Αριθμός 343/2023
ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Γ΄
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 6 Οκτωβρίου 2022, με την εξής σύνθεση: Γεώργιος Τσιμέκας, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Γ΄ Τμήματος, Αναστασία-Μαρία Παπαδημητρίου, Βασίλειος Ανδρουλάκης, Σταυρούλα Κτιστάκη, Αικατερίνη Ρωξάνα, Σύμβουλοι, Ευάγγελος Αργυρός, Ανδρέας Χρυσικόπουλος, Πάρεδροι. Γραμματέας η Κωνσταντίνα Γκιώκα, Γραμματέας του Γ΄ Τμήματος.
Για να δικάσει την από 10 Απριλίου 2022 αίτηση:
των: Α. Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του 1ου Δημοτικού Σχολείου Αμαρουσίου, που εδρεύει στο Μαρούσι Αττικής, ο οποίος παρέστη με τον δικηγόρο Ηλία Κολλύρη (Α.Μ. 25296), που νομιμοποιήθηκε στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση και Β. κάτωθι γονέων και κηδεμόνων: 1. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα των ανήλικων τέκνων τους ..., οι οποίοι δεν παρέστησαν, 2. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 3. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα των ανήλικων τέκνων τους ..., οι οποίοι, με προφορική δήλωση στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση του ίδιου ως άνω πληρεξουσίου τους δικηγόρου, παραιτήθηκαν από το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης, 4. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι δεν παρέστησαν, 5. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 6. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα των ανήλικων τέκνων τους ..., οι οποίοι με προφορική δήλωση στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση του ίδιου ως άνω πληρεξουσίου τους δικηγόρου, παραιτήθηκαν από το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης, 7. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 8. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 9. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα των ανήλικων τέκνων τους ..., 10. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 11. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα των ανήλικων τέκνων τους ..., 12. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα των ανήλικων τέκνων τους ..., 13. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα των ανήλικων τέκνων τους ..., οι οποίοι δεν παρέστησαν, 14. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι, με προφορική δήλωση στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση του ίδιου ως άνω πληρεξουσίου τους δικηγόρου, παραιτήθηκαν από το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης, 15. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι δεν παρέστησαν, 16. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 17. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι, με προφορική δήλωση στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση του ίδιου ως άνω πληρεξουσίου τους δικηγόρου, παραιτήθηκαν από το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης, 18. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 19. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 20. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι δεν παρέστησαν, 21. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι, με προφορική δήλωση στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση του ιδίου ως άνω πληρεξουσίου τους δικηγόρου, παραιτήθηκαν από το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης, 22. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 23. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 24. ...., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 25. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα των ανήλικων τέκνων τους ..., 26. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 27. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι δεν παρέστησαν, 28. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 29. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι, με προφορική δήλωση στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση του ιδίου ως άνω πληρεξουσίου τους δικηγόρου, παραιτήθηκαν από το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης, 30. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 31. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., 32. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι δεν παρέστησαν, 33. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι, με προφορική δήλωση στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση του ιδίου ως άνω πληρεξουσίου τους δικηγόρου, παραιτήθηκαν από το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης, 34. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι δεν παρέστησαν, 35. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι, με προφορική δήλωση στην πρώτη επ’ ακροατηρίου συζήτηση του ιδίου ως άνω πληρεξουσίου τους δικηγόρου, παραιτήθηκαν από το δικόγραφο της κρινόμενης αίτησης, 36. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ... και 37. ..., ως ασκούντων τη γονική μέριμνα του ανήλικου τέκνου τους ..., οι οποίοι δεν παρέστησαν,
κατά του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, ο οποίος παρέστη με τον Θωμά Καζάκο, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους.
Με την αίτηση αυτή οι αιτούντες επιδιώκουν να ακυρωθούν: α. η υπ’ αριθμ. 26500/Δ6/9.3.2022 απόφαση της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΦΕΚ Β΄ 1048/9.3.2022), β. η υπ’ αριθμ. 28270/Δ6/14.3.2022 απόφαση της ίδιας ως άνω Υφυπουργού (ΦΕΚ Β΄ 1144/14.3.2022) και κάθε άλλη σχετική πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως.
Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Συμβούλου Σταυρούλας Κτιστάκη.
Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο του αιτούντος Συλλόγου που παρέστη, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους ακυρώσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της.
Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του δικαστηρίου και
Αφού μελέτησε τα σχετικά έγγραφα
Σκέφθηκε κατά τον Νόμο
1. Επειδή, για την άσκηση της υπό κρίση αιτήσεως καταβλήθηκε το νόμιμο παράβολο (ηλεκτρονικό παράβολο με κωδικό ...).
2. Επειδή, με την αίτηση αυτή - όπως συμπληρώθηκε με το .../18.5.2022 δικόγραφο προσθέτων λόγων - η οποία εισήχθη προς συζήτηση στην επταμελή σύνθεση του Γ΄ Τμήματος κατόπιν της ΣτΕ 1709/2022 αναβλητικής εν μέρει αποφάσεως, ζητείται η ακύρωση: 1) της 26500/Δ6/9.3.2022 αποφάσεως της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων με θέμα: «Χαρακτηρισμός δημόσιων σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ως Πειραματικών Σχολείων από το σχολικό έτος 2022-2023» (Β΄ 1048), κατά το μέρος που με την απόφαση αυτή χαρακτηρίζεται ως Πειραματικό Σχολείο το 1ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου, συνδεδεμένο με το 1ο Πειραματικό Δημοτικό Χαλανδρίου και 2) της 28270/Δ6/14.3.2022 αποφάσεως της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων με θέμα: «Εισαγωγή μαθητών/τριών και σχετικές ρυθμίσεις στα Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία (Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ.) για το σχολικό έτος 2022-2023» (Β΄ 1144) που ορίζει τη διαδικασία κλήρωσης για την εισαγωγή στο 1ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου.
3. Επειδή, με οριστικές διατάξεις της 1709/2022 αποφάσεως του Δικαστηρίου η δίκη καταργήθηκε ως προς τους αιτούντες με αριθμ. 2, 3, 5, 6, 14, 16, 17, 21, 28, 29, 33 και 35, κατά σειρά αναγραφής στο δικόγραφο, λόγω παραιτήσεώς τους, η δε αίτηση ακυρώσεως απορρίφθηκε ως απαραδέκτως ασκηθείσα ως προς τους λοιπούς αιτούντες, πλην του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του 1ου Δημοτικού Σχολείου Αμαρουσίου.
4. Επειδή, εξάλλου, με οριστική διάταξη της ως άνω αναβλητικής αποφάσεως κρίθηκε ότι η δεύτερη προσβαλλομένη δεν στερείται εκτελεστότητας και ότι μπορεί να θεωρηθεί συμπροσβαλλόμενη, ως συναφής με την πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση.
5. Επειδή, στο άρθρο 16 του Συντάγματος ορίζεται ότι: «1. Η τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες· η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους ... 2. Η παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Ελλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες. 3. ... 4. Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. ...». Από τον συνδυασμό των ως άνω διατάξεων των παρ. 1 και 2 του άρθρου 16 του Συντάγματος συνάγεται ότι το Κράτος υποχρεούται να λαμβάνει τα κατάλληλα νομοθετικά και διοικητικά μέτρα αφενός για την προαγωγή των επιστημών, αφετέρου για την οργάνωση και παροχή της εκπαίδευσης των Ελλήνων. Περαιτέρω, στον νομοθέτη και την κανονιστικώς δρώσα Διοίκηση εναπόκειται η συνολική οργάνωση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στο πλαίσιο δε αυτό και προς καθορισμό των αρχών της εκπαιδευτικής πολιτικής και των στόχων στους οποίους αυτή πρέπει να αποβλέπει, ο νομοθέτης έχει την ευχέρεια δημιουργίας δικτύου πειραματικών (και προτύπων) σχολείων, το οποίο δίκτυο, για να είναι λειτουργικό και αποτελεσματικό, πρέπει η ένταξη σε αυτό να γίνεται με βάση επιστημονικά και παιδαγωγικά κριτήρια και οι σχετικές ρυθμίσεις να είναι ορθολογικές και όχι περιστασιακές, αποσπασματικές και εξυπηρετικές άλλων σκοπών, μη σχετιζομένων με τις απορρέουσες από το Σύνταγμα για την ορθολογική οργάνωση της Δημόσιας Διοίκησης αρχές (βλ. ΣτΕ 1675/2022 επταμ., πρβ. ΣτΕ 1834/2021 Ολομ., 2573/2021 επταμ., ΣτΕ 1486/2020, βλ. σχετικά Πρακτικό Ολομ. ΣτΕ 290/2013 και Π.Ε. 44/2000, 229/2016, 229/2020).
6. Επειδή, Πειραματικά Σχολεία ιδρύθηκαν κατ’ αρχάς με τον ν. 4376/1929 «Περί ιδρύσεως Πειραματικών Σχολείων εν τοις Πανεπιστημίοις Αθηνών και Θεσσαλονίκης» (Α΄ 300) «προς θεωρητικήν και πρακτικήν παιδαγωγικήν μόρφωσιν των μελλόντων καθηγητών των σχολείων Μέσης Εκπαιδεύσεως, άμα δε και προς θεραπείαν της παιδαγωγικής επιστήμης». Ειδικότερα, σε κάθε ένα από τα πανεπιστήμια αυτά (Αθηνών και Θεσσαλονίκης) ιδρύθηκε ένα Πειραματικό Σχολείο, αποτελούμενο από ένα μονοτάξιο δημοτικό σχολείο, ένα εξατάξιο δημοτικό σχολείο και ένα εξατάξιο γυμνάσιο, το οποίο και προσαρτήθηκε στο εργαστήριο της πειραματικής παιδαγωγικής του κάθε πανεπιστημίου (άρθρο 1 παρ. 1). Παράλληλα με τα Πειραματικά Σχολεία λειτουργούσαν και τα Πρότυπα Σχολεία, τα οποία υπάγονταν σε διαφορετικό νομοθετικό καθεστώς. Ακολούθως, με τον ν. 1566/1985 «Δομή και λειτουργία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις» (Α΄ 167/30.9.1985) αποφασίσθηκε η μετατροπή όλων των Πρότυπων Σχολείων σε Πειραματικά (άρθρο 91), δόθηκε και η δυνατότητα ιδρύσεως περισσότερων Πειραματικών Σχολείων, τα οποία θα υπάγονταν σε Α.Ε.Ι., ενώ ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκαν αλλαγές στη λειτουργία των Πειραματικών Σχολείων, όπως ο τρόπος εισαγωγής των μαθητών, με την καθιέρωση της κληρώσεως ως μόνου τρόπου επιλογής (άρθρο 31 παρ. 6). Ως προς το εκπαιδευτικό προσωπικό των Πειραματικών Σχολείων προβλεπόταν η μετάθεση ή απόσπαση εκπαιδευτικών με συγκεκριμένα κριτήρια, όπως «η επιμόρφωση, η μετεκπαίδευση, οι μεταπτυχιακές σπουδές, η επιστημονική συγκρότηση και γενικότερα τα αυξημένα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα» (άρθρο 31 παρ. 7). Το πλαίσιο λειτουργίας των Πειραματικών Σχολείων τροποποιήθηκε με τον ν. 3966/2011 «Θεσμικό Πλαίσιο των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων, Ίδρυση Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Οργάνωση του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» και λοιπές διατάξεις» (Α΄ 118/24.5.2011). Ειδικότερα, με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Γ΄ (άρθρα 36-52) του νόμου αυτού εισήχθη ο θεσμός των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων (Π.Π.Σ.), τα οποία αντικατέστησαν τα πειραματικά σχολεία του άρθρου 91 του ν. 1566/1985. Ως σκοποί των Π.Π.Σ ορίσθηκαν στο άρθρο 36 του νόμου αυτού, μεταξύ άλλων, η προαγωγή της εκπαιδευτικής έρευνας στην πράξη, η υποστήριξη του στόχου της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και της αριστείας και η πειραματική εφαρμογή προγραμμάτων σπουδών, μεθόδων διδασκαλίας, εκπαιδευτικού υλικού κ.λπ., σύμφωνα δε με το άρθρο 37 του αυτού νόμου, ως Π.Π.Σ. μπορούσαν να ορίζονται σχολικές μονάδες της δημόσιας γενικής ή επαγγελματικής εκπαίδευσης, με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, ύστερα από γνώμη της Διοικούσας Επιτροπής Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων (Δ.Ε.Π.Π.Σ.), η οποία θα αξιολογούσε τις σχολικές μονάδες, ύστερα από αίτηση του Σχολικού Συμβουλίου τους (συνοδευόμενη από φάκελο με τα σχετικά δικαιολογητικά) με βάση κριτήρια, όπως το εκπαιδευτικό προσωπικό, η συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα και καινοτόμες δράσεις, πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις και σε πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς, οι υλικοτεχνικές υποδομές, καθώς και λοιπά στοιχεία (παρ. 1-2). O ανωτέρω νόμος προέβλεψε ειδικά προσόντα για το διδακτικό προσωπικό των Π.Π.Σ., το οποίο τοποθετείται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων με πενταετή θητεία (άρθρο 48), καθώς και ειδική διαδικασία αξιολόγησης τόσο των σχολικών μονάδων όσο και του εκπαιδευτικού προσωπικού, η οποία, αν είναι αρνητική, οδηγεί στον αποχαρακτηρισμό της σχολικής μονάδας ως Π.Π.Σ. ή στη διακοπή της θητείας του διευθυντή του Π.Π.Σ. ή του εκπαιδευτικού (άρθρο 50). Περαιτέρω, με το άρθρο 44 του ως άνω νόμου, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 30 παρ. 15 και 30 του ν. 4186/2013 (Α΄ 193), προεβλέπετο ότι «η επιλογή των μαθητών στα Πρότυπα Πειραματικά νηπιαγωγεία γίνεται με κλήρωση» (παρ. 6), ότι «ο αριθμός των μαθητών που μπορεί να εγγραφούν στο Πρότυπο Πειραματικό δημοτικό ή γυμνάσιο είναι ίσος με τον αριθμό των αποφοίτων του συνδεδεμένου Πρότυπου Πειραματικού νηπιαγωγείου ή δημοτικού σχολείου, αντίστοιχα, προσαυξημένος έως και κατά 50%» (παρ. 2), ότι «αν το Πρότυπο Πειραματικό δημοτικό σχολείο δεν συνδέεται με Πρότυπο Πειραματικό νηπιαγωγείο, η εισαγωγή των μαθητών γίνεται με κλήρωση» (παρ. 3) και ότι «η εισαγωγή μαθητών στα Πρότυπα Πειραματικά γυμνάσια και λύκεια γίνεται με απόφαση της Δ.Ε.Π.Π.Σ., … ύστερα από εξετάσεις ή δοκιμασία (τέστ) δεξιοτήτων που διεξάγονται ανά Π.Π.Σ. …» (παρ. 4).
7. Επειδή, στη συνέχεια, με τον ν. 4327/2015 (Α΄ 50/14.5.2015) καταργήθηκε η σύζευξη πειραματικού και πρότυπου σχολείου με την σκέψη ότι «είναι αδύνατον να εξαχθούν συμπεράσματα χρήσιμα για το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων όσον αφορά τη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής, αν οι πιλοτικές εφαρμογές γίνονται σε σχολεία με μαθητικό πληθυσμό επιλεγμένο µε εισαγωγικές εξετάσεις, δηλαδή µε διαγωνισμό και μάλιστα πολύ ανταγωνιστικό, γιατί αυτός ο πληθυσμός δεν αποτελεί κατά καμία έννοια αντιπροσωπευτικό δείγμα». Ως εκ τούτου, αποφασίσθηκε: Α) η κατάργηση του όρου “πρότυπο-πειραµατικό” σχολείο, Β) ο διαχωρισμός των πειραματικών από τα πρότυπα, Γ) η μετατροπή της συντριπτικής πλειονότητας αυτών των υβριδικών σχολείων σε πειραματικά, στα οποία η εισαγωγή θα γίνεται µε κλήρωση και Δ) ο ορισμός κάποιων σχολείων ως προτύπων, για ιστορικούς αποκλειστικά λόγους. Ειδικότερα, με το άρθρο 10 του ν. 4327/2015 αντικαταστάθηκε το άρθρο 36 του ν. 3966/2011, ορίζοντας, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα: «1. ... 2. ... 4. Τα Πειραματικά σχολεία είναι σχολικές μονάδες που ανήκουν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, όπου δοκιμάζονται νέα προγράμματα σπουδών και ωρολόγια προγράμματα, διδακτικά εργαλεία, σχολικά εγχειρίδια και άλλο εκπαιδευτικό υλικό, διδακτικές μέθοδοι, τρόποι διοίκησης και λειτουργίας της σχολικής μονάδας. Οι πιλοτικές αυτές εφαρμογές σχεδιάζονται από το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων, μετά από γνώμη του Ι.Ε.Π., των Πανεπιστημίων ή των ερευνητικών κέντρων που σχετίζονται με την εκπαίδευση, καθώς και από τη Δ.Ε.Π.Π.Σ. ή τις ίδιες τις σχολικές μονάδες, με στόχο τη συναγωγή συμπερασμάτων αξιοποιήσιμων για τη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής. Οι εκπαιδευτικοί αυτών των σχολείων διαθέτουν αυξημένα τυπικά προσόντα και κυρίως την κατάλληλη επιστημονική και παιδαγωγική κατάρτιση και διδακτική εμπειρία, ώστε να είναι σε θέση να υλοποιήσουν τις πιλοτικές εφαρμογές, να συμβάλουν στην αποτίμηση των αποτελεσμάτων τους και να προσφέρουν την απαραίτητη ανατροφοδότηση για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού σχεδιασμού, οι δε μαθητές και μαθήτριες εισάγονται με τρόπο που δεν παραβιάζει τις βασικές προϋποθέσεις ενός κατά το δυνατόν τυχαίου δείγματος, απαραίτητη προϋπόθεση για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. 5. ... 6. ... 7. …». Περαιτέρω, με το άρθρο 11 του νόμου αυτού αντικαταστάθηκε το άρθρο 44 του ν. 3966/2011, ως εξής: «1. Τα Πειραματικά Νηπιαγωγεία μπορεί να συνδέονται με Πειραματικά Δημοτικά, τα οποία επίσης μπορεί να συνδέονται με Πειραματικά Γυμνάσια και εκείνα μπορεί να συνδέονται με Πειραματικά Λύκεια. Τα Πρότυπα Γυμνάσια, επίσης, μπορεί να συνδέονται με Πρότυπα Λύκεια. 2. … 3. ... 5. Η εισαγωγή μαθητών και μαθητριών στα Πειραματικά Σχολεία γίνεται αποκλειστικά με κλήρωση και υπό όρους απόλυτης διαφάνειας. ... Σε κάθε περίπτωση η κλήρωση των μαθητών και μαθητριών αφορά στην εισαγωγική σχολική τάξη και μόνο, ενώ για τη μετάβαση από το σχολείο της μίας βαθμίδας στο σχολείο της επόμενης βαθμίδας εκπαίδευσης με το οποίο συνδέεται, εφόσον αυτό υπάρχει, δεν διενεργείται επιπλέον κλήρωση. Διαδικασίες κλήρωσης μαθητών και μαθητριών διενεργούνται μετά την εισαγωγική σχολική τάξη μόνο για τη συμπλήρωση τυχόν κενών θέσεων που προκύψουν στην επόμενη τάξη της ίδιας ή της επόμενης βαθμίδας, στην περίπτωση που το σχολείο είναι συνδεμένο με σχολείο επόμενης βαθμίδας. … 6. ... 7. ... 8. ... 9. Η επιλογή των μαθητών και μαθητριών στα Πειραματικά ή Πρότυπα Σχολεία, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, γίνεται ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής τους. Η ευθύνη και τα έξοδα μετακίνησης των μαθητών και μαθητριών βαρύνουν τους ασκούντες τη γονική τους μέριμνα τόσο για την πλήρη φοίτησή τους όσο και για τη φοίτησή τους στους ομίλους». Ακολούθως, με τις διατάξεις του Μέρους Γ΄ (άρθρα 74 - 97) του ν. 4610/2019 (Α΄ 70/7.5.2019) θεσπίσθηκαν εκ νέου ρυθμίσεις για τα πειραματικά και τα πρότυπα σχολεία «για το σκοπό της περαιτέρω αναβάθμισης των σχολείων αυτών, καθώς και της εκπαίδευσης γενικότερα, μέσω της αλληλεπίδρασης των Πειραματικών και Προτύπων Σχολείων με τα υπόλοιπα σχολεία» (βλ. οικεία αιτιολογική έκθεση). Ειδικότερα, με το άρθρο 74 του νόμου αυτού ορίσθηκε ότι τα πειραματικά σχολεία είναι σχολικές μονάδες που ανήκουν σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, όπου δοκιμάζονται νέα προγράμματα σπουδών και ωρολόγια προγράμματα, διδακτικά εργαλεία, σχολικά εγχειρίδια και άλλο εκπαιδευτικό υλικό, διδακτικές μέθοδοι και τρόποι λειτουργίας της σχολικής μονάδας, σκοπός των οποίων είναι η συνδρομή στην κάλυψη αναγκών του εκπαιδευτικού συστήματος σε ερευνητικές και επιμορφωτικές ανάγκες και η διάχυση καλών εκπαιδευτικών πρακτικών (παρ. 1), ως προϋποθέσεις δε καταλληλότητας για τον χαρακτηρισμό μίας σχολικής μονάδας ως πειραματικού σχολείου ορίσθηκαν, στην παρ. 1 του άρθρου 75 του ως άνω νόμου, οι εξής: α) οι μαθητές και μαθήτριες να εισάγονται με τρόπο που δεν παραβιάζει τις βασικές προϋποθέσεις ενός κατά το δυνατόν τυχαίου δείγματος, απαραίτητη προϋπόθεση για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων, β) οι εκπαιδευτικοί αυτών των σχολείων να διαθέτουν αυξημένα τυπικά προσόντα και κυρίως την κατάλληλη επιστημονική και παιδαγωγική κατάρτιση και διδακτική εμπειρία, ώστε να είναι σε θέση να υλοποιήσουν πιλοτικές εφαρμογές, να συμβάλλουν στην αποτίμηση των αποτελεσμάτων τους και να προσφέρουν την απαραίτητη ανατροφοδότηση για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού σχεδιασμού. Ως προς το εκπαιδευτικό προσωπικό προβλέφθηκε, στο άρθρο 76 του νόμου, ότι οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί πρέπει να έχουν πενταετή τουλάχιστον πραγματική διδακτική εμπειρία (παρ. 4), ότι κριτήρια επιλογής αποτελούν: (α) κάθε επί πλέον έτος πραγματικής διδακτικής εμπειρίας πέραν της πενταετίας, (β) ακαδημαϊκά και λοιπά πιστοποιημένα προσόντα, (γ) το επιστημονικό έργο, (δ) η συμμετοχή του εκπαιδευτικού σε εξωδιδακτικές δράσεις, όπως εγκεκριμένα ευρωπαϊκά προγράμματα, συμμετοχή σε εκπαιδευτικούς ομίλους, πολιτιστικά και περιβαλλοντικά προγράμματα, καθώς και συμμετοχή με εισηγήσεις σε επιμορφωτικές δράσεις που αφορούν εκπαιδευτικούς (παρ. 5) και ότι λειτουργικά κενά στα πειραματικά και στα πρότυπα σχολεία μπορεί να καλύπτονται με αποσπάσεις, με την προϋπόθεση οι αποσπώμενοι να πληρούν τα κριτήρια που προβλέπονται για την κάλυψη των οργανικών θέσεων σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 76, εφαρμοζομένων κατά τα λοιπά των γενικών διατάξεων (παρ. 6). Η εισαγωγή μαθητών στα πειραματικά σχολεία ορίσθηκε ότι γίνεται αποκλειστικώς με κλήρωση και υπό όρους απόλυτης διαφάνειας, η οποία αφορά στην εισαγωγική σχολική τάξη και μόνο (άρθρο 81 παρ. 1), οι δε μαθητές επιλέγονται ανεξάρτητα από τον τόπο διαμονής τους, βαρυνομένων των ασκούντων την γονική τους μέριμνα με την ευθύνη και τα έξοδα μετακινήσεώς τους για την πλήρη φοίτησή τους και την συμμετοχή τους στους ομίλους (άρθρο 81 παρ. 4).
8. Επειδή, τα άρθρα 74 έως 96 και η παρ. 2 του άρθρου 97 του ανωτέρω ν. 4610/2019 καταργήθηκαν με το άρθρο 64 περίπτ. ε΄ του ν. 4692/2020 «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις» (Α΄ 111/12.6.2020). Ειδικότερα, με τις διατάξεις του Κεφαλαίου Β΄ (άρθρα 10-23) του Μέρους Α΄ του νόμου αυτού θεσπίσθηκε νέο νομοθετικό πλαίσιο για τα Πρότυπα Σχολεία (Π.Σ.) και τα Πειραματικά Σχολεία (ΠΕΙ.Σ.), το οποίο «αφορά την ίδρυση, τους σκοπούς, την οργάνωση και τη λειτουργία των εν λόγω σχολείων, με προοπτική την επέκτασή τους σε ευρεία κλίμακα σε ολόκληρη [την] Επικράτεια» (βλ. οικεία αιτιολογική έκθεση, σελ. 7). Συγκεκριμένα, στις διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 4692/2020, [όπως τα άρθρα 10 έως 23 ίσχυαν κατά τον χρόνο εκδόσεως της προσβαλλομένης πράξεως (9.3.2022), ήτοι μετά την τροποποίησή τους με τους νόμους 4812/2021 (Α ́ 110) και 4823/2021 (Α ́ 136)], ορίζεται ότι: «1. Τα Πρότυπα Σχολεία (Π.Σ.) και τα Πειραματικά Σχολεία (ΠΕΙ.Σ.) ιδρύονται και λειτουργούν με σκοπό να συμβάλουν στον βέλτιστο εκπαιδευτικό σχεδιασμό και την πιλοτική εφαρμογή της εκπαιδευτικής πολιτικής, ώστε να καλλιεργηθούν και διαχυθούν οι βέλτιστες εκπαιδευτικές μέθοδοι, πρακτικές και εργαλεία σε ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα. 2. Τα Π.Σ. της επικράτειας συγκροτούν το δίκτυο των Π.Σ.. Τα ΠΕΙ.Σ. της επικράτειας συγκροτούν το δίκτυο των ΠΕΙ.Σ. 3. Κατά τα λοιπά, τα Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ. εξυπηρετούν από κοινού με τα υπόλοιπα σχολεία τους σκοπούς της εκπαίδευσης και υπάγονται διοικητικά στην οικεία Διεύθυνση Εκπαίδευσης». Περαιτέρω, στα άρθρα 11 και 12 δίδονται οι ορισμοί των Π.Σ. και των ΠΕΙ.Σ., αντιστοίχως, και καθορίζονται ενδεικτικώς οι σκοποί τους και, συγκεκριμένα, τα Π.Σ. είναι σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας δημόσιας εκπαίδευσης, οι οποίες στοχεύουν στην καλλιέργεια και τη διάχυση της ιδέας και των πρακτικών της αριστείας στο εκπαιδευτικό σύστημα, ενώ τα ΠΕΙ.Σ. είναι σχολικές μονάδες, οι οποίες στοχεύουν στην υποστήριξη του πειραματισμού και της πιλοτικής εφαρμογής εκπαιδευτικών καινοτομιών στο εκπαιδευτικό σύστημα, σε τυχαίο δείγμα του μαθητικού πληθυσμού. ΠΕΙ.Σ. μπορεί να είναι σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας δημόσιας εκπαίδευσης. Σκοποί των ΠΕΙ.Σ. είναι ιδίως: α) η ανάπτυξη ερευνητικών, δημιουργικών δράσεων, η πιλοτική εφαρμογή και ο πειραματισμός σε προγράμματα σπουδών, μεθόδους διδασκαλίας, νέο εκπαιδευτικό υλικό, έντυπο και ψηφιακό, νέα διδακτικά εργαλεία, σχολικά εγχειρίδια και καινοτόμες διδακτικές πρακτικές, β) η παροχή της δυνατότητας επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών των ΠΕΙ.Σ. και των εκπαιδευτικών των σχολικών μονάδων που ανήκουν στην ομάδα όμορων σχολείων της παρ. 1 του άρθρου 48 του ν. 4547/2018 σε συνεργασία με τα Α.Ε.Ι. και το Ι.Ε.Π., γ) η διάχυση πειραματικών εκπαιδευτικών πρακτικών με τη διοργάνωση σεμιναρίων και ημερίδων και την ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ των σχολικών μονάδων της ομάδας όμορων σχολείων της παρ. 1 του άρθρου 48 του ν. 4547/2018, δ) η εξοικείωση των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών με τη διδασκαλία των επιμέρους γνωστικών αντικειμένων, σε συνεργασία με τμήματα και σχολές Α.Ε.Ι. των επιστημών της εκπαίδευσης, στο πλαίσιο προγραμμάτων πρακτικής άσκησης, ε) η δημιουργία ενός γόνιμου περιβάλλοντος για έρευνα και η συνεργασία με υποψήφιους διδάκτορες, στο πλαίσιο εκπόνησης διδακτορικών διατριβών σε αντικείμενα σχετικά με τις επιστήμες της εκπαίδευσης, στ) η προαγωγή της έρευνας στη διδασκαλία των επιμέρους γνωστικών αντικειμένων, καθώς και στον ψυχοπαιδαγωγικό τομέα, σε συνεργασία με τμήματα και σχολές Α.Ε.Ι. και το Ι.Ε.Π., ζ) η δημιουργία ομίλων δημιουργικότητας και καινοτομίας, στους οποίους μπορούν να συμμετέχουν μαθητές και από άλλα σχολεία της δημόσιας εκπαίδευσης, η) η πιλοτική εφαρμογή προγραμμάτων αξιολόγησης της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου και της υλικοτεχνικής υποδομής των σχολικών μονάδων, θ) η συνεργασία με Α.Ε.Ι. της ημεδαπής ή της αλλοδαπής, ερευνητικούς φορείς και κοινωφελή ιδρύματα και ι) ο πειραματισμός σε τρόπους λειτουργίας και διοίκησης του σχολείου. Περαιτέρω, στο άρθρο 13 ορίζεται ότι: «1. Ο χαρακτηρισμός ενός λειτουργούντος σχολείου ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. μπορεί να πραγματοποιηθεί με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται έπειτα από εισήγηση της Διοικούσας Επιτροπής Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) και γνώμη του Ι.Ε.Π.. Εισήγηση της Δ.Ε.Π.Π.Σ. και γνώμη του Ι.Ε.Π. απαιτούνται και για την ίδρυση νέων Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ.. Κατά τα λοιπά, ως προς την ίδρυση των ανωτέρω σχολείων ισχύει το άρθρο 11 του ν. 1966/1991 (Α΄ 147). Έπειτα από δημόσια πρόσκληση που εκδίδει ο Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων προς τα σχολεία της Επικράτειας, με την οποία καλούνται να υποβάλουν αίτηση για τον χαρακτηρισμό τους ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. εντός ορισμένης προθεσμίας ή έπειτα από αίτηση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην οποία υπάγεται το σχολείο, η Δ.Ε.Π.Π.Σ. αξιολογεί τα σχολεία και εισηγείται στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων για τον χαρακτηρισμό ενός σχολείου ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. Κριτήρια αξιολόγησης των σχολείων συνιστούν ιδίως: α) τα προσόντα και η επάρκεια του εκπαιδευτικού προσωπικού τους, β) η συμμετοχή σε εκπαιδευτικά προγράμματα, καινοτόμες δράσεις, πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις, πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς, γ) το μέγεθός τους και δ) η τοποθεσία τους. Με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται έπειτα από εισήγηση της Δ.Ε.Π.Π.Σ. και γνώμη του Ι.Ε.Π., καθορίζονται ειδικότερα η διαδικασία υποβολής των αιτήσεων από τις σχολικές μονάδες ή τους Προϊσταμένους των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, καθώς και τα κριτήρια και η διαδικασία της αξιολόγησης για τον χαρακτηρισμό ενός σχολείου ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ.. Με όμοια απόφαση, σχολείο που έχει χαρακτηριστεί ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. μπορεί να αποχαρακτηριστεί, ιδίως εάν δεν επιτυγχάνει τους σκοπούς του και δεν εκπληρώνει τις προϋποθέσεις χαρακτηρισμού του ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ., λαμβανομένων υπόψη των εσωτερικών και εξωτερικών αξιολογήσεών του, σύμφωνα με τις παρ. 3 και 4 του άρθρου 21. Με όμοια απόφαση καθορίζονται επίσης οι ειδικότερες προϋποθέσεις και η διαδικασία αποχαρακτηρισμού των Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. 2. Ως Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ. λειτουργούν τα ακόλουθα σχολεία της Πρωτοβάθμιας (ΠΡ) και της Δευτεροβάθμιας (ΔΕ) εκπαίδευσης: [ΠΙΝΑΚΑΣ]. 3. ... 4. … Τα Πειραματικά Νηπιαγωγεία μπορούν να συνδέονται με Πειραματικά Δημοτικά Σχολεία, τα οποία μπορούν ομοίως να συνδέονται με Πειραματικά Γυμνάσια και τα τελευταία με Πειραματικά Λύκεια. Η σύνδεση πραγματοποιείται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία στην περίπτωση της σύνδεσης ΠΕΙ.Σ. εκδίδεται έπειτα από εισήγηση της Δ.Ε.Π.Π.Σ.. Τα συνδεδεμένα Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ. διατηρούν τη διοικητική τους αυτοτέλεια. Η εισαγωγή απόφοιτου από Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. σε συνδεδεμένο Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. αντίστοιχα, επόμενης βαθμίδας πραγματοποιείται σύμφωνα με τις παρ. 2 και 6 του άρθρου 18. 5. …». Εν συνεχεία, με τα άρθρα 14 και 15 του αυτού νόμου ορίζονται τα της συγκροτήσεως, της θητείας και των αρμοδιοτήτων δύο συλλογικών οργάνων, ήτοι αφενός της Διοικούσας Επιτροπής Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) και αφετέρου της Περιφερειακής Επιτροπής Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων (Π.Ε.Π.Π.Σ.), η οποία συνιστάται σε κάθε Περιφερειακή Διεύθυνση, ενώ με το άρθρο 16 ορίζονται ως όργανα διοίκησης των Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ., τα οποία έχουν την ευθύνη για την καθημερινή λειτουργία τους, α) ο Διευθυντής, β) ο Υποδιευθυντής και γ) ο Σύλλογος Διδασκόντων. Με το άρθρο 17 προβλέπεται η σύσταση σε κάθε Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ. Επιστημονικού Εποπτικού Συμβουλίου (ΕΠ.Ε.Σ.), με δυνατότητα συστάσεως κοινού ΕΠ.Ε.Σ. για Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ., με απόφαση του Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία εκδίδεται έπειτα από εισήγηση της Δ.Ε.Π.Π.Σ. και γνώμη του Ι.Ε.Π., είτε τα ως άνω Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ. συνδέονται σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 13 είτε όχι (παρ. 2), και ρυθμίζονται τα ζητήματα της συγκροτήσεώς του, της θητείας των μελών του και των αρμοδιοτήτων του. Περαιτέρω, στο άρθρο 18 ορίζεται ο τρόπος επιλογής μαθητών για τα Π.Σ. και τα ΠΕΙ.Σ., όπου για τα πρώτα προβλέπεται η διεξαγωγή εξετάσεων ή δοκιμασίας (τεστ) δεξιοτήτων (παρ. 1, όπως ισχύει και μετά την τροποποίησή της με το άρθρο ενενηκοστό τέταρτο παρ. 2 του ν. 4812/2021), ενώ για τα δεύτερα - τα πειραματικά - ορίζεται ότι η εισαγωγή των μαθητών γίνεται με κλήρωση, ώστε να επιτυγχάνεται ένα κατά το δυνατόν τυχαίο δείγμα μαθητών, η δε κλήρωση αφορά στην εισαγωγική σχολική τάξη ανά βαθμίδα σχολείου και δεν εξαρτάται από τον τόπο διαμονής των μαθητών (παρ. 5), προβλέπεται, ωστόσο, ότι η εισαγωγή των μαθητών, οι οποίοι είναι απόφοιτοι ΠΕΙ.Σ. σε συνδεδεμένο ΠΕΙ.Σ. επόμενης βαθμίδας, σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 13, γίνεται χωρίς να διενεργηθεί νέα κλήρωση (παρ. 6). Κάθε δε ενδιαφερόμενος μπορεί να συμμετάσχει στην κλήρωση για την εισαγωγή σε ένα μόνον ΠΕΙ.Σ.. Η συμμετοχή, πάντως, στην κλήρωση δεν αποκλείει την εκ μέρους του ενδιαφερομένου υποβολή αιτήσεως για να συμμετάσχει στις εξετάσεις για εισαγωγή σε ένα Π.Σ., σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 18 (παρ. 7). Ακολούθως, στο άρθρο 19 ρυθμίζονται τα ζητήματα του διδακτικού προσωπικού των Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ., η επιλογή του οποίου γίνεται μεταξύ εκπαιδευτικών της δημόσιας εκπαίδευσης κατ’ αρχήν της οικείας βαθμίδας, οι οποίοι έχουν τουλάχιστον πενταετή διδακτική υπηρεσία σε σχολική μονάδα, βάσει διαδικασίας κατατάξεως, με σειρά προτεραιότητας κατά κλάδο και ειδικότητα, (παρ. 2) και βάσει κριτηρίων επιλογής που διακρίνονται στις ακόλουθες πέντε (5) κατηγορίες: α) η επιστημονική - παιδαγωγική συγκρότηση και κατάρτιση, β) το επιστημονικό - συγγραφικό έργο, γ) το καινοτόμο εκπαιδευτικό έργο και συμβολή στην ανάπτυξη του σχολείου, δ) η υπηρεσιακή κατάσταση, διδακτική εμπειρία και καθοδηγητικό έργο και ε) η γενική συγκρότηση και προσωπικότητα του υποψηφίου, η οποία αξιολογείται με προφορική δομημένη συνέντευξη ενώπιον της Π.Ε.Π.Π.Σ. της Π.Δ.Ε. (παρ. 5), η δε τοποθέτηση των επιλεγόμενων γίνεται επί τετραετή θητεία με ταυτόχρονη διατήρηση της οργανικής τους θέσης (παρ. 1 και 13), ώστε «να μην προκαλείται ανασφάλεια ως προς τη διατήρηση ή μη της οργανικής τους θέσης σε εκπαιδευτικούς οι οποίοι επιθυμούν να τοποθετηθούν με θητεία σε Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ.» (βλ. αιτιολογική έκθεση επί του άρθρου 19, σελ. 17). Ειδικότερα, η προκήρυξη για την πλήρωση κενών θέσεων εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης σε Π.Σ. και ΠΕΙ.Σ. χωρεί ύστερα από αίτημα των ΕΠ.Ε.Σ., σε περίπτωση δε ίδρυσης ή χαρακτηρισμού ενός σχολείου ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. το ως άνω αίτημα υποβάλλεται από τον Διευθυντή ή Προϊστάμενο του Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. για το πρώτο έτος λειτουργίας του σχολείου ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ., αν δεν έχει συγκροτηθεί το ΕΠ.Ε.Σ. κατά τον χρόνο υποβολής του αιτήματος (παρ. 2) ενώ οι εκπαιδευτικοί που είναι τοποθετημένοι οριστικά σε σχολείο που χαρακτηρίζεται ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. παύουν να είναι οριστικά τοποθετημένοι σε αυτό, μπορούν, όμως, να παραμείνουν στο σχολείο που χαρακτηρίστηκε ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. με διετή θητεία, προκειμένου να επιμορφωθούν και προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις, κατόπιν αιτήσεώς τους, η οποία πρέπει να υποβληθεί, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) εργάσιμων ημερών από τη επομένη του χαρακτηρισμού του σχολείου ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ., στο οικείο ΕΠ.Ε.Σ. ή στην οικεία Π.Ε.Π.Π.Σ., αν το ΕΠ.Ε.Σ. δεν έχει συγκροτηθεί, αξιολογούνται δε στο τελευταίο έτος της θητείας τους (παρ. 15).
9. Επειδή, με τις ανωτέρω διατάξεις των άρθρων 10 έως 23 του ν. 4692/2020 ρυθμίσθηκαν εκ νέου τα ζητήματα των πειραματικών και πρότυπων σχολείων, θεσμοί οι οποίοι προβλέφθηκαν υπό το καθεστώς του ισχύοντος Συντάγματος ήδη με τον ν. 1566/1985. Οι νέες ρυθμίσεις του ν. 4692/2020 - σύμφωνα και με την αιτιολογική του έκθεση - έχουν ως προοπτική την επέκταση του θεσμού σε όλη την Επικράτεια και απώτερο στόχο την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού έργου και της παρεχόμενης εκπαίδευσης, αποσκοπώντας τα σχολεία αυτά να λειτουργήσουν ως εργαλεία διάχυσης βέλτιστων πρακτικών στην εκπαίδευση. Ειδικώς δε όσον αφορά τα ΠΕΙ.Σ., με τις διατάξεις του νόμου αυτού δίδεται έμφαση στην υλοποίηση πειραματικών μεθόδων, πρακτικών και νέων επενδυτικών εργαλείων σε τυχαίο δείγμα του μαθητικού πληθυσμού, το οποίο επιλέγεται με κλήρωση (βλ. και πρακτικά συζητήσεως στη Βουλή επί του σχεδίου νόμου, Σύνοδος Α΄, Συνεδρίαση ΡΝΕ΄, σ. 1473). Η επιλογή αυτή του νομοθέτη για την επέκταση του θεσμού των ΠΕΙ.Σ. σε όλη την Επικράτεια έλαβε χώρα κατ’ ενάσκηση της ευρείας εξουσίας που διαθέτει, κινούμενος εντός των ορίων του άρθρου 16 του Συντάγματος, για την λήψη των κατάλληλων νομοθετικών και διοικητικών μέτρων για την οργάνωση και παροχή της εκπαίδευσης των Ελλήνων, η ουσιαστική ορθότητα της οποίας εκφεύγει, κατ’ αρχήν, του ακυρωτικού ελέγχου. Εξάλλου, από τις προπαρατεθείσες διατάξεις του άρθρου 13 του ν. 4692/2020 προκύπτει ότι η διαδικασία χαρακτηρισμού λειτουργούντων δημόσιων σχολείων ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. χωρεί επί τη βάσει πρόσφορων κριτηρίων, όπως άλλωστε δεν αμφισβητείται (ΣτΕ 1675/2022 επταμ.). Αρχίζει είτε με δημόσια πρόσκληση που εκδίδει ο Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων προς τα σχολεία της Επικράτειας, με την οποία καλούνται να υποβάλουν αίτηση για τον χαρακτηρισμό τους ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ., είτε με αίτηση του Προϊσταμένου της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην οποία υπάγεται η προτεινόμενη σχολική μονάδα. Ακολουθεί το γνωμοδοτικό στάδιο, κατά το οποίο, προκειμένου να διαπιστωθεί η καταλληλότητα των υποψήφιων σχολικών μονάδων να λειτουργήσουν ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ., σύμφωνα με τους σκοπούς δημοσίου συμφέροντος που προσδιορίζονται στον ν. 4692/2020, η Δ.Ε.Π.Π.Σ. αξιολογεί τις σχολικές μονάδες επί τη βάσει των προβλεπομένων κριτηρίων. Μετά από την ολοκλήρωση της διαδικασίας αξιολόγησης των αιτήσεων η Δ.Ε.Π.Π.Σ. υποβάλλει αιτιολογημένη εισήγηση στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων για τον χαρακτηρισμό σχολικών μονάδων ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ., με την έκδοση σχετικής αποφάσεως, έπειτα από γνώμη και του Ι.Ε.Π.
10. Επειδή, κατ’ επίκληση της ως άνω παραγράφου 1 του άρθρου 13 του ν. 4692/2020, εκδόθηκε η 22631/Δ6/26.2.2021 απόφαση της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων (Β΄ 776/26.2.2021), με την οποία ρυθμίζεται ειδικότερα η διαδικασία χαρακτηρισμού δημόσιων σχολικών μονάδων ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. Στο άρθρο 1 παρ. 3 της εν λόγω αποφάσεως ορίζεται ότι: «Η Δ.Ε.Π.Π.Σ. αξιολογεί τις σχολικές μονάδες, σύμφωνα με τα κριτήρια του άρθρου 3 της παρούσης και εισηγείται στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων για τον χαρακτηρισμό σχολικής μονάδας ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ.», ακολούθως, στο άρθρο 2, ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι η απόφαση για την υποβολή αίτησης προς χαρακτηρισμό σχολικής μονάδας ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. λαμβάνεται από τον Σύλλογο Διδασκόντων της οικείας σχολικής μονάδας, μπορεί, όμως, η αίτηση για τον χαρακτηρισμό δημόσιας σχολικής μονάδας ως α) Π.Σ. ή β) ΠΕΙ.Σ. ή γ) Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. να υποβάλλεται και από τον Προϊστάμενο της οικείας Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (παρ. 1) και, περαιτέρω, ότι στην μεν περίπτωση που η αίτηση χαρακτηρισμού υποβάλλεται από την ενδιαφερόμενη σχολική μονάδα, τόσο η αίτηση όσο και ο φάκελος υποψηφιότητας υποβάλλονται από το Διευθυντή ή Προϊστάμενο της σχολικής μονάδας και περιλαμβάνουν τα στοιχεία της παρ. 1 του άρθρου 4 της υπουργικής αποφάσεως (παρ. 3), ενώ στην περίπτωση που η αίτηση χαρακτηρισμού υποβάλλεται από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην οποία υπάγεται η σχολική μονάδα, η αίτηση και ο φάκελος υποψηφιότητας της σχολικής μονάδας περιλαμβάνουν τα στοιχεία της παρ. 2 του άρθρου 4 της ιδίας υπουργικής αποφάσεως (παρ. 4). Τέλος, σύμφωνα με την παρ. 6 του ως άνω άρθρου 2 της υπουργικής αποφάσεως, η Δ.Ε.Π.Π.Σ. εξετάζει κατά προτεραιότητα τις αιτήσεις των σχολικών μονάδων και κατόπιν τις αιτήσεις των Προϊσταμένων των Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην περίπτωση που συμπίπτουν χρονικά, μετά δε την ολοκλήρωση της διαδικασίας αξιολόγησης των αιτήσεων υποβάλλει αιτιολογημένη εισήγηση στον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων για τον χαρακτηρισμό σχολικών μονάδων ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. Ως προς τα κριτήρια αξιολογήσεως, στο άρθρο 3 ορίζονται τα εξής: «Κριτήρια για την αξιολόγηση των δημόσιων σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με σκοπό τον χαρακτηρισμό τους ως Π.Σ. ή ΠΕΙ.Σ. είναι τα ακόλουθα: α) τα προσόντα και η επάρκεια του εκπαιδευτικού προσωπικού: Αξιολογείται η οργανικότητα, ο αριθμός του μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού με οργανική θέση, καθώς και οι κατά μέσο όρο ανάγκες σε εκπαιδευτικό προσωπικό ανά ειδικότητα και διδακτικό έτος της σχολικής μονάδας. … Αξιολογούνται, επιπλέον, τα προσόντα του μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού που υπηρετεί με οργανική θέση στην σχολική μονάδα. Λαμβάνονται υπόψη το επίπεδο των τίτλων σπουδών, καθώς και το αντικείμενο/ειδίκευση. Τα προσόντα, τα οποία λαμβάνονται υπόψη, … είναι τα ακόλουθα: αα) κατοχή τίτλων σπουδών, αβ) διδακτική προϋπηρεσία, αγ) επιτυχής παρακολούθηση προγραμμάτων επιμόρφωσης, αδ) πιστοποιημένη γνώση ξένων γλωσσών, αε) πιστοποίηση επιμόρφωσης Β´ επιπέδου στις Τεχνολογίες Πληροφορίας και Έρευνας (Τ.Π.Ε.), αστ) συμμετοχή στη δημιουργία υλικού για το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ή το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, αζ) εκπόνηση συγγραφικού και ερευνητικού έργου, αη) άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά με κριτές ή σε πρακτικά συνεδρίων με κριτές, αθ) συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα ή ομάδες επιστημονικού έργου, αι) παροχή επιμορφωτικού έργου σε προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, του Ι.Ε.Π. των Περιφερειακών Επιμορφωτικών Κέντρων (Π.Ε.Κ.), των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) και εποπτευόμενων φορέων του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, αια) συμβουλευτικό - καθοδηγητικό έργο και διοικητική εμπειρία, αιβ) συμμετοχή σε καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα ή δράσεις, όπως ενδεικτικά τα επόμενα: Σωκράτης, Comenius, Erasmus/Erasmus+, eTwinning, Model United Nations (M.U.N.), European Youth Parliament (EYP), Euroscola, Βουλή των Εφήβων, αιγ) συμμετοχή σε δράσεις κοινού ενδιαφέροντος ολιγομελούς ομάδας εκπαιδευτικών στο πλαίσιο της αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας, αιδ) αυτοδύναμο διδακτικό έργο συναφές με το αντικείμενο που θεραπεύει ο εκπαιδευτικός σε προπτυχιακά ή μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών Α.Ε.Ι.. β) η συμμετοχή ή διάκριση της σχολικής μονάδας ή ομάδας μαθητών σε εκπαιδευτικά προγράμματα, ερευνητικές και νέες δράσεις, δημιουργικές πρωτοβουλίες, πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις, πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς, βα) … βγ) … βδ) … βε) … γ) Η εμπειρία του σχολείου στο πεδίο της πρακτικής άσκησης φοιτητών. … δ) Η διοργάνωση ή συμμετοχή σε δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν σε συνεργασία με Α.Ε.Ι. ... ε) Η διοργάνωση δράσεων επαγγελματικής ανάπτυξης εκπαιδευτικών. … στ) Η λειτουργία μαθητικών ομίλων, οι δράσεις στο πλαίσιο της ευέλικτης ζώνης και η υλοποίηση καινοτόμων σχολικών δραστηριοτήτων, όπως περιβαλλοντικά, πολιτιστικά προγράμματα και προγράμματα αγωγής υγείας. … ζ) Οι απολογιστικές εκθέσεις και οι εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης της σχολικής μονάδας των δύο (2) τελευταίων ετών. Εφόσον δεν υπάρχουν, εκτιμάται τυχόν εμπειρία του σχολείου σχετικά με την εκπόνηση σχεδίων αποτίμησης/αξιολόγησης και ανάπτυξης του εκπαιδευτικού έργου, όπως αυτή αποδεικνύεται, ιδίως, από την συμμετοχή της σχολικής μονάδας σε τυχόν προγράμματα αυτοαξιολόγησης σχολικών μονάδων ή άλλο σχετικό δημοσιευμένο υλικό. η) Το μέγεθος της σχολικής μονάδας. … θ) Η τοποθεσία της σχολικής μονάδας. …». Τέλος, στο άρθρο 4 ορίζονται τα δικαιολογητικά για την τεκμηρίωση του βαθμού στον οποίο πληρούνται τα κριτήρια αξιολόγησης του ως άνω άρθρου 3 που υποβάλλονται από την σχολική μονάδα ή από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στην οποία υπάγεται η σχολική μονάδα (παρ. 1 και 2). Ειδικότερα, στην περίπτωση που η αίτηση χαρακτηρισμού υποβάλλεται από τον/την Διευθυντή/τρια ή Προϊστάμενο/η της ενδιαφερόμενης σχολικής μονάδας, τότε επιπλέον της αίτησης υποβάλλονται από τον/την ίδιο/ίδια τα δικαιολογητικά που απαριθμούνται στην παράγραφο 1 του εν λόγω άρθρου 4 υπό στοιχεία α΄ έως ιβ΄, από τα οποία το υπό στοιχείο α΄ είναι «Επιστολή-παρουσίαση των λόγων που αιτείται την ένταξη της σχολικής μονάδας στο δίκτυο των Πρότυπων Σχολείων ή στο δίκτυο των Πειραματικών Σχολείων ή σε οποιοδήποτε από τα δύο (2) δίκτυα», το υπό στοιχείο γ΄ είναι «Ο αριθμός των μόνιμων εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας, ανά κλάδο/ειδικότητα για τα πέντε (5) τελευταία σχολικά έτη», τα υπό στοιχεία δα΄ - διδ΄ (δεκατέσσερα συνολικώς) αναφέρονται στα προσόντα των υπηρετούντων στην σχολική μονάδα εκπαιδευτικών, το υπό στοιχείο ι΄ είναι «Οι απολογιστικές εκθέσεις και οι εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης της σχολικής μονάδας των δύο (2) τελευταίων ετών, εφόσον υπάρχουν», το υπό στοιχείο ια΄ είναι η «Περιγραφή του μεγέθους της σχολικής μονάδας, σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στο στοιχείο η´ του άρθρου 3 της παρούσης» και το υπό στοιχείο ιβ΄ είναι μία «Σύντομη περιγραφή που να προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά της τοποθεσίας της σχολικής μονάδας, καθώς και να αναφέρεται σε τυχόν αισθητική αξία του κτηρίου στο οποίο στεγάζεται». Από την άλλη πλευρά, στην περίπτωση που η αίτηση χαρακτηρισμού υποβάλλεται από τον/την Προϊστάμενο/η της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, στην οποία υπάγεται η σχολική μονάδα, τότε επιπλέον της αίτησης αρκεί, σύμφωνα με την παρ. 2 του ως άνω άρθρου 4, η υποβολή του στοιχείου α´ της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού και έκθεσης σε προκαθορισμένη φόρμα από την οποία να προκύπτουν τα αναφερόμενα στις περιπτώσεις γ´ και ι´ έως ιβ´ της παραγράφου 1 του ίδιου άρθρου.
11. Επειδή, από τις προεκτεθείσες διατάξεις συνάγεται ότι τα υποβαλλόμενα, κατά το άρθρο 4 της 22631/Δ6/26.2.2021 αποφάσεως της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, δικαιολογητικά προς χαρακτηρισμό σχολικής μονάδας ως ΠΕΙ.Σ., στην περίπτωση που η αίτηση χαρακτηρισμού υποβάλλεται από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ουδόλως καλύπτουν τα κριτήρια που θέτει η εξουσιοδοτική διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 13 του ν. 4692/2020, ιδίως εκείνα που αφορούν τα προσόντα και την επάρκεια του εκπαιδευτικού προσωπικού και τη συμμετοχή της σχολικής μονάδας σε εκπαιδευτικά προγράμματα, με αποτέλεσμα ο χαρακτηρισμός των σχολικών μονάδων στην περίπτωση αυτή να λαμβάνει χώρα κατά πρόδηλη παραγνώριση των προβλεπόμενων στη διάταξη του ως άνω άρθρου 13 του ν. 4692/2020 καθώς και στο άρθρο 3 της ιδίας 22631/Δ6/26.2.2021 αποφάσεως, κριτηρίων. Τούτο δε διότι, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο εν λόγω άρθρο 4 της 22631/Δ6/26.2.2021 αποφάσεως της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, βάσει του οποίου εκδόθηκε η προσβαλλόμενη 26500/Δ6/9.3.2022 απόφαση της ιδίας Υφυπουργού, τα δικαιολογητικά τα οποία υποβάλλονται για τον χαρακτηρισμό σχολικής μονάδας ως ΠΕΙ.Σ. στην περίπτωση που η σχετική αίτηση υποβάλλεται από τον Προϊστάμενο της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης περιορίζονται στα προαναφερθέντα υπό στοιχεία γ΄ («Ο αριθμός των μόνιμων εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας, ανά κλάδο/ειδικότητα για τα πέντε (5) τελευταία σχολικά έτη»), ι΄ («Οι απολογιστικές εκθέσεις και οι εκθέσεις εξωτερικής αξιολόγησης της σχολικής μονάδας των δύο (2) τελευταίων ετών, εφόσον υπάρχουν»), ια΄ («Περιγραφή του μεγέθους της σχολικής μονάδας, σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στο στοιχείο η´ του άρθρου 3 της παρούσης») και ιβ΄ («Σύντομη περιγραφή που να προσδιορίζει τα χαρακτηριστικά της τοποθεσίας της σχολικής μονάδας, καθώς και να αναφέρεται σε τυχόν αισθητική αξία του κτηρίου στο οποίο στεγάζεται»)· διαφοροποιούνται, δηλαδή, ουσιωδώς έναντι των δικαιολογητικών που επιβάλλεται να υποβάλλονται, κατά τα προεκτεθέντα, αναγκαίως στην περίπτωση που το αίτημα προέρχεται από τον/την Διευθυντή/τρια ή Προϊστάμενο/η ενδιαφερόμενης σχολικής μονάδας και, ειδικότερα, δεν περιλαμβάνονται σε αυτά στοιχεία προς απόδειξη των προσόντων των εκπαιδευτικών της υποψήφιας προς χαρακτηρισμό σχολικής μονάδας, (βλ. αντιθέτως τα υπό στοιχεία δα΄ - διδ΄ υποβαλλόμενα από την ίδια την σχολική μονάδα δικαιολογητικά), μολονότι τα προσόντα και η επάρκεια των εν λόγω ήδη υπηρετούντων στην σχολική μονάδα εκπαιδευτικών αποτελούν κριτήριο (υπό στοιχείο α΄), ένα από τα προβλεπόμενα από τη διάταξη του άρθρου 13 του ν. 4692/2020 (βλ. και άρθρο 3 της υπουργικής απόφασης) κριτήρια κατά την αξιολόγηση της σχολικής μονάδας για τον χαρακτηρισμό της ως ΠΕΙ.Σ. Το γεγονός δε ότι κατά το ως άνω άρθρο δίνεται η δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς που είναι οριστικά τοποθετημένοι στην εν λόγω σχολική μονάδα να παραμείνουν σ’ αυτήν με διετή θητεία, εφόσον το επιθυμούν και υποβάλλουν σχετική αίτηση εντός δέκα (10) ημερών από τον χαρακτηρισμό του σχολείου ως ΠΕΙ.Σ., αξιολογούμενοι στο τελευταίο έτος της θητείας τους, ενώ παράλληλα προβλέπεται η προκήρυξη για την πλήρωση τυχόν κενών θέσεων εκπαιδευτικών στα ΠΕΙ.Σ δεν αναιρεί τη σημασία του προβλεπόμενου ως άνω κριτηρίου, προκειμένου να διασφαλίζεται ο σκοπός του νόμου τα χαρακτηριζόμενα ως πειραματικά σχολεία να διαθέτουν εκπαιδευτικό προσωπικό με υψηλού επιπέδου προσόντα.
12. Επειδή, από τα στοιχεία του φακέλου προκύπτουν τα εξής: Η προσβαλλομένη εξεδόθη κατόπιν της 1/ΔΕΠΠΣ/27.1.2022 εισήγησης «για τον Χαρακτηρισμό δημόσιων σχολικών μονάδων Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης ως Προτύπων και Πειραματικών Σχολείων» της Δ.Ε.Π.Π.Σ., σε συνέχεια της σχετικής 47η/26.1.2022 Πράξης της. Η Δ.Ε.Π.Π.Σ., κατά τα διαλαμβανόμενα στην ως άνω εισήγησή της, εξέτασε το σύνολο των αιτήσεων που υποβλήθηκαν, καθώς και τα δικαιολογητικά που αναρτήθηκαν στην πλατφόρμα των αιτήσεων για την απόδειξη ότι πληρούνται τα κριτήρια που δηλώθηκαν στην έκθεση/φόρμα, και αποφάσισε ομοφώνως με την ως άνω 47η/26.1.2022 πράξη της, η οποία επισυνάπτεται στην εισήγηση, να εισηγηθεί τον χαρακτηρισμό, μεταξύ άλλων, του 1ου Γυμνασίου Αμαρουσίου ως Πειραματικού, τη διασύνδεσή του με το 1ο Λύκειο Αμαρουσίου (του οποίου εισηγήθηκε τη μετατροπή σε Πειραματικό με την αυτή εισήγησή της), καθώς και τον ορισμό κοινού ΕΠ.Ε.Σ. μεταξύ αυτών, του Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Χαλανδρίου και του Πειραματικού Νηπιαγωγείου Χαλανδρίου. Περαιτέρω, στην 47η/26.1.2022 πράξη της η Δ.Ε.Π.Π.Σ. αναφέρει ότι «οι αιτήσεις και τα δικαιολογητικά εξετάσθηκαν ενδελεχώς, βάσει του άρθρου 3 της υπ’ αριθ. 22631/Δ6/26.2.2021 υπουργικής αποφάσεως και της αξιολογικής σειράς προτεραιότητας των κριτηρίων, όπως ορίσθηκε στην 45η/12.1.2022 πράξη της Δ.Ε.Π.Π.Σ. (Θέμα 1ο)», ότι τα μέλη της αποφάσισαν ομόφωνα ότι μια σχολική μονάδα θα πληροί τα κριτήρια για τον χαρακτηρισμό της ως Πειραματικό Σχολείο εφόσον συγκεντρώνει μέσο όρο σε όλα τα κριτήρια μεγαλύτερο του 2 και ότι, κατόπιν των αντίστοιχων εισηγήσεων των μελών της και της αξιολόγησης ανά κριτήριο και ανά σχολική μονάδα, αποφάσισε ομόφωνα ότι τα σχολεία που αναφέρονται στον οικείο πίνακα - μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται, όσον αφορά την Περιφέρεια Αττικής, το 1ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου - πληρούν όλα τα κριτήρια της ως άνω υπουργικής αποφάσεως για να χαρακτηριστούν ως Πειραματικά. Ακολούθως δε, το Ι.Ε.Π. με το 4/27.1.2022 Πρακτικό του ενέκρινε την εισήγηση του Προέδρου του περί έγκρισης της ως άνω πράξης της Δ.Ε.Π.Π.Σ., καθώς και την εν λόγω 47/26.1.2022 Πράξη της Δ.Ε.Π.Π.Σ.
13. Επειδή, η Δ.Ε.Π.Π.Σ. με την 47η/26.1.2022 πράξη της και την 1/ΔΕΠΠΣ/27.1.2022 εισήγησή της, καθώς και το Ι.Ε.Π. με το 4/27.1.2022 πρακτικό του, στα οποία στηρίζεται η προσβαλλομένη, προέβησαν στην αξιολόγηση του χαρακτηρισμού του 1ου Γυμνασίου Αμαρουσίου ως Πειραματικού, βάσει της ως άνω 22631/Δ6/26.2.2021 αποφάσεως της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων, η οποία - κατά τα κριθέντα στην σκέψη 11 - εκδόθηκε κατά πρόδηλη παραγνώριση των προβλεπόμενων στη διάταξη του άρθρου 13 του ν. 4692/2020 καθώς και στο άρθρο 3 της ίδιας υπουργικής αποφάσεως, κριτηρίων. Συνεπώς, η προσβαλλόμενη απόφαση, η οποία ερείδεται επί υπουργικής αποφάσεως που έχει εκδοθεί εκτός εξουσιοδότησης, είναι, κατά τα βασίμως προβαλλόμενα, μη νόμιμη και πρέπει να ακυρωθεί κατά το μέρος που χαρακτήρισε το 1ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου ως Πειραματικό Σχολείο.
14. Επειδή, εξάλλου, όπως έχει κριθεί, ο κοινός νομοθέτης δεν κωλύεται, κατ’ αρχήν, από την συνταγματική αρχή της προστατευόμενης εμπιστοσύνης να εισάγει ρυθμίσεις διαφορετικές από αυτές που ίσχυαν στο παρελθόν και προς τις οποίες είχαν προσαρμοσθεί ή αποβλέψει οι διοικούμενοι, έστω και αν θίγονται υφιστάμενα δικαιώματα ή συμφέροντα αυτών, αρκεί η επιχειρούμενη ρύθμιση να χωρεί κατά τρόπο γενικό, απρόσωπο και αντικειμενικό (ΣτΕ 2101, 2100/2019 Ολομέλεια, 3353/2015, 16/2015 Ολομέλεια, 376/2013, 2824/2002 Ολομέλεια, βλ. και ΣτΕ 3397/2014). Στην περίπτωση αυτή, ο νομοθέτης έχει την ευχέρεια να θεσπίζει μεταβατικές ρυθμίσεις για την τακτοποίηση προϋφισταμένων καταστάσεων, χωρίς πάντως να είναι υποχρεωμένος να διατηρεί μεταβατικώς το προϊσχύον καθεστώς, εωσότου ικανοποιηθούν πλήρως όσοι ενέπιπταν σε αυτό πριν τη μεταβολή του (βλ. ΣτΕ 1866/2020 7μ. σκ. 18, 2424/2018 σκ. 5).
15. Επειδή, με την προσβαλλόμενη απόφαση αποφασίστηκε ο χαρακτηρισμός του 1ου Γυμνασίου Αμαρουσίου από το σχολικό έτος 2022-2023, βάσει των διατάξεων του ν. 4692/2020, η απόφαση δε αυτή δημοσιεύθηκε στις 9.3.2022, ήτοι έξι μήνες πριν την έναρξη του νέου σχολικού έτους 2022-2023, από το οποίο και θα ίσχυε η μετατροπή του 1ου Γυμνασίου Αμαρουσίου σε Πειραματικό Σχολείο, ενώ, σύμφωνα και με την διαβιβασθείσα στο Δικαστήριο Φ.19.1/4617/4.4.2022 απόφαση του Διευθυντή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Β΄ Αθήνας, τα όρια των σχολικών περιφερειών και η κατανομή των μαθητών στις σχολικές μονάδες ανακοινώθηκαν τον Απρίλιο 2022. Με τα δεδομένα αυτά, η πρώτη προσβαλλόμενη με την κρινόμενη αίτηση απόφαση έχει εκδοθεί κατά παράβαση της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης, διότι εξεδόθη αιφνιδιαστικά, ιδίως ως προς τους μαθητές που φοιτούσαν κατά την έκδοσή της στην τελευταία τάξη του 1ου Δημοτικού Αμαρουσίου (όμορου προς το χαρακτηρισθέν ως Πειραματικό 1ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου), λίγο πριν από τη λήξη του σχολικού έτους, χωρίς η εξουσιοδοτική διάταξη επί της οποίας ερείδεται να θεσπίσει μεταβατικές ρυθμίσεις (πρβλ. ΣτΕ 2328/2013 επταμ. σκ. 14, 2832/2017 επταμ. σκ. 13, ΣτΕ 38/2010 σκ. 6, 4091/2012 σκ. 9). Συνεπώς, η πρώτη προσβαλλόμενη απόφαση είναι και για το λόγο αυτό, που προβάλλεται βασίμως, μη νόμιμη και πρέπει να ακυρωθεί κατά το μέρος που χαρακτήρισε το 1ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου ως Πειραματικό Σχολείο.
16. Επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 50 παρ. 3β του π.δ. 18/1989 (Α΄ 8), όπως η διάταξη αυτή προστέθηκε με το άρθρο 22 του ν. 4274/2014 (Α΄ 147), «Σε περίπτωση αιτήσεως ακυρώσεως που στρέφεται κατά διοικητικής πράξεως, το δικαστήριο, σταθμίζοντας τις πραγματικές καταστάσεις που έχουν δημιουργηθεί κατά το χρόνο εφαρμογής της, ιδίως δε υπέρ των καλόπιστων διοικουμένων, καθώς και το δημόσιο συμφέρον, μπορεί να ορίσει ότι τα αποτελέσματα της ακυρώσεως ανατρέχουν σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο του χρόνου έναρξης της ισχύος της και σε κάθε περίπτωση προγενέστερο του χρόνου δημοσίευσης της απόφασης». Ενόψει των ανωτέρω και δεδομένου, αφενός, ότι από την εφαρμογή της ακυρωτέας αποφάσεως κατά το τρέχον σχολικό έτος (2022-2023) δημιουργήθηκε πραγματική κατάσταση σε σχέση με τους φοιτούντες μαθητές στο χαρακτηρισμένο ως Πειραματικό Σχολείο 1ο Γυμνάσιο Αμαρουσίου χωρίς ευθύνη των τελευταίων και, αφετέρου, ότι το δημόσιο συμφέρον επιβάλλει να διαφυλαχθεί η εύρυθμη λειτουργία της δημόσιας εκπαίδευσης, το Δικαστήριο κρίνει, σταθμίζοντας τα δεδομένα αυτά, ότι συντρέχει λόγος τα αποτελέσματα της ακύρωσης να ανατρέξουν σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο της ισχύος της ακυρούμενης υπουργικής αποφάσεως και προγενέστερο της δημοσίευσης της παρούσας αποφάσεως, να ορισθεί δε ως τέτοιο χρονικό σημείο η προηγούμενη ημέρα της δημοσίευσης (πρβλ. ΣτΕ 950/2017).
17. Επειδή, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, το Δικαστήριο κρίνει ότι δεν πρέπει να επιβληθεί δικαστική δαπάνη.
Διά ταύτα
Δέχεται την αίτηση ως προς τον πρώτο αιτούντα, και ακυρώνει ως προς αυτόν α) την 26500/Δ6/9.3.2022 απόφαση της Υφυπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων και β) την 28270/Δ6/14.3.2022 απόφαση της αυτής Υφυπουργού, σύμφωνα με το σκεπτικό.
Ορίζει ότι τα αποτελέσματα της ακύρωσης αρχίζουν από την προηγούμενη ημέρα της δημοσίευσης της παρούσας αποφάσεως.
Δεν επιβάλλει δικαστική δαπάνη.
Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 25 Οκτωβρίου 2022
Ο Πρόεδρος του Γ´ Τμήματος Η Γραμματέας του Γ΄ Τμήματος
Γεώργιος Τσιμέκας Κωνσταντίνα Γκιώκα
και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 2ας Μαρτίου 2023.
Η Προεδρεύουσα Σύμβουλος Ο Γραμματέας
Αναστασία-Μαρία Παπαδημητρίου Νικόλαος Βασιλόπουλος