Αριθμός 1263/2022
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
A1’ Πολιτικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Χρήστο Τζανερρίκο, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Ευδοξία Κιουπτσίδου - Στρατουδάκη, Ιωάννα Κλάπα - Χριστοδουλέα - Εισηγήτρια, Χρήστο Κατσιάνη και Ασημίνα Υφαντή, Αρεοπαγίτες.
ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕ δημόσια στο ακροατήριό του, στις 4 Απριλίου 2022, με την παρουσία και του Γραμματέα Γεωργίου Φιστούρη, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ:
Της αναιρεσείουσας: Δ. Μ. του Π., κατοίκου ……, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Κωνσταντίνο Ευθυμίου με δήλωση κατ' άρθρο 242 παρ. 2 ΚΠολΔ και δεν κατέθεσε προτάσεις.
Της αναιρεσιβλήτου: ... με την επωνυμία “....” τελούσας υπό εκκαθάριση, που εδρεύει στην ….και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Στέφανο Παντζαρτζίδη και κατέθεσε προτάσεις.
Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 3/10/2015 αγωγή της ήδη αναιρεσείουσας, που κατατέθηκε στο Μονομελές Πρωτοδικείο Λάρισας. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 161/2018 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 98/2020 του Μονομελούς Εφετείου Λάρισας. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί η αναιρεσείουσα με την από 21/5/2020 αίτησή της.
Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Ο πληρεξούσιος της αναιρεσιβλήτου ζήτησε την απόρριψη της αιτήσεως και την καταδίκη του αντίδικου μέρους στη δικαστική δαπάνη.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η υπό κρίση από 21-5-2020 (…/29-6-2020) αίτηση αναίρεσης, με την οποία προσβάλλεται η, αντιμωλία των διαδίκων, κατά την τακτική διαδικασία εκδοθείσα, 98/2020 τελεσίδικη απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Λάρισας, ασκήθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα (552, 553, 556, 558, 564, 566 παρ. 1 του Κ.Πολ.Δ), είναι παραδεκτή (άρθρο 577 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα) και πρέπει να ερευνηθεί, περαιτέρω, ως προς το παραδεκτό και το βάσιμο των λόγων αυτής, κατ' άρθρο 577 παρ. 3 του ίδιου Κώδικα.
Από τις διατάξεις των άρθρων 688-690 του Α.Κ., που καθορίζουν λεπτομερώς την ευθύνη του εργολάβου αναλόγως με τη φύση των ελαττωμάτων και ελλείψεων, τα οποία φέρει το έργο που εκτελέστηκε από αυτόν, συνάγεται ότι ο εργοδότης δικαιούται να απαιτήσεις, σε περίπτωση ουσιωδών ελαττωμάτων και ελλείψεων των συνομολογημένων ιδιοτήτων είτε τη διόρθωση είτε την ανάλογη μείωση της αμοιβής, είτε, αντί αυτών, την υπαναχώρηση από τη σύμβαση. Σε περίπτωση, κατά την οποία, οι ελλείψεις του έργου (ελαττώματα ή συνομολογημένες ιδιότητες) οφείλονται σε υπαιτιότητα του εργολάβου, ο εργοδότης δικαιούται, αντί υπαναχωρήσεως ή μειώσεως της αμοιβής, να απαιτήσει αποζημίωση. Έτσι, με βάση το άρθρο 690 του Α.Κ., εάν ο εργοδότης που ζητεί αποζημίωση, οφείλει να επικαλεστεί την κατάρτιση της συμβάσεως, ότι το έργο που εκτελέστηκε φέρει ελλείψεις, που οφείλονται σε υπαιτιότητα (δόλο ή αμέλεια), χωρίς να ενδιαφέρει η διάκρισή τους σε ουσιώδεις ή επουσιώδεις ή συνομολογημένες ιδιότητες και τη ζημία που υπέστη από τις ελλείψεις αυτές, η οποία τελεί σε λογική ακολουθία με το ποσό της αποζημιώσεως που ζητεί. Επίσης, εάν ο εργοδότης κρατήσει το έργο με τις ελλείψεις του, δικαιούται να απαιτήσει, αντί για αποζημίωση, λόγω δαπανών που απαιτούνται για την άρση των ελλείψεων του έργου, ώστε να καταστεί τούτο προσήκον, αποζημίωση για κάθε είδους ζημία (θετική ή αποθετική), που προέρχεται από την εξαιτίας του ελαττώματος ή της ελλείψεως πλημμελή εκτέλεση της συμβάσεως και που συνίσταται στην περιουσιακή διαφορά που ανακύπτει μεταξύ της κατάστασης (του έργου), που δημιουργήθηκε από αυτήν την πλημμελή εκτέλεση και εκείνης, που θα είχε δημιουργηθεί από την καθ' υπόθεση απαλλαγμένη από το ελάττωμα εκτέλεση της συμβάσεως. Η ενάσκηση της ανωτέρω, κατ' άρθρο 690 του Α.Κ., αξιώσεως του εργοδότη προς αποζημίωσή του προϋποθέτει ότι το έργο εκτελέστηκε και παραδόθηκε ή προσφέρθηκε προς παράδοση (Α.Π. 1273/2017, Α.Π. 40/2010, Α.Π. 930/2004, Α.Π. 852/2003). Το ποσό της μείωσης προσδιορίζεται με τη μέθοδο του σχετικού υπολογισμού, δηλαδή, η διαφορά που υφίσταται ανάμεσα στην αξία του έργου, χωρίς την έλλειψη και στην αξία τούτου με την έλλειψη. Κρίσιμος χρόνος για τον υπολογισμό της μείωσης είναι ο χρόνος παράδοσης του έργου (Α.Π. 1327/2014, ΑΠ 423/1998). Κατά το άρθρο 300 παρ.1 εδ. α` του Α.Κ., αν εκείνος που ζημιώθηκε συντέλεσε από δικό του πταίσμα στη ζημία ή την έκτασή της, το δικαστήριο μπορεί να μην επιδικάσει αποζημίωση ή να μειώσει το ποσό της. Από την πιο πάνω διάταξη προκύπτει ότι προϋποθέσεις εφαρμογής της είναι: α) η ύπαρξη υποχρέωσης προς αποζημίωση και β) ο ζημιωθείς να συντέλεσε από δικό του πταίσμα στη ζημία του ή την έκτασή της, δηλαδή η συμπεριφορά του να συνδέεται αιτιωδώς με την επέλευση ή την έκταση της ζημίας του (Α.Π. 1182/2021, Α.Π. 1673/2013, Α.Π. 1812/2012).
Κατά τη διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 1 του Κ.Πολ.Δ. αναίρεση επιτρέπεται, αν παραβιάστηκε κανόνας ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαμβάνονται και ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών. Ο κανόνας δικαίου παραβιάζεται, αν δεν εφαρμοστεί, ενώ συνέτρεχαν οι πραγματικές προϋποθέσεις για την εφαρμογή του ή αν εφαρμοστεί, ενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρμοστεί εσφαλμένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε με ψευδή ερμηνεία, δηλαδή, με απόδοση στον κανόνα δικαίου έννοιας μη αληθινής ή μη αρμόζουσας, ή έννοιας περιορισμένης ή στενής, είτε με κακή εφαρμογή, δηλαδή με εσφαλμένη υπαγωγή (Ολ.Α.Π. 7/2006, Ολ.Α.Π. 4/2005). Με το λόγο αυτό ελέγχονται τα σφάλματα του δικαστηρίου, κατά την εκτίμηση του νόμω βάσιμου της αγωγής ή των ισχυρισμών των διαδίκων, καθώς και τα νομικά σφάλματα κατά την έρευνα της ουσίας της διαφοράς. Ελέγχεται, δηλαδή, αν η αγωγή, ένσταση κλπ, ορθώς απορρίφθηκε ως μη νόμιμη ή αν, κατά παράβαση κανόνα ουσιαστικού δικαίου, έγινε δεκτή ως νόμιμη ή απορρίφθηκε ή έγινε δεκτή κατ` ουσίαν (Ολ.ΑΠ 27 και 28/1998).
Από την παραδεκτή, κατ' άρθρο 561 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ., επισκόπηση της προσβαλλόμενης απόφασης προκύπτει ότι το Εφετείο δέχθηκε τα εξής: "Μεταξύ των διαδίκων καταρτίστηκε το υπ' αριθμ. .../29-4-2001 προσύμφωνο μεταβίβασης ποσοστών εξ αδιαιρέτου οικοπέδου και εργολαβικό της συμβολαιογράφου Λάρισας Α. Μ.-Γ., δυνάμει του οποίου η ενάγουσα και ήδη εκκαλούσα-εφεσίβλητη, ως αποκλειστική κυρία ενός οικοπέδου συνολικής έκτασης 2.952,81 τ.μ., ευρισκομένου στην κτηματική περιφέρεια της πόλης της Λάρισας... ανέθεσε στην εναγομένη και ήδη εφεσίβλητη-εκκαλούσα εργολάβο κατασκευαστική ομόρρυθμη εταιρεία, να εκτελέσει τις απαραίτητες οικοδομικές εργασίες, προκειμένου να κτιστεί στο ως άνω οικόπεδο με αποκλειστική ευθύνη, επιμέλεια και δαπάνες της τελευταίας κτιριακό συγκρότημα, ενιαίο στατικά και λειτουργικό, σύμφωνα με το σύστημα του Ν. 3741/1929, του Ν.Δ. 1024/1971 και των άρθρων 1002 και 1117 Α.Κ. Περαιτέρω, συμφωνήθηκε η εναγομένη εργολάβος να λάβει ως αντάλλαγμα και αμοιβή της για την ανέγερση των οριζόντιων ιδιοκτησιών ποσοστό 83/1000 εξ αδιαιρέτου του οικοπέδου, μαζί με τα κτίσματα που θα ανεγείρονταν και αντιστοιχούν στο ποσοστό αυτό και με την αναλογία τους στα κοινόκτητα και κοινόχρηστα του κτιριακού συγκροτήματος, της ενάγουσας οικοπεδούχου υποχρεούμενης να μεταβιβάσει το εν λόγω ποσοστό στην εναγομένη ή σε τρίτα πρόσωπα που αυτή θα της υποδείκνυε, παρακρατώντας η ίδια (η ενάγουσα) το υπόλοιπο ποσοστό 187/1000 εξ αδιαιρέτου, ως εδαφική αναλογία των οριζόντιων ιδιοκτησιών που συμφωνήθηκε να λάβει ως αντιπαροχή. Συγκεκριμένα, συμφωνήθηκε η ενάγουσα να λάβει ως αντιπαροχή 8 συνολικά υπόγειες αποθήκες, 9 υπόγειους χώρους στάθμευσης, 7 διαμερίσματα καθώς και μία μεζονέτα, υπό τα στοιχεία Μ5α-Μ5β, του ισογείου-πυλωτής και πρώτου πάνω από το ισόγειο ορόφου της υπό στοιχείο Α οικοδομής, με συνολική καθαρή επιφάνεις 201,39 τ.μ.... Με την υπ' αριθμ. .../20-3-2002 σύσταση οριζόντιας ιδιοκτησίας του Ν. 3741/1929 και κανονισμό σχέσεων συνιδιοκτητών σε μέλλον να ανεγερθεί κτιριακό συγκρότημα της άνω συμβολαιογράφου..., η ενάγουσα οικοπεδούχος με τη σύμπραξη της εναγομένη εργολάβου συνέστησε οριζόντια ιδιοκτησία στο προαναφερόμενο οικόπεδό της και στο κτιριακό συγκρότημα που επρόκειτο να ανεγερθεί πάνω σ' αυτό. Η παραπάνω συμβολαιογραφική πράξη τροποποιήθηκε και διορθώθηκε διαδοχικά... Με βάση τα παραπάνω συμβολαιογραφικά έγγραφα σε συνδυασμό και με την από 24-9-2001 γενική συγγραφή υποχρεώσεων... η εναγομένη ανέλαβε την υποχρέωση να αποπερατώσει με αποκλειστικά δικές της δαπάνες και ευθύνη και να παραδώσει στην ενάγουσα, μεταξύ άλλων και τη με αριθμό Μ5 μεζονέτα του υπό στοιχείου Α κτιρίου του συγκροτήματος, συνολικής καθαρής επιφάνειας 227,59 τ.μ... Σημειώνεται ότι με το προαναφερόμενο προσύμφωνο... η εναγομένη εγγυήθηκε ότι για ένα έτος μετά την παράδοση της οικοδομής το κτιριακό συγκρότημα που θα κατασκευάσει θα είναι τέλειο στατικά και κατασκευαστικά και ότι οι οριζόντιες ιδιοκτησίες και τα κοινόκτητα και κοινόχρηστα θα κατασκευαστούν και θα ολοκληρωθούν σύμφωνα με τους κανόνες της οικοδομικής επιστήμης και τέχνης και τις μεταξύ των συμβαλλομένων (διαδίκων) συμφωνίες. Επίσης, η εναγομένη ανέλαβε την υποχρέωση για ένα χρόνο από την παράδοση των οριζόντιων ιδιοκτησιών στην ενάγουσα να διορθώνει κάθε βλάβη τους και να συμπληρώνει κάθε έλλειψή τους, εκτός αν η βλάβη ή η φθορά έγινε από υπαιτιότητα της ενάγουσας. Περαιτέρω, με το ίδιο ως άνω προσύμφωνο... ορίστηκε ότι η ενάγουσα θα παραλάβει τις οριζόντιες ιδιοκτησίες από την εναγομένη, μετά από πρόσκληση της τελευταίας, στην οποία θα αναφέρεται η ακριβής ημερομηνία και θα υπογράψει πρωτόκολλο παραλαβής και παράδοσης. Συμφωνήθηκε δε ότι η υπογραφή του πρωτοκόλλου έχει την έννοια ότι η εναγομένη εκπλήρωσε απέναντι στην ενάγουσα όλες τις σχετικές με την κατασκευή των οριζόντιων ιδιοκτησιών υποχρεώσεις της, καθώς ότι ανεπιφύλακτη παραλαβή αποτελεί και η παραλαβή των κλειδιών των οριζόντιων ιδιοκτησιών από την εναγομένη με πρόθεση και σκοπό παραλαβής και όχι απλώς ελέγχου των εργασιών που εκτέλεσε η εναγομένη, όπως επίσης και η εγκατάσταση της ενάγουσας σ' αυτές, η μίσθωσή τους και η καθ' οιονδήποτε τρόπο χρήση τους και τέλος η παρέλευση 15 ημερών από την ημέρα που θα προσκληθεί η ενάγουσα να παραλάβει τις οριζόντιες ιδιοκτησίες, χωρίς να προσέλθει να τις παραλάβει και εφόσον δεν προσκομίσει εντός του ίδιου χρονικού διαστήματος έγγραφη πιστοποίηση του ορισθέντος από αυτήν μηχανικού, ως επιβλέποντος, ότι δεν αποπερατώθηκαν οι οριζόντιες ιδιοκτησίες, κατά τα συμφωνηθέντα. Σημειώνεται, δε, ότι με την ως άνω από 24-9-2001 γενική συγγραφή υποχρεώσεων οι διάδικοι ρητά προέβλεψαν και συμφώνησαν ότι δεν είναι δυνατόν να γίνει τροποποίηση των όρων αυτής παρά μόνο με έγγραφη συμφωνία μεταξύ τους... Όλες οι οριζόντιες ιδιοκτησίες, μεταξύ των οποίων και η επίδικη ως άνω μεζονέτα υπό στοιχεία Μ5, αποπερατώθηκαν και παραδόθηκαν στην ενάγουσα τον Απρίλιο του έτους 2004, οπότε η τελευταία εγκαταστάθηκε σ' αυτές... Ειδικά για την επίδικη μεζονέτα καταρτίστηκε μεταξύ των διαδίκων το από 24-4-2004 πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής οριζόντιων ιδιοκτησιών. Κατά την εξέτασή τους, όμως, η ενάγουσα διαπίστωσε διάφορες ελλείψεις και ιδιαίτερη στην επίδικη μεζονέτα, τις οποίες επεσήμανε στον τότε νόμιμο εκπρόσωπο και διαχειριστή της εναγομένης και ήδη συνεκκαθαριστή και εκ των νομίμων εκπροσώπων της, Α. Σ., ο οποίος, με την από 24-4-2004 υπεύθυνη δήλωσή του που απηύθυνε προς την ενάγουσα, ανέλαβε την υποχρέωση για λογαριασμό της εναγομένης να ολοκληρωθούν στο ακέραιο πρόσθετες εργασίες, επιδιορθώσεις αλουμινοκατασκευών... και τα επίτοιχα φωτιστικά εξωστών της μεζονέτας. Η ως άνω υπεύθυνη δήλωση, ως περιέχουσα δυσμενή για τον δηλούντα περιστατικά και προερχόμενη από διάδικο, λαμβάνεται υπόψη ως εξώδικη ομολογία της εναγομένης περί της ύπαρξης ελλείψεων στο παραδοθέν έργο και της ανάληψης της υποχρέωσης, που ούτως ή άλλως είχε αναλάβει η εναγομένη έναντι της ενάγουσας... Παρά την ανάληψη αυτής της υποχρέωσης... εντούτοις δεν προέβη στην αποκατάσταση αυτών. Λόγω της αδράνειας της εναγομένης και της μη ανταπόκρισής της στην ως άνω συμβατική υποχρέωσή της, αλλά και εξαιτίας των έτερων ελλείψεων και κακοτεχνιών του έργου, που ανέκυψαν μετά την παραλαβή του από την ενάγουσα, η τελευταία απευθύνθηκε προς το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (Τ.Ε.Ε.) Λάρισας, με την από 21-7-2004 αίτησή της για αυτοψία... Επί της αίτησης αυτής το Τμήμα Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας του Τ.Ε.Ε. όρισε πραγματογνώμονα τον πολιτικό μηχανικό Ε.Μ.Π., Β. Μ., ο οποίος συνέταξε έγγραφη γνωμοδότησή του... Στην εν λόγω γνωμοδότησή του ο ορισθείς πολιτικός μηχανικός διαπίστωσε τις ακόλουθες ελλείψεις και κακοτεχνίες του επίδικου έργου... Α) Ως προς το χρωματισμό... Β) Ως προς τις αλουμινοκατασκευές... Γ) Ως προς τα τοιχία από σκυρόδεμα στον περιβάλλοντα χώρο... Δ) Ως προς τα κεραμικά πλακίδια του λουτρού του ισογείου και του λουτρού της κρεβατοκάμαρας... Ε) Ως προς τους αρμούς στα εσωτερικά κουφώματα στις ενώσεις του κατακόρυφου και του οριζόντιου τμήματος της κάσας παρουσιάζεται χάσμα με πρόδηλο αντιαισθητικό αποτέλεσμα. ΣΤ) Ως προς τα κενά ανάμεσα στα στελέχη της κάσας των ανοιγμάτων παρατηρήθηκε ότι αυτά δεν έχουν βαφεί... Ζ) Ως προς την κεντρική είσοδο... και Η) Ως προς την τοποθέτηση της καγκελόπορτας... Τις παραπάνω ελλείψεις και κακοτεχνίες δεν αποκατέστησε η εναγομένη, παρά το ότι και μετά την παράδοση της επίδικης μεζονέτας στην ενάγουσα εξακολουθούσε επί ένα έτος περίπου, να απασχολεί τα συνεργεία της στο ως άνω οικόπεδο... Περαιτέρω, αποδεικνύεται ότι περί τα τέλη του έτους 2005 η ενάγουσα... ανέθεσε στον διπλωματούχο πολιτικό μηχανικό, Σ. Φ., τη διενέργεια νέας τεχνικής έκθεσης περί των επικαλούμενων ελλείψεων και κακοτεχνιών της παραδοθείσας μεζονέτας τόσο των προϋφισταμένων... όσον και αυτών που προέκυψαν σε μεταγενέστερο της παραδόσεως της επίδικης μεζονέτας χρόνο. Ο εν λόγω μηχανικός... συνέταξε την από 14-4-2006 έκθεσή του, με την οποία επιβεβαιώνει την ύπαρξη κακοτεχνιών και ελαττωμάτων, που δεν οφείλονταν στη φυσιολογική χρήση αλλά σε γενικότερες παραλείψεις και πλημμελή εκτέλεση των εργασιών κατά το στάδιο της κατασκευής του έργου... Από το συνδυασμό των διαπιστώσεων αμφοτέρων των ως άνω μηχανικών και της από 24-4-2005 υπεύθυνης δήλωσης του Α. Σ. αποδείχθηκαν αναμφισβήτητα τα ακόλουθα: Η επίδικη μεζονέτα εμφάνισε ελλείψεις όσον αφορά α) στις αλουμινοκατασκευές και τα εσωτερικά ξύλινα κουφώματα..., β) στα επιχρίσματα και τον χρωματισμό εξωτερικά και εσωτερικά..., γ) στα τοιχία του περιβάλλοντος χώρου..., δ) τα κεραμικά πλακίδια των λουτρών... και ε) στην κλίση των πλακιδίων της βεράντας στην κεντρική είσοδο της οικίας που ήταν ακατάλληλη με αποτέλεσμα να εισέρχονται νερά εντός της οικίας... Οι ίδιες αυτές ελλείψεις και κακοτεχνίες είχαν πλέον γίνει πιο έντονες και είχαν εξελιχθεί, όταν συνέταξε 2 περίπου έτη μετά την πραγματογνωμοσύνη του και ο πολιτικός μηχανικός Σ. Φ.. Οι ως άνω ελλείψεις δεν μπορούσαν να γίνουν αντιληπτές ακόμη και με κανονική εξέταση εκ μέρους της ενάγουσας κατά την παράδοση της επίδικης οικίας, διότι έγιναν ορατές μεταγενέστερα και επιδεινώθηκαν πολύ μεταγενέστερα... Όσον αφορά στις εν λόγω ελλείψεις (υπό στοιχείο α, β και ε) η προταθείσα πρωτοδίκως και με τον 2ο λόγο της εφέσεως νόμω βάσιμη (άρθρ. 692 του ΑΚ) ένσταση της εναγομένης ότι η ίδια δεν ευθύνεται λόγω εγκρίσεως του επιδίκου έργου από την ενάγουσα εργοδότη τυγχάνει απορριπτέα ως ουσία αβάσιμη... Συγκεκριμένα, δεν προέκυψε αντίθετη στη συναλλακτική καλή πίστη απατηλή προαίρεση και σιωπή των νομίμων εκπροσώπων της εναγομένης παρά τη γνώση εκ μέρους τους των ως άνω ελλείψεων και μη γνωστοποίηση αυτών στην ενάγουσα, τουναντίον προέκυψε ότι τα συνεργεία της εναγομένης εργάστηκαν με επιμέλεια στην κατασκευή ενός μεγάλου έργου... και παραδόθηκε αυτό στο σύνολό τους χωρίς να προκύπτει ότι υπήρξαν παράπονα ή διαμαρτυρίες για ουσιώδεις παραλείψεις ή ελαττώματα από το σύνολο των ιδιοκτητών αλλά ακόμη και από την ίδια την ενάγουσα για τις υπόλοιπες ιδιοκτησίες που παρέλαβε. Η ίδια ως άνω ένσταση όμως πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή και δη όσον αφορά στις ως άνω υπό στοιχεία γ' και δ' ελλείψεις (ρηγματώσεις των τοχίων του περιβάλλοντος χώρα, κακή τοποθέτηση κεραμικών πλακιδίων των λουτρών του ισογείου και της κρεβατοκάμαρας), οι οποίες αφορούν κατασκευές ευχερώς εμφανείς στην ενάγουσα κατά τον χρόνο παραδόσεως και παραλαβής της οικίας της και μπορούσαν να διαπιστωθούν με κανονική εξέταση της οικίας κατά την παραλαβή. Παρά ταύτα, κατά την παραλαβή της οικίας, η ενάγουσα δεν διαμαρτυρήθηκε ούτε επιφυλάχθηκε των τυχόν δικαιωμάτων αυτής για τις συγκεκριμένες ελλείψεις-ελαττώματα και ως εκ τούτου σιωπηρώς έχει εγκρίνει αυτά, σύμφωνα με την εν μέρει βάσιμη κατ' ουσίαν αντίστοιχη ένσταση της εναγομένης και συνεπώς η τελευταία απαλλάσσεται της ευθύνης για την ύπαρξη των συγκεκριμένων κατασκευαστικών ελλείψεων... Περαιτέρω, αποδείχθηκε ότι η επίδικη μεζονέτα συμφωνήθηκε να κατασκευαστεί ως πολυτελής κατοικία για λογαριασμό της ενάγουσας και κατά το χρόνο ολοκλήρωσης και παράδοσής της ως πολυτελούς κατασκευής και ενόψει της πώλησης ανάλογης ποιότητας κατοικιών στην ίδια περιοχή, κατά τον ίδιο ως άνω χρόνο (2004) προς 1.500 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, η εμπορική της αξία χωρίς τα παραπάνω πραγματικά ελαττώματα θα ανέρχονταν σε... 326.385 ευρώ... Εξαιτίας όμως των προαναφερομένων ελλείψεων που οφείλονται με βάση την αρχή της πταισματικής ευθύνης του εργολάβου σε υπαιτιότητα της εναγομένης, αφού η τελευταία δεν απέδειξε την έλλειψη της υπαιτιότητάς της, η εμπορική αξία της επίδικης μεζονέτας μειώθηκε σε σχέση με την αξία της χωρίς τις εν λόγω ελλείψεις. Λαμβανομένων υπόψη του είδους, της έκτασης και του πλήθους των ελλείψεων, οι οποίες δεν επηρεάζουν τη στατικότητα της οικίας της ενάγουσας, αλλά μόνον την αισθητική της και δημιουργούν την εντύπωση ότι πρόκειται για παλαιότερη κατασκευή σε σχέση με την πραγματική παλαιότητά της και τη χρήση της... καθώς και του χρόνου που έχει μεσολαβήσει από την παραλαβή του έργου μέχρι την άσκηση της ένδικης αγωγής (12 έτη) η μείωση της εμπορικής αξίας της επίδικης σε ποσοστό 10% επί της αντίστοιχης αξίας..., δηλαδή στο ποσό των 32.638,50 ευρώ, το οποίο αποτελεί και αντίστοιχη περιουσιακή ζημία της ενάγουσας. Ωστόσο, η τελευταία, παρά την έγκαιρη διαπίστωση των προαναφερόμενων ελαττωμάτων της ήδη από τις αρχές του έτους 2005... δεν μερίμνησε μέχρι την άσκηση της αγωγής αλλά και το χρόνο συζήτησή της, να αποτιμήσει το κόστος για την αποκατάσταση των ελλείψεων, το οποίο (κόστος) ούτε με την αγωγή της και τις ως άνω γνωμοδοτήσεις δεν προσδιορίζεται ούτε προέβη στην αποκατάστασή τους με δική της φροντίδα και δαπάνη, προκειμένου να αποφύγει την περαιτέρω επιβάρυνση της κατοικίας της, όπως της είχε επισημανθεί ως άνω και στη συνέχεια να ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά της έναντι της εναγομένης προς αποζημίωση. Για τη μη αποκατάσταση των ελαττωμάτων η ενάγουσα ισχυρίστηκε ότι δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να προβεί στην απαιτούμενη αποκατάσταση και αποκατέστησε μόνο τρέχουσες φθορές. Ωστόσο, η επικαλούμενη οικονομική αδυναμία της ενάγουσας από κανένα πρόσφορο αποδεικτικό μέσο δεν επιβεβαιώνεται... Ενόψει τούτων, αποδεικνύεται ότι η ενάγουσα συνέβαλε με δικό της πταίσμα αιτιωδώς στη χειροτέρευση της αισθητικής εικόνας της κατοικίας της και κατ' επέκταση στην περαιτέρω μείωση της εμπορικής της αξίας. Λαμβανομένων υπόψη των ως άνω περιστάσεων, καθώς και του χρόνου αδράνειας της ενάγουσας μεταξύ της τελευταίας διαπίστωσης των πραγματικών ελαττωμάτων της οικίας της..., κατά τον Απρίλιο του 2006 και του χρόνου άσκησης της κρινόμενης αγωγής (29-7-2016), με την οποία ζητείται ως αποζημίωσή της η επελθούσα μείωση της εμπορικής αξίας της μεζονέτας της, η συνυπαιτιότητα της ενάγουσας ανέρχεται σε ποσοστό 70%... Επομένως, η περιουσιακή ζημία της ενάγουσας, μετά το συνυπολογισμό του ποσοστού της συνυπαιτιότητάς της ανέρχεται σε... 9.791,55 ευρώ. Ο ισχυρισμός της ενάγουσας, με το μοναδικό λόγο της έφεσής της, ότι η εναγομένη και δη οι εκπρόσωποι αυτής ενήργησαν με δόλο, οπότε δεν θα έπρεπε να ληφθεί υπόψιν τυχόν συντρέχουσα αμέλεια της ιδίας, αλλά θα έπρεπε να της επιδικαστεί πλήρης αποζημίωση δεν είναι βάσιμος, κυρίως διότι δεν αποδείχθηκε, όπως προαναφέρθηκε, ότι η εναγομένη ενήργησε με δόλο αναφορικά με τις επίδικες ελλείψεις του έργου. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμη και αν είχε διαπιστωθεί ότι συντρέχει δόλος στο πρόσωπο της εναγομένης..., δεν θα εφαρμοζόταν ως απαράβατος κανόνας ότι η συντρέχουσα τυχόν αμέλεια της ενάγουσας δεν θα έπρεπε να ληφθεί υπόψη και συνεπώς θα έπρεπε να επιδικαστεί πλήρης αποζημίωση, δεδομένου ότι και σε αυτή την περίπτωση θα επιβαλλόταν ο καταλογισμός μέρους της ζημίας στην αμέλεια της φερομένης ως παθούσας, εάν αυτή υπήρξε η κυρία αιτία της επαύξησης της ζημίας, θα έπρεπε δηλαδή να εξεταστεί, κατά τις αρχές της πρόσφορης αιτιώδους συνάφειας ποίου εκ των διαδίκων η συμπεριφορά και κατά ποίο βαθμό ήταν, κατά την κανονική πορεία των πραγμάτων, περισσότερο ικανή να ευνοήσει την παραγωγή του επιζήμιου αποτελέσματος... Στην προκειμένη δε περίπτωση είναι προφανές και από το προαναφερόμενο ποσοστό συνυπαιτιότητας που αποδίδεται στην ενάγουσα ότι η προαναφερόμενη συμπεριφορά της και η μη άμεση αποκατάσταση των προαναφερόμενων ελλείψεων, προκειμένου να μην επέλθουν περαιτέρω φθορές και διαβρώσεις στην κατοικία της, συνετέλεσαν κατά κύριο λόγο στην παραγωγή του επιζήμιου αποτελέσματος. Κατόπιν τούτων, η εναγομένη ευθύνεται κατά το ανωτέρω ποσό των 9.791,55 ευρώ σε αποζημίωση της ενάγουσας, κατά τη διάταξη του άρθρου 690 του Α.Κ. και για τις προαναφερόμενες ελλείψεις του παραδοθέντος επιδίκου έργου...". Υπό τις ως άνω παραδοχές, το Εφετείο, με την προσβαλλόμενη απόφασή του, αφού συνεκδίκασε τις αντίθετες εφέσεις των διαδίκων κατά της 161/2018 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Λάρισας, τις οποίες δέχθηκε τυπικά, απέρριψε κατ' ουσία την έφεση της ενάγουσας και ήδη αναιρεσείουσας και δέχθηκε κατ' ουσία την έφεση της εναγομένης και ήδη αναιρεσίβλητης, εξαφάνισε την ως άνω εκκληθείσα απόφαση, κράτησε και δίκασε την από 3-10-2015 (…/2016) αγωγή, την οποία δέχθηκε εν μέρει ως ουσία βάσιμη και υποχρέωσε την εναγομένη-εκκαλούσα και ήδη αναιρεσίβλητη να καταβάλει στην ενάγουσα-εφεσίβλητη και ήδη αναιρεσείουσα, ως αποζημίωση, το ποσό των 9.791,55 ευρώ, νομιμοτόκως από την επομένη της επίδοσης της αγωγής μέχρις εξοφλήσεως. Έτσι που έκρινε και με αυτά που δέχθηκε το Εφετείο εσφαλμένα ερμήνευσε και εφάρμοσε τις ουσιαστικού δικαίου διατάξεις των άρθρων 690 και 300 του Α.Κ. Ειδικότερα, ενώ δέχθηκε, με βάση τις ανωτέρω εκτιθέμενες παραδοχές, ότι, τον Απρίλιο του έτους 2004, η εναγομένη και ήδη αναιρεσίβλητη, εργολάβος, παρέδωσε στη μετ' αυτής συμβληθείσα ενάγουσα και ήδη αναιρεσείουσα, εργοδότρια, μεταξύ άλλων κτισμάτων, την επίδικη οικία, εμβαδού 217,59 τ.μ., η οποία, όμως, εξ υπαιτιότητάς της (εναγομένης-αναιρεσίβλητης), ήτοι, λόγω πλημμελούς εκτέλεσης των κατασκευαστικών εργασιών, παρουσίασε τα στην αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση αναλυτικά εκτιθέμενα ελαττώματα, τα οποία απομείωναν την αισθητική της εικόνα και, εντεύθεν, την εμπορική της αξία, που, κατά τον κρίσιμο χρόνο, ήτοι αυτόν της παράδοσής της στην ενάγουσα-αναιρεσείουσα και παραλαβής της από αυτήν, ανερχόταν (χωρίς τα παραπάνω ελαττώματα) σε 326.385 ευρώ (217, 59 τ.μ. χ 1.500 ευρώ/τ.μ.), κρίσεις, οι οποίες δεν προσβάλλονται με λόγο αναίρεσης, στη συνέχεια, όμως, προκειμένου να υπολογίσει την οφειλόμενη στην ενάγουσα-αναιρεσείουσα αποζημίωση, έλαβε υπόψη την απομείωση της αξίας της επίδικης οικίας από την παραλαβή της μέχρι το χρόνο άσκησης της αγωγής (2016) και την, κατά το διαδραμόντα χρόνο, χειροτέρευση των υφιστάμενων ελαττωμάτων, λόγω της παράλειψης της ενάγουσας-αναιρεσείουσας να τα αποκαταστήσει, την οποία (απομείωση) προσδιόρισε στο ποσό των 32.638,50 ευρώ, ήτοι σε ποσοστό 10% αυτής που θα είχε, χωρίς τα υφιστάμενα ελαττώματα, επιπροσθέτως δε έκρινε ότι η ενάγουσα-αναιρεσείουσα είναι συνυπαίτια της απομείωσης αυτής, κατά ποσοστό 70%, λόγω της προαναφερόμενης παράλειψής της να αποκαταστήσει τα ελαττώματα, κατά μερική παραδοχή της σχετικής ενστάσεως της εναγομένης-αναιρεσίβλητης, επιδικάζοντας, έτσι, το ως άνω ποσό (των 9.791,55 ευρώ), ως αποζημίωσή της, ενώ, αν ορθώς ερμήνευε και εφάρμοζε τη διάταξη του 690 του Α.Κ., κατά τα στην ανωτέρω νομική σκέψη εκτιθέμενα, όφειλε να υπολογίσει τη, συνεπεία των κατασκευαστικών ελαττωμάτων, οφειλομένων σε υπαιτιότητα της εναγομένης-αναιρεσίβλητης (εργολάβου), αιτούμενη με την αγωγή αποζημίωση της ενάγουσας-αναιρεσείουσας, συνισταμένη στην απομείωση της εμπορικής αξίας της ως άνω οικίας, κατά την αναλογία, που υφίσταται ανάμεσα στην αξία του έργου, χωρίς τα ως άνω ελαττώματα, κατά τον κρίσιμο χρόνο της παράδοσης και παραλαβής τούτου και στην αξία του με τα εν λόγω ελαττώματα, κατά τον ίδιο χρόνο. Επιπροσθέτως, το Εφετείο εφάρμοσε τη διάταξη του άρθρου 300 του Α.Κ., ενώ, με βάση τα ανωτέρω εκτιθέμενα, δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της, καθόσον η παράλειψη της ενάγουσας και ήδη αναιρεσείουσας να αποκαταστήσει τα ελαττώματα του έργου, που οφείλονται σε υπαιτιότητα της εναγομένης-αναιρεσίβλητης, δεν συνδέεται αιτιωδώς με την ένδικη ζημία της, η οποία, όπως προεκτίθεται, αφορά στη μείωση της εμπορικής του αξίας, συνεπεία των υφιστάμενων, κατά το χρόνο παράδοσης και παραλαβής τούτου, ελαττωμάτων και ελλείψεων, εξ υπαιτιότητας της εναγομένης-αναιρεσίβλητης, εργολάβου.
Συνεπώς, ο λόγος της υπό κρίση αίτησης αναίρεσης, με το πρώτο σκέλος του οποίου, αποδίδεται στην αναιρεσιβαλλομένη η από τον αριθμό 1 του άρθρου 559 του Κ.Πολ.Δ. αναιρετική πλημμέλεια, συνισταμένη στην εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων, τυγχάνει βάσιμος και, εντεύθεν, λόγω της αναιρετικής εμβέλειας τούτου, παρέλκει η έρευνα του δεύτερου σκέλους του ίδιου λόγου, με το οποίο αποδίδεται η εκ πλαγίου παραβίαση των διατάξεων αυτών, κατ' άρθρο 559 αριθμ. 19 του Κ.Πολ.Δ.
Κατόπιν αυτών, η αίτηση αναίρεσης πρέπει να γίνει δεκτή και να αναιρεθεί στο σύνολό της η προσβαλλόμενη απόφαση. Στη συνέχεια δε, πρέπει να παραπεμφθεί η υπόθεση, κατά την παρ. 3 του άρθρου 580 του Κ.Πολ.Δ., για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο δικαστήριο, αφού είναι δυνατή η συγκρότησή του από δικαστή διαφορετικό από την εκδόσασα την απόφαση αυτή. Πρέπει, επίσης, να διαταχθεί η επιστροφή στην αναιρεσείουσα του υπ' αυτής κατατεθέντος για το παραδεκτό της αίτησης αναίρεσης παραβόλου (άρθρο 495 παρ. 3 του Κ.Πολ.Δ.) και να καταδικαστεί η αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσείουσας, η οποία δεν κατέθεσε προτάσεις, κατά παραδοχή του νόμιμου αιτήματός της (άρθρα 106, 176, 183, 191 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ.), κατά τα στο διατακτικό οριζόμενα.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΑΝΑΙΡΕΙ την 98/2020 απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Λάρισας.
ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ την υπόθεση για περαιτέρω εκδίκαση στο ίδιο Δικαστήριο, στη σύνθεση του οποίου δεν θα μετέχει η Δικαστής, που εξέδωσε την αναιρούμενη απόφαση.
ΔΙΑΤΑΣΣΕΙ την επιστροφή του παραβόλου στην αναιρεσείουσα.
ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ την αναιρεσίβλητη στα δικαστικά έξοδα της αναιρεσείουσας, τα οποία ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ.
ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 18 Μαΐου 2022.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 7 Ιουλίου 2022.
Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ