Αριθμός 952/2022
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
Α2’ Πολιτικό Τμήμα
ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Θεόδωρο Κανελλόπουλο, Προεδρεύοντα Αρεοπαγίτη, Αικατερίνη Κρυσταλλίδου, Μυρσίνη Παπαχίου, Ιωάννη Δουρουκλάκη και Γεώργιο Καλαμαρίδη - Εισηγητή, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 17 Μαΐου 2021, με την παρουσία και της γραμματέως Θεοδώρας Παπαδημητρίου, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Του αναιρεσείοντος - καλούντος: Χ. Τ. του Φ., κατοίκου Θεσσαλονίκης. Εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Θεόδωρο Καζαντζίδη, με δήλωση του άρθρου 242 παρ.2 του Κ.Πολ.Δ., ο οποίος διορίστηκε σύμφωνα με το ν.3226/2004 και την υπ' αριθμ. 262/2018 Πράξη του Προέδρου του Αρείου Πάγου.
Της αναιρεσίβλητης - καθής η κλήση: Υ. Γ. του Δ., κατοίκου Θεσσαλονίκης. Εκπροσωπήθηκε από την πληρεξούσια δικηγόρο της Σταυρούλα Σύκου, με δήλωση του άρθρου 242 παρ.2 του Κ.Πολ.Δ.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 12-3-2007 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος και τις από 24-9-2008 προτάσεις - ανταγωγή της ήδη αναιρεσίβλητης που κατατέθηκαν στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 40128/2008 μη οριστική και 26096/2011 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 171/2017 του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Κατά της τελευταίας απόφασης ασκήθηκε αναίρεση και εκδόθηκε η υπ’αριθ. 245/2019 απόφαση του Αρείου Πάγου, η οποία κήρυξε απαράδεκτη τη συζήτηση της από 23-10-2017 αίτησης του ... για αναίρεση της υπ' αριθ. 171/2017 αποφάσεως του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Η υπόθεση επαναφέρεται προς συζήτηση με την από 15-11-2019 κλήση του αναιρεσείοντος - καλούντος.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Με την κρινόμενη από 23-10-2017 αίτηση αναίρεσης, η οποία νόμιμα φέρεται προς συζήτηση με την από 15-11-2019 κλήση του αναιρεσείοντος, μετά την έκδοση της 245/2019 απόφασης του Δικαστηρίου τούτου, με την οποία κηρύχθηκε απαράδεκτη η συζήτηση της αναίρεσης λόγω έλλειψης νόμιμης κλήτευσης της αναιρεσίβλητης, προσβάλλεται η εκδοθείσα αντιμωλία των διαδίκων και κατά την τακτική διαδικασία υπ' αριθμ. 171/2017 απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, κατάληξη της ακόλουθης διαδικαστικής διαδρομής, όπως προκύπτει από την παραδεκτή (άρθρ. 561 παρ. 2 ΚΠολΔ) επισκόπηση των διαδικαστικών εγγράφων: Ο αναιρεσείων άσκησε την από 12-3-2007 αγωγή κατά της αναιρεσίβλητης, με την οποία ζήτησε να υποχρεωθεί η τελευταία να του καταβάλει ως αποζημίωση, με βάση τις διατάξεις για την ευθύνη από διαπραγματεύσεις, το ποσό των 68.331 ευρώ για θετικές ζημίες, το ποσό των 13.206,16 ευρώ για αποθετική ζημία και το ποσό των 15.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης και συνολικά το ποσό των 96.537,16 ευρώ. Το Πολυμελές Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, στο οποίο ασκήθηκε η αγωγή, με την 40128/2008 απόφασή του έκρινε νόμιμη την αγωγή ως προς το αίτημά της για την αποθετική ζημία του ενάγοντος, καθώς και ως προς το ποσό των 38.331 ευρώ για τη θετική του ζημία, ενώ έκρινε μη νόμιμη την αγωγή ως προς τα υπόλοιπα αιτήματά της. Έκρινε, επίσης, νόμιμη την ανταγωγή που άσκησε η αναιρεσίβλητη με τις προτάσεις της, με την οποία αυτή ζήτησε να υποχρεωθεί ο αντεναγόμενος - αναιρεσείων να της καταβάλει το ποσό των 6.750 ευρώ, κατά το οποίο αυτός κατέστη πλουσιότερος σε βάρος της περιουσίας της χωρίς νόμιμη αιτία, καθώς εγκαταστάθηκε και διέμενε στο διαμέρισμα της αντενάγουσας αυθαίρετα κατά το αναφερόμενο χρονικό διάστημα, χωρίς την καταβολή οποιοδήποτε ποσού. Διέταξε δε περαιτέρω τη διενέργεια τεχνικής πραγματογνωμοσύνης προκειμένου να διαπιστωθεί η έκταση των θετικών ζημιών του ενάγοντος. Στη συνέχεια και μετά τη διενέργεια της πραγματογνωμοσύνης, εκδόθηκε η 26096/2011 οριστική απόφαση του ως άνω Δικαστηρίου, με την οποία απορρίφθηκε η ανταγωγή της αναιρεσίβλητης, έγινε εν μέρει δεκτή η αγωγή του αναιρεσείοντος και υποχρεώθηκε η εναγομένη - αναιρεσίβλητη να του καταβάλει το ποσό των 34.700 ευρώ. Κατά των ανωτέρω αποφάσεων του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, η εναγομένη - αντενάγουσα - αναιρεσίβλητη άσκησε την από 12-10-2011 έφεση, καθώς και τους από 22-9-2014 πρόσθετους αυτής λόγους και το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης με την αναιρεσιβαλλόμενη υπ' αριθμ. 171/2017 απόφασή του, δέχθηκε την έφεση και τους πρόσθετους λόγους και αφού εξαφάνισε στο σύνολό της την 26096/2011 οριστική απόφαση του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, καθώς και την 40128/2008 απόφαση του ίδιου Δικαστηρίου ως προς τα προσβληθέντα με την έφεση κεφάλαιά της, κράτησε και δίκασε την αγωγή και την ασκηθείσα με τις προτάσεις ανταγωγή της αναιρεσίβλητης και ακολούθως απέρριψε την αγωγή του αναιρεσείοντος, δέχθηκε εν μέρει την ανταγωγή της αναιρεσίβλητης και υποχρέωσε τον αναιρεσείοντα - αντεναγόμενο να της καταβάλει το ποσό των 5.400 ευρώ. Η αίτηση αναίρεσης ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα (άρθρα 552, 553, 556, 558, 564 παρ. 3 και 566 παρ. 1 ΚΠολΔ). Είναι κατά συνέπεια παραδεκτή (άρθρ. 577 παρ. 1 ΚΠολΔ) και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων της (άρθρ. 577 παρ. 3 ΚΠολΔ).
Ο από το άρθρο 559 αρ. 11 β' Κ.Πολ.Δ, λόγος αναιρέσεως ιδρύεται αν το δικαστήριο παρά το νόμο έλαβε υπόψη αποδείξεις που δεν προσκομίσθηκαν. Δεν χωρεί αναίρεση στην εν λόγω περίπτωση αν η προσβαλλόμενη απόφαση στηρίχθηκε κυρίως σε άλλα νόμιμα αποδεικτικά μέσα και μόνον επικουρικώς σε κάποιο αποδεικτικό μέσο που δεν είχε προσκομισθεί (ΑΠ 946/2015, ΑΠ 257/2008). Στην προκειμένη περίπτωση, με τον πρώτο λόγο αναίρεσης, ο αναιρεσείων αποδίδει στην προσβαλλόμενη απόφαση την από το άρθρο 559 αριθμ. 11 β' ΚΠολΔ αιτίαση, ότι το Εφετείο έκανε δεκτή την ασκηθείσα με τις προτάσεις ανταγωγή της αναιρεσίβλητης, λαμβάνοντας υπόψη μεταξύ άλλων την υπ' αρθμ. 939/2008 ένορκη βεβαίωση, η οποία όμως λήφθηκε από την τελευταία για την απόρριψη μόνο της ασκηθείσας αγωγής του και όχι και προς υποστήριξη της ανταγωγής της, η οποία ασκήθηκε μεταγενέστερο, από τη λήψη της βεβαίωσης, χρόνο. Ότι επομένως, το Εφετείο λαμβάνοντας υπόψη και συνεκτιμώντας και την ανωτέρω ένορκη βεβαίωση ως αποδεικτικό μέσο για την ουσιαστική βασιμότητα της ανταγωγής, υπέπεσε στην ανωτέρω παραβίαση. Ο λόγος αυτός είναι αβάσιμος, καθόσον το Εφετείο στήριξε την κρίση του για την ουσιαστική βασιμότητα της ανταγωγής της αναιρεσίβλητης, όπως προκύπτει από την παραδεκτή επισκόπηση της προσβαλλόμενης απόφασής του, κυρίως στα υπόλοιπα νόμιμα αποδεικτικά μέσα που αναφέρει διεξοδικά και συγκεκριμένα στους μάρτυρες, στα έγγραφα και στις λοιπές ένορκες βεβαιώσεις, μεταξύ των οποίων και την προσκομισθείσα με επίκληση από την αναιρεσίβλητη …/2013 ένορκη βεβαίωση, ληφθείσα μετά νόμιμη κλήτευση του αναιρεσείοντος και δεν στήριξε την κρίση του αυτή αποκλειστικά στην ανωτέρω 939/2008 ένορκη βεβαίωση. Η νομική αοριστία της αγωγής στηρίζει λόγο αναίρεσης για παραβίαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου (άρθρο 559 αριθ.1 ΚΠολΔ) και συντρέχει, αν το δικαστήριο, για τη θεμελίωση της αγωγής στο συγκεκριμένο κανόνα ουσιαστικού δικαίου αρκέσθηκε σε στοιχεία λιγότερα ή αξίωσε περισσότερα από εκείνα που ο κανόνας αυτός απαιτεί για τη γένεση του οικείου δικαιώματος, κρίνοντας, αντίστοιχα, ορισμένη ή αόριστη την αγωγή. Αντίθετα, η ποσοτική ή ποιοτική αοριστία της αγωγής, η οποία υπάρχει, όταν δεν εκτίθενται στο δικόγραφό της όλα τα στοιχεία που απαιτούνται κατά το νόμο για τη στήριξη του αιτήματός της, τα πραγματικά, δηλαδή, περιστατικά που απαρτίζουν την ιστορική βάση της αγωγής και προσδιορίζουν το αντικείμενο της δίκης, δημιουργεί λόγους αναίρεσης από το άρθρο 559 αριθ. 8 ή 14 του ΚΠολΔ (ΟλΑΠ 1573/1981). Συνιστά δε ποσοτική αοριστία η έλλειψη εξειδίκευσης των πραγματικών περιστατικών που απαιτεί ο εφαρμοστέος κανόνας ουσιαστικού δικαίου για τη θεμελίωση του ασκούμενου με την αγωγή ή την ένσταση δικαιώματος, ενώ ως ποιοτική αοριστία χαρακτηρίζεται η επίκληση απλώς των στοιχείων του νόμου χωρίς αναφορά πραγματικών περιστατικών (ΟλΑΠ 16/2013). Εξάλλου, ο από το άρθρο 559 αριθ. 8 ΚΠολΔ λόγος αναίρεσης ιδρύεται, αν το δικαστήριο έκρινε ορισμένη την αγωγή, λαμβάνοντας υπόψη του αναγκαία για τη θεμελίωση και την περιγραφή του αντικειμένου της δίκης γεγονότα, τα οποία, όμως, δεν εκτίθενται στο δικόγραφό της ή αν απέρριψε ως αόριστη την αγωγή, παραγνωρίζοντας τα γεγονότα που με επάρκεια εκτίθενται σ' αυτήν για τη θεμελίωση και την περιγραφή του αντικειμένου της δίκης, ενώ ο λόγος αναίρεσης από το άρθρο 559 αριθ.14 ΚΠολΔ ιδρύεται, αν το δικαστήριο, παρά τη μη επαρκή έκθεση στην αγωγή των στοιχείων που είναι αναγκαία για την στήριξη του αιτήματός της, την έκρινε ορισμένη, θεωρώντας ότι αυτά εκτίθεται με επάρκεια ή αν, παρά την επαρκή έκθεση των στοιχείων αυτών, την απέρριψε ως αόριστη (ΟλΑΠ 16/2013, ΑΠ 585/2019, ΑΠ 1442/2019, ΑΠ 45/2016). Περαιτέρω, από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 106, 111 παρ. 2, 118 αρ. 4 και 216 παρ. 1 στοιχ. α' και β' ΚΠολΔ προκύπτει ότι η αγωγή πρέπει να περιέχει σαφή έκθεση των γεγονότων που τη θεμελιώνουν και δικαιολογούν την άσκησή της από τον ενάγοντα κατά του εναγομένου και ακριβή περιγραφή του αντικειμένου της διαφοράς. Όταν στο δικόγραφο της αγωγής δεν περιέχονται τα πιο πάνω στοιχεία ή όταν αυτά περιέχονται κατά τρόπο ελλιπή ή ασαφή, τότε η έλλειψη αυτή καθιστά μη νομότυπη την άσκησή της, επιφέρει δε την απόρριψή της ως απαράδεκτης, λόγω αοριστίας, είτε αυτεπαγγέλτως, είτε κατόπιν προβολής σχετικού ισχυρισμού από τον εναγόμενο.
Εν προκειμένω, από την παραδεκτή κατ' άρθρο 561 παρ. 2 ΚΠολΔ επισκόπηση της από 12-3-2007 αγωγής, προκύπτει ότι ο ενάγων και ήδη αναιρεσείων εξέθετε σ' αυτήν, μεταξύ άλλων, και τα ακόλουθα σε σχέση με τις θετικές του ζημίες, για τις οποίες ζήτησε αποζημίωση από την αναιρεσίβλητη: «ΑΑ. ΚΤΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΟΒΑΤΙΣΜΑΤΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΤΟΙΧΙΩΝ: 1. Κτίσιμο λεβητοστασίου: Για αγορά τούβλων, άμμου, τσιμέντου, ασβέστη και σίδερων 285,00 ευρώ. Για εργασία 550,00 ευρώ. Συνολικά 835,00 ευρώ. 2. Για αποξήλωση αλλοιωμένων σοβάδων εσωτερικών και εξωτερικών τοιχίων λόγω υγρασίας 250,00 ευρώ. 3. Για γκρέμισμα εσωτερικών τοιχίων και αλλαγή διαρρύθμισης 150,00 ευρώ. 4. Κτίσιμο δεξαμενής πετρελαίου: Για αγορά τούβλων, άμμου, ασβέστη, αζολίτ, εσωτερική μόνωση, πλαστικής δεξαμενής 800 λίτρων και γαλβανιζέ καπάκι 385,00 ευρώ. Για εργασία 365,00 ευρώ. Συνολικά 750,00 ευρώ. 5. Σοβάδες εσωτερικών και εξωτερικών τοίχων: Για αγορά τούβλων, άμμου, ασβέστη, αζολίτ 750,00 ευρώ. Για εργασία 900,00 ευρώ. Συνολικά 1.650,00 ευρώ. 6. Εξωτερικός τοίχος αυλής, ύψους 2 μέτρων. Για αγορά μαρμαρόσκονης για το σοβά, άσπρου τσιμέντου, ρητίνης για ρελιέφ 500,00 ευρώ. Για εργασία 600,00 ευρώ. Συνολικά 1.100,00 ευρώ. 7. Κτίσιμο δύο κολώνων στην είσοδο της αυλής και κατασκευή σκέπαστρου με κεραμίδια και ξυλεία. Για αγορά υλικών 210,00 ευρώ. Για εργασία 270,00 ευρώ. Συνολικά 480,00 ευρώ. 8. Κτίσιμο εισόδου της οικίας, τοιχία με μάρμαρα, κεραμοσκεπή ξυλότυπης στήριξης, ρελιέφ στους τοίχους, πλατύσκαλο, τούβλα, μολύβι και σιδηροκατασκευή παραθύρου. Για αγορά υλικών 455,00 ευρώ. Για εργασία 420,00 ευρώ. Συνολικά 875 ευρώ. 9. Κτίσιμο παρτεριού στην αυλή. Για αγορά τσιμεντόλιθων, τούβλων, πέτρας 270,00 ευρώ. Για εργασία 450,00 ευρώ. Συνολικά 720,00 ευρώ. 10. Τοποθέτηση πέτρας σε όλη την αυλή και την κεντρική είσοδο της οικοδομής, κατασκευή υδρορροών, κλίμακας, πλατύσκαλου, τοίχου, δεξαμενής παρτεριών. Για αγορά κόκκινης πέτρας Καβάλας και Βουλγαρίας, τσιμέντου και αζολίτ 1.650,00 ευρώ. Για εργασία 1.730,00 ευρώ. Συνολικά 3.380,00 ευρώ. 11. Κτίσιμο τοίχου με τσιμεντόλιθους και τοποθέτηση εξωτερικής σκάλας. Για αγορά σύρματος, χώματος, τσιμέντου και σοβά 175,00 ευρώ. Για εργασία 245,00 ευρώ. Συνολικά 420,00 ευρώ. 12. Κτίσιμο δύο τοιχίων και τοποθέτηση μεταλλικής πόρτας με κλειδαριά στην κεντρική είσοδο της πολυκατοικίας. Για αγορά υλικών 195,00 ευρώ. Για εργασία 155,00 ευρώ. Συνολικά 350,00 ευρώ. 13. Μεταλλικές κατασκευές: Αγορά μιας πόρτας μεταλλικής κατασκευής με κλειδαριά ασφαλείας στο λεβητοστάσιο, αγορά μιας εξωτερικής μεταλλικής πόρτας εισόδου με ηλεκτρική κλειδαριά, αγορά μιας πόρτας μεταλλικής κατασκευής με κλειδαριά για την αυλή, τοποθέτηση και βάψιμο με μίνιο και λαδομπογιά: Για αγορά 580,00 ευρώ. Για εργασία 285,00 ευρώ. Συνολικά 865,00 ευρώ. 14. Αγορά μιας μεταλλικής σκάλας βαρέως τύπου, για σύνδεση κάτω αυλής με πάνω αυλή: 185,00 ευρώ. 15. Κατασκευή εσωτερικού παταριού στο λουτροαποχωρητήριο, με μπουντρέλια μεταλλικά γαλβανιζέ και ξύλινο πάτωμα και βάψιμο του χώρου αυτού: Για αγορά υλικών 230,00 ευρώ. Για εργασία 350,00 ευρώ. Συνολικά 580,00 ευρώ. ΒΒ. ΣΑΛΟΝΙ - ΚΡΕΒΑΤΟΚΑΜΑΡΑ: 16. Αποξήλωση δύο πατωμάτων με ξύλινη κατασκευή, επειδή σάπισαν από την υγρασία και εγκατάσταση νέων, τοποθέτηση, τρίψιμο και βάψιμο αυτών με παραφινέλαιο (δύο χέρια), άχρωμο βερνίκι δύο συστατικών (δύο χέρια) και πέρασμα σοβατεπί: Για αγορά ξυλείας και υλικών 480,00. Για εργασία 720,00 ευρώ. Συνολικά 1.200,00 ευρώ... ΖΖ. ΣΠΑΤΟΥΛΑΡΙΣΜΑ ΕΝΤΟΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ: ...33. Σπατουλάρισμα και βάψιμο μετώπης 1ου ορόφου και σοβάτισμα αυτού 135,00 ευρώ. 34. Σπατουλάρισμα και τρίψιμο 4 ζευγών παντζούρια ξύλινα και παράθυρα ξύλινα, βάψιμο με χρώμα καρυδί και δύο στρώματα βερνίκι άχρωμο Α+Β, 450,00 ευρώ. 35. Σπατουλάρισμα και βαφή τεσσάρων εσωτερικών πορτών και ενός παραθύρου μπάνιου, 200,00 ευρώ. 36. Σπατουλάρισμα και κατασκευή δύο ξύλινων πορτών παταριού, 75,00 ευρώ. 37. Βάψιμο εσωτερικού χώρου οικίας (5 ταβάνια υδρόχρωμα, με ένα στρώμα αστάρι, 1 κόλλα και δύο χέρια υδρόχρωμα, τοιχία με αστάρι, κόλλα και πλαστικό - δύο χέρια: Για αγορά υλικών 700,00 ευρώ. Για εργασία 1.550,00 ευρώ. Συνολικά 2.250,00 ευρώ. 38. Εξωτερικό βάψιμο οικίας και κήπου με τσιμεντόχρωμα και στοκάρισμα: Για αγορά υλικών 430,00 ευρώ. Για εργασία 850,00 ευρώ. Συνολικά 1.280,00 ευρώ. 39. Αγορά τεντών και τοποθέτηση αυτών (μηχανισμού και πανιού Α’ ποιότητας): Για αγορά 1.260,00 ευρώ. Για εργασία 590,00 ευρώ. Συνολικά 1.850,00 ευρώ. 40. Αγορά και εγκατάσταση κλειδαριών για εξωτερική πόρτα ασφαλείας και τριών εσωτερικών: Για αγορά 95,00 ευρώ. Για εργασία 85,00 ευρώ. Συνολικά 180,00 ευρώ. 41. Τζαμαρία στην είσοδο της οικοδομής με πόρτα θωρακισμένη ασφαλείας, 2.227,00 ευρώ». Με αυτό το περιεχόμενο η αγωγή, αναφορικά με τα ως άνω κονδύλια της θετικής ζημίας, είναι αόριστη. Ειδικότερα, το δικόγραφο αυτής πάσχει από ποσοτική αοριστία διότι ο ενάγων ουδόλως εκθέτει τα αναγκαία πραγματικά περιστατικά, από τα οποία να δικαιολογείται η έκταση των θετικών ζημιών και εντεύθεν η αιτούμενη αποζημίωση για τη ζημίες αυτές. Πιο συγκεκριμένα, όσον αφορά τις ζημίες του κεφαλαίου ΑΑ. και ΒΒ. δεν αναφέρεται στην αγωγή η έκταση ανά τετραγωνικό μέτρο των οικοδομικών εργασιών, οι οποίες εκτελέστηκαν από τον ενάγοντα, καθώς και των μεταλλικών κατασκευών που αγοράστηκαν απ' αυτόν, ώστε να αιτιολογείται επαρκώς το μέγεθος της κάθε δαπάνης, αλλά αντίθετα γίνεται εντελώς αόριστα αναφορά σε κατασκευές, κτισίματα και σοβατίσματα τοίχων, χωρίς να προσδιορίζεται παντάπασι στην αγωγή σε πόσα τετραγωνικά μέτρα αναφέρεται η κάθε επί μέρους εργασία ή πιο είναι το μέγεθος και ποιες διαστάσεις των μεταλλικών κατασκευών, που αγοράστηκαν. Για τους ίδιους λόγους είναι αόριστα και τα κονδύλια του ανωτέρω κεφαλαίου ΖΖ., καθώς δεν γίνεται καμία αναφορά στην αγωγή σε πόσα τετραγωνικά μέτρα αναφέρεται η κάθε επί μέρους εργασία ή ποιες είναι οι διαστάσεις των αντικειμένων που αγοράστηκαν και τοποθετήθηκαν στο διαμέρισμα. Επομένως, το Εφετείο, το οποίο με την προσβαλλόμενη απόφασή του, κάνοντας δεκτό σχετικό λόγο έφεσης της εκκαλούσας-αναιρεσίβλητης, απέρριψε τα ανωτέρω κονδύλια της αγωγής του αναιρεσείοντος ως απαράδεκτα λόγω της αοριστίας τους με τη νομική αιτιολογία ότι ο ενάγων δεν επικαλέστηκε με την αγωγή του την έκταση ανά τετραγωνικό μέτρο των οικοδομικών εργασιών που εκτελέστηκαν, καθώς και το μέγεθος και τις διατάσεις των μεταλλικών κατασκευών και των άλλων αντικειμένων που αγοράστηκαν και τοποθετήθηκαν στο επίδικο διαμέρισμα, σωστά εκτίμησε το δικόγραφο της αγωγής και ορθά εφάρμοσε τη δικονομική διάταξη του άρθρου 216 παρ.1 ΚΠολΔ, καθώς και τις ουσιαστικές διατάξεις των άρθρων 297 και 298 ΑΚ. Κατά συνέπεια, ο δεύτερος λόγος αναίρεσης, με τον οποίον ο αναιρεσείων αποδίδει στην προσβαλλόμενη απόφαση αναιρετική πλημμέλεια από τον αριθμό 14 του άρθρου 559 ΚΠολΔ για την απόρριψη ως αόριστης, δηλαδή ως απαράδεκτης, της αγωγής του ως προς τα ανωτέρω κονδύλια, ισχυριζόμενος ότι η αγωγή ήταν ορισμένη και ως προς τα συγκεκριμένα κονδύλια των θετικών του ζημιών, είναι αβάσιμος. Κατά το άρθρο 559 αριθμός 10 ΚΠολΔ, λόγος αναίρεσης ιδρύεται και αν το δικαστήριο, παρά το νόμο, δέχθηκε πράγματα που έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης ως αληθινά χωρίς απόδειξη. Ο όρος «πράγματα» εδώ είναι ταυτόσημος με εκείνον του αριθμού 8, δηλαδή ως «πράγματα» νοούνται οι αυτοτελείς πραγματικοί ισχυρισμοί, θεμελιωτικοί αγωγής, ανταγωγής, ένστασης κλπ (ΑΠ 1935/2014, 87/2013, 545/2010). Ο λόγος θεμελιώνεται όταν το δικαστήριο δέχεται ότι αποδείχθηκε το ουσία βάσιμο ή αβάσιμο ορισμένου ισχυρισμού, χωρίς να έχει προσκομισθεί οποιοδήποτε αποδεικτικό μέσο για τον ισχυρισμό αυτό ή όταν δεν εκτίθεται στην απόφαση, έστω και γενικά, από ποια αποδεικτικά μέσα το δικαστήριο άντλησε την απόδειξη (ΑΠ 1266/2017, ΑΠ 360/2016, ΑΠ 309/2015). Δεν απαιτείται δε να αξιολογεί η απόφαση τα επιμέρους αποδεικτικά μέσα ή να εξειδικεύει τα έγγραφα, ούτε να αναφέρει ποια έγγραφα λαμβάνονται υπόψη για άμεση ή έμμεση απόδειξη (ΑΠ 1935/2014, 269/2007). Με τον τρίτο λόγο αναίρεσης και κατ' ορθή εκτίμηση του περιεχομένου του, ο αναιρεσείων πλήττει την προσβαλλόμενη απόφαση για την από τον αριθμό 10 του άρθρου 559 ΚΠολΔ αναιρετική πλημμέλεια (και όχι από τον αριθμό 8, όπως θεωρεί ο ίδιος), επικαλούμενος ότι, χωρίς να έχει προσαχθεί οποιοδήποτε αποδεικτικό μέσο από την αναιρεσίβλητη και χωρίς να έχει αποδειχθεί, το Εφετείο δέχθηκε την ύπαρξη συμφωνίας του με την αναιρεσίβλητη περί μισθώσεως του επιδίκου υπογείου διαμερίσματος, ενώ αντιθέτως αποδείχθηκε πλήρως η ύπαρξη συμφωνίας τους σχετικά με την πώληση του διαμερίσματος στον ίδιο έναντι τιμήματος 15.000.000 δραχμών. Στην προκείμενη περίπτωση το Εφετείο, όπως από την προσβαλλόμενη απόφασή του προκύπτει, αφού έλαβε υπόψη τα αποδεικτικά μέσα που επικαλέστηκαν και προσκόμισαν οι διάδικοι (μάρτυρες, έγγραφα, ένορκες βεβαιώσεις), σχημάτισε την κρίση του και κατέληξε στο αποδεικτικό πόρισμα ότι η αναιρεσίβλητη, αφού προηγουμένως απέρριψε την πρόταση του αναιρεσείοντος να του πωλήσει το επίδικο διαμέρισμα, συμφώνησε με αυτόν να του εκμισθώσει το εν λόγω διαμέρισμα. Επομένως, το Εφετείο δεν δέχθηκε παρά το νόμο πράγματα που έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης ως αληθινά χωρίς απόδειξη και έτσι ο ανωτέρω λόγος αναίρεσης είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Σε κάθε δε περίπτωση, ο λόγος αυτός είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος, διότι υπό το πρόσχημα της παραβίασης του άρθρου 559 αρ. 10 ΚΠολΔ, ο αναιρεσείων πλήττει την ανέλεγκτη από τον Άρειο Πάγο εκτίμηση από το Εφετείο πραγματικών γεγονότων (άρθρ. 561 παρ. 1 ΚΠολΔ).
Κατά το άρθρο 559 αρ. 8 περ. α' ΚΠολΔ, λόγος αναίρεσης ιδρύεται αν το δικαστήριο παρά το νόμο έλαβε υπόψη πράγματα που δεν προτάθηκαν και έχουν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης. Ως "πράγματα" κατά την έννοια της πιο πάνω διάταξης νοούνται οι αυτοτελείς ισχυρισμοί των διαδίκων που ασκούν ουσιώδη επίδραση στην έκβαση της δίκης και οι οποίοι, υπό την προϋπόθεση της νόμιμης πρότασής τους, θεμελιώνουν ιστορικώς το αίτημα της αγωγής, ανταγωγής, ένστασης ή αντένστασης ουσιαστικού ή δικονομικού δικαιώματος (ΑΠ 115/2011). Αντιθέτως, δεν αποτελούν "πράγματα" η αιτιολογημένη άρνηση της αγωγής, ένστασης ή αντένστασης, ούτε οι νομικοί ισχυρισμοί και η εν γένει νομική επιχειρηματολογία του διαδίκου, ούτε τα πραγματικά επιχειρήματα, ήτοι οι πραγματικοί ισχυρισμοί προς ενδυνάμωση ή αποδυνάμωση των απόψεων κάποιου διαδίκου, έστω και αν προτείνονται ως λόγοι έφεσης, ούτε τα αποδεικτικά μέσα (ΑΠ 1627/2011), ούτε τα επιχειρήματα ή συμπεράσματα του δικαστηρίου, που συνάγονται από την εκτίμηση των αποδείξεων (ΑΠ 855/2019, ΑΠ 994/2004). Επίσης, κατά το άρθρο 559 αριθ. 14 του ΚΠολΔ, υπάρχει λόγος αναίρεσης, αν το δικαστήριο παρά το νόμο κήρυξε ή δεν κήρυξε ακυρότητα, έκπτωση από δικαίωμα ή απαράδεκτο. Ο λόγος αυτός αναίρεσης αναφέρεται σε ακυρότητες, απαράδεκτα και εκπτώσεις από δικαιώματα, που χαρακτηρίζονται ως δικονομικές και σχετίζονται με τα εισαγωγικά έγγραφα της δίκης ή δημιουργούνται κατά την ενώπιον του δικαστηρίου της ουσίας διαδικασία (ΑΠ 855/2019, ΑΠ 700/2019, ΑΠ 248/2010).
Εν προκειμένω, με τον τέταρτο λόγο αναίρεσης διατείνεται ο αναιρεσείων ότι με την προσβαλλόμενη απόφαση απορρίφθηκε η αγωγή του και έγινε δεκτή η ανταγωγή της αναιρεσίβλητης, καθώς έγινε δεκτός ο ισχυρισμός της τελευταίας περί κακοπιστίας του ιδίου, που προβλήθηκε το πρώτον με την από 11-9-2008 προσθήκη επί των προτάσεών της ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου. Ότι η προσθήκη αυτή, σύμφωνα με τη διάταξη του ισχύοντος κατά το χρόνο συζήτησης της αγωγής άρθρου 237 παρ. 3 ΚΠολΔ και για τους λόγους που ειδικότερα αναφέρει στο αναιρετήριο, κατατέθηκε εκπρόθεσμα και ότι συνεπώς, εφόσον το Εφετείο εξαφάνισε την πρωτόδικη απόφαση και κράτησε και δίκασε την αγωγή του και την ανταγωγή της αναιρεσίβλητης, όφειλε κατ' εφαρμογή των άρθρων 237 παρ. 3 και 524 παρ. 1 ΚΠολΔ να ελέγξει αυτεπαγγέλτως το εκπρόθεσμο της κατάθεσης της ως άνω προσθήκης επί των προτάσεων της αναιρεσίβλητης. Ότι το Εφετείο, παραλείποντας να κηρύξει το απαράδεκτο της κατάθεσης της εν λόγω προσθήκης και λαμβάνοντας υπόψη του τον περιεχόμενο σ' αυτήν (προσθήκη) ισχυρισμό της αναιρεσίβλητης περί κακοπιστίας του, υπέπεσε στην πλημμέλεια της παραβίασης του άρθρου 559 αρ. 8 και 14 ΚΠολΔ. Για τον αναιρετικό αυτό λόγο πρέπει να σημειωθούν τα ακόλουθα: Ο αναιρεσείων, όπως προκύπτει από την παραδεκτή επισκόπηση της από 12-3-2007 αγωγής του, ζήτησε να υποχρεωθεί η εναγομένη-αναιρεσίβλητη να του καταβάλει, με βάση τις διατάξεις για την ευθύνη από διαπραγματεύσεις, το συνολικό ποσό των 96.537,16 ευρώ, ως αποζημίωση για θετικές και αποθετικές ζημίες και για χρηματική ικανοποίηση λόγω της ηθικής του βλάβης, εξ αιτίας της αντισυμβατικής και αντίθετης στην καλή πίστη και στα συναλλακτικά ήθη συμπεριφορά της, με την οποία, ενώ συμφώνησαν να του πωλήσει το αναφερόμενο στην αγωγή διαμέρισμα, στο οποίο αυτός προέβη, με την προοπτική αγοράς του, στις αναφερόμενες δαπάνες επισκευής και ανακαίνισης ώστε αυτό να καταστεί κατοικήσιμο, η εναγομένη-αναιρεσίβλητη αρνήθηκε τελικά την πώληση του διαμερίσματος. Με την από 11-9-2008 προσθήκη επί των προτάσεών της ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και ανεξάρτητα της εκπρόθεσμης κατάθεσής της, η εναγομένη-αναιρεσίβλητη ισχυρίστηκε προς αντίκρουση της αγωγής του αναιρεσείοντος ότι αυτός είναι κακής πίστεως νομέας και ότι επομένως, ο τελευταίος δεν δικαιούται τις δαπάνες αυτές. Ο ισχυρισμός αυτός, ενόψει του προαναφερθέντος περιεχομένου και του αιτήματος της αγωγής, συνιστά άρνηση των πραγματικών περιστατικών της αγωγής και όχι αυτοτελή ισχυρισμό, και επομένως, δεν τίθεται θέμα παραβίασης του άρθρου 559 αρ. 8 ΚΠολΔ στην προκειμένη περίπτωση, δεδομένου ότι η παραβίαση της διάταξης αυτής προϋποθέτει αυτοτελή και όχι αρνητικό ισχυρισμό.
Συνεπώς, ο τέταρτος λόγος αναίρεσης κατά το σχετικό του σκέλος είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος. Σε κάθε δε περίπτωση, ο αναιρετικός αυτός λόγος κατά το ίδιο σκέλος του στηρίζεται σε εσφαλμένη προϋπόθεση και επομένως είναι απορριπτέος και ως αβάσιμος. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την προσβαλλόμενη απόφαση, το Εφετείο απέρριψε την αγωγή του αναιρεσείοντος, επειδή κατά τις ανέλεγκτες παραδοχές του, η αναιρεσίβλητη ουδέποτε συμφώνησε την πώληση του διαμερίσματός της στον αναιρεσείοντα, καθώς διαφώνησαν στο τίμημα της πώλησης. Δέχθηκε περαιτέρω το Εφετείο ότι, καθώς δεν υπήρξε συμφωνία μεταξύ τους για την πώληση του διαμερίσματος, ο αναιρεσείων πρότεινε στην αναιρεσίβλητη να μισθώσει το διαμέρισμα, μετά τη διενέργεια εκ μέρους του των αναγκαίων εργασιών συντήρησης και αποκατάστασης των ζημιών αυτού, πρόταση την οποία αποδέχθηκε η αναιρεσίβλητη. Δέχθηκε, επίσης, το δευτεροβάθμιο Δικαστήριο με την προσβαλλόμενη απόφασή του και τα ακόλουθα επί λέξει: ?Μετά την ολοκλήρωση των σχετικών εργασιών στο επίδικο ακίνητο, την 1 Ιουλίου 2006 ο εφεσίβλητος (αναιρεσείων) μετακόμισε και εγκαταστάθηκε σ' αυτό με τη σύζυγό του χωρίς να ειδοποιήσει την εκκαλούσα (αναιρεσίβλητη) ότι μετακόμισε. Η τελευταία, αφού το πληροφορήθηκε, καλόπιστα και βάσει της προαναφερομένης συμφωνίας τους θεώρησε ότι με την ως άνω ενέργειά του ο εφεσίβλητος προέβη σιωπηρά σε δήλωση βουλήσεως για την κατάρτιση της ως άνω συμβάσεως μισθώσεως του επιδίκου, του ζητούσε δε να προβούν και στην κατάρτιση μισθωτηρίου συμβολαίου. Όμως, ο εφεσίβλητος, ενεργώντας κακόπιστα και εκβιαστικά, επανέφερε την απαίτησή του να του πουλήσει η εκκαλούσα το επίδικο διαμέρισμα αντί τιμήματος 15.000.000 ευρώ, εμμένοντας στην αρχική επιθυμία του?. Η παραδοχή αυτή του Εφετείου περί κακοπιστίας του αναιρεσείοντος αποτελεί, ενόψει του συνόλου των παραδοχών του, επιχείρημα του Δικαστηρίου που προέκυψε από τις αποδείξεις, προκειμένου να θεμελιώσει το αποδεικτικό του πόρισμα, και όχι παραδοχή του αρνητικού ισχυρισμού της αναιρεσίβλητης τον οποίον αυτή πρότεινε με την πιο πάνω προσθήκη των προτάσεών της ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου και συγκεκριμένα ότι ο αναιρεσείων είναι κακής πίστεως νομέας, όπως εσφαλμένα θεωρεί ο αναιρεσείων. Τέλος, ενόψει των ανωτέρω, και δη του ότι ο επικαλούμενος από τον αναιρεσείοντα ως απαραδέκτως προβληθείς ισχυρισμός της αναιρεσίβλητης περί κακοπιστίας αυτού αφορά αρνητικό της αγωγής ισχυρισμό, είναι αλυσιτελής η επίκληση παραβίασης του άρθρου 559 αρ. 14 ΚΠολΔ με τη μη κήρυξη από την προσβαλλόμενη απόφαση ως απαράδεκτης της εκπρόθεσμης προσθήκης των προτάσεων της αναιρεσίβλητης ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου, όπως διατείνεται ο αναιρεσείων. Σε κάθε δε περίπτωση, ο λόγος αυτός κατά το ίδιο σκέλος του είναι απορριπτέος ως απαράδεκτος και λόγω της αοριστίας του, δεδομένου ότι ο αναιρεσείων δεν ισχυρίζεται ότι η αναιρεσίβλητη, ως εκκαλούσα ενώπιον του Εφετείου, επανέφερε με λόγο έφεσης τον ισχυρισμό ότι ο εφεσίβλητος-αναιρεσείων είναι κακής πίστεως νομέας, ενσωματώνοντας στις προτάσεις της ενώπιον του Εφετείου και τις ενώπιον του πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου προτάσεις της με την εκπρόθεσμη προσθήκη, με την οποία προέβαλε τον πρώτον τον ισχυρισμό αυτό ούτε ότι ο πιο πάνω ισχυρισμός του περί απαραδέκτου της προσθήκης προβλήθηκε νομίμως και με ποιο τρόπο στο δικαστήριο της ουσίας (άρθρο 862 παρ. 2 ΚΠολΔ). Κατά συνέπεια και μη υπάρχοντος άλλου λόγου προς έρευνα, η κρινόμενη αίτηση αναίρεσης πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί, σύμφωνα με το άρθρο 495 παρ. 3 ΚΠολΔ, η εισαγωγή του κατατεθέντος από τον αναιρεσείοντα παραβόλου στο Δημόσιο Ταμείο. Τέλος, πρέπει να καταδικαστεί ο αναιρεσείων, λόγω της ήττας του, στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης, η οποία κατέθεσε προτάσεις και υπέβαλε σχετικό αίτημα (άρθρ. 176, 183 και 191 παρ. 2 ΚΠολΔ), όπως ορίζεται ειδικότερα στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Απορρίπτει την από 23-10-2017 αίτηση του Τ. Χ. για αναίρεση της υπ' αριθμ. 171/2017 απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Διατάσσει την εισαγωγή του κατατεθέντος παραβόλου στο Δημόσιο Ταμείο.
Καταδικάζει τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσίβλητης, τα οποία ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων επτακοσίων (2.700) ευρώ.
ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 9 Νοεμβρίου 2021.
Ο ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ και ήδη Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 31 Μαΐου 2022.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ