ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗΣ 102/2024
ΤΟ ΜΟΝΟΜΕΛΕΣ ΕΦΕΤΕΙΟ ΠΑΤΡΩΝ
Συγκροτήθηκε από το Δικαστή Νικόλαο Μανιώτη, Εφέτη, που ορίστηκε από τον Πρόεδρο Εφετών και από τη Γραμματέα Αλεξάνδρα Διαμαντοπούλου.
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στην Πάτρα στις 1 Φεβρουάριου 2024, για να δικάσει την υπόθεση μεταξύ :
ΤΟΥ ΕΚΚΑΛΟΥΝΤΟΣ : … του …, κατοίκου Πατρών επί της οδού … αρ. …, με Α.Φ.Μ. …, ατομικά και ως ασκούντος από κοινού με την εφεσίβλητη τη γονική μέριμνα της ανήλικης θυγατέρας του Φιλίππας Ανδρικοπούλου, ο οποίος παραστάθηκε με την πληρεξούσια δικηγόρο του Φωτεινή Γούργουρα του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών, η οποία κατέθεσε προτάσεις.
ΤΗΣ ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΗΣ : … του …, κατοίκου Πατρών επί της οδού … αρ. …, με Α. Φ. Μ. … και ως ασκούσας την επιμέλεια της ανήλικης θυγατέρας της …, η οποία παραστάθηκε με τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Κωνσταντίνο Κούρλη του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών, ο οποίος κατέθεσε προτάσεις.
Ο εκκαλών άσκησε εναντίον της εφεσίβλητης την από 30-5-2022 και με αριθμό κατάθεσης …/2022 αγωγή του ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, επί της οποίας εκδόθηκε η με αριθμό 255/2023 οριστική απόφαση, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή η εν λόγω αγωγή, ενώ η εφεσίβλητη καταδικάσθηκε στην πληρωμή μέρους των δικαστικών εξόδων του εκκαλούντος. Ο ενάγων με την από 15-5-2023 και με αριθμό κατάθεσης …/2023 έφεση, που απευθύνεται ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου και κατατέθηκε στη Γραμματεία αυτού στις 25-5-2023 και με αριθμό κατάθεσης …/2023, παραπονείται κατά της απόφασης αυτής και ζητά την εξαφάνισή της για τους λόγους που αναφέρονται σε αυτήν και για τη συζήτηση της οποίας ορίστηκε, η αναφερόμενη στην αρχή της απόφασης δικάσιμος.
Κατά τη συζήτηση της υπόθεσης και κατά την εκφώνησή της από τη σειρά του οικείου πινακίου, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώθηκε παραπάνω και οι πληρεξούσιοι δικηγόροι τους ζήτησαν να γίνουν δεκτά, όσα αναφέρονται στα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης και στις κατατεθείσες προτάσεις τους.
ΑΦΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣΕ ΤΗ ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ
Η υπό κρίση έφεση κατά της με αριθμό 255/2023 οριστικής απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, η οποία εκδόθηκε κατ' αντιμωλία των διαδίκων και κατά την ειδική διαδικασία των διαφορών από την οικογένεια, το γάμο και την ελεύθερη συμβίωση (άρθρο 592 του ΚΠολΔ), έχει ασκηθεί νομότυπα και εμπρόθεσμα (άρθρα 495 παρ. 1 και 2, 496, 498 παρ. 1, 499, 511, 513 παρ. 1β', 516 παρ. 1, 517, 518 παρ. 1 και 520 παρ. 1 του ΚΠολΔ), καθώς αντίγραφο της εκκαλουμένης απόφασης επιδόθηκε στον εκκαλούντα στις 28-4-2023, όπως προκύπτει τούτο από την από 28-4-2023 βεβαίωση του δικαστικού επιμελητή … στο αντίγραφο της εκκαλουμένης απόφασης και η έφεση κατατέθηκε στη γραμματεία του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου στις 17-5-2023 εντός δηλαδή της τριακονθήμερης προθεσμίας του άρθρου 518 παρ. 1 του ΚΠολΔ από την επίδοση της. Κατόπιν αυτών η ένδικη έφεση, πρέπει να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς το παραδεκτό και το βάσιμο των λόγων της (άρθρο 533 παρ. 1 του ΚΠολΔ), με την ίδια ως άνω ειδική διαδικασία (άρθρα 591 παρ. 7 και 592 του ΚΠολΔ), κατά την οποία εκδόθηκε η εκκαλούμενη απόφαση, ως προς το μέρος, που μεταβιβάζεται η υπόθεση στο δευτεροβάθμιο αυτό Δικαστήριο (άρθρο 522 του ΚΠολΔ). Σημειώνεται ότι ο εκκαλών, για το παραδεκτό του ένδικου μέσου, έχει καταθέσει το με αριθμό … παράβολο ποσού εκατό (100) ευρώ, πλην όμως η ένδικη διαφορά υπάγεται στην κατηγορία των διαφορών του άρθρου 592 αρ. 3 του ΚΠολΔ, οι οποίες απαλλάσσονται από την υποχρέωση κατάθεσης παραβόλου κατά την άσκηση έφεσης κατ’ άρθρο 495 παρ. 4 τελευταίο εδάφιο του ΚΠολΔ, οπότε πρέπει να διατα- χθεί η επιστροφή του παραβόλου στον εκκαλούντα, ως αχρεωστήτως κατα- βληθέντος, σύμφωνα με το διατακτικό (βλ. ΕφΠειρ 493/2023, δημοσιευμένη στην τράπεζα νομικών πληροφοριών NOMOS).
Ο εκκαλών με την από 30-5-2022 και με αριθμό κατάθεσης αγωγή του, την οποία απηύθυνε ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών και σε βάρος της εφεσίβλητης ζητούσε να ανακληθεί η με αριθμό 744/2018 τελεσίδικη απόφαση του ως άνω Δικαστηρίου με την οποία ανατέθηκε οριστικά η επιμέλεια της ανήλικης θυγατέρας του, την οποία αυτός απέκτησε με την εφεσίβλητη, με την οποία τέλεσε νόμιμο θρησκευτικό γάμο, ο οποίος έχει λυθεί με την αναφερόμενη στην αγωγή δικαστική απόφαση και ως εκ τούτου να ανατεθεί από κοινού σε αυτόν και την εναγόμενη η επιμέλεια της ως άνω ανήλικης και να εφαρμοστεί το σύστημα της εναλλασσόμενης κατοικίας, καθώς επίσης και να μεταρρυθμισθεί η ανωτέρω απόφαση ως προς την επικοινωνία του ίδιου με το ανήλικο τέκνο του, κατά τον αναφερόμενο στην αγωγή τρόπο, καθώς επίσης και να ορισθεί ότι για τη λήψη οποιοσδήποτε απόφασης αναφορικά με την μόρφωση, εκπαίδευση, υγεία και περίθαλψη της ανήλικης απαιτείται η συνεννόηση και συμφωνία τόσο του ίδιου, όσο και της εναγόμενης. Επί της παραπάνω αγωγής του ενάγοντος, η οποία συζητήθηκε κατ' αντιμωλία των διαδίκων και κατά την ειδική διαδικασία των διαφορών από την οικογένεια, το γάμο και την ελεύθερη συμβίωση (άρθρο 592 του ΚΠολΔ), εκδόθηκε από το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο η εκκαλουμένη με αριθμό 255/2023 οριστική απόφαση, με την οποία έγινε εν μέρει δεκτή η ως άνω αγωγή και μεταρρυθμίσθηκε η παραπάνω με αριθμό 744/2018 τελεσίδικη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών μόνο ως προς το δικαίωμα της επικοινωνίας του ενάγοντος με το ανήλικο τέκνο του κατά τον οριζόμενο στην εκκαλουμένη απόφαση τρόπο, απειλήθηκε σε βάρος της εναγόμενης χρηματική ποινή διακοσίων (200) ευρώ και προσωπική κράτηση διάρκειας ενός (1) μήνα για κάθε παράβαση της απόφασης και τέλος καταδικάσθηκε η εναγόμενη στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων του ενάγοντος, τα οποία ορίστηκαν στο ποσό των τετρακοσίων (400) ευρώ. Κατά της απόφασης αυτής, παραπονείται ήδη ο εκκαλών με την κρινόμενη έφεση για τους λόγους που διαλαμβάνονται σε αυτή, οι οποίοι συνίστανται σε εσφαλμένη εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων, επιδιώκοντας την εξαφάνισή της, ώστε να γίνει δεκτή στο σύνολο της η αγωγή ως προς το κύριο αίτημά του, δηλαδή της ανάθεσης της επιμέλειας της ανήλικης θυγατέρας του από κοινού στον ίδιο και την εφεσίβλητη και της εφαρμογής του συστήματος της εναλλασσόμενης κατοικίας ανά μία εβδομάδα με την διαμονή της ανήλικης για χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας στην οικία του εκκαλούντος και για χρονικό διάστημα μίας εβδομάδας στην οικία της εφεσίβλητης, επικουρικά δε να ρυθμιστεί το δικαίωμα επικοινωνίας του με το ανήλικο τέκνο με τον αναφερόμενο στην αγωγή τρόπο, καθώς επίσης να ορισθεί ότι για την λήψη οποιαδήποτε απόφασης αναφορικά με την μόρφωση, εκπαίδευση, την υγεία, την περίθαλψη του ανηλίκου θα απαιτείται η συνεννόηση και η συμφωνία και των δύο γονέων και τέλος να επιβληθούν σε βάρος των εφεσιβλήτων τα δικαστικά έξοδα αυτού αμφοτέρων των βαθμών δικαιοδοσίας.
I. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1536 του ΑΚ «Αν από τότε που εκδόθηκε δικαστική απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα μεταβλήθηκαν οι συνθήκες, το δικαστήριο οφείλει, ύστερα από αίτηση ενός ή και των δύο γονέων, των πλησιέστερων συγγενών του τέκνου ή του εισαγγελέα, να προσαρμόσει την απόφασή του στις νέες συνθήκες ανακαλώντας ή μεταρρυθμίζοντάς την, σύμφωνα με το συμφέρον του τέκνου, και ιδίως να αποδώσει στους γονείς την άσκηση της γονικής μέριμνας που τους είχε αφαιρεθεί». Στις αποφάσεις τις σχετικές με τη γονική μέριμνα, στο μέτρο που περιλαμβάνουν ρύθμιση για μελλοντικό χρόνο και υπόκεινται σε ανάκληση ή μεταρρύθμιση κατά την ανωτέρω διάταξη του άρθρου 1536 του ΑΚ, περιλαμβάνεται και εκείνη, που κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 1510, 1513, 1514 και 1518 του ΑΚ, αναθέτει αποκλειστικά την άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του ανήλικου τέκνου στον ένα από τους γονείς σε περίπτωση διακοπής της συμβίωσης ή διαζυγίου αυτών, αν μεταβληθούν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εκδόθηκε. Κάθε φορά που μεταβάλλονται οι συνθήκες, που αποτελέσαν τη βάση για τη ρύθμιση της γονικής μέριμνας, έκφανση της οποίας είναι και η επιμέλεια του προσώπου του ανήλικου τέκνου, το δικαστήριο που επιλαμβάνεται μεταγενέστερα, οφείλει να σταθμίσει τις νέες αυτές συνθήκες, οι οποίες μπορεί να αφορούν τον τρόπο άσκησης της γονικής μέριμνας από εκείνον στον οποίο έχει ανατεθεί, και να προσαρμόσει την απόφασή του στις νέες συνθήκες με την ανάκληση ή τη μεταρρύθμισή της με πρωταρχικό γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του τέκνου. Με την ανωτέρω διάταξη καθιερώνεται απόκλιση από την κατ’ αρχήν δεσμευτική ενέργεια των δικαστικών αποφάσεων σύμφωνα με το άρθρο 321 του ΚΠολΔ, καθόσον με αυτή παραμερίζεται η σταθερότητα των δικαστικών αποφάσεων και δημιουργείται η δυνατότητα προσαρμογής στις νέες συνθήκες για χάρη του συμφέροντος του τέκνου, το οποίο συμφέρον αποτελεί το μόνο κριτήριο της μεταβολής. Για την εφαρμογή του άρθρου 1536 του ΑΚ απαιτείται μεταβολή των συνθηκών και οι νέες συνθήκες μπορεί να αφορούν το πρόσωπο του τέκνου, των γονέων του ή γενικά του κοινωνικού περιβάλλοντος. Περιστατικά σχετιζόμενα με το πρόσωπο του τέκνου θα είναι π. χ. η μεγαλύτερη ηλικία του ή η ιδιάζουσα κατάσταση της υγείας του, που καθιστά απαραίτητη τη μητρική περίθαλψη και φροντίδα. Περιστατικά αναγόμενα στο πρόσωπο των γονέων είναι η ενηλικίωση του ανήλικου γονέα, ο νέος γάμος του γονέα, στον οποίο ανατέθηκε μετά το διαζύγιο η γονική μέριμνα, σοβαρό πρόβλημα υγείας, ανήθικη συμπεριφορά, η οποία εκθέτει σε κίνδυνο τον ψυχικό κόσμο και την ηθική ανάπτυξη του τέκνου, αδιαφορία ή βάναυση συμπεριφορά του γονέα που ανέλαβε την επιμέλεια, εγκατάλειψη της φροντίδας και της εποπτείας του τέκνου, δημιουργία έχθρας του παιδιού προς τον άλλο γονέα με σκοπό την παρεμπόδιση της επικοινωνίας μαζί του, η de facto άσκηση της επιμέλειας του παιδιού από τον ένα γονέα μετά το διαζύγιο κατά τρόπο που ανταποκρίνεται στα συμφέροντα του τέκνου και γενικά ο τρόπος άσκησης της γονικής μέριμνας (βλ. ΑΠ 1589/2011, δημοσιευμένη στην τράπεζα νομικών πληροφοριών NOMOS, ΜονΕφΑνατολΚρητ §2/2021, δημοσιευμένη στην τράπεζα νομικών πληροφοριών Qualex, "ΜονΕφΔωδ 55/2021, δημοσιευμένη στην τράπεζα νομικών πληροφοριών Qualex, ΜονΕφΘεσ 142/2020, δημοσιευμένη στην τράπεζα νομικών πληροφοριών Qualex, ΜονΕφΘεσ 1581/2020, δημοσιευμένη στην τράπεζα νομικών πληροφοριών Qualex, ΜονΕφΠατρ 14/2020, δημοσιευμένη στην τράπεζα νομικών πληροφοριών NOMOS, ΜονΕφΠειρ 672/2018, www.efeteio-peir.gr, Κ. Παντελίδου, «Το διαζύγιο και οι συνέπειες του”, εκδ. 2019, σελ. 338, Ν. Τριάντος, Αστικός Κώδικας ερμηνεία κατ’ άρθρο, τόμος Β’, εκδ. 2018, άρθρο 1536, σελ. 816 - 817, Ε. Κουνουγέρη - Μανωλεδάκη, «Οικογενειακό Δίκαιο”, τόμος Η, εκδ. 2008, σελ. 358, Β. Βαθρακοκοίλης, ΕΡΝΟΜΑΚ, τόμος Ε’, Οικογενειακό Δίκαιο, εκδ. 2004, σελ. 1051 - 1053, Ολ. Κώστα, «Ζητήματα Συνεπιμέλειας με τον Ν. 4800/2021 - Δικονομικά Ζητήματα”, Αρμ 2022.1065 επ.). Ερείδεται το ζήτημα σε πιο χρονικό σημείο πρέπει να έχουν γεννηθεί τα περιστατικά που δικαιολογούν την ανάκληση ή τη μεταρρύθμιση της δικαστικής απόφασης κατά το άρθρο 1536 του ΑΚ. Κατά μία άποψη τα πραγματικά περιστατικά που δικαιολογούν την ανατροπή της δικαστικής απόφασης κατά το άρθρο 1536 του ΑΚ πρέπει να επήλθαν μετά την τελεσιδικία της απόφασης (βλ. ΜονΕφΔωδ 55/2021, ό. π., ΕφΑΘ 10059/2005, δημοσιευμένη στην τράπεζα νομικών πληροφοριών NOMOS, Ν. Τριάντος, ό. π.). Κατά άλλη άποψη, την οποία το παρόν Δικαστήριο προκρίνει ως τελολογικά ορθότερη, δεδομένου ότι η διαπλαστική ενέργεια της απόφασης επί της επιμέλειας επέρχεται αμέσως μετά την έκδοσή της, ισχύει έναντι όλων και έχει ως συνέπεια την επέλευση νέων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων κατά το ουσιαστικό δίκαιο (Β. Βαθρακοκοίλης, Ερμηνεία Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, τόμος Α’, εκδ. 1996, άρθρο 71, σελ. 470), η μεταρρύθμιση της απόφασης κατά το άρθρο 1536 του ΑK επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου και δικαιολογείται σε κάθε περίπτωση όταν μεταβάλλονται τα πραγματικά περιστατικά που αποτέλεσαν αντικείμενο προηγούμενης δικαστικής κρίσης είτε αυτά είναι οψιγενή, δηλαδή αν συνέβησαν μετά το χρόνο έκδοσης της απόφασης ή την τελεσιδικία της, είτε είναι οψιφανή, δηλαδή υπήρχαν ήδη κατά τον χρόνο της απόφασης και δεν τέθηκαν υπόψη του δικαστηρίου, ή παραλείφθηκαν, ή έγινε κακή εκτίμηση, ανεξάρτητα και πέρα από οποιαδήποτε δικονομική επιλογή του διαδίκου να προβάλει τα νέα περιστατικά με παρεμπίπτουσα αίτηση ή με οψιγενή λόγο έφεσης ή με μεταρρυθμιστική αγωγή. Δηλαδή είναι αδιάφορο αν τα περιστατικά αυτά έλαβαν χώρα πρώτη φορά μετά την έκδοση της αρχικής απόφασης ή προϋπήρχαν αυτής και δεν τέθηκαν υπόψη του δικαστηρίου ή δεν λήφθηκαν υπόψη, ανεξάρτητα για ποιο λόγο, ή ακόμη και αν έγινε εσφαλμένη εκτίμηση αυτών, επειδή σκοπός της διάταξης του άρθρου 1536 του ΑΚ είναι αναμφίβολα η προστασία του συμφέροντος του τέκνου (βλ. ΜονΕφΠειρ 463/2019, www.efeteio-peir.gr - ΜονΕφΠειρ 672/2018, ό. π., Ολ. Κώστα, ό. π., Αρμ 2022.1075). Το ότι η μεταρρύθμιση της απόφασης επιβάλλεται από το συμφέρον του τέκνου σημαίνει μεταβολή της αρχικής κρίσης, η οποία θα στηρίζεται στην εμφάνιση νέων περιστατικών, στοιχείων και δεδομένων. Επομένως, η ερμηνεία αυτή είναι σύμφωνη με το σκοπό της διάταξης, η οποία αποβλέπει πρωτίστως στην εξυπηρέτηση του συμφέροντος του τέκνου, πρέπει όμως να γίνεται με φειδώ η χρήση της, επειδή ειδάλλως θα αποτελούσε η αγωγή κατ’ άρθρο 1536 του ΑΚ υποκατάστατο του δικαιώματος έφεσης κατά απόφασης απορριπτικής προηγούμενης παρόμοιας αγωγής (βλ. ΜονΕφΠειρ 672/2018, ό. π.). Τυχόν μεταβολή της νομολογίας ή ύπαρξη νέων αποδεικτικών μέσων δεν συνιστά μεταβολή κατά την έννοια της διάταξης, ενώ ούτε η ύπαρξη νομικών ή ουσιαστικών σφαλμάτων της απόφασης δικαιολογεί την ανάκληση (βλ. Ολ. Κώστα, ό. π., Αρμ 2022.1076).
II. Περαιτέρω, οι διατάξεις των άρθρων 1510, 1511, 1512, 1513, 1514, 1516, 1518 και 1519 του ΑΚ, όπως αντικαταστάθηκαν με τα άρθρα 7, 5,6, 8, 10, 11 και 12 του Ν. 4800/2021 (ΦΕΚ Α" 81/21-5-2021) και κατά τα άρθρα 18 και 30 του Ν. 4800/2021 ισχύουν από τις 16- 9-2021, εφαρμόζονται και στις εκκρεμείς υποθέσεις επί των οποίων δεν έχει εκδοθεί, μέχρι τις 16-9-2021, αμετάκλητη δικαστική απόφαση. Συγκεκριμένα, κατά τη διάταξη του άρθρου 1510 εδ. α' του ΑΚ «Η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού και εξίσου. Περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας του και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του.». Κατά δε τις διατάξεις του άρθρου 1511 του ΑΚ “§ 1. Κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας πρέπει να αποβλέπει στο βέλτιστο συμφέρον του τέκνου. § 2. Στο βέλτιστο συμφέρον του τέκνου, που εξυπηρετείται ιδίως από την ουσιαστική συμμετοχή και των δύο γονέων στην ανατροφή και φροντίδα του, καθώς επίσης και από την αποτροπή διάρρηξης των σχέσεων του με καθένα από αυτούς, πρέπει να αποβλέπει και η απόφαση του δικαστηρίου, όταν αποφασίζει σχετικά με την ανάθεση της γονικής μέριμνας ή με τον τρόπο άσκησής της. Η απόφαση του δικαστηρίου συνεκτιμά παραμέτρους, όπως την ικανότητα και πρόθεση καθενός εκ των γονέων να σεβαστεί τα δικαιώματα του άλλου, τη συμπεριφορά κάθε γονέα κατά το προηγούμενο χρονικό διάστημα και τη συμμόρφωσή του με τις νόμιμες υποχρεώσεις του, δικαστικές αποφάσεις, εισαγγελικές διατάξεις και προηγούμενες συμφωνίες που είχε συνάψει με τον άλλο γονέα και αφορούν το τέκνο. § 3. Η απόφαση του δικαστηρίου πρέπει επίσης να σέβεται την ισότητα μεταξύ των γονέων και να μην κάνει διακρίσεις εξαιτίας ιδίως του φύλου, του σεξουαλικού προσανατολισμού, της φυλής, της γλώσσας, της θρησκείας, των πολιτικών ή όποιων άλλων πεποιθήσεων, της ιθαγένειας, της εθνικής ή κοινωνικής προέλευσης ή της περιουσίας. § 4. Ανάλογα με την ωριμότητα του τέκνου πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη του, πριν από κάθε απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα και τα συμφέροντά του”, ενώ κατά τις διατάξεις του άρθρου 1512 του ΑΚ «Κατά την άσκηση της γονικής μέριμνας οι γονείς καταβάλουν προσπάθεια για την εξεύρεση κοινά αποδεκτών λύσεων. Αν διαφωνούν, αποφασίζει το δικαστήριο». Κατά δε τις διατάξεις του άρθρου 1513 του ΑΚ «Στις περιπτώσεις διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή λύσης ή ακύρωσης του συμφώνου συμβίωσης ή διακοπής της συμβίωσης των συζύγων ή των μερών του συμφώνου συμβίωσης και εφόσον ζουν και οι δύο γονείς, εξακολουθούν να ασκούν από κοινού και εξίσου τη γονική μέριμνα. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο, επιχειρεί τις πράξεις που προβλέπονται στο πρώτο εδάφιο του άρθρου 1516, κατόπιν προηγούμενης ενημέρωσης του άλλου γονέα.». Κατά δε τις διατάξεις του άρθρου 1514 παρ. 2 και παρ. 3 του ΑΚ “§ 2. Αν δεν είναι δυνατή η από κοινού άσκηση της γονικής μέριμνας, εξαιτίας διαφωνίας των γονέων και ιδίως αν ο ένας γονέας αδιαφορεί ή δεν συμπράττει σε αυτήν ή δεν τηρεί την τυχόν υπάρχουσα συμφωνία για την άσκηση ή τον τρόπο άσκησης της γονικής μέριμνας ή αν η συμφωνία αυτή είναι αντίθετη προς το συμφέρον του τέκνου ή αν η γονική μέριμνα ασκείται αντίθετα προς το συμφέρον του τέκνου, καθένας από τους γονείς προσφεύγει σε δια μεσολάβηση, εξαιρούμενων των περιπτώσεων ενδοοικογενειακής βίας, όπως ο νόμος ορίζει. Αν διαφωνούν, αποφασίζει το δικαστήριο. § 3. Το δικαστήριο μπορεί ανάλογα με την περίπτωση : α) να κατανείμει την άσκηση της γονικής μέριμνας μεταξύ των γονέων, να εξειδικεύσει τον τρόπο άσκησής της στα κατ’ ιδίαν θέματα ή να αναθέσει την άσκηση της γονικής μέριμνας στον ένα γονέα ή σε τρίτο, β) να διατάξει πραγματογνωμοσύνη ή τη λήψη οποιουδήποτε άλλου πρόσφορου μέτρου, γ) να διατάξει διαμεσολάβηση ή την επανάληψη διακοπείσας δια μεσολάβησης, ορίζοντας συγχρόνως τον διαμεσολαβητή. Για τη λήψη της απόφασής του το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη τους έως τότε δεσμούς του τέκνου με τους γονείς και τους αδελφούς του, καθώς και τις τυχόν συμφωνίες που έκαναν οι γονείς του τέκνου για την άσκηση της γονικής μέριμνας.». Κατά δε τις διατάξεις του άρθρου 1516 του ΑΚ «Ο καθένας από τους γονείς επιχειρεί και μόνος του πράξεις αναφερόμενες στην άσκηση της γονικής μέριμνας : 1. Όταν πρόκειται για συνήθεις πράξεις επιμέλειας του προσώπου του τέκνου ή για την τρέχουσα διαχείριση της περιουσίας του ή για πράξεις που έχουν επείγοντα χαρακτήρα. 2. Όταν πρόκειται για τη λήψη δήλωσης της βούλησης που είναι απευθυντέα προς το τέκνο. Στις περιπτώσεις διακοπής της συμβίωσης των γονέων, διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου τους, καθώς και όταν πρόκειται για τέκνο γεννημένο χωρίς γάμο των γονέων του, κάθε ένας από τους γονείς μπορεί να ασκεί τις αξιώσεις διατροφής που έχει το τέκνο κατά του άλλου γονέα ή τρίτου.». Κατά δε τη διάταξη του άρθρου 1518 παρ. 1 του ΑΚ «Η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου διαμονής του”, ενώ κατά τη διάταξη του άρθρου 1519 παρ. 1 του ΑΚ «Όταν η επιμέλεια ασκείται από τον έναν γονέα ή έχει γίνει κατανομή της μεταξύ των γονέων, οι αποφάσεις για την ονοματοδοσία του τέκνου, για το θρήσκευμα, για ζητήματα της υγείας του, εκτός από τα επείγοντα και τα εντελώς τρέχοντα, καθώς και για ζητήματα εκπαίδευσης που επιδρούν αποφασιστικά στο μέλλον του, λαμβάνονται από τους δύο γονείς από κοινού. Τα δύο τελευταία εδάφια του άρθρου 1510 και το άρθρο 1512 εφαρμόζονται αναλόγως.». Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι η γονική μέριμνα και οι εκφάνσεις της (επιμέλεια, διοίκηση της περιουσίας του και εκπροσώπηση του ανήλικου τέκνου) είναι προσωποπαγή αναπαλλοτρίωτα δικαιώματα, που, όμως, την άσκησή τους είναι δυνατόν να τη στερηθεί, ολικά ή μερικά, ο γονέας με δικαστική απόφαση. Στις περιπτώσεις διαζυγίου ή ακύρωσης του γάμου ή λύσης ή ακύρωσης του συμφώνου συμβίωσης ή διακοπής της συμβίωσης των συζύγων ή των μερών του συμφώνου συμβίωσης, όταν ανατρέπονται πλέον οι συνθήκες της ζωής της οικογένειας, καταργειται ο συζυγικός οίκος και δημιουργείται χωριστή εγκατάσταση του καθενός από τους γονείς, ανακύπτει το θέμα της διαμονής του ανήλικου τέκνου πλησίον του πατέρα ή της μητέρας του, ενώ οι γονείς εξακολουθούν να ασκούν από κοινού και εξίσου τη γονική μέριμνα, εφόσον βέβαια και οι δύο γονείς ζουν και είναι και οι δύο φορείς της, εκτός από τις συνήθεις πράξεις επιμέλειας του προσώπου του τέκνου ή την τρέχουσα διαχείριση της περιουσίας του ή πράξεις που έχουν επείγοντα χαρακτήρα, τις οποίες ασκεί ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο κατόπιν άτυπης ενημέρωσης του άλλου γονέα (βλ. Κ. Φουντεδάκη, «Το δίκαιο των σχέσεων γονέων και παιδιών- Οι αλλαγές που επέφερε στον ΑΚ ο Ν. 4800/2021”, εκδ. 2021, σελ. 32 επ.). Τέλος, κατά τις συνδυασμένες διατάξεις των άρθρων 18 και 30 του Ν. 4800/2021, οι συμφωνίες γονέων σχετικά με την άσκηση της γονικής μέριμνας ή την επικοινωνία με το τέκνο που έχουν καταρτιστεί μέχρι την έναρξη ισχύος των Κεφαλαίων Β’ και Γ ισχύουν, εκτός αν το δικαστήριο προβεί σε διαφορετική ρύθμιση ύστερα από αίτηση ενός εκ των γονέων, η οποία υποβάλλεται εντός προθεσμίας δύο (2) ετών από την έναρξη ισχύος του νόμου. Δηλαδή με τη διάταξη του άρθρου 18 εδ. β' του Ν. 4800/2021 παρέχεται η δυνατότητα δικαστικής αναθεώρησης έγγραφων συμφωνιών μεταξύ των γονέων που καταρτίστηκαν πριν τις 18-9-2021, αναφορικά με τη γονική μέριμνα και την επικοινωνία, μετά από άσκηση αίτησης η οποία υποβάλλεται εντός διετούς αποκλειστικής προθεσμίας. Λόγω του εξαιρετικού χαρακτήρα της διάταξης αυτής, το πεδίο εφαρμογής της καταλαμβάνει μόνο τις ρητά αναφερόμενες περιπτώσεις συμφωνιών που αφορούν τη γονική μέριμνα και επικοινωνία, ενώ εξ αντιδιαστολής αποκλείονται οι δικαστικές αποφάσεις που εκδόθηκαν κατά το προϊσχύσαν δίκαιο, ως προς τις οποίες θα μπορούσε να εφαρμοστεί το άρθρο 1536 του ΑK (Π. Γιαννόπουλος, Δικονομικά ζητήματα από τη μεταρρύθμιση του οικογενειακού δικαίου με το Ν. 4800/2021, Αρμ 2022, σελ. 188-189). Εφόσον η εν λόγω μεταρρυθμιστική αγωγή ασκηθεί μετά τη 16-9-2021 θα κριθεί με βάση το νέο δίκαιο. Το ερώτημα όμως που τίθεται είναι αν η ίδια η νομοθετική μεταβολή από μόνη της αρκεί για τη θεμελίωση της αίτησης, εντασσόμενη στην έννοια της «μεταβολής συνθηκών». Η καταφατική απάντηση θα οδηγούσε σε αποτέλεσμα όμοιο με την πρόταση της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, η οποία όμως δεν ακολουθήθηκε. Εξάλλου, μέσω της εφαρμογής της διάταξης του άρθρου 1536 του ΑΚ για μόνο τον λόγο της νομοθετικής μεταβολής, θα καταστρατηγούνταν η διάταξη του άρθρου 18 εδ. 1, που αποκλείει την εφαρμογή του νέου δικαίου σε υποθέσεις που κρίθηκαν αμετάκλητα και την επιβάλλει σε υποθέσεις που είναι εκκρεμείς. Κατά συνέπεια και μετά την 16-9-2021 η αίτηση της διάταξης του άρθρου 1536 απαιτεί μεταβολή των πραγματικών συνθηκών υπό τις οποίες εκδόθηκε η δικαστική απόφαση και θα κριθεί με βάση τις νέες διατάξεις (βλ. Κ. Φουντεδάκη, ό. π., σελ. 119).
Από την ένορκη κατάθεση της μάρτυρος … του …, που εξετάστηκε στο ακροατήριο του πρωτοβαθμίου Δικαστηρίου με πρωτοβουλία του ενάγοντος και περιέχεται στα ταυτάριθμα με την εκκαλουμένη απόφαση πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης αυτού, από τις με αριθμούς …/23-2-2023 και …/23-02-2023 ένορκες βεβαιώσεις των μαρτύρων … του .. και … του …, που συντάχθησαν με πρωτοβουλία του ενάγοντος και ήδη εκκαλούντος ενώπιον της συμβολαιογράφου Πατρών …, μετά από νόμιμη κλήτευση της εναγόμενης και ήδη εφεσίβλητης δύο (2) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν από τη βεβαίωση, όπως προκύπτει τούτο από την με αριθμό …/15-2-2023 έκθεση επίδοσης της δικαστικής επιμελήτριας της Περιφέρειας του Εφετείου Πατρών, με έδρα το Πρωτοδικείο Πατρών …, από τις με αριθμούς …/23-2-2023 και …/23-2-2023 ένορκες βεβαιώσεις των μαρτύρων … του … και … του …, που συντάχθησαν με πρωτοβουλία της εναγόμενης και ήδη εφεσίβλητης ενώπιον της συμβολαιογράφου Πατρών …, μετά από νόμιμη κλήτευση του ενάγοντος και ήδη εκκαλούντος δύο (2) τουλάχιστον εργάσιμες ημέρες πριν από τη βεβαίωση, όπως προκύπτει τούτο από την με αριθμό …/20-2-2023 έκθεση επίδοσης του δικαστικού επιμελητή της Περιφέρειας του Εφετείου Πατρών, με έδρα το Πρωτοδικείο Πατρών …, και από όλα ανεξαιρέτως τα έγγραφα, που επικαλούνται και προσκομίζουν οι διάδικοι, μερικά από τα οποία μνημονεύονται ειδικότερα παρακάτω, χωρίς να παραλείπεται κανένα από αυτά για την ουσιαστική εκτίμηση της διαφοράς (βλ. ΑΠ 340/2011, ΔΕΕ 2012/161), άλλα από τα οποία λαμβάνονται υπόψη προς άμεση απόδειξη και άλλα (άρθρα 339 σε συνδυασμό προς 395 του ΚΠολΔ), για τη συναγωγή δικαστικών τεκμηρίων, μεταξύ των οποίων και οι επικαλούμενες και προσκομιζόμενες από τον ενάγοντα και ήδη εκκαλούντα φωτογραφίες των οποίων η γνησιότητα δεν αμφισβητήθηκε και επισκοπήθηκαν από το Δικαστήριο (άρθρα 444 παρ. 1 περ. γ', 448 παρ. 2 και 457 παρ. 4 του ΚΠολΔ), καθώς και από την προσωπική επικοινωνία του Δικαστή με το ανήλικο τέκνο των διαδίκων κατά την ορισθείσα στα ταυτάριθμα με την παρούσα πρακτικά δημόσιας συνεδρίασης ημέρα και ώρα κατ' εφαρμογή του άρθρου 612 του ΚΠολΔ, το οποίο εφαρμόζεται και στην κατ' έφεση δίκη (591 παρ. 7 του ΚΠολΔ), αποδεικνύονται τα ακόλουθα πραγματικά περιστατικά : Οι διάδικοι τέλεσαν μεταξύ τους νόμιμο θρησκευτικό γάμο στην Πάτρα στις 5-10-2013, κατά τη διάρκεια του οποίου απέκτησαν ένα ανήλικο τέκνο, τη Φιλίππα, η οποία γεννήθηκε στις 10-1-2015 και είναι σήμερα ηλικίας εννέα (9) ετών. Η έγγαμη συμβίωση των διαδίκων, ωστόσο, δεν υπήρξε αρμονική με αποτέλεσμα να μην εξελιχθεί ομαλά και εν τέλει ο γάμος τους λύθηκε δυνάμει της με αριθμό 199/2021 τελεσίδικης απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών. Πριν όμως από την λύση του γάμου των διαδίκων και εν όψει της διακοπής της έγγαμης συμβίωσης αυτών, όπως θα εκτεθεί παρακάτω δυνάμει της με αριθμό 293/2017 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, η οποία εκδόθηκε κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, ανατέθηκε προσωρινά στην εναγόμενη και ήδη εφεσίβλητη η επιμέλεια της ως άνω ανήλικης θυγατέρας των διαδίκων, υποχρεώθηκε δε ο ενάγων και ήδη εκκαλών να καταβάλει στην εναγόμενη το ποσό των τριακοσίων πενήντα (350) ευρώ μηνιαίως, για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου τους, ως προσωρινή διατροφή αυτού και παράλληλα διατάχθηκε η μετοίκηση του ενάγοντος από την οικογενειακή στέγη των διαδίκων. Επίσης, δυνάμει της παραπάνω απόφασης, ρυθμίστηκε προσωρινά το δικαίωμα επικοινωνίας του ενάγοντος με το ανήλικο τέκνο του, και ορίσθηκε ότι αυτός δικαιούται να επικοινωνεί κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή, από ώρα 18:30 μ. μ. έως ώρα 20:30 μ. μ.. Ακολούθως δυνάμει της με αριθμό 792/2017 απόφασης του ίδιου ως άνω Δικαστηρίου, η οποία εκδόθηκε επίσης κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, μεταρρυθμίστηκε η αμέσως παραπάνω απόφαση, ως προς τη διάταξη της περί του καθορισμού του δικαιώματος επικοινωνίας του ενάγοντος με το ανήλικο τέκνο του, η οποία πλέον ρυθμίστηκε ως εξής : α) κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Παρασκευή, από ώρα 18:30 μ. μ. έως ώρα 20:30 μ. μ., β) από ώρα 12:00 πρωινή της 12ης Αυγούστου 2017 έως ώρα 20:00 μ. μ. της 14ης Αυγούστου 2017. Στη συνέχεια, δε, με αφορμή την από 18-7-2018 και με αριθμό κατάθεσης …/16-7-2018 αίτηση ασφαλιστικών μέτρων του ενάγοντος κατά της εναγόμενης με αίτημα την μεταρρύθμιση της ως άνω με αριθμό 293/2017 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, ως προς τη διάταξη της εν λόγω απόφασης περί καθορισμού του δικαιώματος επικοινωνίας του ενάγοντος με το ανήλικο τέκνο του, με σωρευόμενο αίτημα χορήγησης προσωρινής διαταγής, εκδόθηκε η από 18-7-2018 προσωρινή διαταγή του Δικαστή του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, με την οποία ρυθμίστηκε προσωρινά το δικαίωμα επικοινωνίας του ενάγοντος με την ανήλικη θυγατέρα του για το καλοκαίρι του έτους 2018, κατά το χρονικό διάστημα από ώρα 10:00 π.μ. της 2-8-2018 έως ώρα 20:00 μ. μ. της 13-8-2018. Ακολούθως, κατόπιν του από 31-7-2018 αιτήματος της εναγόμενης με την οποία ζητούσε να μεταρρυθμισθεί η αμέσως παραπάνω προσωρινή διαταγή, εκδόθηκε η από 1-8-2018 προσωρινή διαταγή της Δικαστή του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, με την οποία, αφού ελήφθη υπόψη η από 1-8-2018 έγγραφη συμφωνία των διαδίκων, ορίστηκε ότι η εναγόμενη έχει δικαίωμα να επικοινωνεί με το ανήλικο τέκνο της κατά τον προαναφερόμενο χρόνο με τον ακόλουθο τρόπο : α) τηλεφωνική επικοινωνία της εναγόμενης με το ανήλικο τέκνο της με βιντεοκλήση καθημερινά και κατά τις ώρες από 12:00 π.μ. έως 13:00 μ. μ. και από 19:00 μ. μ. έως 20:00 μ. μ., για το χρονικό διάστημα από 2-8-2018 έως 13-8-2018, β) παραλαβή του τέκνου από την οικία του ενάγοντος επί της οδού … αρ. … από την εναγόμενη την 7η Αυγούστου και την 11η Αυγούστου και ώρα 18:00 μ.μ. και επιστροφή περί ώρα 21:00 μ. μ. στην ίδια διεύθυνση, γ) την 15η Αυγούστου η εναγόμενη θα παραδώσει το τέκνο περί ώρα 11:00 π.μ. στην παραπάνω οικία του ενάγοντος και θα το παραλάβει από την ίδια διεύθυνση περί ώρα 16:00 μ. μ. και δ) για τις ημερομηνίες 17η, 20η, 22α και την 24η Αυγούστου το δικαίωμα της επικοινωνίας του ενάγοντος θα ασκηθεί στη Γλύφα Βαρθολομιού Κυλλήνης, στο κάμπινγκ με την επωνυμία «…» από ώρα 18:30 μ. μ. έως ώρα. 20:30 μ. μ.. Μετά τα προαναφερόμενο γεγονότα εκδόθηκε η με αριθμό 744/2018 οριστική απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, της οποίας ζητείται η μεταρρύθμιση με την από 30-5-2022 και με αριθμό κατάθεσης …/30-5-2022 αγωγή του ενάγοντος και επί της οποίας εκδόθηκε η εκκαλουμένη απόφαση, με την οποία ανατέθηκε οριστικά στην εναγόμενη η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων, γεγονός στο οποίο συμφώνησε ο ενάγων, με σχετική δήλωση στις κατατεθείσες προτάσεις του, αποδεχόμενος ότι η εναγόμενη είναι κατάλληλη για να αναλάβει την οριστική επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου τους, υποχρεώθηκε δε ο τελευταίος να καταβάλει στην εναγόμενη για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου του το ποσό των τριακοσίων εβδομήντα επτά (377) ευρώ μηνιαίως, ως διατροφή αυτού και παράλληλα ρυθμίστηκε το δικαίωμα επικοινωνίας του με το παραπάνω τέκνο του ως εξής : α) κάθε Δευτέρα και Τετάρτη, από ώρα 17:30 μ. μ. έως ώρα 20:30 μ. μ., β) κάθε πρώτη και τρίτη Παρασκευή εκάστου μηνός, από ώρα 17:30 μ, μ. έως ώρα 20:30 μ. μ., γ) κάθε δεύτερο και τέταρτο Σαββατοκύριακο εκάστου μηνός από ώρα 11:00 π. μ. του Σαββάτου έως ώρα 20:00 μ. μ. της Κυριακής, δ) κατά τις εορτές των Χριστουγέννων από ώρα 11.00 π. μ. της 24ης Δεκεμβρίου έως ώρα 20:00 μ. μ. της 30ης Δεκεμβρίου ή από ώρα 11:00 π. μ. της 30ης Δεκεμβρίου έως ώρα 20:00 μ. μ. της 6ης Ιανουάριου, εναλλάξ κατ' έτος, ε) κατά τις εορτές του Πάσχα από ώρα 11:00 π. μ. της Μεγάλης Δευτέρας έως ώρα 20:00 μ. μ. της Κυριακής του Πάσχα ή από ώρα 11:00 π. μ. της Δευτέρας του Πάσχα έως ώρα 20:00 μ.μ. της Κυριακής της Διακαινησίμου, εναλλάξ κατ’ έτος και στ) δεκαπέντε (15) ημέρες κατά τις θερινές διακοπές, από ώρα 11:00 π. μ. της 2ας Αυγούστου έως ώρα 20:00 μ. μ. της 16ης Αυγούστου και από 11:00 π. μ. της 16ης Αυγούστου έως ώρα 20:00 μ. μ. της 31ης Αυγούστου, εναλλάξ κατ’ έτος. Η παραπάνω απόφαση επιδόθηκε στον ενάγοντα στις 19-11-2018 συντασσόμενης προς τούτο της με αριθμό …/19-11-2018 έκθεσης επίδοσης του δικαστικού επιμελητή της περιφέρειας του Εφετείου Πατρών, με έδρα το Πρωτοδικείο Πατρών … και κατά της ως άνω απόφασης δεν ασκήθηκε κανένα τακτικό ή έκτακτο ένδικο μέσο, όπως αποδεικνύεται από το με αριθμό πρωτοκόλλου …/23-2-2023 πιστοποιητικό της Γραμματέως του Πρωτοδικείου Πατρών …. Επομένως το ανήλικο τέκνο των διαδίκων, το οποίο, όπως προαναφέρθηκε διάγει το ένατο (9ο) έτος της ηλικίας του, από τον μήνα Ιούνιο του έτους 2016 οπότε και διασπάστηκε η έγγαμη συμβίωση μεταξύ των διαδίκων, όταν και ο ενάγων αποχώρησε από τη συζυγική οικία μετά την έκδοση της από 21-6-2016 προσωρινής διαταγής της Δικαστή του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, διαμένει στην πρώην οικογενειακή στέγη των διαδίκων μαζί με την εναγόμενη μητέρα της, η οποία παρά τις επαγγελματικές της υποχρεώσεις, ως εργαζόμενη με σύμβαση ανάθεσης έργου στο Πανεπιστήμιο …, απασχολούμενη στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου με τίτλο «X - by - Construction Design framework for Engineering Autonomous & Distributed Real - time Embedded Software Systems - …”, έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην ανατροφή της και στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Για τις ανάγκες ανατροφής και επίβλεψης της ανήλικης η εναγόμενη ήδη από τον μήνα Μάρτιο του έτους 2022 ζήτησε τη μεταβολή του εργασιακού της προγράμματος και συγκεκριμένα ζήτησε, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στο με αριθμό πρωτοκόλλου …/10-2-2023 έγγραφο του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του ανωτέρω εκπαιδευτικού ιδρύματος «...να απασχολείται στο εργαστήριο του ανωτέρω Πανεπιστημίου από ώρα 8:30 π. μ. έως ώρα 15:30 μ. μ. και η συνέχιση των εργασιών της και των αρμοδιοτήτων να γίνεται εξ αποστάσεως, κάτι που έγινε αποδεκτό από την επιστημονική ομάδα και τηρείται μέχρι και σήμερα εκτός των ημερών που προκύπτουν έκτακτες εργασίες λόγω των προθεσμιών παραδοτέων έργων που θα πρέπει να υπάρξει επιπλέον φόρτος είτε θα δια ζώσης είτε με εξ αποστάσεως εργασία με συνέχιση των εργασιών και αρμοδιοτήτων της εξ αποστάσεως...”, αντί για το αρχικό της ωράριο εργασίας, από ώρα 9:00 π. μ. έως ώρα 17:00 μ. μ., όπως αυτό είχε διαμορφωθεί από τον μήνα Σεπτέμβριο του έτους 2021. Η εναγόμενη προέβη στην παραπάνω ενέργεια ούτως ώστε να περνά περισσότερο χρόνο με το ανήλικο τέκνο της και να βοηθά αυτό κατά τη μελέτη των μαθημάτων του. Από τα παραπάνω αναιρείται ο ισχυρισμός του ενάγοντος ότι η εναγόμενη δεν μπορεί να ανταποκριθεί με επάρκεια στα καθήκοντα της επιμέλειας και για το λόγο αυτό περισσότερο χρόνο περνά με την ανήλικη η θεία της τελευταίας και αδελφή της εναγόμενης, παρά η ίδια η εναγόμενη. Η ως άνω ανήλικη θυγατέρα των διαδίκων είναι μαθήτρια στο … Δημοτικό Σχολείο Πατρών, το οποίο απέχει από την οικία της εναγόμενης μητέρας της, περί τα τρία (3) λεπτά με το αυτοκίνητο και από την οικία του ενάγοντος και πατέρα της απέχει περί τα δεκατέσσερα (14) λεπτά με το αυτοκίνητο, ενώ επιπλέον η ανήλικη παρακολουθεί μαθήματα χορού και ζωγραφικής. Το παραπάνω γεγονός το συνομολογεί εξάλλου και ο ίδιος ο ενάγων στο δικόγραφο της ένδικης έφεσης, όπου αναφέρεται στις παραπάνω χιλιομετρικές αποστάσεις. Το ανήλικο τέκνο παρά την διακοπή της έγγαμης συμβίωσης των γονέων της τρέφει αισθήματα αγάπης και για τους δύο με τους οποίους διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις, πλην όμως έχει αναπτύξει έντονη συναισθηματική σχέση με την μητέρα της, καθώς από την ηλικία των τριών (3) ετών, όπως προαναφέρθηκε, διαμένει μόνιμα με αυτή. Από τα ίδια ως άνω αποδεικτικά μέσα αποδεικνύεται ότι οι σχέσεις μεταξύ των διαδίκων παραμένουν μέχρι και σήμερα ιδιαίτερα τεταμένες, με αποτέλεσμα αυτοί λόγω της έλλειψης συνεννόησης να προσφεύγουν συχνά στην δικαστική επίλυση των σχετικών ζητημάτων που ανακύπτουν. Βασική, δε, αιτία για τις μεταξύ τους έριδες αποτελούν οι αλλεπάλληλες καθυστερήσεις εκ μέρους του ενάγοντα να επιστρέφει την ανήλικη θυγατέρα στην οικία της εναγόμενης κατά τη λήξη της μεταξύ τους επικοινωνίας. Η ανωτέρω συμπεριφορά του ενάγοντος εκδηλώθηκε στις 8-12-2017 και στις 13-12-2017 αντίστοιχα, με αποτέλεσμα η εναγόμενη να καταφύγει στο Γ’ Αστυνομικό Τμήμα Πατρών και η διαμαρτυρία της τελευταίας να αποτυπωθεί στα με αριθμούς πρωτοκόλλου … - …2018 και … - …2018 αντίστοιχα έγγραφα του εν λόγω αστυνομικού τμήματος. Επίσης η εναγόμενη υπέβαλε σε βάρος του ενάγοντος τις από 3-7-2018, 18-7-2019 και 4-1-2021 εγκλήσεις της για παραβίαση των ανωτέρω δικαστικών αποφάσεων, καθώς επίσης και την από 20-2-2020 έγκληση για την τέλεση εκ μέρους του ενάγοντος σε βάρος της των πράξεων της απειλής και της εξύβρισης, τις οποίες ο τελευταίος κατά τους ισχυρισμούς της εναγόμενης τέλεσε σε βάρος της στις 27-4-2019. Συνεπεία των ανωτέρω ο ενάγων έχει καταδικαστεί δυνάμει της με αριθμό 2537/2022 απόφασης του Μονομελούς Πλημμελειοδικείου Πατρών, σε ποινή φυλάκισης έξι (6) μηνών, για επανειλημμένη παραβίαση του διατακτικού της με αριθμό 792/2017 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών η οποία εκδόθηκε κατά την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, και με την οποία, κατά τα εκτιθέμενα παραπάνω ρυθμίσθηκε το δικαίωμα της επικοινωνίας του ενάγοντος με την ανήλικη θυγατέρα του, για την παραβίαση της ανωτέρω δικαστικής απόφασης που έλαβε χώρα στις 21-9-2018, στις 24-9-2018, στις 26-9-2018 και στις 28-9-2018. Κατά της ως άνω απόφασης ο ενάγων έχει ασκήσει έφεση, η συζήτηση της οποίας εκκρεμεί. Η παραπάνω συμπεριφορά του ενάγοντος και εν προκειμένω η επανειλημμένη καθυστέρηση επιστροφής του ανηλίκου τέκνου του στην οικία, όπου διαμένει με την εναγόμενη μητέρα του, όταν ο ενάγων ασκεί το δικαίωμα επικοινωνίας, αφενός μεν υπερβαίνει την εύλογη διάρκεια, καθώς πρόκειται για καθυστέρηση άνω της μίας ώρας, με αποτέλεσμα να επέρχεται σημαντική διατάραξη στο καθημερινό πρόγραμμα του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων, αφετέρου δε αποτελεί αιτία για την δημιουργία εντάσεων μεταξύ των διαδίκων, οι οποίες λόγω της έλλειψης συνεννόησης μεταξύ τους επιλύεται με την προσφυγή στη δικαστική διαδικασία. Η παραπάνω κρίση επιρρωνύεται τόσο από την ένορκη κατάθεση της μάρτυρος που εξετάσθηκε με επιμέλεια του ενάγοντος ενώπιον του πρωτοβαθμίου δικαστηρίου, η οποία αναφέρθηκε σε αδυναμία συνεννόησης μεταξύ των διαδίκων εκτός από τα ζητήματα που σχετίζονται με την υγεία του ανηλίκου τέκνου τους, όσο και από το γεγονός ότι πάντοτε οι δικαστικές αποφάσεις σχετικά με την ρύθμιση του δικαιώματος της επικοινωνίας του ενάγοντος με το ανήλικο αποτελούσαν αντικείμενο μεταρρύθμισης, καθώς δεν ήταν εφικτό να αποτελέσουν αντικείμενο συνεννόησης, ώστε το δικαίωμα επικοινωνίας να είναι πιο λειτουργικό. Ο ισχυρισμός επιπλέον του ενάγοντος ότι η εναγόμενη παραμελεί το ανήλικο τέκνο των διαδίκων, και ως εκ τούτου δεν συνοδεύει το τέκνο τους στις σχολικές και στις εξωσχολικές του δραστηριότητες, αλλά αντίθετα ότι το τελευταίο μεταβαίνει σε αυτές με την αδελφή της εναγόμενης και θεία του, αφενός μεν δεν αποδεικνύεται από κανένα αποδεικτικό μέσο, αφετέρου δε αναιρείται από το γεγονός ότι η ίδια η εναγόμενη, όπως εκτέθηκε παραπάνω, ζήτησε να τροποποιηθεί το ωράριο και ο τρόπος παροχής της εργασίας της, ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται με επάρκεια στα καθήκοντά της ως μητέρα. Με βάση τις παραπάνω παραδοχές το Δικαστήριο κρίνει, ότι, μετά την τελεσιδικία της με αριθμό 744/2018 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών, δεν έχουν λάβει χώρα περιστατικά κακής άσκησης της επιμέλειας του προσώπου του ανήλικου τέκνου από τη μητέρα του, τα οποία να είναι σε θέση να στηρίξουν τη μεταρρύθμιση της απόφασης, με την οποία ανατέθηκε η αποκλειστική άσκηση της επιμέλειας του προσώπου του παραπάνω ανήλικου τέκνου στην μητέρα του. Ενώ σύμφωνα με τα εκτιθέμενα στην υπό στοιχείο II νομική σκέψη η μεταβολή της νομοθεσίας των άρθρων 1510 επ. ΑΚ, που έχει επιφέρει ο Ν. 4800/2021, δεν μπορεί να θεωρηθεί ουσιώδης μεταβολή των συνθηκών και δεν αρκεί προκειμένου να δικαιολογήσει την εφαρμογή του άρθρου 1838 του ΑK για τη μεταρρύθμιση αποφάσεων που είχαν εκδοθεί κατά το προϊσχύσαν δίκαιο, το οποίο και εφαρμόστηκε κατά την έκδοση της με αριθμό 744/2018 απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών. Επομένως το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο, το οποίο δέχθηκε τα ίδια και απέρριψε το κύριο αίτημα της της αγωγής, με το οποίο ο ενάγων ζητά τη μεταρρύθμιση της ανωτέρω απόφασης, προκειμένου να κατανεμηθεί χρονικά η επιμέλεια μεταξύ του ίδιου και της εναγόμενης με την εφαρμογή της εναλλασσόμενης διαμονής του ανηλίκου ανά μία εβδομάδα (εναλλάξ) στην οικία του ενάγοντος και κατόπιν στην οικία της εναγόμενης ορθά τον νόμο εφάρμοσε και τις αποδείξεις εκτίμησε και ως εκ τούτου όσα αντίθετα υποστηρίζει ο ενάγων και ήδη εκκαλών με τον σχετικό λόγο της ένδικης έφεσης, πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα.
Ούτε άλλωστε για τους ίδιους παραπάνω λόγους κρίνεται βάσιμος ο ισχυρισμός του ενάγοντος περί αποκλεισμού αυτού από κάθε απόφαση σχετικά με την εκπαίδευση και την υγεία της ανήλικης. Περαιτέρω από τα ίδια ως άνω αποδεικτικά μέσα αποδεικνύεται ότι από την έκδοση της ανωτέρω απόφασης έχουν παρέλθει πεντέμισι (5 1/2) χρόνια, εντός των οποίων η ανήλικη θυγατέρα των διαδίκων έχει αναπτύξει ιδιαίτερους ψυχικούς και συναισθηματικούς δεσμούς με τον πατέρα της, καθώς πλέον λόγω της μεγαλύτερης ηλικίας της αντιλαμβάνεται καλύτερα τη σπουδαιότητα του ρόλου του και τα αισθήματα στοργής και αγάπης, με τα οποία την περιβάλλει. Εξάλλου, και ο ίδιος ο ενάγων έχει συμβάλλει στην ανάπτυξη ενός εντονότερου ψυχικού και συναισθηματικού δεσμού με το ανήλικο τέκνο του, καθώς έχει διαμορφώσει ένα ξεχωριστό παιδικό δωμάτιο στην οικία του για την ανήλικη, ώστε κατά τις ημέρες και ώρες επικοινωνίας μαζί της να διασφαλίζεται η άνετη διαμονή, η ψυχαγωγία της και η μελέτη των μαθημάτων της. Ενόψει των προπαρατεθέντων, ο τρόπος με τον οποίο ρυθμίστηκε με την υπό μεταρρύθμιση απόφαση η επικοινωνία του ενάγοντος με το ανήλικο τέκνο του εξυπηρετούσε μεν το βέλτιστο συμφέρον του κατά την ηλικία, στην οποία αυτό βρισκόταν κατά το χρόνο έκδοσης της προειρημένης απόφασης (2018), πλην, όμως, η κατά πεντέμισι (5 %) περίπου έτη μεγαλύτερη ηλικία του τέκνου αποτελεί περιστατικό που στηρίζει επαρκώς τη μεταρρύθμιση της ως άνω απόφασης, σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα στην υπό στοιχείο I νομική σκέψη στην αρχή της παρούσας. Συνεπώς, το Δικαστήριο, λαμβάνοντας υπόψη τη γνώμη και τις επιθυμίες του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων, την ηλικία του και τις συνθήκες ζωής του εν γένει, και προκειμένου να εξυπηρετηθεί το βέλτιστο συμφέρον αυτού, πρέπει να ρυθμισθεί το δικαίωμα επικοινωνίας του ενάγοντος με το ανήλικο τέκνο του, ως εξής : α) κάθε Δευτέρα και Τετάρτη, από ώρα 17:30 μ. μ. έως ώρα 20:30 μ. μ., β) κάθε πρώτη και τρίτη Παρασκευή εκάστου μηνός, από ώρα 17:30 μ. μ. έως ώρα 20:30 μ. μ., γ) κάθε δεύτερο και τέταρτο Παρασκευο - σαββατοκύριακο εκάστου μηνός, από ώρα 17.30 μ. μ. της Παρασκευής έως ώρα 20:00 μ. μ. της Κυριακής, δ) κατά την περίοδο των εορτών Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, τα μονά έτη από ώρα 11:00 π. μ. της 24ης Δεκεμβρίου έως ώρα 20:00 μ. μ. της 30ης Δεκεμβρίου και τα ζυγά έτη από ώρα 11:00 μ. μ. της 31ης Δεκεμβρίου έως ώρα 20:00 μ. μ. της 6ης Ιανουάριου, ε) κατά την περίοδο της εορτής του Πάσχα, τα μονά έτη από ώρα 11:00 π. μ. της Μεγάλης Δευτέρας έως ώρα 20:00 μ. μ. της Δευτέρας του Πάσχα και τα ζυγά έτη από ώρα 11:00 π. μ. της Δευτέρας του Πάσχα έως ώρα 20:00 μ. μ. της Κυριακής του Θωμά, στ) κάθε καλοκαίρι, κατά τα έτη που λήγουν σε περιττό αριθμό από ώρα 11:00 π. μ. της 16ης Ιουλίου έως ώρα 18:00 μ. μ. της 31ης Ιουλίου και από ώρα 11:00 π. μ. της 16ης Αυγούστου έως ώρα 18:00 μ. μ. της 31ης Αυγούστου και κατά τα έτη που λήγουν σε άρτιο αριθμό από ώρα 11:00 π. μ. της 1ης Ιουλίου έως ώρα 18:00 μ. μ. της 15ης Ιουλίου και από ώρα 11:00 π. μ. της 1ης Αυγούστου έως ώρα 18:00 μ. μ. της 15ης Αυγούστου και ζ) άπαξ τηλεφωνική ή μέσω χρήσης διαδικτυακών εφαρμογών επικοινωνίας (viber, messenger, skype κ. λ. π.) καθημερινή επικοινωνία από ώρα 20:00 μ. μ. έως ώρα 21:00 μ. μ.. Η παραλαβή του ανηλίκου τέκνου των διαδίκων θα γίνεται από τον ενάγοντα - πατέρα του κατά την έναρξη του χρόνου επικοινωνίας από την οικία της εναγομένης - μητέρας του, υφιστάμενης αντίστοιχα υποχρέωσης της τελευταίας να παραδίδει το ανήλικο τέκνο στον εμφανισθέντα ενάγοντα, με την αντίστοιχη υποχρέωση αυτού να επαναφέρει το τέκνο στην οικία της εναγομένης κατά το πέρας της χρονικής διάρκειας της επικοινωνίας. Σημειωτέον ότι κατά το διάστημα των εορτών Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς, Πάσχα και των θερινών διακοπών η τακτική, με τις ως άνω διακρίσεις, επικοινωνία πρέπει να αναστέλλεται για όλο το υπόλοιπο διάστημα των διακοπών. Περαιτέρω, ο ενάγων θα πρέπει να σέβεται και να τηρεί το εξωσχολικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων της ανήλικης θυγατέρας του και το πρόγραμμα της μελέτης της. Επομένως το πρωτοβάθμιο Δικαστήριο το οποίο έκανε εν μέρει δεκτό το επικουρικό αίτημα της αγωγής του ενάγοντος ως βάσιμο και κατ' ουσία και μεταρρύθμισε την προαναφερόμενη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Πατρών κατά τον προαναφερόμενο τρόπο ορθά τις αποδείξεις εκτίμησε και ως εκ τούτου όσα αντίθετα υποστηρίζει ο ενάγων και ήδη εκκαλών με τον σχετικό λόγο της ένδικης έφεσης, με τον οποίο παραπονείται ότι το ανωτέρω επικουρικό αίτημά του έπρεπε να γίνει δεκτό στο σύνολό του, πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμα. Συνεπώς και αφού δεν υπάρχει άλλος λόγος έφεσης προς έρευνα, πρέπει η υπό κρίση έφεση του εκκαλούντος να απορριφθεί ως αβάσιμη κατ' ουσία. Επίσης, πρέπει να καταδικασθεί ο εκκαλών, λόγω της ήττας του, στην πληρωμή των δικαστικών εξόδων της εφεσίβλητης, κατόπιν, σχετικού αιτήματος της τελευταίας, για τον παρόντα βαθμό δικαιοδοσίας (άρθρα 178, 185 και 191 παρ. 2 του ΚΠολΔ), όπως ορίζεται ειδικότερα στο διατακτικό.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Δικάζει κατ' αντιμωλία των διαδίκων.
Δέχεται τυπικά και Απορρίπτει κατ' ουσία την από 15-5-2023 και με αριθμό κατάθεσης .../2023 έφεση.
Καταδικάζει τον εκκαλούντα στα δικαστικά έξοδα της εφεσίβλητης για τον παρόντα βαθμό δικαιοδοσίας, τα οποία ορίζει στο ποσό των πεντακοσίων (500) ευρώ.
Διατάσσει την απόδοση του καταβληθέντος για την έφεση με αριθμό … παράβολου, ποσού εκατό (100) ευρώ στον εκκαλούντα.
Κρίθηκε, αποφασίσθηκε και δημοσιεύθηκε στην Πάτρα σε έκτακτη, δημόσια στο ακροατήριό του συνεδρίαση, στις 27 Μαρτίου 2024, χωρίς την παρουσία των διαδίκων και των πληρεξουσίων δικηγόρων τους.
Ο ΔΙΚΑΣΤΗΣ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ