργων, υπηρεσιών και προμηθειών» νοούνται οι συμβάσεις εξ επαχθούς αιτίας οι οποίες συνάπτονται γραπτώς μεταξύ ενός ή περισσοτέρων οικονομικών φορέων και μιας ή ενός ή περισσοτέρων αναθετουσών αρχών/αναθετόντων φορέων, αντίστοιχα και έχουν ως αντικείμενο την εκτέλεση έργων, την προμήθεια αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών [...]
31) ως «απευθείας ανάθεση» νοείται η διαδικασία ανάθεσης χωρίς εκ των προτέρων δημοσιότητα, στο πλαίσιο της οποίας οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς αναθέτουν στον οικονομικό φορέα της επιλογής τους, κατόπιν έρευνας αγοράς και διαβούλευσης με έναν ή περισσότερους οικονομικούς φορείς, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 118 και 328.
2. Στο άρθρο 12 του ν. 4109/2013 «Κατάργηση και συγχώνευση νομικών προσώπων του Δημοσίου και του ευρύτερου δημόσιου τομέα - Σύσταση Γενικής Γραμματείας για το συντονισμό του κυβερνητικού έργου και άλλες διατάξεις», (Α’ 16), όπως ισχύει, προβλέπονται σχετικώς τα ακόλουθα:
Άρθρο 12
Συγχώνευση των ανωνύμων εταιρειών «Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης Α.Ε.» (Δ.Ε.Θ. Α.Ε.) και «Ελληνικές Εκθέσεις - HELEXPO Α.Ε.» με απορρόφηση της δεύτερης από την πρώτη
1. Οι ανώνυμες εταιρείες με την επωνυμία «Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης Α.Ε.» (Δ.Ε.Θ. Α.Ε.) που συστήθηκε με το άρθρο 1 του ν. 2687/1999 (Α` 39), με Αρ. ΜΑΕ: 42940/62Β/99/0135, και «Ελληνικές Εκθέσεις - HELEXPO Α.Ε.» που συστήθηκε με το άρθρο 2 του ως άνω νόμου, με Αρ. MAE: 08680/062/B/86/0514, συγχωνεύονται με απορρόφηση της δεύτερης από την πρώτη.
2. Η συγχώνευση των ανωτέρω ανωνύμων εταιρειών με απορρόφηση γίνεται σύμφωνα με όσα ορίζονται στις διατάξεις του παρόντος και συμπληρωματικά στα καταστατικά τους, στις διατάξεις των άρθρων 69 έως και 78 του κ.ν. 2190/1920 (37/63 Α`) και του ν. 2166/1993 (Α` 137) και της λοιπής σχετικής νομοθεσίας. Ο ισολογισμός μετασχηματισμού της απορροφώμενης εταιρείας θα συνταχθεί με ημερομηνία 30.6.2012.
3.α. Οι εγκριτικές της συγχωνεύσεως Γενικές Συνελεύσεις πρέπει να έχουν συντελεστεί μέσα σε αποκλειστική προθεσμία δύο (2) μηνών από την έναρξη ισχύος του ν. 4109/2013 (Α` 16), ακόμη και κατά παρέκκλιση των σχετικών διατάξεων περί προθεσμιών και δημοσιότητας του κν. 2190/1920 (Α` 37/63) και του ν. 2166/1993 (Α` 137). Η δε συγχώνευση πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός δυο μηνών (2) από την ολοκλήρωση των προαναφερόμενων Γενικών Συνελεύσεων.
β. Οι προαναφερόμενες ρυθμίσεις ανατρέχουν στο χρόνο έναρξης ισχύος του ν. 4109/2013.
4. Η επωνυμία της απορροφώσας εταιρείας θα είναι «ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α.Ε.» και θα έχει διακριτικό τίτλο «Δ.Ε.Θ. - HELEXPO A.E.».
5. Για τη μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων της απορροφώμενης εταιρείας δεν απαιτούνται οποιεσδήποτε διοικητικές άδειες, εγκρίσεις, βεβαιώσεις, υπεύθυνες δηλώσεις, πιστοποιητικά ή σχεδιαγράμματα. Προκειμένου περί οχημάτων, δεν απαιτείται η μεταφορά των σχετικών αδειών κυκλοφορίας στο όνομα της απορροφώσας εταιρείας.
6. Με την επιφύλαξη των κανόνων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το Καταστατικό, η εισφορά και η μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων της απορροφώμενης εταιρείας, κάθε σχετική πράξη ή συμφωνία που αφορά στην εισφορά ή μεταβίβαση των στοιχείων ενεργητικού ή παθητικού ή άλλων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, καθώς και κάθε εμπράγματου, ενοχικού ή άλλου δικαιώματος, οι μετοχές που θα εκδοθούν, οι αποφάσεις των Γενικών Συνελεύσεων των συγχωνευόμενων εταιρειών, η συμμετοχή στο κεφάλαιο τους, καθώς και κάθε άλλη σύμβαση, συμφωνία ή πράξη, συμβολαιογραφική ή μη, που απαιτείται για τη συγχώνευση, την τροποποίηση του Καταστατικού των συγχωνευόμενων και η δημοσίευση αυτών στο τεύχος Α.Ε. και Ε.Π.Ε. της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως, απαλλάσσονται από οποιονδήποτε φόρο ή τέλος χαρτοσήμου ή άλλο τέλος, εισφορά ή δικαίωμα υπέρ του Δημοσίου ή οποιουδήποτε Ν.Π.Δ.Δ. και ασφαλιστικών οργανισμών ή τρίτων.
7. Τα χρέη της απορροφώμενης εταιρείας έναντι του Δημοσίου, του ΙΚΑ ή άλλων Ασφαλιστικών Ταμείων, τα οποία περιέρχονται στην απορροφώσα εταιρεία, εγγράφονται στις οικονομικές καταστάσεις της και αναλαμβάνονται από αυτή.
8. Με την επιφύλαξη των κανόνων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι αυξήσεις του μετοχικού κεφαλαίου της απορροφώσας εταιρείας απαλλάσσονται από κάθε φόρο, τέλος, τέλος χαρτοσήμου, υπέρ του Δημοσίου ή υπέρ τρίτων. Το ίδιο ισχύει και για την κεφαλαιοποίηση των χρεών των φορέων που συγχωνεύονται, τα οποία είχαν δημιουργηθεί κατά το χρονικό διάστημα πριν από την πραγματοποίηση της συγχώνευσης.
9. Όσον αφορά την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος άρθρου για το Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα ΦΠΑ (ν. 2859/2000), όπως ισχύουν.
10. Για την εξυπηρέτηση των σκοπών του παρόντος ως μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ - HELEXPO Α.Ε.» ορίζονται από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου τα μέλη του Δ.Σ. της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α.Ε.». Τα μέλη του Δ.Σ. των δύο συγχωνευόμενων εταιρειών εντέλλονται και εξουσιοδοτούνται να ενεργήσουν ό,τι είναι απαραίτητο προκειμένου να ολοκληρωθεί η συγχώνευση εντός της προβλεπόμενης στην παράγραφο 3 του παρόντος άρθρου προθεσμίας.
11. […]
12. […]
13. […]
14. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος οι σκοποί της απορροφώσας εταιρίας είναι οι ακόλουθοι:
α) η διοργάνωση εκθέσεων, συνεδρίων, επιχειρηματικών αποστολών και γενικότερα εκδηλώσεων στην Ελλάδα και στην αλλοδαπή, β) η παροχή προς το Ελληνικό Κράτος συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα εκθεσιακής πολιτικής, διοργάνωση εκθέσεων, συνεδρίων και γενικότερα εκδηλώσεων, γ) η ενημέρωση της πολιτείας σχετικά με την εκθεσιακή δραστηριότητα της Χώρας, δ) η διαχείριση και εκμετάλλευση εταιρικών συμμετοχών, ε) η διαχείριση, εκμετάλλευση και ανάπτυξη ακινήτων με κάθε πρόσφορο τρόπο, στ) η διαχείριση εκμετάλλευση και ανάπτυξη εκθεσιακών σημάτων με κάθε πρόσφορο τρόπο, ζ) η διαχείριση και εκμετάλλευση ραδιοφωνικού σταθμού, η) όσοι άλλοι αναφερθούν στο καταστατικό της και ιδιαίτερα εκείνοι που αποβλέπουν στη διατήρηση και ενίσχυση του εθνικού εκθεσιακού της ρόλου και τη λειτουργία των εκθεσιακών της κέντρων.
Για τους σκοπούς αυτούς, η εταιρεία Δ.Ε.Θ. - HELEXPO Α.Ε. μπορεί να συμβάλλεται με νομικά πρόσωπα που μνημονεύονται στις διατάξεις των άρθρων 225 παρ. 1 του ν. 3463/2006 (Λ` 114), 100 παρ. 1 του ν. 3852/2010 (Α` 87) και παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/ 1982 στο πλαίσιο προγραμματικών συμβάσεων για την μελέτη και εκτέλεση έργων και προγραμμάτων, καθώς και για την παροχή συναφών υπηρεσιών. Προγραμματικές συμβάσεις μεταξύ των παραπάνω νομικών προσώπων και της εταιρείας Δ.Ε.Θ. - HELEXPO Α.Ε. που έχουν συναφθεί, θεωρούνται έγκυρες για κάθε συνέπεια.
Για την πραγματοποίηση των σκοπών της και για την προετοιμασία, λειτουργία και υποστήριξη των διαφόρων εκδηλώσεων της η Δ.Ε.Θ. - HELEXPO Α.Ε. δύναται να απασχολεί εθελοντές με ηθικό αντάλλαγμα ή/και καλύπτοντας το κόστος εξόδων σίτισης και μετακινήσεων σύμφωνα με τις διεθνείς πρακτικές.»
15. Η απορροφώσα εταιρία διοικείται από 13μελές Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο αποτελείται από τον Πρόεδρο, τον Διευθύνοντα Σύμβουλο, έναν εκπρόσωπο του εποπτεύοντος Υπουργού Μακεδονίας και Θράκης, έναν εκπρόσωπο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, έναν εκπρόσωπο του Δήμου Θεσσαλονίκης, έναν εκπρόσωπο του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος, έναν εκπρόσωπο του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, έναν εκπρόσωπο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, έναν εκπρόσωπο του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, έναν εκπρόσωπο του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, έναν εκπρόσωπο του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, έναν εκπρόσωπο των εργαζομένων και ένα ακόμη μέλος ως εκπρόσωπο του μετόχου. Σε περίπτωση που ταυτίζεται η ιδιότητα του Προέδρου με αυτή του Διευθύνοντος Συμβούλου τότε ο μέτοχος διορίζει δύο μέλη στο Διοικητικό Συμβούλιο. Με κοινή απόφαση του εποπτεύοντος Υπουργού Μακεδονίας και Θράκης και του Υπουργού Οικονομικών ορίζεται το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρίας. Όλα τα υπόλοιπα θέματα που αφορούν τη συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου, το διορισμό των μελών του, τη λειτουργία του, καθώς και κάθε σχετική λεπτομέρεια ρυθμίζονται με βάση το καταστατικό της εταιρίας και σχετικές αποφάσεις του εποπτεύοντος Υπουργού Μακεδονίας και Θράκης. Η θητεία των διοριζόμενων μελών του Διοικητικού Συμβουλίου είναι τριετής και μπορεί να ανανεωθεί. Έως τον ορισμό των εκπροσώπων του πρώτου εδαφίου, το Δ.Σ. της εταιρείας συγκροτείται και λειτουργεί νόμιμα.»
16. […]
17. […]
18. Η απορροφώσα εταιρεία δεν υπάγεται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως αυτός οριοθετείται κάθε φορά, και λειτουργεί κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, στο πλαίσιο των διατάξεων του παρόντος νόμου, του καταστατικού της και, συμπληρωματικά, των διατάξεων του κ.ν. 2190/1920 και εξαιρείται από τις διατάξεις του ν. 3429/2005.
3. Με το άρθρο 18 παρ.3 του ν. 4368/2016 (ΦΕΚ Α 21/21.2.2016) «Μέτρα για την επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου και άλλες διατάξεις η οποία προβλέπει τα ακόλουθα:
"3. Εισάγεται ερμηνευτική διάταξη της παρ. 18 του άρθρου 12 του ν. 4109/2013, η οποία έχει ως εξής:
«Κατά την αληθή έννοια της διάταξης αυτής η απορροφώσα εταιρεία δεν υπάγεται στην κατηγορία των οργανισμών και επιχειρήσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα του ν. 2190/1994 (Α` 28), και δεν εφαρμόζονται σε αυτήν, καθώς και στις εταιρείες το Μετοχικό Κεφάλαιο των οποίων ανήκει εξ ολοκλήρου, άμεσα ή έμμεσα, στην εταιρεία Δ.Ε.Θ. - HELEXPO Α.Ε., οι διατάξεις που διέπουν εταιρείες που ανήκουν άμεσα ή έμμεσα στο Δημόσιο, με εξαίρεση όσων ρητά ορίζονται στις διατάξεις του παρόντος άρθρου. Διατάξεις νόμων που αναφέρονται σε επιχειρήσεις, νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, οργανισμούς ή φορείς, γενικά, του ευρύτερου δημόσιου τομέα δεν αφορούν στην παραπάνω εταιρεία, εκτός εάν ορίζεται ρητά ότι εφαρμόζονται και σε αυτή".
Δ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 2 περ. γ) υποπ. αα) του ν. 4013/2011 «Η Αρχή γνωμοδοτεί επί των διατάξεων σχεδίων νόμων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις πριν από την κατάθεσή τους στη Βουλή». Καθώς, με το υποβληθέν σχέδιο διατάξεων, προτείνεται η εξαίρεση της εταιρίας «Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης Α.Ε.» από την κείμενη νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων, προκύπτει η αρμοδιότητα της Αρχής για την παροχή γνώμης επί της προτεινόμενης ρύθμισης.
Ε. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
Η εταιρεία Δ.Ε.Θ.- HELEXPO Α.Ε. προέκυψε δια της απορροφήσεως της εταιρείας «HELEXPO Ελληνικές Εκθέσεις ΑΕ» από την εταιρεία «Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης ΑΕ», σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4109/2013. Αποτελεί ανώνυμη εταιρεία κερδοσκοπικού χαρακτήρα με μοναδικό μέτοχο το Ελληνικό Δημόσιο. Η εταιρεία εποπτεύεται από το Υπουργείο Εσωτερικών (αρμοδιότητα του πρώην Υπουργείου Μακεδονίας και Θράκης) η δε αρμοδιότητα εποπτείας έχει ανατεθεί στην Υφυπουργό Εσωτερικών δυνάμει της υπ’αριθ. 46958/2018 (ΦΕΚ Β' 3902/07.09.2018) απόφασης του Πρωθυπουργού και του Υπουργού Εσωτερικών.
Σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 14 του άρθρου 12 του ν. 4109/2013, σε συνδυασμό με τα αναφερόμενα στο άρθρο 2 του Καταστατικού της εταιρείας, το οποίο εγκρίθηκε με την υπ’αριθ. 1795/28-3-2017 απόφαση του Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, σκοποί της εταιρίας είναι οι ακόλουθοι:
α) η διοργάνωση εκθέσεων, συνεδρίων, επιχειρηματικών αποστολών και γενικότερα εκδηλώσεων στην Ελλάδα και στην αλλοδαπή,
β) η παροχή προς το Ελληνικό Κράτος συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα εκθεσιακής πολιτικής, διοργάνωση εκθέσεων, συνεδρίων και γενικότερα εκδηλώσεων,
γ) η ενημέρωση της πολιτείας σχετικά με την εκθεσιακή δραστηριότητα της Χώρας,
δ) η διαχείριση και εκμετάλλευση εταιρικών συμμετοχών,
ε) η διαχείριση, εκμετάλλευση και ανάπτυξη ακινήτων με κάθε πρόσφορο τρόπο,
στ) η διαχείριση εκμετάλλευση και ανάπτυξη εκθεσιακών σημάτων με κάθε πρόσφορο τρόπο,
ζ) η διαχείριση και εκμετάλλευση ραδιοφωνικού σταθμού,
η) Η ευθύνη της διοργάνωσης της Ετήσιας Γενικής Έκθεσης Θεσσαλονίκης,
θ) Η παροχή οιασδήποτε φύσεως υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των συμβουλευτικών και των υπηρεσιών παραγωγής που αφορούν σε κάθε είδους εκθεσιακές, συνεδριακές και πολιτιστικές δραστηριότητες προς Δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, καθώς και η συγκέντρωση, επεξεργασία και εμπορική εκμετάλλευση σχετικών πληροφοριών.
ι) Η παροχή οιασδήποτε φύσης υπηρεσιών που συνάδουν με τον κύριο σκοπό της εταιρείας κατά την κρίση του Διοικητικού Συμβουλίου
ια) Η αντιπροσώπευση, πρακτορεία και συνεργασία με οίκους του εσωτερικού ή εξωτερικού ή άλλες επιχειρήσεις.
Ιβ) Η ανάπτυξη και σύσφιγξη των οικονομικών σχέσεων και φιλικών δεσμών μεταξύ των λαών.
Ιγ) Η προβολή της Ελληνικής εν γένει παραγωγής, η προβολή του Ελληνικού τουρισμού
Ιδ) Η υποβοήθηση των Ελλήνων παραγωγών, βιοτεχνών και βιομηχάνων στην προσπάθειά τους για την βελτίωση της παραγωγής, προβολής και διακίνησης των προϊόντων τους και την αύξηση των πωλήσεων και των εξαγωγών.
Ως προς τη διοίκηση της εταιρείας, στη διάταξη της παρ. 15 του άρθρου 12 του ν. 4109/2013 αναφέρεται ότι «η εταιρία διοικείται από 13μελές Διοικητικό Συμβούλιο το οποίο αποτελείται από τον Πρόεδρο, τον Διευθύνοντα Σύμβουλο, έναν εκπρόσωπο του εποπτεύοντος Υπουργού Μακεδονίας και Θράκης, έναν εκπρόσωπο της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, έναν εκπρόσωπο του Δήμου Θεσσαλονίκης, έναν εκπρόσωπο του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος, έναν εκπρόσωπο του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος, έναν εκπρόσωπο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, έναν εκπρόσωπο του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, έναν εκπρόσωπο του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, έναν εκπρόσωπο του Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, έναν εκπρόσωπο των εργαζομένων και ένα ακόμη μέλος ως εκπρόσωπο του μετόχου. …Με κοινή απόφαση του εποπτεύοντος Υπουργού Μακεδονίας και Θράκης και του Υπουργού Οικονομικών ορίζεται το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρίας. Όλα τα υπόλοιπα θέματα που αφορούν τη συγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου, το διορισμό των μελών του, τη λειτουργία του, καθώς και κάθε σχετική λεπτομέρεια ρυθμίζονται με βάση το καταστατικό της εταιρίας και σχετικές αποφάσεις του εποπτεύοντος Υπουργού Μακεδονίας και Θράκης. Η θητεία των διοριζόμενων μελών του Διοικητικού Συμβουλίου είναι τριετής και μπορεί να ανανεωθεί…».
Ως προς τη χρηματοδότηση της εταιρείας, σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα αναφερόμενα στις ενοποιημένες οικονομικές καταστάσεις της 31/12/2017 (1-1-2017 έως 31-12-2017) της εταιρείας (σελ. 7-8), η εταιρεία δεν επιχορηγείται, δεν επιδοτείται και δεν λαμβάνει κανενός είδους χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό ή από οποιονδήποτε κρατικό φορέα. Η εταιρεία έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα, «προσφέρει τις υπηρεσίες της έναντι αντιπαροχής και δεν λαμβάνει καμία μορφή δημόσιας ή κρατικής χρηματοδότησης, καθώς το σύνολο των οικονομικών της πόρων προέρχεται αποκλειστικά και μόνο από την άσκηση των εμπορικών της δραστηριοτήτων. Επιπλέον, αποτελεί φορέα οικονομικού κινδύνου, λαμβανομένου υπόψη, ότι στο Καταστατικό της (άρθρο 37) ως λόγος διάλυσής της προβλέπεται η κήρυξή της σε κατάσταση πτώχευσης, χωρίς να απομακρύνεται από τα γενικώς ισχύοντα για τις ανώνυμες εταιρείες και χωρίς να προβλέπει ειδικό μηχανισμό για την αποκατάσταση των ενδεχόμενων οικονομικών ζημιών, στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι η ίδια φέρει τον οικονομικό κίνδυνο από την άσκηση των δραστηριοτήτων της και ότι σε περίπτωση οικονομικού κινδύνου δεν υπάρχει κανένας μηχανισμός διάσωσης της εταιρείας. Συνεπώς, φέρει, κατά τα προαναφερθέντα τους ιδίους οικονομικούς κινδύνους όπως κάθε ανώνυμη εταιρεία, χωρίς αποκλίσεις από τα οριζόμενα στις σχετικές διατάξεις του ν. 2190/1920 περί ανωνύμων εταιρειών».
Σημειώνεται επιπλέον ότι δυνάμει της παρ. 18 του άρθρου 12 του ν. 4109/2013 η εταιρεία λειτουργεί κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, στο πλαίσιο των διατάξεων του άρθρου 12 του ν. 4109/2013, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, των διατάξεων του καταστατικού της και των διατάξεων του ν. 2190/1920. Η εταιρεία δεν υπάγεται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και εξαιρείται από τις διατάξεις του ν. 3429/2005.
Τέλος, χάριν πληρότητας, αναφέρεται ότι η εταιρεία Δ.Ε.Θ. – HELEXPO Α.Ε υπάγεται στο Μητρώο Υπηρεσιών και Φορέων της Ελληνικής Διοίκησης 2018, στην κατηγορία των φορέων εκτός δημοσίου τομέα του Υπουργείου Εσωτερικών (τομέας Μακεδονίας και Θράκης).
ΣΤ. Επί της σκοπιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεων.
1. Για το εύρος εφαρμογής των διατάξεων του ν. 4412/2016, κατά υποκείμενο, κρίσιμος είναι ο προσδιορισμός της έννοιας της “αναθέτουσας αρχής”. Σύμφωνα με την περ. 1α) της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016 ως “αναθέτουσα αρχή” νοείται “το κράτος, οι αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, οι οργανισμοί δημοσίου δικαίου ή οι ενώσεις μιας ή περισσότερων από αυτές τις αρχές ή ενός ή περισσότερων από αυτούς τους οργανισμούς δημοσίου δικαίου ...”.
Επιπλέον, σύμφωνα με την περ. 4 της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, «Ως «οργανισμοί δημοσίου δικαίου» νοούνται οι οργανισμοί που έχουν όλα τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: α) έχουν συσταθεί για το συγκεκριμένο σκοπό της κάλυψης αναγκών γενικού συμφέροντος, που δεν έχουν βιομηχανικό ή εμπορικό χαρακτήρα, β) έχουν νομική προσωπικότητα και γ) χρηματοδοτούνται, κατά το μεγαλύτερο μέρος, από τις κρατικές αρχές, τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου ή η διαχείριση των οποίων υπόκειται σε έλεγχο ασκούμενο από τους οργανισμούς αυτούς ή έχουν διοικητικό, διευθυντικό ή εποπτικό συμβούλιο, του οποίου περισσότερο από το ήμισυ των μελών διορίζεται από τις κρατικές αρχές, τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης ή από άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου”.
Η έννοια της αναθέτουσας αρχής, και ειδικότερα αυτή του οργανισμού δημοσίου δικαίου αποτελεί αόριστη νομική έννοια, με την ερμηνεία της οποίας έχει επανειλημμένως ασχοληθεί το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα το Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι η έννοια της αναθέτουσας αρχής, η οποία ερμηνεύεται αυτοτελώς και ενιαίως σε όλη την Κοινότητα, καθορίζεται βάσει λειτουργικών κριτηρίων και δεν περιλαμβάνει μόνο το Κράτος, και τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης, δηλαδή την κλασσική δημόσια διοίκηση, αλλά και κάθε Οργανισμό για τον οποίο συντρέχουν σωρευτικά τρία κριτήρια: α) δημιουργήθηκε ειδικά για να εξυπηρετήσει ανάγκες γενικού συμφέροντος που δεν έχουν βιομηχανικό ή εμπορικό χαρακτήρα, β) έχει νομική προσωπικότητα και
γ) τελεί σε στενή σχέση εξάρτησης προς το Κράτος, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοικήσεως ή άλλους οργανισμούς δημοσίου δικαίου, όπως η στενή αυτή σχέση εξάρτησης προσδιορίζεται από την εφαρμογή των τριών εναλλακτικών υπο-κριτηρίων της περίπτωσης γ'.
Εν προκειμένω, λαμβάνοντας υπόψη ότι η Δ.Ε.Θ. – HELEXPO AE., αποτελεί νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου υπό τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας, σκόπιμο είναι να διερευνηθεί η πλήρωση των προϋποθέσεων της έννοιας του οργανισμού δημοσίου δικαίου, με σκοπό τυχόν υπαγωγή της στις διατάξεις του ν. 4412/2016.
Από την εξέταση των στοιχείων λειτουργίας της εταιρείας όπως παρατίθενται ανωτέρω υπό IV της παρούσας προκύπτει ότι πληρούνται τα κριτήρια της νομικής προσωπικότητας και στενής σχέσης της εταιρείας με το κράτος μέσω του διοικητικού και διαχειριστικού ελέγχου της εταιρείας, δεδομένου ότι το Ελληνικό Δημόσιο είναι ο μοναδικός μέτοχος της εταιρείας και ασκεί τα καθήκοντα της Γενικής Συνέλευσης, όπως προβλέπονται στο άρθρο 19 του Καταστατικού της. Επιπλέον, φορείς του δημοσίου διορίζουν την πλειοψηφία των μελών του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας.
Αναφορικά με το κριτήριο της έννοιας του οργανισμού δημοσίου δικαίου, που αφορά την κάλυψη αναγκών γενικού συμφέροντος που δεν έχουν βιομηχανικό ή εμπορικό χαρακτήρα, γίνεται παγίως δεκτό ότι τέτοιες ανάγκες συνιστούν αφενός αυτές οι οποίες εξυπηρετούνται κατά κανόνα κατά τρόπο διαφορετικό από την προσφορά αγαθών ή υπηρεσιών στην αγορά και αφετέρου αυτές τις οποίες για λόγους που άπτονται του γενικότερου συμφέροντος επιλέγει να ικανοποιήσει το ίδιο το κράτος ή επί των οποίων επιθυμεί να διατηρήσει καθοριστική επιρροή. Επιπλέον, για να εξακριβωθεί εάν οι ανάγκες που καλύπτονται από τον φορέα δεν έχουν βιομηχανικό ή εμπορικό χαρακτήρα, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των σχετικών νομικών και πραγματικών δεδομένων, όπως οι περιστάσεις υπό τις οποίες συστάθηκε ο οικείος οργανισμός και οι συνθήκες υπό τις οποίες ασκεί τη δραστηριότητά του, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ άλλων της ύπαρξης τυχόν ανταγωνισμού που αναπτύσσεται στην αγορά, της μη επιδίωξης κερδοσκοπικού σκοπού κατά κύριο λόγο, της μη ανάληψης κινδύνων συνδεόμενων με τη δραστηριότητα αυτή καθώς και της ενδεχόμενης δημόσιας χρηματοδότησης της οικείας δραστηριότητας.
Εν προκειμένω, από την περιγραφή των στοιχείων λειτουργίας της εταιρείας προκύπτει ότι αυτή μπορεί να έχει συσταθεί για την κάλυψη αναγκών γενικού συμφέροντος, ήτοι την προώθηση του εμπορίου, πλην όμως φαίνεται ότι έχει αμιγώς εμπορικό χαρακτήρα. Η εταιρεία δρα σε ανταγωνιστικό περιβάλλον, έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα αφού παρέχει υπηρεσίες έναντι αντιπαροχής και φαίνεται ότι αναλαμβάνει τους κινδύνους που συνδέονται με τη δραστηριότητά της, ελλείψει προβλεπόμενου μηχανισμού αποκατάστασης ζημιών. Υπό την έννοια αυτή, η εταιρεία δεν φαίνεται να πληροί και τα τρία κριτήρια της έννοιας του οργανισμού δημοσίου δικαίου και ως εκ τούτου δεν αποτελεί «αναθέτουσα αρχή» που συνάπτει δημόσιες συμβάσεις.
Επισημαίνεται ότι με την Απόφαση του Δικαστηρίου της 10ης Μαΐου 2001 στις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις C-223/99 και C-260/99 Agora και Excelsior, επί παρεμφερών πραγματικών περιστατικών, κρίθηκε ότι «οργανισμός που έχει σκοπό την άσκηση δραστηριοτήτων για τη διοργάνωση εκθεσιακών ή συνεδριακών εκδηλώσεων και άλλων παρεμφερών πρωτοβουλιών, που δεν έχει κερδοσκοπικό, η διαχείριση του οποίου όμως στηρίζεται σε κριτήρια αποδόσεων, αποτελεσματικότητας καθώς και αποδοτικότητας και ο οποίος δρα σε ανταγωνιστικό περιβάλλον, δεν είναι οργανισμός δημοσίου δικαίου» κατά την έννοια της Οδηγίας για τις δημόσιες συμβάσεις.
2. Περαιτέρω, με την ερμηνευτική διάταξη της παρ. 18 του άρθρου 12 του ν. 4109/2013, προς αποσαφήνιση του πλαισίου και των κανόνων λειτουργίας της εταιρείας ΔΕΘ – HELEXPO, διευκρινίζεται ότι «η απορροφώσα εταιρία δεν υπάγεται στην κατηγορία των οργανισμών και επιχειρήσεων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και δεν εφαρμόζονται σε αυτήν, καθώς και στις εταιρείες το μετοχικό κεφάλαιο των οποίων ανήκει εξ ολοκλήρου, άμεσα ή έμμεσα, στην εταιρεία Δ.Ε.Θ. – HELEXPO Α.Ε., οι διατάξεις που διέπουν εταιρείες που ανήκουν άμεσα ή έμμεσα στο Δημόσιο, µε εξαίρεση όσων ρητά ορίζονται στις διατάξεις της παρούσας και οι διατάξεις που διέπουν εταιρείες που η Διοίκηση αυτών ορίζεται από το Ελληνικό Δημόσιο». Επίσης, επισημαίνεται ότι διατάξεις νόμων που αναφέρονται σε επιχειρήσεις, Ν.Π.Ι.Δ. ή φορείς, γενικά, του ευρύτερου δημοσίου τομέα δεν αφορούν στην παραπάνω εταιρεία, εκτός εάν ορίζεται ρητά ότι εφαρμόζονται και σε αυτή, και η απορροφώσα εταιρεία εξαιρείται από την εφαρμογή των διατάξεων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο την εκτέλεση έργων, την παροχή υπηρεσιών και τη προμηθειών προϊόντων και από την εφαρμογή των διατάξεων του Μέρους Β΄ του ν. 4281/2014».
Οι συνθήκες που επιβάλλουν τη μη εφαρμογή των διατάξεων νόμων που αφορούν σε επιχειρήσεις του ευρύτερου δημοσίου τομέα, - πολλώ δε μάλλον αυτών που έχουν ως αντικείμενο την ανάθεση και εκτέλεση δημοσίων συμβάσεων υπό το προγενέστερο καθεστώς του ν. 4281/2014 -, στην εταιρεία Δ.Ε.Θ. – HELEXPO Α.Ε. παρατίθενται αναλυτικά στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την προαναφερόμενη ερμηνευτική διάταξη. Ειδικότερα, σημειώνεται ότι «Η νέα Α.Ε. πρέπει να είναι σε θέση να αντιμετωπίσει επί ίσοις όροις τον εγχώριο και διεθνή ανταγωνισμό, προβαίνοντας σε συνεργασίες µε άλλους στρατηγικούς εταίρους στον ιδιαίτερο ανταγωνιστικό τομέα στον οποίο δραστηριοποιείται. Με ένα θεσμικό πλαίσιο που θα παρέχει ευελιξία στη λήψη αποφάσεων τόσο για την εκτέλεση του έργου της όσο και σε θέματα διαχείρισης ανθρωπίνου δυναμικού και υλικών πόρων. Η διοικητική αυτοτέλεια δημιουργεί προϋποθέσεις για την ταχεία λήψη αποφάσεων και την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας».
3. Από τον συνδυασμό των αναφερομένων στα σημεία 1 και 2 προκύπτει ότι η εταιρεία Δ.Ε.Θ. – HELEXPO τόσο λόγω της φύσης της δραστηριότητάς της όσο και κατ’επιλογή του νομοθέτη τίθεται εκτός ευρύτερου δημοσίου τομέα, οι δε συμβάσεις που συνάπτει, φαίνεται ότι δεν είναι δημόσιες συμβάσεις και ως εκ τούτου δεν υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του ν. 4412/2016.
Ως εκ τούτου επισημαίνεται ότι η υπαγωγή ή μη στην έννοια του «οργανισμού δημοσίου δικαίου», σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης (4) της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του ν. 4412/2016, εξαρτάται από τα κάθε φορά εξεταζόμενα πραγματικά δεδομένα ιδίως δε από το νομοθετικό /κανονιστικό πλαίσιο που διέπει κάθε φορέα, και συνεπώς δύναται να μεταβάλλεται.
Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η ανωτέρω υπαγωγή ενός φορέα στην έννοια του «οργανισμού δημοσίου δικαίου» θα πρέπει να γίνεται από τον ίδιο τον φορέα, με σχετική ερμηνεία των κριτηρίων του κοινοτικού δικαίου και της νομολογίας του ΔΕΕ, χωρίς να είναι αναγκαία ή σκόπιμη η νομοθετική πρόβλεψη σχετικών εξαιρέσεων.
II. Η υποβληθείσα στην Αρχή προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση (α.π. 5641/30-10-2018, όπως συμπληρώθηκε με το υπ’αριθ. 6158/27-11-2018), η οποία αποτελεί το άρθρο 54 του πολυνομοσχεδίου του Υπουργείου Οικονομικών και η οποία πρόκειται να προστεθεί ως περίπτωση γγ) στο τέλος της περιπτ. β) της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν. 3270/2004 (ΦΕΚ Α’ 187), “Αρμοδιότητες του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης και θέματα τουρισμού”, όπως ισχύει, και η συνυποβληθείσα αιτιολογική έκθεση έχουν ως εξής:
Α. Προτεινόμενη Διάταξη
Άρθρο 54
Διατάξεις για τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού
Στο τέλος της περιπτωσης β’ της παρ. 1 του άρθρου 4 του ν. 3270/2004 (ΦΕΚ 187), όπως ισχύει, μετά τις περιπτώσεις αα’ και ββ’, όπως προστέθηκαν με το άρθρο 38 Ν. 4531/2018, προστίθεται περίπτωση γγ) που έχει ως εξής:
1. Στο πλαίσιο της στρατηγικής προώθησης και προβολής του ελληνικού τουριστικού προϊόντος για την αντιμετώπιση των αναγκών του Προγράμματος δημοσίων σχέσεων έτους 2019 της Κεντρικής Υπηρεσίας του ΕΟΤ και των γραφείων εξωτερικού του ΕΟΤ, που δεν ανήκουν στη ρύθμιση του άρθρου 38 του ν. 4531/2018, οι δημόσιες συμβάσεις, με εκτιμώμενη αξία κάτω των ορίων των παρ. γ’ και δ’ του άρθρου 5 του ν. 4412/2016 (Α’147), που αφορούν σε ταξίδια εξοικείωσης, γεύματα, δείπνα προς τιμή των επίσημων ξένων προσκεκλημένων του Οργανισμού σε εκπροσώπους της τουριστικής βιομηχανίας, τουριστικούς πράκτορες, δημοσιογράφους κλπ περιοχής αρμοδιότητας των γραφείων, διοργάνωση εκδηλώσεων, workshops, roadshows, webinars, σεμινάρια στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό, καθώς και κάθε άλλη δράση ή ενέργεια, προμήθεια ή υπηρεσία που αποβλέπει στην προώθηση και τόνωση του ελληνικού τουρισμού και της ενίσχυσης της εικόνας της χώρας, ανατίθενται και εκτελούνται, κατά παρέκκλιση των διατάξεων του ν. 4412/2016 (Α’ 147) κατ’ ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων περί απευθείας ανάθεσης και των κατά περίπτωση αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΟΤ, τηρουμένων των διατάξεων περί δημοσίου λογιστικού και υπό την επιφύλαξη της καταχώρησης στο ΚΗ.Μ.Δ.Η.Σ. των τυχόν προκηρύξεων και διακηρύξεων, των αποφάσεων κατακύρωσης ή ανάθεσης, των συμφωνητικών και των εντολών πληρωμής.
Σε κάθε περίπτωση κατά την ανάθεση των συμβάσεων πρέπει να τηρούνται οι αρχές της διαφάνειας, της αναλογικότητας και της ίσης μεταχείρισης των οικονομικών φορέων.
2. Ως «ταξίδι εξοικείωσης» ορίζεται το σύνολο των υπηρεσιών σχετικές με την προμήθεια αεροπορικών/ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, μεταφορών/μετακινήσεων εντός της χώρας, διαμονής, γευμάτων, δείπνων και ξεναγήσεων του ΕΟΤ για την προβολή και προώθηση της χώρας στο εξωτερικό».
Β. Αιτιολογική έκθεση
Το κείμενο της συνημμένης στην προτεινόμενη διάταξη αιτιολογικής έκθεσης έχει ως εξής:
«Ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού, ως καθ΄ ύλην αρμόδιος εθνικός φορέας, έχει ως αποστολή την προώθηση και προβολή του ελληνικού τουρισμού, εγχώρια και διεθνώς, την υλοποίηση της τουριστικής πολιτικής που χαράσσει το Υπουργείο Τουρισμού κατά το μέρος των αρμοδιοτήτων του και την ενίσχυση της εικόνας της χώρας διεθνώς.
Μεταξύ άλλων για τον σκοπό αυτό ο Ε.Ο.Τ.:
Διοργανώνει ταξίδια εξοικείωσης για ταξιδιωτικούς πράκτορες, δημοσιογράφους, διαμορφωτές κοινής γνώμης από το εξωτερικό, για παράγοντες της διεθνούς τουριστικής αγοράς και προσωπικότητες διεθνούς εμβέλειας, με σκοπό την ενίσχυση της εικόνας της χώρας διεθνώς και την αύξηση του τουριστικού ρεύματος προς την Ελλάδα, καθώς και την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου 365 ημέρες τον χρόνο και την ανάδειξη νέων τουριστικών προορισμών για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Ειδικότερα:
Στο πλαίσιο επίτευξης των ανωτέρω στόχων, η Κεντρική Υπηρεσία του Ε.Ο.Τ. και ειδικότερα η Διεύθυνση Δημοσίων Σχέσεων και οι Υπηρεσίες Ε.Ο.Τ. Εξωτερικού μεριμνούν για την κατάρτιση και αξιολόγηση ετήσιων προτάσεων και δράσεων Δημοσίων Σχέσεων, για την διοργάνωση και συνδιοργάνωση εκδηλώσεων, workshops, roadshows, webinars, και λοιπές δράσεις και ενέργειες εντός και εκτός Ελλάδας, την προσέλκυση και υποστήριξη διεξαγωγής εντός Ελλάδος μεγάλων διοργανώσεων όπως ετήσια συνέδρια, τελετές βράβευσης, κλπ. υποστήριξη και διευκόλυνση υλοποίησης κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών και γυρισμάτων, την αξιολόγηση και υλοποίηση προτάσεων διοργάνωσης ταξιδίων εξοικείωσης για δημοσιογράφους, τουριστικούς πράκτορες, επαγγελματίες του τουρισμού, opinion leaders (διαμορφωτές κοινής γνώμης) και άλλα πρόσωπα ενδιαφέροντος και υψηλής επιρροής (διαμονή, μεταφορές, ξεναγήσεις, γεύματα, δείπνα, κλπ.), έχοντας πάντα ως στόχο την προώθηση και προβολή του ελληνικού τουριστικού προϊόντος 365 ημέρες τον χρόνο, σύμφωνα με την Στρατηγική προώθησης και προβολής.
Ειδικότερα με την προτεινόμενη διάταξη σκοπείται η επίσπευση των απαιτούμενων διαδικασιών υλοποίησης προγραμμάτων και δράσεων δημοσίων σχέσεων και διοργάνωσης ταξιδίων εξοικείωσης, σύμφωνα με τα προλεχθέντα, η αύξηση των συμμετοχών σε διοργανώσεις, σεμινάρια, workshops, roadshows, webinars, κλπ. σε σύντομο χρονικό διάστημα καθώς και η ενίσχυση του τουριστικού ρεύματος προς περιοχές οι οποίες χρήζουν άμεσης ενίσχυσης, ιδιαίτερης αντιμετώπισης και προώθησης στο εξωτερικό.
Επιπροσθέτως, με την προτεινόμενη διάταξη σκοπείται η εντατικοποίηση των προσπαθειών των Γραφείων Ε.Ο.Τ. Εξωτερικού σε συνεργασία με την αρμόδια Διεύθυνση της Κεντρικής Υπηρεσίας Ε.Ο.Τ. για την επίτευξη της συνεχιζόμενης αύξησης του τουριστικού ρεύματος προς την Ελλάδα, στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής για τουρισμό 365 ημέρες τον χρόνο».
Γ. Συναφείς διατάξεις
1. Στο ν. 4412/16 (ΦΕΚ-147 Α/8-8-16-Διορθ. Σφαλμ. στα ΦΕΚ-200 Α/24-10-16 και ΦΕΚ-206 Α/3-11- 16) : “Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)” προβλέπονται σχετικώς τα κάτωθι :
Άρθρο 1 Αντικείμενο - Πεδίο Εφαρμογής
[...]
2. Ο παρών νόμος θεσπίζει κανόνες: α) για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης δημοσίων συμβάσεων και διαγωνισμών μελετών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου Ι (άρθρα 2 έως 221), β) για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης συμβάσεων και διαγωνισμών μελετών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου ΙΙ (άρθρα 2 και 222 έως 338), γ) για τη διακυβέρνηση, οι οποίοι εφαρμόζονται, σύμφωνα με το Βιβλίο ΙΙΙ (άρθρα 339 έως 344), από τις αναθέτουσες αρχές και τους αναθέτοντες φορείς και δ) για την έννομη προστασία κατά τη σύναψη συμβάσεων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου ΙV (άρθρα 345 έως 374). Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται, με την επιφύλαξη των παραγράφων 3 έως 7, σε όλες τις συμβάσεις των περιπτώσεων α΄ και β΄, ανεξαρτήτως είδους και εκτιμώμενης αξίας αυτών, εκτός αν άλλως ορίζεται στις επιμέρους διατάξεις αυτού.
Άρθρο 2 Ορισμοί
(άρθρο 2 και άρθρο 33 παρ. 1 εδάφιο β΄ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
1. Για τους σκοπούς του παρόντος εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί:[...]
8) ως «δημόσιες συμβάσεις» και ως «συμβάσεις έργων, υπηρεσιών και προμηθειών» νοούνται οι συμβάσεις εξ επαχθούς αιτίας οι οποίες συνάπτονται γραπτώς μεταξύ ενός ή περισσοτέρων οικονομικών φορέων και μιας ή ενός ή περισσοτέρων αναθετουσών αρχών/αναθετόντων φορέων, αντίστοιχα και έχουν ως αντικείμενο την εκτέλεση έργων, την προμήθεια αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών [...]
31) ως «απευθείας ανάθεση» νοείται η διαδικασία ανάθεσης χωρίς εκ των προτέρων δημοσιότητα, στο πλαίσιο της οποίας οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς αναθέτουν στον οικονομικό φορέα της επιλογής τους, κατόπιν έρευνας αγοράς και διαβούλευσης με έναν ή περισσότερους οικονομικούς φορείς, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 118 και 328.
Άρθρο 377 Καταργούμενες διατάξεις
1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου καταργούνται οι διατάξεις :...(6) του άρθρου 47 τoυ ν. 4276/2014 (Α’ 155).
2. Στο ν. 3270/2004 “Αρμοδιότητες του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης και θέματα τουρισμού” (Α’ 187), όπως ισχύει, προβλέπονται σχετικώς τα ακόλουθα:
Άρθρο 4
Ρύθμιση θεμάτων Ε.Ο.Τ.
1. Ο Ε.Ο.Τ. έχει ως αρμοδιότητα την προώθηση της τουριστικής πολιτικής της Κυβέρνησης και την προβολή της χώρας. Για το σκοπό αυτόν ο Ε.Ο.Τ., ιδίως:
α) Υποβάλλει προτάσεις στο Υπουργείο Τουρισμού για τη χάραξη τουριστικής πολιτικής στα θέματα αρμοδιότητάς του και την εφαρμόζει μέσα στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του.
Προς τούτο ο Ε.Ο.Τ. ερευνά την τουριστική αγορά, μελετά την ανταγωνιστικότητα του τουρισμού, συντάσσει μελέτες για θέματα της αρμοδιότητάς του και καταρτίζει τα προγράμματα διαφήμισης, δημοσίων σχέσεων και τουριστικών εκδηλώσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
β) Εκτελεί τα προγράμματα τουριστικής προβολής της χώρας στο εσωτερικό και το εξωτερικό και μεριμνά για την προώθηση του ελληνικού τουριστικού προϊόντος και της χώρας, μέσω συμμετοχής σε διεθνείς εκθέσεις, συνέδρια και λοιπές εκδηλώσεις, στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
αα) Συμβάσεις για μίσθωση χώρου και χρόνου σε πάσης φύσεως μέσα μαζικής επικοινωνίας, έντυπης, διαδικτυακής ή κάθε άλλης μορφής (όπως ιδίως έντυπα, τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδίκτυο, διαφήμιση σε ψηφιακά μέσα, εξωτερική, σταθερή και κινητή διαφήμιση) για την εν γένει τουριστική προβολή της Ελλάδας στην ημεδαπή ή αλλοδαπή, με διαφημιστικό υλικό που παρέχει ο ΕΟΤ, συνάπτονται απευθείας με το μέσο ή τον εκπρόσωπό του ή τον αντιπρόσωπό του, ανεξαρτήτως ποσού, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Οργανισμού και με την επιφύλαξη της περίπτωσης β` της παραγράφου 7. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Τουρισμού καθορίζονται τα θέματα σχετικά με τη διαδικασία και τον καθορισμό των δικαιολογητικών πληρωμής των σχετικών δαπανών, καθώς και κάθε άλλη διαδικαστική λεπτομέρεια.
ββ) Σε τρίτες χώρες οι προμήθειες των ειδών, η ανάθεση των υπηρεσιών και της εκτέλεσης των εργασιών που απαιτούνται για την τουριστική προβολή της Ελλάδας διενεργούνται απευθείας από τα Γραφεία Εξωτερικού του Ε.Ο.Τ, κατ` εφαρμογή της παρ. 3 του άρθρου 168 του ν. 3566/2007 (Α` 117), μετά από έγκριση του Διοικητικού Συμβουλίου του Ε.Ο.Τ.. Τα ανωτέρω ισχύουν και για τις χώρες στις οποίες δεν υπάρχουν Γραφεία του Ε.Ο.Τ., οπότε η ανάθεση γίνεται από την Κεντρική Υπηρεσία του Ε.Ο.Τ. αποκλειστικά και μόνο για την εκτέλεση προγραμμάτων προβολής, διαφήμισης, δημοσίων σχέσεων και πάσης φύσεως δράσεις προβολής και προώθησης (όπως ιδίως συμμετοχή σε εκθέσεις ή σε διάφορες εκδηλώσεις ή δράσεις δημοσίων σχέσεων) και σε συνεργασία με τις κατά τόπους αρμόδιες ελληνικές διπλωματικές και προξενικές αρχές, όπου κριθεί ότι απαιτείται.
γ) Αναλαμβάνει κάθε άλλη δραστηριότητα ή ενέργεια που αποβλέπει στην οργάνωση, ανάπτυξη και προώθηση του Τουρισμού και της εικόνας της χώρας και ιδίως:
αα) Συνεργάζεται με τις συλλογικές οργανώσεις των τουριστικών επιχειρήσεων, πανελλήνιας και τοπικής κλίμακας, τους φορείς που αυτοί συστήνουν, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και τους οργανισμούς του Δημοσίου, για την επεξεργασία, σχεδίαση και εφαρμογή κοινών και συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων διαφημιστικής προβολής της χώρας, τουριστικών περιοχών, σύγχρονων μορφών τουρισμού, όπως: οικολογικός τουρισμός, πολιτιστικός τουρισμός, ιατρικός, αθλητικός τουρισμός και κλάδων τουριστικών επιχειρήσεων. Εγκρίνει προγράμματα προβολής, σύμφωνα με το άρθρο 47του παρόντος.
ββ) Επιχορηγεί εκδηλώσεις τρίτων φυσικών ή νομικών προσώπων στο εξωτερικό και στην Ελλάδα με κριτήριο την προβολή της Ελλάδας και την προώθηση του Ελληνικού Τουρισμού διεθνώς.
γγ) Διοργανώνει ταξίδια εξοικείωσης για δημοσιογράφους, τουριστικούς πράκτορες και προσωπικότητες κύρους. Δύναται να μισθώνει παντός είδους μεταφορικά με ή άνευ οδηγού μέσα, για τις ανάγκες φιλοξενίας προσκεκλημένων προσωπικοτήτων, δημοσιογράφων, κινηματογραφικών - τηλεοπτικών συνεργείων, ομάδων προσκεκλημένων που περιηγούνται τη χώρα σε ταξίδια εξοικείωσης ανεξαρτήτως ποσού τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.
δδ) Διοργανώνει ειδικές εκδηλώσεις, θεματικές παρουσιάσεις και εκπαιδευτικά σεμινάρια (workshops) για την Ελλάδα και συμμετέχει σε συναφείς δράσεις και διοργανώσεις τρίτων φορέων, για την προβολή και προώθηση τουριστικών περιοχών, προϊόντων και υπηρεσιών, με παροχή αιγίδας, επιστολών υποστήριξης και ευαρέσκειας, πληροφοριακού και προωθητικού υλικού και διευκολύνσεων ή και ανάληψη μέρους του κόστους διοργάνωσης, έναντι αντισταθμιστικών παροχών.
εε) Διοργανώνει διαδικτυακά σεμινάρια σε συνεργασία με τρίτους (ταξιδιωτικούς οργανισμούς - tour operators, εκδοτικά συγκροτήματα, κλαδικές εκδόσεις) και συνάπτει μνημόνια συνεργασίας με δημόσια και ιδιωτικά ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, προκειμένου να απασχολούνται στον Οργανισμό φοιτητές για πρακτική απασχόληση, μέχρι 6 μήνες.
δ) Καταρτίζει και εκτελεί προγράμματα προβολής, διαφήμισης, δημόσιων σχέσεων και τουριστικών εκδηλώσεων στην ημεδαπή και αλλοδαπή είτε μόνος είτε από κοινού με άλλα ημεδαπά ή αλλοδαπά νομικά ή φυσικά πρόσωπα. Με τα πρόσωπα αυτά ο Οργανισμός συμβάλλεται είτε με απευθείας συμφωνίες είτε κατόπιν επιλογής τους μετά από σχετική πρόσκληση είτε δια του τύπου είτε μέσω της διαδικτυακής πύλης του, για εκδήλωση ενδιαφέροντος και με βάση τις πλέον συμφέρουσες για τον Οργανισμό προτάσεις, που υποβάλλονται από τους ενδιαφερομένους. Με τις ίδιες συμφωνίες ορίζονται το αντικείμενο, οι προϋποθέσεις, καθώς και οι οικονομικοί και λοιποί όροι συνεργασίας του Οργανισμού με τα ως άνω πρόσωπα και ο τρόπος πραγματοποίησής της. Η συνεργασία αυτή μπορεί να περιλαμβάνει:
αα. Την οικονομική συμμετοχή των παραπάνω φορέων ή προσώπων στο σύνολο ή και σε μέρος της σχετικής δαπάνης υλοποίησης των παραπάνω διαφημιστικών ενεργειών και λοιπών δραστηριοτήτων που γίνονται από τις υπηρεσίες του Ε.Ο.Τ.. Οι φορείς και τα πρόσωπα αυτά μπορούν να αναφέρονται, όπου και όπως προβλέπεται και εφόσον το επιθυμούν, ως επιμέρους χορηγοί από κοινού με τον Ε.Ο.Τ. στα παραπάνω διαφημιστικά προγράμματα και λοιπές δραστηριότητες.
ββ. Τη με κάθε τρόπο συμμετοχή του Ε.Ο.Τ. στην υλοποίηση διαφημιστικών προγραμμάτων και λοιπών ενεργειών που θα εκτελούνται από τα συμβαλλόμενα με τον Ε.Ο.Τ. πρόσωπα ή τη συγχρηματοδότηση στην υλοποίηση αυτών, καθώς και την προβολή τους. Τα προγράμματα αυτά μπορούν να περιλαμβάνουν τη χρήση καινοτόμων εργαλείων της σύγχρονης τεχνολογίας (διαδίκτυο, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εφαρμογές κινητής τηλεφωνίας κ.ο.κ.), δράσεις δημοσίων σχέσεων και λοιπές προωθητικές δράσεις όπως, συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις τουρισμού, συμμετοχή σε διεθνή συνέδρια, συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς και ευρωπαϊκά προγράμματα δικτύωσης, αγορά χορηγικών πακέτων σε πάσης φύσεως εκδηλώσεις, ημερίδες, διοργάνωση και συμμετοχή σε κινηματογραφικές παραγωγές, τουριστικές, καλλιτεχνικές, αθλητικές και λοιπές εκδηλώσεις, καθώς και σε προγράμματα συμπαραγωγής και συνδιαφήμισης διεθνώς είτε αναλαμβάνοντας στο ακέραιο την υλοποίηση των δράσεων είτε από κοινού σε συνεργασία με άλλα νομικά ή φυσικά πρόσωπα.
Η διαδικασία υλοποίησης των συμφωνιών για τα προγράμματα συμπαραγωγής και συνδιαφήμισης του EOT άρχεται με πρωτοβουλία και πρόσκληση του αντισυμβαλλομένου του EOT, φυσικού ή νομικού προσώπου, το οποίο υλοποιεί με δικά του μέσα και χρήματα συγκεκριμένη προωθητική ενέργεια και προσκαλεί τον EOT να συμπράξει στην παραγωγή του προωθητικού προϊόντος για την προβολή του ελληνικού τουρισμού, καλύπτοντας μέρος του κόστους υλοποίησης. Οι προϋποθέσεις και οι ειδικότεροι όροι υλοποίησης του προγράμματος προωθητικών ενεργειών, όπως αυτοί διατυπώνονται στις σχετικές συμφωνίες, διαμορφώνονται από τον αντισυμβαλλόμενο σε συνεργασία με τον EOT.
Για τη συμμετοχή του EOT στις συμφωνίες αυτές απαιτείται αιτιολογημένη απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται μετά από εισήγηση του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού και εγκρίνεται από τον Υπουργό Τουρισμού. Λεπτομέρειες ως προς την υλοποίηση των ανωτέρω συμφωνιών καθορίζονται με κοινή υπουργική απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Τουρισμού».
γγ. Την εκμίσθωση ή παραχώρηση με ή χωρίς αντάλλαγμα, ψηφιακού χώρου στις διαδικτυακές πλατφόρμες του Ε.Ο.Τ. σε ημεδαπά ή αλλοδαπά νομικά ή φυσικά πρόσωπα ή οργανισμούς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με σκοπό την προώθηση και την προβολή της χώρας στη διεθνή τουριστική αγορά. Με τα πρόσωπα αυτά ο Οργανισμός συμβάλλεται είτε με απευθείας συμφωνίες είτε κατόπιν επιλογής τους από τον Ε.Ο.Τ. μετά από σχετική πρόσκληση είτε δια του τύπου είτε μέσω της διαδικτυακής πύλης του Οργανισμού για εκδήλωση ενδιαφέροντος και με βάση τις πλέον συμφέρουσες για τον Οργανισμό προτάσεις, που υποβάλλονται από τους ενδιαφερομένους.»
2. Ο Ε.Ο.Τ. διοικείται από εννεαμελές διοικητικό συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από τον πρόεδρο, τον αντιπρόεδρο, τον γενικό γραμματέα και έξι μέλη, που διορίζονται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Η θητεία των μελών του διοικητικού συμβουλίου είναι τριετής, μπορεί να ανανεώνεται και τα μέλη του είναι ελευθέρως ανακλητά. Πρόεδρος και αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου, καθώς και γενικός γραμματέας του Ε.Ο.Τ. διορίζονται πρόσωπα αναγνωρισμένου κύρους που διαθέτουν διοικητική πείρα. Το διοικητικό συμβούλιο καταρτίζει τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του, ο οποίος εγκρίνεται από τον Υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
3. Το διοικητικό συμβούλιο ενεργεί κάθε αναγκαία πράξη για την άσκηση των αρμοδιοτήτων του Ε.Ο.Τ., εκτός από εκείνες που ρητά ανατίθενται από το νόμο στον πρόεδρο και τον γενικό γραμματέα. Αποφασίζει ύστερα από εισήγηση του γενικού γραμματέα. Το διοικητικό συμβούλιο μπορεί να μεταβιβάζει στον γενικό γραμματέα ή τον πρόεδρο αρμοδιότητες και να τις ανακαλεί ελεύθερα. Η αρμοδιότητα της εκπροσώπησης του Ε.Ο.Τ. στις διεθνείς σχέσεις του μπορεί να μεταβιβάζεται από το διοικητικό συμβούλιο κατά περίπτωση στον πρόεδρο, τον γενικό γραμματέα ή σε οποιοδήποτε μέλος του διοικητικού συμβουλίου. Ο γενικός γραμματέας ή ο πρόεδρος, με την επιφύλαξη αντίθετης απόφασης του διοικητικού συμβουλίου, μπορεί να μεταβιβάζουν περαιτέρω στους γενικούς διευθυντές, τους προϊσταμένους των διευθύνσεων, τους προϊσταμένους των γραφείων εξωτερικού και τους προϊσταμένους των τμημάτων που κατέχουν θέσεις ευθύνης του Ε.Ο.Τ., τις μεταβιβασθείσες σε αυτούς από το διοικητικό συμβούλιο αρμοδιότητες και οφείλουν να ενημερώνουν το διοικητικό συμβούλιο στην αμέσως προσεχή συνεδρίαση.
4. [...]
5. [...]
6. [....]
7. Με αποφάσεις του Υπουργού Τουριστικής Ανάπτυξης εγκρίνονται οι αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου Ε.Ο.Τ. που αφορούν:
α) Την έγκριση του ετήσιου προϋπολογισμού εσόδων και εξόδων.
β) Τη σύναψη συμβάσεων και εν γένει ανάληψη οικονομικών δεσμεύσεων του Οργανισμού που υπερβαίνουν το ποσό των 500.000 ευρώ κατά περίπτωση.
8. Με αποφάσεις του Υπουργού Τουριστικής Ανάπτυξης μπορεί να διατάσσεται διαχειριστικός έλεγχος των πράξεων και αποφάσεων των οργάνων του Ε.Ο.Τ. και από ορκωτούς ελεγκτές.
9. [...]
10. Με αποφάσεις των αρμόδιων οργάνων του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού συνάπτονται δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών που αφορούν στην υλοποίηση των πάσης φύσεως δράσεων του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού με αντικείμενο την εν γένει τουριστική προβολή της Ελλάδας και του Ελληνικού Τουρισμού στην ημεδαπή ή αλλοδαπή, όπως σε διεθνείς τουριστικές εκθέσεις, καλλιτεχνικές δράσεις, συνέδρια και λοιπές εκδηλώσεις και σε όλα τα μέσα μαζικής επικοινωνίας ιδίως έντυπα, τηλεόραση, διαδίκτυο, διαφήμιση σε ψηφιακά μέσα, εξωτερική διαφήμιση, κινητή διαφήμιση.
Για τις συμβάσεις αυτές επιτρέπεται η προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, σύμφωνα με το άρθρο 118 του ν. 4412/2016 (Α` 147), όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς ΦΠΑ, είναι κατώτερη από τα όρια του άρθρου 5 του ν. 4412/2016, για χρονικό διάστημα τριών (3) μηνών από τη δημοσίευση της παρούσας».
Δ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Η προτεινόμενη διάταξη αφορά κατ’αρχήν την σύναψη συμβάσεων από τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού, ο οποίος κατά τον ιδρυτικό του νόμο αποτελεί αυτοτελές νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, που τελεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Τουρισμού και αποτελεί τον κρατικό φορέα του τουριστικού τομέα. Συνεπώς, στο βαθμό που η ανωτέρω αναφερόμενη νομοθετική ρύθμιση, ως παρατίθεται ανωτέρω (υπό I), περιλαμβάνει ρυθμίσεις που αφορούν, σε ζητήματα ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης, κατ’ άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011.
Ε. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
Με την προτεινόμενη νομοθετική διάταξη επιχειρείται η κατά παρέκκλιση των διατάξεων του ν 4412/2016 ρύθμιση της ανάθεσης συμβάσεων που αφορούν σε ταξίδια εξοικείωσης και άλλες δράσεις του προγράμματος δημοσίων σχέσεων του έτους 2019 που αποβλέπουν στην προώθηση και τόνωση του ελληνικού τουρισμού.
Επισημαίνεται ότι το ζήτημα του τρόπου ανάθεσης συμβάσεων προμηθειών και υπηρεσιών που αφορούν στην υλοποίηση των πάσης φύσεως δράσεων του ΕΟΤ με αντικείμενο την εν γένει τουριστική προβολή της Ελλάδος, λόγω της ιδιαιτερότητας της φύσης και των επιδιωκόμενων στόχων των εν λόγω συμβάσεων, διαχρονικά, διέπεται από ρυθμίσεις που παρεκκλίνουν από τις αντίστοιχες ρυθμίσεις ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων. Ειδικότερα, το ζήτημα αυτό είχε επιχειρηθεί στο παρελθόν να ρυθμισθεί με την διάταξη του άρθρου 47 του ν. 4276/2014, το οποίο προέβλεπε την ανάθεση και εκτέλεση των “συμβάσεων προμηθειών και υπηρεσιών που αφορούν στην υλοποίηση των πάσης φύσεως δράσεων του ΕΟΤ με αντικείμενο την εν γένει τουριστική προβολή της Ελλάδος και του Ελληνικού Τουρισμού στην ημεδαπή ή αλλοδαπή και σε όλα τα μέσα μαζικής επικοινωνίας...”, κατ’ εξαίρεση των ισχυουσών διατάξεων του εθνικού δικαίου για τις δημόσιες συμβάσεις (ν. 2286/1995 και πδ 118/2007) με την επιφύλαξη των διατάξεων του πδ 60/2007.
Μετά τη ρητή κατάργηση της προαναφερόμενης διάταξης με την περ. 6 της παρ. 1 του άρθρου 377 του ν. 4412/2016, επιχειρήθηκε εν νέου με τη διάταξη του άρθρου 112 παρ. 10 του ν. 4446/2016, να ρυθμιστεί το ζήτημα της σύναψης των ανάθεσης των δημοσίων συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών που αφορούν στην υλοποίηση των πάσης φύσεως δράσεων του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού με αντικείμενο την εν γένει τουριστική προβολή της Ελλάδας και του Ελληνικού Τουρισμού στην ημεδαπή ή αλλοδαπή, με προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, σύμφωνα με το άρθρο 118 του ν. 4412/2016, για συμβάσεις με εκτιμώμενη αξία κάτω των ορίων του άρθρου 5 του ν. 4412/2016, προκειμένου να επέλθει άμεση και επιτακτική προσαρμογή της στρατηγικής προώθησης του ελληνικού τουριστικού προϊόντος σε ένα ιδιαιτέρως ανταγωνιστικό και διαρκώς εξελισσόμενο εξωτερικό περιβάλλον και εξυπηρετηθεί η επικοινωνιακή διαχείριση κρίσεων που επηρεάζουν την τουριστική ροή. Ωστόσο η εν λόγω ρύθμιση είχε περιορισμένη χρονική ισχύ, εξαντλούμενη εντός ενός τριμήνου από τη δημοσίευση της σχετικής διάταξης (έως 22-3-2017) καθώς το διάστημα αυτό ήταν η χρονική περίοδος υλοποίησης των σημαντικότερων εκθέσεων και των πλέον κρίσιμων για την προώθηση του ελληνικού προϊόντος δράσεων.
ΣΤ. Επί της νομιμότητας, της σκοπιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεων.
Σε σχέση με τη νομιμότητα της προτεινόμενης διάταξης επισημαίνεται ότι ο ν.4412/2016, με τον οποίο ενσωματώθηκαν στην ελληνική έννομη τάξη οι προβλέψεις των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ, ρυθμίζει με ενιαίο τρόπο το σύνολο των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων. Συνεπώς οι πάσης φύσεως νομοθετικές πρωτοβουλίες που άπτονται του τομέα των δημοσίων συμβάσεων, θα πρέπει αφ’ενός να συνάδουν με το γράμμα και το πνεύμα του ν. 4412/2016 αφ’ετέρου να μην είναι αποσπασματικές και να μην εισάγουν εξαιρέσεις παρά μόνον στο βαθμό που αυτές είναι απολύτως αναγκαίες για την επίτευξη συγκεκριμένου και σαφώς καθορισμένου στόχου, τηρουμένης σε κάθε περίπτωση της αρχής της αναλογικότητας.
Εν προκειμένω, σύμφωνα με την προτεινόμενη διάταξη, στο πλαίσιο της στρατηγικής προώθησης και προβολής του ελληνικού τουριστικού προϊόντος για την αντιμετώπιση των αναγκών του προγράμματος δημοσίων σχέσεων του έτους 2019 της Κεντρικής Υπηρεσίας και των γραφείων εξωτερικού του ΕΟΤ δημόσιες συμβάσεις που αφορούν σε συγκεκριμένες προωθητικές δράσεις και ενέργειες για την τουριστική προβολή της χώρας, εκτιμώμενης αξίας κάτω των ορίων των Οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις, ανατίθενται και εκτελούνται κατά παρέκκλιση των διατάξεων του ν. 4412/2016 κατ’ ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων περί απευθείας ανάθεσης και των κατά περίπτωση αποφάσεων του διοικητικού Συμβουλίου του ΕΟΤ, τηρουμένων των διατάξεων του δημοσίου λογιστικού και με την επιφύλαξη τήρησης των διατάξεων περί ΚΗ.Μ.ΔΗ.Σ.
Από τα αναφερόμενα στην συνυποβληθείσα αιτιολογική έκθεση, με την προτεινόμενη διάταξη επιχειρείται η επίσπευση των απαιτούμενων διαδικασιών υλοποίησης προγραμμάτων και δράσεων δημοσίων σχέσεων και διοργάνωσης ταξιδιών εξοικείωσης, καθώς και η ενίσχυση του τουριστικού ρεύματος προς περιοχές οι οποίες χρήζουν άμεσης ενίσχυσης, ιδιαίτερης αντιμετώπισης και προώθησης στο εξωτερικό. Επιπλέον, στο πλαίσιο υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής για τουρισμό 265 ημέρες το Χρόνο, επιχειρείται η εντατικοποίηση των προσπαθειών των γραφείων ΕΟΤ του Εξωτερικού σε συνεργασία με την αρμόδια Διεύθυνση της Κεντρικής Υπηρεσίας ΕΟΤ για την επίτευξη της συνεχιζόμενης αύξησης του τουριστικού ρεύματος προς την Ελλάδα.
Με την προτεινόμενη διάταξη εισάγεται εξαίρεση από το κανονιστικό πεδίο των δημοσίων συμβάσεων, όπως ρυθμίζεται με το ν. 4412/2016, για τις ειδικές εξ αντικειμένου συμβάσεις που αναθέτει η Κεντρική Υπηρεσία και τα γραφεία εξωτερικού του ΕΟΤ σύμφωνα με το πρόγραμμα δημοσίων σχέσεων του έτους 2019 προς υλοποίηση της στρατηγικής προώθησης και προβολής του ελληνικού τουρισμού. Η διαφοροποίηση αντιμετώπισης των συμβάσεων που αναθέτει ο ΕΟΤ ελέγχεται υπό το πρίσμα του τρόπου άσκησης των αρμοδιοτήτων του, ως εθνικός φορέας προώθησης του ελληνικού τουρισμού, λαμβάνοντας υπόψη και τις ιδιόμορφες συνθήκες της σχετικής τουριστικής αγοράς.
Από τα αναφερόμενα στην αιτιολογική έκθεση συνάγεται ότι η εξαίρεση των συγκεκριμένων συμβάσεων φαίνεται να είναι αναγκαία για την εξυπηρέτηση του επιδιωκόμενου στόχου της επίσπευσης της υλοποίησης των προγραμμάτων των δημοσίων σχέσεων του ΕΟΤ για την ενίσχυση της αύξησης της τουριστικούς κίνησης καθ΄όλη τη διάρκεια του χρόνου. Λαμβάνοντας επομένως υπόψη τις ιδιομορφίες της ανάθεσης των εν λόγω συμβάσεων και τις ειδικές απαιτήσεις της τουριστικής αγοράς, διαφαίνεται ότι τυχόν παρέκκλιση από το αυστηρό πλαίσιο των διατάξεων για τις δημόσιες συμβάσεις θα μπορούσε, κατ’αρχήν, να είναι αιτιολογημένη, στο βαθμό που δεν προσκρούει στις διατάξεις του ενωσιακού δικαίου για τις δημόσιες συμβάσεις. Με την προτεινόμενη διάταξη επιτρέπεται η παρέκκλιση από την εφαρμογή των διατάξεων του ν. 4412/2016 μόνον για τις συμβάσεις η εκτιμώμενη αξία των οποίων υπολείπεται των χρηματικών ορίων που τίθενται με τις διατάξεις γ και δ του άρθρου 5 του ν. 4412/2016. Συνεπώς η προτεινόμενη ρύθμιση δεν έρχεται κατ’αρχάς σε σύγκρουση με τις διατάξεις του ενωσιακού δικαίου για τις δημόσιες συμβάσεις.
Σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως των ιδιομορφιών που παρουσιάζουν οι υπό εξέταση συμβάσεις, σημειώνεται ότι η ανάθεση αυτών θα πρέπει να γίνει με γνώμονα την πλέον αποδοτική χρήση των δημοσίων πόρων και την τήρηση των γενικών αρχών του δικαίου των δημοσίων συμβάσεων, ιδίως της αρχής της ίσης μεταχείρισης, της διαφάνειας και της προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.
ΙΙΙ. Η υποβληθείσα στην Αρχή προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση (α.π. 5877/12-11-2018), η οποία αποτελεί το άρθρο 56 του πολυνομοσχεδίου του Υπουργείου Οικονομικών η οποία πρόκειται να προστεθεί ως περίπτωση ε) στο τέλος της παρ.2 του άρθρου 107 του ν. 3852/2010 (ΦΕΚ Α’ 87), “Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης», όπως ισχύει, και η συνυποβληθείσα αιτιολογική έκθεση έχουν ως εξής:
Α. Προτεινόμενη Διάταξη
Άρθρο 56
Ρύθμιση θεμάτων επιχειρήσεων που συστήνονται για τη φιλοξενία του θεσμού «Πολιτισμική Πρωτεύουσα της Ευρώπης»
Στο τέλος της παρ. 2 του άρθρου 107 του νόμου 3852/2010 (Α΄ 87) προστίθεται εδάφιο ε΄ ως εξής:
«ε) Οι επιχειρήσεις που συστήνονται για την φιλοξενία του θεσμού «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» απαλλάσσονται από την υποχρέωση λήψης εγγυήσεων συμμετοχής, σύμφωνα με την παρ. 1 εδ α΄ του άρθρου 72 του νόμου 4412/2016, και εγγυήσεων καλής εκτέλεσης, σύμφωνα με την παρ. 1 εδ β΄ του άρθρου 72 του νόμου 4412/2016, κατά την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών, στόχος των οποίων είναι οποιοσδήποτε από τους κατωτέρω λόγους: α) δημιουργία ή απόκτηση μοναδικού έργου τέχνης ή καλλιτεχνικής εκδήλωσης, όπως ορίζεται στην παρ. 2 εδ. β΄ περ. αα του άρθρου 32 του νόμου 4412/2016 ή/και β) προστασία αποκλειστικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, όπως ορίζεται στην παρ. 2 εδ. β΄ περ. γγ του άρθρου 32 του νόμου 4412/2016.»
Β. Αιτιολογική έκθεση
Το κείμενο της συνημμένης στην προτεινόμενη διάταξη αιτιολογικής έκθεσης έχει ως εξής:
«Στόχος της προτεινόμενης διάταξης είναι η εξαίρεση των εταιριών στις οποίες ανατίθεται ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύσας της Ευρώπης, από την υποχρέωση λήψης εγγυήσεων συμμετοχής (κατ’ άρθρο 72 παρ. 1 εδ α του ν. 4412/2016) και εγγυήσεων καλής εκτέλεσης (κατ’ άρθρο 72 παρ. 1 εδ β του ν. 4412/2016), όσον αφορά αποκλειστικά και μόνο την ανάθεση των συμβάσεων, αντικείμενο των οποίων είναι η δημιουργία ή απόκτηση μοναδικού έργου τέχνης ή καλλιτεχνικής εκδήλωσης (άρθρο 32 παρ. 2 εδ. β περ. αα του ν. 4412/2016) ή/και η προστασία αποκλειστικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (άρθρο 32 παρ. 2 εδ. β περ. γγ του ν. 4412/2016).
Οι εταιρίες αυτές, στις οποίες ανατίθεται ο τιμητικός θεσμός της εκπροσώπησης της χώρας ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και η εκτέλεση του εγκεκριμένου καλλιτεχνικού τους προγράμματος, συστήνονται εκ του νόμου, ήτοι κατά την παρ. 2 του άρθρου 107 του ν. 3852/2010, ως δημοτικές επιχειρήσεις του άρθρου 265 του Κώδικα Δήμου και Κοινοτήτων και υπάγονται αυτοδίκαια στο καθεστώς του ν. 4412/2016 περί δημοσίων συμβάσεων έργων, προμήθειων και υπηρεσιών και ως εκ τούτου ακολουθούν τις σχετικές διαδικασίες για την ανάθεση των έργων.
Παρά την ύπαρξη εξαιρέσεων στην διαδικασία ανάθεσης, όταν πρόκειται για εκτέλεση έργου καλλιτεχνικού με στοιχεία μοναδικότητας, εντούτοις η πρακτική έχει αποδείξει ότι η πλήρωση της υποχρέωσης για την λήψη εγγυήσεων συμμετοχής και καλής εκτέλεσης είναι ιδιαίτερα προβληματική και συχνά αδύνατη, με αποτέλεσμα την διακινδύνευση της εκτέλεσης του καλλιτεχνικού προγράμματος, όπως αυτό έχει εγκριθεί από την αρμόδια Ευρωπαϊκή επιτροπή.
Εν προκειμένω, η πόλη της Ελευσίνας, στην οποία έχει ανατεθεί η εκπροσώπηση της χώρας ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το έτος 2021, έχει ιδρύσει την εταιρεία Δημοτική Ανώνυμη Εταιρία Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ελευσίνας 2021 και τον διακριτικό τίτλο ELEUSIS 2021, υπό το καθεστώς του άρθρου 265 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων και διεκπεραιώνει το σχετικό καλλιτεχνικό έργο, όπως αυτό έχει αποτυπωθεί στην υποψηφιότητά της ήδη από τον Φεβρουάριο 2017, χρονικό σημείο απονομής του τίτλου.
Πάρα ταύτα, από την μέχρι σήμερα υλοποίηση του καλλιτεχνικού προγράμματος της ανωτέρω εταιρίας, έχουν παρατηρηθεί τα εξής:
 ως επί το πλείστον, τα έργα καλλιτεχνικού περιεχομένου που περιλαμβάνονται στον προγραμματισμό της εταιρείας μας παρουσιάζουν μοναδικότητα τόσο ως έργα τέχνης όσο και ως καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν υποχρεωτική η ανάθεσή τους σε καλλιτέχνες που πληρούν πολύ συγκεκριμένα κριτήρια,
 η μεγάλη πλειονότητα των καλλιτεχνών-δημιουργών δεν διαθέτει την οικονομική δυνατότητα εκδόσεως εγγυητικών επιστολών καλής εκτέλεσης, με αποτέλεσμα να υφίσταται αντικειμενικό κώλυμα στην ανάθεση των εν λόγω συμβάσεων,
 με βάση τον φάκελο ανάθεσης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2021, η εταιρεία μας είναι υποχρεωμένη να υλοποιήσει αφενός μεν συγκεκριμένα έργα και δράσεις αφετέρου σε πάρα πολύ αυστηρό χρονοδιάγραμμα,
με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζονται σοβαρότατα προβλήματα στην ανάθεση συμβάσεων πέραν των 20.000€, που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο την εκτέλεση των έργων και εκδηλώσεων καλλιτεχνικού περιεχομένου της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2021, σύμφωνα με το ορισθέν χρονοδιάγραμμα.
Κατά την πρόσφατη αυτοψία για τον έλεγχο της πορείας των έργων από το εξουσιοδοτημένο κλιμάκιο του Θεσμού της Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, συζητήθηκε το συγκεκριμένο θέμα και μας διαβεβαίωσαν ότι στις λοιπές χώρες οι οποίες ανέλαβαν κατά τα προηγούμενα έτη τον συγκεκριμένο θεσμό, δεν υπήρχε ο εν λόγω περιορισμός της υποχρεωτικής κατάθεσης εγγυήσεων καλής εκτέλεσης για τα έργα καλλιτεχνικού περιεχομένου.
Περαιτέρω, είναι προφανές ότι δεν δύναται να ερμηνευθεί η έννοια της καλής εκτελέσεως σε έργα και εκδηλώσεις καλλιτεχνικού περιεχομένου, ειμή μόνο της εμπρόθεσμης εκτέλεσης αυτών, δηλαδή εάν ο ανάδοχος-καλλιτέχνης πράγματι ολοκλήρωσε το ανατεθέν έργο ή υλοποίησε την εκδήλωση, την οποία ανέλαβε με βάση συγκεκριμένες αδιαμφισβήτητες προδιαγραφές, ανεξαρτήτως αισθητικών ή συναισθηματικών κριτηρίων και εντυπώσεων, τα οποία αποτελούν αόριστες έννοιες και δεν μπορούν να τεθούν ως κριτήρια καλής ή μη εκτέλεσης της σύμβασης.
Ενόψει των ανωτέρω, υφίσταται αμεσότατη ανάγκη να επιλυθεί το συγκεκριμένο ζήτημα, δεδομένου ότι υφίσταται κατεπείγουσα περίπτωση να ματαιωθούν προγραμματισθείσες εκδηλώσεις και να τεθεί σε κίνδυνο το σύνολο της ανάθεσης στην πόλη της Ελευσίνας του Θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας για το 2021.
Συμπερασματικά, επειδή:
- η ανάδειξη πόλεων της χώρας ως Πολιτιστικές Πρωτεύουσας της Ευρώπης αποτελεί ιδιαίτερα τιμητικό τίτλο για την χώρα.
- ο σκοπός της δράσης των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης είναι και η προώθηση της πολυμορφίας της πολιτιστικής έκφρασης και η προστασία και η προαγωγή της πολιτισμικής πολυμορφίας (απόφαση 445/2014/ΕΕ 16η Απριλίου 2014 σκέψη 3), στόχοι οι οποίοι επιτελούνται με την επαύξηση της συμμετοχής καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο.
- η πρακτική εφαρμογή έχει αποδείξει πως η εφαρμογή των όρων των διατάξεων του ν. 4412/2016 και ιδίως των όρων του άρθρου 72 περί υποχρέωσης λήψης εγγυήσεων συμμετοχής και καλής εκτέλεσης, δημιουργεί ουσιώδη και αξεπέραστα εμπόδια στην συμμετοχή καλλιτεχνών.
- η επιτυχής ολοκλήρωση του πολιτιστικού προγράμματος είναι ιδιαίτερης σημασίας για την προώθηση των πολιτιστικών αξιών της χώρας και την εν γένει προβολή της σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
- η επιμονή της διοίκησης, στην περίπτωση των ΠΠΕ, στην προσκόμιση εγγυητικών επιστολών για την ανάθεση συμβάσεων καλλιτεχνικού περιεχομένου με στοιχεία μοναδικότητας, ήτοι την εκτέλεση του αμιγώς καλλιτεχνικού προγράμματος, οδηγεί ήδη στην αλλοίωση του περιεχομένου του καλλιτεχνικού προγράμματος και την χειροτέρευση της καλλιτεχνικής ποιότητας του, όπως αυτή ερμηνεύεται γνήσια από τα σχετικά ευρωπαϊκά όργανα.
Προτείνεται η απαλλαγή των εταιριών στις οποίες ανατίθεται ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύσας της Ευρώπης, από την υποχρέωση λήψης εγγυήσεων συμμετοχής και εγγυήσεων καλής εκτέλεσης κατά το άρθρο 72 παρ. 1 εδ. α΄ και β΄ του ν. 4412/2016, αναφορικά με την ανάθεση συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών του αμιγώς καλλιτεχνικού έργου. ….»
Γ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Η προτεινόμενη διάταξη ρυθμίζει ζητήματα που σχετίζονται με τη διαδικασία ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, όπως ρυθμίζονται από το νόμο 4412/2016, που διενεργούν οι εταιρείες που συστήνονται για τη φιλοξενία του θεσμού «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης», οι οποίες αποτελούν κατά το νόμο ανώνυμες εταιρείες οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Συνεπώς, στο βαθμό που η ανωτέρω αναφερόμενη νομοθετική ρύθμιση, ως παρατίθεται ανωτέρω, περιλαμβάνει ρυθμίσεις που αφορούν σε ζητήματα ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης, κατ’ άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011.
Γ. Συναφείς διατάξεις
1. Στο ν. 4412/16 (ΦΕΚ-147 Α/8-8-16-Διορθ. Σφαλμ. στα ΦΕΚ-200 Α/24-10-16 και ΦΕΚ-206 Α/3-11- 16) : “Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)” προβλέπονται σχετικώς τα κάτωθι :
Άρθρο 1 Αντικείμενο - Πεδίο Εφαρμογής
[...]
2. Ο παρών νόμος θεσπίζει κανόνες: α) για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης δημοσίων συμβάσεων και διαγωνισμών μελετών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου Ι (άρθρα 2 έως 221), β) για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης συμβάσεων και διαγωνισμών μελετών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου ΙΙ (άρθρα 2 και 222 έως 338), γ) για τη διακυβέρνηση, οι οποίοι εφαρμόζονται, σύμφωνα με το Βιβλίο ΙΙΙ (άρθρα 339 έως 344), από τις αναθέτουσες αρχές και τους αναθέτοντες φορείς και δ) για την έννομη προστασία κατά τη σύναψη συμβάσεων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου ΙV (άρθρα 345 έως 374). Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται, με την επιφύλαξη των παραγράφων 3 έως 7, σε όλες τις συμβάσεις των περιπτώσεων α΄ και β΄, ανεξαρτήτως είδους και εκτιμώμενης αξίας αυτών, εκτός αν άλλως ορίζεται στις επιμέρους διατάξεις αυτού.
Άρθρο 32 Προσφυγή στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση (άρθρο 32 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)
1. Στις ειδικές περιπτώσεις και περιστάσεις που προβλέπονται στις παραγράφους 2 έως 6, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αναθέτουν δημόσιες συμβάσεις προσφεύγοντας στη διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση.
2. Η διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση μπορεί να χρησιμοποιείται για δημόσιες συμβάσεις έργων, προμηθειών και υπηρεσιών σε οποιαδήποτε από τις κατωτέρω περιπτώσεις:
α) εάν, ύστερα από ανοικτή ή κλειστή διαδικασία είτε δεν υποβλήθηκε καμία προσφορά ή αίτηση συμμετοχής είτε καμία από τις υποβληθείσες προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής δεν είναι κατάλληλη, εφόσον δεν έχουν τροποποιηθεί ουσιωδώς οι αρχικοί όροι της σύμβασης και με την προϋπόθεση ότι διαβιβάζεται σχετική έκθεση στην Επιτροπή μετά από αίτημά της· Μη κατάλληλη θεωρείται μία προσφορά όταν είναι άσχετη με τη σύμβαση και αδυνατεί προδήλως, χωρίς να τροποποιηθεί ουσιαστικά, να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τις απαιτήσεις της αναθέτουσας αρχής, όπως προσδιορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης. Μη κατάλληλη θεωρείται μία αίτηση συμμετοχής όταν στο πρόσωπο του οικονομικού φορέα συντρέχει υποχρεωτικός ή δυνητικός λόγος αποκλεισμού, σύμφωνα με το άρθρο 73 ή όταν αυτός δεν πληροί τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής που έχει θέσει η αναθέτουσα αρχή, σύμφωνα με τα άρθρα 75, 76 και 77.
β) εάν τα έργα, τα αγαθά ή οι υπηρεσίες μπορούν να παρασχεθούν μόνον από έναν συγκεκριμένο οικονομικό φορέα για οποιονδήποτε από τους κατωτέρω λόγους:
αα) στόχος της σύμβασης είναι η δημιουργία ή απόκτηση μοναδικού έργου τέχνης ή καλλιτεχνικής εκδήλωσης,
ββ) απουσία ανταγωνισμού για τεχνικούς λόγους,
γγ) προστασία αποκλειστικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας.
Οι εξαιρέσεις που ορίζονται στις υποπεριπτώσεις ββ΄ και γγ΄ εφαρμόζονται μόνο εάν δεν υπάρχει εύλογη εναλλακτική λύση ή υποκατάστατο και η απουσία ανταγωνισμού δεν είναι αποτέλεσμα τεχνητού περιορισμού των παραμέτρων της σύμβασης
γ) στο μέτρο που είναι απολύτως απαραίτητο, εάν λόγω κατεπείγουσας ανάγκης οφειλόμενης σε γεγονότα απρόβλεπτα για την αναθέτουσα αρχή, δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση. Οι περιστάσεις που επικαλούνται οι αναθέτουσες αρχές για την αιτιολόγηση της κατεπείγουσας ανάγκης δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να απορρέουν από δική τους ευθύνη.
3. Η διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση μπορεί να χρησιμοποιείται για δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών για την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών, υπό ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους είτε από προμηθευτή που παύει οριστικά τις εμπορικές του δραστηριότητες είτε από τον εκκαθαριστή διαδικασίας αφερεγγυότητας, δικαστικού συμβιβασμού ή ανάλογης διαδικασίας που προβλέπεται σε διατάξεις νόμου.
4. Η διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση μπορεί να χρησιμοποιείται για δημόσιες συμβάσεις προμηθειών:
α) όταν τα σχετικά προϊόντα κατασκευάζονται αποκλειστικά για σκοπούς έρευνας, πειραματισμού, μελέτης ή ανάπτυξης· ωστόσο, οι συμβάσεις που ανατίθενται δυνάμει της παρούσας περίπτωσης δεν περιλαμβάνουν την παραγωγή ποσοτήτων ικανών να εξασφαλίζουν την εμπορική βιωσιμότητα του προϊόντος ή την απόσβεση των δαπανών έρευνας και ανάπτυξης,
β) για συμπληρωματικές παραδόσεις που πραγματοποιούνται από τον αρχικό προμηθευτή και προορίζονται είτε για τη μερική αντικατάσταση αγαθών ή εγκαταστάσεων είτε για επέκταση υφιστάμενων αγαθών ή εγκαταστάσεων, εφόσον η αλλαγή προμηθευτή θα υποχρέωνε την αναθέτουσα αρχή να αποκτά αγαθά με διαφορετικά τεχνικά χαρακτηριστικά τα οποία θα προκαλούσαν ασυμβατότητα ή δυσανάλογες τεχνικές δυσχέρειες στη χρήση και τη συντήρηση η διάρκεια αυτών των συμβάσεων, καθώς και των επαναλαμβανόμενων συμβάσεων, δεν υπερβαίνει κατά κανόνα τα τρία έτη,
γ) εάν πρόκειται για αγαθά που είναι εισηγμένα και αγοράζονται σε χρηματιστήριο εμπορευμάτων.
5. Η διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση μπορεί να χρησιμοποιείται για δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών όταν η σχετική σύμβαση έπεται διαγωνισμού μελετών που έχει διοργανωθεί, σύμφωνα με το Μέρος Α΄ του παρόντος Βιβλίου και πρέπει, σύμφωνα με τους κανόνες που προβλέπονται στο διαγωνισμό μελετών, να ανατεθεί στον νικητή ή σε έναν από τους νικητές του διαγωνισμού αυτού. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, όλοι οι νικητές του διαγωνισμού πρέπει να καλούνται να συμμετάσχουν στις διαπραγματεύσεις.
6. Η διαδικασία με διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση μπορεί να χρησιμοποιείται για νέα έργα ή υπηρεσίες που συνίστανται στην επανάληψη παρόμοιων έργων ή υπηρεσιών που ανατέθηκαν στον οικονομικό φορέα ανάδοχο της αρχικής σύμβασης από τις ίδιες αναθέτουσες αρχές, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά τα έργα ή υπηρεσίες είναι, σύμφωνα με μία βασική μελέτη και ότι αυτή η μελέτη αποτέλεσε αντικείμενο αρχικής σύμβασης, η οποία έχει συναφθεί, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 26. Στη βασική μελέτη αναγράφεται η έκταση πιθανών συμπληρωματικών έργων ή υπηρεσιών και οι όροι ανάθεσής τους. Η δυνατότητα προσφυγής σε αυτή τη διαδικασία πρέπει να επισημαίνεται ήδη κατά την πρώτη προκήρυξη διαγωνισμού, και το συνολικό προβλεπόμενο ποσό για τη συνέχιση των εργασιών ή υπηρεσιών λαμβάνεται υπόψη από τις αναθέτουσες αρχές για την εφαρμογή του άρθρου 5. Προσφυγή στη διαδικασία αυτή επιτρέπεται μόνο εντός τριετίας μετά τη σύναψη της αρχικής σύμβασης.
Άρθρο 72 Εγγυήσεις
1. Οι αναθέτουσες αρχές ζητούν από τους προσφέροντες να παράσχουν, κατά περίπτωση, τα ακόλουθα είδη εγγυήσεων:
α) «Εγγύηση συμμετοχής», το ύψος της οποίας καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης σε συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, αριθμητικώς και ολογράφως σε ευρώ, και δεν μπορεί να υπερβαίνει το 2% της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης εκτός ΦΠΑ, με ανάλογη στρογγυλοποίηση.
Σε περίπτωση υποβολής προσφοράς για ένα ή περισσότερα τμήματα της σύμβασης, το ύψος της εγγύησης συμμετοχής υπολογίζεται επί της εκτιμώμενης αξίας, εκτός ΦΠΑ, του/των προσφερομένου/ων τμήματος/τμημάτων.
Στην περίπτωση ένωσης οικονομικών φορέων, η εγγύηση συμμετοχής περιλαμβάνει και τον όρο ότι η εγγύηση καλύπτει τις υποχρεώσεις όλων των οικονομικών φορέων που συμμετέχουν στην ένωση. Η εγγύηση συμμετοχής πρέπει να ισχύει τουλάχιστον για τριάντα (30) ημέρες μετά τη λήξη του χρόνου ισχύος της προσφοράς που καθορίζουν τα έγγραφα της σύμβασης. Η αναθέτουσα αρχή μπορεί, πριν τη λήξη της προσφοράς, να ζητά από τον προσφέροντα να παρατείνει, πριν τη λήξη τους, τη διάρκεια ισχύος της προσφοράς και της εγγύησης συμμετοχής.
Δεν απαιτείται εγγύηση συμμετοχής για τη συμμετοχή σε διαδικασίες σύναψης συμφωνιώνπλαίσιο, δυναμικού συστήματος αγοράς, σε συνοπτικό διαγωνισμό, σε διαδικασίες απευθείας ανάθεσης ή σε διαδικασία επιλογής από κατάλογο, εκτός αν άλλως ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης.
Η εγγύηση συμμετοχής καταπίπτει, αν ο προσφέρων αποσύρει την προσφορά του κατά τη διάρκεια ισχύος αυτής, παρέχει ψευδή στοιχεία ή πληροφορίες που αναφέρονται στα άρθρα 73 έως 78, δεν προσκομίσει εγκαίρως τα προβλεπόμενα στα έγγραφα της σύμβασης δικαιολογητικά ή δεν προσέλθει εγκαίρως για υπογραφή της σύμβασης.
Ειδικά στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, μελέτης και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, οι εγγυήσεις συμμετοχής καταπίπτουν υπέρ του κυρίου του έργου, μετά από γνώμη του αρμόδιου Τεχνικού Συμβουλίου. Η ένσταση του αναδόχου κατά της αποφάσεως δεν αναστέλλει την είσπραξη του ποσού της εγγυήσεως. Η εγγύηση συμμετοχής επιστρέφεται στον ανάδοχο με την προσκόμιση της εγγύησης καλής εκτέλεσης.
Η εγγύηση συμμετοχής επιστρέφεται στους λοιπούς προσφέροντες μετά:
αα) την άπρακτη πάροδο της προθεσμίας άσκησης προσφυγής ή την έκδοση απόφασης επί ασκηθείσας προσφυγής κατά της απόφασης κατακύρωσης και
ββ) την άπρακτη πάροδο της προθεσμίας άσκησης ασφαλιστικών μέτρων ή την έκδοση απόφασης επ’ αυτών, και
γγ) την ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, σύμφωνα με το άρθρα 35 και 36 του ν. 4129/2013 (Α΄ 52), εφόσον απαιτείται. Για τα προηγούμενα στάδια της κατακύρωσης η εγγύηση συμμετοχής επιστρέφεται στους συμμετέχοντες στην περίπτωση απόρριψης της προσφοράς τους και εφόσον δεν έχει ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή ή ένδικο βοήθημα ή έχει εκπνεύσει άπρακτη η προθεσμία άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής ή ένδικων βοηθημάτων ή έχει λάβει χώρα παραίτησης από το δικαίωμα άσκησης αυτών ή αυτά έχουν απορριφθεί αμετακλήτως.
β) «Εγγύηση καλής εκτέλεσης», το ύψος της οποίας καθορίζεται σε ποσοστό 5% επί της αξίας της σύμβασης εκτός ΦΠΑ και κατατίθεται πριν ή κατά την υπογραφή της σύμβασης. Η εγγύηση καλής εκτέλεσης καταπίπτει στην περίπτωση παράβασης των όρων της σύμβασης, όπως αυτή ειδικότερα ορίζει.
Δεν απαιτείται εγγύηση καλής εκτέλεσης για συμβάσεις αξίας ίσης ή κατώτερης από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, εκτός αν άλλως ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης.
Σε περίπτωση τροποποίησης της σύμβασης κατά το άρθρο 132, η οποία συνεπάγεται αύξηση της συμβατικής αξίας, ο ανάδοχος είναι υποχρεωμένος να καταθέσει πριν την τροποποίηση, συμπληρωματική εγγύηση το ύψος της οποίας ανέρχεται σε ποσοστό 5% επί του ποσού της αύξησης εκτός ΦΠΑ.
Η εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης καλύπτει συνολικά και χωρίς διακρίσεις την εφαρμογή όλων των όρων της σύμβασης και κάθε απαίτηση της αναθέτουσας αρχής ή του κυρίου του έργου έναντι του αναδόχου.
Ειδικά στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης έργου, μελέτης και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, οι εγγυήσεις καλής εκτέλεσης καταπίπτουν υπέρ του κυρίου του έργου, με αιτιολογημένη απόφαση του Προϊσταμένου της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, ιδίως μετά την οριστικοποίηση της έκπτωσης του αναδόχου. Η ένσταση του αναδόχου κατά της αποφάσεως δεν αναστέλλει την είσπραξη του ποσού της εγγυήσεως.
Ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, ο χρόνος ισχύος της εγγύησης καλής εκτέλεσης πρέπει να είναι μεγαλύτερος από το συμβατικό χρόνο φόρτωσης ή παράδοσης, για το διάστημα που θα ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης.
Οι εγγυήσεις καλής εκτέλεσης επιστρέφονται στο σύνολό τους μετά την οριστική ποσοτική και ποιοτική παραλαβή του συνόλου του αντικειμένου της σύμβασης.
γ) …. .
δ)…
2. Στο ν. 3852/2010 “Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης», (Α’ 87), όπως ισχύει, προβλέπονται σχετικώς τα ακόλουθα:
Άρθρο 107
Επιχειρήσεις δήμων
1.Οι δήμοι μπορεί να έχουν μόνον:
α) μία κοινωφελή επιχείρηση,
β) μία δημοτική επιχείρηση ύδρευσης αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.),
γ) μία επιχείρηση με ειδικό σκοπό τη λειτουργία ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού, εφόσον λειτουργούσαν αντίστοιχες στους συνενούμένους δήμους, και
δ) μία δημοτική ανώνυμη εταιρία του άρθρου 266 του Κ.Δ.Κ., εφόσον είχαν συσταθεί τέτοιες εταιρίες στους συνενουμένους δήμους.
2. Οι δήμοι δεν επιτρέπεται να συνιστούν ή να συμμετέχουν σε άλλες ανώνυμες εταιρείες, κατά τις διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, εκτός από εκείνες που είχαν συσταθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου και υπό την επιφύλαξη της παρ. 2 του άρθρου 194 αυτού.
Δήμοι των οποίων δημοτική ανώνυμη εταιρεία συμμετέχει ή θα αποκτήσει, εντός χρονικού διαστήματος ενός έτους από την έναρξη εφαρμογής της ισχύος, των διατάξεων του παρόντος εδαφίου, μετοχική ιδιότητα σε τρίτη ανώνυμη εταιρεία, δύνανται να αποδέχονται μετοχές της τρίτης ανώνυμης εταιρείας, μεταβιβαζόμενες σε αυτούς με χαριστική αιτία (εν ζωή ή αιτία θανάτου), υπό την προϋπόθεση ότι η συμμετοχή τους στην τρίτη ανώνυμη εταιρεία, συνυπολογιζομένου του ποσοστού που κατέχει ή θα αποκτήσει σε αυτή η δημοτική ανώνυμη εταιρεία, δεν υπερβαίνει σε ποσοστό το 30% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου της τρίτης ανώνυμης εταιρείας.»
«Κάθε δήμος που θέτει υποψηφιότητα για τη φιλοξενία του θεσμού ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ μπορεί να συστήσει ανώνυμη εταιρεία του άρθρου 265 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, με αποκλειστικό σκοπό την προώθηση της υποψηφιότητας αυτής και την υλοποίηση των δράσεων που συνεπάγεται η φιλοξενία του θεσμού. Επιτρέπεται η επιχορήγηση της εν λόγω εταιρείας από προγράμματα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, την κατά τόπον αρμόδια Περιφέρεια, επιμελητήρια και λοιπά Ν.Π.Δ.Δ. και Ν.Π.Ι.Δ., καθώς επίσης και η σύναψη προγραμματικών συμβάσεων με τους ανωτέρω φορείς, για την πραγματοποίηση του σκοπού της. Η ανώνυμη εταιρεία του δήμου που επιλέγεται να φιλοξενήσει το θεσμό, επιτρέπεται επιπλέον να επιχορηγείται από το δήμο που την έχει συστήσει, κατά παρέκκλιση του άρθρου 265 παρ. 3 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, μπορεί δε να συνάπτει προγραμματικές συμβάσεις με τους Ο.Τ.Α. και τα νομικά τους πρόσωπα, στη χωρική περιφέρεια των οποίων θα αναπτυχθούν δράσεις, στο πλαίσιο της φιλοξενίας του θεσμού. Η ανώνυμη εταιρεία του προηγούμενου εδαφίου λύεται υποχρεωτικά και τίθεται σε εκκαθάριση, με την ολοκλήρωση του σκοπού για τον οποίο συνεστήθη. Οι ανώνυμες εταιρείες των δήμων που δεν επιλέγονται να φιλοξενήσουν το θεσμό λύονται υποχρεωτικά και τίθενται σε εκκαθάριση, αμέσως μετά την ανακήρυξη της πόλης που θα φέρει τον τίτλο της ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ.».
«δ)«Οι επιχειρήσεις που συστήνονται για τη φιλοξενία του θεσμού «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» δύνανται να απασχολούν εξειδικευμένο προσωπικό μέχρι είκοσι (20) ατόμων με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου ή/και με σύμβαση παροχής ανεξαρτήτων υπηρεσιών ή/και με σύμβαση μίσθωσης έργου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στους σχετικούς κανονισμούς λειτουργίας τους, κατ` εξαίρεση των εφαρμοζόμενων διατάξεων της περίπτωσης α` της παρ. 20 του άρθρου ένατου του ν. 4057/2012, των άρθρων 14 και 21 του ν. 2190/1994 περί τρόπου πρόσληψης του προσωπικού Ι.Δ.Ο.Χ. και του άρθρου 6 του ν. 2527/1997 περί σύναψης συμβάσεων μίσθωσης έργου. Η διάρκεια των ως άνω συμβάσεων επιτρέπεται να είναι μέχρι ένα (1) έτος με δυνατότητα ανανέωσης ή παράτασής τους έως τη λήξη της διάρκειας των επιχειρήσεων, σύμφωνα με το Καταστατικό τους, αποκλειόμενης σε κάθε περίπτωση της αναγνώρισής τους ως συμβάσεις αορίστου χρόνου. Για την κάλυψη των αναγκών των επιχειρήσεων, επιτρέπεται κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης, με κοινή απόφαση των αρμοδίων για το διορισμό οργάνων, η απόσπαση υπαλλήλων φορέων που υπάγονται στο δημόσιο τομέα, όπως αυτός ορίζεται σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. Η διάρκεια της απόσπασης ορίζεται σε ένα (1) έτος με δυνατότητα ανανέωσης μέχρι τη λήξη της διάρκειας της οικείας επιχείρησης. Οι αποδοχές των αποσπασμένων υπαλλήλων καταβάλλονται από το φορέα υποδοχής.».
[Το εδάφιο δ΄ της παρ.2,το οποίο είχε προστεθεί με το άρθρο 166 Ν. 4483/2017,ΦΕΚ Α 107/31.7.2017,αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 66 Ν.4509/2017, ΦΕΚ Α 201/22.12.2017].
3. Υφιστάμενες αστικές εταιρίες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα συνεχίζουν να λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 267 του Κ.Δ. Κ. και με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ.1 του άρθρου 111 του παρόντος.
[ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: ΒΛ. και άρθρα 182,183 και 184 Ν.4555/2018,ΦΕΚ Α 133/19.7.2018 σχ. με α)επέκταση της δυνατότητας συμμετοχής Ο.Τ.Α. α` και β` βαθμού σε νομικά πρόσωπα αναπτυξιακού χαρακτήρα β) συμμετοχή Ο.Τ.Α. α` και β` βαθμού σε νομικά πρόσωπα με αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ή την αξιοποίηση δημόσιων αγαθών και γ) σύσταση δημοτικών μονομετοχικών Α.Ε. λειτουργίας πρατηρίου καυσίμων, για την κάλυψη των αναγκών μικρών νησιωτικών δήμων, αντίστοιχα, κατ΄εξαίρεση των αριθμητικών περιορισμών του παρόντος άρθρου].
3. Στο νόμο 3463/2006 «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων», (ΦΕΚ Α 11), στο Κεφάλαιο Γ- Ανώνυμες Εταριείες Ο.Τ.Α., όπως ισχύει, προβλέπονται σχετικών τα ακόλουθα:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΑΝΩΝΥΜΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ Ο.Τ.Α.
Άρθρο 265
Σύσταση - Λειτουργία
1. Δήμοι ή Κοινότητες, μόνοι ή με Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις ή και άλλους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή τρίτους, δύνανται να συνιστούν ανώνυμες εταιρείες, οι οποίες λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις της εμπορικής και φορολογικής νομοθεσίας και τις ειδικότερες ρυθμίσεις των επόμενων παραγράφων.
α. Οι Δήμοι, οι Κοινότητες, οι Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις και οι λοιποί φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης διατηρούν πάντοτε κοινές μη προνομιούχες μετοχές, που αντιπροσωπεύουν αθροιστικά την πλειοψηφία του μετοχικού κεφαλαίου. Κατά το υπόλοιπο μπορεί να συμμετέχουν το Δημόσιο και φυσικά ή νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου.
β. Όλες οι μετοχές είναι ονομαστικές και δεν εισάγονται στο Χρηματιστήριο Αξιών. Οι κοινές μετοχές είναι δεσμευμένες ονομαστικές, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 3 του κ.ν. 2190/1920, και οι προνομιούχες χωρίς δικαίωμα ψήφου.
γ. Αν η επιχείρηση λυθεί, οι Ο.Τ.Α. που συμμετέχουν σε αυτή έχουν δικαίωμα προτίμησης για την αγορά της εκποιούμενης περιουσίας.
2. Οι Δήμοι και οι Κοινότητες επιτρέπεται να συμμετέχουν σε άλλες ανώνυμες εταιρείες πέραν αυτών του παρόντος άρθρου. Προς τούτο απαιτείται απόφαση του οικείου συμβουλίου με την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του. Οι Δήμοι και οι Κοινότητες και οι ανώνυμες εταιρίες της παραγράφου 1 δεν επιτρέπεται να συμμετέχουν σε ποδοσφαιρικές, τραπεζικές και ασφαλιστικές ανώνυμες εταιρίες.
3. Οι ανώνυμες εταιρείες Ο.Τ.Α. της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου δεν επιχορηγούνται άμεσα ή έμμεσα από Ο.Τ.Α.. Κατ` εξαίρεση, είναι επιτρεπτή η επιχορήγηση από Ο.Τ.Α. νησιωτικών περιοχών ανώνυμης εταιρείας ή ναυτικής εταιρείας του ν. 959/1979, που αυτοί έχουν συστήσει ή συμμετέχουν κατά πλειοψηφία στο εταιρικό τους κεφάλαιο για τη διεξαγωγή θαλάσσιων συγκοινωνιών και μεταφορών, καθώς επίσης και στις περιπτώσεις για τις οποίες υφίσταται ειδική νομοθετική ρύθμιση.
4. Οι ανώνυμες εταιρείες ΟΤΑ, με εξαίρεση τις αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες, τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.), τα δημοτικά και του διαδημοτικού χαρακτήρα θέατρα που έχουν τη μορφή ανώνυμης εταιρείας δεν συμμετέχουν σε Προγραμματικές συμβάσεις.
5. Δεν επιτρέπεται η μεταβίβαση ή η Σύσταση εμπράγματου βάρους επί ακίνητης περιουσίας που έχει εισφερθεί από Δήμο ή Κοινότητα σε ανώνυμη εταιρεία, την οποία έχει συστήσει ή στην οποία συμμετέχει για την εξυπηρέτηση του καταστατικού της σκοπού, χωρίς την προηγούμενη έγκριση του οικείου δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου.
6. Το Προσωπικό των ανωνύμων εταιρειών Ο.Τ.Α. προσλαμβάνεται σύμφωνα με τις ρυθμίσεις προεδρικού διατάγματος, το οποίο εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών και Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας και μετά από γνώμη της Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., η οποία παρέχεται εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός (1) μηνός αφότου ζητηθεί.
[7. Η σύναψη συμβάσεων ανάθεσης έργων, προμηθειών, μελετών και υπηρεσιών από τις ανώνυμες εταιρείες Ο.Τ.Α. διενεργείται βάσει κανονισμού, ο οποίος καταρτίζεται από το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας.
«Σε αυτόν περιλαμβάνονται ρυθμίσεις σχετικές με τα αρμόδια όργανα της εταιρείας, τις προϋποθέσεις και τους όρους ανάθεσης ανάλογα με την εφαρμοζόμενη διαδικασία (ανοικτός, κλειστός διαγωνισμός, ανάθεση με διαπραγμάτευση) τα κριτήρια, τη διαδικασία αξιολόγησης και επιλογής και την εκτέλεση των συμβάσεων, ούτως ώστε να εξασφαλίζονται οι αρχές της διαφάνειας και αντικειμενικότητας, όπως αυτές συνάγονται από την ισχύουσα νομοθεσία.»
Για τις αναθέσεις της παραγράφου αυτής, των οποίων ο προϋπολογισμός υπερβαίνει τα όρια που προβλέπουν οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές οδηγίες, εφαρμόζονται οι διατάξεις αυτών]. [Η παρ. 7, η οποία είχε τροποποιηθεί ως άνω με το άρθρο 8 Ν. 4257/2014, ΦΕΚ Α 93/14.4.2014, ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ με το άρθρο 377 παρ. 1 περ. 38 Ν. 4412/2016,ΦΕΚ Α 147/ 08.08.2016.
8. Οι ανώνυμες εταιρείες Ο.Τ.Α. συγχωνεύονται, διασπώνται ή λύονται σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις του κ.ν. 2190/1920, όπως ισχύει.
Λύονται υποχρεωτικώς, αν για τρεις συνεχείς εταιρικές χρήσεις μετά διετία από την ίδρυσή τους είναι ζημιογόνες ή, αν για ισάριθμες φορές εντός δεκαετίας τα ίδια αυτών κεφάλαια, όπως προσδιορίζονται στο υπόδειγμα ισολογισμού που προβλέπεται από το άρθρο 42γ του κ.ν. 2190/1920, όπως ισχύει, γίνουν κατώτερα του πενήντα τοις εκατό (50%) του μετοχικού κεφαλαίου. Στην περίπτωση εφαρμογής του άρθρου 47 του κ.ν. 2190/1920, τυχόν αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου που καταβάλλεται από τους Ο.Τ.Α. δεν μπορεί να υπερβαίνει ποσοστό μεγαλύτερο του ενός δεύτερου (1/2) αυτού.
Δ. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
1. Με την εξεταζόμενη νομοθετική διάταξη προτείνεται η εξαίρεση των εταιρειών στις οποίες ανατίθεται ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης από την υποχρέωση λήψης εγγυήσεων συμμετοχής (κατ’ άρθρο 72 παρ. 1 εδ. α’ ν. 4412/2016) και εγγυήσεων καλής εκτέλεσης (κατ’άρθρο 72 παρ. 1 εδ. δ’ ν. 4412/2016), όσον αφορά αποκλειστικά και μόνο την ανάθεση των συμβάσεων, αντικείμενο των οποίων είναι η δημιουργία ή απόκτηση μοναδικού έργου τέχνης ή καλλιτεχνικής εκδήλωσης σύμφωνα με το άρθρο 32 παρ. 2 εδ. β περ. αα του ν. 4412/2016) ή και η προστασία αποκλειστικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, κατά το άρθρο 32 παρ. 2 εδ. β περ. γγ του ν. 4412/2016.
Όπως προκύπτει από την αιτιολογική έκθεση της προτεινόμενης διάταξης, αυτή αφορά εν πολλοίς την περίπτωση της Δημοτική Ανώνυμη Εταιρεία Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Ελευσίνας 2021, σκοπός της οποίας είναι η φιλοξενία του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το έτος 2021 από το Δήμο Ελευσίνας. Στην εν λόγω εταιρεία έχει ανατεθεί η εκπροσώπηση της χώρας ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το έτος 2021. Ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης αποτελεί κοινοτική δράση με σκοπό την προώθηση της πολυμορφίας της πολιτιστικής έκφρασης και την προστασία και την προαγωγή της πολιτισμικής πολυμορφίας σύμφωνα με την Απόφαση 445/2014/ΕΕ της 16ης Απριλίου 2014.
Χάριν πληρότητας σημειώνεται ότι ο Δήμος Ελευσίνας, ενόψει της υποψηφιότητάς του για τη φιλοξενία του θεσμού Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, συνέστησε, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 107 παρ. 2 του ν. 3852/2010, τη Δημοτική Ανώνυμη Εταιρεία Πολιτιστική Πρωτεύουσα Ελευσίνας 2021, (αρ. ΓΕΜΗ 142400307000), με μετοχικό κεφάλαιο 100.000 Ευρώ με μοναδικό μέτοχο τον Δήμο και διάρκεια 5 ετών. Σύμφωνα με τις διατάξεις του καταστατικού της, η λειτουργία της εταιρείας διέπεται από τις διατάξεις των άρθρων 265 του ν. 3463/2006, 52 του ν. 4403/2016 και του κ.δ. 2190/2910. Από τα παραπάνω ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εν λόγω εταιρείας προκύπτει ότι αυτή αποτελεί αναθέτουσα αρχή κατά τους όρους του άρθρου 2 παρ. 1 α) του ν. 4412/2016 και υπάγεται στο ρυθμιστικό πεδίο του ν. 4412/2016 ως προς τις συμβάσεις που πρόκειται να αναθέσει.
2. Εν προκειμένω, όπως προκύπτει από τα αναφερόμενα στην αιτιολογική έκθεση που συνοδεύει την προτεινόμενη διάταξη, η εταιρεία που φιλοξενεί κάθε φορά το θεσμό της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης» υποχρεούται να υλοποιεί έργα και δράσεις που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμά της, αναθέτοντας συμβάσεις κατ’εξοχήν καλλιτεχνικού περιεχομένου με στοιχεία μοναδικότητας εντός του ορισθέντος χρονοδιαγράμματος. Για τις περιπτώσεις που η υπό ανάθεση σύμβαση αφορά στην δημιουργία ή απόκτηση μοναδικού έργου τέχνης ή καλλιτεχνικής εκδήλωσης ή στην προστασία αποκλειστικών δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, η εταιρεία, ως αναθέτουσα αρχή, δύναται να προβαίνει στην εξαιρετική διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς προηγούμενη δημοσίευση σύμφωνα με τους όρους του άρθρου 32 παρ. 2 περ β εδ. αα) και γγ). Ανεξαρτήτως της επιλεγείσας διαδικασίας ανάθεσης κατά τα ανωτέρω, για την ανάθεση των υπό εξέταση συμβάσεων, απαιτείται, εκτός των άλλων, και η τήρηση των υποχρεώσεων που προβλέπονται στο άρθρο 72 παρ. 1 και 2 του ν. 4412/2016 σχετικά με την προσκόμιση εγγυητικών επιστολών συμμετοχής και καλής εγγύησης. Στο πλαίσιο αυτό διαπιστώνεται, κατά τα αναφερόμενα στην αιτιολογική έκθεση, αδυναμία των περισσοτέρων καλλιτεχνών – δημιουργών, λόγω περιορισμένων οικονομικών δυνατοτήτων, να εκδώσουν εγγυητικές επιστολές συμμετοχής και καλής εκτέλεσης με αποτέλεσμα να υφίσταται αντικειμενικό πρόβλημα στην ανάθεση των εν λόγω συμβάσεων.
Κατόπιν των ανωτέρω, δεδομένου ότι η εφαρμογή των όρων του άρθρου 72 περί υποχρέωσης λήψης εγγυήσεων συμμετοχής και καλής εκτέλεσης δημιουργεί ουσιώδη και αξεπέραστα εμπόδια στη συμμετοχή των καλλιτεχνών, με αποτέλεσμα την αλλοίωση του περιεχόμενο του καλλιτεχνικού προγράμματος και θέτοντας επιπλέον σε κίνδυνο την υλοποίηση του προγράμματος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης λόγω ματαίωσης προγραμματισθεισών εκδηλώσεων, προτείνεται με την υπό εξέταση διάταξη η απαλλαγή των εταιρειών στις οποίες ανατίθενται ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης από την υποχρέωση λήψης εγγυήσεων συμμετοχής και καλής εκτέλεσης κατά το άρθρο 72 παρ. 1 εδ. α’ και β’ του ν. 4412/2016, αναφορικά με την ανάθεση συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών αμιγώς καλλιτεχνικού έργου.
Ε. Επί της νομιμότητας, της σκοπιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεων.
1. Η διάταξη του άρθρου 72 του ν. 4412/2016, ρυθμίζει τις υποχρεωτικές εγγυήσεις που πρέπει να ζητά η αναθέτουσα αρχή κατά τη διαδικασία ανάθεσης μιας δημόσιας σύμβασης. Σημειώνεται ότι το άρθρο 72 περιλαμβάνει ρυθμίσεις εθνικού δικαίου για τις δημόσιες συμβάσεις, δεδομένου ότι οι σχετικές Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ δεν ρυθμίζουν ειδικά το θέμα των εγγυήσεων.
Ειδικότερα, αναφορικά με εγγύηση συμμετοχής, οι διατάξεις της περ. α) της παρ. 1 του άρθρου 72 του ν. 4412/2016, ορίζουν ότι το ύψος αυτής δεν μπορεί να υπερβαίνει το 2% της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης εκτός ΦΠΑ. Συνάγεται επομένως, ότι η εγγύηση συμμετοχής δεν καθορίζεται σε συγκεκριμένο ποσοστό αλλά δίνεται ένα ποσοστιαίο εύρος καθορισμού της επί της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης. Συνεπώς, οι αναθέτουσες αρχές δύνανται αξιολογώντας τις ειδικότερες συνθήκες της υπό ανάθεσης σύμβασης να προσδιορίσουν αναλόγως το ποσοστό της εγγύησης συμμετοχής. Επιπλέον, σύμφωνα με το εδάφιο ε’ της περ. α) της παρ. 1 του άρθρου 72 προβλέπεται ότι δεν απαιτείται εγγύηση συμμετοχής για τη συμμετοχή σε διαδικασίες σύναψης συμφωνιών-πλαίσιο, δυναμικού συστήματος αγοράς, σε συνοπτικό διαγωνισμό, σε διαδικασίες απευθείας ανάθεσης ή δε διαδικασία επιλογής από κατάλογο, εκτός αν άλλως ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης.
Η εξαίρεση της υποχρέωση έκδοσης εγγυήσεων συμμετοχής στις παραπάνω περιπτώσεις δικαιολογείται από την ειδικότερη φύση αυτών, δεδομένου ότι, είτε λόγω ιδιομορφίας της διαδικασίας είτε λόγω χαμηλής οικονομικής αξίας της υπό ανάθεσης σύμβασης, τυχόν υποχρέωση έκδοσης εγγύησης συμμετοχής στις διαδικασίες αυτές, θα μπορούσε να δημιουργήσει περαιτέρω βάρη για τους οικονομικούς φορείς, τα οποία μπορεί υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες να οδηγήσουν και στην περιορισμένη συμμετοχή αυτών στις εν λόγω διαδικασίες. Ωστόσο, από το γράμμα της παραπάνω διάταξης, προκύπτει σαφώς ότι από την υποχρέωση λήψης εγγύησης συμμετοχής δεν απαλλάσσονται οι αναθέτουσες αρχές σε περίπτωση προσφυγής στη διαδικασία με διαπραγμάτευση του άρθρου 32 του ν. 4412/2016.
Στην υπό εξέταση περίπτωση, οι εταιρείες που φιλοξενούν το θεσμό της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης» για την ανάθεση σύμβασης σε συγκεκριμένο οικονομικό φορέα με στόχο την δημιουργία και απόκτηση μοναδικού έργου τέχνης ή καλλιτεχνικής εκδήλωσης ή προστασίας αποκλειστικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, προσέρχεται οι ίδιες στον συγκεκριμένο οικονομικό φορέα, αιτούμενες την ανάληψη της συγκεκριμένης σύμβασης από αυτόν. Υπό την έννοια αυτή, η υποχρέωση της αναθέτουσας αρχής να ζητήσει την καταβολής εγγύησης συμμετοχής για τη νομότυπη συμμετοχή του εν λόγω οικονομικού φορέα-καλλιτέχνη δεν είναι ούτε δικαιολογημένη ούτε σκόπιμη. Συνεπώς λαμβάνοντας υπόψη την ειδικότερη φύση της υπό ανάθεση σύμβασης θα μπορούσε να αιτιολογείται η απαλλαγή της αναθέτουσας αρχής από την υποχρέωση να λαμβάνει εγγυήσεις συμμετοχής από τον συγκεκριμένο οικονομικό φορέα στον οποίο πρόκειται να αναθέσει την σύμβαση κατ’εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 32 παρ. 2 περ β εδ. αα) και γγ).
Ανεξαρτήτων των προαναφερομένων, σημειώνεται ότι με την παρ. 1 του άρθρου 44 του ίδιου σχεδίου νόμου προβλέπεται η εξαίρεση υποχρεωτικής εφαρμογής, μεταξύ άλλων, των διατάξεων του άρθρου 72 παρ. 1 περ.α) σε περίπτωση προσφυγής στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης του άρθρου 32 του ν. 4412/2016, για περιπτώσεις, μεταξύ άλλων, «i) όπου η δυνατότητα ανάθεσης περιορίζεται σε έναν προκαθορισμένο συμμετέχοντα, σύμφωνα με την παράγραφο 2 περίπτωση β,…».
Ειδικότερα, με την προτεινόμενη σχετική τροπολογία προβλέπεται ότι
«Στο άρθρο 32 του Ν. 4412/2016 (Α΄ 147) προστίθεται παράγραφος 7 ως εξής: «7. Εξαιρούνται της υποχρεωτικής εφαρμογής των άρθρων 22 παρ. 1, 36, 72 παρ. 1 περ. α, 79 παρ. 1 έως 4, και 221 παρ. 8 και 9, οι ακόλουθες περιπτώσεις:
i) όπου η δυνατότητα ανάθεσης περιορίζεται σε έναν προκαθορισμένο συμμετέχοντα, σύμφωνα με την παράγραφο 2 περίπτωση β,
ii) λόγω του επείγοντος χαρακτήρα της ανάθεσης σύμφωνα με την παράγραφο 2 περίπτωση γ, ή
iii) λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της συναλλαγής στην περίπτωση προμηθειών που είναι εισηγμένες και αγοράζονται σε χρηματιστήριο εμπορευμάτων σύμφωνα με τη παράγραφο 4 περίπτωση γ.
Στις περιπτώσεις i και ii η διαδικασία διεξάγεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στους όρους της πρόσκλησης και η αξιολόγηση των προσφορών μπορεί να γίνεται σε ενιαίο στάδιο με την ανάθεση της σύμβασης. Στην περίπτωση iii δεν απαιτείται προηγούμενη πρόσκληση και η διαδικασία διεξάγεται με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της συναλλαγής».
Αναφορικά με την εγγύηση εκτέλεσης στο άρθρο 72 παρ.1 β) προβλέπει ότι το ύψος αυτής καθορίζεται σε ποσοστό 5%επί της αξίας της σύμβασης και κατατίθεται πριν ή κατά την υπογραφή της σύμβασης. Δεν απαιτείται εγγύηση καλής εκτέλεσης για συμβάσεις αξίας ίσης ή κατώτερης από το ποσό των 20.000 ευρώ, εκτός αν άλλως ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης. Επιπλέον, στο εδ. ε’ της περ. β της παρ. 1 του άρθρου 72 του ν. 4412/2016, προβλέπεται ότι η εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης καλύπτει συνολικά και χωρίς διακρίσεις την εφαρμογή όλων των όρων της σύμβασης και κάθε απαίτηση της αναθέτουσας αρχής ή του κυρίου του έργου έναντι του αναδόχου.
Σημειώνεται ότι ο σκοπός του νομοθέτης με την θέσπιση της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης, ως μέσου παροχής εγγύησης εκ μέρους του αναδόχου, συνίσταται στην άμεση και απρόσκοπτη καταβολή στο κύριο του έργου του ποσού της εγγυητικής επιστολής σε περίπτωση αθέτησης εκ μέρους του συμμετέχοντος στον διαγωνισμό των συναφών υποχρεώσεών του. Υπό την έννοια αυτή, η θέσπιση της εγγύησης καλής εκτέλεσης αποτελεί ένα τρόπο διασφάλισης του κυρίου του έργου σχετικά με την προσήκουσα και εμπρόθεσμη εκτέλεση των αναληφθεισών με την σύμβαση υποχρεώσεων του αναδόχου. Τυχόν απαλλαγή του αναδόχου από την υποχρέωση κατάθεσης εγγύησης καλής εκτέλεσης στερεί από την αναθέτουσα αρχή ή τον κύριο του έργου από τη δυνατότητα να διασφαλιστεί έναντι του αναδόχου από πιθανή αντισυμβατική συμπεριφορά του τελευταίου. Ελλείψει της εγγύησης καλής εκτέλεσης, η αναθέτουσα αρχή ή ο κύριος του έργου έχουν τη δυνατότητα να διεκδικήσουν την αποκατάστασή τους σε περίπτωση αθέτησης των υποχρεώσεων του αναδόχου μέσω της εφαρμογής των ειδικότερων ρυθμίσεων ή ρητρών που προβλέπονται στη σύμβαση.
Με την προτεινόμενη διάταξη προβλέπεται μια ειδική περίπτωση αποδυνάμωσης του υποχρεωτικού χαρακτήρα της θέσπισης της εγγύησης καλής εκτέλεσης για τις συμβάσεις καλλιτεχνικού περιεχομένου οι οποίες ανατίθενται με την εξαιρετική διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση του άρθρου 32 από τις εταιρείες που φιλοξενούν το θεσμό της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας της Ευρώπης.
Από τα προαναφερόμενα συνάγεται ότι εν προκειμένω δεν ελλείπει ο δικαιολογητικός λόγος που επιβάλλει την θέσπιση των εγγυήσεων καλής εκτέλεσης σε αυτές τις ειδικές περιπτώσεις, συνεπώς δεν τεκμηριώνεται η προβλεπόμενη απαλλαγή των οικονομικών φορέων από τη σχετική υποχρέωση. Η δε οικονομική δυσκολία των ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων-καλλιτεχνών δεν φαίνεται να αποτελεί επαρκές δικαιολογητικό θεμέλιο για την πρόβλεψη της σχετικής απαλλακτικής ρύθμισης.
Σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως των ιδιομορφιών που παρουσιάζουν οι συμβάσεις που ανατίθενται στο πλαίσιο των εταιρειών «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης», σημειώνεται ότι η ανάθεση αυτών θα πρέπει να γίνει με γνώμονα την πλέον αποδοτική χρήση των δημοσίων πόρων και την τήρηση των γενικών αρχών του δικαίου των δημοσίων συμβάσεων, ιδίως της αρχής της ίσης μεταχείρισης, της διαφάνειας και της προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.
ΙV. Οι υποβληθείσες στην Αρχή προτεινόμενες νομοθετικές ρυθμίσεις (α.π. 6009/16-11-2018), η οποία αποτελούν διατάξεις του άρθρου 42 του πολυνομοσχεδίου του Υπουργείου Οικονομικών, και οι συνυποβληθείσες αιτιολογικές εκθέσεις αυτών έχουν ως εξής:
Α. Προτεινόμενες Διατάξεις
1. Η πρώτη προτεινόμενη διάταξη έχει ως εξής:
«Προστίθεται β’ εδάφιο στο άρθρο 1 παρ. 2 περ. β’ του άρθρου πρώτου του ν. 2372/1996 (Α’ 29), όπως ισχύει, ως εξής:
Στις τρίτες χώρες, εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι προμήθειες, υπηρεσίες και εργασίες ενεργούνται μετά από απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας, η οποία εγκρίνεται από το Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης ή το Γενικό Επίτροπο της χώρας σε διεθνείς και παγκόσμιες εκθέσεις, και εντός των ορίων του ετήσιου εγκεκριμένου προϋπολογισμού, με απευθείας προμήθεια ειδών ή ανάθεση της εργασίας ή της υπηρεσίας κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης».
Το κείμενο της συνημμένης στην προτεινόμενη διάταξη αιτιολογικής έκθεσης έχει ως εξής:
«H «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» («Enterprise Greece») συνιστά το όχημα με το οποίο η Πολιτεία επιδιώκει την προσέλκυση επενδύσεων και την προώθηση των εξαγωγών. Ειδικότερα, καταστατικός σκοπός της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» είναι η προσέλκυση, η υποδοχή, η προώθηση, η υποστήριξη και η διατήρηση επενδύσεων στην Ελλάδα, η συμβολή στη διαρκή βελτίωση του θεσμικού πλαισίου τους, η υποστήριξη των διεθνών επενδυτικών συνεργασιών, η προώθηση της χώρας ως επενδυτικού προορισμού μέσω ανάπτυξης θεσμικών συνεργασιών με διεθνείς φορείς, η προώθηση και ανάπτυξη κάθε είδους εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών και η παροχή πληροφόρησης, συμβουλευτικής βοήθειας και κάθε άλλης υποστηρικτικής υπηρεσίας προς τις ελληνικές επιχειρήσεις με στόχο τη διευκόλυνση επιχειρηματικών επαφών και τη στήριξη των ελληνικών εξαγωγών και της ελληνικής επιχειρηματικότητας στις διεθνείς αγορές. Για την επίτευξη του ανωτέρω σκοπού, η «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.», μεταξύ άλλων, οργανώνει ως επίσημος κρατικός φορέας την εθνική συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού και δημιουργεί εμπορικά κέντρα στο εξωτερικό. Μέσω της εθνικής συμμετοχής στις προαναφερθείσες διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού και της δημιουργίας εμπορικών κέντρων στο εξωτερικό σκοπείται η προβολή στις αλλοδαπές χρηματοοικονομικές αγορές των συνθηκών του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και των επενδυτικών ευκαιριών στην Ελλάδα κατά τομέα και κλάδο και παράλληλα λαμβάνουν χώρα ολοκληρωμένα προγράμματα προβολής και προώθησης των ελληνικών προϊόντων σε συνεργασία με τους κλαδικούς φορείς και τις επιχειρήσεις.
Δια της παρούσης ρυθμίσεως επιχειρείται η κάλυψη του υφιστάμενου νομοθετικού κενού και η άρση των όποιων προσκομμάτων δυσχεραίνουν τις δράσεις της εταιρείας στο εξωτερικό και ειδικότερα σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. Σημειώνεται δε ότι οι δράσεις της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» στο εξωτερικό και ιδιαιτέρως συχνά σε τρίτες χώρες (π.χ. εθνική συμμετοχή σε παγκόσμιες εκθέσεις όπως είναι Expo 2017 Καζακστάν και η Expo 2020 Ντουμπάι) συνιστούν αναγκαία προϋπόθεση για την επίτευξη του διττού σκοπού της εταιρείας, ήτοι της προώθησης των εξαγωγών και της προσέλκυσης επενδύσεων. Υπογραμμίζεται ότι ως διασφάλιση εισάγεται ότι αφενός οι αναθέσεις πραγματοποιούνται σύμφωνα με τις οικείες αποφάσεις του Δ.Σ., αφετέρου εντός του εγκεκριμένου προϋπολογισμού».
2. Η δεύτερη προτεινόμενη διάταξη έχει ως εξής:
«Προστίθεται περίπτωση λβ’ στο άρθρο 1 παρ. 2 της παρ. 3 του άρθρου πρώτου του ν. 2372/1996 (Α’ 29), όπως ισχύει, ως εξής:
“Mε απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» δύναται να καταρτίζεται και να τηρείται ανοιχτός κατάλογος παρόχων επιχειρηματικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών σε τομείς χρηματοοικονομικών, τεχνικών και νομικών υπηρεσιών για την υποστήριξη, τόσο των σκοπών της εταιρείας που πηγάζουν από το νόμο και το καταστατικό της, όσο και για την υποστήριξη και παροχή πληροφορίας προς διεθνείς και εγχώριους επενδυτές».
Το κείμενο της συνημμένης στην προτεινόμενη διάταξη αιτιολογικής έκθεσης έχει ως εξής:
«Καταστατικός σκοπός της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» είναι η προσέλκυση, η υποδοχή, η προώθηση, η υποστήριξη και η διατήρηση επενδύσεων στην Ελλάδα, η συμβολή στη διαρκή βελτίωση του θεσμικού πλαισίου τους, η υποστήριξη των διεθνών επενδυτικών συνεργασιών, η προώθηση της χώρας ως επενδυτικού προορισμού, μέσω ανάπτυξης θεσμικών συνεργασιών με διεθνείς φορείς, η προώθηση και ανάπτυξη κάθε είδους εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, η παροχή ενημέρωσης μέσω της λειτουργίας ενιαίας εθνικής ηλεκτρονικής πύλης για την εξωστρεφή επιχειρηματικότητα και η παροχή πληροφόρησης, συμβουλευτικής βοήθειας και κάθε άλλης υποστηρικτικής υπηρεσίας προς τις ελληνικές επιχειρήσεις με στόχο τη διευκόλυνση επιχειρηματικών επαφών και τη στήριξη των ελληνικών εξαγωγών και της ελληνικής επιχειρηματικότητας στις διεθνείς αγορές.
Στο πλαίσιο διεύρυνσης των παρεχόμενων υπηρεσιών υποστήριξης προς διεθνείς και εγχώριους επενδυτές, κρίνεται σκόπιμο η «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» να έχει τη δυνατότητα κατάρτισης και τήρησης ανοιχτού καταλόγου εξειδικευμένων φορέων παροχής επιχειρηματικών-συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα καταρχήν οικονομικής, τεχνικής και νομικής φύσεως. Σημειώνεται ότι το μητρώο θα έχει μόνο ενημερωτικό χαρακτήρα, ενώ η εταιρεία δεν θα μεσολαβεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο στην ανάθεση έργου ή υπηρεσιών από τον επενδυτή, ούτε βεβαίως αναλαμβάνει ευθύνη για την ποιότητα των παρεχόμενων από το Σύμβουλο υπηρεσιών. Παρόμοιες πρωτοβουλίες δημιουργίας μητρώου φορέων παροχής επιχειρηματικώνσυμβουλευτικών υπηρεσιών έχουν ληφθεί και από αντίστοιχους Οργανισμούς προώθησης επενδύσεων άλλων ευρωπαϊκών χωρών (π.χ. IDA Ireland)».
3. Η τρίτη προτεινόμενη διάταξη έχει ως εξής:
«Προστίθεται τρίτο εδάφιο στην παρ. 5 του άρθρου 43 του ν. 4484/2017 (Α’ 110 ), ως εξής:
Επίσης από τη ρύθμιση αυτή εξαιρούνται οι παροχές που αφορούν στην ασφάλιση των εργαζομένων της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» του ν. 2372/1996 (Α’ 29), όπως ισχύει, όταν σε εκτέλεση των ανατεθειμένων από την «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» καθηκόντων τους μετακινούνται, δυνάμει οικείων αποφάσεων του Δ.Σ. της εταιρείας, σε τρίτες χώρες στις οποίες δεν υφίσταται η κάλυψη της ευρωπαϊκής κάρτας ασφάλισης ασθενείας, όπως ισχύει».
Το κείμενο της συνημμένης στην προτεινόμενη διάταξη αιτιολογικής έκθεσης έχει ως εξής:
«H «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» («Enterprise Greece») συνιστά το όχημα με το οποίο επιδιώκεται η προσέλκυση επενδύσεων και η προώθηση των εξαγωγών. Ειδικότερα, καταστατικός σκοπός της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» είναι η προσέλκυση, η υποδοχή, η προώθηση, η υποστήριξη και η διατήρηση επενδύσεων στην Ελλάδα, η συμβολή στη διαρκή βελτίωση του θεσμικού πλαισίου τους, η υποστήριξη των διεθνών επενδυτικών συνεργασιών, η προώθηση της χώρας ως επενδυτικού προορισμού μέσω ανάπτυξης θεσμικών συνεργασιών με διεθνείς φορείς, η προώθηση και ανάπτυξη κάθε είδους εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών και η παροχή πληροφόρησης, συμβουλευτικής βοήθειας και κάθε άλλης υποστηρικτικής υπηρεσίας προς τις ελληνικές επιχειρήσεις με στόχο τη διευκόλυνση επιχειρηματικών επαφών και τη στήριξη των ελληνικών εξαγωγών και της ελληνικής επιχειρηματικότητας στις διεθνείς αγορές. Για την επίτευξη του ανωτέρω σκοπού, η «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.», μεταξύ άλλων, οργανώνει ως επίσημος κρατικός φορέας την εθνική συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού και δημιουργεί εμπορικά κέντρα στο εξωτερικό, προβάλλει στις αλλοδαπές χρηματοοικονομικές αγορές τις συνθήκες του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και τις επενδυτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα κατά τομέα και κλάδο, οργανώνει ολοκληρωμένα προγράμματα προβολής και προώθησης προϊόντων σε συνεργασία με τους κλαδικούς φορείς και τις επιχειρήσεις καθώς και τις δράσεις του διεθνούς marketing που περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων, εκδηλώσεις προβολής των ελληνικών προϊόντων, οργανώνει δράσεις διερευνητικού χαρακτήρα σε επιλεγμένες αγορές με στόχο την ενημέρωση του εξαγωγικού κόσμου για τις εξαγωγικές και επενδυτικές ευκαιρίες και τις δυνατότητες τοποθέτησης νέων ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών, πραγματοποιεί συνεργασίες με αντίστοιχους οργανισμούς του εξωτερικού και συμμετέχει στους Ευρωπαϊκούς και Διεθνείς Οργανισμούς Εξωτερικού Εμπορίου για τη χάραξη κοινής πολιτικής και αξιοποίησης των ενωσιακών και διεθνών πόρων, συνεργάζεται με εξαγωγικούς και επιχειρηματικούς φορείς, επιμελητήρια και οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης για τον εντοπισμό επιχειρήσεων ικανών για το εξαγωγική δραστηριότητα και την προσέλκυση επενδύσεων. Παράλληλα, η «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» («Enterprise Greece») διοργανώνει τις επιχειρηματικές αποστολές που συνοδεύουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό ή τους Υπουργούς κατά τη διάρκεια των επίσημων επισκέψεων τους στο εξωτερικό σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες και με τις αρχές του εξωτερικού.
Υπό το φως των ανωτέρω, η συχνή μετακίνηση εντός και εκτός της ελληνικής επικράτειας των εργαζομένων της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» συνιστά αναγκαία προϋπόθεση για την πραγμάτωση του ανωτέρω καταστατικού σκοπού της εταιρείας. Μάλιστα, οι μετακινήσεις του προσωπικού της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» δεν περιορίζονται μόνο εντός της Ευρώπης, αλλά συχνά προκύπτει η ανάγκη μετακινήσεων για υπηρεσιακούς λόγους και σε τρίτες χώρες. Για τις υπηρεσιακές μετακινήσεις στην Ευρώπη υπάρχει η δυνατότητα έκδοσης της ευρωπαϊκής κάρτας ασφάλισης ασθένειας που προσφέρει πρόσβαση σε ιατρικά αναγκαία κρατική περίθαλψη κατά την προσωρινή διαμονή σε μια από τις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τη Νορβηγία και την Ελβετία, υπό τους ίδιους όρους και υπό το ίδιο κόστος με τους ασφαλισμένους των εν λόγω χωρών. Το ακανθώδες ζήτημα έγκειται στις υπηρεσιακές μετακινήσεις σε τρίτες χώρες καθότι σε πολλές περιπτώσεις είτε το εθνικό σύστημα υγείας δεν διασφαλίζει πλήρως την παροχή επαρκών και αποτελεσματικών υπηρεσιών υγείας είτε το κόστος νοσηλείας είναι απαγορευτικό. Με την προτεινόμενη διάταξη η «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» («Enterprise Greece») εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογή της παρ. 5 του άρθρου 43 του ν. 4484/2017 διότι οι μετακινήσεις σε τρίτες χώρες για υπηρεσιακούς λόγους θέτουν επί κινδύνω την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα των εργαζομένων της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» («Enterprise Greece»), πρόβλημα το οποίο δεν ανακύπτει συχνά στις υπόλοιπες οργανωτικές μονάδες και υπηρεσίες του Δημοσίου όπου η μετακίνηση των εργαζομένων για υπηρεσιακούς λόγους δεν συνιστά συνήθη υπηρεσιακή ανάγκη».
Β. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Εν προκειμένω, οι προτεινόμενες ρυθμίσεις σχετίζονται με θέματα λειτουργίας της εταιρείας «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.», η οποία κατά τις ειδικότερες ρυθμίσεις που διέπουν τη σύσταση και λειτουργία της εμπίπτει στην έννοια του οργανισμού δημοσίου δικαίου και συνεπώς οι συμβάσεις του αναθέτει αποτελούν κατ’αρχήν δημόσιες συμβάσεις. Ωστόσο, από τις προτεινόμενες διατάξεις συνάγεται ότι δεν σχετίζονται όλες με ζητήματα δημοσίων συμβάσεων. Ως εκ τούτου, η παρούσα εισήγηση περιορίζεται στην εξέταση των διατάξεων επί των οποίων έχει αρμοδιότητα η Αρχή για την παροχή γνώμης, κατ’ άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011.
Γ. Συναφείς διατάξεις
1. Στο ν. 4412/16 (ΦΕΚ-147 Α/8-8-16-Διορθ. Σφαλμ. στα ΦΕΚ-200 Α/24-10-16 και ΦΕΚ-206 Α/3-11- 16) : “Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)” προβλέπονται σχετικώς τα κάτωθι :
Άρθρο 1 Αντικείμενο - Πεδίο Εφαρμογής
[...]
2. Ο παρών νόμος θεσπίζει κανόνες: α) για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης δημοσίων συμβάσεων και διαγωνισμών μελετών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου Ι (άρθρα 2 έως 221), β) για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης συμβάσεων και διαγωνισμών μελετών που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου ΙΙ (άρθρα 2 και 222 έως 338), γ) για τη διακυβέρνηση, οι οποίοι εφαρμόζονται, σύμφωνα με το Βιβλίο ΙΙΙ (άρθρα 339 έως 344), από τις αναθέτουσες αρχές και τους αναθέτοντες φορείς και δ) για την έννομη προστασία κατά τη σύναψη συμβάσεων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου ΙV (άρθρα 345 έως 374). Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται, με την επιφύλαξη των παραγράφων 3 έως 7, σε όλες τις συμβάσεις των περιπτώσεων α΄ και β΄, ανεξαρτήτως είδους και εκτιμώμενης αξίας αυτών, εκτός αν άλλως ορίζεται στις επιμέρους διατάξεις αυτού.
2. Στο ν. 2372/1996 (Α’69) “ Σύσταση φορέων για την επιτάχυνση της αναπτυξιακής διαδικασίας και άλλες διατάξεις», όπως ισχύει, προβλέπονται τα ακόλουθα:
Άρθρο πρώτο
“ 1. Συνιστάται ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία "Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε." και αποκτά το διακριτικό τίτλο "Invest in Greece S.A." ή σε ακριβή μετάφραση της σε άλλη γλώσσα.
***ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Κατά τη παρ.1 άρθρου 1 Ν.4242/2014,ΦΕΚ Α 50/28.2.2014:" Η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε.» (ν. 2372/1996) μετονομάζεται σε «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.», με διακριτικό τίτλο της στην αγγλική γλώσσα το «Enterprise Greece». Όπου στο ισχύον καταστατικό της εταιρείας γίνεται αναφορά στην των συμβάσεων της εταιρεία σε τρίτες χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά παρέκκλιση από «Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε.», αυτή αντικαθίσταται με την «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.»".
2. Η "Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε." λειτουργεί χάριν του δημόσιου συμφέροντος κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και εποπτεύεται από κοινού από τον Υπουργό Επικρατείας με αρμοδιότητα τις στρατηγικές επενδύσεις, κατά το μέρος που αφορά την προσέλκυση, υποδοχή, προώθηση και υποστήριξη στρατηγικών επενδύσεων κατά την έννοια του νόμου για τις στρατηγικές επενδύσεις, και τον Υπουργό Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, κατά το μέρος που αφορά στην προσέλκυση, υποδοχή, προώθηση και υποστήριξη των λοιπών επενδύσεων. Η "Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε." υπάγεται ειδικώς στις διατάξεις του παρόντος νόμου και του ν. 3429/2005 (ΦΕΚ 314 Α`), πλην των παραγράφων 4 και 8 του άρθρου 3, του άρθρου 13 και του άρθρου 14, και συμπληρωματικώς στις διατάξεις του κ.ν. 2190/1920.
3. Το καταστατικό της "Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε." έχει ως εξής:
"ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α`
«Άρθρο 1
Σκοπός
1. Σκοπός της «Ελληνικής Εταιρείας Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» είναι η προσέλκυση, η υποδοχή, η προώθηση, η υποστήριξη και η διατήρηση επενδύσεων στην Ελλάδα, η συμβολή στη διαρκή βελτίωση του θεσμικού πλαισίου τους, η υποστήριξη των διεθνών επενδυτικών συνεργασιών, η προώθηση της χώρας ως επενδυτικού προορισμού, μέσω ανάπτυξης θεσμικών συνεργασιών με διεθνείς φορείς, η προώθηση και ανάπτυξη κάθε είδους εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, η παροχή ενημέρωσης μέσω της λειτουργίας ενιαίας εθνικής ηλεκτρονικής πύλης για την εξωστρεφή επιχειρηματικότητα και η παροχή πληροφόρησης, συμβουλευτικής βοήθειας και κάθε άλλης υποστηρικτικής υπηρεσίας προς τις ελληνικές επιχειρήσεις με στόχο τη διευκόλυνση επιχειρηματικών επαφών και τη στήριξη των ελληνικών εξαγωγών και της ελληνικής επιχειρηματικότητας στις διεθνείς αγορές.
2. Για την επίτευξη του σκοπού της η «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.»:
α. Στηρίζει την πραγματοποίηση ελληνικών επενδύσεων σε αγορές του εξωτερικού, την ανάπτυξη του αντισταθμιστικού εμπορίου, τη δημιουργία μικτών επιχειρήσεων και εφαρμόζει τεχνικές υποστήριξης των εξαγωγών με σύμπραξη και συμμετοχή σε κοινές δράσεις.
β. Οργανώνει ως επίσημος κρατικός φορέας την εθνική συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού και δημιουργεί εμπορικά κέντρα στο εξωτερικό.
γ. Κινητοποιεί τους ενδιαφερόμενους επενδυτές και τους πληροφορεί για το θεσμικό, νομοθετικό, φορολογικό και χρηματοοικονομικό πλαίσιο που διέπει τις επενδύσεις στην Ελλάδα.
δ. Προβάλλει στις αλλοδαπές χρηματοοικονομικές αγορές τις συνθήκες του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και τις επενδυτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα κατά τομέα και κλάδο.
ε. Οργανώνει ολοκληρωμένα προγράμματα προβολής και προώθησης προϊόντων σε συνεργασία με τους κλαδικούς φορείς και τις επιχειρήσεις, καθώς και δράσεις διεθνούς marketing που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, προσκλήσεις αγοραστών, δημοσιογράφων, εκδηλώσεις προβολής ελληνικών προϊόντων.
στ. Οργανώνει δράσεις διερευνητικού χαρακτήρα σε επιλεγμένες αγορές με στόχο την ενημέρωση του εξαγωγικού επιχειρηματικού κόσμου για τις εξαγωγικές και επενδυτικές ευκαιρίες και τις δυνατότητες τοποθέτησης νέων ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών.
ζ. Παρέχει υπηρεσίες γενικής και εξειδικευμένης πληροφόρησης (υπηρεσίες συμβούλου), καθώς και καθοδήγησης των επιχειρήσεων σε θέματα αγοράς, νομικού πλαισίου εξαγωγών και επενδύσεων, τυποποίησης και συσκευασίας, ποιότητας και εμπορικών επαφών.
η. Παρέχει υπηρεσίες σύγχρονης επαγγελματικής κατάρτισης και παροχής εξειδικευμένων γνώσεων και δεξιοτήτων σε στελέχη εξαγωγικών επιχειρήσεων.
θ. Πραγματοποιεί συνεργασίες με αντίστοιχους Οργανισμούς του Εξωτερικού και συμμετέχει στους Ευρωπαϊκούς και Διεθνείς Οργανισμούς Εξωτερικού Εμπορίου για χάραξη κοινής πολιτικής και αξιοποίησης των κοινοτικών και διεθνών πόρων.
ι. Μπορεί να συμμετέχει σε εταιρείες, πρακτορεία εξαγωγικών επιχειρηματικών απαιτήσεων (εξαγωγικού Factoring), σε θυγατρικές Δ.Ε.Κ.Ο. και εμπορικές εξαγωγικές εταιρείες (Export Trading Companies) που αποσκοπούν στη γενικότερη υποστήριξη της εξαγωγικής δραστηριότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και σε εταιρίες που συνιστώνται αποκλειστικά από εξαγωγικούς φορείς (Συνδέσμους, Επιμελητήρια κλπ.).
ια. Συνεργάζεται με επιχειρηματικούς και εξαγωγικούς φορείς, επιμελητήρια και φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης για τον εντοπισμό επιχειρήσεων ικανών για εξαγωγική δραστηριότητα ή για την προσέλκυση επενδυτών.
ιβ. Παρέχει υπηρεσίες επιχειρηματικής δικτύωσης είτε για τη δημιουργία συνεργατικών σχηματισμών στο εσωτερικό με σκοπό την κοινή εξωστρεφή δραστηριότητα είτε για τη σύναψη επαφών με επενδυτές ή επιχειρήσεις στο εξωτερικό.
ιγ. Στηρίζει τη νεανική εξωστρεφή νεανική επιχειρηματικότητα και προάγει την καλλιέργεια εξαγωγικής παιδείας.
ιδ. Συνεργάζεται με τις αρμόδιες Διευθύνσεις των Υπουργείων Εξωτερικών και Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και τις κατά περίπτωση ανά χώρα-στόχο αρμόδιες υπηρεσίες (Πρεσβεία, Γραφείο Ο.Ε.Υ.), για την κατάρτιση ετήσιων Επιχειρησιακών Σχεδίων για την προώθηση των εξαγωγών, την προσέλκυση επενδύσεων και την ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματικότητας ανά χώρα-στόχο, τα οποία εγκρίνονται με Μνημόνιο Συνεργασίας των Υπουργείων Εξωτερικών και Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας.
ιε. Διαχειρίζεται το σύστημα ηλεκτρονικής διαχείρισης πληροφοριών, το οποίο λειτουργεί ως ενιαία εθνική ηλεκτρονική πύλη για την εξωστρεφή επιχειρηματικότητα, καθορίζει τη δομή και το περιεχόμενο του, ανανεώνει και ελέγχει τις πληροφορίες και συνεργάζεται για το σκοπό αυτόν με τις συναρμόδιες υπηρεσίες και φορείς.
ιστ. Συνεργάζεται με τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς σε σχέση με ευρωπαϊκά και διεθνή χρηματοδοτικά προγράμματα βοήθειας προς τρίτες χώρες για τους τομείς που αφορούν την προώθηση των εξαγωγών και την ενίσχυση της ελληνικής επιχειρηματικότητας διεθνώς, καθώς και για την κατάρτιση μελετών, που έχουν στόχο την ενίσχυση των εξαγωγών ελληνικών προϊόντων και υπηρεσιών και τη στήριξη ελληνικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και συνεργασιών.
ιζ. Καταγράφει τις δραστηριότητες των επιχειρήσεων, τις προτεραιότητες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ελληνικές επιχειρήσεις στις αγορές του εξωτερικού, λαμβάνει μέτρα για τη στήριξη τους σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες, τις πρεσβευτικές και προξενικές αρχές, τα Γραφεία Ο.Ε.Υ. και παρέχει πληροφόρηση, συμβουλευτική βοήθεια και κάθε άλλη υποστηρικτική υπηρεσία προς αυτές με στόχο τη διευκόλυνση επιχειρηματικών επαφών και τη στήριξη της ελληνικής επιχειρηματικότητας στις διεθνείς αγορές.
ιη. Διοργανώνει τις επιχειρηματικές αποστολές που συνοδεύουν τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό ή Υπουργούς κατά τη διάρκεια των επίσημων επισκέψεων τους στο εξωτερικό σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες και με τις Αρχές Εξωτερικού.
ιθ. Συνεργάζεται με την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών για το συντονισμό με τις Αρχές Εξωτερικού και τα Γραφεία Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων κατά την υλοποίηση των κάθε είδους επιχειρηματικών αποστολών και εκδηλώσεων τις οποίες διοργανώνει.
κ. Λειτουργεί ως υπηρεσία μίας στάσης (one- stop shop) στο πλαίσιο της Διαδικασίας Αδειοδοτικής Προώθησης Επενδύσεων λαμβάνοντας το σύνολο των απαραίτητων στοιχείων από επενδυτές προκειμένου να προβεί σε όλες τις νόμιμες ενέργειες για τη διεκπεραίωση των διαδικασιών έκδοσης των απαραιτήτων αδειών ή την παροχή άλλων εγκρίσεων που είναι αναγκαίες για την έναρξη πραγματοποίησης των επενδύσεων ύψους άνω των δύο εκατομμυρίων (2.000.000) ευρώ, οι οποίες εμπίπτουν, ως προς τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, στην κατηγορία Α` της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 4014/ 2011 (Α` 209) και προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες για την επιτάχυνση τους, μέσω του Μητρώου Χειριστών Αδειοδοτικής Προώθησης Επενδύσεων (Μη.Χ.Α.Π.Ε.) σύμφωνα με τα ειδικώς οριζόμενα στις σχετικές υπουργικές αποφάσεις (άρθρο 4 παρ. 4, του ν. 4072/2012).
κα. Για τους υποψήφιους επενδυτές κατά το στάδιο της υπαγωγής της επένδυσης στους αναπτυξιακούς νόμους συντάσσει αιτιολογημένη έκθεση σκοπιμότητας, την οποία κοινοποιεί μαζί με τα σχετικά δικαιολογητικά στις υπηρεσίες που συμπράττουν στη διαδικασία παροχής άδειας και υπαγωγής της επένδυσης ή του επιχειρηματικού σχεδίου στους αναπτυξιακούς νόμους που κάθε φορά ισχύουν.
κβ. Στο πλαίσιο του ν. 3894/2010, η «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.»:
αα) δέχεται τις αιτήσεις για την ένταξη των επενδύσεων στη Διαδικασία Στρατηγικών Επενδύσεων,
ββ) ελέγχει το επιχειρησιακό σχέδιο, τις συνέπειες στην ελληνική οικονομία και αξιολογεί την πλήρωση των κριτηρίων για το χαρακτηρισμό της επένδυσης ως Στρατηγικής,
γγ) αναζητά συμπληρωματικά στοιχεία από τους επενδυτές στο πλαίσιο της παροχής υπηρεσιών των προηγούμενων παραγράφων,
δδ) εισηγείται στη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων (Δ.Ε.Σ.Ε.), δια του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, την ένταξη των επενδύσεων στη Διαδικασία Στρατηγικών Επενδύσεων ή τη διακοπή της διαδικασίας ένταξης μιας επένδυσης στην κατηγορία των Στρατηγικών Επενδύσεων,
εε) εισπράττει τη Διαχειριστική Αμοιβή για τη διαδικασία στρατηγικών επενδύσεων και τη Διαχειριστική Αμοιβή Επιμέλειας Επενδυτικού Φακέλου για τη διαδικασία του άρθρου 3 παράγραφος 4,
στστ) μετά από απόφαση της Δ.Ε.Σ.Ε. περί ένταξης και ανάθεσης, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 3 του ν. 3894/2010 ή μετά από απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου, διαρθρώνει τελικές επενδυτικές προτάσεις ελάχιστων προδιαγραφών και καταρτίζει ολοκληρωμένους φακέλους επενδυτικών σχεδίων δημοσίων στρατηγικών επενδύσεων. Επιπρόσθετα, η εταιρεία προβαίνει συνολικά σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες για την αδειο-δότηση, χρηματοδότηση και επενδυτική αξιοποίηση των εν λόγω επενδυτικών σχεδίων συμπεριλαμβανομένων των απαραιτήτων προπαρασκευαστικών ενεργειών,
ζζ) ενημερώνει τη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων για συγκεκριμένες περιπτώσεις καθυστερήσεων ή δυσχερειών, για τους λόγους στους οποίους αυτές οφείλονται, καθώς και προτείνει λύσεις για την αντιμετώπιση τους,
ηη) μπορεί να παρακολουθεί, να αξιολογεί και να ενημερώνει τη Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων για την πορεία υλοποίησης στρατηγικών επενδύσεων μετά το στάδιο υπαγωγής, κατόπιν σχετικής απόφασης της Επιτροπής,
θθ) υποβάλλει ετήσια έκθεση προόδου στη Βουλή των Ελλήνων των στρατηγικών επενδύσεων που έχουν υπαχθεί στη διαδικασία του παρόντος νόμου.
κγ. Κατ` εφαρμογή της παρ. 8 του άρθρου 26 του ν. 3386/2005 (Α` 212) και ειδικά για τις επενδύσεις οι οποίες έχουν ενταχθεί στις διατάξεις του ν. 3894/2010 (Α` 204), παραλαμβάνει από τους επενδυτές την αίτηση και τα απαραίτητα δικαιολογητικά και εισηγείται στον Γενικό Γραμματέα Στρατηγικών και Ιδιωτικών Επενδύσεων εντός πέντε (5) ημερών αναφορικά με τη σχέση των αιτούντων με τον κύριο της ενταγμένης στρατηγικής επένδυσης.
κδ. Λειτουργεί ως υπηρεσία «Διαμεσολαβητή του Επενδυτή», με αρμοδιότητα την εξέταση, μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου επενδυτή, υποθέσεων καθυστερήσεων, διαφωνιών ή άλλων δυσχερειών, οι οποίες ανέκυψαν κατά τη διαδικασία αδειοδότησης επενδυτικών σχεδίων ύψους άνω των δύο εκατομμυρίων (2.000.000) ευρώ που εμπίπτουν στις υποκατηγορίες Α1 και Α2 περιβαλλοντικής όχλησης, όπως αυτές προσδιορίζονται στο άρθρο 1 του ν. 4014/2011. Στο πλαίσιο της ως άνω λειτουργίας υποδέχεται ειδικά αιτήματα επενδυτών που αφορούν συγκεκριμένες περιπτώσεις καθυστερήσεων, διαφωνιών ή άλλων δυσχερειών στα επιμέρους στάδια της εξέλιξης των ανωτέρω διαδικασιών, εκτιμά τους λόγους που τις προκαλούν, συνεργάζεται με τις αρμόδιες υπηρεσίες για την επίλυση τους και προτείνει στους αρμοδίους φορείς τη λήψη μέτρων για την επιτάχυνση τους και συντάσσει εξαμηνιαία έκθεση προς τον Υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, όπου επισημαίνει τα κύρια θέματα που αντιμετωπίζουν οι επενδύσεις στην Ελλάδα και προτείνει συγκεκριμένες βελτιώσεις του θεσμικού πλαισίου.
κε. Διατυπώνει προτάσεις για τη βελτίωση του θεσμικού πλαισίου των επενδύσεων, των εξαγωγών, της εξωστρέφειας και για την προώθηση της διεθνούς επιχειρηματικής συνεργασίας.
κστ. Εκπονεί Στρατηγικά και Επιχειρησιακά Σχέδια για την προώθηση των σκοπών της.
κζ. Μπορεί να συμμετέχει ως ιδρυτικό ή και απλό μέλος σε διεθνείς οργανισμούς, οι οποίοι επιδιώκουν παρεμφερείς σκοπούς με την εταιρεία ή των οποίων το αντικείμενο δραστηριότητας εξυπηρετεί τους σκοπούς της εταιρείας.
κη. Υποστηρίζει τους επενδυτές και τις ελληνικές εξωστρεφείς επιχειρήσεις στην αξιοποίηση ημεδαπών και αλλοδαπών αναγνωρισμένων πηγών χρηματοδότησης ή άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων, αξιοποιώντας το διεθνές δίκτυο επαφών που διαθέτει.
κθ. Στο πλαίσιο των σκοπών της εταιρείας, το Διοικητικό Συμβούλιο μπορεί να συνιστά συμβουλευτικές επιτροπές ή ομάδες εργασίας για την επεξεργασία και προώθηση θεμάτων που εμπίπτουν στον κύκλο των αρμοδιοτήτων της από ιδιώτες εμπειρογνώμονες ή και δημόσιους λειτουργούς. Στην τελευταία αυτή περίπτωση απαιτείται σύμφωνη γνώμη των εποπτευόντων Υπουργών. Το Διοικητικό Συμβούλιο προσδιορίζει τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας των ανωτέρω επιτροπών ή ομάδων εργασίας. Δεν προβλέπεται αμοιβή για τα μέλη των επιτροπών ή ομάδων εργασίας. Με την ίδια διαδικασία, μπορεί να καταργεί τις ήδη συσταθείσες επιτροπές ή ομάδες εργασίας και να μεταβάλει τη σύνθεση και τις αρμοδιότητες τους.
λ. Αποδέχεται δωρεές με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου.
λα. Υλοποιεί κάθε άλλο έργο στον τομέα που της αναθέτει ο Υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας ή άλλοι φορείς του Δημοσίου ή του Ιδιωτικού τομέα ή φορείς και υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο της αποστολής της.»
Άρθρο 2
Διάρκεια - Έδρα
1. Η διάρκεια της εταιρείας είναι πενήντα (50) έτη από τη σύσταση της.
2. Έδρα της εταιρείας είναι η Αθήνα. Είναι δυνατή η ίδρυση παραρτημάτων, υποκαταστημάτων και γραφείων της στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β`
Άρθρο 3
Μετοχικό Κεφάλαιο - Μετοχές
1. Το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας είναι διακόσιες ενενήντα τρεις χιλιάδες πεντακόσια δεκατρία (293.513) ευρώ, διαιρείται σε είκοσι χιλιάδες (20.000) μετοχές ονομαστικής αξίας δεκατεσσάρων ευρώ και εξήντα επτά λεπτών (14,67) ευρώ η καθεμία και καλύπτεται ολόκληρο από το Ελληνικό Δημόσιο. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας το κεφάλαιο αυτό μπορεί να αυξάνεται και να καθορίζεται ο τρόπος και ο χρόνος της κάλυψης του ποσού της αύξησης. Για κάθε άλλη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας εφαρμόζονται οι διατάξεις του κ.ν. 2190/1920. Το Ελληνικό Δημόσιο εκπροσωπείται στη Γενική Συνέλευση από τον Υπουργό Οικονομικών ή τον νόμιμο εκπρόσωπο του.»
2. Οι μετοχές της εταιρείας είναι ονομαστικές.
3. Για τη μετατροπή των ανωνύμων μετοχών σε ονομαστικές και των ονομαστικών σε ανώνυμες, απαιτείται απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων κατά την απαρτία και πλειοψηφία που απαιτείται σύμφωνα με τις διατάξεις του κ.ν. 2190/1920, όπως κάθε φορά ισχύουν.
Άρθρο 4
Τα έσοδα της εταιρείας προέρχονται από ετήσια επιχορήγηση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, από επιχορήγηση εκ του Κρατικού Προϋπολογισμού, από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του σκοπού της, από δωρεές, κληρονομιές, κληροδοσίες, από την εκμετάλλευση της περιουσίας της, από ανταποδοτικές εισφορές, τέλη και αμοιβές για τις υπηρεσίες που προσφέρει, όπως, ιδίως, τη Διαχειριστική Αμοιβή Διεκπεραίωσης, τη Διαχειριστική Αμοιβή Αξιολόγησης, τη Διαχειριστική Αμοιβή Επιμέλειας Επενδυτικού Φακέλου, τη Διαχειριστική Αμοιβή Προώθησης και από οποιαδήποτε άλλη νόμιμη πηγή.»
Άρθρο 5
Διαχείριση
1. Η διαχειριστική χρήση της εταιρείας συμπίπτει με το ημερολογιακό έτος.
3. Ο προϋπολογισμός και ο απολογισμός εγκρίνονται από το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας.
4. Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου είναι δυνατή η ανακατανομή των κονδυλίων του προϋπολογισμού. Για την αύξηση του προϋπολογισμού απαιτείται έγκριση του συνολικού προϋπολογισμού.
5. Ο τρόπος της διενέργειας των δαπανών, της οργάνωσης και της λειτουργίας των οικονομικών υπηρεσιών και κάθε άλλο θέμα σχετικό με την οικονομική διαχείριση της εταιρείας ρυθμίζεται με κανονισμούς που καταρτίζονται από το Διοικητικό της Συμβούλιο και εγκρίνονται με απόφαση του εποπτεύοντος Υπουργού.
[…]
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ`
Άρθρο 9
Διοίκηση - Εκπροσώπηση
1. Η ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε.» διοικείται από Διοικητικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από επτά μέλη, μεταξύ των οποίων ο Πρόεδρος και ο Διευθύνων Σύμβουλος, ιδιότητες οι οποίες μπορεί να συντρέχουν στο ίδιο πρόσωπο. Το Διοικητικό Συμβούλιο διαμορφώνει τη στρατηγική και την πολιτική της εταιρείας και ασκεί τις αρμοδιότητες που προβλέπονται στην κείμενη νομοθεσία και το παρόν καταστατικό. Η παράλληλη άσκηση καθηκόντων Προέδρου και Διευθύνοντος Συμβούλου από το ίδιο πρόσωπο δεν θεμελιώνει κανένα δικαίωμα για πρόσθετη αμοιβή.»
2. Η θητεία του Διοικητικού Συμβουλίου είναι πενταετής. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου μπορούν να επαναδιοριστούν, η συνολική όμως θητεία δεν είναι δυνατόν να υπερβεί το χρόνο δύο θητειών
3. Πράξεις του Διοικητικού Συμβουλίου, ακόμη και εκτός εταιρικού σκοπού, δεσμεύουν την εταιρεία έναντι των τρίτων, εκτός και αν αποδειχθεί ότι ο τρίτος γνώριζε την υπέρβαση του εταιρικού σκοπού ή όφειλε να τη γνωρίζει. Περιορισμοί της εξουσίας του Διοικητικού Συμβουλίου από το Καταστατικό ή από απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, δεν αντιτάσσονται στους τρίτους, έστω και αν έχουν υποβληθεί στις διατυπώσεις δημοσιότητας.
4.Ο Πρόεδρος και ο Διευθύνων Σύμβουλος της «Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε.», καθώς και τα υπόλοιπα μέλη, τα οποία δεν εκλέγονται ή υποδεικνύονται σύμφωνα με την παράγραφο 5 του παρόντος άρθρου, ορίζονται και παύονται με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας. Η κατά τα ανωτέρω παύση των μελών δεν γεννά δικαίωμα αποζημίωσης έναντι του Δημοσίου ή της εταιρείας.»
5. Αν μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου παύσει να μετέχει σε αυτό λόγω θανάτου, παραίτησης, ανάκλησης ή εξ οιουδήποτε άλλου λόγου έκπτωσης αυτού, διορίζεται νέο μέλος σε αντικατάσταση του για το υπόλοιπο της θητείας. Το Διοικητικό Συμβούλιο συγκροτείται και λειτουργεί νόμιμα, εφόσον τα λοιπά μέλη αρκούν για το σχηματισμό απαρτίας και πάντως για διάστημα το οποίο δεν δύναται να υπερβαίνει τους τρεις (3) μήνες.»
6. …
7. ….
8. …
9. Με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας καταρτίζεται κανονισμός λειτουργίας του Διοικητικού της Συμβουλίου, ο οποίος εγκρίνεται από τον εποπτεύοντα Υπουργό.»
10. Ολες οι συμβάσεις που καταρτίζει η "Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε." αναρτώνται στο διαδίκτυο και εφαρμόζουν τις οδηγίες περί συμφώνου ακεραιότητας της Διεθνούς Διαφάνειας.
11. Το Διοικητικό Συμβούλιο υποστηρίζεται στο έργο του από Συμβουλευτική Επιτροπή, η οποία αναλαμβάνει συμβουλευτικό ρόλο κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων της εταιρείας. Τα μέλη της Επιτροπής ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας μεταξύ των εκπροσώπων συλλογικών φορέων και δεν λαμβάνουν οποιαδήποτε αποζημίωση ή αμοιβή για το έργο τους.»
[….]
3. Στο άρθρο 5 του ν. 3894/2010 «Επιτάχυνση και διαφάνεια υλοποίησης στρατηγικών επενδύσεων» (Α’204)», όπως ισχύει, προβλέπονται τα ακόλουθα
Άρθρο 5 - Σύμβουλοι
1. Με απόφαση της "Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε." μπορεί να συνάπτονται συμβάσεις παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών ή έργου με χρηματοοικονομικούς, νομικούς, τεχνικούς και άλλους εξειδικευμένους συμβούλους με σκοπό την αξιολόγηση των αιτήσεων για την ένταξη των επενδυτικών προτάσεων στη Διαδικασία Στρατηγικών Επενδύσεων, καθώς και για την υποστήριξη των αρμοδιοτήτων της "Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε.", που πηγάζουν από τον παρόντα νόμο. «Η σύναψη των συμβάσεων αυτών μπορεί να γίνεται με ή χωρίς διαγωνισμό κατά παρέκκλιση της κείμενης νομοθεσίας, με την επιφύλαξη των διατάξεων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Το εντός " " δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 ΚΑΤΑΡΓΗΘΗΚΕ με την παρ. 1 περίπτωση 25 του άρθρου 77 του Ν.4412/2016 (ΦΕΚ Α 147/08.08.2016)
«2. Σε περίπτωση ένταξης στρατηγικής επένδυσης κατ` εφαρμογή της παραγράφου 4 του άρθρου 3 του παρόντος νόμου, η κατάρτιση σχεδίων επί επενδυτικών φακέλων γίνεται σε σύμπραξη με τον κύριο του έργου και, όπου αυτό είναι απαραίτητο, με ανάθεση σε εξειδικευμένους συμβούλους. Αν για τις υπηρεσίες, που προβλέπονται στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου απαιτείται η παροχή υπηρεσιών τρίτων (υπεργολάβων), η σχετική δαπάνη περιλαμβάνεται στην αμοιβή των συμβούλων. Σε κάθε περίπτωση, για την παροχή των υπηρεσιών και την καλή εκτέλεση της σύμβασης ευθύνεται ο σύμβουλος που συμβάλλεται με την «Επενδύστε στην Ελλάδα Α.Ε.» στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου.»
3. […]
4. Στο άρθρο 43 του ν. 4484/2017 «Προσαρμογή της Ελληνικής Νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2016/881 και άλλες διατάξεις (Α’ 110)», όπως ισχύει, προβλέπονται τα ακόλουθα:
«Άρθρο 43
Μη μισθολογικές παροχές
1. Η δαπάνη των κάθε είδους μη μισθολογικών παροχών των υπαλλήλων των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης αποτυπώνεται εφεξής αναλυτικά στους συντασσόμενους προϋπολογισμούς των φορέων ανά είδος παροχής.
2. α) Κάθε συλλογική σύμβαση ή υπουργική απόφαση ή απόφαση Δ.Σ. που προβλέπει τη χορήγηση μη μισθολογικών παροχών από φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, συνυπογράφεται και από τον Υπουργό Οικονομικών, όταν η δαπάνη είναι μεγαλύτερη των πέντε χιλιάδων (5.000) ευρώ ετησίως. Από τη ρύθμιση αυτή εξαιρούνται οι Ο.Τ.Α..
β) Σε κάθε συλλογική σύμβαση, που αφορά στη χορήγηση μη μισθολογικών παροχών, επισυνάπτεται, ως παράρτημα και αναπόσπαστο μέρος αυτής, μελέτη με τον αριθμό των εργαζομένων που αφορά η παροχή, την προκαλούμενη δαπάνη, καθώς και τον τρόπο κάλυψης, η οποία εγκρίνεται από τον Γενικό Διευθυντή Οικονομικών Υπηρεσιών του εποπτεύοντος Υπουργείου λαμβάνοντας υπόψη το εγκεκριμένο κάθε φορά Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής.
3. Για τις παροχές κινητής τηλεφωνίας προβλέπεται η καθιέρωση ανώτατου ύψους ποσού που διαφοροποιείται ανάλογα με τη θέση ευθύνης και τα καθήκοντα του υπαλλήλου ή λειτουργού, προκειμένου να καλυφθεί η υπηρεσιακή ανάγκη για απρόσκοπτη λειτουργία του φορέα ή της υπηρεσίας με επιβάρυνση του υπαλλήλου ή λειτουργού για χρήση καθ` υπέρβαση του εν λόγω ποσού. Το ύψος του ποσού του προηγουμένου εδαφίου καθορίζεται με απόφαση του οικείου Υπουργού ή του εξουσιοδοτημένου από αυτόν οργάνου.
4. Για τις παροχές που έχουν στόχο τη διασφάλιση της υγιεινής και της ασφάλειας των συνθηκών εργασίας, προβλέπεται η χορήγησή τους αποκλειστικά και μόνο σε είδος.
Από τη ρύθμιση αυτή εξαιρείται, για τα έτη 2016, 2017 και 2018, η χορηγούμενη αποζημίωση για την προμήθεια στολής στους διασώστες, πληρώματα ασθενοφόρων του ΕΚΑΒ, που προβλέπεται από την παρ. 1 του άρθρου 30 του ν. 4024/2011 (Α` 226), όπως αυτή τροποποιήθηκε και ισχύει. Από τη ρύθμιση αυτή εξαιρούνται επίσης τα Μέσα Ατομικής Προστασίας (Μ.Α.Π.) και το γάλα προηγούμενων ετών εργαζομένων στους Ο.Τ.Α., τα οποία μπορεί να καταβάλλονται σε χρήμα, σύμφωνα με ειδικότερες διατάξεις.
5. Παροχές από φορείς γενικής κυβέρνησης που αφορούν σε κάθε είδους Ασφαλιστήρια Συμβόλαια ή Προγράμματα Ιατροφαρμακευτικής Κάλυψης των εργαζομένων, καθώς και σε μειωμένα εισιτήρια, δωρεάν Κάρτες Διαδρομών καταργούνται. Από τη ρύθμιση αυτή εξαιρούνται οι παροχές που αφορούν την προβλεπόμενη από την παρ. 5 του άρθρου 5 του ν. 2194/1994 (Α` 34) ασφάλιση του προσωπικού του ΕΚΑΒ και των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων κατά την εκτέλεση διατεταγμένης υπηρεσίας με τα μέσα μεταφοράς (ελικόπτερα, αεροπλάνα, αεροσκάφη, ειδικές κινητές μονάδες, ασθενοφόρα, πλωτά μέσα) επειγόντων περιστατικών.
Δ. Επί της νομιμότητας, της σκοπιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεων.
1. Επί της πρώτης προτεινόμενης διάταξης:
Ο νόμος 4412/2016, στο τρίτο άρθρο του προσδιορίζει το αντικείμενο και το πεδίο εφαρμογής του Βιβλίου Ι, σύμφωνα με το οποίο προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου 3 ότι το εν λόγω Βιβλίο «θεσπίζει κανόνες για τις διαδικασίες προγραμματισμού και σύναψης συμβάσεων και διαγωνισμών μελετών που πραγματοποιούνται από αναθέτουσες αρχές, ανεξαρτήτως εκτιμώμενης αξίας αυτών…», ενώ ως διαδικασία σύναψης σύμβασης ή σύμβαση κατά την έννοια του παρόντος Βιβλίου είναι η απόκτηση, μέσω δημόσιας σύμβασης, από μία ή περισσότερες αναθέτουσες αρχές, έργων, αγαθών ή υπηρεσιών από οικονομικούς φορείς που επιλέγονται από τις εν λόγω αναθέτουσες αρχές, ανεξαρτήτως του κατά πόσον τα έργα, τα αγαθά ή οι υπηρεσίες προορίζονται για την εξυπηρέτηση σκοπού δημοσίου συμφέροντος.
Επισημαίνεται ότι ο ν. 4412/2016, με τον οποίο ενσωματώθηκαν στην ελληνική έννομη τάξη οι προβλέψεις των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ, ρυθμίζει με ενιαίο τρόπο το σύνολο των διαδικασιών ανάθεσης και εκτέλεσης δημοσίων συμβάσεων. Συνεπώς οι πάσης φύσεως νομοθετικές πρωτοβουλίες που άπτονται του τομέα των δημοσίων συμβάσεων, θα πρέπει αφ’ενός να συνάδουν με το γράμμα και το πνεύμα του ν. 4412/2016, αφ’ετέρου να μην είναι αποσπασματικές και να μην εισάγουν εξαιρέσεις παρά μόνον στο βαθμό που αυτές είναι απολύτως αναγκαίες για την επίτευξη συγκεκριμένου και σαφώς καθορισμένου στόχου, τηρουμένης σε κάθε περίπτωση της αρχής της αναλογικότητας και, σε κάθε περίπτωση, με σαφή και ρητή αναφορά στην τροποποιούμενη ή καταργούμενη διάταξη.
Εν προκειμένω, με την πρώτη προτεινόμενη νομοθετική διάταξη, ως παρατίθεται ανωτέρω, εισάγεται η δυνατότητα της εταιρείας να αναθέτει απευθείας ειδικές συμβάσεις κατά παρέκκλιση των γενικών και ειδικών διατάξεων. Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι «σε τρίτες χώρες, εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι προμήθειες, υπηρεσίες και εργασίες ενεργούνται μετά από απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας, η οποία εγκρίνεται από το Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης ή το Γενικό Επίτροπο της χώρας σε διεθνείς και παγκόσμιες εκθέσεις, και εντός των ορίων του ετήσιου εγκεκριμένου προϋπολογισμού, με απευθείας προμήθεια ειδών ή ανάθεση της εργασίας ή της υπηρεσίας κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης». Με την εξεταζόμενη διάταξη προβλέπεται η δυνατότητα της εταιρείας να αναθέτει συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών και εργασιών για τη διενέργεια διεθνών και παγκόσμιων εκθέσεων σε τρίτες χώρες, εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, απευθείας, με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας, και τούτο κατά παρέκκλιση των διατάξεων του ν. 4412/2016 που ρυθμίζουν ειδικά τις περιπτώσεις όπου επιτρέπεται ως εξαιρετική η απευθείας ανάθεσης (αρθρο 118 ν. 4412/2016), χωρίς περιορισμούς ως προς την εκτιμώμενη αξία της υπό ανάθεση σύμβασης.
Με τη ρύθμιση της εν λόγω προτεινόμενης διάταξης, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στην αιτιολογική έκθεση, “επιχειρείται η κάλυψη του υφιστάμενου νομοθετικού κενού και η άρση των όποιων προσκομμάτων δυσχεραίνουν τις δράσεις της εταιρείας στο εξωτερικό και ειδικότερα σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ενώσεως. .. Υπογραμμίζεται ότι ως διασφάλιση εισάγεται ότι αφενός οι αναθέσεις πραγματοποιούνται σύμφωνα τις οικείες αποφάσεις της Δ.Σ., αφετέρου εντός του εγκεκριμένου προϋπολογισμού».
Επισημαίνεται κατ’αρχάς ότι η συγκεκριμένη διάταξη ρυθμίζει την ανάθεση συμβάσεων σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαδικασία η οποία περιέχει εκ των πραγμάτων στοιχεία αλλοδαπότητας. Το ζήτημα της επέκτασης της εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου για τις δημόσιες συμβάσεις και εκτός των ορίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης - ζήτημα που αποτελεί έναν σαφή στόχο της εμπορικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης - έχει αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένων θεωρητικών συζητήσεων, τα αποτελέσματα των οποίων έως τώρα δεν έχουν αποτυπωθεί ρητώς σε κανόνες δικαίου. Σε κάθε περίπτωση πάντως, σημειώνεται ότι δεδομένου ότι πρόκειται για συμβατική σχέση η οποία θα συναφθεί στο πλαίσιο διασυνοριακής δραστηριότητας στον τομέα της προμήθειας αγαθών/παροχής υπηρεσιών, θα πρέπει να ακολουθηθούν οι ιδιαίτεροι κανόνες του δημόσιου διεθνούς δικαίου, της Συμφωνίας Δημοσίων Συμβάσεων που ενσωματώνει τους κανόνες δημοσίων συμβάσεων στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου ή ενδεχομένως και διμερών ή πολυμερών συμφωνιών με την ΕΕ στον τομέα των δημοσίων συμβάσεων και να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση προς τις υποχρεώσεις στους τομείς του περιβαλλοντικού, κοινωνικού και εργατικού δικαίου, οι οποίες ισχύουν στον τόπο εκτέλεσης της σύμβασης.
Με την προτεινόμενη διάταξη ρυθμίζεται η ανάθεση προμηθειών, υπηρεσιών και εργασιών σε τρίτες χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης με απευθείας «προμήθεια ειδών ή ανάθεση της εργασίας ή της υπηρεσίας» μετά από απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας, η οποία εγκρίνεται από το Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου οικονομίας και Ανάπτυξης ή το Γενικό Επίτροπο της χώρας σε διεθνείς και παγκόσμιες εκθέσεις. Δεδομένου ότι η εν λόγω διάταξη προστίθεται στο β) εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 1 του καταστατικού της εταιρείας, όπως ενσωματώνεται στην παρ. 3 του άρθρου πρώτου του ν. 2372/1996, και ειδικότερα στο σημείο του σκοπού της εταιρείας που αφορά στην οργάνωση από την εταιρεία, ως επίσημος κρατικός φορέας, της εθνικής συμμετοχής σε διεθνείς εκθέσεις του εξωτερικού και στην δημιουργία εμπορικών κέντρων, ερμηνευτικά συνάγεται ότι το κανονιστικό περιεχόμενο της εν λόγω διάταξης περιορίζεται στη διοργάνωση διεθνών εκθέσεων του εξωτερικού και δεν καταλαμβάνει γενικών όλες τις περιπτώσεις ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων.
Σε σχέση με τη νομιμότητα της προτεινόμενης διάταξης επισημαίνεται ότι οι πάσης φύσεως νομοθετικές πρωτοβουλίες που άπτονται του τομέα των δημοσίων συμβάσεων, θα πρέπει αφ’ενός να συνάδουν με το γράμμα και το πνεύμα του ν. 4412/2016 αφ’ετέρου να μην είναι αποσπασματικές και να μην εισάγουν εξαιρέσεις παρά μόνον στο βαθμό που αυτές είναι απολύτως αναγκαίες για την επίτευξη συγκεκριμένου και σαφώς καθορισμένου στόχου. Στην προκειμένη περίπτωση, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιομορφίες της ανάθεσης των συγκεκριμένων συμβάσεων αλλά και τον διεθνή χαρακτήρα της δημιουργούμενης συμβατικής σχέσης, διαφαίνεται ότι τυχόν παρέκκλιση από το αυστηρό πλαίσιο των διατάξεων για τις δημόσιες συμβάσεις θα μπορούσε, κατ’αρχήν, να είναι αιτιολογημένη, στο βαθμό που δεν προσκρούει στις διατάξεις του ενωσιακού δικαίου για τις δημόσιες συμβάσεις. Ωστόσο από την αιτιολογική έκθεση της προτεινόμενης διάταξης δεν προκύπτει σαφώς το νομοθετικό κενό το οποίο επιχειρείται να καλύψει η εν λόγω ρύθμιση ούτε οι συγκεκριμένες συνθήκες που καθιστούν απαραίτητη την εξαιρετική μεταχείριση της ανάθεσης των συγκεκριμένων συμβάσεων. Αντιθέτως, με την προτεινόμενη διάταξη εισάγεται γενική εξαίρεση από τις διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, όπως προβλέπονται στο ν. 4412/2016, ο οποίος κατά τα ανωτέρω καταλαμβάνει και τις συμβάσεις της υπό εξέταση εταιρείας. Το ζήτημα της διενέργειας διαδικασιών ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν απαλλάσσει εξ αυτού του λόγου και μόνον την εταιρεία από την υποχρέωση τήρησης των διατάξεων του ν. 4412/2016 ή τουλάχιστον τις σχετικές διατάξεις των Οδηγιών 2014/24/ΕΕ και 3014/25/ΕΕ.
Κρίνεται, κατά συνέπεια, ότι με την τρέχουσα διατύπωσή της, η οποία αξιολογείται ασαφής και αόριστη, η υπό εξέταση προτεινόμενη ρύθμιση δημιουργεί αβεβαιότητα ως προς το περιεχόμενο και το εύρος της προτεινόμενης παρέκκλισης από το υφιστάμενο ισχύον εθνικό νομοθετικό και κανονιστικό πλαίσιο σύναψης συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και εργασιών και πιθανολογείται ότι θα δημιουργηθεί σύγχυση και ανασφάλεια δικαίου στους εφαρμοστές της. Συνεπώς η προτεινόμενη διάταξη θα πρέπει να επαναδιατυπωθεί προκειμένου να προσδιορίσει σαφέστερα την ουσιαστική ρύθμιση του κανόνα δικαίου.
Επισημαίνεται ότι, ακόμη και αν θεωρηθεί αιτιολογημένη η εξαίρεση που εισάγει η προτεινόμενη ρύθμιση για την ανάθεση συμβάσεων σε τρίτες χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ρυθμίσεις αυτές δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται στις συμβάσεις, η εκτιμώμενη αξία των οποίων υπερβαίνει τα κατώτατα όρια του άρθρου 5 του ν. 4412/2016.
Σε κάθε περίπτωση, ανεξαρτήτως των ιδιομορφιών που παρουσιάζουν οι συμβάσεις για προμήθειες, υπηρεσίες και εργασίες σε τρίτες χώρες, σημειώνεται ότι η ανάθεση αυτών θα πρέπει να γίνει με γνώμονα την πλέον αποδοτική χρήση των δημοσίων πόρων και την τήρηση των γενικών αρχών του δικαίου των δημοσίων συμβάσεων, ιδίως της αρχής της ίσης μεταχείρισης, της διαφάνειας και της προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος.
2. Επί της δεύτερης προτεινόμενης διάταξης
Με τη δεύτερη προτεινόμενη διάταξη, εισάγεται η δυνατότητα με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας να καταρτίζεται και να τηρείται ανοικτός κατάλογος παρόχων επιχειρηματικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών σε τομείς χρηματοοικονομικών, τεχνικών και νομικών υπηρεσιών για την υποστήριξη, τόσο των σκοπών της εταιρείας που πηγάζουν από το νόμο και το καταστατικό της, όσο και για την υποστήριξη και παροχή πληροφορίας προς διεθνείς και εγχώριους επενδυτές. Πρόκειται για διάταξη η οποία προστίθεται στο μακρύ κατάλογο εξειδίκευσης των σκοπών της εταιρείας που προβλέπεται στο άρθρο 1 παρ. 2 του καταστατικού της όπως αποτυπώνεται στην παρ. 3 του άρθρου πρώτου του ν. 2372/1996.
Παρά το γεγονός ότι η διατύπωση της προτεινόμενης διάταξης κάνει λόγο για «ανοικτό κατάλογο παρόχων επιχειρηματικών και συμβουλευτικών υπηρεσιών», συνάγεται από την αιτιολογική έκθεση της προτεινόμενης διάταξης ότι με αυτή δε φαίνεται κατ’ αρχάς να δημιουργείται ένας επίσημος κατάλογος εγκεκριμένων οικονομικών φορέων, κατά την αντίστοιχη ρύθμιση του άρθρου 83 του ν. 4412/2016, που σχετίζεται με την καταλληλότητα και τα λοιπά κριτήρια ποιοτικής επιλογής των ενδιαφερομένων οικονομικών φορέων για την ανάθεση δημοσίων συμβάσεων.
Όπως διευκρινίζεται με την αιτιολογική έκθεση της προτεινόμενης διάταξης στο πλαίσιο του σκοπού της εταιρείας παρέχεται η δυνατότητα διεύρυνσης των παρεχόμενων υπηρεσιών υποστήριξης προς διεθνείς και εγχώριους επενδυτές. Σημειώνεται ότι το εν λόγω μητρώο θα έχει μόνο ενημερωτικό χαρακτήρα, ενώ η εταιρεία δεν θα μεσολαβεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο στην ανάθεση έργου ή υπηρεσιών από τον επενδυτή, ούτε βεβαίως αναλαμβάνει ευθύνη για την ποιότητα των παρεχόμενων από το Σύμβουλο υπηρεσιών. Υπό την έννοια αυτή, η προτεινόμενη ρύθμιση δεν φαίνεται να σχετίζεται με ζητήματα που άπτονται των δημοσίων συμβάσεων.
3. Επί της τρίτης προτεινόμενης διάταξης
Mε την τρίτη προτεινόμενη διάταξη προβλέπεται η δυνατότητα ασφάλισης των εργαζομένων της εταιρείας που μετακινούνται για υπηρεσιακές ανάγκες σε τρίτες χώρες, ως εξαίρεση από την αντίστοιχη καταργηθείσα με τη διάταξη του άρθρου 43 παρ. 5 του ν. 4484/2017. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι η εταιρεία εξαιρείται από το πεδίο εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 43 παρ. 5 με το οποίο «παροχές από φορείς γενικής κυβέρνησης που αφορούν σε κάθε είδους ασφαλιστήρια συμβόλαια ή Προγράμματα Ιατροφαρμακευτικής Κάλυψης των εργαζομένων, καθώς και σε μειωμένα εισιτήρια, δωρεάν Κάρτες Διαδρομών καταργούνται».
Ειδικότερα, λαμβάνοντας υπόψη ότι για την πραγμάτωση του σκοπού της εταιρείας, απαιτείται η συχνή μετακίνηση των εργαζομένων της εταιρείας για την εξυπηρέτηση υπηρεσιακών αναγκών τόσο εντός της Ευρώπης όσο και σε τρίτες χώρες. Ειδικά κατά τις μετακινήσεις τους σε τρίτες χώρες τίθεται συχνά θέμα σχετικά με την υγεία και τη σωματική ακεραιότητα των εργαζομένων, δεδομένου ότι δε πολλές περιπτώσεις είτε το εθνικό σύστημα υγείας δεν διασφαλίζει πλήρως την παροχή επαρκών και αποτελεσματικών υπηρεσιών υγείας, είτε το κόστος νοσηλείας είναι απαγορευτικό. Συνάγεται επομένως ότι υπό αυτές τις εκτέλεσης των υπηρεσιακών τους υποχρέωσεων, καθίσταται απαραίτητη η ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων μέσω ασφαλιστηρίων συμβολαίων, ως κοινωνική παροχή.
Με την προτεινόμενη διάταξη, ρυθμίζεται κατ’αρχήν το δικαίωμα ασφάλισης των εργαζομένων της εταιρείας που μετακινούνται για υπηρεσιακές ανάγκες σε τρίτες χώρες μέσω ασφαλιστηρίων συμβολαίων, χωρίς να γίνεται ουδεμία αναφορά στον τρόπο υλοποίησης της συγκεκριμένης παροχής. Συνεπώς, η εν λόγω διάταξη δεν περιλαμβάνει καταρχήν ρύθμιση που σχετίζεται με τις δημόσιες συμβάσεις και ως εκ τούτου παρέλκει η παροχή γνώμης της Αρχής. Τέλος, ελλείψει ειδικής ρύθμισης, εκτιμάται ότι για τη σύναψη των σχετικών μελλοντικών ασφαλιστικών συμβάσεων, θα πρέπει να εφαρμοσθεί η σχετική νομοθεσία δημοσίων συμβάσεων.
Κατόπιν όλων των ανωτέρω, η Αρχή διατυπώνει, σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 2, περ. γ, υποπερ. (αα) του ν.4013/2011, θετική γνώμη επί των προτεινόμενων ρυθμίσεων υπό την επιφύλαξη των ανωτέρω επισημάνσεων.
Αθήνα, 29 Νοεμβρίου 2018
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
Ο Πρόεδρος
Γεώργιος Καταπόδης