Αριθμός 216/2022
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Δ΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 21 Μαΐου 2019, με την εξής σύνθεση: Μ. Καραμανώφ, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Δ΄ Τμήματος, Ηλ. Μάζος, Β. Κίντζιου, Σύμβουλοι, Χρ. Μπολόφη, Ο. Νικολαράκου, Πάρεδροι. Γραμματέας η Ι. Παπαχαραλάμπους.·
Για να δικάσει την από 2 Δεκεμβρίου 2013 αίτηση:
του Φαρμακευτικού Συλλόγου Αττικής (Φ.Σ.Α.), που εδρεύει στην Αθήνα (Μυλλέρου 1 και Αγησιλάου), ο οποίος παρέστη με τη δικηγόρο Σοφία Αγγέλου (Α.Μ. 20793), που την διόρισε με πληρεξούσιο,
κατά των: 1. Υπουργού Υγείας, ο οποίος παρέστη με τον Νικόλαο Τσίρο, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και 2. Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και ήδη Οικονομίας και Ανάπτυξης, ο οποίος παρέστη με τη Χρυσούλα Τσιαβού, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Με την αίτηση αυτή ο αιτών Σύλλογος επιδιώκει να ακυρωθεί η υπ’ αριθμ. ΓΠ/οικ.103499/2013 κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΦΕΚ Β΄ 2855/11.11.2013) και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Συμβούλου Β. Κίντζιου.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε την πληρεξούσια του αιτούντος Συλλόγου, η οποία ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τους αντιπροσώπους των Υπουργών, οι οποίοι ζήτησαν την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά τον Νόμο
1. Επειδή, για την άσκηση της κρινόμενης αιτήσεως δεν απαιτείται κατά νόμον καταβολή παραβόλου (άρθρο 28 παρ. 4 ν. 2579/1998, Α΄ 31).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή ζητείται η ακύρωση της ΓΠ/οικ.103499/2013 κοινής απόφασης των Υπουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και Υγείας (Β΄ 2855), κατά το μέρος που με το άρθρο 6 της εν λόγω απόφασης, σε αντικατάσταση του άρθρου 10α της Υ1/ΓΠ 127962/03/2004 κοινής υπουργικής απόφασης (Β΄ 395), καταργείται η διάθεση των συμπληρωμάτων διατροφής αποκλειστικά από τα φαρμακεία και επιτρέπεται η πώλησή τους και από καταστήματα τα οποία, κατά την κείμενη νομοθεσία, δύνανται να πωλούν τυποποιημένα τρόφιμα. Επίσης, με το από 7.11.2018 δικόγραφο περί συνέχισης της δίκης (αρ. καταθ: Δ’ .../9.11.2018, επιγραφόμενο «αίτηση-υπόμνημα για συνέχιση της δίκης») ζητείται, κατ' εφαρμογή του άρθρου 32 παρ. 3 του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8), η ακύρωση της εκδοθείσας, μετά την άσκηση της κρινόμενης αιτήσεως, κωδικοποιητικής Γ5α/53625/2017 κοινής απόφασης των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Υγείας (Β΄ 3328), κατά το μέρος που με το άρθρο 11 της Απόφασης αυτής προβλέπεται ρύθμιση ταυτόσημου περιεχομένου με την ως άνω πληττόμενη ρύθμιση του άρθρου 6 της ΓΠ/οικ.103499/2013 κοινής υπουργικής Απόφασης (κ.υ.α.), η οποία, εντεύθεν, καταργείται με τη νεώτερη διάταξη του άρθρου 11 της Γ5α/53625/2017 κοινής υπουργικής απόφασης (βλ. και σκέψη 10).
3. Επειδή, ο ν. 1316/1983 «Ίδρυση, οργάνωση και αρμοδιότητες του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (Ε.Ο.Φ.)... τροποποίηση και συμπλήρωση της Φαρμακευτικής Νομοθεσίας...» (Α΄ 3) προβλέπει στο άρθρο 2, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 1 του ν. 1965/1991 (Α΄ 146), ότι «1. Ο Ε.Ο.Φ. [ιδρυθείς, ως ν.π.δ.δ., με το άρθρο 1 του ίδιου ν.1316/1983] έχει ως πρώτιστο σκοπό την προάσπιση και την προαγωγή της δημόσιας υγείας, καθώς και την εξασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος γενικότερα στο χώρο του φαρμάκου, και άλλων συναφών προϊόντων...με την εξασφάλιση επαρκούς κυκλοφορίας ελεγμένων και ποιοτικώς άριστων προϊόντων, καθώς και με την προώθηση και ανάπτυξη της τεχνολογίας και της έρευνας στον ίδιο χώρο. 2. Αντικείμενο των αρμοδιοτήτων του Ε.Ο.Φ. αποτελούν τα εξής προϊόντα:α)Φαρμακευτικές ουσίες ...β) Φαρμακευτικά προϊόντα...φάρμακο...ιβ)...συμπληρώματα διατροφής...5. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ύστερα από σύμφωνη γνώμη του διοικητικού συμβουλίου του Ε.Ο.Φ., καθορίζονται οι όροι και οι προϋποθέσεις που αφορούν την κυκλοφορία των ανωτέρω προϊόντων...» και στο άρθρο 14 παρ. 4 ότι «Με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Πρόνοιας που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ύστερα από πρόταση του ΔΣ του ΕΟΦ καθορίζεται η διαδικασία και οι προϋποθέσεις εισαγωγής, παραγωγής, εξαγωγής και γενικά κυκλοφορίας, οι προδιαγραφές όλης της παραγωγικής διαδικασίας και γενικά κυκλοφορίας φαρμακευτικών και λοιπών ειδών του άρθρου 2 του νόμου αυτού, η διαδικασία διενέργειας επιθεωρήσεων, δειγματοληψιών, ελέγχων, τήρησης αρχείων και μητρώου και κάθε άλλη λεπτομέρεια...».
4. Επειδή, εξάλλου, με την οδηγία 2002/46/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 10ης Ιουνίου 2002, «για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών περί των συμπληρωμάτων διατροφής» (ΕΕ L 183) θεσπίσθηκαν το πρώτον σε κοινοτικό επίπεδο διατάξεις σχετικά με τη διάθεση στην αγορά συμπληρωμάτων διατροφής. Η εν λόγω οδηγία ορίζει, ειδικότερα, τα εξής: «Άρθρο 1. 1. Η παρούσα οδηγία αφορά τα συμπληρώματα διατροφής που διατίθενται στο εμπόριο και παρουσιάζονται ως τρόφιμα. Τα προϊόντα αυτά παραδίδονται στον τελικό καταναλωτή μόνον σε προσυσκευασμένη μορφή. 2. Η παρούσα οδηγία δεν εφαρμόζεται στα φαρμακευτικά προϊόντα, όπως ορίζονται στην οδηγία 2001/83/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 6ης Νοεμβρίου 2001, περί κοινοτικού κώδικος για τα φάρμακα που προορίζονται για ανθρώπινη χρήση. Άρθρο 2. Για τους σκοπούς της παρούσας οδηγίας, νοούνται ως: α) «συμπληρώματα διατροφής”, τα τρόφιμα με σκοπό τη συμπλήρωση της συνήθους δίαιτας, τα οποία αποτελούν συμπυκνωμένες πηγές θρεπτικών συστατικών ή άλλων ουσιών με θρεπτικές ή φυσιολογικές επιδράσεις, μεμονωμένων ή σε συνδυασμό, και τα οποία διατίθενται στο εμπόριο σε δοσιμετρικές μορφές, ήτοι μορφές παρουσίασης όπως, κάψουλες, παστίλιες, δισκία, χάπια και άλλες παρόμοιες μορφές, καθώς και φακελάκια σκόνης, φύσιγγες υγρού προϊόντος, φιαλίδια με σταγονόμετρο, και άλλες παρόμοιες μορφές υγρών και κόνεων που προορίζονται να ληφθούν σε προμετρημένες μικρές μοναδιαίες ποσότητες· β) «θρεπτικά συστατικά”, οι ακόλουθες ουσίες: i) οι βιταμίνες· ii) τα ανόργανα στοιχεία. Άρθρο 3. Τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε τα συμπληρώματα διατροφής να δύνανται να διατίθενται στο εμπόριο εντός της Κοινότητας μόνον εφόσον ανταποκρίνονται στους κανόνες που θεσπίζει η παρούσα οδηγία. Άρθρο 4. 1. Όσον αφορά τις βιταμίνες και τα ανόργανα στοιχεία...για την παρασκευή συμπληρωμάτων διατροφής επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται μόνον εκείνες που παρατίθενται στο παράρτημα Ι [με τίτλο «Βιταμίνες και ανόργανα στοιχεία που μπορούν να χρησιμοποιούνται στην παρασκευή συμπληρωμάτων διατροφής”], υπό τις μορφές που παρατίθενται στο παράρτημα ΙΙ [με τίτλο «Βιταμινούχες και ανόργανες ουσίες που μπορούν να χρησιμοποιούνται στην παρασκευή συμπληρωμάτων διατροφής”]. 2... 6. Κατά παρέκκλιση από την παράγραφο 1 και μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2009, τα κράτη μέλη μπορούν να επιτρέπουν στο έδαφός τους τη χρησιμοποίηση βιταμινών και ανόργανων στοιχείων που δεν αναφέρονται στο παράρτημα I ή υπό μορφή ουσιών που δεν αναφέρονται στο παράρτημα II, υπό τον όρο ότι:α)...β)...7. Παρά την παράγραφο 6, τα κράτη μέλη μπορούν, σύμφωνα με τους κανόνες της συνθήκης, να εξακολουθήσουν να εφαρμόζουν υπάρχοντες εθνικούς περιορισμούς ή απαγορεύσεις στο εμπόριο συμπληρωμάτων διατροφής τα οποία περιέχουν βιταμίνες ή ανόργανα στοιχεία που δεν αναφέρονται στο παράρτημα I ή υπό μορφή ουσιών που δεν αναφέρονται στο παράρτημα II. 8... Άρθρο 5. 1. Οι μέγιστες ποσότητες βιταμινών και ανόργανων στοιχείων που περιέχονται στα συμπληρώματα διατροφής καθορίζονται σε συνάρτηση με την ημερήσια δόση τη συνιστώμενη από τον παρασκευαστή, συνεκτιμωμένων των εξής: α) των ανώτερων ασφαλών επιπέδων βιταμινών και ανόργανων στοιχείων που καθορίζονται κατόπιν επιστημονικής αξιολόγησης των κινδύνων στηριζόμενης σε επιστημονικά δεδομένα γενικής αποδοχής, λαμβάνοντας υπόψη, ενδεχομένως, τους διαφορετικούς βαθμούς ευαισθησίας των διαφόρων ομάδων καταναλωτών· β) των προσλαμβανόμενων ποσοτήτων βιταμινών και ανόργανων στοιχείων από άλλες διαιτητικές πηγές. 2. Κατά τον καθορισμό των μέγιστων ποσοτήτων που αναφέρεται στην παράγραφο 1 λαμβάνονται επίσης δεόντως υπόψη οι προσλαμβανόμενες ποσότητες αναφοράς βιταμινών και ανόργανων στοιχείων για τον πληθυσμό. 3. Προκειμένου να εξασφαλισθεί η ύπαρξη, στα συμπληρώματα διατροφής, επαρκών ποσοτήτων βιταμινών και ανόργανων στοιχείων, καθορίζονται, με κατάλληλο τρόπο, ελάχιστες ποσότητες σε συνάρτηση με την ημερήσια δόση τη συνιστώμενη από τον παρασκευαστή. 4. Οι μέγιστες και ελάχιστες ποσότητες βιταμινών και ανόργανων στοιχείων που αναφέρονται στις παραγράφους 1, 2 και 3 θεσπίζονται με τη διαδικασία του άρθρου 13 παράγραφος 2 [και ήδη, μετά την αντικατάσταση της παραγράφου αυτής με το άρθρο 3 του Κανονισμού (ΕΚ) 1137/2008 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (ΕΕ L 311), «θεσπίζονται από την Επιτροπή...”]. Άρθρο 6. 1. Για την εφαρμογή του άρθρου 5 παράγραφος 1 της οδηγίας 2000/13/ΕΚ, η ονομασία υπό την οποία πωλούνται τα προϊόντα που υπάγονται στην παρούσα οδηγία είναι «συμπλήρωμα διατροφής». 2. Η επισήμανση, παρουσίαση και διαφήμιση των συμπληρωμάτων διατροφής δεν αποδίδουν στα προϊόντα αυτά ιδιότητες πρόληψης, αγωγής ή θεραπείας ανθρώπινης νόσου, ούτε αναφέρουν τέτοιες ιδιότητες. 3. Υπό την επιφύλαξη της οδηγίας 2000/13/ΕΚ, η επισήμανση περιλαμβάνει υποχρεωτικά τα ακόλουθα στοιχεία: α) το όνομα των κατηγοριών θρεπτικών συστατικών ή ουσιών που χαρακτηρίζουν το προϊόν ή ένδειξη σχετική με τη φύση των εν λόγω θρεπτικών συστατικών ή ουσιών· β) τη συνιστώμενη για ημερήσια κατανάλωση δόση του προϊόντος· γ) προειδοποίηση να μην γίνεται υπέρβαση της συγκεκριμένης συνιστώμενης ημερήσιας δόσης· δ) δήλωση ότι τα συμπληρώματα διατροφής δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο μιας ποικίλης δίαιτας· ε) δήλωση σύμφωνα με την οποία τα προϊόντα πρέπει να φυλάσσονται μακριά από τα μικρά παιδιά. Άρθρο 7. Η επισήμανση, παρουσίαση και διαφήμιση των συμπληρωμάτων διατροφής δεν πρέπει να αναφέρει ρητώς ή να υπονοεί ότι μια ισορροπημένη και ποικίλη δίαιτα δεν αποτελεί επαρκή πηγή κατάλληλων ποσοτήτων θρεπτικών συστατικών γενικώς... Άρθρο 10. Προκειμένου να διευκολύνεται η αποτελεσματική παρακολούθηση των συμπληρωμάτων διατροφής, τα κράτη μέλη δύνανται να απαιτούν από τον παρασκευαστή ή τον θέτοντα σε κυκλοφορία το προϊόν στο έδαφός τους, να γνωστοποιεί στην αρμόδια αρχή την εν λόγω θέση σε κυκλοφορία, διαβιβάζοντας υπόδειγμα της επισήμανσης που χρησιμοποιήθηκε για το προϊόν. Άρθρο 11. 1. Με την επιφύλαξη του άρθρου 4 παράγραφος 7, τα κράτη μέλη δεν επιτρέπεται, επικαλούμενα λόγους που έχουν σχέση με τη σύνθεση, τις προδιαγραφές παρασκευής, την παρουσίαση ή την επισήμανση, να απαγορεύουν ή να περιορίζουν την εμπορία των προϊόντων που αναφέρονται στο άρθρο 1 και τα οποία πληρούν τους όρους της παρούσας οδηγίας και, ενδεχομένως, των κοινοτικών πράξεων που θεσπίζονται κατ' εφαρμογή της. 2. Υπό την επιφύλαξη της συνθήκης, και ιδίως των άρθρων 28 και 30, η παράγραφος 1 δεν θίγει τις εθνικές διατάξεις που εφαρμόζονται ελλείψει κοινοτικών πράξεων εκδιδόμενων δυνάμει της παρούσας οδηγίας. Άρθρο 12. 1. Αν ένα κράτος μέλος, επί τη βάσει νέων δεδομένων ή επαναξιολόγησης των υφιστάμενων δεδομένων μετά την έκδοση της παρούσας οδηγίας ή μιας των κοινοτικών πράξεων εφαρμογής της, διαπιστώσει, βάσει εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, ότι η χρήση ενός από τα προϊόντα που αναφέρει το άρθρο 1 αποτελεί κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία, μολονότι το προϊόν πληροί τους όρους της εν λόγω οδηγίας ή των εν λόγω κοινοτικών πράξεων, αυτό το κράτος μέλος δύναται να αναστέλλει ή να περιορίζει προσωρινά την εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων στο έδαφός του. Ενημερώνει πάραυτα τα κράτη μέλη και την Επιτροπή περί αυτού και αιτιολογεί την απόφασή του. 2. Η Επιτροπή εξετάζει, το συντομότερο δυνατόν, τους λόγους που επικαλείται το εν λόγω κράτος μέλος και διαβουλεύεται με τα κράτη μέλη στα πλαίσια της μόνιμης επιτροπής για την τροφική αλυσίδα και την υγεία των ζώων· στη συνέχεια γνωμοδοτεί αμελλητί και λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα. 3...». Περαιτέρω, στο άρθρο 15 της αυτής οδηγίας 2002/46/ΕΚ ορίζεται ότι «Τα κράτη μέλη θέτουν σε ισχύ τις νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις που είναι αναγκαίες για να συμμορφωθούν με την παρούσα οδηγία, το αργότερο στις 31 Ιουλίου 2003. Ενημερώνουν αμέσως την Επιτροπή σχετικά. Αυτές οι νομοθετικές, κανονιστικές και διοικητικές διατάξεις εφαρμόζονται κατά τρόπον ώστε: α) να επιτρέπουν, το αργότερο την 1η Αυγούστου 2003, την εμπορία των προϊόντων που πληρούν τους όρους της παρούσας οδηγίας, β) να απαγορεύουν, το αργότερο την 1η Αυγούστου 2005, την εμπορία προϊόντων που δεν πληρούν τους όρους της παρούσας οδηγίας. Οι διατάξεις αυτές, όταν θεσπίζονται από τα κράτη μέλη, περιέχουν αναφορά στην παρούσα οδηγία ή συνοδεύονται από την αναφορά αυτή κατά την επίσημη δημοσίευσή τους...».
5. Επειδή, οι διατάξεις της ανωτέρω οδηγίας 2002/46/ΕΚ μεταφέρθηκαν στην εσωτερική έννομη τάξη με την Υ1/Γ.Π.127962/03/2004 κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών και του Υφυπουργού Υγείας και Πρόνοιας «Εναρμόνιση της Εθνικής Νομοθεσίας προς την αντίστοιχη Κοινοτική ΟΔ/2002/46/ΕΚ σχετικά με τα Συμπληρώματα Διατροφής» (Β΄ 395), η οποία εκδόθηκε δυνάμει των μνημονευόμενων στο προοίμιό της εξουσιοδοτικών διατάξεων του άρθρου 1 παρ. 1, 2 και 3 του ν. 1338/1983 (Α’ 34), όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 6 παρ. 1 του ν. 1440/1984 (Α΄ 70), καθώς και των συνδυασμένων διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 1, 2 περ. ιβ΄ και 5 και του άρθρου 14 παρ. 4 του ν. 1316/1983. Οι όροι, ωστόσο, της διάθεσης στη κατανάλωση διά του λιανικού εμπορίου των συμπληρωμάτων διατροφής και ειδικότερα ο όρος που αφορά η διάταξη του άρθρου 10α της ως άνω κ.υ.α., κατά την οποία «Η πώληση των συμπληρωμάτων διατροφής γίνεται αποκλειστικά από τα φαρμακεία”, δεν αποτέλεσε, κατά την απολύτως σαφή έννοια των διατάξεων της οδηγίας 2002/46/ΕΚ, αντικείμενο των ρυθμίσεών της, παρέμεινε δηλαδή εκτός του πλαισίου της εναρμόνισης των εθνικών νομοθεσιών που επήλθε με την οδηγία αυτή. Επομένως, το εν λόγω άρθρο 10α δεν αποδίδει ρύθμιση της οδηγίας 2002/46/ΕΚ, αλλά αποτελεί ρύθμιση του εσωτερικού δικαίου, η οποία θεσπίσθηκε, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες εξουσιοδοτικές διατάξεις του ν. 1316/1983, συμπληρωματικά προς τις μεταφερθείσες στο εσωτερικό δίκαιο διατάξεις της ανωτέρω οδηγίας (βλ. Σ.τ.Ε. 931/2010, σκέψεις 5 και 7).
6. Επειδή, με την προμνησθείσα 931/2010 απόφαση του Δ΄ Τμήματος (υπό πενταμελή σύνθεση) του Συμβουλίου της Επικρατείας απορρίφθηκε ως αβάσιμη αίτηση ακυρώσεως του σωματείου με την επωνυμία «Πανελλήνιος Σύνδεσμος Καταστηματαρχών Φυσικής Υγιεινής Διατροφής και Διαβίωσης» κατά της ανωτέρω διάταξης του άρθρου 10α της Υ1/Γ.Π.127962/03/2004 κοινής υπουργικής απόφασης, αφού κρίθηκε, μεταξύ άλλων, ότι το θεσπιζόμενο, με το άρθρο αυτό, μέτρο της απαγόρευσης διάθεσης συμπληρωμάτων διατροφής εκτός φαρμακείων «αποσκοπεί στην προστασία της ανθρώπινης υγείας, δηλαδή στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος, από το ενδεχόμενο υπερβολικής ή ανεξέλεγκτης πρόσληψης ουσιών, όπως οι βιταμίνες και τα ανόργανα στοιχεία, δυνητικά επιβλαβών για την υγεία, για την οποία το κράτος οφείλει να μεριμνά και προληπτικώς, σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 21 παρ. 3 του Συντάγματος» (σκέψη 11) και ότι «στο παρόν στάδιο εξέλιξης της επιστημονικής έρευνας και με δεδομένη την έλλειψη κοινοτικής εναρμόνισης σχετικά με τις ουσίες που δεν έχει απαγορευθεί ρητώς η χρήση τους στα συμπληρώματα διατροφής, ιδίως δε με δεδομένη τη μη θέσπιση κατά το χρόνο έκδοσης της προσβαλλόμενης [Υ1/Γ.Π.127962/03/2004] κ.υ.α., αλλά και στη συνέχεια, των ειδικότερων κοινοτικών ρυθμίσεων που αφορούν τα μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα των βιταμινών και των ανόργανων στοιχείων στα συμπληρώματα διατροφής που διέπονται από την οδηγία 2002/46, δεν έχει εξασφαλιστεί ακόμη βεβαιότητα ως προς το είδος, τις κρίσιμες ποσότητες, τις συμπυκνώσεις και τις ακριβείς συνέπειες των εν λόγω ουσιών, καθώς και ως προς την ενδεδειγμένη ποσοτικά χρήση τους για την ανθρώπινη υγεία. Εξάλλου, η επιβολή με την προσβαλλόμενη κ.υ.α. του επίμαχου περιορισμού της αποκλειστικής διάθεσης από τα φαρμακεία των συμπληρωμάτων διατροφής που ρυθμίζονται από την εν λόγω απόφαση, στηρίζεται σε επιστημονική τεκμηρίωση που, ανεξαρτήτως αν θεωρηθεί υπό τις προαναφερθείσες συνθήκες επιβεβλημένη, είναι, εν πάση περιπτώσει, επαρκής, λαμβανομένου υπόψη ότι το επίμαχο μέτρο δεν συνίσταται σε ιδιαίτερα δραστικό περιορισμό, πλήττοντα ευθέως την πρόσβαση στην αγορά των συμπληρωμάτων διατροφής, αλλά σε απλό περιορισμό των σημείων πώλησής τους» (σκέψη 13).
7. Επειδή, οι παρατιθέμενες στην προηγούμενη σκέψη κρίσεις της απόφασης Σ.τ.Ε. 931/2010 ερείδονται στα ακόλουθα δεδομένα. Συγκεκριμένα, κατά τα αναλυτικώς εκτιθέμενα στη δέκατη σκέψη της απόφασης αυτής: α) «όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, η επίμαχη ρύθμιση του άρθρου 10α της προσβαλλόμενης [Υ1/Γ.Π.127962/ 03/2004] κ.υ.α. προτάθηκε από τον Ε.Ο.Φ. με την 0-950/συν. 23η/11.12.2003 απόφασή του, στην οποία επισυνάφθηκε σχέδιο της ανωτέρω κ.υ.α.. Στην από 19.12.2003 αιτιολογική έκθεση του Προέδρου του Ε.Ο.Φ. αναφέρεται ότι "λόγω της ιδιαίτερης φύσης των συμπληρωμάτων διατροφής και για την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση της κυκλοφορίας των προϊόντων αυτών για την προστασία της δημόσιας υγείας, μεταξύ άλλων, παρέστη η ανάγκη της θεσπίσεως αφενός μεν του φαρμακευτικού μονοπωλίου, αφετέρου δε της ρύθμισης της διασφάλισης της γνώσης του φαρμακοποιού περί των νομίμως κυκλοφορούντων συμπληρωμάτων διατροφής, καθόσον ο φαρμακοποιός ευθύνεται σε περίπτωση διάθεσης μη νομίμως κυκλοφορούντων προϊόντων. Η θέσπιση αυτών των διατάξεων αποτελεί τον πλέον πρόσφορο τρόπο αποτελεσματικής προστασίας της δημόσιας υγείας με τη δυνατότητα ελέγχου των κυκλοφορούντων συμπληρωμάτων διατροφής που πληρούν τους όρους της παρούσας ΚΥΑ, δεδομένου ότι η μόνη διαδικασία που προβλέπεται από την Οδηγία είναι η γνωστοποίηση προς την αρμόδια Αρχή (ΕΟΦ). Σημειώνεται ότι το φαρμακευτικό μονοπώλιο αποτελεί μεταφορά προϋπάρχουσας διάταξης του Ελληνικού Δικαίου, ενώ η υποχρέωση παρακολούθησης της κυκλοφορίας των προϊόντων με τον τρόπο που προβλέπεται στο σχέδιο ΚΥΑ θεσπίζεται προκειμένου να καλυφθούν τα ήδη διαπιστωθέντα κενά για την αποτελεσματική προστασία της Δημόσιας Υγείας στον τομέα αυτό”“, β) «Εξάλλου, από τα στοιχεία του φακέλου, στα οποία αναφέρεται η έκθεση των απόψεων της Διοίκησης, προκύπτουν περαιτέρω τα εξής: Η σημασία των βιταμινών ως διατροφικών παραγόντων είναι αναμφισβήτητη. Ωστόσο, εκτός από σπάνιες καταστάσεις υποθρεψίας, η θεραπευτική αξία των βιταμινών στο σύνολό τους είναι περιορισμένη. Ορισμένες βιταμίνες (Β12, φυλλικό οξύ, Κ, D) έχουν ειδικές θεραπευτικές δράσεις σε συγκεκριμένες παθολογικές καταστάσεις, αλλά για τις υπόλοιπες βιταμίνες και κυρίως για τα πολυβιταμινούχα σκευάσματα καμία θεραπευτική ιδιότητα δεν έχει τεκμηριωθεί. Πέρα από το γεγονός αυτό, υπάρχει πάντα, όσο σπάνιος και αν είναι, ο κίνδυνος της τοξικής δράσης ορισμένων βιταμινών (π.χ. της βιταμίνης D ή της βιταμίνης A). Ο κίνδυνος αυτός έρχεται να προστεθεί, ως επιχείρημα εναντίον της αδιάκριτης χρήσης των βιταμινών, στην άσκοπη δαπάνη και την επικάλυψη της διάγνωσης, που προκύπτουν από τη χορήγηση βιταμινών σε περιπτώσεις που δεν δικαιολογείται μια τέτοια θεραπευτική ενέργεια. Η καθυστέρηση μιας διάγνωσης είναι συχνή, όταν οι βιταμίνες χορηγούνται άσκοπα και πριν να γίνει κατανοητή η αιτία που προκαλεί τα συμπτώματα του αρρώστου...[παρατίθενται σχετικά παραδείγματα]. Το επιχείρημα ότι, ακόμα και αν δεν ωφελούν, οι βιταμίνες μπορούν να χορηγηθούν αφού δεν βλάπτουν, δεν ευσταθεί, διότι οι βιταμίνες μπορούν και να βλάψουν...[ακολουθεί περιπτωσιολογική παράθεση κινδύνων και ανεπιθύμητων ενεργειών από υπερβολική κατανάλωση βιταμινών]. Κατά τη χορήγηση βιταμινών θα πρέπει να εξετάζεται επίσης η συμβατότητά τους με τη φαρμακευτική αγωγή, την οποία ενδεχομένως ακολουθεί ο ενδιαφερόμενος ή με τις παθήσεις από τις οποίες τυχόν πάσχει. Στην καθημερινή θεραπευτική ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι αλληλεπιδράσεις των βιταμινών με άλλα φάρμακα...[γίνεται αναφορά στα αντιεπιληπτικά φάρμακα]. Ενόψει των ανωτέρω, η συμβουλή του γιατρού ή του φαρμακοποιού πριν από τη χορήγηση βιταμινών και εν γένει συμπληρωμάτων διατροφής κρίθηκε απαραίτητη, ιδίως σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου σημειώνεται σημαντική κατάχρηση φαρμακευτικών και παραφαρμακευτικών προϊόντων» και γ) «Περαιτέρω, όπως προκύπτει από την 13η αιτιολογική σκέψη της οδηγίας 2002/46, οι υπερβολικές προσλήψεις βιταμινών και ανόργανων στοιχείων ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα την εμφάνιση επιβλαβών παρενεργειών και, ως εκ τούτου, απαιτείται, κατά περίπτωση, η θέσπιση μέγιστων επιπέδων ασφαλείας για τις ουσίες αυτές στα συμπληρώματα διατροφής, τα οποία θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι η κανονική χρήση των προϊόντων, σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης του παρασκευαστή, είναι ασφαλής για τον καταναλωτή. Οι κίνδυνοι άλλωστε για την ανθρώπινη υγεία από την υπερβολική πρόσληψη ουσιών, όπως οι βιταμίνες και τα ανόργανα στοιχεία, ως προς τις οποίες επικρατεί αβεβαιότητα στην επιστημονική έρευνα όσον αφορά τις κρίσιμες ποσότητες, τις συμπυκνώσεις και τις ακριβείς συνέπειές τους, έχουν κατ' επανάληψη θεωρηθεί υπαρκτοί και από τη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων...Εξάλλου, οι ανωτέρω κίνδυνοι δεν έχουν αντιμετωπιστεί μέχρι σήμερα σε κοινοτικό επίπεδο, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 5 της οδηγίας 2002/46, αφού δεν εκδόθηκαν τα προβλεπόμενα από τη διάταξη αυτή μέτρα εφαρμογής της οδηγίας για τον καθορισμό των μέγιστων ποσοτήτων βιταμινών και ανόργανων στοιχείων που περιέχονται στα συμπληρώματα διατροφής. Ο καθορισμός μάλιστα αυτός, που αποτελεί...θεμελιώδη όρο της προσέγγισης των εθνικών νομοθεσιών που επιχειρήθηκε με την οδηγία 2002/46, αποτελεί το κύριο μέτρο αντιμετώπισης των κινδύνων από την υπερβολική πρόσληψη βιταμινών και ανόργανων στοιχείων (βλ. 13η και 14η αιτιολογική σκέψη της οδηγίας), καθόσον γίνεται με συνεκτίμηση των ανώτερων ασφαλών επιπέδων των εν λόγω ουσιών, τα οποία καθορίζονται κατόπιν αξιολόγησης των κινδύνων στηριζόμενης σε επιστημονικά δεδομένα γενικής αποδοχής και λαμβανομένων υπόψη, ενδεχομένως, και των διαφορετικών βαθμών ευαισθησίας των διαφόρων ομάδων καταναλωτών...».
8. Επειδή, η διάταξη του άρθρου 10α της κ.υ.α. Υ1/Γ.Π.127962/03/2004 περί αποκλειστικής διάθεσης των συμπληρωμάτων διατροφής από τα φαρμακεία αντικαταστάθηκε με την προσβαλλόμενη με την υπό κρίση αίτηση διάταξη του άρθρου 6 της κ.υ.α. ΓΠ/οικ.103499/2013 ως εξής: «Η πώληση των συμπληρωμάτων διατροφής επιτρέπεται να γίνεται από τα φαρμακεία, καθώς και τα καταστήματα τα οποία, κατά την κείμενη νομοθεσία, επιτρέπεται να πωλούν τυποποιημένα τρόφιμα. Η πώληση εξ αποστάσεως συμπληρωμάτων διατροφής επιτρέπεται μόνο από τις παραπάνω πηγές και εφόσον πληρούνται οι ειδικοί όροι της νομοθεσίας για πωλήσεις εξ αποστάσεως. Η διάθεση συμπληρωμάτων διατροφής θα πρέπει να ακολουθεί τις προδιαγραφές των παρασκευαστών ως προς τις συνθήκες αποθήκευσης και έκθεσης των προϊόντων σε ό,τι αφορά τους κανόνες υγιεινής, τη θερμοκρασία και την υγρασία του περιβάλλοντος. Η τοποθέτηση των προϊόντων θα πρέπει να γίνεται σε ιδιαίτερο χώρο, με ευκρινή σήμανση "Συμπληρώματα διατροφής”, όπως και με την προειδοποίηση υπό μορφή πινακίδας, τουλάχιστον 15 Χ 25 εκατ., του άρθρου 2 σημείο (ζ), η οποία θα πρέπει να βρίσκεται αναρτημένη σε κεντρικό και ευδιάκριτο σημείο της προθήκης». Με το εν λόγω άρθρο 2 της αυτής κ.υ.α. προστέθηκε στα προβλεπόμενα, από το άρθρο 6 παρ. 3 της κ.υ.α. Υ1/Γ.Π.127962/03/2004, στοιχεία που περιλαμβάνει υποχρεωτικά η επισήμανση των συμπληρωμάτων διατροφής, η ακόλουθη προειδοποίηση: «Το προϊόν αυτό δεν προορίζεται για την πρόληψη, αγωγή ή θεραπεία ανθρώπινης νόσου. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας» (περίπτωση ζ).
9. Επειδή, οι επίμαχες ρυθμίσεις του άρθρου 6 της κ.υ.α. ΓΠ/οικ.103499/2013 θεσπίσθηκαν μετά από τη, μνημονευόμενη και στο προοίμιό της, 77199/7.10.2013 πρόταση του Ε.Ο.Φ. με επισυναπτόμενο σχέδιο της εν λόγω κ.υ.α., στο οποίο περιλαμβάνεται ρύθμιση όμοια με εκείνη των δύο πρώτων εδαφίων του ως άνω άρθρου 6 καθώς και με εκείνη του άρθρου 2 περ. ζ. Σύμφωνα με τη, συνοδεύουσα την πρόταση αυτή, εισηγητική έκθεση της υπηρεσίας νομοθετικού συντονισμού του Ε.Ο.Φ., «Η παρούσα τροποποίηση της ΚΥΑ Υ1/Γ.Π.127962/ 03/18.2.2004...αποσκοπεί αφενός μεν στην τήρηση των δεσμεύσεών μας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια προειδοποιητικής επιστολής αφετέρου δε στην βελτίωση των διατάξεων, κατόπιν της αποκτηθείσας εμπειρίας εφαρμογής της άνω ΚΥΑ. Ειδικότερα, από τη δεκαετή εμπειρία εφαρμογής της προέκυψε ότι δεν συντρέχουν πλέον οι λόγοι δημόσιας υγείας για τον αυστηρό περιορισμό των σημείων πώλησης των συμπληρωμάτων διατροφής μόνο στα Φαρμακεία. Ως εκ τούτου, προτείνεται να επιτραπεί η πώληση των συμπληρωμάτων διατροφής από όλα τα σημεία από τα οποία επιτρέπεται, κατά την κείμενη νομοθεσία, η πώληση τυποποιημένων προϊόντων. Παράλληλα, προτείνεται η βελτίωση της επισήμανσης με την προσθήκη προφυλάξεων απευθυνόμενων στον καταναλωτή, στα πλαίσια της άνω Οδηγίας».
10. Επειδή, εξάλλου, το άρθρο πρώτο παρ. ΣΤ΄ («Διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας») υποπαρ. ΣΤ.1 («Άρση εμποδίων στον ανταγωνισμό στον κλάδο του λιανικού εμπορίου - Ρυθμίσεις φαρμάκων και φαρμακείων») περ. 15 του εκδοθέντος μετά την άσκηση της κρινόμενης αιτήσεως ν. 4254/2014 «Μέτρα στήριξης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στο πλαίσιο εφαρμογής του ν. 4046/2012 και άλλες διατάξεις» (Α΄ 85/7.4.2014) ορίζει ότι «Τα προϊόντα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της υ.α. ΓΠ/οικ. 103499/2013 μπορούν να διατίθενται και εξ αποστάσεως στο κοινό μέσω των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας». Επίσης, μετά την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως εκδόθηκε η Γ5α/53625/2017 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Υγείας με τίτλο «Εναρμόνιση της Εθνικής Νομοθεσίας προς την αντίστοιχη Κοινοτική ΟΔ/2002/46/ΕΚ...και κωδικοποίηση των ισχυουσών διατάξεων σε ενιαίο κείμενο-Επικαιροποιημένα Παραρτήματα της ΟΔ/2002/46/ΕΚ, όπως ισχύουν» (Β΄ 3328). Με την κοινή αυτή υπουργική απόφαση, η οποία εκδόθηκε κατ' εφαρμογή των μνημονευόμενων στο προοίμιό της εξουσιοδοτικών διατάξεων των άρθρων 1 παρ. 1, 2, 3 και 3 του ν. 1338/1983, όπως ίσχυαν, καθώς και των συνδυασμένων διατάξεων του άρθρου 2 παρ. 1, 2 περ. ιβ΄ και 5 και του άρθρου 14 παρ. 4 του ν. 1316/1983, κωδικοποιήθηκαν σε ενιαίο κείμενο οι διατάξεις της κ.υ.α. Υ1/Γ.Π.127962/03/2004, όπως είχαν τροποποιηθεί με τις κ.υ.α.Υ1/ Γ.Π.οικ.90235/2011 (Β΄ 1984) και ΓΠ/οικ.103499/2013, βάσει και των επικαιροποιημένων παραρτημάτων της οδηγίας 2002/46/ΕΚ (άρθρο 1). Ειδικότερα, με το άρθρο 11 της ως άνω κ.υ.α. Γ5α/53625/2017 προβλέπεται ταυτόσημου περιεχομένου, με την ως άνω πληττόμενη ρύθμιση του άρθρου 6 της κ.υ.α. ΓΠ/οικ.103499/2013, ρύθμιση, η οποία έχει ως εξής: «Η πώληση των συμπληρωμάτων διατροφής επιτρέπεται να γίνεται από τα φαρμακεία, καθώς και τα καταστήματα τα οποία, κατά την κείμενη νομοθεσία, επιτρέπεται να πωλούν τυποποιημένα τρόφιμα. Η πώληση εξ αποστάσεως συμπληρωμάτων διατροφής επιτρέπεται μόνο από τις παραπάνω πηγές και εφόσον πληρούνται οι ειδικοί όροι της νομοθεσίας για πωλήσεις εξ αποστάσεως. Η διάθεση συμπληρωμάτων διατροφής θα πρέπει να ακολουθεί τις προδιαγραφές των παρασκευαστών ως προς τις συνθήκες αποθήκευσης και έκθεσης των προϊόντων σε ό,τι αφορά τους κανόνες υγιεινής, τη θερμοκρασία και την υγρασία του περιβάλλοντος. Η τοποθέτηση των προϊόντων θα πρέπει να γίνεται σε ιδιαίτερο χώρο, με ευκρινή σήμανση «Συμπληρώματα διατροφής”, όπως και με την προειδοποίηση υπό μορφή πινακίδας, τουλάχιστον 15x25 εκατ, του άρθρου 6 παράγραφος 3 σημείο (ζ), η οποία θα πρέπει να βρίσκεται αναρτημένη σε κεντρικό και ευδιάκριτο σημείο της προθήκης». Σύμφωνα δε με το άρθρο 16 της ανωτέρω κ.υ.α. Γ5α/53625/2017, «Από την ημερομηνία ισχύος της παρούσας κοινής υπουργικής απόφασης [η οποία συμπίπτει με την ημερομηνία δημοσίευσής της στην ΕτΚ, στις 21.9.2017, κατ' άρθρο 17] καταργείται η...Υ1/Γ.Π.127962/2004...κοινή απόφαση..., η...90235/9-8-2011...κοινή απόφαση, και η... απόφαση ΓΠ/οικ.103499/2013..., καθώς και κάθε άλλη διάταξη που αντιβαίνει στις διατάξεις και στα Παραρτήματα της παρούσας». Ενόψει αυτών, επήλθε κατάργηση της προσβαλλόμενης ρύθμισης του άρθρου 6 της κ.υ.α. ΓΠ/οικ.103499/2013 με τη μεταγενέστερη κωδικοποιητική ρύθμιση του άρθρου 11 της κ.υ.α. Γ5α/53625/2017, της οποίας ζητείται η ακύρωση, όπως έχει ήδη εκτεθεί (βλ. σκέψη 2), με το από 7.11.2018 δικόγραφο περί συνέχισης της δίκης, κατ' εφαρμογή του άρθρου 32 παρ. 3 του π.δ. 18/1989. Περαιτέρω, όσον αφορά, ειδικότερα, την εξ αποστάσεως πώληση συμπληρωμάτων διατροφής, ισχύει η ανωτέρω διάταξη του δευτέρου εδαφίου του άρθρου 11 της κ.υ.α. Γ5α/53625/2017, με την οποία επιτρέπεται η πώληση αυτή «μόνο από τις παραπάνω πηγές» - δηλαδή από τα καθοριζόμενα στο πρώτο εδάφιο του ίδιου άρθρου σημεία πώλησης και συγκεκριμένα από τα φαρμακεία και τα καταστήματα τα οποία, κατά την κείμενη νομοθεσία, επιτρέπεται να πωλούν τυποποιημένα τρόφιμα- και «εφόσον πληρούνται οι ειδικοί όροι της νομοθεσίας για πωλήσεις εξ αποστάσεως». Με την εν λόγω νεώτερη ρύθμιση του άρθρου 11 της κ.υ.α. Γ5α/53625/2017 θεωρείται καταργηθείσα η προγενέστερη ρύθμιση του άρθρου πρώτου παρ. ΣΤ' υποπαρ. ΣΤ.1 περ. 15 του ν. 4254/2014 περί της δυνατότητας εξ αποστάσεως διάθεσης στο κοινό συμπληρωμάτων διατροφής, τα οποία αφορά η κ.υ.α. ΓΠ/οικ.103499/2013, μέσω των υπηρεσιών της κοινωνίας της πληροφορίας.
11. Επειδή, η κ.υ.α. Γ5α/53625/2017 εκδόθηκε κατόπιν της, μνημονευόμενης στο προοίμιό της, 59737/3.7.2017 πρότασης του Ε.Ο.Φ., στην οποία επισυνάπτεται σχέδιο της εν λόγω κ.υ.α., που περιλαμβάνει ρύθμιση όμοια με την προαναφερόμενη του άρθρου 11. Στη συνοδεύουσα την πρόταση αυτή εισηγητική έκθεση του τμήματος νομοθετικού συντονισμού του Ε.Ο.Φ., διαλαμβάνονται τα ακόλουθα: «Εισηγούμεθα την έκδοση νέας Κοινής Υπουργικής Απόφασης, με την οποία καταργούνται οι υπ' αριθμ. Υ1/Γ.Π. 127962/2004...και υπ' αριθμ. 90235/2011...κοινές υπουργικές αποφάσεις, προκειμένου να κωδικοποιηθούν σε ενιαίο κείμενο οι ισχύουσες διατάξεις «σχετικά με τα συμπληρώματα διατροφής που διατίθενται στο εμπόριο και παρουσιάζονται ως τρόφιμα» και να επικαιροποιηθούν τα οικεία παραρτήματα σύμφωνα με τις διατάξεις του Κανονισμού 1170/2009 της Ε.Ε.».
12. Επειδή, η θεσπισθείσα, με το άρθρο 10α της κ.υ.α. Υ1/Γ.Π.127962/03/2004, ρύθμιση περί αποκλειστικής διάθεσης από τα φαρμακεία των συμπληρωμάτων διατροφής που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2002/46/ΕΚ ήρθη αρχικώς με το άρθρο 6 της κ.υ.α. ΓΠ/οικ.103499/2013 και τελικώς με το ταυτόσημου περιεχομένου άρθρο 11 της κωδικοποιητικής κ.υ.α. Γ5α/53625/2017, κατ' επίκληση σχετικής πρότασης του Ε.Ο.Φ., σύμφωνα με την οποία «από τη δεκαετή εμπειρία εφαρμογής της [κ.υ.α. Υ1/Γ.Π.127962/03/2004] προέκυψε ότι δεν συντρέχουν πλέον οι λόγοι δημόσιας υγείας για τον αυστηρό περιορισμό των σημείων πώλησης των συμπληρωμάτων διατροφής μόνο στα Φαρμακεία» (βλ. τη, συνοδεύουσα την κ.υ.α του έτους 2013, εισηγητική έκθεση της υπηρεσίας νομοθετικού συντονισμού του Ε.Ο.Φ., η οποία, για την ταυτότητα του λόγου, λογίζεται ως συνοδευτική και της κωδικοποιητικής κ.υ.α. του έτους 2017). Ωστόσο, η κατά τα άνω εκδηλωθείσα, με την πληττόμενη ρύθμιση, μεταβολή των αντιλήψεων του κανονιστικού νομοθέτη ως προς την αναγκαιότητα διατήρησης της απαγόρευσης λιανικής πώλησης συμπληρωμάτων διατροφής εκτός φαρμακείων δεν τεκμηριώνεται ειδικότερα και επαρκώς με αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία από τα οποία προκύπτει ότι εξέλιπαν οι λόγοι για τους οποίους είχε κριθεί αναγκαία και πρόσφορη η θέσπιση της ρύθμισης αυτής προς προστασία της δημόσιας υγείας, επί τη βάσει της προπαρατιθέμενης αναλυτικής και εμπεριστατωμένης σχετικής τεκμηρίωσής της, όπως αυτή αποτυπώνεται στην απόφαση Σ.τ.Ε. 931/2010 (βλ ανωτέρω σκέψεις 6 και 7). Τούτο ισχύει λαμβανομένου υπόψη και του ότι από τα συνοδεύοντα τις κ.υ.α. ΓΠ/οικ.103499/2013 και Γ5α/53625/2017 προπαρασκευαστικά στοιχεία, όπως, άλλωστε, και από τα λοιπά στοιχεία του φακέλου, δεν προκύπτει ότι το επίδικο μέτρο της πώλησης συμπληρωμάτων διατροφής της οδηγίας 2002/46/ΕΚ, επί τόπου και εξ αποστάσεως, από τα φαρμακεία και τα καταστήματα που κατά νόμον επιτρέπεται να πωλούν τυποποιημένα τρόφιμα ελήφθη κατ' εκτίμηση νεώτερων επιστημονικών και λοιπών πρόσφορων δεδομένων που ανατρέπουν εκείνα τα οποία υπαγόρευσαν την επιβολή του μέτρου της αποκλειστικής διάθεσης των εν λόγω συμπληρωμάτων διατροφής από τα φαρμακεία και που διασφαλίζουν επαρκώς την προστασία της υγείας των καταναλωτών, ενόψει της υφιστάμενης στην επιστημονική έρευνα αβεβαιότητας όσον αφορά τις κρίσιμες ποσότητες, συμπυκνώσεις και ακριβείς συνέπειες των βιταμινών και των ανόργανων στοιχείων και, εντεύθεν, τους ενδεχόμενους κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία από την υπερβολική πρόσληψη των ουσιών αυτών, καθώς και ενόψει του μη εισέτι καθορισμού, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή την οικεία εθνική αρχή, των μέγιστων ποσοτήτων βιταμινών και ανόργανων στοιχείων στα συμπληρώματα διατροφής. Εξάλλου, όσον αφορά τα διαλαμβανόμενα στην προαναφερόμενη εισηγητική έκθεση της υπηρεσίας νομοθετικού έργου του Ε.Ο.Φ. (βλ. σκέψη 9) περί του ότι «η παρούσα τροποποίηση της Κ.Υ.Α. Υ1/Γ.Π. 127962/18.2.2004...αποσκοπεί...στην τήρηση των δεσμεύσεών μας προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα πλαίσια προειδοποιητικής επιστολής...» από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτει ότι η μνησθείσα από 3.10.2003 προειδοποιητική επιστολή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει ως αντικείμενο τη μη ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της οδηγίας 2002/46/ΕΚ εντός της κατ’ άρθρο 15 εδ. πρώτο της οδηγίας προθεσμίας (μέχρι 31.7.2003) και δεν σχετίζεται με την επίδικη ρύθμιση (βλ. και το 74750/7.10.2016 σχετικό έγγραφο του Υπουργείου Υγείας προ το Δικαστήριο).
13. Επειδή, κατόπιν των ανωτέρω, το Τμήμα κρίνει ότι πρέπει να αναβληθεί η οριστική εκδίκαση της επίδικης υπόθεσης, προκειμένου η Διοίκηση να αποστείλει στο Δικαστήριο τα, κατά τα άνω, κρίσιμα για τη διάγνωση της υπόθεσης στοιχεία τεκμηρίωσης της πληττόμενης ρύθμισης και της σύμφυτης μεταστροφής του κανονιστικού νομοθέτη με την κατάργηση της αποκλειστικής διάθεσης δια των φαρμακείων στην κατανάλωση των συμπληρωμάτων διατροφής που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 2002/46/ΕΚ. Παραλλήλως, ενόψει της σπουδαιότητας των τιθεμένων ζητημάτων που ανακύπτουν, στο πλαίσιο των προβαλλόμενων λόγων ακυρώσεως, εν σχέσει με τη διασφάλιση της προστασίας της δημόσιας υγείας, το Τμήμα, υπό την παρούσα πενταμελή σύνθεση, κρίνει ότι η υπόθεση πρέπει να παραπεμφθεί προς οριστική εκδίκαση στην επταμελή σύνθεσή του, να ορισθεί δε ως εισηγητής η Σύμβουλος Βασιλική Κίντζιου και δικάσιμος η 7η Ιουνίου 2022. Επίσης, αντίγραφο της παρούσας Απόφασης πρέπει να κοινοποιηθεί, με μέριμνα της Γραμματείας του Δ’ Τμήματος του Δικαστηρίου, στον αιτούντα Φαρμακευτικό Σύλλογο Αττικής και στους καθ' ους Υπουργό Υγείας και Υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (ήδη Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων) καθώς και στον δικαιούμενο να ασκήσει παρέμβαση Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (με συγκοινοποίηση σε αυτόν αντιγράφων της κρινόμενης αιτήσεως και του από 7.11.2018 δικογράφου περί συνέχισης της δίκης), οι οποίοι υποχρεούνται να αποστείλουν στο Δικαστήριο τα ζητηθέντα στοιχεία τριάντα (30) τουλάχιστον ημέρες πριν από την ως άνω ορισθείσα νέα δικάσιμο.
Διά ταύτα
Απέχει να αποφανθεί οριστικά.
Αναβάλλει την εκδίκαση της κρινόμενης αιτήσεως, σύμφωνα με το σκεπτικό.
Παραπέμπει την υπόθεση στο Τμήμα υπό επταμελή σύνθεση.
Ορίζει εισηγητή τη Σύμβουλο Βασιλική Κίντζιου και δικάσιμο την 7η Ιουνίου 2022.
Επιβάλλει στον Υπουργό Υγείας και στον Υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας (ήδη Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων) καθώς και στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων την υποχρέωση να αποστείλουν στο Δικαστήριο συμπληρωματικά στοιχεία, σύμφωνα με τα διαλαμβάνομενα στο σκεπτικό, τριάντα (30) τουλάχιστον ημέρες πριν από την ορισθείσα νέα δικάσιμο.
Παραγγέλλει τη διενέργεια των κοινοποιήσεων που αναφέρονται στο σκεπτικό.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 4 Ιουνίου 2019
Η Πρόεδρος του Δ΄ Τμήματος Η Γραμματέας
Μ. Καραμανώφ Ι. Παπαχαραλάμπους
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 8ης Φεβρουαρίου 2022.
Ο Προεδρεύων Σύμβουλος Η Γραμματέας
Ε. Αντωνόπουλος Φ. Παπαδοπούλου