Η απόφαση αφορά αίτηση αναίρεσης κατά απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου Βέροιας, η οποία ακύρωσε τα αποτελέσματα των δημοτικών εκλογών της 8ης Οκτωβρίου 2023 στον Δήμο Αλεξάνδρειας της Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας και διέταξε την επανάληψή τους.
Η κρίση του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου βασίστηκε στην παραβίαση των προϋποθέσεων της νόμιμης ανακηρύξεως των συνδυασμών, ειδικά σε ό,τι αφορά την υποβολή των δηλώσεων υποψηφιότητας και την απαίτηση συμμετοχής τουλάχιστον 40% κάθε φύλου στους υποψηφίους κάθε συνδυασμού. Το δικαστήριο έκρινε ότι η δήλωση καταρτίσεως του αποκλεισθέντος συνδυασμού, παρόλο που υποβλήθηκαν εκπρόθεσμα ορισμένες δηλώσεις υποψηφιότητας, πληρούσε τις νομικές απαιτήσεις κατά το χρόνο της ανακηρύξεως, λαμβάνοντας υπόψη τις παραιτήσεις και τον θάνατο ορισμένων υποψηφίων.
Κρίνοντας έτσι το πρωτοβάθμιο δικαστήριο ανέτρεψε τα αποτελέσματα των εκλογών και διέταξε την επανάληψη τους.
Σύμφωνα με το νόμο, η ανακήρυξη των υποψήφιων συνδυασμών έχει ανατεθεί στα πολιτικά δικαστήρια, με τις αποφάσεις αυτών να έχουν διοικητικό χαρακτήρα. Τα διοικητικά δικαστήρια, κατά την εκδίκαση της ένστασης κατά του κύρους των εκλογών, εξετάζουν τυχόν πλημμέλειες που ενδέχεται να επηρέασαν την εκλογική διαδικασία και μπορούν να ελέγξουν παρεμπιπτόντως την ανακήρυξη των συνδυασμών.
Η απόφαση εξετάζει το νομικό ζήτημα που σχετίζεται με τις διαδικασίες υποβολής και ανακηρύξεως υποψηφίων συνδυασμών στις δημοτικές εκλογές, όπως καθορίζονται από το νόμο 4804/2021. Το ζήτημα αφορά την απαίτηση για περιλαμβάνονται σε κάθε συνδυασμό ένα ελάχιστο ποσοστό 40% υποψηφίων από κάθε φύλο και την επιτρεπόμενη δυνατότητα αντικαταστάσεως υποψηφίων μετά την παραίτηση ή θάνατο, καθώς και τον χρόνο κατά τον οποίο μπορεί να πραγματοποιηθεί αυτή η αντικατάσταση.
Στην υπόθεση που εξετάζεται, η αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση αφορούσε στην ερμηνεία και εφαρμογή των άρθρων 15 και 16 του νόμου 4804/2021. Το νομικό ζήτημα που τέθηκε αφορούσε κατά βάση την ερμηνεία των διατάξεων ως προς τη δυνατότητα να ληφθούν υπόψη οι παραιτήσεις ή ο θάνατος υποψηφίων μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής υποψηφιοτήτων για τη διασφάλιση της νομιμότητας της δήλωσης συνδυασμού.
Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι η μετά τη λήξη της προθεσμίας παραίτηση ή θάνατος υποψηφίου δεν μπορεί να επηρεάσει τη νομιμότητα της δηλώσεως του συνδυασμού, εφόσον αυτή δεν ήταν νόμιμη κατά τη στιγμή της λήξης της προθεσμίας υποβολής λόγω μη συμμόρφωσης με το νόμιμο ποσοστό των φύλων. Περαιτέρω, έκρινε ότι η αδυναμία μεταβολής της δηλώσεως μετά την καταληκτική ημερομηνία υποβολής, χωρίς να συγχωρείται η εκ των υστέρων διόρθωση, με συνέπεια το απαράδεκτο της δηλώσεως όλου του συνδυασμού ο οποίος δεν συγκεντρώνει κατά τον χρόνο λήξεως της προθεσμίας υποβολής τον ελάχιστο αριθμό υποψηφίων, δεν παραβιάζει την αρχή της αναλογικότητας. Το δικαστήριο έκανε δεκτή την αίτηση αναίρεσης και περαιτέρω δίκασε και απέρριψε την υποβληθείσα ένσταση.