ΓΝΩΜΗ 42/2017
ΑΔΑ: ΩΨ5ΡΟΞΤΒ-ΙΒ5
ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
(άρθρου 2, παρ. 2, περ. γ, υποπερ. (αα) του Ν.4013/2011)
Η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Στην Αθήνα σήμερα την 15 Νοεμβρίου του έτους δύο χιλιάδες δέκα επτά (2017) ημέρα Τετάρτη και ώρα 09.30 π.μ. και επί της οδού Κεφαλληνίας 45 και Κoμνά Τράκα, όπου και τα γραφεία της, συνήλθε η ΕΝΙΑΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ ΑΡΧΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ σε συνεδρίαση μετά από σχετική πρόσκληση του Προέδρου της, η οποία γνωστοποιήθηκε νομίμως σε όλα τα μέλη της Αρχής.
Από τα προσκληθέντα μέλη της Αρχής παρέστησαν κατά την συνεδρίαση τα ακόλουθα:
Αντιπρόεδρος (Προεδρεύουσα): Χριστίνα Μπουσουλέγκα
Μέλη: Βαρδακαστάνης Κωνσταντίνος Στυλιανίδου Μαρία Χριστοβασίλη Ερωφίλη
Ο Πρόεδρος της Αρχής δεν προσήλθε λόγω δικαιολογημένου κωλύματος.
Τα λοιπά τακτικά και αναπληρωματικά μέλη, καίτοι προσκληθέντα, δεν προσήλθαν.
Γραμματέας: Μαρία Αντωνοπούλου, Π.Ε. Διοκητικού - Οικονομικού
Εισηγήτρια: Αικατερίνη Θεοδωροπούλου, Νομικός, Ειδικό Επιστημονικό Προσωπικό της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Κατά την διάρκεια της Συνεδρίασης παρέστησαν η Εισηγήτρια κ. Θεοδωροπούλου, η Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Νομικών Υπηρεσιών, κ. Μίνα Καλογρίδου καθώς και η κ. Αλεξάνδρα Σκριβάνου, Νομικός Σύμβουλος του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, οι οποίες αποχώρησαν πριν την έναρξη της διαδικασίας ψηφοφορίας και της λήψης της απόφασης από τα Μέλη της Αρχής.
Σχετ: Το με αριθμό πρωτ. ΥΠΕΝ/ΥΠΡΓ/22780/6575/10.10.2017 (αρ. πρωτ. εισερχ. 6149/11.10.2017) του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, όπως τροποποιήθηκε με το αριθμ. ΥΠΕΝ/ΥΠΡΓ/27120/7740/09.11.2017 (αρ. πρωτ. εισερχ. 6662/09.11.2017) έγγραφο που ίδιου Υπουργείου, με το οποίο διαβιβάσθηκε συνημμένα προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση η οποία πρόκειται να εισαχθεί ως άρθρο 21 στο Σχέδιο Νόμου με θέμα «Ενεργειακές κοινότητες και άλλες διατάξεις», καθώς και σχετική αιτιολογική έκθεση.
Θέμα: Διατύπωση γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011 όπως ισχύει, επί σχεδίου νομοθετικής ρύθμισης, η οποία συμπεριλαμβάνεται στο Σχέδιο Νόμου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας με τίτλο «Ενεργειακές κοινότητες και άλλες διατάξεις»
Με το ως άνω υπ' αριθμ. πρωτ. ΥΠΕΝ/ΥΠΡΓ/27120/7740/09.11.2017 έγγραφο του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (αρ. πρωτ. εισερχ. 6662/09.11.2017) διαβιβάσθηκε συνημμένα προτεινόμενη νομοθετική ρύθμιση άρθρου 21 στο Σχέδιο Νόμου «Ενεργειακές κοινότητες και άλλες διατάξεις», καθώς και σχετική αιτιολογική έκθεση και διατυπώθηκε αίτημα περί παροχής γνώμης της Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011, όπως ισχύει.
Το άρθρο 21 του εν λόγω Σχεδίου Νόμου τιτλοφορείται «Ρύθμιση για τον μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό» και προβλέπει τη δυνατότητα προσφυγής εκ μέρους της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης για τη σύναψη συμβάσεων παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών υπηρεσιών έως του συνολικού ποσού των 200.000€ ετησίως, για τα έτη 2017 και 2018 αντίστοιχα.
Ι. Το υποβληθέν στην Αρχή σχέδιο νομοθετικής ρύθμισης το οποίο θα συμπεριλαμβάνεται στο Σχέδιο Νόμου «Ενεργειακές κοινότητες και άλλες διατάξεις» και η συνυποβληθείσα αιτιολογική έκθεση έχουν ως εξής:
Α. Προτεινόμενο άρθρο.
Άρθρο 21
Ρύθμιση για τον μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.) προκειμένου για την έγκαιρη εκπλήρωση των υποχρεώσεών της που απορρέουν από την παράγραφο 1 του άρθρου 3 του ν. 4001/2011 (Α’ 179) αναφορικά με την έγκριση μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας, καθώς και για τις συναφείς υποχρεώσεις της που επιβάλλονται από το ενωσιακό δίκαιο, δύναται, αποκλειστικά για τα έτη 2017 και 2018, να συνάπτει μία ή περισσότερες συμβάσεις με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης για την παροχή συμβουλευτικού έργου, μέχρι του συνολικού ποσού των 200.000 χιλιάδων ευρώ ετησίως.
Β. Αιτιολογική έκθεση
Σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 4001/2011 ο μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός της Χώρας, εναπόκειται στην αποφασιστική αρμοδιότητα του αρμόδιου Υπουργού και στην προηγούμενη γνωμοδοτική της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Η αναβολή στη λήψη των σχετικών πρωτοβουλιών και αποφάσεων επί σειρά ετών, δημιούργησε αρκετές αρρυθμίες στην αγορά και για το λόγο αυτό η άμεση εκκίνηση της διαδικασίας έγκρισής του είναι επιτακτική. Ο Ενεργειακός σχεδιασμός θα λαμβάνει υπόψη τις σύγχρονες τάσεις και δεσμεύσεις στα περιβαλλοντικά και ενεργειακά ζητήματα, το διεθνές ενεργειακό σύστημα, τον στόχο της ευρωπαϊκής ολοκληρωμένης αγοράς, τη διαθεσιμότητα των ενεργειακών πόρων και κυρίως θα στοχεύει στην ασφάλεια του εφοδιασμού, την προστασία του καταναλωτή και εν γένει στην ευημερία της Χώρας. Η εκπόνηση του σχεδιασμού αυτού ανακοινώθηκε πρόσφατα από τον αρμόδιο Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τη ΡΑΕ, και η υποβολή της σχετικής πρότασης αναμένεται εντός του έτους 2018. Μέσα από τη διαδικασία αυτή θα πρέπει να καθοριστούν δεσμευτικοί στόχοι για τη χώρα εντός και πέρα από εκείνους που οφείλει να ακολουθήσει βάσει των ευρωπαϊκών και διεθνών της υποχρεώσεων (Συμφωνία Παρισίων για το κλίμα, στόχοι ΕΕ για 2030), και κυρίως οι δράσεις και οι πολιτικές με τις οποίες θα τους πετύχει. Απαιτείται δε συνεχής παρακολούθηση και αξιολόγηση των δράσεων, ή ακόμα και ορισμένων στόχων, που εκ των πραγμάτων θα χρειαστούν αναθεώρηση βάσει των ενεργειακών εξελίξεων με την πάροδο του χρόνου και τις ανάγκες της χώρας.
Η εκπόνηση του μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού συγκυριακά θα συμπέσει χρονικά με την απόλυτα συνδεδεμένη υποχρέωση της χώρας να εκπονήσει και να υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα για τη δεκαετία 2020-2030, υποχρέωση η οποία καθιερώνεται με νέο Κανονισμό για τη «Διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης» που βρίσκεται στο τελικό στάδιο έγκρισης/έναρξης εφαρμογής με το κείμενο COM (2016) 759 final/2 της 23.2.2017 στο πλαίσιο συγχρονισμού και εναρμόνισης των ενεργειακών στρατηγικών κάθε Κράτους-Μέλους, ώστε να επιτευχθούν οι βασικοί στόχοι που τίθενται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης: α) ενεργειακή ασφάλεια, β) αγορά ενέργειας, γ) ενεργειακή απόδοση δ) απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και ε) έρευνα, καινοτομία και ανταγωνιστικότητα.
Ωστόσο ο σχεδιασμός και η υλοποίησή του μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού απαιτούν συστηματική εργασία, κατάρτιση μελετών και εκθέσεων και συνδρομή όλων των ενεργειακών φορέων. Η επίτευξη των στόχων εντός των χρονικών περιορισμών που τίθενται με τον ανωτέρω Κανονισμό τουλάχιστον για την πρώτη εφαρμογή του ενεργειακού σχεδιασμού και την κατάθεση της σχετικής πρότασης έως το τέλος του 2018, δεν μπορούν να υλοποιηθούν από τη ΡΑΕ με τα νομικά εργαλεία που ισχύουν σήμερα, ιδίως σε ό,τι αφορά τις αναθέσεις έργων μελετών και υπηρεσιών σύμφωνα με το νόμο 4414/2016. Για το λόγο αυτό κρίνεται αναγκαία, για λόγους δημοσίου συμφέροντος, που προέχουν των σχετικών υποχρεώσεων για την τήρηση της συνήθους διαδικασίας ανάθεσης, να δοθεί παρέκκλιση από τις σχετικές διατάξεις τουλάχιστον έως το τέλος του έτους 2018, οπότε και θα υποβληθεί η πρόταση για τον μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό.
Ειδικότερα, σκοπός της παρέκκλισης είναι η ολοκλήρωση του πρώτου 10ετούς ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας εντός του 2018. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος πρέπει να ανατεθεί άμεσα (εντός του 2017) μέρος του έργου και αφού παραχθούν τα πρώτα συμπεράσματα να ανατεθεί το υπόλοιπο του έργου εντός του 2018. Η χρονική διάρκεια της παρέκκλισης σχετίζεται με την ιδιαιτερότητα του έργου, καθώς ο μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός της χώρας είναι εξαιρετικά περίπλοκος και απαιτεί τη συμμετοχή πολλών επαγγελματικών ειδικοτήτων. Πολυάριθμες είναι και οι θεματικές που απαιτείται να καλυφθούν, ενώ οι ανάγκες για εκπόνηση μελετών δεν μπορούν να προβλεφθούν εκ των προτέρων αφού το περιεχόμενο των προκαταρκτικών μελετών θα καθορίζει το αντικείμενο των ενδιάμεσων μελετών και τα συμπεράσματα των τελευταίων την ανάγκη για εκπόνηση ή μη συμπληρωματικών μελετών.
Με την προτεινόμενη ρύθμιση δίδεται, σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, η δυνατότητα στη Ρ.Α.Ε. να συνάψει περισσότερες συμβάσεις ανά έτος μέχρι το ετήσιο συνολικό όριο των 200.000 ευρώ, με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης κατά παρέκκλιση των σχετικών διατάξεων του ν. 4412/2016 (Α’ 147).”
ΙΙ. Αρμοδιότητα Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.
Σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011, «αα) Η Αρχή γνωμοδοτεί επί των διατάξεων σχεδίων νόμων που αφορούν στις δημόσιες συμβάσεις πριν από την κατάθεση τους στη Βουλή. Αν ο αρμόδιος Υπουργός διαφωνεί με τη γνώμη της Αρχής, η Αρχή δύναται να συγκαλεί συσκέψεις, με τη συμμετοχή εκπροσώπων της και εκπροσώπων όλων των συναρμόδιων Υπουργείων με σκοπό την ανταλλαγή και σύγκλιση των απόψεων. Στις εν λόγω συσκέψεις η Αρχή και κάθε συναρμόδιος Υπουργός μπορούν να ζητούν τη συμμετοχή ανεξάρτητων τρίτων, ειδικών σε θέματα δημοσίων συμβάσεων. Οι συσκέψεις αυτές πραγματοποιούνται σε διάστημα δέκα (10) εργάσιμων ημερών από την περιέλευση της πρόσκλησης της Αρχής στους συμμετέχοντες. Η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αυτής δεν κωλύει τη συνέχιση της διαδικασίας ψήφισης του σχεδίου νόμου. Αν δεν αρθεί η διαφωνία μεταξύ του αρμόδιου Υπουργού και της Αρχής, στη γνώμη της Αρχής προσαρτάται έκθεση του Υπουργού στην οποία περιλαμβάνεται και ειδική αιτιολόγηση κάθε απόκλισης από το περιεχόμενο της γνώμης. Τα εν λόγω έγγραφα συνοδεύουν τα σχέδια νόμων κατά την κατάθεση τους στη Βουλή και αναρτώνται με επιμέλεια της Αρχής στην ιστοσελίδα της. Σε περίπτωση απόκλισης του σχεδίου νόμου από τη γνώμη της Αρχής, η αρμόδια επιτροπή της Βουλής δύναται να καλεί, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής, σε ακρόαση τον Πρόεδρο της Αρχής».
Στο βαθμό που η ανωτέρω αναφερόμενη νομοθετική ρύθμιση, ως παρατίθεται ανωτέρω (υπό I), περιλαμβάνει ρυθμίσεις που αφορούν, όπως προαναφέρθηκε, σε ζητήματα ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, εμπίπτει στην αρμοδιότητα της Αρχής για παροχή γνώμης, κατ’ άρθρο 2 παρ. 2 περ. γ' υποπερ. αα' του ν. 4013/2011.
ΙΙΙ. Συναφείς διατάξεις
1. Στο ν. 4412/16 (ΦΕΚ-147 Α/8-8-16-Διορθ. Σφαλμ. στα ΦΕΚ-200 Α/24-10-16 και ΦΕΚ-206 Α/3-11-16) : “Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)” προβλέπονται σχετικώς τα κάτωθι :
Άρθρο 2
Ορισμοί
(άρθρο 2 και άρθρο 33 παρ. 1 εδάφιο β΄ της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και άρθρο 2 της Οδηγίας 2014/25/ΕΕ)
1. Για τους σκοπούς του παρόντος εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί:
[...]31) ως «απευθείας ανάθεση» νοείται η διαδικασία ανάθεσης χωρίς εκ των προτέρων δημοσιότητα, στο πλαίσιο της οποίας οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς αναθέτουν στον οικονομικό φορέα της επιλογής τους, κατόπιν έρευνας αγοράς και διαβούλευσης με έναν ή περισσότερους οικονομικούς φορείς, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα άρθρα 118 και 328.
Άρθρο 5
Κατώτατα όρια
(άρθρο 4 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ και Κανονισμός (ΕΕ) 2015/2170)
Ως κατώτατα όρια, σε συνάρτηση προς την εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, εκτός ΦΠΑ, ορίζονται τα ακόλουθα:
α) 5.225.000 ευρώ για τις δημόσιες συμβάσεις έργων,
β) 135.000 ευρώ για δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών που ανατίθενται από κεντρικές κυβερνητικές αρχές και για διαγωνισμούς μελετών που διοργανώνονται από τις εν λόγω αρχές. Αν οι δημόσιες συμβάσεις προμηθειών ανατίθενται από τις αναθέτουσες αρχές που δραστηριοποιούνται στον τομέα της άμυνας, το εν λόγω κατώτατο όριο ισχύει μόνο για τις συμβάσεις που αφορούν τα οριζόμενα στο Παράρτημα III του Προσαρτήματος Α΄ προϊόντα,
γ) 209.000 ευρώ για δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και υπηρεσιών που ανατίθενται από μη κεντρικές αναθέτουσες αρχές και για διαγωνισμούς μελετών που διοργανώνονται από τις εν λόγω αρχές. Το κατώτατο όριο αυτό εφαρμόζεται επίσης στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών που ανατίθενται από κεντρικές κυβερνητικές αρχές οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα της άμυνας, όταν οι συμβάσεις αυτές αφορούν προϊόντα που δεν εμπίπτουν στο Παράρτημα III του Προσαρτήματος Α΄,
δ) 750.000 ευρώ για δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών που αφορούν κοινωνικές και άλλες ειδικές υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα XIV του Προσαρτήματος Α΄. Τα κατώτατα όρια που καθορίζονται στις ως άνω περιπτώσεις α΄, β΄ και γ΄ ισχύουν, εφόσον δεν έχουν αναθεωρηθεί, σύμφωνα με το άρθρο 6 της Οδηγίας 2014/ 24/ΕΕ.
Άρθρο 6
Μέθοδοι υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης (άρθρο 5 της Οδηγίας 2014/24/ΕΕ)
1. Ο υπολογισμός της εκτιμώμενης αξίας μιας σύμβασης βασίζεται στο συνολικό πληρωτέο ποσό, χωρίς ΦΠΑ, όπως εκτιμάται από την αναθέτουσα αρχή, συμπεριλαμβανομένου κάθε τυχόν δικαιώματος προαιρέσεως ή τυχόν παρατάσεων της σύμβασης, όπως ορίζουν ρητά τα έγγραφα της σύμβασης. Αν η αναθέτουσα αρχή προβλέπει απονομή βραβείων ή καταβολή χρηματικών ποσών για τους υποψήφιους ή προσφέροντες, λαμβάνει υπόψη της τα ποσά αυτά κατά τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης.
2. Όταν αναθέτουσα αρχή αποτελείται από χωριστές επιχειρησιακές μονάδες λαμβάνεται υπόψη η συνολική εκτιμώμενη αξία για όλες τις χωριστές επιχειρησιακές μονάδες. Κατά παρέκκλιση του πρώτου εδαφίου, όταν μία χωριστή επιχειρησιακή μονάδα είναι ανεξαρτήτως υπεύθυνη για τις διαδικασίες σύναψης των συμβάσεων της ίδιας ή ορισμένων κατηγοριών αυτών, η αξία των συμβάσεων μπορεί να υπολογίζεται στο επίπεδο της συγκεκριμένης μονάδας.
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Οικονομικών εξειδικεύονται οι προϋποθέσεις εφαρμογής της παρούσας παραγράφου. Με διαπιστωτική πράξη του καθ’ ύλην αρμόδιου Υπουργού ή του Διοικητή ή του Προέδρου για τις Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές ορίζονται οι ανεξάρτητες επιχειρησιακές μονάδες των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης που πληρούν τα κριτήρια, τους όρους και τις προϋποθέσεις του παρόντος άρθρου.
3. Η επιλογή της χρησιμοποιουμένης μεθόδου για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας μιας σύμβασης δεν γίνεται με σκοπό την αποφυγή της εφαρμογής οποιασδήποτε διάταξης του παρόντος νόμου. Η σύμβαση δεν κατατέμνεται κατά τρόπο ώστε να αποφεύγεται η εφαρμογή οποιασδήποτε διάταξης του παρόντος νόμου, εκτός αν αυτό δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους.
4. Η εκτιμωμένη αξία ισχύει τη στιγμή της αποστολής της προκήρυξης διαγωνισμού ή , στις περιπτώσεις όπου δεν προβλέπεται προκήρυξη διαγωνισμού, τη στιγμή που η αναθέτουσα αρχή εκκινεί τη διαδικασία σύναψης σύμβασης, για παράδειγμα ερχόμενη σε επαφή με οικονομικούς φορείς για τους σκοπούς της σύναψης της σύμβασης, όπου ενδείκνυται κατά τα ειδικότερα προβλεπόμενα στο άρθρο 61.
5. Για τις συμφωνίες-πλαίσιο και για τα δυναμικά συστήματα αγορών, η αξία που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι η μέγιστη εκτιμώμενη αξία, χωρίς ΦΠΑ, του συνόλου των συμβάσεων που προβλέπονται για τη συνολική διάρκεια της συμφωνίας-πλαίσιο ή του δυναμικού συστήματος αγορών.
6. Στην περίπτωση συμπράξεων καινοτομίας, η αξία που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι η μέγιστη εκτιμώμενη αξία, χωρίς ΦΠΑ, των δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης που θα λάβουν χώρα σε όλα τα στάδια της προβλεπόμενης σύμπραξης, καθώς και των προμηθειών, των υπηρεσιών ή των έργων που θα αναπτυχθούν και θα παρασχεθούν κατά τη λήξη της προβλεπόμενης σύμπραξης.
7. Όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις έργων, κατά τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας λαμβάνονται υπόψη το κόστος των έργων, καθώς και η συνολική εκτιμώμενη αξία των αγαθών και υπηρεσιών που τίθενται στη διάθεση του εργολάβου από τις αναθέτουσες αρχές, εφόσον είναι αναγκαία για την εκτέλεση των έργων. Επίσης, στην εκτιμώμενη αξία της δημόσιας σύμβασης έργου συμπεριλαμβάνονται τα γενικά έξοδα και όφελος της περίπτωσης θ΄ της παρ. 7 του άρθρου 53, η ρήτρα του άρθρου 149 και το κονδύλιο της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 3 του άρθρου 156. Όσον αφορά στις δημόσιες συμβάσεις μελετών στην εκτιμώμενη αξία της σύμβασης συμπεριλαμβάνεται το ποσοστό απροβλέπτων της περίπτωσης α΄ της παρ. 8 του άρθρου 53.
8. Όταν προτεινόμενο έργο ή προτεινόμενη παροχή υπηρεσιών μπορεί να οδηγήσει σε ανάθεση συμβάσεων υπό τη μορφή χωριστών τμημάτων, λαμβάνεται υπόψη η συνολική εκτιμώμενη αξία όλων αυτών των τμημάτων. Όταν η συνολική αξία των τμημάτων ισούται ή υπερβαίνει το κατώτατο όριο που προβλέπεται στο άρθρο 5, το παρόν Βιβλίο (άρθρα 3 έως 221) εφαρμόζεται στην ανάθεση κάθε τμήματος.
9. Όταν ένα σχέδιο αγοράς για την απόκτηση ομοιογενών αγαθών μπορεί να οδηγήσει σε ανάθεση συμβάσεων υπό τη μορφή χωριστών τμημάτων, λαμβάνεται υπόψη κατά την εφαρμογή του άρθρου 5 περιπτώσεις β΄ και γ΄ η συνολική εκτιμώμενη αξία όλων αυτών των τμημάτων. Όταν η συνολική αξία των τμημάτων ισούται ή υπερβαίνει το κατώτατο όριο που προβλέπεται στο άρθρο 5, το παρόν Βιβλίο εφαρμόζεται στην ανάθεση κάθε τμήματος.
10. Κατά παρέκκλιση από τα προβλεπόμενα στις παραγράφους 8 και 9, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να αναθέτουν συμβάσεις για μεμονωμένα τμήματα κατά τις διατάξεις του παρόντος Βιβλίου, λαμβάνοντας υπόψη την εκτιμώμενη αξία μόνο του τμήματος, εφόσον αυτή, χωρίς ΦΠΑ, είναι μικρότερη από 80.000 ευρώ για προμήθειες ή υπηρεσίες ή από 1.000.000 ευρώ για έργα. Πάντως, η συνολική αξία των τμημάτων που ανατίθενται με αυτόν τον τρόπο, δεν υπερβαίνει το 20 % της συνολικής αξίας όλων των τμημάτων στις οποίες έχει διαιρεθεί το προτεινόμενο έργο, η προτεινόμενη απόκτηση ομοιογενών αγαθών ή η προτεινόμενη παροχή υπηρεσιών.
11. Όταν πρόκειται για δημόσιες συμβάσεις προμηθειών ή υπηρεσιών οι οποίες έχουν περιοδικό χαρακτήρα ή οι οποίες προβλέπεται να ανανεωθούν μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, λαμβάνεται ως βάση για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης:
α) είτε η συνολική πραγματική αξία των διαδοχικών συμβάσεων του ιδίου τύπου οι οποίες συνήφθησαν κατά το προηγούμενο δωδεκάμηνο ή οικονομικό έτος, αναπροσαρμοσμένη, ει δυνατόν, προκειμένου να ληφθούν υπόψη ενδεχόμενες μεταβολές ως προς τις ποσότητες ή την αξία τους κατά τους δώδεκα μήνες που έπονται της αρχικής σύμβασης·
β) είτε η εκτιμώμενη συνολική αξία των διαδοχικών συμβάσεων που συνήφθησαν κατά το δωδεκάμηνο που έπεται της πρώτης παράδοσης ή κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους, εφόσον αυτό υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες.
12. Όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών που έχουν ως αντικείμενο τη χρηματοδοτική μίσθωση, τη μίσθωση ή τη μίσθωση-πώληση προϊόντων, η αξία που πρέπει να λαμβάνεται ως βάση για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης είναι η εξής:
α) στην περίπτωση δημόσιων συμβάσεων ορισμένου χρόνου, εφόσον η διάρκειά τους είναι ίση ή μικρότερη από δώδεκα μήνες, η συνολική εκτιμώμενη αξία για τη διάρκεια της σύμβασης ή, εφόσον η διάρκεια της σύμβασης είναι μεγαλύτερη από δώδεκα μήνες, η συνολική αξία της σύμβασης, συμπεριλαμβανομένης της εκτιμώμενης υπολειπόμενης αξίας·
β) στην περίπτωση δημόσιων συμβάσεων αορίστου χρόνου ή στην περίπτωση που η διάρκειά τους δεν μπορεί να προσδιοριστεί, η μηνιαία αξία πολλαπλασιαζόμενη επί 48.
13. Όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών, η βάση για τον υπολογισμό της εκτιμώμενης αξίας της σύμβασης είναι, κατά περίπτωση, η εξής:
α) ασφαλιστικές υπηρεσίες: το καταβλητέο ασφάλιστρο και οι άλλοι τρόποι αμοιβής,
β) τραπεζικές και άλλες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες: οι αμοιβές, οι καταβλητέες προμήθειες, οι τόκοι και οι άλλοι τρόποι αμοιβής,
γ) συμβάσεις μελετών: οι αμοιβές, οι καταβλητέες προμήθειες και οι άλλοι τρόποι αμοιβής.
14. Όσον αφορά τις συμβάσεις υπηρεσιών στις οποίες δεν αναφέρεται συνολική τιμή, ως βάση υπολογισμού της εκτιμώμενης αξίας των συμβάσεων λαμβάνεται:
α) στην περίπτωση συμβάσεων ορισμένου χρόνου και εφόσον η διάρκειά τους είναι ίση ή μικρότερη από 48 μήνες: η συνολική αξία για όλη τη διάρκειά τους,
β) στην περίπτωση συμβάσεων αορίστου χρόνου ή διάρκειας μεγαλύτερης των 48 μηνών: η μηνιαία αξία πολλαπλασιαζόμενη επί 48.
Άρθρο 118 Απευθείας ανάθεση
1. Προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χωρίς ΦΠΑ, είναι ίση ή κατώτερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ.
2. Η απευθείας ανάθεση διενεργείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες της αναθέτουσας αρχής, χωρίς να απαιτείται η συγκρότηση συλλογικού οργάνου για το σκοπό αυτόν.
3. Μετά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθεσης, η αναθέτουσα αρχή δημοσιεύει αυτή στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 38, με την επιφύλαξη του άρθρου 379 παράγραφος 3.
Η απόφαση ανάθεσης περιέχει κατ’ ελάχιστο:
α) την επωνυμία και τα στοιχεία επικοινωνίας της αναθέτουσας αρχής,
β) περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης και της αξίας της,
γ) όνομα και στοιχεία επικοινωνίας του οικονομικού φορέα στον οποίο ανατίθεται η σύμβαση,
δ) κάθε άλλη πληροφορία που η αναθέτουσα αρχή κρίνει απαραίτητη.
4. Αν παραβιασθεί η υποχρέωση της παρ. 3, η σύμβαση είναι αυτοδίκαια άκυρη.
5. Για τις δημόσιες συμβάσεις έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών συναφών επιστημονικών υπηρεσιών, η κάθε αναθέτουσα αρχή προκειμένου να προβεί στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης της παραγράρου 1 δημοσιεύει, μία φορά κατ΄ έτος και για διάστημα είκοσι ημερών, πρόσκληση για την κατάρτιση καταλόγων ενδιαφερομένων ανά κατηγορίες έργων/μελετών. Στην πρόσκληση, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ζητεί από τους ενδιαφερόμενους να πληρούν απαιτήσεις ειδικής τεχνικής ικανότητας, για την εγγραφή τους στους καταλόγους. Στους καταλόγους εγγραφονται τουλάχιστον τρεις (3) ενδιαφερόμενους, διαφορετικά ο κατάλογος δεν ισχύει.
Για την επιλογή του αναδόχου διενεργείται δημόσια ηλεκτρονική κλήρωση από επιτροπή που ορίζεται από την αναθέτουσα αρχή, μεταξύ αυτών που περιλαμβάνονται στον ανωτέρω κατάλογο. Η σύμβαση υπογράφεται με τον ανάδοχο που αναδεικνύεται με τη διαδικασία της ηλεκτρονικής κλήρωσης. Για την υπογραφή της σύμβασης απαιτείται σχετική αναγγελία του αποτελέσματος της ηλεκτρονικής κλήρωσης και των στοιχείων της σύμβασης (ποσό σύμβασης, ανάδοχος κ.λπ,), η οποία αποστέλλεται προς δημοσίευση στην ιστοσελίδα του Τ.Ε.Ε. δέκα (10) τουλάχιστον ημέρες πριν από την υπογραφή. Η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης αποτελεί το ανώτατο όριο της συμβατικής αμοιβής του αναδόχου. Μετά την υπογραφή της σύμβασης, ο ανάδοχος διαγράφεται υποχρεωτικά από τον κατάλογο της ηλεκτρονικής κλήρωσης και δεν συμμετέχει στις επόμενες κληρώσεις του έτους.
Με βάση την παρούσα διάταξη μπορούν να ανατεθούν από κάθε αναθέτουσα αρχή κατ’ έτος, μία ή περισσότερες συμβάσεις, συνολικού προϋπολογισμού μέχρι ποσοστού δέκα τοις εκατό (10%) των πιστώσεων της αναθέτουσας αρχής κατ΄ έτος, για ανάθεση συμβάσεων έργων, μελετών και παροχής τεχνικών και λοιπών επιστημονικών υπηρεσιών, αντίστοιχα. Συμβάσεις που συνάπτονται κατά παράβαση των διατάξεων της περίπτωσης αυτής είναι άκυρες και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα.
6. Αναπτύσσεται στη Γενική Γραμματεία Υποδομών του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, Κεντρικό Ηλεκτρονικό Σύστημα Κληρώσεων, μέσω του οποίου διενεργούνται υποχρεωτικά οι ηλεκτρονικές κληρώσεις της παραγράφου 5. Με κοινή απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και των κατά περίπτωση, καθ’ ύλην, αρμοδίων Υπουργών, ρυθμίζονται τα ειδικότερα ζητήματα που αφορούν στη λειτουργία και διαχείριση του ως άνω ηλεκτρονικού συστήματος, στις τεχνικές προδιαγραφές της εφαρμογής του, στους όρους και στις τεχνικές λεπτομέρειες διασύνδεσής του με άλλες εφαρμογές (ΚΗΜΔΗΣ κ.α.), στους όρους και προϋποθέσεις πρόσβασης και χρήσης, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
Άρθρο 122 Προκηρύξεις σύμβασης
1. Με την επιφύλαξη των άρθρων 26 παράγραφοι 2, 32, 117 και 118, οι προκηρύξεις σύμβασης για όλες τις διαδικασίες σύναψης σύμβασης κάτω των ορίων χρησιμοποιούνται ως μέσο προκήρυξης του διαγωνισμού. Οι προκηρύξεις σύμβασης συντάσσονται, σύμφωνα με τυποποιημένα έντυπα που εκδίδει η Αρχή κατά την παρ. 5 του άρθρου 53, περιέχουν κατ’ ελάχιστον τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Μέρος Γ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄, εφόσον οι εν λόγω πληροφορίες προσιδιάζουν στις συμβάσεις αυτές και δημοσιεύονται, σύμφωνα με το άρθρο 66.
2. Μέχρι την έκδοση των τυποποιημένων εντύπων της παραγράφου 1, οι προκηρύξεις σύμβασης περιέχουν κατ’ ελάχιστον τις πληροφορίες που προβλέπονται στο Μέρος Γ΄ του Παραρτήματος V του Προσαρτήματος Α΄, εφόσον οι εν λόγω πληροφορίες προσιδιάζουν στις συμβάσεις αυτές και δημοσιεύονται, σύμφωνα με το άρθρο 66.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ I του Προσαρτήματος Α του Βιβλίου Ι του ν. 4412/2016
ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ - ΕΛΛΑΔΑ
1. Προεδρία της Δημοκρατίας
2. Βουλή των Ελλήνων
3. Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης
4. Υπουργείο Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού
5. Υπουργείο Εθνικής Άμυνας
6. Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων
7. Υπουργείο Εξωτερικών
8. Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
9. Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης
10. Υπουργείο Υγείας
11. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού
12. Υπουργείο Οικονομικών
13. Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας
14. Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων
15. Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής
16. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων
17. Γενική Γραμματεία του Πρωθυπουργού
18. Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης
19. Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας
20. Γενικό Επιτελείο Στρατού
21. Γενικό Επιτελείο Ναυτικού
22. Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας
23. Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
24. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
25. Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
26. Πανεπιστήμιο Αιγαίου
27. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
28. Πανεπιστήμιο Πατρών
29. Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
30. Πολυτεχνείο Κρήτης
31. Σιβιτανίδειος Δημόσια Σχολή Τεχνών και Επαγγελμάτων
32. Αιγινήτειο Νοσοκομείο
33. Αρεταίειο Νοσοκομείο
34. Εθνικό Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης
35. Οργανισμός Διαχείρισης Δημοσίου Υλικού
36. Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων
37. Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων
38. Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας
39.
40. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής
41. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας - Θράκης
42. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας
43. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Θεσσαλίας - Στερεάς Ελλάδας
44. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου
45. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου
46. Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης
47. Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές
2. Στο άρθρο 3 “Κρατική εποπτεία και γενικές αρχές” του ν. 4001/2011 (ΦΕΚ-179 Α) : “Για τη λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και δίκτυα μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες Ρυθμίσεις)” προβλέπονται τα κάτωθι:
“1.Η άσκηση Ενεργειακών Δραστηριοτήτων τελεί υπό την εποπτεία του Κράτους, η οποία ασκείται από τον Υπουργό Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους και του μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας. Ο μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός λαμβάνει υπόψη του τα υπάρχοντα και πιθανολογούμενα ενεργειακά αποθέματα σε εθνικό, περιφερειακό και διεθνές επίπεδο, το διακοινοτικό πρόγραμμα ανάπτυξης των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και Φυσικού Αερίου, τις τάσεις της διεθνούς αγοράς ενέργειας και αποσκοπεί: (α) Στην ολοκλήρωση της ενιαίας ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς ενέργειας μέσω της αύξησης του διασυνοριακού εμπορίου, ώστε να επιτευχθούν, ανταγωνιστικές τιμές, υψηλότερα πρότυπα παρεχόμενων υπηρεσιών, βελτίωση της αποδοτικότητας του τομέα και ταυτόχρονα να ενισχυθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού και η αειφορία. (β) Στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας και την εφαρμογή βιώσιμης πολιτικής για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας εντός της ενιαίας ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς. (γ) Στην προστασία του περιβάλλοντος, στο πλαίσιο και των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της παροχής των κατάλληλων οικονομικά αποτελεσματικών κινήτρων στους παραγωγούς για επενδύσεις σε νέες περισσότερο αποδοτικές και φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες παραγωγής ενέργειας και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και μέσω Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ), καθώς και της λήψης των κατάλληλων μέτρων για την ενθάρρυνση των καταναλωτών στην αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας, υπό την προϋπόθεση ότι διασφαλίζεται η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού.(δ) Στην ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας, με κύριο στόχο την ενσωμάτωση των απομονωμένων δικτύων στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα και τη δημιουργία μίας ενιαίας εθνικής και ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς. (ε) Στη βελτίωση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας της εθνικής οικονομίας και την επίτευξη υγιούς ανταγωνισμού με στόχο τη μείωση του κόστους ενέργειας για το σύνολο των Χρηστών και Πελατών. (στ) Στην καταπολέμηση της Ενεργειακής Πενίας με τη διαμόρφωση ενός Εθνικού Σχεδίου Δράσης. Ο μακροχρόνιος ενεργειακός σχεδιασμός διαμορφώνεται σε δεκαετή κυλιόμενη βάση και προσλαμβάνει τη μορφή απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, η οποία γνωστοποιείται στην αρμόδια Διαρκή Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων. Πριν από την έκδοση της σχετικής απόφασης, ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής ζητά τη γνώμη της ΡΑΕ και της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και δύναται να ζητήσει τη γνώμη των παραγωγικών φορέων και ειδικών επιστημόνων.”
3. Στο άρθρο 24 “Ρυθμίσεις για τη συμμόρφωση με την υπ` αριθμ. 2014/536/ΕΕ Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής” του ν. 4414/2016 (ΦΕΚ-149- 09.08.2016) “Νέο καθεστώς στήριξης των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης - Διατάξεις για το νομικό και λειτουργικό διαχωρισμό των κλάδων προμήθειας και διανομής στην αγορά του φυσικού αερίου και άλλες διατάξεις” προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα κάτωθι:
“2. Η Ρ.Α.Ε. καθορίζει με απόφασή της τον οικονομικά αποδοτικότερο τρόπο ηλεκτροδότησης ενός ή περισσοτέρων Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, κατόπιν κοινής εισήγησης που υποβάλλεται από τους Διαχειριστές ΕΣΜΗΕ, ΕΔΔΗΕ και Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, σύμφωνα με τα κριτήρια και τον τρόπο που καθορίζονται στην απόφαση της παρ. 1. Η εισήγηση αυτή βασίζεται σε πόρισμα ομάδας εργασίας που συνίσταται με απόφαση της Ρ.Α.Ε., βάσει του άρθρου 9 παρ. 2 του ν. 4001/2011, με αντικείμενο τη διερεύνηση των τεχνικοοικονομικών επιλογών ηλεκτροδότησης των Μ.Δ.Ν.. Η τεχνικοοικονομική διερεύνηση πραγματοποιείται βάσει προκαταρκτικής εξέτασης τεχνικών λύσεων διασύνδεσης ή αυτόνομης ανάπτυξης του ηλεκτρικού συστήματος Μ.Δ.Ν. που στηρίζεται στις επικρατούσες τεχνολογικές επιλογές και τη διεθνή εμπειρία από την κατασκευή παρόμοιων έργων. Στους οικείους Κώδικες Διαχείρισης μπορεί να εξειδικεύονται ζητήματα σχετικά με την τεχνικοοικονομική εξέταση των επιλογών ηλεκτροδότησης των Μ.Δ.Ν. για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.
3. Η διαδικασία της παρ. 2 ολοκληρώνεται έως την 31η Δεκεμβρίου του έτους 2017 για το σύνολο των μη διασυνδεδεμένων νησιών. Το διάστημα αυτό μπορεί να παρατείνεται με αιτιολογημένη απόφαση της Ρ.Α.Ε., έως ένα (1) έτος, εφόσον έχουν εκδοθεί οι σχετικές αποφάσεις για Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά που καλύπτουν τουλάχιστον το 70% της κατανάλωσης του συνόλου των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών, όπως καταγράφηκε, κατά το τελευταίο, σε σχέση με τη λήψη της απόφασης αυτής, ημερολογιακό έτος λειτουργίας τους.
4. Η διαδικασία της παρ. 2 μπορεί να επαναλαμβάνεται κάθε τέσσερα (4) έτη, ή νωρίτερα, μετά από απόφαση της Ρ.Α.Ε., εάν έχει παρατηρηθεί σημαντική μεταβολή των τεχνικοοικονομικών επιλογών ηλεκτροδότησης των Μ.Δ.Ν. (κόστος προμήθειας συμβατικών καυσίμων, κόστη τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής, κόστη τεχνολογίας διασυνδέσεων κ.α.) ή έχει υποβληθεί σχετικό τεκμηριωμένο αίτημα τρίτου.
5. Προκειμένου η Ρ.Α.Ε. να ανταποκριθεί εγκαίρως στο έργο των παραγράφων 3 και 4, μπορεί να συνάπτει συμβάσεις με Ανώτατα Πανεπιστημιακά ή Πολυτεχνικά ή Τεχνολογικά ιδρύματα για την παροχή συμβουλευτικού έργου, μέχρι του συνολικού ποσού των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ ετησίως, κατά παρέκκλιση από κάθε ειδική ή γενική διάταξη νόμου.”
ΙV. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
1. Με την προτεινόμενη διάταξη προβλέπεται η δυνατότητα προσφυγής εκ μέρους της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.) στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης για τη σύναψη συμβάσεων παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικού έργου έως του ποσού των 200.000€ ετησίως, για τα έτη 2017 και 2018.
Στόχος της προτεινόμενης εξαιρετικής ρύθμισης είναι, σύμφωνα με την συνυποβληθείσα αιτιολογική έκθεση, “η ολοκλήρωση του πρώτου 10ετούς ενεργειακού σχεδιασμού της χώρας εντός του 2018”. Περαιτέρω στην ίδια ως άνω έκθεση επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι “Η εκπόνηση του σχεδιασμού αυτού ανακοινώθηκε πρόσφατα από τον αρμόδιο Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας και τη ΡΑΕ, και η υποβολή της σχετικής πρότασης αναμένεται εντός του έτους 2018.” [...] “η εκπόνηση του μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού συγκυριακά θα συμπέσει χρονικά με την απόλυτα συνδεδεμένη υποχρέωση της χώρας να εκπονήσει και να υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα για τη δεκαετία 2020-2030, υποχρέωση η οποία καθιερώνεται με νέο Κανονισμό για τη «Διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης» που βρίσκεται στο τελικό στάδιο έγκρισης/έναρξης εφαρμογής με το κείμενο COM (2016) 759 final/2 της 23.2.2017 στο πλαίσιο συγχρονισμού και εναρμόνισης των ενεργειακών στρατηγικών κάθε Κράτους-Μέλους, ώστε να επιτευχθούν οι βασικοί στόχοι που τίθενται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης: α) ενεργειακή ασφάλεια, β) αγορά ενέργειας, γ) ενεργειακή απόδοση δ) απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και ε) έρευνα, καινοτομία και ανταγωνιστικότητα.”.
Σημειώνεται ότι παρομοίου περιεχομένου εξαιρετική ρύθμιση, προς το σκοπό του σχεδιασμού του οικονομικά αποδοτικότερου τρόπου ηλεκτροδότησης των μη διασυνδεδεμένων νησιών, υιοθετήθηκε με τη διάταξη της παρ. 5 του αρ. 24 του ν. 4414/2016.
V. Επί της νομιμότητας και του περιεχομένου των προτεινόμενων ρυθμίσεων.
1. Κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΚ υπόθεση C-6/64 της 15-07-1964 Costa/ENEL, Συλλογή 1964, υπόθεση C-11/70, της 17-12-1970 Internationale Handelsgesellshaft, απόφαση C-106/77, της 09-05-1978 Simmenthal II), δεν είναι δυνατή η μη εφαρμογή των κανόνων του ενωσιακού δικαίου δυνάμει διάταξης της εσωτερικής έννομης τάξης, ούτε μπορούν τα κράτη μέλη να επικαλούνται διατάξεις της εσωτερικής τους έννομης τάξης για να δικαιολογήσουν την μη τήρηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το δίκαιο της Ένωσης (βλ. μεταξύ άλλων αποφάσεις της 10ης Απριλίου 2003, C- 114/02 Επιτροπή κατά Γαλλίας, Συλλογή 2003, σελ. I-3783 σκέψη 11, της 23ης Απριλίου 2009, C- 321/08 Επιτροπή κατά Ισπανίας, σκέψη 9 και της 27ης Οκτωβρίου 2011, C-601/10, Επιτροπή κατά Ελληνικής Δημοκρατίας, Συλλογή 2011 σκέψη 41).
Από τα ανωτέρω καθίσταται σαφές ότι οποιοσδήποτε κανόνας του ενωσιακού δικαίου, πρωτογενούς ή παράγωγου, υπερισχύει έναντι οποιουδήποτε κανόνα δικαίου των κρατών μελών. Εν προκειμένω, είναι δυνατό να συναχθεί ότι η υπό κρίση ρύθμιση θα μπορούσε να οδηγήσει σε απευθείας ανάθεση, εντός του ίδιου έτους, σύμβασης/ συμβάσεων ιδίου τύπου η/οι οποία/ες, με βάση τις μεθόδους υπολογισμού του άρθρου 6 του ν. 4412/2016, υπερβαίνει/ουν τα κατώτατα όρια του άρθρου 5 του ίδιου νόμου, ως αυτά ορίζονται για τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, υπηρεσιών που ανατίθενται από κεντρικές κυβερνητικές αρχές “Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές” του Παραρτήματος Ι του Προσαρτήματος Α΄ αυτού, κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων που επιβάλλουν την επιλογή της κατάλληλης διαδικασίας ανάθεσης και την τήρηση των αντίστοιχων κανόνων δημοσιότητας και προθεσμίας παραλαβής προσφορών-αιτήσεων συμμετοχής.
2. Επιπλεόν, ακόμα και αν η εφαρμογή της υπό κρίση ρύθμισης αφορά αποκλειστικά και μόνο σε παρέκκλιση από τις κείμενες εθνικές διατάξεις που επιβάλλουν την επιλογή της κατάλληλης διαδικασίας με βάση την εκτιμώμενη αξία και το αντικείμενο της υπό σύναψη σύμβασης, σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 116, σε συνδυασμό και με το άρθρο 26 του ίδιου ως άνω νόμου, επισημαίνονται τα εξής:
Ο νόμος 4412/2016, με το πρώτο άρθρο του, ορίζει ρητώς ότι οι διατάξεις του εφαρμόζονται, με την επιφύλαξη των παραγράφων 3 έως 7 του άρθρου 1, σε όλες τις συμβάσεις που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των Βιβλίων Ι και ΙΙ, ανεξάρτητα από το είδος (συμβάσεις έργων, προμηθειών, υπηρεσιών, εκπόνησης μελετών) και την εκτιμώμενη αξία αυτών, (άνω ή κάτω των ορίων 1 των άρθρων 5 & 235), εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στις επιμέρους διατάξεις του νόμου. Συνεπώς, παρότι οι διατάξεις του αποτελούν προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις των οδηγιών 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ, ο εθνικός νομοθέτης επέλεξε, κατά γενικό κανόνα, οι ρυθμίσεις που ενσωματώνουν τις αντίστοιχες των οδηγιών να εφαρμόζονται και για τις συμβάσεις κάτω των ορίων των άρθρων 5 και 235, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά.
Ειδικότερα στο άρθρο 116 του ν. 4412/2016, προβλέπεται για τις συμβάσεις κάτω των ορίων, η δυνατότητα στις αναθέτουσες αρχές προσφυγής, εκτός από τις διαδικασίες του άρθρου 26 και στις διαδικασίες του συνοπτικού διαγωνισμού και της απευθείας ανάθεσης, ενώ στο άρθρο 118 ορίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία προσφυγής στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, εκτός ΦΠΑ, δεν ξεπερνά το ποσό των 20.000 ευρώ.
Ωστόσο, πέραν της αναφοράς στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, δέον να εξειδικευθεί ότι πρόκειται για τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης του άρθρου 118 καθώς και ότι το συνολικό ποσό των συμβάσεων που θα ανατεθούν με βάση τις μεθόδους υπολογισμού του άρθρου 6 του ν. 4412/2016 δεν θα υπερβαίνει/ουν τα κατώτατα όρια της περίπτωσης (β) του άρθρου 5 του ίδιου νόμου. Επίσης, σημειώνεται ότι δεν εξειδικεύονται περαιτέρω οι διατάξεις του εθνικού δικαίου των δημοσίων συμβάσεων από τις οποίες η προτεινόμενη ρύθμιση φαίνεται ότι θεσπίζει παρέκκλιση (π.χ. χρήση ΕΣΗΔΗΣ, χρήση ΤΕΥΔ, υποβολή και διαδικασία ενστάσεων και προσφυγών) με κίνδυνο να δημιουργηθεί σύγχυση ως προς το εφαρμοστέο δίκαιο.
Σε κάθε περίπτωση υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την Ερμηνευτική Ανακοίνωση της Επιτροπής της 01.08.2006 (EE C 179/2) και στις συμβάσεις κάτω των ορίων εφαρμογής των Οδηγιών οι αναθέτουσες αρχές, όταν τις συνάπτουν, υποχρεούνται να τηρούν τις αρχές και τους θεμελιώδεις κανόνες της Συνθήκης, ήτοι τις αρχές της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων (άρθρο 34 της Σ.Λ.Ε.Ε.), του δικαιώματος εγκατάστασης (άρθρο 43 της Σ.Λ.Ε.Ε.), της ελεύθερης παροχής υπηρεσιών (άρθρο 49 της Σ.Λ.Ε.Ε.), της μη διάκρισης και της ίσης μεταχείρισης, της διαφάνειας, της αναλογικότητας και της αμοιβαίας αναγνώρισης, τουλάχιστον στις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων που έχουν επαρκή σχέση µε τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς (Υπόθεση C-231/03 της 21ης Ιουλίου 2005, Coname, σκέψη 20).
3. Τέλος κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι ο νόμος 4412/2016 παρέχει πλέον στις αναθέτουσες αρχές τη δυνατότητα για σύντμηση της προθεσμίας παραλαβής προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής (βλ αρ. 27 παρ. 3, 28 παρ. 7, 121 παρ. 1 , όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με την παρ. 29 του άρθρου 107 του νόμου 4497/2017 (ΦΕΚ/Α/171).
Καταληκτικώς, για λόγους νομοτεχνικής αρτιότητας και ασφάλειας δικαίου, κρίνεται σκόπιμη η ενσωμάτωση των ως άνω παρατηρήσεων / επισημάνσεων στο κείμενο του νόμου.
Αθήνα, 15 Νοεμβρίου 2017
ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ
Η Αντιπρόεδρος
Χριστίνα Μπουσουλέγκα