Αριθμός 931/2023
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
E’ Ποινικό Τμήμα
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Μαρία Βασδέκη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Μαρία Λεπενιώτη, Σοφία Οικονόμου, Κωστούλα Πρίγγουρη - Εισηγήτρια και Παρασκευή Τσούμαρη, Αρεοπαγίτες.
Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημα του στις 11 Νοεμβρίου 2022, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Περικλή Δράκου, (κωλυομένου του Εισαγγελέως) και του Γραμματέως Γεράσιμου Βάλσαμου, για να δικάσει την αίτηση του αναιρεσείοντος - κατηγορουμένου J. B. του A., κρατουμένου στο Κατάστημα Κράτησης ..., ο οποίος εκπροσωπήθηκε από την δικηγόρο Ζωή Γεωργοπούλου η οποία διορίστηκε με την 282/2022 απόφαση του Πρωτοδικείου Αθηνών, για αναίρεση της υπ' αριθμ. 16/2022 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Λαμίας.
Το Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων Λαμίας, με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ' αυτή, και ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος, ζητάει την αναίρεση της αποφάσεως αυτής για τους λόγους που αναφέρονται στην από 22.6.2022 αίτησή του, που καταχωρίστηκε στο οικείο πινάκιο με αριθμό …/2022.
Αφού άκουσε Τον Εισαγγελέα ο οποίος πρότεινε: α) να γίνει δεκτή η προκείμενη αίτηση αναιρέσεως, β) να αναιρεθεί η προσβαλλόμενη απόφαση, μόνο ως προς τη διάταξή της που αφορά την απόρριψη του προβληθέντος από τον αναιρεσείοντα αυτοτελούς ισχυρισμού για αναγνώριση στο πρόσωπό του της ελαφρυντικής περιστάσεως της μεταγενεστέρας των πράξεων του καλής συμπεριφοράς καθώς και ως προς τη διάταξη αυτής περί επιβολής σ' αυτόν ποινής και γ) να παραπεμφθεί η υπόθεση ως προς το ανωτέρω προς αναίρεση μέρος για νέα συζήτηση ενώπιον του αυτού ως άνω Δικαστηρίου, το οποίο θα συγκροτηθεί από άλλους Δικαστές, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως και τον πληρεξούσιο δικηγόρο του αναιρεσείοντος, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά.
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η κρινόμενη από 22.6.2022 αίτηση του J. B. του A. κάτοικου ... και ήδη κρατούμενου στο Κατάστημα Κράτησης ..., για αναίρεσης της υπ' αριθ. 16/2022 απόφασης του Πενταμελούς Εφετείου Λαμίας, που καταχωρήθηκε στο ειδικό βιβλίο στις 3.6.2022 και με την οποία καταδικάστηκε σε συνολική ποινή καθείρξεως δέκα τεσσάρων (14) ετών και τεσσάρων (4) μηνών για τις αξιόποινες πράξεις α) της ιδιαίτερα διακεκριμένης διακίνησης ναρκωτικών (με τη μορφή καλλιέργειας, από δράστη που δρα κατ' επάγγελμα, με προσδοκώμενο όφελος, που υπερβαίνει το ποσό των 75.000 ευρώ κατά συρροή, β) της συμμορίας, έχει ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα (άρθρα 473 παρ. 2 και 3 και 474 ΚΠοινΔ), είναι παραδεκτή και πρέπει να ερευνηθεί περαιτέρω κατ' ουσία.
Η επιβαλλόμενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγματος και 139 του ΚΠοινΔ ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία της δικαστικής απόφασης, η έλλειψη της οποίας ιδρύει από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ’ του ίδιου Κώδικα αντίστοιχο λόγο αναίρεσης, πρέπει να εκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισμούς, εκείνους δηλαδή που προβάλλονται στο δικαστήριο της ουσίας, σύμφωνα με τα άρθρα 171 παρ.2 και 333 παρ. 2 ΚΠοινΔ, από τον κατηγορούμενο ή το συνήγορο του και τείνουν στην άρση του άδικου χαρακτήρα της πράξης ή της ικανότητας για καταλογισμό ή στη μείωση αυτής ή στην εξάλειψη του αξιοποίνου της πράξης ή τη μείωση της ποινής, εφόσον, όμως αυτοί προβάλλονται κατά τρόπο σαφή και ορισμένο, με όλα δηλαδή τα πραγματικά περιστατικά, τα οποία είναι αναγκαία κατά την οικεία διάταξη για τη θεμελίωσή τους. Διαφορετικά, το δικαστήριο της ουσίας δεν υπέχει υποχρέωση να απαντήσει αιτιολογημένα στην απόρριψή τους. Τέτοιοι αυτοτελείς ισχυρισμοί, η απόρριψη των οποίων πρέπει να αιτιολογείται ιδιαίτερα είναι και οι ισχυρισμοί του κατηγορουμένου περί συνδρομής στο πρόσωπό του ελαφρυντικών περιστάσεων από τις αναφερόμενες στο άρθρο 84 παρ. 2 ΠΚ, αφού η παραδοχή τους οδηγεί στην επιβολή μειωμένης ποινής κατά το άρθρο 83 του ίδιου Κώδικα.
Ως ελαφρυντική περίσταση κατά το άρθρο 84 παρ.2 ΠΚ θεωρείται η (υπό στοιχ. ε') το ότι ο υπαίτιος συμπεριφέρθηκε καλά για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την πράξη του, ακόμα και κατά την κράτησή του. Για να συντρέξει η ελαφρυντική περίσταση από το άρθρο 84 παρ. 2ε ΠΚ πρέπει η συμπεριφορά του υπαιτίου να είναι θετική και επωφελής για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την πράξη και να αναφέρονται πραγματικά περιστατικά δηλωτικά της αρμονικής κοινωνικής συμβίωσης του δράστη. Η αναγνώριση, δηλαδή, της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 παρ. 2ε ΠΚ, προϋποθέτει επίκληση και απόδειξη θετικής ατομικής και κοινωνικής συμπεριφοράς του υπαιτίου, με κριτήριο τη στάση του μέσου συνετού και νομοταγούς πολίτη, για σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα μετά την πράξη, ως αποτέλεσμα πραγματικής επίγνωσης από αυτόν των συνεπειών της πράξης του και σταθερού εναρμονισμού του προς τις επιταγές της έννομης τάξης, διότι τότε μόνο η επιλογή του αυτή μαρτυρεί την πραγματική του διάθεση και ενέχει σοβαρή στάση για τη βελτιωμένη και χωρίς παραπτώματα διαβίωσή του για την οποία και πρέπει να επιβραβευθεί. Και τούτο διότι κατά την αληθή έννοια της διάταξης αυτής, η εν λόγω ελαφρυντική περίσταση νοείται ότι συντρέχει στο πρόσωπο του δράστη εκείνου ο οποίος πράγματι μεταστράφηκε ηθικά και ψυχικά, έχοντας αντιληφθεί τις συνέπειες της αξιόποινης πράξης του με την αποχή του μετά ταύτα από οιασδήποτε φύσης επιλήψιμη ενέργεια και εγκληματική εκδήλωση (ΑΠ 850/2020).
Στην προκειμένη περίπτωση από την παραδεκτή για τις ανάγκες του αναιρετικού ελέγχου επισκόπηση των πρακτικών της προβαλλόμενης απόφασης προκύπτει ότι κατά την εκδίκαση της υπόθεσης στο ακροατήριο του Δικαστηρίου ο αναιρεσείων υπέβαλε διά του συνηγόρου του εγγράφως τους αυτοτελείς ισχυρισμούς περί συνδρομής στο πρόσωπό του της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 παρ. 2 ε' ΠΚ, επικαλούμενος για τη θεμελίωση αυτής τα ακόλουθα κατά λέξη περιστατικά: "Όπως αποδεικνύεται από το με ημερομηνία 25-2-2022 Πληροφοριακό Σημείωμα της Κοινωνικής Λειτουργού του Κ.Κ. ..., "η εν γένει στάση και συμπεριφορά μου, όπως προκύπτει και από τις κατ' ιδίαν συναντήσεις της μαζί μου δείχνουν άτομο το οποίο έχει συνειδητοποιήσει την κατάσταση ζωής, στην οποία έχω περιέλθει ο ίδιος και η οικογένειά μου, και θεωρεί ότι με την ανάλογη στήριξη έχω καλές προοπτικές για ομαλή κοινωνική επανένταξη και έννομη προσαρμογή, όταν βρεθώ σε καθεστώς πλήρους ελευθερίας. Επιπλέον, σύμφωνα με την υπ' αριθ. ... και με ημερομηνία 17/5/2021 Βεβαίωση Φοίτησης φοιτώ στο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας ... και διακρίνομαι για την συνέπειά μου και την άψογη συμπεριφορά μου απέναντι στους συνεκπαιδευόμενους και τους εκπαιδευτικούς. Τέλος εργάζομαι εντός του Κ.Κ. ... και έχω πραγματοποιήσει 748 ημερομίσθια”.
Το Δικαστήριο απέρριψε τον ισχυρισμό αυτό με την ακόλουθη αιτιολογία: "Οι 1ος, 2η, και 8ος των κατηγορούμενων προέβαλαν τον αυτοτελή ισχυρισμό της αναγνώρισης στο πρόσωπο τους της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 παρ.2ε του νΠΚ. Ο ισχυρισμός αυτός πρέπει να απορριφθεί, διότι δεν αποδείχθηκαν τέτοια πραγματικά περιστατικά εκ των οποίων να υποδηλώνεται η ουσιαστική μεταστροφή αυτών προς ενστερνισμό των κανόνων της ομαλής κοινωνικής συμβίωσης και προς αγαθοποιό δραστηριότητα και η στάση τους να παρέχει αυθεντική μαρτυρία για την ποιότητα του ήθους του και της κοινωνικής προδιαθέσεώς του, ενώ και ο χρόνος που έχει μεσολαβήσει από την τέλεση της πράξης δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος αναφορικά με τη σοβαρότητα του αδικήματος που τέλεσαν. Επιπλέον: α) ως προς τον 1° κατηγορούμενο και την 2η κατηγορούμενη (για το χρονικό διάστημα που παρέμεινε προσωρινά κρατούμενη) η επικαλούμενη ύπαρξη καλής διαγωγής η έλλειψη πειθαρχικής καταδίκης, η εργασία και γενικά η τυπική και συνήθης συμμόρφωση του καταδίκου στο εξαναγκαστικό ρυθμιστικό πλαίσιο των σωφρονιστικών καταστημάτων αξιολογούνται και αξιοποιούνται, καταρχήν, για την παροχή των ευεργετημάτων, που προβλέπει ρητά και ειδικά ο νόμος (συνυπολογισμός χρόνου εργασίας κατά την έκτιση της ποινής, λήψη αδειών κλπ.), στην απόλαυση των οποίων προδήλως και ευλόγως αποσκοπεί κάθε κρατούμενος, και δεν αρκούν για τη χορήγηση του σχετικού ελαφρυντικού”.
Με τις παραδοχές αυτές το δευτεροβάθμιο Δικαστήριο ορθά εφάρμοσε την ουσιαστική ποινική διάταξη του άρθρου 84 παρ. 2ε' ΠΚ και επαρκώς αιτιολογημένα απέρριψε το σχετικό αυτοτελή ισχυρισμό, αφού κατά την ανέλεγκτη κρίση του δέχθηκε ότι η συμπεριφορά που έχει επιδείξει ο αναιρεσείων - κατηγορούμενος μετά την τέλεση των πράξεων είναι η συνήθης συμπεριφορά του μέσου συνετού ανθρώπου, η οποία δεν υποδηλώνει πραγματική ψυχική και ηθική μεταστροφή του χαρακτήρα του και ότι η τυπική και συνήθης συμμόρφωση αυτού στο εξαναγκαστικό ρυθμιστικό πλαίσιο του σωφρονιστικού καταστήματος δεν αρκεί για τη χορήγηση του εν λόγω ελαφρυντικού. Επομένως, ο υποστηρίζων τα αντίθετα μοναδικός λόγος αναίρεσης από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Δ’ ΚΠοινΔ σχετικά με την απόρριψη του ανωτέρω ελαφρυντικού είναι αβάσιμος. Κατ' ακολουθίαν εφόσον δεν υπάρχει άλλος λόγος για έρευνα πρέπει να απορριφθεί η υπό κρίση αίτηση αναίρεσης. Τέλος, πρέπει να επιβληθούν στον αναιρεσείοντα τα δικαστικά έξοδα της παρούσας δίκης (άρθρο 578 παρ. 1 ΚΠΔ).
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ την από 22.6.2022 αίτηση του J. B. του A., κατοίκου ... για αναίρεση της υπ' αριθ. 16/2022 απόφασης του Πενταμελούς Εφετείου Λαμίας.
ΚΑΤΑΔΙΚΑΖΕΙ τον αναιρεσείοντα στα δικαστικά έξοδα, που ανέρχονται στο ποσό των διακοσίων πενήντα (250) ευρώ.
ΚΡΙΘΗΚΕ, αποφασίσθηκε στην Αθήνα, στις 3 Μαρτίου 2023.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του, στην Αθήνα, στις 20 Ιουνίου 2023.
Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ
Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ