Αριθμός 909/2021
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 6 Νοεμβρίου 2020, με την εξής σύνθεση: Ε. Σάρπ, Πρόεδρος, Μ. Καραμανώφ, Μ.-Ε. Κωνσταντινίδου, Αντιπρόεδροι του Συμβουλίου της Επικρατείας, Μ. Γκορτζολίδου, Ε. Αντωνόπουλος, Π. Καρλή, Α. Καλογεροπούλου, Ο. Ζύγουρα, Δ. Μακρής, Π. Μπραΐμη, Α.-Μ. Παπαδημητρίου, Β. Κίντζιου, Ο. Παπαδοπούλου, Μ. Σωτηροπούλου, Κ. Κονιδιτσιώτου, Α. Γαλενιανού-Χαλκιαδάκη, Α. Μίντζια, Χρ. Σιταρά, Μ. Τριπολιτσιώτη, Α. Σδράκα, Χρ. Λιάκουρας, Ιφ. Αργυράκη, Ν. Σκαρβέλης, Φρ. Γιαννακού, Ε. Σκούρα, Κ. Λαζαράκη, Δ. Βασιλειάδης, Σύμβουλοι, Μ. Αθανασοπούλου, Σ. Κωνσταντίνου, Ε. Τζιράκη, Πάρεδροι. Από τους ανωτέρω οι Σύμβουλοι Π. Μπραΐμη και Α. Σδράκα, καθώς και η Πάρεδρος Ε. Τζιράκη, μετέχουν ως αναπληρωματικά μέλη, σύμφωνα με το άρθρο 26 παρ. 2 του ν. 3719/2008. Γραμματέας η Ελ. Γκίκα.
Α. Για να δικάσει την από 26 Απριλίου 2016 αίτηση:
της εταιρείας με την επωνυμία «... Έντυπη και Ηλεκτρονική Πληροφόρηση Α.Ε.”, που εδρεύει στη ... Αττικής (…), η οποία παρέστη με τον δικηγόρο Βασίλειο Βάθη (Α.Μ. 6813), που τον διόρισε με πληρεξούσιο,
κατά του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.), που εδρεύει στον Άλιμο Αττικής (Εθνικής Αντιστάσεως 8), ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Βασίλειο Γεωργάκη (Α.Μ. 13996), που τον διόρισε με πληρεξούσιο και ο οποίος κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς του.
Η πιο πάνω αίτηση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου κατόπιν της υπ’ αριθμ. 1747/2020 αποφάσεως του Δ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, προκειμένου να επιλύσει η Ολομέλεια το ζήτημα που αναφέρεται στην απόφαση.
Με την αίτηση αυτή η αιτούσα εταιρεία επιδιώκει να ακυρωθούν: 1. η υπ’ αριθμ. .../9.3.2016 Απόφαση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Επαγγελματικής Κατάρτισης Ενηλίκων (Α3) του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.) και 2. η υπ’ αριθμ. .../ .../21.7.2015 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του ως άνω Οργανισμού.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της παραπεμπτικής αποφάσεως, η οποία επέχει θέση εισηγήσεως, από την εισηγήτρια, Σύμβουλο Β. Κίντζιου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο της αιτούσας εταιρείας, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση.
Β. Για να δικάσει την από 7 Ιουλίου 2016 αίτηση:
της εταιρείας με την επωνυμία «... Έντυπη και Ηλεκτρονική Πληροφόρηση Α.Ε.”, που εδρεύει στη ... Αττικής (…), η οποία δεν παρέστη, αλλά ο πληρεξούσιος δικηγόρος νομιμοποιήθηκε στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση,
κατά του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.), που εδρεύει στον Άλιμο Αττικής (Εθνικής Αντιστάσεως 8), ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Βασίλειο Γεωργάκη (Α.Μ. 13996), που τον διόρισε με πληρεξούσιο και ο οποίος κατέθεσε δήλωση, σύμφωνα με το άρθρο 26 του ν. 4509/2017, περί μη εμφανίσεώς του.
Η πιο πάνω αίτηση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου κατόπιν της υπ’ αριθμ. 1747/2020 αποφάσεως του Δ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας, προκειμένου να επιλύσει η Ολομέλεια το ζήτημα που αναφέρεται στην Απόφαση.
Με την αίτηση αυτή η αιτούσα εταιρεία επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. .../14.6.2016 απόφαση της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.).
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της παραπεμπτικής αποφάσεως, η οποία επέχει θέση εισηγήσεως, από την εισηγήτρια, Σύμβουλο Β. Κίντζιου.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Αφού μελέτσηε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά τον νόμο
1. Επειδή, λόγω κωλύματος, κατά την έννοια του άρθρου 26 παρ. 2 του ν. 3719/2008 (Α΄ 241), του τακτικού μέλους της σύνθεσης Συμβούλου Ε. Αντωνόπουλου, μετέχει στη διάσκεψη και την ψηφοφορία αντ' αυτού, ως τακτικό μέλος, σύμφωνα με το ανωτέρω άρθρο 26 παρ. 2, η Σύμβουλος Π. Μπραΐμη, αναπληρωματικό, έως τότε, μέλος της σύνθεσης (βλ. 158/16.12.2020 πρακτικό διασκέψεως της Ολομελείας του Δικαστηρίου).
2. Επειδή, για την άσκηση των υπό κρίση αιτήσεων έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (για την πρώτη, με αρ. πρωτ: …./2016, το …./…/2016 διπλότυπο είσπραξης της Δ.Ο.Υ. Δ΄ Αθηνών τύπου Α, σειράς Θ και για τη δεύτερη, με αρ. πρωτ: …/2016, το …/ …/2016 διπλότυπο είσπραξης της Δ.Ο.Υ. Δ΄ Αθηνών τύπου Α, σειράς Θ).
3. Επειδή, με την πρώτη (αρ. πρωτ: .../2016) των κρινόμενων αιτήσεων ζητείται η ακύρωση της .../21.7.2015 (42η συνεδρίαση, 58ο θέμα) Πράξης του Διοικητικού Συμβουλίου του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού» (Ο.Α.Ε.Δ.), κατά το μέρος που αποφασίσθηκε η απένταξη της επιχείρησης της αιτούσης εταιρείας από την Πράξη «Διαρθρωτική προσαρμογή εργαζομένων και επιχειρήσεων εντός της οικονοµικής κρίσης» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναµικού”, υλοποιούμενου στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς 2007 - 2013, κατ' εφαρμογή του ν. 3614/2007 και των κατ’ εξουσιοδότησή του εκδοθεισών κανονιστικών αποφάσεων. Η απένταξη εχώρησε για υπέρβαση του ανώτατου επιτρεπτού ορίου σώρευσης ενισχύσεων ήσσονος σημασίας (de minimis) και Προσωρινού Κοινοτικού Πλαισίου, κατά παράβαση σχετικού όρου υπαγωγής της επιχείρησης στην ως άνω Πράξη. Με την αυτήν αίτηση ζητείται, επίσης, η ακύρωση της .../9.3.2016 απόφασης της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Επαγγελματικής Κατάρτισης Ενηλίκων (Α3) του Ο.Α.Ε.Δ., µε την οποία επιβλήθηκε σε βάρος της αιτούσης εταιρείας δηµοσιονοµική διόρθωση συνολικού ποσού 364.516 ευρώ, το οποίο αντιστοιχεί στο καταβληθέν σε αυτήν ποσό επιχορήγησης στο πλαίσιο της ως άνω Πράξης (προκαταβολή/πρώτη δόση και δεύτερη δόση: 182.258 ευρώ + 182.258 ευρώ), και, περαιτέρω, αποφασίσθηκε η διακοπή της χρηµατοδότησης της Πράξης (μη καταβληθείσα, τελευταία, δόση: 91.129 ευρώ).
4. Επειδή, με τη δεύτερη (αρ. πρωτ: .../2016) αίτηση η ίδια αιτούσα εταιρεία ζητεί την ακύρωση της .../14.6.2016 Πράξης της Προϊσταμένης της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών (Β3) του Ο.Α.Ε.Δ., με την οποία αποφασίσθηκε η ανάκτηση από την εταιρεία αυτή, ως αχρεωστήτως καταβληθέντος, του ανωτέρω ποσού των 364.516 ευρώ, προσαυξημένου με τόκους ύψους 23.149,35 ευρώ, δηλαδή η ανάκτηση συνολικού ποσού 387.665,35 ευρώ.
5. Επειδή, οι δύο αυτές υποθέσεις εισάγονται προς συζήτηση ενώπιον της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας, με την από 18.9.2020 Πράξη της Προέδρου του Δικαστηρίου, σύμφωνα με το άρθρο 14 παρ. 2 του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8), όπως ισχύει, κατόπιν της 1747/2020 απόφασης του Δ΄ Τμήματος αυτού. Με την Απόφαση αυτή, αφού κρίθηκαν συνεκδικαστέες ως συναφείς, οι ανωτέρω δύο αιτήσεις παραπέμφθηκαν στην Ολομέλεια λόγω μείζονος σπουδαιότητας του ζητήματος της δικαιοδοσίας του Συμβουλίου της Επικρατείας προς εκδίκασή τους, ενόψει και της επί του ζητήματος νομολογίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
6. Επειδή, με την C(2009) 5729/15.07.2009 απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατόπιν κοινοποίησης σχετικού σχεδίου από την Ελληνική Δημοκρατία, εγκρίθηκε το µε αρ. Ν 304/2009 καθεστώς ενισχύσεων, στο πλαίσιο της 2009/C83/01 Ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με αντικείμενο το «Προσωρινό Κοινοτικό Πλαίσιο για τη λήψη µέτρων κρατικής ενίσχυσης µε σκοπό να στηριχθεί η πρόσβαση στη χρηµατοδότηση κατά τη διάρκεια της τρέχουσας χρηµατοπιστωτικής και οικονοµικής κρίσης» (η προβλεπόμενη, από την ως άνω Ανακοίνωση, μέχρι 31.12.2010 ισχύς του Προσωρινού Πλαισίου παρατάθηκε μέχρι 31.12.2011 με την, τροποποιητική της, 2011/C6/05 Ανακοίνωση της Επιτροπής). Εξάλλου, µε την C/2007/5534/12.11.2007 Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εγκρίθηκε το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (Ε.Σ.Π.Α.) 2007- 2013, κατά τις διατάξεις των Κανονισµών (ΕΚ) 1083/2006 του Συµβουλίου και (ΕΚ) 1828/2006 της Επιτροπής (βλ. σκέψεις 12, 13). Στο πλαίσιο του εν λόγω Ε.Σ.Π.Α. 2007-2013 εκπονήθηκε το Επιχειρησιακό Πρόγραµµα (Ε.Π.) «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναµικού» (εξειδικευόμενο και σε θεματικό άξονα 2, άξονες προτεραιότητας 4, 5 και 6:«Ενίσχυση της Προσαρμοστικότητας του Ανθρώπινου Δυναμικού και των Επιχειρήσεων»), στο οποίο εντάσσεται το Πρόγραμμα «Διαρθρωτική Προσαρµογή Εργαζοµένων και Επιχειρήσεων εντός της Οικονοµικής Κρίσης”, κατ' εφαρμογή του οποίου επιχορηγήθηκε σχέδιο της αιτούσης εταιρείας (βλ. την επόμενη σκέψη). Το Πρόγραµµα αυτό, συγχρηµατοδοτούμενο από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο (Ε.Κ.Τ.) και εθνικούς πόρους, αφορά, κατά τα αναφερόμενα και στη σχετική πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, «στην ενίσχυση επιχειρήσεων για την εκπόνηση και εφαρµογή «Ολοκληρωµένων Σχεδίων Διαρθρωτικής Προσαρµογής Επιχειρήσεων και Εργαζοµένων”, µε στόχο την ανταπόκρισή τους στις νέες συνθήκες, που διαµορφώνει η οικονοµική κρίση καθώς και η ενσωµάτωση των νέων τεχνολογιών στη διαδικασία παραγωγής”, υλοποιείται δε στο πλαίσιο του ν. 3614/2007 και των κατ’ εξουσιοδότησή του εκδοθεισών οικείων κανονιστικών αποφάσεων (βλ. ειδικότερα κατωτέρω).
7. Επειδή, περαιτέρω, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.), υπό την ιδιότητα του Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης (Ε.Φ.Δ.), κάλεσε, με την από 1.11.2010 πρόσκληση, τις ενδιαφερόµενες επιχειρήσεις που απασχολούν από πενήντα (50) εργαζόμενους και άνω να υποβάλουν προτάσεις/σχέδια προς συμμετοχή στο προαναφερόμενο Πρόγραμμα (Πράξη) «Διαρθρωτική Προσαρµογή Εργαζοµένων και Επιχειρήσεων εντός της Οικονοµικής Κρίσης» για «επιλέξιμες ενέργειες» με αντικείμενο «Συμβουλευτικές Υπηρεσίες, οι οποίες περιλαμβάνουν υπηρεσίες συμβούλου προσαρμογής, παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών στην επιχείρηση για θέματα επιχειρηματικής λειτουργίας ή προσωπικού» και «Δράσεις κατάρτισης: κατάρτιση /επανακατάρτιση του προσωπικού» (άρθρο 4 παρ. 4.1. και 4.2. της πρόσκλησης και κεφάλαιο 1ο του συνοδεύοντος αυτήν «Οδηγού Υλοποίησης Προγράμματος”). Ορίζεται δε στην ως άνω πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, συμφώνως προς τη διέπουσα το μνησθέν Πρόγραμμα ενωσιακή και εθνική νομοθεσία (βλ. κατωτέρω), ότι «Η ενίσχυση που θα λάβει μια επιχείρηση βάσει της Κ.Υ.Α. 0.18805/Οικ.3.3071/2010 [περί της κ.υ.α. βλ. σκέψη 16]..., αθροιζόμενη με οποιαδήποτε άλλη ενίσχυση έχει λάβει ή θα λάβει η επιχείρηση κατά την περίοδο 1.1.2008 έως 31.12.2010 [έως 31.12.2011, κατόπιν παράτασης του Προγράμματος] βάσει του Κανονισμού της Ε.Ε. για τις ενισχύσεις ήσσονος σημασίας (de minimis) ή του ως άνω Προσωρινού Πλαισίου, δεν πρέπει να υπερβαίνει το ποσό των 500.000 ευρώ» (άρθρο 2) και ότι «Η τήρηση από τους φορείς των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει, καθώς και των στοιχείων και διαδικασιών που απορρέουν από το ισχύον νομικό πλαίσιο, είναι υποχρεωτική. Η μη τήρηση ή η ελλιπής τήρηση αυτών μπορεί να επιφέρει την περικοπή δαπανών ή ακόμα και την ακύρωση των δράσεων και την επιστροφή τυχόν εισπραχθέντων χρηματικών ποσών ως παρανόμως ή αχρεωστήτως καταβληθέντων..., εντόκως από την ημερομηνία καταβολής τους...Ακύρωση του προγράμματος επιβάλλεται στην περίπτωση που διαπιστώνεται ουσιώδης παράβαση των διατάξεων της παρούσας ή χρησιμοποίηση των πόρων του προγράμματος για δραστηριότητες κατάρτισης ξένες προς το περιεχόμενο του προγράμματος, ή δήλωση ανακριβών στοιχείων κατά την τρέχουσα ή τις προηγούμενες χρήσεις, ή καταστρατήγηση με οποιονδήποτε τρόπο των όρων ή των προϋποθέσεων του προγράμματος ή του Συμφωνητικού Συνεργασίας» (άρθρο 10 της πρόσκλησης και ταυτάριθμο άρθρο της αμέσως κατωτέρω αναφερόμενης «σύµβασης συνεργασίας”). Με την 2363/30.6.2011 (31η συνεδρίαση, 85ο θέμα) Απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) του Ο.Α.Ε.Δ. εγκρίθηκε το 3/8.6.2011 γνωμοδοτικό πρακτικό της οικείας Επιτροπής Αξιολόγησης και έγινε, μεταξύ άλλων, αποδεκτή η υπ' αριθ. 514 αίτηση της ήδη αιτούσης εταιρείας περί εντάξεως της επιχείρησής της στο ανωτέρω Πρόγραµµα (Πράξη) προς υλοποίηση του συνυποβληθέντος σχεδίου διαρθρωτικής προσαρμογής και κατάρτισης/επανακατάρτισης του προσωπικού της, συνολικού προϋπολογισµού 455.645 ευρώ. Η εν λόγω ένταξη εχώρησε, αφού ελήφθη υπόψη, µεταξύ λοιπών δικαιολογητικών, υπεύθυνη δήλωση, αρχική και επικαιροποιημένη, της αιτούσης εταιρείας, σύμφωνα με την οποία η ίδια, συμπεριλαμβανομένων των συνδεδεμένων με αυτήν επιχειρήσεων, έχει λάβει μηδενική ενίσχυση ήσσονος σημασίας κατά τα έτη 2008 μέχρι 2010, όπως και κατά την περίοδο από 1.1.2008 μέχρι 31.12.2011. Συνήφθη δε µεταξύ της αιτούσης, ως δικαιούχου της Πράξης, και του Ο.Α.Ε.Δ., υπό την ιδιότητα του Ε.Φ.Δ. και της Αναθέτουσας Αρχής, η από 11.10.2011 «σύµβαση συνεργασίας”, τροποποιηθείσα στις 25.7.2012 ως προς ορισµένους όρους της, και στη συνέχεια, κατά την υλοποίηση του σχεδίου, καταβλήθηκε σε αυτήν ενίσχυση συνολικού ποσού 364.516 ευρώ. Ακολούθως, στο πλαίσιο αξιολόγησης υλοποίησης του επιχορηγούμενου επίμαχου σχεδίου, κλιμάκιο ελεγκτών υπαλλήλων του Ο.Α.Ε.Δ. προέβη, στις 28.5.2014, σε «επιτόπια επαλήθευση» στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης της αιτούσης εταιρείας. Σύμφωνα με το συνταγέν .../2.6.2014 πόρισµα ελέγχου, διαπιστώθηκε ότι η αιτούσα είχε υλοποιήσει το σχέδιο μερικώς, σε ποσοστό 95% του εγκριθέντος, καθόσον δεν ανευρέθησαν ορισμένα παραδοτέα στοιχεία (κατά το άρθρο 7 της «σύµβασης συνεργασίας») και είχε λάβει 167.285,04 ευρώ, ως ενίσχυση ήσσονος σηµασίας, κατόπιν ένταξής της στο εκπονηθέν, βάσει του Κανονισμού (EK) 1998/2006 της Επιτροπής, της 15ης Δεκεμβρίου 2006 (de minimis, EE L 379), Πρόγραμμα «Ενίσχυση επιχειρήσεων για την υλοποίηση επενδύσεων στον τομέα του ψηφιακού ευρυζωνικού περιεχομένου "digi-content”» του Ε.Π. «Ψηφιακή Σύγκλιση”, προγραμματικής περιόδου 2007 - 2013, (βλ. την περί εντάξεως 18823/ ΦΣ5365/2.5.2011 απόφαση του Ειδικού Γραμματέα Ψηφιακού Σχεδιασμού του Υπουργείου Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και την περί αποδοχής και έγκρισης της σχετικής αίτησης .../22.6.2011 απόφαση του διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας «Ψηφιακές Ενισχύσεις Α.Ε.”, ορισθείσης ως Ε.Φ.Δ.). Ως εκ τούτου, κατά τα διαλαμβανόμενα στο πόρισμα ελέγχου, το συνολικό ποσό των ενισχύσεων της αιτούσης κατά τα έτη 2008 μέχρι 2011 (167.285,04 ευρώ + 455.645 ευρώ = 622.930,04 ευρώ) υπερέβαινε, κατά 122.930,04 ευρώ, το ανώτατο επιτρεπτό όριο σώρευσης των 500.000 ευρώ, κατά παράβαση του σχετικού όρου υπαγωγής της επιχείρησης στο ανωτέρω Πρόγραμμα (Πράξη) «Διαρθρωτική Προσαρµογή Εργαζοµένων και Επιχειρήσεων εντός της Οικονοµικής Κρίσης». Το ως άνω πόρισμα ελέγχου εγκρίθηκε με την .../27.6.2014 απόφαση της Αναπληρώτριας Προϊσταµένης της Διεύθυνσης Επαγγελµατικής Κατάρτισης Ενηλίκων (Α3) του Ο.Α.Ε.Δ., κατά της οποίας η αιτούσα υπέβαλε αντιρρήσεις που απορρίφθηκαν. Στη συνέχεια, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη, με την πρώτη (αρ. πρωτ: .../ 2016) υπό κρίση αίτηση, .../21.7.2015 (42η συνεδρίαση, 58ο θέμα) Πράξη του Δ.Σ. του Ο.Α.Ε.Δ., με την οποία, κατά το μέρος που αφορά την αιτούσα, αποφασίσθηκε η απένταξη της επιχείρησής της από το μνησθέν Πρόγραμμα (Πράξη), για τον λόγο ότι είχε υπερβεί το ανώτατο επιτρεπτό όριο σώρευσης των 500.000 ευρώ. Ακολούθησε η επίσης προσβαλλόµενη, με την πρώτη αίτηση, .../09.03.2016 απόφαση της Προϊσταµένης της Διεύθυνσης Επαγγελµατικής Κατάρτισης Ενηλίκων (Α3) του Ο.Α.Ε.Δ., µε την οποία, «λόγω προφανούς παραβίασης των όρων της πρόσκλησης”, αναγόμενης στην υπέρβαση του προαναφερόμενου ορίου, αφενός, επιβλήθηκε σε βάρος της αιτούσης εταιρείας δηµοσιονοµική διόρθωση συνολικού ποσού 364.516 ευρώ, ως «καθαρό ποσό» το οποίο αντιστοιχεί στην καταβληθείσα σε αυτήν επιχορήγηση (προκαταβολή/ πρώτη δόση και δεύτερη δόση: 182.258 ευρώ + 182.258 ευρώ) της Πράξης, χρηματοδοτούμενης κατά 80% από το Ε.Κ.Τ. και κατά 20% από εθνικούς πόρους μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, και «αφορά στις δαπάνες που κρίθηκαν οριστικά ως μη επιλέξιμες...μετά από τη διενέργεια επιτόπιας επαλήθευσης”, αφετέρου δε, αποφασίσθηκε η διακοπή της περαιτέρω χρηµατοδότησης της Πράξης (μη καταβληθείσα, τελευταία, δόση: 91.129 ευρώ). Επίσης, συμφώνως προς το κανονιστικώς καθοριζόμενο περιεχόμενο της Απόφασης δημοσιονομικής διόρθωσης (βλ. άρθρο 13 παρ. 2 της υ.α. 14053/ΕΥΣ1749/2008, σκέψη 15), στην ανωτέρω 22395/09.03.2016 Απόφαση διατυπώνεται εισήγηση, προς τον αρµόδιο διατάκτη, για έκδοση Απόφασης ανάκτησης ποσού 364.516 ευρώ, ως αχρεωστήτως καταβληθέντος. Κατόπιν τούτων, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη με τη δεύτερη (αρ. πρωτ: .../2016) κρινόμενη αίτηση, .../14.6.2016 Πράξη της Προϊσταµένης της Διεύθυνσης Οικονοµικών Υπηρεσιών (Β3) του Ο.Α.Ε.Δ., με την οποία αποφασίσθηκε η ανάκτηση από την αιτούσα, ως αχρεωστήτως καταβληθέντος, του ανωτέρω ποσού των 364.516 ευρώ, προσαυξημένου με τόκους ύψους 23.149,35 ευρώ, δηλαδή η ανάκτηση συνολικού ποσού 387.665,35 ευρώ, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην Πράξη αυτή.
8. Επειδή, κατά το άρθρο 94 παρ. 1 του Συντάγματος, όπως ισχύει μετά την αναθεώρηση με το Ψήφισμα της 6.4.2001 της Ζ΄ Αναθεωρητικής Βουλής, “Στο Συμβούλιο της Επικρατείας και τα τακτικά διοικητικά δικαστήρια υπάγονται οι διοικητικές διαφορές, όπως νόμος ορίζει, με την επιφύλαξη των αρμοδιοτήτων του Ελεγκτικού Συνεδρίου”, κατά το άρθρο 95 παρ. 1 δε, “Στην αρμοδιότητα του Συμβουλίου της Επικρατείας ανήκουν ιδίως: (α) Η μετά από αίτηση ακύρωση των εκτελεστών πράξεων των διοικητικών αρχών για υπέρβαση εξουσίας ή για παράβαση νόμου. (β) ...”. Εξ άλλου, στο άρθρο 98 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος, όπως ισχύει, ορίζεται ότι: “1. Στην αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανήκουν ιδίως: α. Ο έλεγχος των δαπανών του Κράτους, καθώς και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων, που υπάγονται με ειδική διάταξη νόμου στο καθεστώς αυτό. β. ... γ. Ο έλεγχος των λογαριασμών των δημόσιων υπολόγων και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων, που υπάγονται στον προβλεπόμενο από το εδάφιο α΄ έλεγχο. δ. ... στ. Η εκδίκαση διαφορών σχετικά ... με τον έλεγχο των λογαριασμών του εδαφίου γ΄. ζ. Η εκδίκαση υποθέσεων που αναφέρονται στην ευθύνη των πολιτικών ή στρατιωτικών δημόσιων υπαλλήλων, καθώς και των υπαλλήλων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου για κάθε ζημία που από δόλο ή αμέλεια προκλήθηκε στο Κράτος, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή σε άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου 2. Οι αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου ρυθμίζονται και ασκούνται, όπως νόμος ορίζει”. Σύμφωνα δε με το άρθρο 100 παρ. 1 του Συντάγματος, στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο “υπάγονται: α) ... ε) Η άρση της αμφισβήτησης για την ουσιαστική αντισυνταγματικότητα ή την έννοια διατάξεων τυπικού νόμου, αν εκδόθηκαν γι’ αυτές αντίθετες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου”.
9. Επειδή, από τις συνταγματικές αυτές διατάξεις προκύπτουν τα εξής: Το Συμβούλιο της Επικρατείας και τα διοικητικά δικαστήρια έχουν τη γενική δικαιοδοσία εκδίκασης των διοικητικών διαφορών, το δε Συμβούλιο της Επικρατείας έχει τη γενική αρμοδιότητα για την εκδίκαση των ακυρωτικών διαφορών που ανακύπτουν επί προσβολής των εκτελεστών πράξεων των διοικητικών αρχών [βλ. και άρθρο 45 παρ. 1 του π.δ. 18/1989] (ΣτΕ 3919/2010 Ολομ). Το Ελεγκτικό Συνέδριο, εξάλλου, έχει, αφενός, μη δικαιοδοτικές αρμοδιότητες προληπτικού ελέγχου των δαπανών του Κράτους, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων, υπαγομένων στο καθεστώς αυτό του προληπτικού ελέγχου των δαπανών τους με ειδική διάταξη νόμου, καθώς και αρμοδιότητες κατασταλτικού ελέγχου των λογαριασμών των δημόσιων υπολόγων και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή των υπαγομένων στον ανωτέρω προληπτικό έλεγχο λοιπών νομικών προσώπων, και, αφετέρου, ειδική δικαιοδοσία για την εκδίκαση ορισμένων μόνον κατηγοριών διοικητικών διαφορών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι διαφορές που ανακύπτουν από τον κατασταλτικό έλεγχο “λογαριασμών”, ειδικότερα δε: (α) οι διαφορές από τον κατασταλτικό έλεγχο των λογαριασμών των δημοσίων υπολόγων, (β) οι διαφορές από τον κατασταλτικό έλεγχο των λογαριασμών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και (γ) οι διαφορές από τον κατασταλτικό έλεγχο των λογαριασμών άλλων νομικών προσώπων, όχι μόνον δημοσίου δικαίου που διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα, αλλά και νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, εφόσον ο προληπτικός έλεγχος των δαπανών των εν λόγω νομικών προσώπων έχει υπαχθεί με ειδική διάταξη νόμου στην αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου (βλ. ΣτΕ 3002/2010 Ολομ). Περαιτέρω, από την χρήση του όρου “ιδίως” στο άρθρο 98 παρ. 1 του Συντάγµατος περί καθορισμού των αρμοδιοτήτων του Ελεγκτικού Συνεδρίου συνάγεται ότι δύναται να υπάγεται από τον νομοθέτη στην ως άνω ειδική δικαιοδοτική αρμοδιότητα του ΕλΣ και η εκδίκαση κατηγορίας διαφορών, η οποία είναι απολύτως συναφής προς τις ανατεθείσες ρητώς από το Σύνταγμα με την περίπτωση στ΄ της ανωτέρω παραγράφου 1, όπως διαφορές από τον καταλογισμό άλλων φορέων που διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα ή υλικό, κατ’ ενάσκηση σχετικής εξουσίας, η οποία τους έχει ειδικώς αναγνωρισθεί, όταν κατά την άσκηση τέτοιων διαχειριστικών πράξεων και οι ενεργούντες αυτές προσλαμβάνουν ιδιότητα δημοσίου υπολόγου (πρβλ. ΣτΕ 1621/2003, 1370/2004, 2548/2007, 4119/2012: φορέας παρέμβασης, ο οποίος έχει αναλάβει στο πλαίσιο Κανονισμών της ΕΕ το έργο της παρέμβασης και της δημόσιας αποθεματοποίησης στον τομέα των σιτηρών, ΣτΕ 275/2013: εταιρεία στην οποία ανατίθεται, από την αρμόδια για την οργάνωση, λειτουργία και διοίκηση των αερολιμένων της χώρας Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας, η περισυλλογή, φύλαξη, επισκευή και συντήρηση χειραμαξιδίων κρατικού αερολιμένος, δηλαδή η διαχείριση υλικού του Δημοσίου, ΣτΕ 2889/2011 διαχειριστές “Παιδικών Εξοχών”, δυνάμει σχετικής νομοθεσίας, καθώς και ΣτΕ 3824-26/1987 για ενεργούντες παρακράτηση φόρων και υποχρεούμενους να αποδίδουν στο δημόσιο ταμείο τα παρακρατηθέντα ποσά). Προσδιοριστικό στοιχείο της έννοιας του υπολόγου είναι δε, κατά τις ανωτέρω συνταγματικές διατάξεις, η απονεμηθείσα σε αυτόν ή η ασκούμενη από αυτόν εξουσία προς διαχείριση χρημάτων κλπ, που ανήκουν στο Κράτος, σε ΟΤΑ ή σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου, ακόμη και όταν η διαχείριση λαμβάνει χώρα καθ’ υπέρβαση των περιγραφομένων στον νόμο αρμοδιοτήτων και καθηκόντων του ασκούντος τις πράξεις διαχείρισης· η υποχρέωση αυτή του υπολόγου να αποδίδει λογαριασμό για την άσκηση της σχετικής εξουσίας διαχείρισης είναι αυτόθροη συνέπεια της ιδιότητάς του. Δεν έχει, όμως, η χρήση του ως άνω όρου “ιδίως” την έννοια ότι και οποιαδήποτε άλλη κατηγορία φυσικών ή νομικών προσώπων, η οποία λαμβάνει οικονομικές παροχές από δημόσιους πόρους και καθίσταται, με την ιδιότητα του ωφελούμενου διοικούμενου, δικαιούχος των παροχών αυτών, εξομοιώνεται με δημόσιο υπόλογο και υπάγεται στην ως άνω ειδική δικαιοδοτική αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, εκ μόνου του λόγου ότι ως δικαιούχος υπόκειται, κατά νόμον, σε δημοσίου δικαίου υποχρεώσεις και έλεγχο, κατά τη διάθεση των παροχών που έλαβε, στο πλαίσιο άσκησης της επιχειρηματικής του ή και άλλης δραστηριότητας, όπως π.χ. μη κερδοσκοπικής, προκειμένου οι παροχές να διατίθενται για την εξυπηρέτηση των συναφών δημοσίων σκοπών (βλ. ΣτΕ 3002/2010 Ολομ, πρβλ. ΣτΕ 1414/2000). Τέλος, κατά πάγια νομολογία, στο Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο εισάγονται μόνο αμφισβητήσεις σχετικές με την έννοια διατάξεων τυπικών νόμων, όχι δε και αμφισβητήσεις σχετικές με την έννοια συνταγματικών διατάξεων (βλ. ΑΕΔ 38/1989, 19/1990, 5/1995, ΣτΕ 603-604/2008 Ολομ), η κρίση δε περί της φύσεως της διαφοράς ως κριτηρίου για τη διάκριση της δικαιοδοσίας των δικαστηρίων δεν εξαρτάται από την ερμηνεία του νόμου, αλλά ανάγεται στο ίδιο το Σύνταγμα (βλ. ΣτΕ 294-98/1995, 495-98/1994, 3194-97/1993, 1771-72/1993, 1759-67/1993, 381-82/1993, 2295-96/1992, 1170/1992, 396-7/1992, 3234-38/1991, 816/1991 κ.ά.) και στις διατάξεις του περί καθορισμού δικαιοδοσίας των δικαστηρίων (βλ. ΣτΕ 4288/1980 Ολομ.).
10. Επειδή, ο Κανονισμός (ΕΚ, Ευρατόμ) 1605/2002 του Συμβουλίου, της 25ης Ιουνίου 2002 «για τη θέσπιση του δημοσιονομικού Κανονισμού που εφαρμόζεται στο γενικό προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων» (ΕΕ L 248) προβλέπει, μεταξύ άλλων, τα εξής: « Μέρος Ι. ... Τίτλος ΙΙ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ. ... Κεφάλαιο 7. Αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Άρθρο 27. 1.Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού χρησιμοποιούνται σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, δηλαδή σύμφωνα με τις αρχές της οικονομίας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας. 2... Τίτλος IV ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ. ...Κεφάλαιο 1. Γενικές διατάξεις. Άρθρο 48. 1. Η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό ... σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό, με δική της ευθύνη...2. Τα κράτη μέλη συνεργάζονται με την Επιτροπή προκειμένου να χρησιμοποιούνται οι πιστώσεις σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης...Κεφάλαιο 2. Τρόποι εκτέλεσης. Άρθρο 53 [όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 28 του Κανονισμού (ΕΚ, ΕΥΡΑΤΟΜ) 1995/2006 του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2006] Η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 53α έως 53δ, με οποιονδήποτε από τους ακόλουθους τρόπους: α) σε συγκεντρωτική βάση, β) με επιμερισμένη ή αποκεντρωμένη διαχείριση, ή γ) με διαχείριση από κοινού με διεθνείς οργανισμούς. ... Άρθρο 53β [το οποίο προστέθηκε με το άρθρο 29 του ως άνω Κανονισμού 1995/2006] 1. Οσάκις η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό με επιμερισμένη διαχείριση, τα εκτελεστικά καθήκοντα μεταβιβάζονται στα κράτη μέλη. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται ιδίως για τις ενέργειες στις οποίες αναφέρονται οι τίτλοι Ι και ΙΙ του μέρους ΙΙ [εκ των οποίων ο Τίτλος ΙΙ (άρθρα 155-159) περιλαμβάνει ειδικές ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων, για τα διαρθρωτικά Ταμεία]. 2. Με την επιφύλαξη των συμπληρωματικών διατάξεων που περιλαμβάνονται στις οικείες τομεακές ρυθμίσεις και για να εξασφαλίζεται η χρησιμοποίηση των πόρων σύμφωνα με τους εφαρμοστέους κανόνες και αρχές, τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα νομοθετικά, κανονιστικά και διοικητικά μέτρα που είναι αναγκαία για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων των Κοινοτήτων. Προς τον σκοπό αυτό ιδίως: α) βεβαιώνονται ότι οι ενέργειες που χρηματοδοτούνται από τον κοινοτικό προϋπολογισμό εκτελούνται πράγματι και κατά τον ορθό τρόπο, β) προλαμβάνουν και αντιμετωπίζουν τις παρατυπίες και τις απάτες, γ) ανακτούν τους πόρους που καταβάλλονται κατά λάθος ή χρησιμοποιούνται εσφαλμένα ή εξαφανίζονται λόγω παρατυπιών ή σφαλμάτων, δ) εξασφαλίζουν, μέσω σχετικών τομεακών ρυθμίσεων..., επαρκή εκ των υστέρων γνωστοποίηση των δικαιούχων πόρων προερχόμενων από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Προς τούτο, τα κράτη μέλη διεξάγουν ελέγχους και θέτουν σε λειτουργία αποτελεσματικό και αποδοτικό σύστημα εσωτερικών ελέγχων...Εφόσον κρίνεται αναγκαίο και ενδεδειγμένο, κινούν νομικές διαδικασίες. 3. Τα κράτη μέλη υποβάλλουν ετήσια σύνοψη, στο κατάλληλο εθνικό επίπεδο, όλων των διαθέσιμων λογιστικών ελέγχων και δηλώσεων. 4. Για να βεβαιώνεται ότι οι πόροι χρησιμοποιούνται σύμφωνα με τους εφαρμοστέους κανόνες, η Επιτροπή εφαρμόζει διαδικασίες εκκαθάρισης λογαριασμών ή μηχανισμούς δημοσιονομικών διορθώσεων που της επιτρέπουν να αναλαμβάνει την τελική ευθύνη για την εκτέλεση του προϋπολογισμού. ...».
11. Επειδή, αντίστοιχες ρυθμίσεις, προς τις προαναφερόμενες των άρθρων 27 παρ. 1, 48 παρ. 1, 2 και 53 στοιχείο β του δημοσιονομικού Κανονισμού 1605/2002, περιέχονται στα άρθρα 30 παρ. 1, 53 παρ. 1, 2 και 58 παρ. 1 στοιχείο β του, καταργητικού του Κανονισμού αυτού, νεώτερου Κανονισμού (ΕΕ, ΕΥΡΑΤΟΜ) 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012 «σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης...» (ΕΕ L 298/26.10.2012), ο οποίος, κατά το άρθρο 214 αυτού, εφαρμόζεται από την 1η.1.2013, με την επιφύλαξη ειδικώς προβλεπόμενων εξαιρέσεων. Περαιτέρω, στο, παρεμφερούς περιεχομένου προς εκείνο του ανωτέρω άρθρου 53β του Κανονισμού 1605/2002, υπό τον τίτλο «Επιμερισμένη διαχείριση με τα κράτη μέλη» άρθρο 59 του Κανονισμού 966/2012 (το οποίο, κατ' άρθρο 214 στοιχείο α, εφαρμόζεται στις υποχρεώσεις που θα αναληφθούν από την 1η.1.2014) προβλέπονται τα ακόλουθα: «1. Όταν η Επιτροπή εκτελεί τον προϋπολογισμό υπό καθεστώς επιμερισμένης διαχείρισης, τα εκτελεστικά καθήκοντα ανατίθενται στα κράτη μέλη. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη τηρούν τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, της διαφάνειας και της μη εφαρμογής διακρίσεων και εξασφαλίζουν την προβολή της δράσης της Ένωσης κατά τη διαχείριση των πόρων της Ένωσης. Για τον σκοπό αυτόν, η Επιτροπή και τα κράτη μέλη εκπληρούν τις αντίστοιχες υποχρεώσεις τους όσον αφορά τους λογιστικούς και άλλους ελέγχους και αναλαμβάνουν τις απορρέουσες ευθύνες που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό. Ορίζονται συμπληρωματικές διατάξεις σε ειδικούς τομεακούς κανόνες. 2. Κατά την εκτέλεση καθηκόντων που συνδέονται με την εκτέλεση του προϋπολογισμού, τα κράτη μέλη λαμβάνουν όλα τα αναγκαία μέτρα, συμπεριλαμβανομένων των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών μέτρων, για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης, και συγκεκριμένα: α) εξασφαλίζουν ότι οι ενέργειες που χρηματοδοτούνται από τον προϋπολογισμό εκτελούνται με ενδεδειγμένο και αποτελεσματικό τρόπο και σύμφωνα με τους εφαρμοστέους τομεακούς κανόνες, και για τον σκοπό αυτό διαπιστεύουν κατά την παράγραφο 3 και εποπτεύουν οργανισμούς αρμόδιους για τη διαχείριση και τον έλεγχο των πόρων της Ένωσης· β) προλαμβάνουν, εντοπίζουν και διορθώνουν και αντιμετωπίζουν τις περιπτώσεις παρατυπιών και απάτης. Προκειμένου να προστατεύονται τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, τα κράτη μέλη, σε πλαίσιο τήρησης της αρχής της επικουρικότητας και συμμόρφωσης προς τις διατάξεις του παρόντος άρθρου και των σχετικών τομεακών κανόνων, διενεργούν εκ των προτέρων και εκ των υστέρων ελέγχους, καθώς και, εφόσον κρίνεται σκόπιμο, επιτόπιους ελέγχους σε αντιπροσωπευτικά και/ή βάσει κινδύνου δείγματα πράξεων. Ακόμη, τα κράτη μέλη ανακτούν αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά και, εάν είναι απαραίτητο, κινούν νομικές διαδικασίες...επιβάλλουν αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις στους αποδέκτες όποτε αυτό προβλέπεται στους ειδικούς τομεακούς κανόνες και σε ειδικές διατάξεις στην εθνική νομοθεσία...3. Σύμφωνα με τα κριτήρια και τις διαδικασίες που καθορίζονται στους ειδικούς τομεακούς κανόνες, τα κράτη μέλη, αποφασίζοντας στο κατάλληλο επίπεδο, ορίζουν οργανισμούς που είναι αρμόδιοι για τη διαχείριση και τον έλεγχο των πόρων της Ένωσης. Οι οργανισμοί αυτοί μπορούν επίσης να εκτελούν καθήκοντα που δεν συνδέονται με τη διαχείριση των πόρων της Ένωσης και μπορούν να αναθέτουν ορισμένα από τα καθήκοντά τους σε άλλους οργανισμούς…Εάν τα αποτελέσματα των λογιστικών και λοιπών ελέγχων δείχνουν ότι οι ορισθέντες οργανισμοί δεν συμμορφώνονται πια προς τα κριτήρια που τίθενται στους τομεακούς κανόνες, τα κράτη μέλη λαμβάνουν τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσουν τη διόρθωση των ανεπαρκειών στην εκτέλεση των καθηκόντων αυτών των οργανισμών, συμπεριλαμβανομένης της λήξης της ανάθεσης καθηκόντων σύμφωνα με τους τομεακούς κανόνες… 4. Οι δυνάμει της παραγράφου 3 ορισθέντες οργανισμοί: α) καθορίζουν αποτελεσματικό και αποδοτικό σύστημα εσωτερικών ελέγχων και διασφαλίζουν τη λειτουργία του· β) χρησιμοποιούν λογιστικό σύστημα που παρέχει εγκαίρως ακριβή, πλήρη και αξιόπιστα στοιχεία· γ) παρέχουν τις πληροφορίες που απαιτούνται δυνάμει της παραγράφου 5· δ) εξασφαλίζουν...την εκ των υστέρων γνωστοποίηση...5.Οι δυνάμει της παραγράφου 3 ορισθέντες οργανισμοί παρέχουν στην Επιτροπή, μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου του επόμενου οικονομικού έτους, τα ακόλουθα: α) τους λογαριασμούς τους...βάσει των ειδικών ανά τομέα κανόνων, σχετικά με τις δαπάνες τις οποίες πραγματοποίησαν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους και τις οποίες υπέβαλαν στην Επιτροπή για επιστροφή...Οι λογαριασμοί συνοδεύονται από διαχειριστική δήλωση με την οποία επιβεβαιώνεται ότι, κατά την άποψη των αρμοδίων για την διαχείριση των πόρων: (i) τα στοιχεία παρουσιάζονται με τον κατάλληλο τρόπο και είναι πλήρη και ακριβή, (ii) οι δαπάνες χρησιμοποιήθηκαν για τους σκοπούς για τους οποίους προορίζονταν, βάσει των ειδικών ανά τομέα κανόνων, (iii) τα εφαρμοζόμενα συστήματα ελέγχου παρέχουν τις αναγκαίες εγγυήσεις όσον αφορά την νομιμότητα και κανονικότητα των υποκείμενων πράξεων· β) ετήσια σύνοψη των τελικών εκθέσεων λογιστικού ελέγχου και των ελέγχων που έχουν διενεργηθεί....Οι....λογαριασμοί και οι...συνόψεις συνοδεύονται από γνώμη ανεξάρτητου ελεγκτικού οργανισμού... 8. Ανατίθεται στην Επιτροπή η εξουσία να εκδίδει κατ’ εξουσιοδότηση πράξεις...σχετικά με λεπτομερείς κανόνες για την επιμερισμένη διαχείριση με τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης μητρώου των αρμόδιων φορέων για τη διαχείριση και έλεγχο των κονδυλίων της Ένωσης, καθώς και για μέτρα που αποσκοπούν στην προώθηση βέλτιστων πρακτικών”. Εξάλλου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 2 του ως άνω Κανονισμού 966/2012, νοείται ως «δικαιούχος» το «φυσικό ή νομικό πρόσωπο με το οποίο έχει υπογραφεί συμφωνία επιδότησης ή στο οποίο έχει κοινοποιηθεί Απόφαση επιδότησης» (στοιχείο ζ) και ως «αποδέκτης» «ο δικαιούχος... ή κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που λαμβάνει έπαθλα ή χρηματοδότηση στο πλαίσιο ενός χρηματοδοτικού μέσου...» (στοιχείο ηα).
12. Επειδή, εξάλλου, ο Κανονισμός (ΕΚ) 1083/2006 του Συμβουλίου, της 11ης Ιουλίου 2006 (ΕΕ L 210), σύμφωνα με το προσδιορίζον το αντικείμενό του άρθρο 1, «καθορίζει τους γενικούς κανόνες που διέπουν το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) (...διαρθρωτικά ταμεία) και το Ταμείο Συνοχής, με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων που καθορίζονται στους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 [για το ΕΤΠΑ], (ΕΚ) αριθ. 1081/2006 [για το ΕΚΤ] και (ΕΚ) αριθ. 1084/2006 [για το Ταμείο Συνοχής]. Ο παρών Κανονισμός ορίζει τους στόχους στην επίτευξη των οποίων πρέπει να συμβάλουν τα διαρθρωτικά ταμεία και το Ταμείο Συνοχής..., τα κριτήρια βάσει των οποίων τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες είναι επιλέξιμα,...τους διαθέσιμους δημοσιονομικούς πόρους και τα κριτήρια για την κατανομή τους ... καθορίζει το πλαίσιο της πολιτικής για τη συνοχή...το εθνικό στρατηγικό πλαίσιο αναφοράς και τη διαδικασία εξέτασης σε κοινοτικό επίπεδο. Προς τούτο...καθορίζει τις αρχές και τους κανόνες όσον αφορά την εταιρική σχέση, τον προγραμματισμό, την αξιολόγηση, τη διαχείριση, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής διαχείρισης, την παρακολούθηση και τον έλεγχο με βάση τις συντρέχουσες αρμοδιότητες των κρατών μελών και της Επιτροπής”. Στο άρθρο 2 του ως άνω Κανονισμού ορίζεται ότι «Για τους σκοπούς του..., οι...[κατωτέρω] όροι λαμβάνουν την ακόλουθη σημασία: ... 3. «Πράξη”: έργο ή ομάδα έργων που επιλέγονται από τη διαχειριστική αρχή του οικείου επιχειρησιακού προγράμματος ή με ευθύνη της σύμφωνα με κριτήρια που καθορίζονται από την επιτροπή παρακολούθησης και υλοποιούνται από έναν ή περισσότερους δικαιούχους προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του άξονα προτεραιότητας με τον οποίο σχετίζονται. 4. «δικαιούχος”: δημόσιος ή ιδιωτικός οργανισμός, φορέας ή επιχείρηση, αρμόδιος για την έναρξη ή την έναρξη και υλοποίηση πράξεων. Στα πλαίσια των καθεστώτων ενίσχυσης δυνάμει του άρθρου 87 της συνθήκης, οι δικαιούχοι είναι δημόσιες ή ιδιωτικές επιχειρήσεις που εκτελούν μεμονωμένο έργο και λαμβάνουν δημόσια ενίσχυση. … 6. «ενδιάμεσος φορέας”: κάθε δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας ή υπηρεσία η οποία ενεργεί υπό την ευθύνη διαχειριστικής αρχής ή αρχής Πιστοποίησης ή η οποία εκτελεί καθήκοντα για λογαριασμό μιας τέτοιας αρχής σε σχέση με δικαιούχους που υλοποιούν πράξεις. 7. «παρατυπία”: κάθε παράβαση διάταξης του κοινοτικού δικαίου η οποία προκύπτει από Πράξη ή παράλειψη οικονομικού φορέα και η οποία ζημιώνει ή ενδέχεται να ζημιώσει το γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τον καταλογισμό στον κοινοτικό προϋπολογισμό αδικαιολόγητης δαπάνης». Στον Κανονισμό καθορίζονται, επίσης, ο σκοπός της δράσης που αναλαμβάνει η Κοινότητα με τη βοήθεια των Ταμείων, ο οποίος συνίσταται στην ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και οι τρεις ειδικότεροι στόχοι των Ταμείων για «Σύγκλιση”, «Περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και απασχόληση» και «Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία» (άρθρα 3-4). Ορίζεται δε ότι «Οι δραστηριότητες των Ταμείων στα κράτη μέλη λαμβάνουν τη μορφή επιχειρησιακών προγραμμάτων στα πλαίσια του εθνικού στρατηγικού πλαισίου αναφοράς» (άρθρο 32 παρ. 1). Στο τιτλοφορούμενο «Αρχές της συνδρομής» Κεφάλαιο IV του Τίτλου Ι «ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΔΡΟΜΗ» του ως άνω Κανονισμού προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Άρθρο 9. Συμπληρωματικότητα, συνεκτικότητα, συντονισμός και συμμόρφωση. 1. Τα Ταμεία παρέχουν συνδρομή η οποία συμπληρώνει τις εθνικές δράσεις...ενσωματώνοντας τις προτεραιότητες της Κοινότητας στην εν λόγω δράσεις...Άρθρο 11. Εταιρική Σχέση. 1. Η επίτευξη των στόχων των Ταμείων επιδιώκεται στο πλαίσιο της στενής συνεργασίας (... εταιρική σχέση) μεταξύ της Επιτροπής και του κράτους μέλους... 2. ...Η εταιρική σχέση καλύπτει την εκπόνηση, την υλοποίηση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων... Άρθρο 12. Εδαφικό πεδίο εφαρμογής. Η υλοποίηση των επιχειρησιακών προγραμμάτων...αποτελεί ευθύνη των κρατών μελών στο ενδεικνυόμενο εδαφικό επίπεδο... Η ευθύνη αυτή ασκείται σύμφωνα με τον παρόντα κανονισμό. Άρθρο 14. Επιμερισμένη διαχείριση. 1. Ο προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορά τα Ταμεία εκτελείται στα πλαίσια επιµερισµένης διαχείρισης µεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής, σύμφωνα με το άρθρο 53 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισµού (EΚ, Eυρατόµ) αριθ. 1605/2002...Η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης εφαρμόζεται σύμφωνα με το άρθρο 48 παράγραφος 2 του κανονισµού (EΚ, Eυρατόµ) αριθ. 1605/2002...». Κατά το άρθρο 42 παρ. 1, «Το κράτος μέλος ή η διαχειριστική αρχή μπορεί να αναθέτει τη διαχείριση και την υλοποίηση μέρους επιχειρησιακού προγράμματος σε έναν ή περισσότερους ενδιάμεσους φορείς...σύμφωνα με τους όρους συμφωνίας...Η ανάθεση αυτή πραγματοποιείται με την επιφύλαξη της οικονομικής ευθύνης της διαχειριστικής αρχής και των κρατών μελών». Σύμφωνα δε με το άρθρο 54 παρ. 4, «Για τις κρατικές ενισχύσεις στις επιχειρήσεις κατά την έννοια του άρθρου 87 της συνθήκης, οι δημόσιες ενισχύσεις που χορηγούνται δυνάμει επιχειρησιακών προγραμμάτων τηρούν τα ανώτατα όρια που ισχύουν για τις κρατικές ενισχύσεις». Περαιτέρω, στο υπό τον τίτλο «Συστήματα διαχείρισης και ελέγχου» Κεφάλαιο I του Τίτλου VΙ «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ, ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΙ» του αυτού Κανονισμού διαλαμβάνονται τα ακόλουθα: «Άρθρο 58. Γενικές αρχές για τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου. Τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου των επιχειρησιακών προγραμμάτων που συγκροτούνται από τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν τα εξής: α) τον καθορισμό των αρμοδιοτήτων των ενδιαφερόμενων φορέων στους τομείς της διαχείρισης και του ελέγχου και κατανομή αρμοδιοτήτων στα πλαίσια κάθε φορέα· β) τη συμμόρφωση προς την αρχή του διαχωρισμού των αρμοδιοτήτων μεταξύ των φορέων αυτών και στο εσωτερικό των εν λόγω φορέων· γ) διαδικασίες που να διασφαλίζουν την ορθότητα και την κανονικότητα των δαπανών που δηλώνονται στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος· ... ζ) συστήματα και διαδικασίες για την εξασφάλιση επαρκούς διαδρομής ελέγχου...Άρθρο 59. Ορισμός αρχών. 1. Για κάθε επιχειρησιακό πρόγραμμα το κράτος μέλος ορίζει: α) διαχειριστική αρχή: εθνική, περιφερειακή ή τοπική δημόσια αρχή ή δημόσιος ή ιδιωτικός φορέας που ορίζεται από το κράτος μέλος για τη διαχείριση του επιχειρησιακού προγράμματος· β) αρχή Πιστοποίησης: εθνική, περιφερειακή ή τοπική δημόσια αρχή ή φορέας, που ορίζεται από το κράτος μέλος για την πιστοποίηση καταστάσεων δαπανών και αιτήσεων πληρωμής πριν διαβιβαστούν στην Επιτροπή· γ) αρχή ελέγχου: εθνική, περιφερειακή ή τοπική δημόσια αρχή ή οντότητα, λειτουργικά ανεξάρτητη από τη διαχειριστική αρχή και την αρχή Πιστοποίησης,...[που] ορίζεται από το κράτος μέλος για κάθε επιχειρησιακό πρόγραμμα και είναι υπεύθυν[η] για τον έλεγχο της ουσιαστικής λειτουργίας του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου. Η ίδια αρχή είναι δυνατό να ορίζεται για περισσότερα από ένα επιχειρησιακά προγράμματα. Το κράτος μέλος μπορεί να ορίζει έναν ή περισσότερους ενδιάμεσους φορείς που επιτελούν ορισμένα ή και όλα τα καθήκοντα της διαχειριστικής αρχής ή της αρχής Πιστοποίησης υπό την ευθύνη αυτής της αρχής... Άρθρο 60. Καθήκοντα της διαχειριστικής αρχής. Η διαχειριστική αρχή είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση και την υλοποίηση του επιχειρησιακού προγράμματος σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και ιδίως με στόχο: α) τη διασφάλιση της επιλογής των προς χρηματοδότηση πράξεων σύμφωνα με τα κριτήρια που εφαρμόζονται στο επιχειρησιακό πρόγραμμα καθώς και της συμμόρφωσής τους με τους ισχύοντες κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες, καθ’ όλη την περίοδο υλοποίησής τους· β) την επαλήθευση της παράδοσης των συγχρηματοδοτούμενων προϊόντων και υπηρεσιών και της... πραγματοποίησης των δαπανών που δηλώνουν οι δικαιούχοι για τις διάφορες πράξεις καθώς και της συμμόρφωσής τους προς τους κοινοτικούς και τους εθνικούς κανόνες... στ) τον καθορισμό διαδικασιών...για τη διασφάλιση επαρκούς διαδρομής ελέγχου... ζ) τη διασφάλιση ότι η αρχή Πιστοποίησης λαμβάνει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες σχετικά με τις διαδικασίες και τις επαληθεύσεις που πραγματοποιούνται σε σχέση με τη δαπάνη για σκοπούς Πιστοποίησης· ... Άρθρο 61. Καθήκοντα της αρχής Πιστοποίησης. Η αρχή Πιστοποίησης ενός επιχειρησιακού προγράμματος είναι υπεύθυνη ιδίως για: α)... στ) την τήρηση μητρώου των ποσών που μπορούν να ανακτηθούν και των ποσών που αποσύρονται μετά από ακύρωση του συνόλου ή μέρους της συνεισφοράς για μια Πράξη. Τα ανακτηθέντα ποσά επιστρέφονται στο γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν από το κλείσιμο του επιχειρησιακού προγράμματος, με αφαίρεσή τους από την επόμενη κατάσταση δαπανών.». Σχετικά με τις «Ευθύνες των κρατών μελών”, το, εντασσόμενο στο υπό τον ομώνυμο τίτλο Τμήμα 1 του Κεφαλαίου ΙV «Ευθύνες των κρατών μελών και της Επιτροπής» του Τίτλου VΙ του ανωτέρω Κανονισμού, άρθρο 70 ορίζει ότι «1. Τα κράτη μέλη είναι αρμόδια για τη διαχείριση και τον έλεγχο των επιχειρησιακών προγραμμάτων, ιδίως λαμβάνοντας τα ακόλουθα μέτρα: α) διασφαλίζουν ότι τα συστήματα διαχείρισης και ελέγχου για τα επιχειρησιακά προγράμματα έχουν οργανωθεί σύμφωνα με τα άρθρα 58 έως 62 και λειτουργούν ουσιαστικά· β) προλαμβάνουν, εντοπίζουν και διορθώνουν παρατυπίες και ανακτούν αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά μαζί με τους τόκους υπερημερίας, ανάλογα με την περίπτωση…2 Στην περίπτωση που είναι αδύνατη η ανάκτηση ποσών καταβληθέντων αχρεωστήτως σε δικαιούχο, το κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την επιστροφή των απολεσθέντων ποσών στο γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εάν αποδεικνύεται ότι η απώλεια προκλήθηκε λόγω παρατυπίας ή αμέλειάς του…”. Ακολούθως, ο Κανονισμός 1083/2006 προβλέπει, στο τιτλοφορούμενο «Δημοσιονομικές διορθώσεις» Κεφάλαιο ΙΙ του Τίτλου VΙΙ «ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ”, τα εξής: «Τμήμα 1. ... Άρθρο 98. Δημοσιονομικές διορθώσεις από τα κράτη μέλη. 1. Τα κράτη μέλη φέρουν την πρωταρχική ευθύνη για τη διερεύνηση των παρατυπιών, ενεργώντας βάσει στοιχείων για οποιαδήποτε μείζονος σημασίας μεταβολή η οποία επηρεάζει τη φύση ή τους όρους υλοποίησης ή τον έλεγχο πράξεων ή επιχειρησιακών προγραμμάτων καθώς και για τη διενέργεια των απαιτούμενων δημοσιονομικών διορθώσεων. 2. Το κράτος μέλος προβαίνει στις απαιτούμενες δημοσιονομικές διορθώσεις όσον αφορά τις μεμονωμένες ή συστημικές παρατυπίες που διαπιστώνονται σε πράξεις ή επιχειρησιακά προγράμματα. Οι διορθώσεις που διενεργούνται από το κράτος μέλος συνίστανται στην ακύρωση του συνόλου ή μέρους της δημόσιας συνεισφοράς του επιχειρησιακού προγράμματος. Το κράτος μέλος λαμβάνει υπόψη τη φύση και τη σοβαρότητα των παρατυπιών καθώς και την οικονομική απώλεια του Ταμείου... Τμήμα 2. Δημοσιονομικές διορθώσεις από την Επιτροπή. Άρθρο 99....Άρθρο 101. Υποχρεώσεις των κρατών μελών. Τυχόν δημοσιονομική διόρθωση από την Επιτροπή δεν επηρεάζει την υποχρέωση του κράτους μέλους να επιδιώκει ανακτήσεις δυνάμει του άρθρου 98 παράγραφος 2 του παρόντος κανονισμού και να ανακτά κρατικές ενισχύσεις δυνάμει του άρθρου 87 της συνθήκης...».
13. Επειδή, ο, εφαρμοστικός του ανωτέρω Κανονισμού 1083/2006, Κανονισμός (ΕΚ) 1828/2006 της Επιτροπής, της 8ης Δεκεμβρίου 2006 (ΕΕ L 371) ορίζει στην παρ. 2 του, υπό τον τίτλο «Διαχειριστική αρχή”, άρθρου 13 ότι «Οι επαληθεύσεις που διενεργεί η διαχειριστική αρχή δυνάμει του άρθρου 60 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 καλύπτουν τις διοικητικές, δημοσιονομικές, τεχνικές και φυσικές πτυχές των πράξεων, όπως ενδείκνυται. Οι επαληθεύσεις εξασφαλίζουν ότι οι δηλωθείσες δαπάνες είναι πραγματικές, ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες παρασχέθηκαν σύμφωνα με την Απόφαση έγκρισης, ότι οι αιτήσεις επιστροφής δαπανών από το δικαιούχο είναι ορθές και ότι οι πράξεις και οι δαπάνες είναι σύμφωνες με τους κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες…Οι επαληθεύσεις περιλαμβάνουν τις ακόλουθες διαδικασίες: α) διοικητικές επαληθεύσεις… β) επιτόπιες επαληθεύσεις επιμέρους πράξεων…». Περαιτέρω, στο, τιτλοφορούμενο «Διαδρομή ελέγχου”, άρθρο 15 του ως άνω Κανονισμού 1828/2006 ορίζεται ότι «Για τους σκοπούς του άρθρου 60 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006, η διαδρομή ελέγχου θεωρείται επαρκής εφόσον, για το σχετικό επιχειρησιακό πρόγραμμα, πληροί τα ακόλουθα κριτήρια: α) επιτρέπει τη συμφωνία μεταξύ των συνολικών ποσών που πιστοποιούνται στην Επιτροπή και των αναλυτικών λογιστικών εγγράφων και δικαιολογητικών που τηρούνται από την αρχή Πιστοποίησης, τη διαχειριστική αρχή, τους ενδιάμεσους φορείς και τους δικαιούχους όσον αφορά πράξεις που συγχρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος· β) επιτρέπει την επαλήθευση της καταβολής της δημόσιας συνεισφοράς στο δικαιούχο· γ) επιτρέπει την επαλήθευση της εφαρμογής των κριτηρίων επιλογής που καθορίζονται από την επιτροπή παρακολούθησης για το επιχειρησιακό πρόγραμμα· δ) περιέχει, για κάθε Πράξη, κατά περίπτωση, τις τεχνικές προδιαγραφές και το σχέδιο Χρηματοδότησης, έγγραφα σχετικά με την έγκριση επιχορήγησης, έγγραφα για τις διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων, εκθέσεις προόδου και εκθέσεις σχετικά με τις επαληθεύσεις και τους ελέγχους που πραγματοποιήθηκαν».
14. Επειδή, ο ν. 3614/2007 «Διαχείριση, έλεγχος και εφαρμογή αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την προγραμματική περίοδο 2007 - 2013» (Α΄ 267), κατ' επίκληση του οποίου, μεταξύ άλλων, εκδόθηκαν οι προσβαλλόμενες πράξεις, καθορίζει το εθνικό πλαίσιο για την εφαρμογή, βάσει των ανωτέρω Κανονισμών, αναπτυξιακών παρεμβάσεων των διαρθρωτικών Ταμείων και του Ταμείου Συνοχής κατά την προγραμματική περίοδο 2007-2013. Ειδικότερα, ο νόμος αυτός περιλαμβάνει στο Μέρος Ι (άρθρα 1-34), υπό τον ομώνυμο τίτλο, ρυθμίσεις που αφορούν στο «ΕΘΝΙΚΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ [Ε.Σ.Π.Α.]-ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ». Σύμφωνα με το άρθρο 1 (Κεφάλαιο Α΄), ως «Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς» νοείται «το έγγραφο που καταρτίζεται από το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών, με τη συνεργασία των συναρμόδιων Υπουργείων, περιφερειών και λοιπών εταίρων, σε διάλογο με την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων...και το οποίο αποτελεί πλαίσιο αναφοράς για την κατάρτιση του προγραμματισμού του...ΕΤΠΑ, του...ΕΚΤ και του Ταμείου Συνοχής» (περ. 1) και ως «Επιχειρησιακό Πρόγραμμα» νοείται «έγγραφο το οποίο καταρτίζεται από τα αρμόδια Υπουργεία, περιφέρειες και τους λοιπούς αρμόδιους φορείς...και εγκρίνεται από την Επιτροπή και το οποίο καθορίζει μια αναπτυξιακή στρατηγική με τη χρήση ενός συνεκτικού συνόλου προτεραιοτήτων, που θα επιτευχθεί με τη συνδρομή ενός Ταμείου...» (περ. 2). Τα εντασσόμενα στο Ε.Σ.Π.Α. «Επιχειρησιακά Προγράμματα» αρθρώνονται με βάση «Άξονες Προτεραιότητας”, οι οποίοι περιλαμβάνουν «ομάδα πράξεων οι οποίες σχετίζονται μεταξύ τους”, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στις περιπτώσεις 2 και 3 του ως άνω άρθρου 1 (βλ. και τους αντίστοιχους ορισμούς του άρθρου 2 περ. 1, 2 του Κανονισμού 1083/2006). Όσον δε αφορά τους όρους «Πράξη”, «Δικαιούχος» και «Παρατυπία» αποδίδεται, στις περιπτώσεις 4,5 και 6 του αυτού άρθρου 1, η παρατεθείσα στην προηγούμενη σκέψη έννοιά τους κατά τον Κανονισμό 1083/2006. Στο τιτλοφορούμενο «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ» Κεφάλαιο Β΄ (άρθρα 2-10) του Μέρους Ι του ν. 3614/2007 προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «...Άρθρο 3. Διαχειριστική Αρχή. 1. Η διαχείριση κάθε επιχειρησιακού προγράµµατος του ΕΣΠΑ…ασκείται µέσω ειδικής υπηρεσίας (διαχειριστική αρχή)… 2. Η διαχειριστική αρχή είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση του επιχειρησιακού προγράμματος σύμφωνα με το σύστημα διαχείρισης και ελέγχου... και την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Στο πλαίσιο αυτό η διαχειριστική αρχή: (α) επιλέγει τις προς χρηματοδότηση πράξεις σύμφωνα με τα κριτήρια που εφαρμόζονται στο εκάστοτε επιχειρησιακό πρόγραμμα και διασφαλίζει τη συμμόρφωση τους με τους ισχύοντες κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες, καθ’ όλη την περίοδο υλοποίησής τους, (β) διενεργεί επαληθεύσεις κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 8, ... (ιζ) προβαίνει στην ακύρωση μέρους ή του συνόλου της κοινοτικής συνεισφοράς της Πράξης η οποία επιβάλλεται βάσει των αποτελεσμάτων επαλήθευσης ή ελέγχου, (ιη) [όπως η περ. αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 5 παρ. 2 του ν. 3840/2010, Α΄ 53] διαβιβάζει την Απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης στον αρμόδιο διατάκτη, για την έκδοση Απόφασης ανάκτησης αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, τα οποία διαπιστώνονται βάσει των επαληθεύσεων που διενεργεί. ... Άρθρο 4. Ενδιάμεσοι Φορείς Διαχείρισης [ΕΦΔ]. 1. ...δύναται να ορίζονται ένας ή περισσότεροι Ενδιάµεσοι Φορείς Διαχείρισης οι οποίοι αναλαμβάνουν την άσκηση μέρους των αρμοδιοτήτων της διαχειριστικής αρχής επιχειρησιακού προγράμματος, ενεργώντας σε σχέση με δικαιούχους που εκτελούν πράξεις για λογαριασμό και υπό την ευθύνη της διαχειριστικής αρχής... 7. Η διαχειριστική αρχή του επιχειρησιακού προγράμματος συντονίζει και εποπτεύει την άσκηση των αρμοδιοτήτων των ενδιάμεσων φορέων και έχει την τελική ευθύνη έναντι της Επιτροπής. 8. Οι ρυθμίσεις του παρόντος νόμου για τη διαχειριστική αρχή εφαρμόζονται αναλόγως και στους ενδιάμεσους φορείς διαχείρισης”. Στο εμπίπτον στο ίδιο Κεφάλαιο Β΄ άρθρο 7 «Ένταξη πράξεων» ορίζεται ότι «1. [όπως η παρ. αυτή ίσχυε πριν από την αντικατάσταση του δευτέρου εδαφίου της, με το άρθρο 21 παρ. 2 του ν. 4111/2013, Α΄ 18]...Αναπόσπαστο τμήμα της Απόφασης ένταξης Πράξης, εξαιρουμένων των πράξεων κρατικών ενισχύσεων, αποτελεί το σύμφωνο αποδοχής των όρων της Απόφασης ένταξης υπογεγραμμένο από το νόμιμο εκπρόσωπο του δικαιούχου. ... 4. Με την Υπουργική Απόφαση Συστήματος Διαχείρισης ορίζονται ο τύπος και το περιεχόμενο της Απόφασης ένταξης Πράξης σε επιχειρησιακό πρόγραμμα και το περιεχόμενο του συμφώνου της παραγράφου 1, στο οποίο περιλαμβάνονται οι όροι ένταξης και οι υποχρεώσεις των δικαιούχων...». Ως προς τις «Επαληθεύσεις”, στο εντασσόμενο, επίσης, στο Κεφάλαιο Β΄ άρθρο 8 προβλέπεται ότι «1. Αντικείμενο των επαληθεύσεων σύμφωνα με το άρθρο 60 (β) του Κανονισμού [1083/2006] και το άρθρο 13 του Εφαρμοστικού Κανονισμού [1828/2006], είναι η επιβεβαίωση της παράδοσης των συγχρηματοδοτούμενων προϊόντων και υπηρεσιών και της πραγματικής πραγματοποίησης των δαπανών που δηλώνουν οι δικαιούχοι για τις διάφορες πράξεις, καθώς και της συμμόρφωσής τους προς τους κοινοτικούς και τους εθνικούς κανόνες. Οι επαληθεύσεις που πραγματοποιούνται καλύπτουν τις ενδεικνυόμενες διοικητικές, οικονομικές, τεχνικές και φυσικές πτυχές των πράξεων. Αντικείμενο των επαληθεύσεων είναι να βεβαιωθεί ότι: (α) η δηλωθείσα δαπάνη είναι πραγματική, (β) τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες έχουν παραδοθεί σύμφωνα με την Απόφαση ένταξης, (γ) οι δηλώσεις δαπανών από τους δικαιούχους είναι ορθές, (δ) η Πράξη και η δαπάνη είναι σύμφωνες με το εθνικό και κοινοτικό δίκαιο και (ε) τηρήθηκαν οι κατάλληλες διαδικασίες για την αποφυγή διπλής Χρηματοδότησης της δαπάνης από άλλα κοινοτικά ή εθνικά χρηματοδοτικά μέσα ή από άλλη προγραμματική περίοδο. 2. Οι πραγματοποιούμενες επαληθεύσεις αφορούν: (α) διοικητικές επαληθεύσεις για κάθε δήλωση δαπανών που υποβάλλεται από τους δικαιούχους, κατά τις οποίες επιβεβαιώνονται τα οριζόμενα στην παράγραφο 1 με τα κατάλληλα έγγραφα, (β) επιτόπιες επαληθεύσεις επί μέρους πράξεων. 3. ... 4. Η αρμόδια διαχειριστική αρχή ή ο ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης, στην περίπτωση διαπίστωσης παράβασης εθνικού ή κοινοτικού δικαίου, λαμβάνοντας υπόψη το είδος και τη φύση της παράβασης και τις δημοσιονομικές της επιπτώσεις, δύναται να προβεί σε ακύρωση μέρους ή του συνόλου της Χρηματοδότησης της Πράξης από το επιχειρησιακό πρόγραμμα, καταχωρώντας τις αντίστοιχες λογιστικές εγγραφές στο ΟΠΣ και ενημερώνει σχετικά την αρχή Πιστοποίησης. Όπου απαιτείται ενημερώνει την αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών για τη συνέχιση ή μη της Χρηματοδότησης του έργου από το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων. Στις περιπτώσεις που απαιτείται ανάκτηση αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών διαβιβάζει την Απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης στον αρμόδιο διατάκτη για τη λήψη σχετικής Απόφασης [όπως το εδάφιο αυτό της παρ. 4 αντικαταστάθηκε με το άρθρο 10 παρ. 1 του ν. 3840/2010] ... 5. Η αρμόδια διαχειριστική αρχή ή ο ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης, εφόσον έχει σοβαρές ενδείξεις για την ύπαρξη παραβάσεων εθνικού ή κοινοτικού δικαίου προβαίνει στη διενέργεια έκτακτης επιτόπιας επαλήθευσης, ενημερώνει την αρχή Πιστοποίησης και όπου απαιτείται ζητά την αναστολή Χρηματοδότησης της Πράξης από την αρμόδια υπηρεσία. Εφόσον κατά την επιτόπια επαλήθευση διαπιστωθεί παράβαση Εθνικού ή Κοινοτικού Δικαίου εφαρμόζονται τα αναφερόμενα στην παράγραφο 4”. Ακολούθως, στο επιγραφόμενο «ΧΡΗΜΑΤΟΡΡΟΕΣ» Κεφάλαιο Δ΄ (άρθρα 13-14) του Μέρους Ι του ν. 3614/2007 διαλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: «Άρθρο 13. Αρχή Πιστοποίησης. ... 2. Η αρχή Πιστοποίησης έχει ως σκοπό την εξασφάλιση των χρηματοδοτικών ροών από το ΕΤΠΑ, το ΕΚΤ και το Ταμείο Συνοχής για τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ. Στο πλαίσιο αυτό η αρχή Πιστοποίησης: (α) καταρτίζει και υποβάλλει στην Επιτροπή τις αιτήσεις πληρωμών και τις δηλώσεις δαπανών ... για όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ και είναι αποδέκτης των εγκρίσεων πληρωμών των διαρθρωτικών Ταμείων και του Ταμείου Συνοχής που αφορούν σε αυτές, (β) πιστοποιεί ότι: (i) η δήλωση δαπανών είναι ακριβής..και ότι στηρίζεται σε επαληθεύσιμα δικαιολογητικά, (ii) οι δηλωθείσες δαπάνες συμμορφώνονται προς τους ισχύοντες κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες και ότι διενεργήθηκαν για πράξεις που ...πληρούν τους ισχύοντες κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες ... ζ) τηρεί μητρώο των ποσών που μπορούν να ανακτηθούν και των ποσών που αποσύρονται μετά από ακύρωση του συνόλου ή μέρους της συνεισφοράς για μια Πράξη και αποστέλλει στην Επιτροπή...δήλωση... Τα ανακτηθέντα ποσά επιστρέφονται στο γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν από το κλείσιμο του επιχειρησιακού προγράμματος, με αφαίρεσή τους από την επόμενη κατάσταση δαπανών... (ιγ) δύναται να διενεργεί επιθεωρήσεις στους φορείς των άρθρων 3 και 4, στους δικαιούχους συγχρηματοδοτούμενων πράξεων και στις πράξεις τους και να συντάσσει εκθέσεις για τη λήψη τυχόν απαιτούμενων ενεργειών. Σε περιπτώσεις σημαντικών καθυστερήσεων στην υλοποίηση έργων με ενδεχόμενο κίνδυνο απωλειών κοινοτικών πόρων, δύναται να αποστέλλει στους δικαιούχους προειδοποιητική επιστολή και στην περίπτωση οριστικής απώλειας δύναται να εισηγείται τη μετακύλιση σε αυτούς των δημοσιονομικών επιπτώσεων. ... Άρθρο 14. Χρηματοδοτήσεις και πληρωμές από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων [Π.Δ.Ε.]. 1. Η κρατική και κοινοτική συμμετοχή για όλες τις πράξεις που εντάσσονται στα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ ... εκτός των μέτρων που χρηματοδοτούνται από τον τακτικό προϋπολογισμό, είναι δημόσιες επενδύσεις κατά την οικεία νομοθεσία και μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τον Κρατικό Προϋπολογισμό μέσω του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. 2. Η Απόφαση ένταξης της Πράξης σε επιχειρησιακό πρόγραμμα...αποτελεί αυτοδίκαιη πρόταση εγγραφής σε συλλογική Απόφαση [ΣΑ] του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων του φορέα Χρηματοδότησης. Στις περιπτώσεις πράξεων κρατικών ενισχύσεων...οι αποφάσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 4...ή οι προσκλήσεις των προκηρυσσόμενων δράσεων αποτελούν αυτοδίκαια πρόταση εγγραφής σε συλλογική Απόφαση
του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων του φορέα Χρηματοδότησης... [όπως οι ως άνω παρ. 1 και 2 αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 10 παρ. 4 του ν. 3840/2010]...». Στο επόμενο Κεφάλαιο Ε΄, υπό τον τίτλο «ΕΛΕΓΧΟΣ» (άρθρα 15-16), προβλέπεται, στο μεν άρθρο 15, ότι «1. Αρχή ελέγχου...για όλα τα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ...ορίζεται η Επιτροπή Δημοσιονομικού Ελέγχου (ΕΔΕΛ), η οποία... υπάγεται στη Γενική Γραμματεία Δημοσιονομικής Πολιτικής του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών... 2. Η ΕΔΕΛ έχει την ευθύνη για τον έλεγχο της ουσιαστικής λειτουργίας του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ...Στο πλαίσιο αυτό η ΕΔΕΛ αναλαμβάνει τις ακόλουθες αρμοδιότητες: (α) Διασφαλίζει τη διενέργεια ελέγχων για την επαλήθευση της αποτελεσματικής λειτουργίας του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου των επιχειρησιακών προγραμμάτων. (β)Διασφαλίζει ότι οι έλεγχοι των πράξεων πραγματοποιούνται σε κατάλληλο δείγμα για την επαλήθευση των δηλωθ[εισών] στην Επιτροπή δαπανών, για το σκοπό αυτό διαμορφώνει μεθοδολογία δειγματοληψίας πράξεων. (γ)...”, στο δε άρθρο 16 ότι «... 6. Οι έλεγχοι της περίπτωσης (β) της παραγράφου 2 του άρθρου 15 πραγματοποιούνται επιτόπου, βάσει εγγράφων και αρχείων που τηρούνται από τον δικαιούχο... [και] επαληθεύουν ότι πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: (α) η Πράξη ικανοποιεί τα κριτήρια επιλογής για το επιχειρησιακό πρόγραμμα, υλοποιήθηκε σύμφωνα με την απόφαση ένταξης και πληροί οποιονδήποτε ισχύοντα όρο ως προς τη λειτουργικότητα και τη χρήση της ή σχετικά με τους επιδιωκόμενους στόχους, (β) οι δηλωθείσες στην Επιτροπή δαπάνες αντιστοιχούν στα λογιστικά έγγραφα και τα δικαιολογητικά που τηρούνται από τον δικαιούχο, (γ) οι δηλωθείσες στην Επιτροπή δαπάνες συνάδουν προς τους κοινοτικούς και τους εθνικούς κανόνες... 10. α) Μετά το πέρας του ελέγχου...[και την οριστικοποίηση των αποτελεσμάτων του], [σ]ε περίπτωση που διαπιστωθεί αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθείσα δαπάνη, αυτή καταλογίζεται στον λαβόντα με ευθύνη του Υπουργού Οικονομικών. ...[όπως η παρ. αυτή αντικαταστάθηκε με το άρθρο 10 παρ. 7 του ν. 3840/2010]”. Στο, περιλαμβανόμενο στο Κεφάλαιο ΣΤ' «ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ» (άρθρα 17-30), άρθρο 21, με τίτλο «Δικαιώματα και υποχρεώσεις δικαιούχων”, ορίζεται ότι “... 10. Οι δικαιούχοι, συμπεριλαμβανομένων αυτών που λαμβάνουν κρατικές ενισχύσεις, υποχρεούνται να τηρούν όλα τα δικαιολογητικά έγγραφα σχετικά με τις δαπάνες...και να αποδέχονται επιτόπιους ελέγχους και επιθεωρήσεις από εθνικά και ευρωπαϊκά ελεγκτικά όργανα.». Περαιτέρω, το, τιτλοφορούμενο «Δημοσιονομικές διορθώσεις και αναζήτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών”, άρθρο 26 (Κεφάλαιο ΣΤ' του Μέρους Ι) του ως άνω ν. 3614/2007 -κατ' εφαρμογή του οποίου εκδόθηκαν οι προσβαλλόμενες …/9.3.2016 και …/14.6.2016 πράξεις του Ο.Α.Ε.Δ.- προβλέπει, στις παραγράφους 2 και 3, τα εξής: «2. Οι δημοσιονομικές διορθώσεις συνίστανται στη μείωση ή ακύρωση μέρους ή του συνόλου της κοινοτικής ή και εθνικής συμμετοχής σε ένα έργο ή Πράξη, στο πλαίσιο της συγχρηματοδότησής του από τα επιχειρησιακά προγράμματα της περιόδου 2007-2013 και είναι ανάλογες της παράβασης που διαπιστώνεται. Στις περιπτώσεις που η οικονομική επίπτωση μιας παράβασης δεν είναι δυνατόν να ποσοτικοποιηθεί επιβάλλεται κατ’ αποκοπή δημοσιονομική διόρθωση. Με την Απόφαση της παραγράφου 1 [βλ. αμέσως κατωτέρω] προσδιορίζονται τα κριτήρια και οι κλίμακες εφαρμογής των κατ’ αποκοπή δημοσιονομικών διορθώσεων. Τα ποσά των δημοσιονομικών διορθώσεων, εκτός των περιπτώσεων της παραγράφου 3, αποτελούν μείωση των πιστώσεων του συνολικού προϋπολογισμού του οικείου φορέα Χρηματοδότησης ή βαρύνουν τους ίδιους πόρους του δικαιούχου. 3. Πέραν της ως άνω δημοσιονομικής διόρθωσης, στις περιπτώσεις που διαπιστωθεί αχρεωστήτως καταβληθείσα δαπάνη η σχετική δαπάνη καταλογίζεται στον λαβόντα για μη νόμιμη αιτία με ευθύνη του διατάκτη της σχετικής δαπάνης...Ως αχρεώστητη καταβολή για την εφαρμογή του παρόντος νόμου θεωρείται κάθε δαπάνη στην οποία δεν αντιστοιχεί ίσης αξίας παραδοθέν προϊόν, έργο ή υπηρεσία σύμφωνα με τους όρους της σχετικής σύμβασης ή απόφασης με την οποία αναλήφθηκε η υποχρέωση της δαπάνης”.
15. Επειδή, βάσει των, μνημονευόμενων στο προοίμιό της, εξουσιοδοτικών διατάξεων του άρθρων 26 παρ. 1 του ν. 3614/2017 και 104 του ν. 2362/1995, περί Δημοσίου Λογιστικού [βλ. κατωτέρω] σε συνδυασμό με τις, επίσης, αναφερόμενες διατάξεις των άρθρων 2, 4 παρ. 2, 7 παρ, 4, 9 παρ. 2 και 19 παρ. 4 του ν. 3614/2007, εκδόθηκε η 14053/ΕΥΣ1749/2008 Απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών με τίτλο «Υπουργική Απόφαση συστήματος διαχείρισης» (Β΄ 540). Σύμφωνα και με τους ομώνυμους Τίτλους των επιμέρους κεφαλαίων της, με την υπουργική αυτή Απόφαση, όπως ισχύει, ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά: με τον τύπο και το περιεχόμενο της Απόφασης ένταξης Πράξης σε επιχειρησιακό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ 2007-2013, καθώς και το περιεχόμενο του συμφώνου αποδοχής (Κεφάλαιο Α΄, άρθρα 1-3), με τα στοιχεία που τηρούνται στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα και τις ευθύνες των υπόχρεων (Κεφάλαιο Β’, άρθρα 4-5), με την τυποποίηση και εξειδίκευση του περιεχομένου της απόφασης ορισμού ενδιάμεσου φορέα διαχείρισης (Κεφάλαιο Γ’, άρθρο 6), με το σύστημα δημοσιονομικών διορθώσεων και τις διαδικασίες ανάκτησης αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών από πόρους του κρατικού προϋπολογισμού για την υλοποίηση προγραμμάτων συγχρηματοδοτούμενων στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007 - 2013 (Κεφάλαιο Δ’, άρθρα 7-18), με τους κανόνες επιλεξιμότητας δαπανών των πράξεων των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2007-2013 (Κεφάλαιο Ε’, άρθρα 19-41) και με τα μέτρα για την επιτάχυνση της εκταμίευσης των πληρωμών (Κεφάλαιο ΣΤ', άρθρα 42-45). Ειδικότερα, το Κεφάλαιο Δ’ της ανωτέρω 14053/ΕΥΣ1749/2008 υπουργικής απόφασης, όπως αυτό, κατά περίπτωση, τροποποιήθηκε και κωδικοποιήθηκε αρχικώς με το άρθρο μόνο της 43804/ΕΥΘΥ 2041/2009 (Β΄ 1957) υπουργικής απόφασης και στη συνέχεια με το άρθρο μόνο της 5058/ΕΥΘΥ 138/2013 (Β΄ 292) υπουργικής απόφασης, ορίζει, στο άρθρο 7, ότι «Για τους σκοπούς της παρούσας νοούνται ως: Παρατυπία: κάθε παράβαση διάταξης του Κοινοτικού δικαίου η οποία προκύπτει από Πράξη ή παράλειψη οικονομικού φορέα και η οποία ζημιώνει ή ενδέχεται να ζημιώσει το γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τον καταλογισμό στον προϋπολογισμό αδικαιολόγητης δαπάνης. Δημοσιονομική Διόρθωση: Η ακύρωση του συνόλου ή μέρους της Κοινοτικής ή και Εθνικής συμμετοχής σε ένα έργο ή Πράξη, στο πλαίσιο της συγχρηματοδότησής του από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα της περιόδου 2007-2013 η οποία είναι ανάλογη της παράτυπης δαπάνης [που] διαπιστώνεται. Αχρεωστήτως καταβληθέν ποσό: Κάθε δαπάνη στην οποία δεν αντιστοιχεί ίσης αξίας παραδοθέν προϊόν, έργο ή υπηρεσία σύμφωνα με τους όρους της σχετικής σύμβασης ή Απόφασης με την οποία αναλήφθηκε η υποχρέωση της δαπάνης. Ανάκτηση: Η επιστροφή των αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών από τον λαβόντα για μη νόμιμη αιτία. Διατάκτης: ο Υπουργός, ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή ο Περιφερειάρχης, ή άλλο εξουσιοδοτημένο αρμόδιο όργανο, το οποίο αναλαμβάνει υποχρεώσεις σε βάρος πιστώσεων του προϋπολογισμού του φορέα του και προσδιορίζει τις απαιτήσεις κατά του Δημοσίου”. Σύμφωνα δε με το άρθρο 8 «Πεδίο εφαρμογής της Απόφασης - Αρμόδια όργανα για τη διενέργεια επαληθεύσεων/επιθεωρήσεων» της ως άνω 14053/ ΕΥΣ1749/2008 υπουργικής Απόφασης «1. Οι διαδικασίες δημοσιονομικής διόρθωσης και η ανάκτηση των αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών από πόρους του κρατικού προϋπολογισμού ή τον προϋπολογισμό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για την υλοποίηση έργων συγχρηματοδοτούμενων στο πλαίσιο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2007 - 2013, εφαρμόζονται: (α) από την Αρχή Πιστοποίησης κατόπιν επιθεωρήσεων που διενεργούνται...στους φορείς των άρθρων 3 και 4 του Ν. 3614/2007, στους δικαιούχους συγχρηματοδοτούμενων πράξεων και στις πράξεις τους...(β) από τις Διαχειριστικές Αρχές, τις Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές, τους Ενδιάμεσους Φορείς Διαχείρισης των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, κατόπιν διοικητικής ή επιτόπιας επαλήθευσης που διενεργούν σε πράξεις των οποίων έχουν αναλάβει τη διαχείριση... 2. Οι διοικητικές ή επιτόπιες επαληθεύσεις που διενεργούν τα ανωτέρω όργανα αφορούν και τη διαπίστωση της τήρησης των δεσμεύσεων, που προβλέπονται στην Απόφαση Χρηματοδότησης/ένταξης Πράξης ή στη σύμβαση που υπογράφει ο δικαιούχος με την αρμόδια αρχή, μετά την ολοκλήρωση της υλοποίησης της Πράξης και σε χρονικό ορίζοντα που προβλέπεται στην απόφαση ή στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο...». Περαιτέρω, στο ίδιο κεφάλαιο Δ΄, προβλέπονται τα εξής: «Άρθρο 10. Δημοσιονομική διόρθωση μετά από επιτόπια επαλήθευση/επιθεώρηση. 1. Μετά την ολοκλήρωση της επιτόπιας επαλήθευσης/επιθεώρησης ...συντάσσεται από τα αρμόδια όργανα του άρθρου 8 της παρούσας...σχετική έκθεση επαλήθευσης/επιθεώρησης...[η οποία] περιλαμβάνει συμπεράσματα και τυχόν συστάσεις που..βασίζονται σε σαφή και τεκμηριωμένη ανάλυση των εντοπισθέντων προβλημάτων και των συνεπειών τους και καταχωρείται στο ΟΠΣ...[μετά] από την έγκρισή της. 2. Στην περίπτωση που, κατά την επαλήθευση/επιθεώρηση, διαπιστώνεται παρατυπία και αφορά δαπάνες για τις οποίες έχει καταβληθεί η αντίστοιχη δημόσια συνεισφορά, αυτή αναφέρεται στην έκθεση με κατάλληλη τεκμηρίωση...και προτείνεται δημοσιονομική διόρθωση και κατά περίπτωση η ανάκτηση των ποσών που έχουν καταβληθεί αχρεωστήτως ή παρανόμως σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα... Άρθρο 11. Διαδικασία αντιρρήσεων και οριστικοποίηση πορίσματος επαλήθευσης/ επιθεώρησης. 1. Ο ελεγχθείς φορέας μπορεί...να υποβάλει στην αρμόδια αρχή εγγράφως τις αντιρρήσεις του...2. Οι αντιρρήσεις εξετάζονται από την αρμόδια αρχή που διενήργησε την επαλήθευση ή την επιθεώρηση...η οποία και εκδίδει σχετική Απόφαση... 3. Μετά την εξέταση των αντιρρήσεων ή την παρέλευση άπρακτης της προθεσμίας υποβολής τους, το πόρισμα της έκθεσης επαλήθευσης/ επιθεώρησης οριστικοποιείται είτε με την έκδοση απόφασης με την οποία οριστικοποιείται η δημοσιονομική διόρθωση κατά το μέρος που κριθούν αβάσιμες οι αντιρρήσεις είτε καταχωρούνται οι σχετικές δαπάνες στην περίπτωση της διοικητικής επαλήθευσης σε επόμενη δήλωση δαπανών. 4. Σε περίπτωση που το οριστικοποιημένο πόρισμα επαλήθευσης/επιθεώρησης και η απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης περιλαμβάνουν πρόταση ανάκτησης αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών, η απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης αποτελεί και εισήγηση έκδοσης απόφασης ανάκτησης προς το διατάκτη της δαπάνης...Άρθρο 12. Όργανα έκδοσης απόφασης δημοσιονομικής διόρθωσης [κατά τις σχετικές διακρίσεις, είναι] (α) Ο αρμόδιος Γενικός ή Ειδικός Γραμματέας που εποπτεύει την Ειδική Υπηρεσία ή τον Ενδιάμεσο Φορέα που ασκεί καθήκοντα διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος του ΕΣΠΑ 2007 - 2013 ευθύνης Υπουργείου...Στην περίπτωση που ο Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου αρμόδιο όργανο για την έκδοση απόφασης δημοσιονομικής διόρθωσης είναι ο Γενικός ή Ειδικός Γραμματέας που εποπτεύει την οικεία Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης, η οποία έχει εκχωρήσει τις αρμοδιότητες διαχείρισης. Είναι δυνατό στην απόφαση εκχώρησης των αρμοδιοτήτων διαχείρισης σε Ενδιάμεσο Φορέα Διαχείρισης που είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου να ορίζεται ως αρμόδιο όργανο για την έκδοση της απόφασης δημοσιονομικής διόρθωσης όργανο του νομικού αυτού προσώπου. (β) Ο οικείος Περιφερειάρχης που εποπτεύει την Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή που ασκεί καθήκοντα διαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος της Περιφέρειας... (γ) Ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων - ΕΣΠΑ...». Ακολούθως, η αυτή υπουργική απόφαση συστήματος διαχείρισης προβλέπει, στο Κεφάλαιο Δ΄, τα ακόλουθα: «Άρθρο 13. Απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης και το περιεχόμενό της. 1. Στην απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης αναφέρονται τα στοιχεία ταυτότητας του έργου του δικαιούχου και της παρατυπίας. (α) Ο φορέας ή οι φορείς (φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή δημόσιες υπηρεσίες) στους οποίους επιβάλλονται δημοσιονομικές διορθώσεις, (β) Το ύψος των δημόσιων δαπανών που αυτή αφορά, (γ) Η αναλυτική αιτιολογία της δημοσιονομικής διόρθωσης...(δ) Η αιτιολογημένη πρόταση για τη συνέχιση ή τη διακοπή της Χρηματοδότησης, καθώς και το ύψος αυτής, 2. Στην περίπτωση που προβλέπεται ανάκτηση, στην απόφαση παρατίθεται πέραν των ανωτέρω, εισήγηση προς τον διατάκτη για την έκδοση απόφασης ανάκτησης αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών... 3. Στην περίπτωση που τα όργανα του άρθρου 12 είναι και διατάκτες της δαπάνης η απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης ταυτίζεται με την απόφαση ανάκτησης αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών. Άρθρο 14. Καθορισμός του ύψους της δημοσιονομικής διόρθωσης. 1. Αναλογικές δημοσιονομικές διορθώσεις. Το ποσό της δημοσιονομικής διόρθωσης...υπολογίζεται, με βάση τις μεμονωμένες παράτυπες δαπάνες που ο δικαιούχος δήλωσε στην αρμόδια αρχή διαχείρισης και ισούται προς το ποσό της προκληθείσας ζημίας ή με βάση την αρχή της αναλογικότητας στις περιπτώσεις μη τήρησης των μακροχρόνιων υποχρεώσεων από τους δικαιούχους. 2. Κατ’ αποκοπή διορθώσεις. ... 3. Κατά παρεκβολή διορθώσεις. ... 4. Στις περιπτώσεις πράξεων ενισχύσεων οι δημοσιονομικές διορθώσεις και οι ανακτήσεις εφαρμόζονται στη δημόσια συνεισφορά που αντιστοιχεί στις δαπάνες που περιλαμβάνονται στη δήλωση δαπανών και η οποία έχει καταβληθεί στους δικαιούχους από το φορέα που χορηγεί την ενίσχυση. 5. Εφ’ όσον οι εντοπισθείσες παρατυπίες επηρεάζουν και μελλοντικές πληρωμές οι οποίες δεν έχουν δηλωθεί ή/και πραγματοποιηθεί και εμπίπτουν στην παράγραφο 1 διακόπτεται η περαιτέρω συγχρηματοδότηση, του επηρεαζόμενου μέρους, με σχετική αναφορά στην απόφαση του άρθρου 13 ...». Εξάλλου, κατά τα οριζόμενα στο τιτλοφορούμενο «Ανάκτηση αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων ποσών» άρθρο 15, «1. Η...Απόφαση ανάκτησης αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντος ποσού εκδίδεται από το διατάκτη μετά από την εισήγηση του άρθρου 13 παρ. 2...και κοινοποιείται στην Αρχή Πιστοποίησης, στην Αρχή Ελέγχου και στο Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης. 2. Στις περιπτώσεις πράξεων ενισχύσεων το προς ανάκτηση αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέν ποσό, επιστρέφεται εντόκως από την ημερομηνία καταβολής του μέχρι την ημερομηνία επιστροφής του ποσού στη ΔΟΥ... Στις λοιπές περιπτώσεις, πλην κρατικών ενισχύσεων, το προς ανάκτηση αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέν ποσό, επιβαρύνεται με τόκους υπερημερίας μετά την εκπνοή της προθεσμίας, που προβλέπεται στην παράγραφο 5...3. Η απόφαση ανάκτησης αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντος ποσού που εκδίδει ο διατάκτης αποτελεί νόμιμο τίτλο βεβαίωσης του χρέους και είναι αμέσως εκτελεστή. 4....υπόκειται στα ένδικα μέσα που προβλέπονται από τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. 5... 8. Η αρμόδια Δ.Ο.Υ., μετά την είσπραξη των ποσών που ανακτώνται, ενημερώνει εγγράφως σχετικά την υπηρεσία που συνέταξε το χρηματικό κατάλογο, καθώς και την Αρχή Πιστοποίησης. 9. Τα αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντα ποσά βεβαιώνονται και εισπράττονται ως έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού και εισάγονται στην κατηγορία των ειδικών εσόδων με Κ.Α.Ε. ..., κατά περίπτωση ανάλογα με την προέλευση της κοινοτικής συμμετοχής που αναζητείται...». Στο άρθρο 16 καθορίζεται η «Διαδικασία Δημοσιονομικών Διορθώσεων μετά από ελέγχους ελεγκτικών οργάνων της Ε.Ε. ή της Αρχής Ελέγχου ή άλλων εθνικών ελεγκτικών αρχών”. Όσον αφορά στις «Επιπτώσεις Δημοσιονομικών Διορθώσεων» προβλέπεται, στο εντασσόμενο, επίσης, στο Κεφάλαιο Δ΄ άρθρο 17, ότι «1. Τα ποσά των δημοσιονομικών διορθώσεων κατά φορέα Χρηματοδότησης...σε ετήσια βάση, εξαιρουμένων των ποσών για τα οποία εκδίδεται Απόφαση ανάκτησης ή των ποσών που βαρύνουν τους ίδιους πόρους των δικαιούχων στις περιπτώσεις ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ, μειώνουν το συνολικό όριο πληρωμών από εθνικούς πόρους, του φορέα Χρηματοδότησης, του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων του επόμενου έτους… 2. Τα ποσά των δημοσιονομικών διορθώσεων, που αφορούν σε έργα κρατικών ενισχύσεων αναζητούνται από τους αρμόδιους διατάκτες ως αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντα από τους δικαιούχους της ενίσχυσης.».
16. Επειδή, δυνάμει της, αναφερόμενης στο προοίμιό της, εξουσιοδοτικής διάταξης του άρθρου 10 παρ. 5 του ν. 3614/2007, εκδόθηκε η 0.18805/Οικ.3.3071/2010 κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και του Υφυπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας µε τίτλο «Διαρθρωτική προσαρμογή εργαζοµένων και επιχειρήσεων εντός της οικονομικής κρίσης» (Β΄ 1657), για «τη ρύθμιση ειδικότερων θεμάτων σχετικά με την υλοποίηση [του εν λόγω] προγράμματος». Κατά το άρθρο 2 της ως άνω κοινής υπουργικής Απόφασης (κ.υ.α.), όπως αυτό τροποποιήθηκε με την παρ. 1 του άρθρου μόνου της 1.8233/ οικ.3.1452/2011 (Β΄ 1423/16.6.2011) κοινής Απόφασης των Υφυπουργών Οικονομικών και Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και της Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, «Το πρόγραμμα υλοποιείται στο πλαίσιο του ν. 3614/2007... 1. Οι δαπάνες για την εφαρμογή του προγράμματος προβλέπεται να συγχρηματοδοτηθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Κ.Τ.) και από εθνικούς πόρους (ΣΑΕ του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης), στο πλαίσιο του θεματικού Άξονα 2, Άξονες Προτεραιότητας 4, 5 και 6: "Ενίσχυση της Προσαρμοστικότητας του Ανθρώπινου Δυναμικού και των Επιχειρήσεων" του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Ανάπτυξη του Ανθρώπινου Δυναμικού" 2007 - 2013. Η αναλογούσα Εθνική Συμμετοχή, καθώς και η αντίστοιχη κοινοτική συνδρομή της Πράξης, θα καλυφθεί από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΣΑΕ 134/8) και θα βαρύνει τον ΚΑΕ 2659. Οι σχετικές εισροές των πόρων του Ε.Κ.Τ. θα αποτελέσουν έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και θα εκταμιεύονται σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. 2... 4. Οι ενισχύσεις που προβλέπονται στην παρούσα Κοινή Υπουργική απόφαση χορηγούνται βάσει του εγκεκριμένου καθεστώτος Ν. 304/2009 στο πλαίσιο της Ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής "Προσωρινό Κοινοτικό Πλαίσιο για τη λήψη μέτρων Κρατικής Ενίσχυσης με σκοπό να στηριχθεί η πρόσβαση στη χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια της τρέχουσας χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης" (2009/C83/01), όπως τροποποιήθηκε με τη με αριθμό (2011/C6/05) Ανακοίνωση της Επιτροπής. ...». Περαιτέρω, στο, επιγραφόμενο «Ρόλος του ΟΑΕΔ - Δικαιούχοι των πράξεων”, άρθρο 3 της αυτής κ.υ.α. ορίζεται ότι “....Σύμφωνα με την με αριθμ. 0.9723/οικ. 6.1415/14.5.2010 ΥΑ [βλ. την επόμενη σκέψη], ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού..., στο πλαίσιο του ΕΠ "Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού”, ασκεί καθήκοντα Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης (ΕΦΔ) στον θεματικό Άξονα Προτεραιότητας 2: "Ενίσχυση της Προσαρμοστικότητας του Ανθρώπινου Δυναμικού και των Επιχειρήσεων”. Δικαιούχοι είναι οι επιχειρήσεις, που απασχολούν 50 εργαζόμενους και άνω και σχεδιάζουν να προχωρήσουν στην εφαρμογή αλλαγών και μέτρων αναδιάρθρωσης και προσαρμογής, τα οποία θα επιφέρουν σοβαρές ανακατατάξεις και επιπτώσεις στο επιχειρησιακό και εργασιακό τους περιβάλλον...». «Ωφελούμενοι» δε, κατά το άρθρο 4 παρ. Γ, «είναι οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις, είτε είναι πλήρους απασχόλησης είτε έχουν περιέλθει σε "εκ περιτροπής" εργασία, είτε είναι σε μερική απασχόληση μέχρι την υποβολή της αίτησης προς χρηματοδότηση». Σχετικά με τις «επιλέξιμες δαπάνες”, στο άρθρο 6 της αυτής κ.υ.α. ορίζονται τα εξής: «6.1 Κατηγορίες Επιλέξιμων Δαπανών. Κατά τη διαμόρφωση του συνολικού προτεινόμενου προϋπολογισμού από την επιχείρηση, είναι υποχρεωτική η σύνδεση των προβλεπόμενων δαπανών με τις παρακάτω κατηγορίες επιλέξιμων δαπανών. 1. Υπηρεσίες Συμβούλων 2. Κατάρτιση. Ως επιλέξιμες θεωρούνται οι παρακάτω δαπάνες ανά κατηγορία: 1. Υπηρεσίες Συμβούλων. Στην κατηγορία αυτή, οι δαπάνες αφορούν: Τεχνική βοήθεια (σύνταξη σχεδίου προσαρμογής, σύνταξη φακέλου υποβολής, επίβλεψη υλοποίησης του σχεδίου και σύνταξη των περιοδικών εκθέσεων καθώς και της τελικής έκθεσης - αναφοράς). Δαπάνες παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών στην επιχείρηση για θέματα επιχειρηματικής λειτουργίας, ή προσωπικού ή σε οργανωτικά συστήματα- διαδικασίες...2. Κατάρτιση. Επιλέξιμες δαπάνες για την κατάρτιση είναι οι οριζόμενες στο Ενιαίο Σύστημα Διαχείρισης, Αξιολόγησης Παρακολούθησης και Ελέγχου των Ενεργειών Επαγγελματικής Κατάρτισης. [ΕΣΔΕΚ, βλ. κ.υ.α. 55582/1933/2008, Β΄ 1491, η οποία τροποποιήθηκε και κωδικοποιήθηκε με την κ.υ.α. 1.5188/οικ.3.968/2011, Β΄ 915/20.5.2011] Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τις δαπάνες: Δαπάνες πιστοποιημένων φορέων Κατάρτισης (ΚΕΚ). Δαπάνες καταρτιζομένων (Αμοιβές καταρτιζομένων). Δαπάνες επιχείρησης (δαπάνες υλοποίησης της πρακτικής άσκησης στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης, πρώτες ύλες π.χ. γραφική ύλη)... 6.4 Στοιχεία υπολογισμού συνολικού κόστους προγράμματος κατάρτισης. Το Μέσο Ωριαίο Κόστος (Μ.Ω.Κ.) υλοποίησης του προγράμματος κατάρτισης ανά καταρτιζόμενο ανέρχεται μέχρι το ποσό των δεκατριών (13,00) ευρώ, εκ των οποίων πέντε (5) ευρώ, ανά ώρα κατάρτισης είναι το εκπαιδευτικό επίδομα για κάθε καταρτιζόμενο, και το υπόλοιπο ποσό αφορά: στην αμοιβή του ΚΕΚ για τις δαπάνες υλοποίησης της κατάρτισης, και στις δαπάνες της Επιχείρησης για πρόσθετη παροχή σε πρώτες ύλες, αποσβέσεις εξοπλισμού και λοιπές δαπάνες για την υλοποίηση της πρακτικής άσκησης...». Εξάλλου, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 9 της ως άνω κ.υ.α., «Ο ΟΑΕΔ προβαίνει στην καταβολή των πληρωμών, μετά από πιστοποίηση των παρεχομένων υπηρεσιών και κατόπιν υποβολής από την επιχείρηση όλων των προβλεπόμενων δηλώσεων, στοιχείων ή δικαιολογητικών καθώς και των σχετικών εγγράφων οικονομικών αιτημάτων, όπως αυτά θα προσδιορισθούν από τη Σύμβαση Συνεργασίας. Οι πληρωμές από τον ΟΑΕΔ προς τις επιχειρήσεις θα γίνονται για το σύνολο του έργου που περιλαμβάνονται στο Συμφωνητικό Συνεργασίας και πραγματοποιούνται σε τρεις δόσεις [σύμφωνα με τα ειδικώς οριζόμενα στις παρ. Α1-Β2]”. Όσον αφορά στη «Διαδικασία παρακολούθησης και ελέγχου του προγράμματος”, το υπό τον ομώνυμο τίτλο άρθρο 10 ορίζει ότι «Ο ΟΑΕΔ ασκεί τους προβλεπόμενους από το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου των Ε.Π του ΕΣΠΑ, ελέγχους στους δικαιούχους της Πράξης του προγράμματος οποιαδήποτε χρονική στιγμή, προκειμένου να διαπιστωθεί η τήρηση των όρων του προγράμματος. Η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του ΕΠ "Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού" διατηρεί το δικαίωμα να πραγματοποιεί ελέγχους στον ΟΑΕΔ, ως προς την τήρηση των καθηκόντων του, ως Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης. Έλεγχοι σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στους σχετικούς κανονισμούς και το Ν. 3614/2007...διενεργούνται από την Αρχή Πιστοποίησης, την Αρχή Ελέγχου (ΕΔΕΛ), καθώς και τα αρμόδια όργανα της Ε.Ε. ... Οι επιτόπιες επαληθεύσεις, καθώς και οι έλεγχοι, συνίστανται στην επαλήθευση της παράδοσης των συγχρηματοδοτούμενων υπηρεσιών και της πραγματοποίησης των δαπανών, που δηλώνουν οι δικαιούχοι, σύμφωνα με: τους όρους της απόφασης ένταξης των πράξεων, του συμφώνου αποδοχής όρων της απόφασης ένταξης και της υπογραφείσας σύμβασης, καθώς και τη συμμόρφωση των εμπλεκόμενων φορέων με τους κοινοτικούς κανόνες καθ` όλη την περίοδο υλοποίησης του προγράμματος, οι οποίοι βασίζονται στο εγκεκριμένο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ και την υπουργική απόφαση του Συστήματος...». Επίσης, η ίδια κ.υ.α. 0.18805/Οικ.3.3071/2010 προβλέπει, στο άρθρο 11 «Τήρηση δεσμεύσεων - Παρέκκλιση από τους όρους υλοποίησης”, τα ακόλουθα: «Η τήρηση από τους φορείς των δεσμεύσεων που έχουν αναλάβει, καθώς και των στοιχείων και διαδικασιών που απορρέουν από το ισχύον νομικό πλαίσιο, είναι υποχρεωτική. Η μη τήρηση ή η ελλιπής τήρηση αυτών μπορεί να επιφέρει την περικοπή δαπανών ή ακόμα και την ακύρωση των δράσεων και την επιστροφή τυχόν εισπραχθέντων χρηματικών ποσών ως παρανόμως ή αχρεωστήτως καταβληθέντων. Πορίσματα ελέγχου που επισημαίνουν παρεκκλίσεις από τους όρους υλοποίησης και προτείνουν δημοσιονομική διόρθωση τίθενται υπόψη του προϊσταμένου της Διεύθυνσης Επαγγελματικής Κατάρτισης Ενηλίκων, ο οποίος έχει την αρμοδιότητα έκδοσης της απόφασης Δημοσιονομικής Διόρθωσης. Για τη διαδικασία αντιρρήσεων, την οριστικοποίηση των πορισμάτων ελέγχου και τη δημοσιονομική διόρθωση εφαρμόζονται τα οριζόμενα στα άρθρα 9 έως 14 της με αριθμό 14053/ΕΥΣ1749/2008 Υπουργικής απόφασης Συστήματος Διαχείρισης... [όπως τα τελευταία δύο εδάφια προστέθηκαν με το άρθρο μόνο παρ. 5 της κ.υ.α. 2.8951/οικ.3.858/2012, Β΄ 1226/11.4.2012]. Η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών της δημόσιας επιχορήγησης από την επιχείρηση σε όλες τις περιπτώσεις γίνεται εντόκως από την ημερομηνία καταβολής τους... Ακύρωση του προγράμματος επιβάλλεται στην περίπτωση που διαπιστώνεται ουσιώδης παράβαση των διατάξεων της παρούσας ή χρησιμοποίηση των πόρων του προγράμματος για δραστηριότητες κατάρτισης ξένες προς το περιεχόμενο του προγράμματος, ή δήλωση ανακριβών στοιχείων κατά την τρέχουσα ή τις προηγούμενες χρήσεις, ή καταστρατήγηση με οποιονδήποτε τρόπο των όρων ή των προϋποθέσεων του προγράμματος ή του Συμφωνητικού Συνεργασίας».
17. Επειδή, εξάλλου, κατ’ επίκληση και της, μνημονευόμενης στο προοίμιό της, εξουσιοδοτικής διάταξης του άρθρου 4 παρ. 1 του ν. 3614/2007, εκδόθηκε η 0.9723/οικ.6.1415/2010 απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης µε αντικείμενο την «Εκχώρηση αρμοδιοτήτων διαχείρισης για πράξεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος "ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ" στον "ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ”» (Β΄ 714). Στην υπουργική αυτή απόφαση προβλέπεται ότι ο Ο.Α.Ε.Δ. «ορίζεται...ως Ενδιάµεσος Φορέας Διαχείρισης του... [προαναφερόμενου] Επιχειρησιακού Προγράµµατος» (άρθρο 1) και ότι «Φορέας Χρηματοδότησης είναι το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης» (άρθρο 2 παρ. 5). Ο Ο.Α.Ε.Δ. ασκεί τις εκχωρούμενες σε αυτόν αρμοδιότητες διαχείρισης «σύμφωνα με το Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου του εδαφίου (γ) της παρ. 1 του άρθρου 2 του Ν. 3614/2007 και την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης» (άρθρο 4 εδάφιο πρώτο). Ειδικότερα, κατά το άρθρο 3 της ανωτέρω υπουργικής απόφασης, μεταξύ των αρμοδιοτήτων τις οποίες αναλαμβάνει ο Ο.Α.Ε.Δ., στο πλαίσιο του ως άνω Ε.Π., περιλαμβάνονται και οι ακόλουθες:”...χν. Μεριμνά για τη συμμόρφωση των συγχρηματοδοτούμενων επιχορηγήσεων (πράξεων) με τους ισχύοντες κοινοτικούς και εθνικούς κανόνες καθ’ όλη την περίοδο της υλοποίησης τους. xvi. Διενεργεί επαληθεύσεις κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 8 του Ν. 3614/2007... χχ. [όπως η παρ. αυτή τροποποιήθηκε με το άρθρο μόνο της 1.9927/οικ.6.2227/2011 απόφασης του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Β΄ 1725/2.8.2011] Προβαίνει στην έκδοση απόφασης δημοσιονομικής διόρθωσης που συνίσταται στην ακύρωση του συνόλου ή μέρους της δημόσιας συνεισφοράς ενός έργου ή Πράξης στο πλαίσιο της συγxρηματοδότησης του από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, η οποία επιβάλλεται βάσει πορίσματος Πιστοποίησης... Η αρμοδιότητα για την έκδοση αποφάσεων δημοσιονομικής διόρθωσης εκχωρείται στον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Επαγγελματικής Κατάρτισης Ενηλίκων (A3) του ΟΑΕΔ. Στην περίπτωση που απαιτείται ακύρωση του συνόλου της δημόσιας συνεισφοράς από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, βάσει πορίσματος Πιστοποίησης, ενημερώνεται η Διαχειριστική Αρχή [και συγκεκριμένα η Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης του Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού”, κατά τα άρθρα 3 παρ. 1 και 5 παρ. 1 περ. ε’ του ν. 3614/2007], πριν την οποιαδήποτε ενέργεια ακύρωσης. xxi. Διαβιβάζει την απόφαση δημοσιονομικής διόρθωσης στον αρμόδιο διατάκτη, για την έκδοση απόφασης ανάκτησης αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών, τα οποία διαπιστώνονται βάσει των επαληθεύσεων που διενεργεί. ... χχiν. Παρακολουθεί τους δικαιούχους σχετικά με την τήρηση των υποχρεώσεων που έχουν αναλάβει, την πορεία των επιχορηγήσεων που εκτελούν...». Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 5 παρ. 1 της ίδιας υπουργικής απόφασης, «Η διαχειριστική αρχή του Επιχειρησιακού Προγράμματος συντονίζει και εποπτεύει την άσκηση των αρμοδιοτήτων του Οργανισμού [Ο.Α.Ε.Δ.] και έχει την τελική ευθύνη έναντι της Επιτροπής για τη διαχείριση του συνόλου του προγράμματος σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Συστήματος Διαχείρισης και Ελέγχου και την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης”. Εξάλλου, η, ομότιτλη με την ανωτέρω 0.9723/οικ.6.1415/2010 υπουργική απόφαση, νεώτερη 2.20090/ οικ.6.4736/2012 απόφαση του Υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας (Β΄ 2455/6.9.2012) περιλαμβάνει ομοίου περιεχομένου ρυθμίσεις σε άρθρα ταυτάριθμα προς τα προαναφερόμενα της, καταργηθείσης με αυτήν (βλ. άρθρο 6), εν λόγω 0.9723/οικ.6.1415/ 2010 απόφασης.
18. Επειδή, και ο δημοσιονομικός ν. 2362/1995 «Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους...» (Α΄ 247) -ο οποίος ίσχυε κατά την προγραμματική περίοδο 2007 - 2013, στο πλαίσιο της οποίας υλοποιήθηκε το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα στο οποίο εντάχθηκε η επίδικη Πράξη- διέλαβε, στο δέκατο πέμπτο Κεφάλαιο που περιλαμβάνεται στο τρίτο Μέρος «ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΈΝΩΣΗ”, ρυθμίσεις για τη διαχείριση και τον έλεγχο πόρων προερχόμενων από την Ευρωπαϊκή Ένωση (άρθρα 96 - 105). Ειδικότερα, προβλέπονται τα εξής: «Άρθρο 97. Απολήψεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.). Οι απολήψεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση για προγράμματα, ενέργειες, δραστηριότητες ή πρωτοβουλίες που αφορούν δημόσιους φορείς συνιστούν έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού, εφόσον οι σχετικές δαπάνες βαρύνουν τον Κρατικό Προϋπολογισμό, εμφανίζονται σ' αυτόν κατά τα οριζόμενα από τον Υπουργό Οικονομικών και εμπίπτουν στις γενικές διατάξεις περί εκτέλεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού. Άρθρο 98. Αποδόσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι Αποδόσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση συνιστούν δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού και εμφανίζονται σ' αυτόν κατά τα οριζόμενα από τον Υπουργό Οικονομικών. ... Άρθρο 101. Έλεγχος δαπανών. Στις δαπάνες των προγραμμάτων δραστηριοτήτων ή πρωτοβουλιών που χρηματοδοτούνται μερικά ή ολικά από κοινοτικούς πόρους διενεργείται διαχειριστικός και ουσιαστικός έλεγχος από δημοσιονομικούς υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. Άρθρο 102. Αναζήτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων. Χρηματοδοτήσεις, ενισχύσεις ή επιδοτήσεις σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα και φορείς που καταβάλλονται στα πλαίσια κοινοτικών πολιτικών από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναζητούνται από το Δημόσιο, εφόσον διαπιστωθεί από τα κατά περίπτωση αρμόδια όργανα ότι έχουν καταβληθεί αχρεωστήτως ή παρανόμως. ... Τα ποσά που αναζητούνται για την αιτία αυτή βεβαιώνονται ως έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού και εισπράττονται, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων ...». Περαιτέρω, στο, υπό τον τίτλο «Υπόλογοι διαχειριστές”, άρθρο 105 του ως άνω ν. 2362/1995 ορίζεται ότι «Οι διαχειριστές κοινοτικών πόρων θεωρούνται δημόσιοι υπόλογοι και υπόκεινται στις σχετικές διατάξεις περί δημόσιων υπολόγων του παρόντος νόμου”. Στις διατάξεις περί δημοσίων υπολόγων (άρθρα 54-59) του εν λόγω ν. 2362/1995, οι οποίες εντάσσονται στο όγδοο Κεφάλαιο (πρώτο Μέρος) αυτού, προβλέπονται, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: «Άρθρο 54. Διακρίσεις και εποπτεία δημοσίων υπολόγων 1. Δημόσιος υπόλογος είναι όποιος διαχειρίζεται, έστω και χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση, χρήματα, αξίες ή υλικό που ανήκουν στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ., καθώς και οποιοσδήποτε άλλος θεωρείται από το νόμο δημόσιος υπόλογος. 2. Οι δημόσιοι υπόλογοι διακρίνονται σε: α) Υπολόγους ενταλμάτων προπληρωμής και προσωρινών. β) Διαχειριστές πάγιων προκαταβολών. γ) Φοροτεχνικούς και τελωνειακούς υπολόγους. δ) Ειδικούς ταμίες. ε) Υπολόγους Ν.Π.Δ.Δ. και Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. στ) [όπως η περίπτωση αυτή προστέθηκε με το άρθρο 35 του ν. 3871/2010, Α΄ 141] Διαχειριστές έργων του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων [οι οποίοι «ευθύνονται κατά τις διατάξεις περί υπολόγων χρηματικών ενταλμάτων προπληρωμής και περί δημοσίων υπολόγων”, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 7 του άρθρου 7 του ανωτέρω ν. 2362/1995, προστεθείσα με το άρθρο 10 του ν. 3871/2010]. 3. Οι δημόσιοι υπόλογοι υπάγονται στον έλεγχο και εποπτεία: α) Του Υπουργού Οικονομικών, εξαιρουμένων των υπολόγων των διαχειρίσεων χρηματικού και υλικού των Ενόπλων Δυνάμεων και του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης, για τους οποίους εφαρμόζονται οι ιδιαίτεροι κανονισμοί που διέπουν τις διαχειρίσεις αυτές. β) Του οικείου Διατάκτη. γ) Του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που ασκείται σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν γι' αυτό. ... Άρθρο 56. Ελλείμματα και ευθύνες δημοσίων υπολόγων - Καταλογισμοί 1. Έλλειμμα δημοσίου υπολόγου είναι οποιαδήποτε έλλειψη χρημάτων, αξιών και υλικού που διαπιστώνεται με τη νόμιμη διαδικασία στη διαχείρισή του, καθώς και οποιαδήποτε άλλη κατάσταση διαχειρίσεως που θεωρείται έλλειμμα από το νόμο. Ως έλλειμμα θεωρείται και κάθε πληρωμή που: α) Δεν ανάγεται στην αρμοδιότητα του υπολόγου. β) Έγινε χωρίς τα προβλεπόμενα από τις ισχύουσες διατάξεις δικαιολογητικά. γ) Αφορά δαπάνες για τις οποίες δεν έχουν τηρηθεί οι νόμιμες διαδικασίες εκ μέρους του υπολόγου. δ) Έχει γίνει αχρεωστήτως από υπαιτιότητα του υπολόγου. ε) Είναι άσχετη με το σκοπό της διαχειρίσεως. 2.Οποιοδήποτε έλλειμμα αναπληρώνεται από τον υπόλογο...διαφορετικά αυτός απομακρύνεται από τη διαχείριση αμέσως και καταλογίζεται με το ποσό του ελλείμματος που βεβαιώνεται, χωρίς αναβολή, ως δημόσιο έσοδο, λαμβάνεται δε και κάθε άλλο απαραίτητο μέτρο για την εξασφάλιση της απαιτήσεως του Δημοσίου... 3. Το έλλειμμα που παρουσιάζουν οι δημόσιοι υπόλογοι, επιφυλασσομένων των διατάξεων της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου, καταλογίζεται με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση από τους διαπιστώσαντες αυτό οικείους διατάκτες και επιθεωρητές. Σε κάθε περίπτωση καταλογίζεται επίσης από το Ελεγκτικό Συνέδριο το αργότερο εντός δέκα (10) ετών από της υποβολής σε αυτό των δικαιολογητικών απόδοσης λογαριασμού της διαχείρισής τους. 4. Στις περιπτώσεις πληρωμής μη νόμιμων δαπανών καταλογίζεται: α) στα υπηρεσιακά όργανα που εκ δόλου ή βαρείας αμέλειας έχουν εκδώσει παράνομες διοικητικές πράξεις ή έχουν συμπράξει στη μη τήρηση των νόμιμων διαδικασιών πραγματοποιήσεως της δαπάνης και β) στους λαβόντες, εφόσον υπέχουν ευθύνη για τη μη τήρηση των ανωτέρω διαδικασιών. Στους λαβόντες καταλογίζεται και σε κάθε περίπτωση αχρεώστητης πληρωμής... 6. Επί μη νόμιμων πληρωμών, καταλογίζεται εις ολόκληρον και στους λαβόντες, τα ποσά δε που καταβάλλονται στο Δημόσιο από τον καταλογισθέντα υπόλογο βεβαιώνονται υπέρ αυτού, με αίτησή του, σε βάρος του λαβόντος και εισπράττονται κατά τις διατάξεις περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων... 12. Οι καταλογιζόμενοι κατά τις διατάξεις του άρθρου αυτού μπορούν να προσβάλουν την καταλογιστική Πράξη ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν γι' αυτό... Άρθρο 59. Λογοδοσία δημοσίων υπολόγων στο Ελεγκτικό Συνέδριο 1. Εντός δύο (2) μηνών από τη λήξη του οικονομικού έτους ή από τη με οποιονδήποτε τρόπο λήξη της διαχειρίσεώς τους, οι δημόσιοι υπόλογοι αποδίδουν λογαριασμό στο Ελεγκτικό Συνέδριο, επιφυλασσομένης της ισχύος ειδικών διατάξεων. 2. Το Ελεγκτικό Συνέδριο ελέγχει τους λογαριασμούς των...υπολόγων και αποφαίνεται για την ορθότητα ή μη αυτών. Οι σχετικές με τον ανωτέρω έλεγχο πράξεις ή αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου υπόκεινται στα προβλεπόμενα από τον οργανισμό αυτού ένδικα μέσα”.
19. Επειδή, εξάλλου, και ο, ισχύων κατά την έκδοση των προσβαλλόμενων πράξεων, νεώτερος δημοσιονομικός ν. 4270/2014 (Α΄ 143) «Αρχές δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας (ενσωμάτωση της Οδηγίας 2011/85/ΕΕ) -δημόσιο λογιστικό...» θεσπίζει ταυτόσημου περιεχομένου διατάξεις προς τις, καταργηθείσες με αυτόν (βλ. άρθρα 177 παρ. 1 περ. α΄ και 183), προαναφερόμενες διατάξεις του ν. 2362/1995. Ειδικότερα, ο ν. 4270/2014 περιλαμβάνει, στο τιτλοφορούμενο «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ» υποκεφάλαιο 9 (άρθρα 116-124) του Κεφαλαίου Β΄ του Μέρους Δ΄ «ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ”, τα άρθρα 116, 117, 120 και 121 («Απολήψεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση”, «Αποδόσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση”, «Έλεγχος δαπανών» και Αναζήτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων»), ομοίου περιεχομένου προς εκείνο των παρατιθέμενων στην προηγούμενη σκέψη άρθρων 97, 98, 101 και 102 του ν. 2362/1995, αντιστοίχως. Ομοίως δε, προς το μνησθέν άρθρο 105 του ν. 2362/199, το άρθρο 124 («Υπόλογοι Διαχειριστές») του ν. 4270/2014 ορίζει ότι «Οι διαχειριστές πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεωρούνται δημόσιοι υπόλογοι και υπόκεινται στις σχετικές διατάξεις περί δημόσιων υπολόγων του παρόντος νόμου». Επίσης, στο Κεφάλαιο Δ΄ «ΔΗΜΟΣΙΟΙ ΥΠΟΛΟΓΟΙ» (άρθρα 150-155) του ως άνω Μέρους Δ΄ του νεώτερου δημοσιονομικού νόμου περιλαμβάνονται τα άρθρα 150, 152 και 155 («Διακρίσεις και εποπτεία δημοσίων υπολόγων”, «Ελλείμματα και ευθύνες δημοσίων υπολόγων - Καταλογισμοί» και Λογοδοσία δημοσίων υπολόγων στο Ελεγκτικό Συνέδριο»), με περιεχόμενο όμοιο προς εκείνο των προπαρατιθέμενων άρθρων 54, 56 και 59 του ν. 2362/1995, αντιστοίχως.
20. Επειδή, στις συνοδεύουσες τους νόμους 2362/1995 και 4270/2014 αιτιολογικές εκθέσεις επισημαίνεται η αναγκαιότητά του, κατά τα άνω, καθιδρυόμενου με αυτούς δημοσιονομικού ελέγχου των διαχειριζόμενων πόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα, στην αιτιολογική έκθεση του ν. 4270/2014 διαλαμβάνονται σχετικώς τα εξής: «Με τις διατάξεις του υποκεφαλαίου [με αριθ. 9, άρθρα 116-124]... θεσμοθετούνται τα κάτωθι: ... Στη διαχείριση των ...δαπανών [των προγραμμάτων δραστηριοτήτων ή πρωτοβουλιών που χρηματοδοτούνται μερικά ή ολικά από πόρους της Ένωσης] διενεργείται έλεγχος από δημοσιονομικούς υπαλλήλους. Πρέπει, επιπροσθέτως να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τις διατάξεις του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τυχόν μη διάθεση των κοινοτικών πόρων για την εκτέλεση των σκοπών για τους οποίους προορίζονται, καθιστά το ίδιο το κράτος - μέλος υπεύθυνο έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την επιστροφή των ποσών αυτών. Επιπλέον, ορίζεται ότι οι διαχειριστές των πόρων της Ένωσης θεωρούνται δημόσιοι υπόλογοι”. Συναφώς, κατά τα ομοίως εκτιθέμενα ειδικότερα στην αιτιολογική έκθεση του προϊσχύσαντος ν. 2362/1995, «Με τις διατάξεις του Κεφαλαίου ... [δέκατου πέμπτου, άρθρα 96-105] ρυθμίζονται θέματα οικονομικών σχέσεων της Χώρας με την Ευρωπαϊκή Ένωση και ... προβλέπεται: ... γ) ότι η άσκηση του ελέγχου από δημοσιονομικούς υπαλλήλους κρίνεται απόλυτα αναγκαία”, εν όψει της, κατά τις ενωσιακές διατάξεις, ιδίας ευθύνης του Κράτους προς επιστροφή κοινοτικών πόρων μη διατεθέντων για τους προοριζόμενους σκοπούς.
21. Επειδή, περαιτέρω, στο άρθρο 80 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο, ο οποίος κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του ν. 4129/2013 (Α΄ 52), ορίζονται τα εξής: “1. Κατά καταλογιστικών πράξεων των Υπουργών, Επιτρόπων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, μονοπρόσωπων ή συλλογικών διοικητικών οργάνων, διοικητικών αρχών, Οικονομικών Επιθεωρητών ή άλλου φορέα επί διαχείρισης υλικού, αξιών ή χρηματικού του Δημοσίου, νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου που χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή κοινοτικούς πόρους, επιτρέπεται να ασκηθεί έφεση από όποιον έχει έννομο συμφέρον μέσα σε προθεσμία εξήντα (60) ημερών, η οποία αρχίζει από την επίδοση ή την καθ’ οποιονδήποτε τρόπο περιέλευση ή την αποδεδειγμένα πλήρη γνώση της προσβαλλόμενης Πράξης ... 2. ... 3. Με την άσκηση της έφεσης εξαντλείται η αρμοδιότητα του οργάνου που εξέδωσε την καταλογιστική Πράξη”. Ήδη, ο νεώτερος ν. 4700/2020 για το Ελεγκτικό Συνέδριο (Α΄ 127/29.6.2020) προβλέπει στο άρθρο 345 παρ. 7 ότι αντικαθίσταται το πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 80 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο και το άρθρο 80 διαμορφώνεται ως εξής: “1. Κατά καταλογιστικών πράξεων των υπουργών, μονοπρόσωπων ή συλλογικών διοικητικών οργάνων, διοικητικών αρχών, οικονομικών επιθεωρητών ή άλλου φορέα επί διαχείρισης υλικού, αξιών ή χρηματικού του Δημοσίου, νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου που χρηματοδοτούνται από εθνικούς ή ενωσιακούς πόρους, επιτρέπεται να ασκηθεί έφεση ... 2. ... 3. Με την άσκηση της έφεσης εξαντλείται η αρμοδιότητα του οργάνου που εξέδωσε την καταλογιστική Πράξη”.
22. Επειδή, από τις προαναφερθείσες διατάξεις του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου συνάγονται τα ακόλουθα: Δυνάμει της εταιρικής σχέσης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών - μελών καθώς και της αρχής της επικουρικότητας, ο τομεακός Κανονισμός (ΕΚ) 1083/2006 του Συμβουλίου, όπως εξειδικεύθηκε με τον εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΚ) 1828/2006 της Επιτροπής, θέσπισε ένα αποκεντρωμένο σύστημα εφαρμογής και ελέγχου των χρηματοδοτικών παρεμβάσεων των διαρθρωτικών Ταμείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.). Σύμφωνα με το σύστημα αυτό, τα κράτη μέλη έχουν την «πρωταρχική ευθύνη» για την υλοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων από τα ως άνω Ταμεία πράξεων, οι οποίες εντάσσονται στα εγκεκριμένα επιχειρησιακά προγράμματα, καθώς και για τον έλεγχό τους (βλ. ιδίως άρθρα 11, 12, 70, 98 παρ. 1 και 65η αιτιολογική σκέψη του προοιμίου του Κανονισμού 1083/2006, επίσης πρβλ. απόφαση ΔΕΕ της 3ης Σεπτεμβρίου 2014, C-410/13, Baltlanta UAB κατά Λιθουανικού Δημοσίου, σκέψη 44, και αποφάσεις ΕλΣ 1337/2017, 674/2016, 7513/2015). Ενόψει της ανατεθείσης, κατά τα ανωτέρω, στα κράτη μέλη ευθύνης και προς εκπλήρωση της σύμφυτης με αυτήν υποχρέωσης, ο εθνικός νομοθέτης εισήγαγε, με τον ν. 3614/2007, πλέγμα ρυθμίσεων για τη συγκρότηση, σύμφωνα και με τα άρθρα 58 και 71 του Κανονισμού 1083/2006, «συστήματος διαχείρισης και ελέγχου» της χορηγούμενης από τα διαρθρωτικά Ταμεία χρηματοδοτικής συνδρομής αναπτυξιακών παρεμβάσεων στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς της περιόδου 2007-2013. Οι διατάξεις του ως άνω νόμου απέβλεψαν στην οργάνωση των αναγκαίων διαδικασιών για την αποτελεσματική και σύμφωνη με τους κανόνες του ενωσιακού δικαίου διαχείριση των συγχρηματοδοτούμενων από τα διαρθρωτικά Ταμεία (καθώς και από το Ταμείο Συνοχής) επιχειρησιακών προγραμμάτων, προκειμένου να επιτευχθούν οι καθοριζόμενοι στόχοι αναπτυξιακής στρατηγικής, κατά τις προβλέψεις των ως άνω Κανονισμών 1083/2006 και 1828/2006. Με τις προβλέψεις αυτές των τομεακών Κανονισμών σκοπείται και η διασφάλιση της αποτελεσματικής διαχείρισης των διατιθέμενων από τα διαρθρωτικά Ταμεία πόρων, η οποία συντελεί στην προσήκουσα εκτέλεση του γενικού προϋπολογισμού της Ε.Ε. και, εντεύθεν, στην προστασία των οικονομικών συμφερόντων της (βλ. απόφαση Δ.Ε.Ε. της 26ης Μαΐου 2016, C-260/14 και C-261/14, Νομοί Neamt και Bacau Ρουμανίας κατά Υπ. Περιφερειακής Ανάπτυξης και Δημόσιας Διοίκησης της Ρουμανίας, σκέψεις 34 επ.). Ενόψει δε των οριζομένων σχετικώς στους εν λόγω Κανονισμούς, ο ν. 3614/2007 διέλαβε ρυθμίσεις, προσδιοριζόμενες ειδικότερα με τις κατ' εξουσιοδότησή του εκδοθείσες κανονιστικές αποφάσεις, περί των αρμοδίων για την εφαρμογή των επιχειρησιακών προγραμμάτων αρχών, μεταξύ των οποίων η «Διαχειριστική Αρχή”, ο «Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης”, η «Αρχή Πιστοποίησης» και η «Αρχή Ελέγχου”, καθώς και ρυθμίσεις περί των καθηκόντων τους, με γνώμονα τη διάθεση των κονδυλίων για την πραγμάτωση των στόχων του Κανονισμού και την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ε.Ε. (βλ. άρθρα 42, 59-62 κανονισμού 1083/2006 και 3-5, 13, 15-16 ν. 3614/2007). Περαιτέρω, κατά τα προβλεπόμενα στον δημοσιονομικό Κανονισμό (ΕΚ, ΕΥΡΑΤΟΜ) 1605/2002 του Συμβουλίου, όπως και στον, ομοίου αντικειμένου, νεώτερο Κανονισμό (ΕΕ, ΕΥΡΑΤΟΜ) 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, στον οποίο παραπέμπει το άρθρο 14 (παρ. 1) του τομεακού Κανονισμού 1083/2006, ο γενικός προϋπολογισμός της Ε.Ε. εκτελείται υπό καθεστώς «επιμερισμένης διαχείρισης”, με τη μεταβίβαση δηλαδή των εκτελεστικών καθηκόντων της Επιτροπής στα κράτη - μέλη, όσον αφορά και τις παρεμβάσεις των διαρθρωτικών Ταμείων (βλ. άρθρα 53 στοιχείο β, 53β παρ. 1-4 Κανονισμού 1605/2002 και αντίστοιχα άρθρα 58 παρ. 1 στοιχείο β, 59 Κανονισμού 966/2012). Ορίζεται, συναφώς, ότι το κράτος - μέλος ασκεί τα μεταβιβαζόμενα ανωτέρω καθήκοντα σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης (βλ. άρθρα 27 παρ. 1, 48 Κανονισμού 1605/2002 και αντίστοιχα άρθρα 30 παρ. 1, 53 παρ. 1, 2 Κανονισμού 966/2012, καθώς και άρθρο 14 παρ. 2 Κανονισμού 1083/2006). Στο πλαίσιο δε της επιμερισμένης διαχείρισης και ενόψει της ρητής αναγνώρισης φορέων επιφορτισμένων με διαχειριστικά καθήκοντα της χρηματοδοτικής συνδρομής, ο νεώτερος δημοσιονομικός Κανονισμός 966/2012 προβλέπει τον ορισμό από τα κράτη - μέλη «οργανισμ[ών] που είναι αρμόδιοι για τη διαχείριση και τον έλεγχο των πόρων της Ένωσης”, καθώς και την εξουσία της Επιτροπής προς θέσπιση «λεπτομερ[ών] κανόν[ων] για την επιμερισμένη διαχείριση με τα κράτη - μέλη, συμπεριλαμβανομένης της κατάρτισης μητρώου των αρμόδιων φορέων για τη διαχείριση και έλεγχο των κονδυλίων της Ένωσης”· στον ίδιο, εξάλλου, Κανονισμό η έννοια του χρηματοδοτούμενου «δικαιούχου» και «αποδέκτη» προσδιορίζεται αυτοτελώς, χωρίς δηλαδή να συναρτάται προς την άσκηση διαχειριστικών καθηκόντων (βλ. άρθρα 2 στοιχεία ζ, ηα και 59 παρ. 2 περ. α, 3, 4, 5, 8). Στο κατά τα άνω καθοριζόμενο πλαίσιο, το κράτος μέλος ασκεί, μεταξύ άλλων, τα διαχειριστικά καθήκοντα κάθε επιχειρησιακού προγράμματος δια της προς τούτο οριζόμενης διαχειριστικής αρχής, η οποία, όπως ειδικώς προβλέπεται στο άρθρο 3 παρ. 2 του ν. 3614/2007, «είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση του επιχειρησιακού προγράμματος σύμφωνα με το σύστημα διαχείρισης και ελέγχου...και την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης”. Είναι, επίσης, επιτρεπτή η εκχώρηση αρμοδιοτήτων της ως άνω αρχής σε οριζόμενο ενδιάμεσο φορέα διαχείρισης, ο οποίος, κατ' άρθρο 4 παρ. 1 του ν. 3614/2007, ενεργεί σε ό,τι αφορά δικαιούχους πράξεων «για λογαριασμό και υπό την ευθύνη» της διαχειριστικής αρχής, που έχει, κατά την παρ. 7 του αυτού άρθρου 4, «την τελική ευθύνη έναντι της Επιτροπής» [η διαχείριση των περιφερειακών επιχειρησιακών προγραμμάτων έχει ανατεθεί, με το άρθρο 6 του ως άνω ν. 3614/2007, σε «Ενδιάμεσες Διαχειριστικές Αρχές”]. Περαιτέρω, κατά τα εκτιθέμενα ανωτέρω, ρυθμίσεις σχετικές με τη διαχείριση και τον έλεγχο πόρων προερχόμενων από την Ε.Ε. έχει διαλάβει ο εθνικός νομοθέτης και στους νόμους 2362/1995 και 4270/2014, αποδίδοντας στους διαχειριστές των εν λόγω πόρων την ιδιότητα του δημοσίου υπολόγου («υπόλογοι διαχειριστές”, βλ. άρθρα 105 ν. 2362/1995 και 124 ν. 4270/2014).
23. Επειδή, από τις αυτές διατάξεις του ενωσιακού και του εθνικού δικαίου συνάγονται, επίσης, τα εξής: Ενόψει της απορρέουσας από τις ρυθμίσεις των Κανονισμών 1083/2006 και 1828/2006, ευθύνης του, το κράτος - μέλος υποχρεούται να οργανώσει αξιόπιστο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου, το οποίο να εξασφαλίζει, μεταξύ άλλων, την επιτυχή εκτέλεση των επιμέρους ενεργειών, την πρόληψη και διόρθωση των «παρατυπιών» καθώς και την ακύρωση, σε περίπτωση παράτυπων δαπανών, του συνόλου ή μέρους της δημόσιας, ενωσιακής και εθνικής, συνεισφοράς επιχειρησιακού προγράμματος, μέσω της επιβολής δημοσιονομικών διορθώσεων, και την ανάκτηση των αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντων πόρων από τους φορείς (δημόσιους ή ιδιωτικούς/φυσικά ή νομικά πρόσωπα), στους οποίους διατέθηκαν. Προκειμένου να επιτελέσει την ανωτέρω, ουσιώδους σημασίας, λειτουργία του, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Κανονισμού 1083/2006, όπως αυτές εξειδικεύθηκαν με τον Κανονισμό 1828/2006 (βλ. αντιστοίχως, άρθρα 58 στοιχείο ζ, 60 στοιχείο στ και άρθρο 15, πρβλ. Απόφαση Γενικού Δικαστηρίου της Ε.Ε., της 18ης Ιουνίου 2010, Τ-549/08, Μεγάλο Δουκάτο του Λουξεμβούργου κατά Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σκέψη 47), το θεσπιζόμενο με τον ν. 3614/2007 σύστημα διαχείρισης και ελέγχου, προσδιοριζόμενο ειδικότερα με την και κατ' εξουσιοδότησή του εκδοθείσα 14053/ΕΥΣ1749/2008 υπουργική Απόφαση, διασφαλίζει «επαρκή διαδρομή ελέγχου”, η οποία περιλαμβάνει όλα τα στάδια, από την αρχική διαδικασία αξιολόγησης της υπό ένταξη στο επιχειρησιακό πρόγραμμα Πράξης μέχρι και την υλοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου καθώς και μετά την ολοκλήρωσή της, για καθορισμένο χρονικό διάστημα, ώστε να καλύπτεται κάθε στάδιο στο οποίο ενδέχεται να εμφιλοχωρήσει καταστρατήγηση των ρυθμίσεων που διέπουν την Πράξη και, εντεύθεν, να θιγούν τα οικονομικά συμφέροντα της Ε.Ε. Κατ’ εφαρμογή του εν λόγω συστήματος διαχείρισης και ελέγχου, υπόκειται σε ελέγχους και ο δικαιούχος, ως ο τελικός λήπτης της ενίσχυσης, με αντικείμενο τη διακρίβωση της νομιμότητας, της κανονικότητας και της επιλεξιμότητας των πληρωτέων από πιστώσεις των χρηματοδοτούντων τις παρεμβάσεις διαρθρωτικών Ταμείων δαπανών, ώστε να διασφαλίζεται η ορθή υλοποίηση των παρεμβάσεων και η χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των οικείων πόρων. Τούτο δε, ενόψει της πρωταρχικής ευθύνης που φέρει το κράτος - μέλος, για τη διασφάλιση της σύννομης χρηματοδοτικής διαχείρισης των παρεμβάσεων των ως άνω Ταμείων, με την πιστοποίηση, μεταξύ άλλων, στην Επιτροπή, ότι οι δηλωθείσες προς αυτήν δαπάνες, ως ενδιάμεσες ή τελικού υπολοίπου πληρωμές στον δικαιούχο, είναι σύμφωνες με τις προϋποθέσεις, από τις οποίες εξαρτήθηκε η παροχή Χρηματοδότησης, και αντιστοιχούν σε δαπάνες πράγματι διενεργηθείσες και προσηκόντως αποδεικνυόμενες, καθώς και ενόψει της ιδίας ευθύνης του κράτους - μέλους προς επιστροφή πόρων της Ε.Ε. μη διατεθέντων για τους οικείους σκοπούς, όπως αναφέρεται και στις αιτιολογικές εκθέσεις των νόμων 2362/1995 και 4270/2014 (βλ. ανωτέρω). Παραλλήλως, ενόψει του αναπτυξιακού σκοπού της καταβαλλόμενης Χρηματοδότησης, η προαναφερόμενη επέκταση του ελέγχου μέχρι και το τελευταίο στάδιο αξιοποίησης, από τον τελικό δικαιούχο, των ενωσιακών και εθνικών κονδυλίων αποβλέπει, επίσης, στη διασφάλιση ότι η χρηματοδότηση θα χορηγείται σε φορείς που έχουν σοβαρή πρόθεση συμμετοχής στην επιτυχή εκτέλεση των παρεμβάσεων των διαρθρωτικών Ταμείων, με τήρηση των ενωσιακών και εθνικών αρχών περί προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, υπό την έννοια ότι δεν είναι επιτρεπτή η χορήγηση, χωρίς τη συνδρομή των τασσόμενων προς τούτο προϋποθέσεων, ενίσχυσης, η οποία αποτελεί οικονομικό πλεονέκτημα προς όφελος της επιχειρηματικής ή επαγγελματικής δραστηριότητας του λαβόντος, καθόσον η ενίσχυση αυτή καθιστά εφικτή την, υπό ευνοϊκότερους όρους, απόδοση των προσδοκώμενων οικονομικών και λοιπών αποτελεσμάτων του χρηματοδοτούμενου επενδυτικού σχεδίου. Όπως προκύπτει δε από τους Κανονισμούς 1083/2006 και 1828/2006, το σύστημα συγχρηματοδοτήσεων των διαρθρωτικών Ταμείων ερείδεται στην προσήκουσα εκπλήρωση, από τον τελικό δικαιούχο της οικονομικής ενίσχυσης, υποχρεώσεων συναρτώμενων προς το δικαίωμα λήψης της προβλεπόμενης χρηματοδοτικής συνδρομής (πρβλ. αποφάσεις ΔΕΕ: της 3ης Σεπτεμβρίου 2014, C-410/13, Baltlanta UAB κατά Λιθουανικού Δημοσίου, σκέψεις 56-58, και της 13ης Μαρτίου 2008, C-383/06 έως C-385/06, Vereniging Nationaal Overlegorgaan Sociale Werkvoorziening..., σκέψη 56). Ειδικότερα, η, κατ' εφαρμογή των ανωτέρω ρυθμίσεων, λήψη και διατήρηση οικονομικής ενίσχυσης συναρτάται άμεσα με την ανάληψη από τον δικαιούχο της υποχρέωσης τήρησης των χρηματοδοτικών όρων που αναφέρονται στην Απόφαση ένταξης της Πράξης/χορήγησης της ενίσχυσης, καθώς και στην οικεία τυχόν σύμβαση, και της υποχρέωσης σύννομης εκτέλεσης της χρηματοδοτούμενης Πράξης. Οι υποχρεώσεις δε αυτές, ως ουσιώδεις δεσμεύσεις του δικαιούχου, αποτελούν προϋπόθεση για τη χορήγηση και διατήρηση της ενίσχυσης (πρβλ. Απόφαση ΔΕΕ, της 19ης Ιανουαρίου 2006, C-240/03 Ρ, CMV κατά Επιτροπής, σκέψη 86). Οι προερχόμενοι από την Ε.Ε. πόροι διατίθενται, πράγματι, στους δικαιούχους των πράξεων υπό όρους και προϋποθέσεις, ώστε να διασφαλίζεται η χρησιμοποίησή τους προς υλοποίηση των πράξεων που επελέγησαν βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων και, δια του τρόπου αυτού, προς επίτευξη των επιδιωκόμενων με την παρέμβαση των διαρθρωτικών Ταμείων σκοπών, όχι δε για να χρησιμοποιηθούν από τους δικαιούχους κατά βούληση, αποκλειστικώς προς επιδίωξη συμφερόντων μη εξυπηρετούντων και τους σκοπούς των Ταμείων. Στο ως άνω διαγραφόμενο πλαίσιο της υλοποίησης επιλεγείσης προς χρηματοδότηση Πράξης, υπό την ευθύνη, των οριζομένων από το κράτος - μέλος διαχειριστικών και ελεγκτικών αρχών επιχειρησιακού προγράμματος και με τη συμμετοχή του ελεγχόμενου δικαιούχου-λήπτη της Χρηματοδότησης για την αποτελεσματική και σύμφωνη με τους κανόνες του ενωσιακού και εθνικού δικαίου υλοποίηση της Πράξης, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η επιβολή του διοικητικού μέτρου της δημοσιονομικής διόρθωσης σε βάρος του δικαιούχου, εάν διαπιστωθεί «παρατυπία» αποδιδόμενη σε αυτόν, και η ανάκτηση του αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντος ποσού.
24. Επειδή, από τις ανωτέρω διατάξεις του τομεακού Κανονισμού 1083/2006 και του εκδοθέντος προς εφαρμογή του Κανονισμού 1828/2006, σε συνδυασμό με τη σχετική εθνική νομοθεσία, ιδίως δε με τις διατάξεις του αναπτυξιακού ν. 3614/2007 και των νόμων 2362/1995 και 4270/2014 περί δημόσιου λογιστικού [βλ. τα άρθρα 105 και 124, αντιστοίχως, σύμφωνα με τα οποία οι διαχειριστές κοινοτικών πόρων/πόρων της ΕΕ θεωρούνται δημόσιοι υπόλογοι και υπόκεινται στις οικείες διατάξεις περί δημοσίων υπολόγων], προκύπτει ότι διαχειριστές των διατιθέμενων πόρων της ΕΕ, όπως και εθνικών πόρων, στο πλαίσιο των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ προγραμματικής περιόδου 2007-2013 είναι οι οριζόμενες από το κράτος μέλος ως αρμόδιες για τη διαχείριση των πόρων αυτών αρχές, όπως η “Διαχειριστική Αρχή” και ο “Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης” ή άλλες αρχές που ορίζονται από το κράτος μέλος ως αρμόδιες για τη διαχείριση των πόρων τούτων, οι οποίες, ως ασκούσες την απονεμηθείσα σε αυτές από την νομοθεσία εξουσία διαχείρισης με την έκδοση σχετικών πράξεων διαχείρισης, θεωρούνται, και κατά τα ρητώς προβλεπόμενα στα άρθρα 105 του ν. 2362/1995 και 124 του ν. 4270/2014, υπόλογοι για τη σύννομη διαχείριση των εν λόγω πόρων και ευθύνονται κατά τις διατάξεις περί δημοσίων υπολόγων (πρβλ. και ΣτΕ 27/2019, 2886/2011, καθώς και τις προαναφερθείσες ΣτΕ 1621/2003, 1370/2004, 2548/2007, 4119/2012). Αντιθέτως, σύμφωνα με τα ήδη εκτεθέντα, κατά τις αυτές ως άνω διατάξεις, στο σύστημα εφαρμογής των χρηματοδοτικών παρεμβάσεων των διαρθρωτικών Ταμείων, οι τελικοί δικαιούχοι ενισχύσεων προερχόμενων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, κατά την υλοποίηση των συγχρηματοδοτούμενων από τα Ταμεία πράξεων επιχειρησιακού προγράμματος, ήτοι των πράξεων που έχουν επιλεγεί προς χρηματοδότηση από την οικεία αρμόδια αρχή, δεν αναλαμβάνουν οι ίδιοι τη διαχείριση ενισχύσεων, με την έκδοση πράξεων διαχείρισης κατ’ ενάσκηση σχετικής εξουσίας, και δεν αποτελούν, ως εκ τούτου, διαχειριστές πόρων της ΕΕ και, συνεπώς, ex lege δημοσίους υπολόγους. Το γεγονός ότι ο δικαιούχος, π.χ. ο επιχειρηματικός φορέας -φυσικό ή νομικό πρόσωπο- που επελέγη προς χρηματοδότηση, καθίσταται, ως λήπτης της Χρηματοδότησης, αυτοτελές υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, σε ό,τι αφορά την ορθή και σύννομη υλοποίηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου της χρηματοδοτούμενης Πράξης, δεν τον καθιστά διαχειριστή πόρων της ΕΕ και δεν του προσδίδει την ιδιότητα του υπολόγου. Συνακολούθως, ο καταλογισμός σε βάρος του δικαιούχου-λήπτη της ενίσχυσης ορισμένου ποσού, ως αχρεωστήτως ή παρανόμως καταβληθέντος, δεν αποτελεί καταλογισμό σε βάρος δημοσίου υπολόγου, οι δε σχετικές πράξεις δεν αποτελούν πράξεις ελέγχου λογαριασμών δημοσίου υπολόγου και δεν ανήκουν στην ειδική, κατά το άρθρο 98 παρ. 1 περ. στ του Συντάγματος [βλ. και άρθρο 80 του ν. 4129/2013], δικαιοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου προς εκδίκαση των ρητώς προσδιοριζόμενων στο Σύνταγμα διοικητικών διαφορών (πρβλ. ΣτΕ 3002/2010 Ολομ, 316/2012, 495/2011, 2897/2014, πρβλ. και ΣτΕ 1414/2000). Τα ανωτέρω ισχύουν υπό την επιφύλαξη ότι δεν συντρέχει περίπτωση υπαγωγής του δικαιούχου - λήπτη της ενίσχυσης στη δικαιοδοσία του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κατ’ εφαρμογή των αυτών συνταγματικών διατάξεων, βάσει του καθεστώτος που τον διέπει ως προς διαφορές ανακύπτουσες από τον έλεγχο [προληπτικό και κατασταλτικό] των λογαριασμών του, όπως συμβαίνει όταν λήπτης της ενίσχυσης είναι το Δημόσιο, οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου ή δεύτερου βαθμού, νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου ή άλλο νομικό πρόσωπο, ο προληπτικός έλεγχος των δαπανών του οποίου έχει υπαχθεί, με ειδική διάταξη νόμου, στην αρμοδιότητα του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθόσον και οι φορείς αυτοί ενδέχεται να περιλαμβάνονται στους δικαιούχους πράξεων (πρβλ. ΣτΕ 2176/2002 Ολομ, 449/2004).
25. Επειδή, όπως ήδη αναφέρθηκε [βλ. ανωτέρω σκ. 4], οι συνεκδικαζόμενες υποθέσεις παραπέμφθηκαν στην Ολομέλεια του Δικαστηρίου ενόψει και της επί του ζητήματος της δικαιοδοσίας νομολογίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ειδικότερα, με τις αποφάσεις ΕλΣ 2128/2017, 1412/2017, 230/2017, 1982/2016, 1699/2016, 7574/2015 και 7513/2015, μνεία των οποίων γίνεται στην παραπεμπτική, το ΕλΣ δέχθηκε ότι υπάγονται στη δικαιοδοτική του αρμοδιότητα διαφορές με αντικείμενο την ακύρωση αποφάσεων δημοσιονομικής διόρθωσης για τον καταλογισμό σε τελικούς δικαιούχους ορισμένων ποσών, που τους καταβλήθηκαν ως επιχορήγηση για πράξεις ενταγμένες σε διάφορα επιχειρησιακά προγράμματα (ΕλΣ 2128/2017: τελικός δικαιούχος ανώνυμη εταιρεία, ΕλΣ 1412/2017: τελικός δικαιούχος φυσικό πρόσωπο - ατομική επιχείρηση, ΕλΣ 230/2017: τελικός δικαιούχος αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, ΕλΣ 1982/2016: τελικός δικαιούχος φυσικό πρόσωπο, ΕλΣ 1699/2016: τελικός δικαιούχος ανώνυμη εταιρεία, ΕλΣ 7574/2015 τελικός δικαιούχος ομόρρυθμη εταιρεία, ΕλΣ 7513/2015: τελικός δικαιούχος φυσικό πρόσωπο - ατομική επιχείρηση). Εξάλλου, με τη μεταγενέστερη 1951/2020 Απόφαση της Ολομελείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθ’ ερμηνεία και των διατάξεων των άρθρων 94 παρ. 1 και 98 του Συντάγµατος, κρίθηκε ότι “δεν αποκλείεται η ανάθεση [στο ΕλΣ] της εκδικάσεως και άλλων κατηγοριών διαφορών ή υποθέσεων πέραν αυτών που ρητώς αναφέρονται στο Σύνταγμα”, ότι “οι διαφορές ή υποθέσεις που μπορεί να ανατίθενται διά νόμου στο Ελεγκτικό Συνέδριο πρέπει πάντως να είναι συναφείς προς αυτές που διά ρητής συνταγματικής διατάξεως έχουν ανατεθεί σε αυτό ή να προσιδιάζουν στη φύση και τον χαρακτήρα του ως δημοσιονομικού δικαστηρίου” και ότι τέτοιες διαφορές ή υποθέσεις “είναι κυρίως αυτές που προκύπτουν από την άσκηση των ελεγκτικών αρμοδιοτήτων του Ελεγκτικού Συνεδρίου καθώς και αυτές που συνάπτονται με τον έλεγχο όσων υπόκεινται σε δημόσια Λογοδοσία ή ευθύνονται σε αποζημίωση λόγω μη τήρησης δημόσιας υποχρέωσης αυτών” [σκ. 36 - 37], περαιτέρω δε κρίθηκε ότι “κάθε ιδιωτικός οργανισμός, φορέας ή επιχείρηση καθιστάμενοι λόγω της ένταξής τους σε επιχειρησιακό πρόγραμμα υπόχρεοι δημόσιας Λογοδοσίας αποκτούν κατά το μέρος που υπόκεινται στη Λογοδοσία αυτή την ιδιότητα του υπολόγου” [σκ. 40] και εκδικάσθηκε έφεση ασκηθείσα από τελικό δικαιούχο, αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, κατά Πράξης επιβολής δημοσιονομικής διόρθωσης για ποσό προερχομένο από χρηματοδότηση στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2007-2013.
26. Επειδή, ενόψει όσων έγιναν δεκτά ανωτέρω, οι προσβαλλόμενες εν προκειμένω πράξεις, με τις οποίες επιβλήθηκε σε βάρος της αιτούσης ανώνυμης εταιρείας, ως ιδιώτη τελικού δικαιούχου, δημοσιονομική διόρθωση για ποσό επιχορήγησης αχρεωστήτως ή και παρανόμως καταβληθέντος σε αυτήν, «λόγω προφανούς παραβίασης» των όρων της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος και αποφασίσθηκε η ανάκτηση του εν λόγω ποσού από την λαβούσα δικαιούχο, υπόκεινται σύμφωνα με τις συνταγματικές διατάξεις που παρατίθενται στη σκέψη 8 σε συνδυασμό με τις διατάξεις της οικείας νομοθεσίας, σε αίτηση ακυρώσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, και όχι σε έφεση ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, καθόσον δεν υπάγονται στο αντικείμενο της κατά τις αυτές συνταγματικές διατάξεις ειδικής δικαιοδοτικής του αρμοδιότητας (πρβλ. Σ.τ.Ε. 3002/2010 Ολομ., ΣτΕ 3498/2017, 2206/2017, 1196-97/2006, 2630/2005). Εφόσον δε η άνω κρίση περί της δικαιοδοσίας ανάγεται σε ερμηνεία των διατάξεων του Συντάγματος [άρθρα 94 παρ. 1, 95 παρ. 1 και 98 παρ. 1 και 2, βλ. ανωτέρω σκέψεις 8 και 9], δεν ανακύπτει ζήτημα παραπομπής της υπόθεσης στο ΑΕΔ. Εξ άλλου, διαφορές που γεννώνται από την προσβολή πράξεων, όπως οι επίδικες, ενόψει της ειδικής φύσης του νομοθετικού πλαισίου που τις διέπει, δεν υπάγονται, ως διαφορές ουσίας, στην αρμοδιότητα των Διοικητικών Πρωτοδικείων, κατά το άρθρο 1 παρ. 4 περ. στ΄ του ν. 1406/1983 (Α΄ 182), όπως η παρ. 4 προστέθηκε με το άρθρο 51 παρ. 1 του ν. 3659/2008 (Α΄ 77) και η περ. στ΄ αντικαταστάθηκε με το άρθρο 48 παρ. 2 του ν. 3900/2010 (Α΄ 213), αλλά, όπως αναφέρθηκε, στην γενική ακυρωτική αρμοδιότητα του ΣτΕ (πρβλ. ΣτΕ 2288/2019 επτ., 2747/2019, 3498/2017, 2559/2017, 2204-06/2017, 1374/2016, 3932/2015, 3458/2015, 3084/2014, 2663-64/2014).
27. Επειδή, μετά την επίλυση, ως ανωτέρω, του παραπεμφθέντος ζητήματος, οι συνεκδικαζόμενες υποθέσεις πρέπει να αναπεμφθούν στο Δ΄ Τμήμα του Δικαστηρίου προς περαιτέρω εκδίκαση.
Διά ταύτα
Επιλύει το παραπεμφθέν στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας ζήτημα και
Αναπέμπει τις συνεκδικαζόμενες υποθέσεις στο Δ΄ Τμήμα αυτού προς περαιτέρω εκδίκαση, κατά το αιτιολογικό.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 16 Δεκεμβρίου 2020 και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 18ης Ιουνίου 2021.
Η ΠρόεδροςΗ Γραμματέας
Ε. Σάρπ Ελ. Γκίκα